1. Alicja Olkiewicz
Aleksandra Olbińska
Monika Mikołajczyk

2. Stanisław Grochowiak (ur. 24 stycznia
1934 w Lesznie, zm. 2 września1976 w
Warszawie) – polski
poeta, dramatopisarz i publicysta.
Okupację spędził wraz z rodziną w
Warszawie, po wojnie powrócił do
rodzinnego miasta. W 1951 roku
ukończył liceum w Lesznie i zdał w nim
maturę, a także rozpoczął studia
polonistyczne w Poznaniu, jednak
przerwał je po kilku tygodniach. Jako
poeta debiutował na łamach dodatku
literackiego do "Słowa Powszechnego"
w styczniu 1952 roku. Młody autor
przebywał wtedy w więzieniu w
Lesznie, czekając na proces za
"znieważenie milicjanta na
leszczyńskich plantach i obraźliwą
wypowiedź o prezydencie Bierucie".
Przesiedział trzy miesiące i z wolnej
stopy uczestniczył w czerwcu w
procesie, gdzie zapadł wyrok
skazujący. Na szczęście 22 lipca

3. 
W latach 1951-53 Grochowiak zarabiał na
życie m.in. w składnicy złomu, jako
wychowawca w Domu Dziecka w Rydzynie i
urzędnik w roszarni lnu w Rawiczu. W tym
czasie pochłaniał książki
Dostojewskiego, Hamsuna,Witkacego;
fascynowała go też poezja polskiego baroku.
Zaproszenie przez PAX w czerwcu 1953 do
Pilichowic na "obóz młodych intelektualistów"
wiele zmieniło w jego życiu. Poznał
wtedy Tadeusza Mazowieckiego, który
wkrótce został redaktorem naczelnym
"Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego".
Grochowiak prowadził tam dział
literacki, drukował swoje wiersze, i
opowiadania a także miał stały felieton "Listy
Redaktora Rozsądnego" - poradnik dla
młodych poetów.

4. 
Do1955 był członkiem redakcji
Wrocławskiego Tygodnika Katolickiego.
W tym samym roku przeniósł się do
Warszawy, gdzie pracował najpierw w
Instytucie Wydawniczym PAX, później w
zespole redakcyjnym "Za i przeciw"
(1957), dwutygodniku "Współczesność"
(1956-1960, od 1958 redaktor naczelny),
"Nowej Kulturze" (1961-1963), "Kulturze"
(1963-1970), "Poezji" (1972-1975) i
"Miesięczniku Literackim" (1975-1976).

5. 
Pierwszy zbiór wierszy "Ballada rycerska"
opublikował w roku 1956 - był to, obok książek
Herberta i Białoszewskiego, jeden z
najważniejszych debiutów poetyckich odwilży
październikowej. Został bardzo dobrze
przyjęty, pozytywnie napisali o nim czołowi
wówczas krytycy literaccy, Kazimierz Wyka i Jerzy
Kwiatkowski. Grochowiak stał się czołowym twórcą
pokolenia "Współczesności" (do którego należeli
także m.in. Ernest Bryll i Władysław
Terlecki), nazwanej od tytułu pisma, na łamach
którego drukowali utwory literackie i teksty
publicystyczne. Prowadzili m.in. kampanię o
tworzenie warunków dla sztuki ambitnej, a przeciw
"bohaterszczyźnie" i "kulturze Przekroju", czyli
tworzącej się kulturze masowej.

6. 
Już w pierwszym tomiku poetyckim znalazły się
utwory, które do dziś uważa się za jedne z
najlepszych w dorobku artysty. Wśród wierszy z
Ballady rycerskiej można znaleźć chociażby:
Świętego Szymona Słupnika, Don Kiszota czy
Verlaine’a. Debiutancki zbiór ujawnił jedną z cech
charakterystycznych całej późniejszej twórczości
Grochowiaka, mianowicie inspirację kulturą
francuską, barokiem i średniowieczem. Można
się w nich dopatrzyć elementów turpistycznych.
Również w 1956 roku, nieco wcześniej niż
„Ballada rycerska” na rynku pojawiła się pierwsza
powieść artysty – „Plebania z magnoliami”, którą
można zaliczyć do nurtu tak zwanej powieści
produkcyjnej.

7. 
O inspiracjach literackich poezji Grochowiaka pisał
Jan Błoński:
"Grochowiak - narąbał całych ćwierci baroku,
połci, dekadencji, kawałów ekspresjonizmu,
doprawił je Norwidem, Libertem, Gałczyńskim,
Bóg wie czym jeszcze, wszystko to wrzucił do
kotła, zagotował, odcedził i ciepłe jeszcze
sprasował w gęste, treściwe wiersze.„
Oprócz wymienionych przez znanego krytyka
fascynacji literackich, wymienić można jeszcze
Leśmiana, do inspiracji którym Grochowiak się
przyznawał.

8. 
"Współczesność", pismo, z którym wiążą się
najbardziej twórcze lata Grochowiaka, powstała
jesienią 1956 roku a Grochowiak pełnił tam
obowiązki redaktora naczelnego. W lutym 1959
roku ogłosił na łamach pisma manifest
programowy: "Karabela zostanie na strychu", w
którym krytykował martyrologiczny wzorzec
polskości "powstańczej, konspiratorskiej i
ułańczej", co przez wielu krytyków
zinterpretowane zostało jako nawoływanie do
uległości wobec komunistycznej władzy. Jednak
Grochowiakowi bliżej niż do komunizmu było do
pozytywistycznego wzorca pracy u podstaw. W
1960 roku odrzucił propozycję wstąpienia do
partii i przestał pełnić obowiązki redaktora
naczelnego "Współczesności". W 1961 roku
przeszedł do "Nowej Kultury", gdzie prowadził
dział poezji przez dziewięć lat. Pracował potem w
"Poezji" i "Miesięczniku Literackim"

9. 
Kolejne tomy - "Menuet z pogrzebaczem"
(1958), "Rozbieranie do snu" (1959) oraz
część wierszy z tomu "Agresty" (1963)
określa się w twórczości Grochowiaka
mianem okresu turpistycznego lub okresu
dojrzałej groteski. Każde z tych pojęć
akcentuje inną cechę jego poezji. Groteska
realizowana jest w niej poprzez zderzenie
sfer sacrum i profanum, elementów
wzniosłości i piękna z rzeczami zwykłymi,
przyziemnymi, brzydkimi. W wierszach
Grochowiaka poezja "wynika z brodawek
ogórka", "smutny mieszczuch o dewizce na
brzuchu" postawiony jest "w świetle gwiazd",
a "ręce królowej posmarowane smalcem".

10. 
Termin "turpizm", najczęściej łączony z
poezją Grochowiaka, pochodzi z wiersza
Juliana Przybosia "Oda do turpistów" z
1962 roku, w którym zaatakował on
Grochowiaka, Różewicza i Białoszewskiego,
oskarżając ich o umiłowanie brzydoty oraz
fascynację śmiercią i rozkładem.
Grochowiak podchwycił ten termin i w
publicystyce na łamach "Współczesności"
oraz w wierszu "Ikar" nadał mu pozytywne
znacznie. Miał on oznaczać nie fascynację
brzydotą i śmiercią, lecz umiłowanie rzeczy
zwyczajnych prowadzące do afirmacji
rzeczywistości - dzisiaj tą postawę w jego
twórczości nazywa się również
mizerabilizmem.

11. 
Kolejne utwory - z drugiej połowy tomu
"Agresty" i z "Kanonu" (1965) to coraz
mocniejszy zwrot w stronę klasyczności,
której kulminację stał się zbiór "Nie było
lata" (1969). Zwrot ten wyrażał się zarówno
w warstwie formalnej (liczne sonety), jak i
spokojniejszym tonie wierszy. Pojawia się
motyw miłości-akceptacji, zgody na
codzienność i plebejskość ("Epilog w
Stearynie"), motyw starości, ustatecznienia,
czego najlepszym przykładem jest dwuwiersz
"Bunt nie przemija/bunt się ustatecznia" z
wiersza "Do S...".

12. 
Grochowiak tworzył także liczne
dramaty, realizowane na scenie, w radio i w
TV, takie jak "Szachy", "Partita na
instrument drewniany", "Król
IV", "Chłopcy" i inne, publikowane w
miesięczniku Dialog, a później zebrane w
wyborach "Rzeczy na głosy"
(1966), "Rzeczy na wersety i głosy"
(1973), "Dialogi" (1976). Publikował także
opowiadania w zbiorach "Plebania z
magnoliami" (1956) i "Lamentnice" (1958)
oraz powieści "Trismus" (1958) i "Karabiny"
(1965).

13. 
Po roku 1968 Grochowiak stał się
obiektem ataków pokolenia "Nowej fali".
Młodzi twórcy krytykowali czołowego
poetę poprzedniego pokolenia zarówno
za poetykę jego twórczości, która nie
odpowiadała hasłom "mówienia wprost"
ani "podejrzanego języka", jak i za
postawę społeczną. Nie podobało im
się, że Grochowiak nie odcina się
zdecydowania od poczynań władz, ani
to, iż często pojawia się w oficjalnych
mediach.

14. 
Kolejne tomy - "Polowanie na cietrzewie"
(1972), "Bilard" (1975) i "Haiku Images" (1975)
nie były tak udane jak poprzednie - Grochowiak
borykał się z problemami materialnymi i chorobą
alkoholową, która w końcu doprowadziła do jego
śmierci. Wszystko to wytworzyło nienajlepszą
atmosferę wokół postaci Grochowiaka i sprawiło,
że w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych
jego poezja cieszyła się mniejszą popularnością i
zainteresowaniem badaczy - wedle określenia
Jacka Łukasiewicza znalazła się w czyśćcu. W
latach dziewięćdziesiątych powoli z niego
wychodziła - powstały nowe prace o twórczości
poety, doczekaliśmy się także wydania jego
poezji w serii Biblioteki Narodowej.

15. Sam o sobie Grochowiak pisał: "Wolę
brzydotę/ Jest bliżej krwiobiegu/ Słów..."(
wiersz "Czyści").
 W poezji zaczynał jako piewca rzeczy
"niepoetycznych", opisywał stany
biologicznego rozkładu, nieestetyczne
umieranie.
 Przylgnęło do niego określenie "turpista" (łac.
turpis - brzydki) pochodzące z "Ody do
turpistów" Juliana Przybosia.
 Sam siebie określał jako "mizerabilistę"
fascynującego się
zwyczajnością, przemijaniem, tym, co dalekie
od kanonów piękna.


16. TWÓRCZOŚĆ
poezja
 proza
 dramat


17. Poezja:












Ballada rycerska, Warszawa 1956, PAX
Menuet z pogrzebaczem, Kraków 1958, Wydawnictwo
Literackie
Rozbieranie do snu, Warszawa 1959, PIW
Agresty, Warszawa 1963, Czytelnik
Kanon, Warszawa 1965, PIW
Nie było lata, Warszawa 1969, Czytelnik
Totentanz in Polen, Warszawa 1974, PIW
Polowanie na cietrzewie, Warszawa 1972, PIW
Allende, Warszawa, Generacje, seria 4, 1974
Bilard, Warszawa 1975, Czytelnik
Haiku-Images, Warszawa 1978, PIW
Wiersze nieznane i rozproszone, Wrocław
1996, Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej

18. Proza:
Plebania z magnoliami, Warszawa
1956, PAX
 Lamentnice, Warszawa 1958, PAX
 Trismus, Warszawa 1963, Iskry
 Karabiny, Warszawa 1965, MON
 Prozy, Warszawa 1996, Atena


19. Dramat:








Szachy, "Dialog" 1961 nr 2
Partita na instrument drewniany, "Dialog" 1962
nr 3
Hrabina Sowa Bosanoga-Cejlońska, Czyli
mumia w Badewanie, "Współczesność" 1963 nr
7
Król IV. Obrazy historyczne "Dialog" 1963 nr 1
Chłopcy "Dialog" 1964 nr 8
Rzeczy na głosy 1966, Wydawnictwo
Poznańskie
Księżyc, "Dialog" 1967 nr 9
Okapi "Dialog" 1974 nr 1

20. 
Grochowiak ożenił się bardzo wcześnie z
koleżanką z liceum Anną Magdaleną
Herman, doczekali się sześciorga dzieci, z
których jedno zmarło jako niemowlę.
Najstarsza z ich córek wychowywała się w
rodzinie brata poety, zamożnego prawnika.
Grochowiak nie radził sobie z
codziennością wielodzietnej
rodziny, odszedł od żony, zamieszkał z
kochanką, potem samotnie. Problem ze
skłonnością do alkoholu doprowadził w
końcu do przedwczesnej śmierci poety.

21. Stanisław Grochowiak zmarł 2 września 1976 r. w Warszawie w
wieku 42 lat.
W 2011 r. ukazał się tom wspomnień o Grochowiaku zebranych
przez Annę Romaniuk zatytułowany "Dusza czyśćcowa„

22. Bibliografia
http://culture.pl/pl/tworca/stanislaw-grochowiak
pl.wikipedia.org/wiki/Stanisław_Grochowiak
grochowiak.klp.pl/
http://dzieje.pl/postacie/stanislaw-grochowiak-1934-1976