အလ္လာဟ်အရှင်မြတ်ဘက်တော်မှ ချီးမြှင့်တော်မူခဲ့သော ရှရီအသ် တရား တော်၏ဒုတိယမြောက် အခြေခံအရင်းအမြစ်မှာစွန္နသ်တော်ပင် ဖြစ် သည်။

1. ၂

2. 261
(၂၀၁၄) ေုနှစ်၏ေနာက်ဆုဳဵမှတ်တမ်ဵအရ ကမ္ဘာတဝှမ်ဵ ရှိမွတ်စလင်အ
ေရအတွက်မှာ ၁.၆ ဘီလီယဳ၊ တနည်ဵအာဵဖဖငဴ် ကမ္ဘာကကီဵ၏ငါဵပုဳ
တစ်ပုဳဖဖစ်သည်။ အဖောဵသုေတသနဌာန တစ်ေုက ၂.၀၈ ဘီလီယဳဟု
လည်ဵမှတ်တမ်ဵဖပုထာဵသည်။) ဖပန်ဆိုသူ
အိမာမ်အဗူဟနီဖာ (ရဟ) သေင်၊ အိမာမ်အဗူယူစွဖ် (ရဟ)
သေင်၊ အိမာမ်မုဟမ္မဒ် (ရဟ)သေင် ၊ အိမာမ်ရှာဖီအီ(ရဟ) သေင်နှငဴ်
အိမာမ်မာလိက် (ရဟ) သေင်အာဵလုဳဵတို္သသည် ဖကီဵဟ်မျာဵ ဖဖစ်ကက
သည်။ သို္သေသာ် ဟဒီဵစ်ေတာ် (၁၀) သိန်ဵ အလွတ်ရေသာ အိမာမ်အဟ်
မဒ်ဗင်န်ဟမ်ဗလ်အာဵ ဖကီဵဟ်ဟု ေဖပာဆိုရန် ေက်ေလသည်။ အဗူ
ဂျအ် ဖရ်သွဗ်ရီမှ အိမာမ်အဟ်မဒ်ဗင်န်ဟမ်ဗလ်အာဵ ဖကီဵဟ် မဟုတ်
ေကကာင်ဵေဖပာဆိုေသာအေါ ဟမ်ဗလီမဇ်ဟဗ်ဝင်မျာဵက သူ၏အိမ်အာဵ
ေဲမိုဵရွာ ေဲဴကကေလသည်။ အိမာမ်အဟ်မဒ်ဗင်န်ဟမ်ဗလ်သည် ဖကီဵဟ်
တစ်ဦဵဖဖစ် နိုင်သကဲဴသို္သ ဖကီဵဟ်မဟုတ်သည်မှာလည်ဵ ဖဖစ်နိုင်ေပ
သည်။ သို္သေသာ် အလ္ယာမဟ်သွဗ်ရီ၏မိန့်ဆိုေျက်သည် တစ်ဦဵတစ်
ေယာက်အာဵ ဖကီဵဟ်ဟုေေ္ဝဆိုရန်မှာ သာမန် လွယ်ကူေသာကိစ္စ
မဟုတ်ေကကာင်ဵ ညဃန်ဖပလျှက်ရှိေပသည်။

3. 262
သို္သဖဖစ်ေပရာ သာဗီအီဵန်သေင်မျာဵ၏ေေတ်ကာလ၌ ကူဖာ
မမို့၏ ဂျာေမဴအ်ဗလီအတွင်ဵ ဟဒီဵစ်သင်ယူေနေသာ ေကျာင်ဵသာဵဦဵ
ေရ ေလဵေထာင်အနက်မှ (၄၀၀) ဟူေသာဦဵေရမှာ အလွန် အဳကသဖွယ်
အေရအတွက်ပင် ဖဖစ်သည်။
ထိုေေတ်အေါက ပညာသင်ယူဆည်ဵပူဵရန်ဆန္ဒမျာဵ အထွဋ်
အထိပ်သို္သ ေရာက်ေနေျိန် ဖဖစ်သည်။ လူတို္သသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်တစ်ပုဒ်
သင်ယူဆည်ဵပူဵရန် မမို့တမမို့မှ အဖောဵတမမို့သို္သေရီဵနှင်ေလဴရှိကက
သည်။ ဟဒီဵစ်ပညာရပ်၏ အီမာမ်ကကီဵမျာဵသည် မမို့တမမို့မှ တစ်မမို့သို္သ
ဟဒီဵစ်ေတာ်တစ်ပုဒ် ရယူရန် ေရီဵထွက်ကကဖေင်ဵမှာ ထိုသူတို္သထဳ၌
ဟဒီဵစ်ပညာရပ်၏အေရဵပါပုဳကို ညဃန်ဵဆိုလျှက် ရှိေပသည်။
ဝါသနာ၊ စိတ်အာဵထက်သန်မငနှငဴ်တန်ဘိုဵထာဵမငမျာဵေကကာငဴ်
အေျိန်ကကာလာသည်နှငဴ်အမျှ ထိုသူတို္သ၏ပညာစွမ်ဵပကာဵသည် သာမန်
ထက် ေကျာ်လွန်သွာဵေဲဴကကသည်။ ယင်ဵပညာစွမ်ဵပကာဵသည်
ဟဒီဵစ်၏ "မသန်" ၌သာမက "စနဒ်" တွင်လည်ဵ သက်ေရာက်မငရှိ
ေလသည်။ ဟဒီဵစ်ေတာ် တစ်ပုဒ်၏အဆငဴ်အတန်ဵသည် စနဒ်အေပ္ဝ၌
မူတည်ေနသည်။

4. 263
ထိုအေကကာင်ဵအရာ၏သာဓကအာဵဖဖငဴ် အိမာမ်ဗုေါရီသေင်
အေကကာင်ဵ တင်ဖပပါမည်။ အီမာမ်ဗိုေါရီ ဘဂ်ဒါဵဒ်မမို့သို္သေရာက်ေသာ
အေါ ဟဒီဵစ်ပညာရပ်၌ ကျွမ်ဵကျင်လှေသာ ပုဂ္ဂိုလ်(၁၀) ဦဵတို္သသည်
အမျာဵသူငါေရှ့၌ အိမာမ်ဗိုေါရီ၏ဟဒီဵစ်ပညာ အဆငဴ်အတန်ဵနှငဴ်
ဿာဏ်ရည်ဿာဏ်ေသွဵအာဵ စမ်ဵသပ်လိုကကသဖဖငဴ် အိမာမ်ဗိုေါရီေရှ့၌
တစ်ဦဵလျှင် ဟဒီဵစ်ေတာ် (၁၀) ပုဒ် ရွတ်ဆိုကကသည်။ ထိုသို္သ ရွတ်ဆို
ရာ၌ ရာဝီမျာဵအာဵ အေဖပာင်ဵအလဲ လုပ်ထာဵကကသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ
ဟဒီဵစ်ေတာ်တစ်ပုဒ်၏ရာဝီမျာဵကို ေနာက်ဟဒီဵစ်ေတာ် တစ်ပုဒ်တွင်
ထာဵ၍ ရွတ်ဆိုကကသည်။ ထိုသို္သဖဖငဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ် အပုဒ် (၁၀၀) ၏
ရာဝီမျာဵအာဵ ေရာေနှာလိုက်ေတာဴသည်။ ဥပမာ နိယသ်နှငဴ်ပတ်သက်
၍ ေကျာ်ကကာဵေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်၏ရာဝီ (ဆငဴ်ဖပန်သူ) မျာဵမှာ-
‫الحميدي‬‫عن‬‫سفيان‬‫بن‬‫عيينة‬‫عن‬‫يحي‬‫بن‬‫سعيداالنصاري‬‫عن‬‫دمحم‬‫بن‬‫ابراهيم‬
‫التيمي‬‫عن‬‫علممة‬‫بن‬‫ولاص‬‫الليثي‬‫عن‬‫عمر‬‫بن‬‫الخطاب‬
(ဟိုမိုင်ဵဒီသည် ဆွဖ်ယာဵန်ဗင်န်အုယိုင်နဟ်ထဳမှ သူက ယဟ်ယာဵ
ဗင်န်စအီဵဒ်အန်ဆွာရီထဳမှ သူကတစ်ဖန် မုဟမ္မဒ်ဗင်န်အိဗ်ရာ ဟီဵမ်
သိုင်မီထဳမှ သူကတစ်ဖန် အလ်ကမဟ်ဗင်န်ဝက္ကာဵဆွ်လိုင်ဆီထဳမှ ဆငဴ်
ဖပန်ေဲဴသည်။ သူသည် အုမရ်ဗင်န်ေသ်သွာဵဗ်ထဳမှ ဆငဴ်ဖပန်ေဲဴသည်။)

5. 264
သို္သေသာ် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို္သသည် အထက်ပါ ဟဒီဵစ်ေတာ်အာဵ
အိမာမ်ဗုေါရီေရှ့၌ ယဟ်ယာဵ ဗင်န်စအီဵဒ်ေနရာ၌ အဖောဵရာဝီတစ်ဦဵ
အာဵ ထညဴ်ထာဵလိုက်သည်။ အလ်ကမဟ်ေနရာ၌ အဖောဵရာဝီ တစ်
ဦဵအာဵ အစာဵထိုဵသည်။ အသ်သိုင်မီ၏အမည်အစာဵ အဖောဵအမည်
တစ်ေု ရွတ်ဆိုကကသည်။ အေျုပ်ဆိုရေသာ် ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို္သသည် ရာဝီမျာဵ
၏အမည်မျာဵကို ေဖပာင်ဵလဲ၍ ဟဒီဵစ်ေတာ် အပုဒ် (၁၀၀) အာဵ
အိမာမ်ဗုေါရီေရှ့၌ ရွတ်ဖတ်ဖပေလသည်။
အိမာမ်ဗုေါရီသေင်သည် အမှာဵရွတ်ဖပ ထာဵေသာ ဟဒီဵစ်
ေတာ်တစ်ပုဒ်ေျင်ဵအာဵ မှာဵသညဴ်ေနရာကို ေထာက်ဖပကာ အမှန်ပုဳစဳ
အာဵ စနဒ်နှငဴ်တကွ ရွတ်ဆိုဖပနိုင်ေဲဴသည်။ ဤဖမင်ကွင်ဵအာဵ ဖမင်၍
ပညာရှင်မျာဵနှငဴ်ပရိသတ်အာဵလုဳဵတို္သသည် အိမာမ်ဗုေါရီ၏ ဿာဏ်ရည်
ထက်ဖမက်မငနှငဴ်ဟဒီဵစ်ပညာရပ်အာဵ ကျွမ်ဵကျင်နိုင်နင်ဵမငကို အသိအ
မှတ် ဖပုေဲဴကက၏။ အိဗ်ေနေိုဇိုင်မာသည် အိမာမ်ဗုေါရီ၏ အိလင်မ်အာဵ
အလွန် ေလဵစာဵေဲဴသည်။ အိဗ်ေနေိုဇိုင်မာသည် "မိုဵေကာင်ဵကင်
ေအာက်၌ ဟဒီဵစ်ပညာရပ်တွင် အိမာမ်ဗုေါရီထက် ပိုမို၍ တတ်ကျွမ်ဵ
သူမရှိေေျ" ဟုပင် ေရဵသာဵေဲဴေလသည်။

6. 265
အိမာမ်ဗုေါရီသေင်သည် အဆငဴ်ဖမငဴ် အာလင်မ်ကကီဵတစ်ပါဵ
ဖဖစ်ေသာ်လည်ဵ သူ၏အိလင်မ်ပညာအာဵ ေလာကီအကျိုဵရှာေဖွရန်
အသုဳဵ မဖပုေဲဴေေျ။ ဗိုေါရာမမို့၏အုပ်ေျုပ်ေရဵမှူဵသည် အိမာမ်ဗုေါရီ
သေင်အာဵ သူ္သအိမ်သို္သသွာဵေရာက်၍ သူ္သသာဵသမီဵမျာဵအာဵ အိလ်မိ
ဟဒီဵစ် သင်ကကာဵေပဵေစလိုသည်။ ထိုအေါ အိမာမ်ဗုေါရီသေင်က အိ
လင်မ်ပညာသည် အာဏာပိုင်မျာဵထဳသို သွာဵရေလဴ မရှိေပ။ အာဏာ
ပိုင် သို္သမဟုတ် သူ္သသာဵသမီဵမျာဵကသာ အိလင်မ်ထဳသို္သ သွာဵသငဴ်သည်
ဟု ေဖဖေဲဴသည်။
ေနာက်ဆုဳဵ၌ အုပ်ေျုပ်ေရဵမှူဵသည် သူ္သသာဵသမီဵအတွက် တစ်
ရက်သီဵသန့် သတ်မှတ်ေပဵေစလို ေကကာင်ဵေဖပာရာ အိမာမ်ဗုေါရီ
သေင်က “ကျွန်ုပ်သည် ပညာဖဖန့်ေဝ သင်ကကာဵရာ၌ အုပ်ေျုပ်ေရဵမှူဵ
နှငဴ်မွတ်စလင်လူထု၏သာဵသမီဵမျာဵကကာဵ ေွဲဖောဵမငမဖပုနိုင်ေကကာင်ဵ
ေဖဖကကာဵေဲဴေလသည်။ ထိုသို္သ ေဖပာကကာဵလိုက်ဖေင်ဵ၏ရလဒ်အဖဖစ်
အိမာမ် ဗုေါရီသေင်သည် မိမိဘဝသက်တမ်ဵ၏ေနာက်ဆုဳဵေန့ရက်မျာဵ
ကို အထီဵကျန်စွာ ေကျာ်ဖဖတ်ေဲဴရမပီဵ လမ်ဵေရီဵ၌ပင် ကွယ်လွန်ေဲဴရ၏။
တစ်ေါက အိမာမ်ဗုေါရီသေင်သည် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦဵထဳမှ ဟဒီဵစ်
တစ်ပုဒ်သင်ယူရန်အတွက် ေရီဵထွက်ေဲဴရာ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ထဳသို္သ ေရာက်

7. 266
ေသာအေါ ထိုသူသည် ဖမင်ဵမျာဵအာဵ ဖမ်ဵရန်အတွက် အစာပုဳဵ ကိုဖပ၍
မျှာဵေေ္ဝေနသည်။ သို္သေသာ် အစာပုဳဵအတွင်ဵ၌ မည်သညဴ် အစာမျှ
မေတွ့ရေပ။ ထိုအေါ အိမာမ်ဗုေါရီသေင်က ဖမင်ဵအာဵ လိမ်လည်
လှညဴ်စာဵနိုင်သူသည် လူတို္သကိုလည်ဵ လိမ်လည်နိုင်သည်ဟုဆိုကာ
ဟဒီဵစ်မသင်ယူေတာဴဘဲ ဖပန်လာေဲဴေလ၏။
ဤမျှ အေသဵစိတ်စူဵစမ်ဵမပီဵ အထူဵဂရုစိုက်စွာဖဖငဴ် ဟဒီဵစ်
ေတာ်မျာဵအာဵ ဖပုစုေဲဴပါလျှက် ဆွဟီဵဟ်ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵနှငဴ်စွန္နသ်
ကျမ်ဵစာမျာဵအာဵ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ၏အေရအတွက်မျာဵဖပာဵဖေင်ဵကို
အေကကာင်ဵဖပ၍ သူကျမ်ဵစာမျာဵတွင် ေမာင်ဝ်ဇူဵအ်ဟဒီဵစ်မျာဵ မုေျ
ပါမည်ဟု ေဂကဵေကကာ်ကာ ေစာဒကတက်ေနကကသူမျာဵသည် စင်စစ်
တွင် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ စုစည်ဵေဲဴသူတို္သ၏ပညာေျစ်စိတ်၊ စွန္နသ်၏
အဆငဴ်အတန်ဵ၊ ဟဒီဵစ်ေတာ်စုစည်ဵေဲဴကကသညဴ် ပုဂ္ဂိုလ်တို္သ၏ အဆငဴ်အ
တန်ဵကို မသိရှိကက ေသာေကကာငဴ်ပင်ဖဖစ်သည်။
အဖပင်ပိုင်ဵအေဖေအေနအာဵ အေပ္ဝယဳကကညဴ်ရငမပီဵ သူတို္သ၏
စိတ်ေနသေဘာထာဵနှငဴ်နှိုင်ဵယှ္ဉ်ကကဖေင်ဵသာဖဖစ်သည်။ ထိုလုပ်ရပ်မျာဵ
၏ရလဒ်အဖဖစ် ထိုသူတို္သသည် သူတို္သကိုယ်တိုင်လည်ဵ လမ်ဵလွဲကကရုဳ
သာမက အဖောဵသူမျာဵကိုလည်ဵ လမ်ဵလွဲေစေဲဴသည်။

8. 267
(၅)ပေ်ဝန်ဵေျင်နှငဴ်ပနဳသငဴ်မခင်ဵ
ဆွဟာဗာ သာဝကကကီဵမျာဵ၊ သာဗီအီကကီဵမျာဵနှငဴ်သဗ္ဗသာဗီ
အီန်ကကီဵမျာဵ၏ေေတ်တွင် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို ထိန်ဵသိမ်ဵရာ၌ အလွန်
အေထာက်အကူဖဖစ်ေစသညဴ် အေျက်တစ်ေျက်မှာ လူမငပတ်ဝန်ဵကျင်
က ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ ကျက်မှတ်ဖေင်ဵနှငဴ်အလွန် ပနဳသငဴ်ေဲဴဖေင်ဵပင်
ဖဖစ်သည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်တို္သသည် အာရဗီစကာဵ၏နက်ရှိုင်ဵမငအာဵ ေကာင်ဵ
စွာ သိရှိကကသည်။ ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ထဳသို္သ ေျမှတ်ေပဵအပ်ေတာ်
မူေဲဴေသာ ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်အာဵ ဘာသာစကာဵ၏ရငေထာငဴ်မှကကညဴ်
လျှင် မုအ်ဂျီဇဟ်ပင် ဖဖစ်ေလသည်။ ထိုေေတ်၌ စကာဵေဖပာ ကျွမ်ဵကျင်
လိမ္မာမငအာဵ အလွန်အေရဵကကီဵသည်ဟု သတ်မှတ်ေဲဴကကသည်။
ထိုေေတ်ကာလရှိ အာရဗ်လူမျိုဵမျာဵသည် စကာဵေဖပာဖေင်ဵ
အတတ်ပညာအာဵ အလွန် အေလဵအနက်ထာဵကကသည်။ "စဗ်အမု
အလ်လိကာဵသ်"အာဵ ေလဴလာကကညဴ်လျှင် အာရဗ်တို္သက ကဗျာလကော
အရာ၌ ကျွမ်ဵကျင်နိုင်နင်ဵမငကို သိရှိနိုင်ေပသည်။ သို္သေသာ်လည်ဵ ထို
သူတို္သသည် ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်ေရှ့၌ မှင်သက်သွာဵေဲဴကကမပီဵ နငတ်လျှာ
မျာဵ ဆွဳအ သွာဵေဲဴရသည်။ သာဓကအာဵဖဖငဴ် နာမည်ေကျာ် ကဗျာ
ဆရာမကကီဵ တစ်ဦဵဖဖစ်သူ ေန်စာသေင်မသည် အေမှာင်ေေတ်၌

9. 268
သူမ၏အစ်ကို "ဆွေ်ရ်" ေသဆုဳဵဖေင်ဵအတွက် ဝမ်ဵနည်ဵပူေဆွဵ လျက်
ကဗျာလကောမျာဵ သီကုဳဵေဲဴသည်။ ထိုကဗျာမျာဵမှာ နှလုဳဵသာဵအတွင်ဵမှ
ဖမည်ဟီဵသဳမျာဵဖဖစ်ေသာေကကာငဴ် ယေန့ထက်တိုင် ကျွန်ုပ်တို္သအာဵ
မျက်ရည်ကျေစနိုင်၏။
သို္သေသာ် ဒီန်အစ္စလာမ်လက်ေဳမပီဵေနာက် သူမ၏ "ဆွလ်သွာဵ
နုလ်ဗယာဵန်" (စကာဵအေပါင်ဵတို္သ၏ထိပ်ေေါင်) မှာ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်
(‫)ﷺ‬ နှငဴ်မည်မျှ ဆက်စပ်သွာဵသည်ဆိုေသာ် ကာဒီဆီယဟ်စစ်ပွဲ၌
သူမ၏သာဵေတာ်ေလဵပါဵ တစ်ဦမပီဵတစ်ဦဵ ဆငဴ်ကဲဆငဴ်ကဲ ရှဟီဵဒ်ဖဖစ်
ကုန်ရာ လူသာဵ တစ်ဦဵဖဖစ်သညဴ်အေလျာက် ယူကျုဳဵမရဖဖစ်ေဲဴရေသာ်
လည်ဵ သူမသည် ကုရ်အာန်၊ အစ္စလာမ်၊ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ နှငဴ်
မည်မျှ နီဵစပ်သည်ကိုဖပသလျှက် "ေျီဵမွန်ဵဖေင်ဵအေပါင်ဵတို္သသည် ထို
အရှင်ဖမတ်အဖို္သသာ ဖဖစ်သည်။ ထိုအရှင်ဖမတ်သည် ကျွန်မ၏သာဵကို
ရှဟီဵဒ်ဖဖစ်ေစေတာ်မူ၍ ကျွန်ေတာ်မျိုဵမအာဵ ဂုဏ်သိက္ခာ ေျီဵဖမငဴ်
ေတာ်မူေဲဴ၏။ အလ္ယာဟ်အရှင်ဖမတ်က ကျွန်မတို္သအာဵလုဳဵကို ဂျန္နသ်အ
တွင်ဵ စုစည်ဵေပဵမည်ဟု ကျွန်ေတာ်မျိုဵမေမျှာ်လငဴ်ပါသည်" ဟုေဖပာ
ေဲဴသည်။

10. 269
ဟဇရသ်ေန်စာသေင်မ (ရေသွ့) သည် စကာဵအရာ၌ ေဖပာင်
ေဖမာက်လှေသာ ကဗျာဆရာမကကီဵ တစ်ဦဵဖဖစ်သည်။ ကဗျာလကော၌
မည်မျှ ကျွမ်ဵကျင်သည်ဆိုေသာ် ဟဇရသ် ဟတ်စ်ဆာဵန်ဗင်ဆာ
ဗိသ်(ؓ) သေင်၏ကဗျာေလဵေကကာင်ဵ၌ အမှာဵရှစ်ေုကို ထုတ်ဖပနိုင်ေဲဴ
သည်။ ဟဇရသ် ဟတ်စ်ဆာဵန်ဗင်န်ဆာဗိသ်သေင် ကဗျာလကောမျာဵ
ဖဖငဴ် အစ္စလာမ်ဘက်မှ ေုေဳေေျပစ္ဉ် ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ က သူ္သအာဵ
ဂျိဗ်ရာအီဵလ် (အ) အကူအညီေပဵေစရန်ဒုအာ ဖပုေပဵေတာ်မူေဲဴ
ေလသည်။ ထိုအေကကာင်ဵအရာမှ ဟဇရသ်ေန်စာသေင်မ၏ကဗျာ
လကော၌ ကျွမ်ဵကျင်ပိုင်နိုင်မငကို သိရှိနိုင်ေပသည်။
ထိုကဗျာဆရာမကကီဵသည် ကိုယ်ေတာ်သေင်၏နူဵရ်အာဵ ဖဖန့်
ဖဖူေပဵသညဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵေရှ့၌ ကဗျာရွတ်ဆိုဖေင်ဵအာဵ လုဳဵဝ
အမပီဵသတ် စွန့်လဃတ်လိုက်ေလ၏။ ထိုကဲဴသို္သ ဖပုမငသူမျာဵ၌ ဟဇရသ်
ေန်စာ တစ်ဦဵတည်ဵ မဟုတ်ေေျ။ ဆွဟာဗာ သာဝကကကီဵမျာဵအနက်မှ
အမျာဵစုသည် ကဗျာဆရာမျာဵ ဖဖစ်ေဲဴကကသည်။ သို္သေသာ် ကျမ်ဵဖမတ်
ကုရ်အာန်နှငဴ်ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵေရှ့၌ ကဗျာရွတ်ဆိုဖေင်ဵကို စွန့်လဃတ်
လိုက်ကကမပီဵ ကုရ်အာန်၊ ဟဒီဵစ်အာဵ အသဳေနအသဳထာဵဖဖငဴ် ဖတ်ဖေင်ဵ
၌ပင် ေကျနပ်ေနကကေလ၏။ အေျုပ်ဆိုရေသာ် ယင်ဵသာဝကကကီဵမျာဵ
နှငဴ်သူတို္သေနာက်တွင် ေပ္ဝထွန်ဵေဲဴကကသူတို္သသည် ကိုယ်ေတာ်သေင် (ဆွ)

11. 270
၏ဓေလဴေတာ်မျာဵနှငဴ်လွန်စွာ အကျွမ်ဵတဝင် ဖဖစ်သွာဵေဲဴသည်။ ထို္သ
ေကကာငဴ် ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ၏ကလာမ်၊ ဟဒီဵစ်နှငဴ်ဓေလဴေတာ်မျာဵ
အာဵ အဖောဵသူမျာဵ၏စကာဵရပ်မျာဵ၊ ဓေလဴမျာဵဖဖငဴ် ေကာင်ဵစွာ ေွဲဖောဵ
နိုင်ကကေလသည်။
(၆) ဖျေ်လေ်မခင်ဵနှငဴ်ဿာဏ်ရည်ထေ်မမေ်မခင်ဵ
အဖောဵအသုဳဵဝင်သညဴ်အေျက်တစ်ေျက်မှာ မဂေလာအေပါင်ဵနှငဴ်
ဖပညဴ်စုဳေသာ ထိုေေတ်၌ လူတို္သသည် အဳကသေလာက်ဖွယ် ဿာဏ်
ရည်ထက်ဖမက်ကကေကကာင်ဵ ေတွ့ရှိရေပသည်။ ယေန့ေေတ်၌ ကျမ်ဵ
ဖမတ်ကုရ်အာန်အာဵ ေလဵလအတွင်ဵ အာဂုဏ်ေဆာင် ကျက်မှတ်နိုင်
သည်ဆိုပါက အလွန် ထူဵဆန်ဵအဳကသဖွယ်ရာဟု ထင်မှတ်ေနကကသည်။
ေဖောက်လအတွင်ဵ ဖပင်သစ်စကာဵအာဵ သင်ယူနိုင်ေဲဴသညဴ် " ‫الماليلي‬
‫"حمدي‬ ကဲဴသို္သေသာ သူမျာဵအာဵ ယေန့ေေတ်၌ ရှာဵပါဵဟု သတ်မှတ်
ေနကကသည်။ သို္သေသာ် ထိုေေတ်အေါက ပုဂ္ဂိုလ်တို္သသည် ဤသည်
ထက်ပင် ပိုမို၍ ဿာဏ်ရည်စွမ်ဵအာဵ ဖမငဴ်မာဵကကသည်။ သာဓကအာဵ
ဖဖငဴ် အေရှ့တိုင်ဵသာဵမျာဵ၏စွပ်စွဲမငမျာဵတွင် မျက်စိကျေဳေဲဴရေသာ
ဟဇရသ်အဗူဟုရိုင်ရာ(ؓ) သေင်သည် စကာဵတစ်ေုအာဵ တစ်ကကိမ်
ကကာဵမပီဵပါက ေနာက်တစ်ကကိမ် နာဵေထာင်ရန်ပင် မလိုေေျ။ ထိုသာဝ

12. 271
ကကီဵအာဵ စွပ်စွဲကကဖေင်ဵ၏ရည်ရွယ်ေျက်မှာ စွန္နသ်၏အေရဵပါလှေသာ
အစိတ်အပိုင်ဵတစ်ေုအာဵ မဖိုလှဲရန် ရည်ရွယ်ဖေင်ဵပင်ဖဖစ်သည်။
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(ဆွ) သည် ဟဇရသ်ဇိုင်ဵဒ်ဗင်န်စာဗိသ်(ؓ) သေင်
အာဵ အိဗ်ရာနီဘာသာ စကာဵသင်ယူရန် ေစေိုင်ဵေသာအေါ သာဝက
ကကီဵသည် ဆယဴ်ငါဵရက်၊ ရက်နှစ်ဆယ်အေတာအတွင်ဵ၌ပင် အိဗ်ရာနီ
ဘာသာစကာဵဖဖငဴ်ေရဵထာဵေသာ စာမျာဵအာဵ ဖတ်ရွတ်၍ ဘာသာဖပန်
ေပဵနိုင်သည်အထိ သင်ယူနိုင်ေဲဴသည်။
အဖောဵအဳကသဖွယ် လူသာဵတစ်ဦဵမှာ ဟိဗ်ရွလ်အွမ္မသ် ဟဇရသ်
အိဗ်နိအဗ္ဗာဵစ်(ؓ) သေင်ပင် ဖဖစ်သည်။ ထို္သအတူ မိေင်မွန်ကကီဵ ဟဇရသ်
အာေအရှာ(ؓ) သေင်မသည်လည်ဵ သူမတူေသာ ညဏ်ရည်ပိုင်ရှင်
တစ်ဦဵဖဖစ်သည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကကီဵမျာဵသည် နငတ်တိုက်အလွတ် ကျက်
မှတ်ရာ၌ မပိုင်စဳရှာဵ ပုဂ္ဂိုလ်မျာဵဖဖစ်ကကသည်။ တစ်ကကိမ်ကကာဵ ဖူဵထာဵ
ေသာ စကာဵအာဵ လုဳဵဝ မေမဴေလျှာဴတတ်ေပ။ ဆွဟာဗာ သာဝက
ကကီဵမျာဵအနက် ဤသို္သေသာ ဿာဏ်ရည်ထူဵေျွန်သညဴ် ပုဂ္ဂိုလ်အမျာဵအ
ဖပာဵ ရှိေဲဴသည်။ ဿာဏ်ပညာအရာ၌ သာဗီအီသေင်ကကီဵမျာဵသည်လည်ဵ
ဆွဟာဗာသာဝကကကီဵမျာဵထက် ေနာက်ေကာက် မကျေဲဴေပ။ သာဓက
အာဵဖဖငဴ် ဟဇရသ်အုမရ်ဗင်န်အဗ်ဒွလ်အဇီဵဇ်၏ ေေတ်၌ ဟဒီဵစ်ေတာ်

13. 272
မျာဵအာဵ ပထမဦဵဆုဳဵ စုစည်ဵေဲဴသူ အိဗ်ေန့ေရှ ဟာဵဗ်ဇုဟ်ရီကဲဴသို္သေသာ
ပုဂ္ဂိုလ်မျာဵေပ္ဝထွန်ဵေဲဴသည်။ သူသည်လည်ဵ အေရှ့တိုင်ဵသာဵတို္သ၏
စွပ်စွဲရာ၌ ပစ်မှတ်ဖဖစ်ေဲဴရသည်။ ထို္သအတူ ကသာဒဟ်ဗင်န် ဒုအာမဟ်
သေင်သည် အိမာမ်အဗူဟနီဖဟ်သေင်နှငဴ် ဆုဳေတွ့ေျိန်၌ သူက စကာဵ
တေုအာဵ တစ်ကကိမ်ကကာဵမပီဵလျှင် မေမဴေလျှာဴေကကာင်ဵ ေဖပာဖပေဲဴသည်။
အိမာမ်ရှာဖီအီနှငဴ်ပတ်သက်၍လည်ဵ ဤသို္သပင် ေဖပာဆိုေဲဴကက
ေလသည်။ အိမာမ်ရှအ်ဖီနှငဴ်အိဗ်ရာ ဟီဵမ်ဗင်ယဇီဵဒ်နေ်အီတို္သသည်
လည်ဵ မှတ်ဿာဏ်အရာ၌ အေကျာ်အေမာ်မျာဵပင်ဖဖစ်ကကသည်။ မုေျဧ
ကန် ယင်ဵပုဂ္ဂိုလ်မျာဵအနက်မှ တစ်ဦေျင်ဵစီက မပိုင်စဳရှာဵ ဿာဏ်ရည်
စွမ်ဵအာဵပိုင်ရှင်မျာဵပင်ဖဖစ်ေေျသည်။
(ဇ) ဟဒီဵစ်ေတာ်အာဵ ‫روايت‬‫با‬‫لمعني‬ ေေ္ဝ အလိုသေဘာအာဵ
ဆငဴ်ဖပန်ဖေင်ဵ ဖပုပိုင်ရန် စည်ဵကမ်ဵေျက်မျာဵ
အိုလမာဒီန်ပညာရှင်မျာဵသည် အေျို့စည်ဵကမ်ဵေျက်မျာဵဖဖငဴ်
‫روايت‬‫بالمعني‬ ေေ္ဝ ဟဒီဵစ်ေတာ်အာဵ အဓိပ္ပါယ်ဖဖငဴ် ဆငဴ်ဖပန်ဖေင်ဵကို
ေွငဴ်ဖပုေပဵေဲဴကကသည်။ ယင်ဵစည်ဵကမ်ဵေျက်မျာဵမှာ

14. 273
(က) ရာဝီသည် သူဆငဴ်ဖပန်မညဴ် ဘာသာစကာဵအာဵ ေကာင်ဵစွာ
တတ်ကျွမ်ဵရမည်။ ဖပန်ဆိုမညဴ် စကာဵ၏အတိမ်အနက် သေဘာအာဵ
နာဵမလည်နိုင်သူတို္သအဖို္သ ဟဒီဵစ်ေစနဗဝီအာဵ အဓိပ္ပါယ်ဖဖငဴ် ဆငဴ်ဖပန်
ဖေင်ဵ ဖပုမပိုင်ေပ။ အဘယ်ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် ဆငဴ်ဖပန်သူသည် သူဆငဴ်
ဖပန်မညဴ် ဘာသာစကာဵအာဵ ကျွမ်ဵကျင်ရန်အေရဵကကီဵေသာေကကာငဴ်
ဖဖစ်၏။
(ေ) ဟဒီဵစ်ေတာ်၏စကာဵလုဳဵမျာဵေနရာ၌ အသုဳဵဖပုမညဴ်စကာဵလုဳဵ
မျာဵသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်၏စကာဵလုဳဵမျာဵနှငဴ်လုဳဵဝ အဳဝင်ဂွင်ကျ ဖဖစ်
ေနရမည်။ ယင်ဵစာလုဳဵမျာဵ၏အဓိပ္ပါယ်မှာ သို္သေလာ သို္သေလာ လုဳဵဝ
ဖဖစ်ေွငဴ်မရှိေပ။ ထို္သေနာက် စကာဵအသွာဵအလာနှငဴ်လည်ဵ ကိုက်ညီေန
ရမည်။
(ဂ) ဟဒီဵစ်ေတာ်၏အဓိပ္ပါယ်အာဵ ဆငဴ်ဖပန်ဖေင်ဵသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်
၏စကာဵလုဳဵမျာဵအာဵ ေမဴေလျာဴေနေျိန်မှသာလျှင် ဟဒီဵစ်ေတာ်၌
ရှိေသာ ေဝါဟာရ၏အဓိပ္ပါယ်ကို ေဖပာပိုင်ေွငဴ်ရှိသည်။ သို္သမှသာ ကိုယ်
ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ၏ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵမှ မည်သညဴ် အဓိပ္ပါယ်အနှစ်သာရမှ
ဆုဳဵရငဳဵမည် မဟုတ်ေပ။ နိယာမတစ်ေုရှိသည်မှာ "အကကင်အရာအာဵ
အလုဳဵစုဳ မရယူနိုင်လျှင်လည်ဵ အလုဳဵစုဳ အဆုဳဵအရငဳဵ မေဳရေပ။"

15. 274
(ထို္သေကကာငဴ် ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ မိန့်ကကာဵေဲဴသညဴ်အတိုင်ဵ စာလုဳဵမျာဵ
အာဵ အလွတ်မရလျှင် ဆိုလိုရင်ဵ အဓိပ္ပါယ်အာဵ သင်ယူလိုက်ပါ)
၁-ဟဒီဵစ်ေော်ဆငဴ်မပန်ရာ၌ ရိဝါယသ်ေစ်ခုနှငဴ်ေစ်ခုအကောဵ စောဵ
လုဳဵမျာဵေွင် ေွဲမပာဵမခာဵနာဵမခင်ဵ
အေျို့ေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ ဆငဴ်ဖပန်ရာ၌ ဆငဴ်ဖပန်ေျက်
တစ်ေုနှငဴ်တစ်ေုအကကာဵ စကာဵလုဳဵမျာဵ ကွဲဖပာဵဖောဵနာဵလျက်ရှိေသာ်
လည်ဵ ရိဝါယသ်ဗိလ်မအ်နာ ေေ္ဝ အဓိပ္ပါယ်လိုရင်ဵကို ဆငဴ်ဖပန်ဖေင်ဵ၏
အမိန့်တွင် မပါဝင်ေပ။ ေန့စ္ဉ် နမာဵဇ်ငါဵကကိမ်တွင် ရွတ်ဖတ်ရေသာ
‫التحيات‬ (အသ်သဟီယာဵသ်) သည်လည်ဵ ထိုကဲဴသို္သေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်
မျာဵတွင် ပါဝင်ေပသည်။ ဟဇရသ်အဗ္ဗဒွလ်လာဟ်ဗင်န်မဆ်အူဵဒ် (ؓ)
ဆငဴ်ဖပန်ေဲဴေသာ အိမာမ်အဗူဟနီဖဟ်သေင်၊ အိမာမ်ေအာင်ဇာအီသ
ေင်နှငဴ်စွဖ်ယာဵန်ေစာင်ရီသေင်တို္သ ဖတ်ရွတ်ကကသညဴ် ‫التحيات‬ (အသ်သ
ဟီယာဵသ်) အဖပင် အဖောဵေသာ စကာဵလုဳဵမျာဵဖဖငဴ်လည်ဵ ဟဇရသ်
အိဗ်ေနအဗ္ဗာဵစ်(ؓ) သေင်ထဳမှ ဆငဴ်ဖပန်လာရှိထာဵသည်။
ယင်ဵသရှဟ်ဟွဒ်အာဵ ေအမာမ်ရှာဖီအီသေင် ရွတ်ဖတ် ကျငဴ်သုဳဵ
ေလသည်။ ဥပမာ ထိုဆငဴ်ဖပန်ေျက်၌ (အသ်သဟီယာဵသ်) ၏ ေနာက်
တွင် (အလ်မုဘာဵရ ကာဵသ်) အပိုပါသည်။ စာလုဳဵနှစ်ေုကကာဵ၌ စကာဵ

16. 275
ဆက်(‫و‬) ဖမုပ်ေနသည်။ အေျို့သွအီဵဖ် (အာဵနည်ဵေသာ) ေရဝါယသ်
မျာဵတွင် (အသ်သဟီယာဵသ်) ကို ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင်ထဳမှ
အဖောဵစာလုဳဵမျာဵနှငဴ်လည်ဵ ဆငဴ်ဖပန်လာရှိထာဵသည်။
ယင်ဵသရှဟ်ဟွဒ်အာဵ အုမရ်သေင်(ရေသွ့) သည် မင်န်ဗရ်ေပ္ဝ၌
မတ်တပ်ရပ်လျှက် ရွတ်ဖတ်ေဲဴသည်။ စကာဵလုဳဵမျာဵအကကာဵ ကွာဟမင
ကို အေကကာင်ဵဖပု၍ အေျို့သူတို္သက ဆွဟာဗာသာဝကကီဵမျာဵသည်
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ် (ဆွ) ထဳမှ ကကာဵသိေဲဴေသာ စကာဵရပ်မျာဵကို ေကာင်ဵ
စွာ မှတ်မိေဲဴ ဖေင်ဵမရှိ၊ အေျို့စကာဵလုဳဵမျာဵအာဵ ေမဴေလျာဴသွာဵကကမပီဵ
ထိုေမဴေလျာဴသွာဵေသာ စကာဵလုဳဵ၏ေနရာ၌ သငဴ်ေလျှာ်သညဴ်စကာဵ
လုဳဵကို သူတို္သဘက်မှ ဖဖညဴ်စွက်လိုက်ကကဖေင်ဵဖဖစ်သည်ဟု စွပ်စွဲ သမုတ်
ကကသည်။ သို္သေသာ် ထိုသို္သေဖပာဆို စွပ်စွဲမငမျာဵမှာ အမှန်တရာဵ မဟုတ်
ေပ။
အဘယ်ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် ဟစ်ဂျရသ်မတိုင်မှီ သုဳဵနှစ် သို္သမဟုတ်
ငါဵနှစ်အရင်မှစ၍ နမာဵဇ်အာဵ ဖရဇ်အဖဖစ် သတ်မှတ်ေဲဴမပီဵ ဖဖစ်သည်။
ထိုသို္သဆိုလျှင် ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) နှငဴ်ဟဇရသ်အိဗ်ေနအဗ္ဗာဵစ်(ؓ) ကဲဴသို္သ
ေသာ ပထမဦဵဆုဳဵ အစ္စလာမ်လက်ေဳေဲဴကကသညဴ် ဆွဟာဗာသာဝက
ကကီဵမျာဵသည် တေန့တွင် နမာဵဇ်ငါဵကကိမ်အာဵ ကိုယ်ေတာဴ်ေနာက်

17. 276
တွင်ရပ်၍ ဆယ်နှစ်ေကျာ်ထိ ေဆာက်တည်ေွငဴ်ရရှိေဲဴကကသည်။ ထိုကဲဴ
သို္သေသာ စွပ်စွဲဖေင်ဵမျာဵသည် မဆိုစေလာက် အသိဿာဏ်ပိုင်ရှင်မျာဵမှ
ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကကီဵမျာဵအာဵ ဿာဏ်ပညာမဲဴသူဟု စွပ်စွဲရာကျေပသည်။
ထိုကဲဴသို္သေသာ စွပ်စွဲသမုတ်ဖေင်ဵအာဵ အရူဵမျာဵသည်ပင် အသိ
ဿာဏ်ေပျာက်သူမျာဵသာလျှင် ဖပုနိုင်၏”ဟု ေဖပာကကေပမည်။ အဘယ်
ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် ထိုသူတို္သ၏စွပ်စွဲမငသေဘာတရာဵမှာ ဆွဟာဗာသာဝ
ကမျာဵသည် နှစ်ေပါင်ဵမျာဵစွာ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ၏ေနာက်တွင်
နမာဵဇ်ဝတ်ဖပုေဲဴကကမပီဵ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်နှငဴ်အတူ ၂၃ နှစ်တိုင်တိုင်
ေနမပီဵ ေနာက်လည်ဵ ငါဵနှစ်အရွယ်ကေလဵ ကျက်မှတ်နိုင်သညဴ်
စာပိုဒ်အာဵ သာဝကကကီဵမျာဵက မကျက်မှတ်နိုင်ဟု စွပ်စွဲသကဲဴသို္သပင်
ဖဖစ်ေန၏။ ဟဇရသ်အဗူဘကရ်(ؓ) သေင်၏ေေတ်အေါသမယ၌
ကုရ်အာန်ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်အာဵ စုစည်ဵကကသညဴ်အေါ သာဝကကကီဵမျာဵ
ကျက်မှတ်ထာဵသညဴ်အာယသ်ေတာ်မျာဵကိုလည်ဵ ေမဵဖမန်ဵစုဳစမ်ဵေဲဴရ
သည်။ ေရဵသာဵထာဵေသာ အာယသ်ေတာ်မျာဵနှငဴ်ကျက်မှတ်ထာဵ
ေသာ အာယသ်ေတာ်မျာဵအာဵ နှိုင်ဵယှ္ဉ်စစ်ေဆဵကကရာ ရလာဒ် ကွာဟ
မင လုဳဵဝ မရှိဘဲ တစ်ထပ်တည်ဵ ကျေနေဲဴသည်။ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ
ဆငဴ်ဖပန်မငနှငဴ်ပတ်သက်၍ ထိုကဲဴသို္သေသာ စွပ်စွဲမငမျာဵသည် ကျမ်ဵဖမတ်
ကုရ်အာန်၌ပင် ဒွိဟသဳသယမျာဵ ပွာဵမျာဵေစနိုင်သည်။

18. 277
ကျွန်ုပ်၏အဖမင်အရ ဖဖစ်နိုင်ေဖေ အမှန်တရာဵမှာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ
တွင် ဆငဴ်ဖပန်ေျက်လာရှိထာဵသကဲဴသို္သ ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်သည် ပုဳစဳ
(၇) မျိုဵဖဖငဴ် ဖတ်ရွတ်နိုင်မပီဵ ထိုပုဳစ ံ(၇) မျိုဵအနက်မှ လွယ်ကူသညဴ်
ပုဳစဳဖဖငဴ် ဖတ်ရွတ်နိုင်သည်။ ဤေနရာ၌ ထိုအေကကာင်ဵအရာအာဵ
အကျယ်တဝငဴ် ရှင်ဵလင်ဵရန် မရည်ရွယ်ေပ။ ေရဵသာဵလိုသည်မှာ
(အွမ္မီ) စာေပမတတ်ကျွမ်ဵကကေသာ သူတို္သအဖို္သ ဂရုဏာတရာဵ၏
ေတာင်ဵဆိုမငမှာ ကုရ်အာန်ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်သည် ထိုသို္သပင် စာလုဳဵပုဳစဳ
(၇) မျိုဵဖဖငဴ် ဖတ်ရွတ်ေွငဴ်ရှိသငဴ်သည်။ သို္သမှသာ စာမတတ်သူမျာဵအဖို္သ
လွယ်ကူစွာဖဖငဴ် ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်အာဵ ဖတ်ရွတ်နိုင်ေပလိမဴ်မည်။
ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵသည်လည်ဵ ဤကဲဴသို္သပင် ဖဖစ်နိုင်ဖွယ်ရှိ
သည်။ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(ဆွ) သည် ကိုယ်ေတာ်ထဳ ေျမှတ်ေပဵအပ်
ေဲဴေသာ ကုရ်အာန်ကျမ်ဵဖမတ်အာဵ ပုဳစဳအမျိုဵမျိုဵဖဖငဴ် ဖတ်ရွတ်ဖပေဲဴ
သည်။ (အသ်သဟီယာဵသ်) နှငဴ် ပတ်သက်၍လည်ဵ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်
(‫)ﷺ‬ ၏လုပ်ထုဳဵမှာ ဤနည်ဵနှင်နှင်ပင် ဖဖစ်ေပလိမဴ်မည်။ ဥပမာ
ကိုယ်ေတာ်သေင်သည် ဟဇရသ် အိဗ်ေနမစ်အူဵဒ်(ؓ) သေင်အာဵ
(အသ်သဟီယာဵသ်) ကိုပုဳစဳတမျိုဵဖဖငဴ် သင်ေပဵေတာ်မူမပီဵ ဟဇရသ်
အုမရ်(ؓ) သေင်အာဵ အဖောဵပုဳစဳတမျိုဵဖဖငဴ် သင်ေပဵေတာ်မူေဲဴသည်။
ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်ကုရ်အာန်အာဵ ပုဳစဳ (၇) မျိုဵဖဖငဴ် ရွတ်ဖတ်ဖေင်ဵ ဖပုပိုင်

19. 278
သကဲဴသို္သ ဟဒီဵစ်ေတာ်ကိုလည်ဵ ပုဳစဳအမျိုဵမျိူဵဖဖငဴ် ဆငဴ်ဖပန်ဖေင်ဵ
ဖပုပိုင်ေပသည်။ သို္သဖဖစ်ေပရာ ကျွန်ုပ်တို္သသည် (အသ်သဟီယာဵသ်)
တွင်ပါရှိေသာ စကာဵလုဳဵမျာဵအာဵလုဳဵသည် ကိုယ်ေတာ်သေင်ထဳမှ
ဆငဴ်ဖပန်လာရှိထာဵဖေင်ဵ ဖဖစ်ေကကာင်ဵ ယုဳမှတ်ရေပလိမဴ်မည်။
၂-( ‫جوامع‬‫الكلم‬ ) ေိုေိုေုေ်ေုေ်နှငဴ်ထိေရာေ်ေသာ စောဵရပ်မျာဵ
ယင်ဵအေရဵပါလှေသာ ကိစ္စ၏ရငေထာငဴ်တေုမှာ ကိုယ်ေတာ်
သေင်အာဵ အရှင်ဖမတ်သည် ( ‫جوامع‬‫الكلم‬ ) ေေ္ဝ တိုတိုတုတ်တုတ်နှငဴ်
ထိေရာက်ေသာစကာဵရပ်မျာဵအာဵ မိန့်ဆိုနိုင်သညဴ် အရည်အေျင်ဵကို
ေျီဵဖမငဴ်ေတာ်မူထာဵသည်။ ကိုယ်ေတာ်(‫)ﷺ‬ သည်ကိစ္စ တစ်ေုေုနှငဴ်ပတ်
သက်၍ မိန့်ဆိုေတာ်မူလျှင် စကာဵလုဳဵအနည်ဵငယ်ဖဖငဴ် ယင်ဵစကာဵ
လုဳဵအာဵ အေဖေဖပု၍ ကျမ်ဵတစ်ေစာင်ပင် ေရဵနိုင်ေလာက်ေအာင်ပင်
အဓိပ္ပါယ်မျာဵဖပာဵမပီဵ နက်ရှိုင်ဵသညဴ်စကာဵလုဳဵမျာဵအာဵ အသုဳဵဖပု၍
မိန့်ဆိုေတာ်မူေဲဴသည်။ အာရဗီသဒ္ဒါမျာဵ၊ အိလ်မိဘယာဵန်နှငဴ်အိလ်မိ
ဘဒီဵအ်အာဵ ကျွန်ုပ်တို္သ ေလဴလာကကညဴ်မည်ဆိုပါက ဤပညာရပ်
မျာဵမေလဴလာမီ ကျွန်ုပ်တို္သဦဵေနှာက်မှ မစ္ဉ်ဵစာဵမိသညဴ် အဓိပ္ပါယ်ရသ
မျာဵကို သိရှိရမည်ဖဖစ်ေပသည်။ သို္သဖဖစ်ေပရာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ

20. 279
ဖတ်ရွတ်မိသူသည် မရည်ရွယ်ပါပဲနှငဴ် "ဤကဲဴသို္သေသာ စကာဵကိုဆိုရန်
အဳဖွယ်လူသာဵအတွက်ပင် မဖဖစ်နိုင်ေပ။
စာေပမတတ်ကျွမ်ဵေသာ အသိုင်ဵအဝိုင်ဵမှ ဆွဟာဗာမျာဵဆို
လျှင်ေဝဵေလစွ" ဟုေဖပာမိမည်မှာ အမှန်ပင် ဖဖစ်ေပသည်။ ဟဒီဵစ်
ေတာ်မျာဵသည် ကိယာမသ်ေန့တိုင် တည်ရှိေနမညဴ် အဆငဴ်မီ၍ တန်ဖိုဵ
ကကီဵကာ စစ်မှန်ေသာ ရတနာမျာဵပင် ဖဖစ်ေေျသည်။ ဤသည်မှာ ယင်ဵ
ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵသည် အလ္ယာဟ်အရှငဴ်ဘက်မှ အကူညီရရှိ ထာဵသညဴ်
အေထာက်အထာဵပင် ဖဖစ်သည်။
အေျို့ေသာသူတို္သက ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ မျာဵဖပာဵသည်ဟု ဆို
ေသာ်ဖငာဵလည်ဵ ကျွန်ုပ်တို္သမှာမူ ယင်ဵဟဒီဵစ်ေတာ်အာဵလုဳဵသည် ကိုယ်
ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ၏နငတ်ထွက်စကာဵမျာဵဖဖစ်ေကကာင်ဵ အဖပညဴ်အဝ ယုဳ
ကကည်လက်ေဳကကသည်။
(စျ) ေိုယ်ေော်မမေ်(‫)ﷺ‬ ၏ေခေ်သမယနှငဴ်ေနှာင်ဵပိုင်ဵေခေ်မျာဵ
ေွင် ဟဒီဵစ်ေော်မျာဵအာဵ စုစည်ဵေရဵသာဵမခင်ဵ
ဟဇရသ်အုမရ်ဗင်န်အဗ်ဒွလ်အဇီဵဇ်၏ေေတ်အေါသမယ မှစ
တင်ကာ စွန္နသ်အာဵစုစည်ဵေရဵသာဵေဲဴသည်ဆိုဖေင်ဵမှာ အတိုင်ဵအတာ

21. 280
တစ်ေုထိ မှန်ကန်သည်ဟု ဆိုရေပမည်။ အဘယ်ေကကာငဴ်ဆိုေသာ်
ယင်ဵအဆိုအရ ကိုယ်ေတာ်ရှိစ္ဉ်ကာလတွင် ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်အာဵ
ေရဵသာဵကကသကဲဴသို္သ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို လိုက်လဳေရဵသာဵေဲဴသညဴ်
အမှန်တရာဵတေုအာဵ မျက်ကွယ်ဖပုထာဵသဖွယ် ဖဖစ်ေနေပသည်။
(၁) ေျမ်ဵေော်မမေ်ေုရ်အာန်အာဵ ေရဵသာဵမခင်ဵ၊ ဖေ်ရွေ်မခင်ဵ
အစဉ်လာ၏အေကောင်ဵအရင်ဵ
ကိုယ်ေတာ်သေင်၏ေေတ်အေါသမယတွင် အာရဗ်အမျာဵစုသည်
စာေရဵစာဖတ်ဖေင်ဵနှငဴ်အကျွမ်ဵတဝင် မရှိေဲဴေသာ်လည်ဵ မက္ကဟ်ေရွှေမမို့
ေတာ်၌ စာတတ်ေပတတ် ပုဂ္ဂိုလ်မျာဵ မနည်ဵပါဵေဲဴေပ။ အဘယ်
ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် မက္ကဟ်မမို့သာဵတို္သနှငဴ်အနီဵအနာဵရှိ မျိုဵနွယ်စုမျာဵ
အကကာဵ ကူဵလူဵဆက်ဆဳဖေင်ဵမျာဵ ရှိေဲဴကကသည်။ ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်
ေျမှတ်ေပဵအပ်ေတာ်မူဖေင်ဵေဳရမပီဵေနာက်တွင် စာေပအာဵ ပိုမို၍ ေလဴ
လာ လိုက်စာဵလာေဲဴကကသည်။
ဒီန်ေရဵရာ လိုအပ်ေျက်ေကကာငဴ် မွတ်စလင်တိုင်ဵအတွက်
ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်၏အမိန့်ေတာ်မျာဵနှငဴ်အဓိပ္ပါယ်မျာဵကို သင်ယူရန်
အတွက် ကုရ်အာန်ကျမ်ဵဖမတ်အာဵ ဖတ်တတ်ရန် လိုအပ်လာေဲဴသည်။
တစ်နည်ဵအာဵဖဖငဴ်ဆိုလျှင် ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန် ေျမှတ်ေပဵအပ်ေတာ်

22. 281
မူဖေင်ဵသည်ပင် လူေပ်သိမ်ဵတို္သကို ပညာသင်ကကာဵရန် တိုက်တွန်ဵနှိုဵ
ေဆာ်လိုက်သကဲဴသို္သ ဖဖစ်သည်။ အိဗ်နိစအဒ်၏အဆိုအရ အေျိန်တိုင်ဵ
တွင် ကိုယ်ေတာ်သေင်၏အပါဵေတာ်၌ ဝဟီေရဵသာဵေသာ ဆွဟာ
ဗာအပါဵ ေလဵဆယ်နီဵပါဵေန့် ရှိေနေဲဴသည်။ ဝဟီေရဵသာဵသူမျာဵသည်
ေရဵတတ်ဖတ်တတ်ရုဳမျှသာမက မိမိကိုယ်ကို ကုရ်အာန်ေရဵသာဵရန်
အတွက် စွန့်လှူထာဵသူမျာဵလည်ဵ ဖဖစ်ကကေပသည်။
ထိုေေတ်အေါက စာေပေလဴလာလိုက်စာဵရန် အထူဵပင် အ
ေလဵေပဵတိုက်တွန်ဵေဲဴကကသည်။ ယုတ်စွအဆုဳဵ ဗဒရ်စစ်ပွဲတွင် လက်ရ
ဖမ်ဵဆီဵမိသူတို္သအာဵ ဖပန်လဃတ်ေပဵရန် ေလျှာ်ေကကဵအဖဖစ် သုဳ္သပန်ဵ
တစ်ဦဵမှ လူဆယ်ဦဵကို စာေရဵစာဖတ်သင်ေပဵရန် သတ်မှတ်ေဲဴသည်။
ဤသည်မှာလည်ဵ အဳမေန်ဵအေကကာင်ဵအရာပင် ဖဖစ်ေေျ
သည်။ ထိုေေတ်အေဖေအေနအရ အသငဴ်ေလျှာ်ဆုဳဵေသာ ဆုဳဵဖဖတ်ေျက်
လည်ဵ မည်၏။ ထိုဆုဳဵဖဖတ်ေျက်ေကကာငဴ် လူတို္သသည် သူ္သထက်ငါ
အမပိုင်အဆိုင် စာေပသင်ယူမငမျာဵ ဖပုေလေတာဴသည်။ အဘယ်
ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် ထိုသူတို္သသည် သစ်လွင်ရှာဵပါဵေသာ အရာမျာဵကို
ေမျှာ်လငဴ် ေစာငဴ်စာဵေနေဲဴကကသည်။ ထိုအရာမျာဵမှာ ဒီန်အစ္စလာမ်၊
ကုရ်အာန်နှငဴ်ဒွန္နယာေလာကပင် ဖဖစ်သည်။ ထိုသူတို္သသည် မိမိတို္သဘဝ

23. 282
တွင် အဓိပ္ပါယ်အသစ်တစ်ရပ် ေဖာ်ေဆာင်ရန်အတွက် ဒီန်အစ္စလာမ်
အာဵ ဘက်ေပါင်ဵစုဳမှ နာဵလည်သေဘာေပါက်နိုင်ရန် အပတ်တကုတ်
ကကိုဵပမ်ဵကကေလသည်။
ထို္သေကကာငဴ်မမို့သာဵ ေတာသာဵမကျန် အာဵလုဳဵေသာ သူတို္သသည်
ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်၏ေျမှတ်ေပဵအပ်သမျှေသာ အစိတ်အပိုင်ဵမျာဵကို
စုစည်ဵေရဵသာဵထာဵရန် ေစာငဴ်ေမျှာ်လျက် ရှိကကသည်။ ဤသည်မှာ
အတုမရှိေသာ လုပ်ေဆာင်ေျက်ပင် ဖဖစ်ေပသည်။ အလ္ယာဟ်အရှင်ဖမတ်
ေျေပဵေတာ်မူေသာ သန့်ဖပန့်စင်ကကယ်လှသညဴ် ကျမ်ဵစာမျာဵအနက်
ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်ကုရ်အာန်သည် ပထမဦဵဆုဳဵအဖဖစ် ဤအေနအထာဵ
သို္သ ေရာက်ရှိေဲဴဖေင်ဵဖဖစ်သည်။
ထိုသို္သေရာက်ရှိေဲဴဖေင်ဵမှာလည်ဵ ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်ကုရ်အာန်က
ကိယာမသ်ေန့တိုင် တည်တဳဴေနရန်အတွက်ပင် ဖဖစ်သည်။ ထို္သေနာက်
ကျမ်ဵေတာ်ဖမတ်ကုရ်အာန်ကဲဴသို္သပင် ယင်ဵအာဵ အကျယ်တဝငဴ် ရှင်ဵဖပ
ေပဵသညဴ် စွန္နသ်ကို ေရဵသာဵဖေင်ဵမျာဵလည်ဵ အစဖပုလာေတာဴသည်။
စွန္နသ်သည် အစ္စလာမဴ်ဥပေဒေရဵဆွဲရာ၌ အေဖေေဳအရင်ဵဖမစ်ဖဖစ်ရာ
စွန္နသ်အာဵ ထိန်ဵသိမ်ဵထာဵရန် အေရဵတကကီဵ ကကိုဵပမ်ဵမငမျာဵဖပုေဲဴကက
သည်။ ထို္သေနာက် စွန္နသ်အာဵ တသီဵပုဂ္ဂလအေနဖဖငဴ်လည်ဵေကာင်ဵ

24. 283
အာဏာပိုင်မျာဵ၏စီစ္ဉ်မငဖဖငဴ်လည်ဵေကာင်ဵ စုစည်ဵေရဵသာဵမငမျာဵ
ေပ္ဝေပါက်လာေဲဴေတာဴသည်။
(၂) ဟဒီဵစ်ေော်မျာဵေရဵသာဵစုစည်ဵမခင်ဵအာဵ ဆန့်ေျင်သညဴ်အ
ေထာေ်အထာဵမျာဵ
အေရှ့တိုင်ဵသာဵမျာဵနှငဴ်ယင်ဵတို္သ၏အေတွဵအေေ္ဝမျာဵ လဃမ်ဵမိုဵ
ဖေင်ဵေဳထာဵရသညဴ် မွတ်စလင်တေျို့က "ကိုယ်ေတာ်သေင်၏ေေတ်
ေနာက်ပိုင်ဵမှသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ စတင်စုစည်ဵ ေရဵသာဵေဲဴရ
သည်" ဟုေဖပာဆိုကကေလသည်။ ကျွန်ုပ်တို္သသည် ထိုသူမျာဵဘက်မှ
အေထာက်အထာဵအဖဖစ် တင်ဖပေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို ေလဴလာ
ဆန်ဵစစ်ကကပါစို္သ………
သက်ယီဵဒွလ်အိလ်မ်ကျမ်ဵ၌ ဟဇရသ်အဗူစအီဵဒ်ေွဒ်ရီ (ؓ)
သေင်မှ ဆငဴ်ဖပန်ေျက်လာရှိသည်မှာ "ကျွန်ုပ်တို္သသည် နဗီတမန်
ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ထဳမှ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵေရဵသာဵရန် ေွငဴ်ပန်ေဲဴကကသည်။
သို္သေသာ် ကိုယ်ေတာ်သေင်က ေွငဴ်မဖပုေဲဴေပ။" Goldzihar နှငဴ်သူ၏
ေနာက်လိုက်မျာဵဘက်မှ တင်ဖပကကေသာ အထက်ပါ ဟဒီဵစ်သည်
ဟဒီဵစ်ပညာရှင်မျာဵထဳ၌ စိတ်ေကျနပ်နိုင်ေလာက်သညဴ် ေိုင်လုဳမငမျိုဵ
မရှိေေျ။ ဆွဟီဵဟ်မွတ်စလင်ကျမ်ဵ၌ ဟဇရသ် အဗူစအီဵဒ်ေွဒ်ရီ (ؓ)

25. 284
သေင်ထဳမှ အဖောဵဆငဴ်ဖပန်ေျက်တေုဤသို္သလာရှိေလသည်။ "ငါကိုယ်
ေတာ်၏ေဖပာစကာဵမျာဵအာဵ မေရဵသာဵကကေလနှငဴ် (ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်
အာန်မှအပ) ငါကိုယ်ေတာ်၏ေဖပာစကာဵမျာဵအာဵ ေရဵသာဵထာဵသည်
တို္သ ကို ပယ်ဖျက်လိုက်ကက"
သက်ယီဒွလ်အိလ်မ်၌ပင် အဆငဴ်ဖမငဴ်သာဝကကကီဵ စွမ်ဵရည်ဖမငဴ်
မှတ်ဿာဏ်ပိုင်ရှင် ဟဇရသ်အဗူ ဟိုရိုင်ရဟ်(ؓ) သေင် ထဳမှ ဆငဴ်ဖပန်
ေျက်လာရှိသည်မှာ "ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ သည် အဗူဟုရိုင်ရဟ်(ؓ)
သေင်ထဳ ဂကဖမန်ဵလာေျိန်၌ သာဝကကကီဵအာဵ တစ်စုဳတစ်ရာ ေရဵသာဵ
ေနသည်ကို ေတွ့ဖမင်ေတာ်မူမပီဵ" အသင် အဘယ်အရာမျာဵကို ေရဵ
သာဵေနပါသနည်ဵ"ဟု ေမဵဖမန်ဵေဲဴရာ သေင်က "ကိုယ်ေတာ်ထဳမှ ကကာဵ
နာေဲဴရေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ ေရဵသာဵေနပါသည်"ဟု အေဖဖေပဵ
ေလျှာက်ထာဵေလသည်။
ထိုအေါကိုယ်ေတာ်သေင်က "အသင်မသိပါသေလာ အသငဴ်အ
လျှင် အွမ္မသ်မျာဵသည် အရှငဴ်ကျမ်ဵစာနှငဴ်အတူ အဖောဵကျမ်ဵစာ မျာဵ
ကိုလည်ဵ ေရဵသာဵေဲဴေသာေကကာငဴ် ပျက်စီဵေဲဴေလ၏။" ဟု မိန့်ကကာဵေလ
၏။ ဟဇရသ်အဗူ ဟိုရိုင်ရဟ်(ؓ) သေင်သည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ
အလွန် အေလဵအနက်ထာဵသူ၊ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ စိတ်အာဵထက်

26. 285
သန်စွာဖဖငဴ် ေရဵမှတ်ေဲဴသူဖဖစ်မပီဵ သူ၏ဿာဏ်ရည်မှာ ေရဵသာဵရန်ပင်
မလိုအပ်ေေျ။
ယင်ဵဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵသည် အရှင်ဖမတ်ေျေပဵေတာ်မူေသာ ကုရ်
အာန်ကျမ်ဵ၊ ေသာင်ရာသ်ကျမ်ဵ၊ အင်န်ဂျိလ်ကျမ်ဵတို္သအာဵ လူသာဵ
တစ်ဦဵေဖပာဆိုသညဴ်စကာဵ (သို္သမဟုတ်) လူသာဵတစ်ဦဵ ေရဵသာဵသညဴ်
စာမျာဵနှငဴ်ေရာေထွဵဖေင်ဵမှ ထိန်ဵသိမ်ဵရန် အေရဵကကီဵေကကာင်ဵ မိန့်ကကာဵ
ထာဵဖေင်ဵ ဖဖစ်သည်။
ေကာင်ဵကင်ကျ ကျမ်ဵစာမျာဵနှငဴ်အဖောဵ မည်သူ၏စကာဵကို
မျှ ယုတ်စွအဆုဳဵ နဗီတမန်ေတာ်မျာဵ၏စကာဵကိုပင် အတူတကွ ေရဵ
သာဵဖေင်ဵ မဖပုပိုင်ေပ။ သို္သေသာ် ဤအမိန့်အာဵ ဖပညဴ်ဖပညဴ်ဝ၀ မလိုက်
နာေဲဴကကေသာေကကာငဴ် ေသာင်ရာဵသ်ကျမ်ဵ၌ အဖောဵစာမျာဵ ေရာေထွဵ
သွာဵေဲဴရသည်။ အင်န်ဂျိလ်ကျမ်ဵမှာမူ ေကာင်ဵကင်မှ ကျမပီဵ အေျိန်အ
တန်ကကာမပီဵေနာက် အရည်အတွက်မျာဵ ပိုမိုသွာဵေဲဴမပီဵ အတွဲ ေပါင်ဵ
မျာဵစွာ ဖဖစ်သွာဵေလ၏။ ဤသို္သဖဖငဴ် ယင်ဵအုပ်စုနှစ်စုလုဳဵသည် ေဖဖာငဴ်
မတ်ေသာ လမ်ဵစ္ဉ်မှ ေသွဖယ်ကာ လမ်ဵမှာဵအတွင်ဵသို္သ တိုဵဝင်သွာဵ
ေလ၏။

27. 286
ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ ေရဵသာဵဖေင်ဵပိုင်ရုဳမျှသာမက ေရဵသာဵရန်
ပင် အမိန့်ေပဵထာဵသညဴ် ဆွဟီဵဟ် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို စူဵစမ်ဵ
ရှာေဖွကကညဴ်လျှင် ထိုကဲဴသို္သေသာ ဟဒီဵစ်မျာဵ၏အေရအတွက်မှာ တာဵ
ဖမစ်ထာဵေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵထက် ပိုမိုမျာဵဖပာဵေနသည်ကို ေတွ့
ရဖေင်ဵသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ ေရသာဵဖေင်ဵ ဖပုပိုင်သည်ဆိုေသာ
အမှန်တရာဵ ပိုမိုေပ္ဝလွင်ေစသညဴ်အေျက်ပင် ဖဖစ်သည်။
ဟဒီဵစ်ေရဵသာဵဖေင်ဵအာဵ တာဵဖမစ်ထာဵသညဴ် အထက်ပါ ဟဒီဵစ်
ေတာ်အာဵ ဆငဴ်ဖပန်ေဲဴသူ ဟဇရသ် အဗူဟုရိုင်ရဟ်(ؓ) သေင်ထဳမှပင်
ဆငဴ်ဖပန်ေျက်လာရှိသည်မှာ "ဟဇရသ်အဗ်ဒွလ်လာဟ် ဗင်အမရ်(ؓ)
မှလွဲ၍ ကိုယ်ေတာ်သေင်၏သာဝကကီဵမျာဵအနက် မည်သူမျှ ကျွန်ုပ်
ထက် ပိုမို၍ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ မဆငဴ်ဖပန်နိုင်ေဲဴေေျ။ အဘယ်ေကကာငဴ်
ဆိုေသာ် သူ (အဗ်ဒွလ်လာဟ် ဗင်အမရ်) သည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ
ေရဵမှတ်ေဲဴေသာ်လည်ဵ ကျွန်ုပ်မှာမေရဵမှတ်ေဲဴေပ။" (ဟဇရသ် အဗူ
ဟုရိုင် ရဟ်သေင်သည် ဤစကာဵအာဵ မိမိအထင်ဖဖငဴ် မိန့်ေဲဴဟန်ရှိ
သည်။ အမှန်စင်စစ် အွမ္မေသမုဟမ္မဒီယာထဳသို္သ ဟဇရသ် အဗူဟုရိုင်
ရဟ်သေင်ထဳမှတဆငဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ ပိုမိုေရာက်ရှိေဲဴေလသည်။
ေနာက်ဖဖစ်နိုင်ေဖေတစ်ေုမှာ ဟဇရသ် အဗ်ဒွလ်လာဟ် ဗင်အမရ်(ؓ)
သည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ ဟဇရသ် အဗူဟုရိုင်ရဟ်သေင်ထက်

28. 287
သာပို၍ စုေဆာင်ဵနိုင်ေဲဴေသာ်လည်ဵ အနည်ဵငယ်သာ ဆငဴ်ဖပန်ေဲဴဖေင်ဵ
လည်ဵ ဖဖစ်နိုင်ေပသည်။ ဆငဴ်ဖပန်မငနည်ဵပါဵဖေင်ဵကိုကကညဴ်၍ စုေဆာင်ဵ
ထာဵေသာ ဟဒီဵစ်မျာဵနည်ဵပါဵသည်ဟု အတတ်ဆို၍ မရေေျ။
(နဆွ်ရွလ်ဘာရီကျမ်ဵ) (ဖပန်ဆိုသူ)
ဟဇရသ် အဗ်ဒွလ်လာဟ်ဗင်အမရ်ဗင်န်အာဵဆွ်(ؓ) သေင်သည်
ကိုယ်ေတာ်သေင်ထဳမှ ကကာဵသမျှေသာ စကာဵရပ်မျာဵအာဵ ေရဵမှတ်
ေလဴရှိသည်။ သူ္သအာဵ လူတို္သက "အသင်သည် ကိုယ်ေတာ်၏မိန့်
ဆိုေျက်တိုင်ဵကို လိုက်လဳေရဵမှတ်ေနသည်။ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬
သည်လည်ဵ လူသာဵတစ်ဦဵဖဖစ်သညဴ်အေလျှာက် စိတ်ဆိုဵေဒါသထွက်
တတ်သကဲဴသို္သ ဝမ်ဵေဖမာက်ေပျာ်ရွှေင်တတ်သည်" ဟုေဖပာကကရာ ထို
ေနာက်ပိုင်ဵတွင် ဟဇရသ် အဗ်ဒွလ်လာဟ်ဗင် အမရ်ဗင်န် အာဵဆွ်(ؓ)
သေင်သည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵေရဵမှတ်ဖေင်ဵကို စွန့်လဃတ်လိုက်ေလ၏။
ဤအေကကာင်ဵအရာအာဵ ကိုယ်ေတာဴ်ထဳ တင်ဖပကကေလရာ ကိုယ်ေတာ်
က မိမိေရွှေနငတ်ေတာ်အာဵ ညဃန်ဖပ၍ "ေရဵမှတ်ပါ၊ ငါကိုယ်ေတာ်၏
အသက်ဝိဿာ္ဉ်အာဵ စိုဵပိုင်ေတာ်မူေသာ အရှင်၏ကစမ် ဤအရာ
(ေရွှေနငတ်ေတာ်) မှ အမှန်တရာဵမှလွဲ၍ မည်သညဴ်အရာမှ မထွက်ေပ"
ဟုမိန့်ကကာဵေဲဴေလသည်။

29. 288
ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ လူသာဵတစ်ဦဵဖဖစ်သည် ဆိုဖေင်ဵမှာ
မှန်ေသာ်ဖငာဵလည်ဵ ကိုယ်ေတာ်က နဗီတစ်ပါဵလည်ဵဖဖစ် ေဖေရှိေသဵ
သည်။ ထို္သေကကာငဴ် ကိုယ်ေတာ်၏အမျက်ေဒါသနှငဴ်ေပျာ်ရွှေင်မငသည်
အရှငဴ်အတွက်သာလျှင် ဖဖစ်သည်။ ကိုယ်ေတာ်သေင်သည် အမမဲတေစ
အမှန်တရာဵကိုသာဆိုေလဴရှိေတာ်မူသည်။ မိမိစိတ်အလိုကျ မိန့်ဆို
ေလဴ မရှိေပ။
‫وما‬‫ينطك‬‫عن‬‫الهوي‬,‫ان‬‫هو‬‫اال‬‫وحي‬‫يوحي‬)‫النجم‬-3-4 )
ထို္သဖပင် ထိုအေဖာ် (တမန်ေတာ်ဖမတ်မုဟမ္မဒ်) သည် စိတ်အလို
ဆန္ဒအရ (သူေဖပာလိုသည်ကို မည်သညဴ် အေါမျှ) ေဖပာဆိုေလဴရှိသည်
မဟုတ်ေပ။
ထိုအေဖာ် (တမန်ေတာ်ဖမတ်မုဟမ္မဒ်) က (သင်တို္သအာဵ သွန်သင်
ပို္သေျသမျှသည် အလ္ယာဟ်အရှင်ဖမတ်ထဳေတာ်မှ) ထုတ်ဖပန်ေျမှတ်ေပဵ
အပ်ေသာ ထုတ်ဖပန်ေျက် (ဝဟီအမိန့်ပညတ်ေျက်) မျာဵမှအပ အဖောဵ
မဟုတ်ေပ။
ကိုယ်ေတာ်သေင်၏အမူအကျငဴ်သည် တာဝန်နှငဴ် မည်မျှ ထပ်
တူကျသွာဵသည်ဆိုေသာ် နဗူဝသ်သည် အမူအကျငဴ်နှငဴ်တာဝန် နှစ်ေု

30. 289
လုဳဵ၏ဝိေသသပင်ဖဖစ် သွာဵေလသည်။ ကိုယ်ေတာ်သည်လည်ဵ မိမိ
ကိုယ်မိမိစိတ်ေျ ယုဳကကည်ေဲဴသည်။ ထို္သေကကာငဴ် နဗူဝသ်၏တာဝန်မျာဵ၌
လူ္သအလိုရမ္မက်မျာဵ ေရာေထွဵသွာဵနိုင်ေဖေ မရှိေပ။ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်မိန့်
ဆိုသမျှသည် ဒီန်အစ္စလာမ်ပင်ဖဖစ်သည်။ ထို္သေကကာငဴ် ကိုယ်ေတာ်သေင်
သည် သာဝကကကီဵမျာဵအာဵ ေရဵမှတ်ေစေဲဴဖေင်ဵပင် ဖဖစ်သည်။
(၃) ဟဒီဵစ်ေော်မျာဵအာဵစုစည်ဵေရဵသာဵမခင်ဵ မပုပိုင်သညဴ် အေထာေ်
အထာဵမျာဵ
ကျွန်ုပ်တို္သသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵေရဵသာဵဖေင်ဵအာဵ ေထာက်ေဳ
သညဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို စီစစ်ကကရာ ေအာက်ပါ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ
ေတွ့ရေပသည်။
အန်ဆွာရီဆွဟာဗီတစ်ပါဵသည် ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(ဆွ) ထဳ
အေစာဵဝင်၍ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ ကကာဵနာေလဴရှိသည်။ သူသည်
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ၏ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ အလွန်နှစ်မေိုက်ေသာ်
လည်ဵ ေကာင်ဵစွာ မမှတ်သာဵထာဵနိုင်ေဲဴေပ။ ထိုအေါ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်
(‫)ﷺ‬ ထဳပါဵသို္သ ေျ္ဉ်ဵကပ်၍ မိမိသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို ကျက်မှတ်
ေသာ်လည်ဵ ေမဴေလျာဴသွာဵေကကာင်ဵကို "အို၊ အလ္ယာဟ်အရှင်ဖမတ်
၏ရစူလ်တမန်ေတာ်! ကျွန်ေတာ်မျိုဵသည် ကိုယ်ေတာ်၏မိန့်ေခေ

31. 290
ေျက်မျာဵကို ကကာဵနာေဲဴရေသာ်လည်ဵ မမှတ်မိပါ" ဟုတိုင်တန်ဵေလ၏။
ထိုအေါ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ က လက်ဖဖငဴ် ေရဵဟန်ဖပု၍ "ညာဘက်
လက်မှ အကူညီယူပါဟု" မိန့်ကကာဵေလသည်။
ဟဇရသ်ရာဖိအ်ဗင်ေရီဵဂျ်(ؓ) သည် ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬
အပါဵေျ္ဉ်ဵကပ်၍ "အို၊ အလ္ယာဟ်အရှင်ဖမတ်၏ရစူလ်တမန်ေတာ်! ကျွန်
ေတာ်မျိုဵတို္သ ကိုယ်ေတာဴ်ထဳမှ စကာဵတေုေုကကာဵနာမပီဵလျှင် ေရဵမှတ်
ေွငဴ် ရှိပါသေလာ"ဟုေမဵဖမန်ဵေလျှာက်ထာဵရာ ကိုယ်ေတာ်သေင်က
"အတာဵအဆီဵမဲဴ ေရဵသာဵပါေလ"ဟု အေဖဖေပဵေဲဴသည်။
နစာအီနှငဴ်ဒါရူမီကျမ်ဵတို္သ၌ ဆငဴ်ဖပန်ေျက်လာရှိသည်မှာ ကိုယ်
ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ သည် ကိဆွာဵဆ် (ေသစာဵေသေစ) ၏ပညတ်ေျက်မျာဵ၊
ဒီယသ် (ေလျာ်ေကကဵ) ဆိုင်ရာ ပညတ်ေျက်မျာဵနှငဴ်တကွ အဖောဵေသာ
အမိန့်ပညတ်ေျက်မျာဵအာဵ ေရဵသာဵကာ အမရ်ဗင်န်ဟဇမ်(ؓ) ရှိရာ
ယီမင်သို္သ ပို္သေဆာင်ေပဵေဲဴသည်။ ထို္သနည်ဵတူ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ သည်
ဟဇွရ်ေမာင်သ်မမို့ရှိ ဟဇရသ် ဝါအိလ်ဗင်န်ဟဂျရ်နှငဴ်သူ၏ မျိုဵနွယ်
ထဳသို္သ လိပ်မူမပီဵ စာတစ်ေစာင် ေရဵသာဵေပဵပို္သ ေတာ်မူေဲဴသည်။ ထိုစာ
တွင် ဒီန်အစ္စလာမ်၏အေရဵကကီဵကိစ္စရပ်မျာဵ၊ ဇကာဵသ်၏ပမာဏမျာဵ၊
ေဇနာ၏ဖပစ်ဒဏ်၊ အရက်ဟရာမ်ဖဖစ်ဖေင်ဵ၊ မူဵယစ်ေစေသာအရာမျာဵ

32. 291
ဟရာမ်ဖဖစ်ဖေင်ဵ စသညဴ်မစာအိလ် မျာဵ ပါရှိေလ၏။ အိမာမ်ဒါရူမီသည်
မိမိဖပုစုေသာ ကျမ်ဵ၏နိဒါန်ဵ၌ ကိုယ်ေတာ်၏ဟဒီဵစ်ေတာ်ဖဖစ်ေသာ
"ေရဵသာဵဖေင်ဵဖဖငဴ် အိလင်မ်အာဵ ထိန်ဵသိမ်ဵကကေလာဴ" ဟူေသာ စာ
သာဵအာဵ ေရဵသာဵထာဵေလသည်။
ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ဝဖာဵသ်မဖဖစ်မီ ရက်အနည်ဵငယ်အ
လို၌ ကိုယ်ေတာ်(‫)ﷺ‬ ၏ကျန်ဵမာေရဵဆိုဵရွာဵစွာ ဖဖစ်ေနေျိန် မိမိ၏သာဝ
ကကကီဵမျာဵအာဵ "ငါကိုယ်ေတာ်ထဳသို္သ စာအုပ်တစ်အုပ် ယူလာေပဵပါ
ငါကိုယ်ေတာ်က အသင်တို္သအာဵ ဤကဲဴသို္သအရာမျာဵ ေရဵသာဵေစမည်
(ယင်ဵအရာမျာဵအေပ္ဝလိုက်နာကျငဴ်သုဳဵဖေင်ဵဖဖငဴ်) ေနာက်ပိုင်ဵ၌ အသင်
တို္သက အလျင်ဵ လမ်ဵမှာဵမည် မဟုတ်ေေျ" ဟုမိန့်ကကာဵေဲဴသည်။
ထိုအေါ ဟဇရသ်အုမရ်ဗင်ေသ်သွာဵဗ်(ؓ) သေင်က "ကိုယ်
ေတာ်၏ကျန်ဵမာေရဵ အေဖေအေန ဆိုဵရွာဵေနမပီ ဖဖစ်သည်။ ကျွန်ုပ်
တို္သတွင်လည်ဵ အရှင်ဖမတ် ေျေပဵေတာ်မူထာဵေသာ ကျမ်ဵစာရှိ ေနမပီ၊
ယင်ဵကျမ်ဵစာသည် ကျွန်ုပ်တို္သအဖို္သ လုဳေလာက်ေပသည်" ဟုေဖပာေဲဴ၏။
ဤသည်မှာ ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင်၏ ဆင်ဖေင်သုဳဵသပ်ဖေင်ဵပင်
ဖဖစ်သည်။ အိဗ်ေန အဗ္ဗာဵစ်(ؓ) သေင်က "ကိုယ်ေတာ်သေင်အာဵ
မှာတမ်ဵေရဵသာဵဖေင်ဵမှ အဟန့်အတာဵဖပု လိုက်ဖေင်ဵသည် အလွန် ဆိုဵ

33. 292
ရွာဵေသာ ကိစ္စဖဖစ်သည်" ဟုမိန့်ကကာဵေဲဴသည်။ ဟဇရသ်အိဗ်ေန
အဗ္ဗာဵစ်(ؓ) သေင်သည် ယင်ဵဖဖစ်ရပ်အာဵ တနုဳ္သနုဳ္သေဳစာဵေနေဲဴရေသာ်
လည်ဵ ယင်ဵကိစ္စနှငဴ်ပတ်သက်၍ ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင်အာဵ အမငိုဵ
ထာဵဖေင်ဵ မရှိေဲဴရုဳသာမက အမမဲပင် အုမရ်သေင်၏ဘက်ေတာ်သာဵအ
ဖဖစ် ရပ်တည်ေဲဴေလသည်။
ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင် မိန့်ေွန်ဵေဖပာသညဴ်အေါတိုင်ဵ မက္ကဟ်
မမို့၌ရှိေနသည်ဖဖစ်ေစ၊ ဘဆွရဟ်မမို့၌ရှိေနသည်ဖဖစ်ေစ၊ မိန့်ေွန်ဵနာဵ
ေထာင်ရန် အေရာက်လာေလဴရှိသည်။ ထို္သေကကာငဴ် ဟဇရသ် အုမရ်(ؓ)
သေင်အာဵ ယင်ဵအေကကာင်ဵအရာနှငဴ်ပတ်သက်၍ မေကျလည်ဖေင်ဵ၊
ရန်မငိုဵသိုဖေင်ဵ မရှိကကေကကာင်ဵ တစ်ထစ်ေျ ေဖပာနိုင်ေပသည်။ အဘယ်
ေကကာငဴ်ဆိုေသာ် ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ သည်လည်ဵ ထိုအေကကာင်ဵ
အရာနှငဴ်ပတ်သက်၍ ေနာက်တစ်ကကိမ် ေဖပာကကာဵေဲဴဖေင်ဵ မရှိေပ။
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ သည် မိမိအွမ္မသ်အာဵ လမ်ဵလွဲဖေင်ဵမှ ထိန်ဵ
သိမ်ဵရန် မိမိ၏အရိုက်အရာ ဆက်ေဳမညဴ်သူအာဵ ေရဵသာဵေပဵေဲဴရန်
အတွက် စာရွက်ေတာင်ဵေဲဴသည်ေလာဴ သို္သတည်ဵမဟုတ် အဖောဵမည်
သညဴ်အတွက် စာရွက် ေတာင်ဵေဳဖေင်ဵဖဖစ်မည်ကို ကျွန်ုပ်တို္သ မေဖပာ
နိုင်ေပ။ ကျွန်ုပ်တို္သ သိရှိနိုင်သည်မှာ ကိုယ်ေတာ်ဝဖာဵသ်ဖဖစ်မပီဵေနာက်

34. 293
ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦဵမှအပ ကျန်သူအာဵလုဳဵသည် တညီတညွတ်တည်ဵ ပထမ
ေလီဖာကကီဵလက်တွင် ဗိုင်အသ်ယူေဲဴကကသည်။ ထိုနည်ဵတူ ဟဇရသ်
အုမရ်(ؓ) အာဵ ေလီဖာတင်ေဖမစာက်ရန် အစပိုင်ဵ၌ ပုဂ္ဂိုလ်အေျို့မှ
ေျီတုဳေျတုဳ ဖဖစ်ေဲဴကကလငဴ်ကစာဵ ေနာက်ပိုင်ဵ၌ အာဵလုဳဵ တညီတညွတ်
တည်ဵ ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင်လက်ေပ္ဝ၌ ဗိုင်အသ်ဖပုေဲဴကကသည်။
ဟဇရသ်အွဆ်မာဵန်(ؓ) သေင်နှငဴ်ဟဇရသ်အလီ(ؓ) သေင်တို္သ
အာဵ ေလီဖာတင်ေဖမာက်ေျိန်မှသာ သေဘာထာဵကွဲလွဲမငမျာဵ ဖဖစ်ေပ္ဝေဲဴ
သည်။ ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ေရဵသာဵလိုေဲဴသည်မှာ ဟဇရသ်အ
ဗူဟုရိုင်ရာ(ؓ) သေင်ဆငဴ်ဖပန်ေဲဴသညဴ် အိလင်မ်ဖဖစ်နိုင်မည်ေလာ။
(ဟဇရသ်အဗူဟုရိုင်ရာ(ؓ) သေင်မိန့်ကကာဵေဲဴသည်မှာ "ကျွန်ုပ်သည်
ကိုယ်ေတာ်သေင်ထဳမှ အိလင်မ်၏ေွက် (၂) ေုအာဵ ထိန်ဵသိမ်ဵထာဵ
ေဲဴသည်။ ထိုထဲမှတစ်ေုအာဵ ကျွန်ုပ်က ဖဖန့်ေဝေဲဴသည်။ အကယ်၍
အဖောဵတေုအာဵ ဖဖန့်ေဝလိုက်ပါက လည်ပင်ဵညစစ်ဖေင်ဵေဳရလိမဴ်မည်။")
သို္သမဟုတ် ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ သည် မိမိသာဝကကကီဵ ဟဇရသ်
ဟုဇိုင်ဖာ(ؓ)ထဳ အပ်နှဳထာဵေသာ လျို့ဝှက်ေျက်မျာဵကို ေဖာ်ထုတ်
လိုေဲဴသေလာဴ။ ကျွန်ုပ်တို္သ မဆိုနိုင်ေပ။ မည်သို္သပင်ဆိုေစကာမူ ကိုယ်
ေတာ်သေင်ေရဵသာဵေပဵေဲဴသညဴ် အေကကာင်ဵအရာမှာ လျို့ဝှက်ေျက်
တေုသာ ဖဖစ်သွာဵေဲဴရသည်။ သို္သေသာ် ဤအေကကာင်ဵအရာသည်

35. 294
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်၏ေေတ်သမယ၌ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ ေရဵမှတ်ေလဴရှိ
ေကကာင်ဵနှငဴ်တေါတရဳေရဵသာဵရန်ပင် အမိန့်ေပဵေဲဴေကကာင်ဵ အေထာက်
အထာဵဖဖစ်သည်။
ဟဇရသ် အဗ်ဒွလ်လာဵဟ် ဗင်န်အမရ်ဗင်န်အာဵဆွ်(ؓ) သေင်
ကဲဴသို္သပင် အဖောဵသာဝကကကီဵမျာဵသည်လည်ဵ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ
လိုက်လဳ ေရဵမှတ်ေလဴရှိကကသည်။ ဟဇရသ်အလီသေင်၏ဓါဵ၌
ဟဒီဵစ်ေတာ်အေျို့ ေရဵမှတ်ထာဵသညဴ် ဆွဟီဖဟ် (ကျမ်ဵငယ်) တစ်
ေစာင် ေျိတ်ထာဵေလဴရှိသည်။ တစ်ေါက အဗူဂျိုဟိုင်ဖာသည်အလီ (ؓ)
သေင်အာဵ အသငဴ်ထဳ၌ ကျမ်ဵစာအုပ်တအုပ် ရှိပါသေလာ”ဟု ေမဵ
ဖမန်ဵရာ ဟဇရသ်အလီ(ؓ) သေင်က မရှိပါ။ အရှင်ဖမတ်က ေျေပဵေသာ
ကုရ်အာန်ကျမ်ဵစာ မုအ်မင်န်ေယာကျ်ာဵတစ်ဦဵအာဵ ေျီဵဖမစငဴ်ထာဵသညဴ်
ဿာဏ်ရည်နှငဴ်ဤဆွဟီဖဟ်တွင်ဵရှိ အမိန့်မျာဵမှလွဲ၍ အဖောဵ မရှိပါ။”
ဟု ေဖဖကကာဵေဲဴသည်။ အဗူဂျိုဟိုင်ဖာက "ဤဆွဟီဖတ်တွင်ဵ၌ အ
ဘယ်အရာမျာဵ ပါရှိပါသနည်ဵ" ဟုေမဵဖမန်ဵရာ ဟဇရသ်အလီသေင်က
ဒီယသ် (ေလျာ်ေကကဵ) နှငဴ်အေျုပ်သာဵမျာဵကို လဃတ်ရန် အမိန့်မျာဵ၊
ကာဖိရ်တစ်ဦဵ၏အစာဵအဖဖစ် မွတ်စလင်တစ်ဦဵအာဵ မသတ်ရ စသညဴ်
အမိန့်မျာဵပါရှိသည်”ဟု ေဖဖေဲဴသည်။

36. 295
ထို္သနည်ဵတူ (‫)سائمه‬ စာအိမာတိရိစ္ဆာန်မျာဵ၏ဇကာဵသ်နှငဴ်
ပတ်သက်သညဴ် ပညတ်ေျက်မျာဵေရဵသာဵထာဵေသာ ကျမ်ဵငယ်တစ်ေု
လည်ဵ ဟဇရသ်အုမရ်(ؓ) သေင်ထဳပါဵ၌ ရှိေဲဴေလသည်။ (စာအိမာ
တိရိစ္ဆာန်ဆိုသည်မှာ သဘာဝစာဵကျက်မျာဵတွင် ေကျာင်ဵ၍ ေမွဵေသာ
တိရိစ္ဆာန်မျာဵကို ေေ္ဝဆိုသည်။ (ဖပန်ဆိုသူ)
သွဗကာဵသ်အိဗ်နိစအဒ်ကျမ်ဵလာအဆိုအရ ဟဇရသ်အိဗ်ေန
အဗ္ဗာဵစ်(ؓ) သေင် ကွယ်လွန်ေျိန်၌ ကုလာဵအုတ်တစ်ေကာင်၏အ
ေလဵေျိန်မျှရှိေသာ စာအုပ်မျာဵ ကျန်ရစ် ေဲဴေလသည်။ ယင်ဵစာအုပ်မျာဵ
အနက် အမျာဵစုမှာ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵနှငဴ်ဆွဟာဗာသာဝကကကီဵမျာဵ၏
စကာဵရပ်မျာဵဖဖစ်သည်။
အိဗ်ေနဟိရှာဵမ်ေရဵသာဵသည်မှာ နဗီတမန်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬
မဒီနာမမို့သို္သ ဂကဖမန်ဵလာေသာအေါ ကိုယ်ေတာ်က ယဟူဒီမျာဵနှငဴ်
ကတိစာေျုပ်တစ်ေု ေျုပ်ဆိုေဲဴသည်။ အေျို့သူတို္သက ယင်ဵစာေျုပ်အာဵ
ကနဦဵ အစ္စလာမဴ်အစ္ဉ်အလာအဖဖစ် သတ်မှတ်ေဲဴကကသည်။ ထိုစာ ေျုပ်
၏အစပိုင်ဵမှာ ဤသို္သ ဖဖစ်သည်။
‫بسم‬‫هللا‬‫الرحمن‬‫الرحيم‬

37. 296
"ဤသည် နဗီတမန်ေတာ်မုဟမ္မဒ်(ဆွ) ဘက်ေတာ်မှ ကုရိုင်ဵရှ်နှငဴ်
ယတ်စ်ရိဗ်(မဒီနာ) မွတ်စလင်မျာဵ၊ သူတို္သနှငဴ်ပတ်သက်သူမျာဵ၊ သူတို္သ
နှငဴ်အတူတကွ ဂျီဟာဵဒ်ဖပုသူမျာဵကကာဵ ထိုသူတို္သသည် (အဖောဵ) လူ
မျာဵနှငဴ်တသီဵတဖောဵ အွမ္မသ်ဖဖစ်ေကကာင်ဵ ကတိကဝတ်ဖပုအပ်သည်။
ဤကတိစာေျုပ်၌ ယဟူဒီမျာဵသည် စစ်တိုက်ရာတွင် မွတ်စလင်
မျာဵနှငဴ်အတူတကွ အသုဳဵေတာ်ေဳကကမည်ဖဖစ်ေကကာင်ဵ၊ ဗနူေအာင်ဖ်
မျိုဵနွယ်၏ယဟူဒီမျာဵသည် မွတ်စလင်မျာဵနှငဴ်တစ်အုပ်စုတည်ဵဖဖစ်
ေကကာင်ဵ၊ ယဟူဒီတို္သသည်လည်ဵ သူတို္သယုဳကကည်ရာကို ကိုဵကွယ်ကက
မည်ဖဖစ်မပီဵ မွတ်စလင်တို္သသည်လည်ဵ သူတို္သယုဳကကည်ရာကို ကိုဵကွယ်
ကကမည်ဖဖစ်ေကကာင်ဵ၊ ယင်ဵကတိစာေျုပ်၌ ပါဝင်သူမျာဵအနက် အေျင်ဵ
ေျင်ဵဖပဿနာတစ်စုဳတရာ ဖဖစ်ပွာဵပါက ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ထဳ
တင်ဖပကကရမည်ဖဖစ်ေကကာင်ဵ ကတိကဝတ်ဖပုထာဵကကဖေင်ဵ ဖဖစ်သည်။
ဒီယသ် (ေလျာ်ေကကဵ) နှငဴ်ကိဆွာဵဆ် (ေသစာဵေသေစ) ၏အ
မိန့်ပညတ်ေျက်မျာဵနှငဴ်ပတ်သက်၍ ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ဘက်ေတာ်
မှ အမရ်ဗင်န်ဟမ်ဇဟ်ထဳသို္သ ေရဵသာဵေပဵပို္သေဲဴေသာ စာသည်ယင်ဵ၏
ဖမစ်ေတာ်စပ်သူ အဗူဗကရ်ဗင်န်မုဟမ္မဒ်လက်သို္သ ေရာက်ရှိေဲဴေလ၏။
ထိုနည်ဵတူ ကိုယ်ေတာ်သေင်(‫)ﷺ‬ ကျွန်အဖဖစ်မှ သူေကာင်ဵဖပုေဲဴသူ အဗူ

38. 297
ရာေဖဴအ်(ؓ) သေင်၏ရှာဵပါဵအဖိုဵတန် စာအုပ်ပုဳကကီဵမှာ ဖကီဵဟ်
သာဗိအီ အဗူဘကရ်ဗင်န်အဗ်ဒွရ်ရဟ်မာဵန်ဗင်န်ဟရီဵစ်သေင် လက်
ဝယ်သို္သ ေရာက်ရှိသွာဵေဲဴသည်။ ယင်ဵသာဗိအီကကီဵသည် ထိုစာအုပ်မျာဵ
အာဵ တစ်သက်တာလုဳဵ အဖမတ်တနိုဵတန်ဖိုဵထာဵ၍ ထိန်ဵသိမ်ဵ
သွာဵေဲဴသည်။
ကိုယ်ေတာ်ဖမတ်(‫)ﷺ‬ ၏ေေတ်သမယ၌ ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကို
လည်ဵ ကျမ်ဵဖမတ်ကုရ်အာန်ကဲဴသို္သပင် သစ်သာဵမျာဵ၊ အရိုဵမျာဵနှငဴ်သာဵ
ေရမျာဵေပ္ဝတွင် ေရဵသာဵေဲဴကကသည်။ တစ်ဖန် သာဗီအီသေင်မျာဵနှငဴ်
သဗ္ဗသာဗိအီသေင်မျာဵထဳသို္သ လက်လဃဲေရာက်ရှိလာေဲဴသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်
မွန်ကကီဵတို္သသည် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ ထိန်ဵသိမ်ဵေဲဴရုဳမျှမက ေနာင်လာ
ေနာင် သာဵမျာဵထဳသို္သလည်ဵ လက်ဆငဴ်ကမ်ဵေပဵေဲဴကကသည်။ သာဗိအီ
မျာဵအနက် အဆငဴ်ဖမငဴ်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦဵဖဖစ်သူ ဟဇရသ် မုဂျာဟိဒ်ဗင်
ဂျဗရ် သေင်က "မိမိသည် ဟဇရသ်အဗ်ဒွလ္ယာဗင် အမရ်ဗင်န် အာဵဆွ်
(ؓ) သေင်၏ဆွဟီဖာဆွာေဒကာအာဵ ဖမင်ေတွ့ေွငဴ် ရရှိေဲဴေကကာင်ဵ၊
ထိုဆွဟီဖဟ်၌ အဗ်ဒွလ္ယာသေင်သည် ကိုယ်ေတာ်ထဳမှ ကကာဵေဲဴသညဴ်
ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵကိုေရဵမှတ်ထာဵေကကာင်ဵ ေဖပာကကာဵေဲဴသည်။

39. 298
မုဂျာဟိဒ်သေင်မိန့်သည်မှာ "ကျွန်ုပ်သည် ဟဇရသ် အဗ္ဗဒွလ္ယာဵ
ဗင်န်အမရ်ဗင်အာဵဆွ်သေင် အာဵဆွဟီဖဟ်ကို ေရှ့တွင်ထာဵ၍ ဖတ်ေန
သည်ကိုေတွ့မပီဵ ယင်ဵဆွဟီဖဟ်ဘက်သို္သ လက်လှမ်ဵေဲဴသည်။ သို္သေသာ်
ဆွဟာဗာကကီဵသည် ကျွန်ုပ်အာဵ ဆွဟီဖဟ်ကိုကိုင်ေွငဴ် မေပဵေဲဴေပ။
ဟဇရသ် အဗ်ဒွလ္ယာဵဗင်န်အမရ်ဗင်အာဵဆွ်(ؓ) သေင်သည်
မိမိဆွဟီဖဟ်အာဵ မိမိအသက်ထက်ပိုမို၍ ဂရုတစိုက်ထိန်ဵသိမ်ဵေဲဴ
သည်။ အိဗ်နိကစီဵရ်၏အဆိုအရ ယင်ဵဆွဟီဖာ၌ စာမျက်နှာ တစ်
ေထာင်ေန့် ပါဝင်သည်။ ထိုဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵ၏ စနဒ်တွင် ဟဇရသ်
အဗ်ဒွလ္ယာဵဗင်န်အမရ်၊ သူ၏သာဵနှငဴ်ေဖမဵတို္သပါဝင်သည်။ ဆွဟီဵဟ်
ကျမ်ဵစာမျာဵတွင် ယင်ဵစနဒ်ဖဖငဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ်ေပါင်ဵ ၅ဝဝ ေကျာ်
ဆငဴ်ဖပန်ထာဵေလသည်။ သို္သဖဖစ်ေပရာ စနဒ်စာသာဵမှာ ‫عمرو‬‫بن‬‫شعيب‬
‫عن‬‫ابيه‬‫عن‬‫جده‬ ဟူ၍ဖဖစ်သည်။
ဤစနဒ်အာဵ ‫سلسلة‬‫ذهبية‬ ဟုသတ်မှတ်ကကေသာ
‫زين‬‫العا‬‫بد‬‫ين‬‫عن‬‫الحسن‬‫عن‬‫علي‬‫ابن‬‫أبي‬‫طا‬‫لب‬‫رضي‬‫هللا‬‫عنه‬
ဟူေသာစနဒ်၏အဆငဴ်နှငဴ်နီဵစပ်သည်ဟုပင် သတ်မှတ်ကကေလသည်။

40. 299
နိ္ုဳဵ
အေရှ့တိုင်ဵသာဵမျာဵက ယူဆကကသကဲဴသို္သ ကိုယ်ေတာ်သေင်
ဝဖာဵသ်ဖဖစ်မပီဵ နှစ်ေပါင်ဵတစ်ရာကကာမပီဵေနာက်မှ ဟဇရသ် အုမရ်
ဗင်န်အဗ္ဗဒွလ် အဇီဵဇ်သေင်၏အမိန့်ေတာ်ဖဖငဴ် ဟဒီဵစ်ေတာ်မျာဵအာဵ
စုေဆာင်ဵေရဵသာဵေဲဴဖေင်ဵ မဟုတ်ဘဲ ကိုယ်ေတာ်သေင်၏ေေတ်မှပင်
အစဖပု ေရဵသာဵေဲဴဖေင်ဵဖဖစ်သည်။ ယင်ဵဟဒီဵစ်မျာဵအာဵ ဆွဟာဗာသာ
ဝကကကီဵမျာဵသည် နငတ်တိုက် အလွတ်ကျက်ကာ ေနာင်ေပ္ဝေပါက်
လာမညဴ် မျိုဵဆက်သစ်မျာဵထဳသို္သ စာဖဖငဴ်တနည်ဵ နငတ်ဖဖငဴ်ရွတ်၍တဖုဳ
ပို္သေဆာင်ေပဵေဲဴေလသည်။
ဟဇရသ်ဂျာဗိရ်ဗင်န်အဗ်ဒွလ္ယာ(ؓ) သေင် ကွယ်လွန်ေျိန်၌ သေင်
ကကီဵ ေရဵသာဵထာဵေသာ ဟဒီဵစ်ေတာ် အေဖမာက်အမျာဵ ကျန်ရစ်ေဲဴ
သည်။ သာဝကကကီဵေရဵသာဵေဲဴေသာ ကျမ်ဵစာအဖပင် ထိုေေတ်ကာလ၌
ဟိုမာမ်ဗင်န်မုနဗ္ဗဟ်သေင် ေရဵသာဵေဲဴေသာ"ဆွဟီဖာဆွဟီဟာ" သည်
လည်ဵ ဟဒီဵစ်ပညာရပ်အတွက် အလွန်အေထာက်အကူဖဖစ်ေစေဲဴ
ေကကာင်ဵ ေတွ့ရေပသည်။
ဟိုမာမ်ဗင်န်မုနဗ္ဗဟ်သေင်သည် အမမဲတေစ ဟဇရသ်အဗူ
ဟုရိုင်ရဟ်(ؓ) သေင်အပါဵ၌ ေစာဵေနေလဴရှိမပိဵ မပိုင်စဳရှာဵဿာဏ်ရည်