SlideShare a Scribd company logo
ANΑΣΤΑΣΙΑ ΜΠΟΥΓΕΑ
Νευρολόγος
ΕΚΠΑ
(2011)
Γνωστικά και νευροψυχιατρικά συµ̟τώµατα:
 Διαταράσσουν την ικανότητα για λειτουργία στην εργασία και στις
συνήθεις δραστηριότητες
 Αντιπροσωπεύουν µια έκπτωση από ένα προηγούµενο επίπεδο
λειτουργικότητας και απόδοσης
 ∆εν εξηγούνται από παραλήρηµα ή µείζονα ψυχιατρική διαταραχή
 Γνωστικά και νευροψυχιατρικά συµπτώµατα (2 ή περισσότερα)
― ∆ιαταραχή της ικανότητας α̟όκτησης και διατήρησης νέας ̟ληροφορίας
― ∆ιαταραχή στη λογική σκέψη, εκτέλεση σύνθετου έργου, ̟τωχή κρίση
― ∆ιαταραχή των ο̟τικοχωρικών δεξιοτήτων
― ∆ιαταραχή της λειτουργίας του λόγου
― Μεταβολή στη ̟ροσω̟ικότητα και τη συµ̟εριφορά
Κριτήριο Α.
Πρωτογενείς διαγνώσεις
Ο ασθενής πληροί τα κριτήρια για σύνδρομο γνωστικής εξασθένησης ή άνοιας (όπως
ορίζονται είτε από τα κριτήρια ICD είτε DSM-5, π.χ.: AD, αγγειακή άνοια, FTD, DLB, PDD,
σύνδρομο γνωστικής εξασθένησης πριν από την άνοια όπως MCI, πρόδρομη AD ή άλλη
γνωστική διαταραχή).
Κριτήριο Β.
Συμπτώματα και διάρκεια
Ο ασθενής παρουσιάζει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα σε τουλάχιστον δύο από τις
ακόλουθες τρεις διαστάσεις (Β1 έως Β3) για >1 μηνα
Β1Μειωμένη πρωτοβουλία: Λιγότερο αυθόρμητος και/ή ενεργός από τον συνηθισμένο
B2 Μειωμένο ενδιαφέρον: Λιγότερο ενθουσιώδης για τις συνήθεις δραστηριότητες:
B3 Μειωμένη συναισθηματική έκφραση/ανταπόκριση:
Οξεία έναρξη Συνήθης Ασυνήθης
∆ιάρκεια νόσου Βραχεία Μακρά
Αιτιάσεις για
διαταραχή
µνήµης
Συνήθεις
(σε αντίθεση
µε τις
επιδόσεις)
Ποικίλλει
Προηγούµενο
ιστορικό
Συχνό -
“∆εν
ξέρω”απαντήσεις
Συχνές Ασυνήθεις
Συναίσθηµα Καταθλιπτικό Ρηχό-απαθές
Τρόπος εισβολής συµπτωµάτων
 Οξέως (λοιµώξεις, ΑΕΕ, φάρµακα, µεταβολικές διαταραχές)
 Υποξέως (νεοπλάσµατα, CJD, υδροκέφαλος)
 Βραδέως (νευροεκφυλιστικές άνοιες)
 Επεισοδιακά (Επιληπτική δραστηριότητα)
Νευροψυχιατρικές λειτουργίες που προσβάλλονται και η
σειρά προσβολής
 Μνήµη
 Προσοχή
 Λόγος
 Επιτελικές λειτουργίες
 Οπτικοχωρικές, αντιληπτικές δεξιότητες
 ∆ιαταραχές προσωπικότητας / συµπεριφοράς
Η Ψύχωση στην άνοια σχετίζεται με πτωχη
πρόγνωση
Γνωστική
λειτουργία
1 2 3 4 5
Χρόνος (έτη)
6 7 8 9
ΝΑ
ΑΑ
ΑΣL
ΜΚΑ
CJD
Πρώιµη vs. όψιµης έναρξης άνοια
Jefferies K and Agrawal N APT 2009;15:380-388
Φαρµακευτική αγωγή
Οικογενειακό ιστορικό
Presenelin 1 & 2
Chromosome 14q24
Chromosome 1q31-q42
APP
Chromosome
21q21.3-q22
Οικογενής ΝΑ
Chromosome 17
• GRN το γονίδιο της προγρανουλίνης.
• Τ(tau) (MAPT)]
• C9ORF72
(chromosome 9 open reading frame 72)
• VCP
• CHMP2B
CADASIL
Μεταλλάξεις στο γονίδιο
Notch3 Chromosome
19p13.1-p13.2
Huntington’s disease
Mutation in the huntingtin
gene Chromosome 4p16.3
Familial CJD, GSS, FFI
Mutations in the PrP
gene Chromosome 20
Φυσιολογικό γήρας Φ (<300 pg/ml) Φ (<60 pg/ml) Φ (>450 pg/ml)
Nόσος Alzheimer  ή   ή  
Νόσος Creutzfeldt-Jakob  Φ  ή 
Άνοια με σωμάτια Lewy Φ Φ 
Μετωποκροταφική άνοια Φ ή  Φ Φ ή 
Αγγειακή άνοια Φ ή  Φ Φ
Νόσος Parkinson, Κατάθλιψη
Γνωστική διαταραχή αλκοόλ
Φ Φ Φ
Τ- πρωτεΐνη Αβ42
Φ=φυσιολογικές τιμές
Φωσφο-Τ
 Ηµιπάρεση
 Ηµιυπαισθησία
 Ελλείµµατα οπτικών
πεδίων (ηµιανοψία)
 ∆ιαταραχές βλέµµατος
 ∆υσαρθρία
 ∆ιαταραχές βαδίσεως
 Τρόµος
 Παρκινσονισµός
 Μυόκλονος
 ∆υστονία
 ∆ιαταραχές του ΑΝΣ
 Παρεγκεφαλιδικά σηµεία
 Άλλα ( ξένο χέρι-allien
hand)
Υποφλοιώδης Φλοιώδης
Βαρύτητα Ήπια-µέτρια Σοβαρή πρωιµότερα
Ταχύτητα νόησης Βραδεία Φυσιολογική
Νευροψυχολογικά
ελλείµµατα
Υποφλοιώδης
µετωπιαία
δυσλειτουργία
Αφασία,
απραξία,
αγνωσία
Ψυχιατρικά
συµπτώµατα
Απάθεια, κατάθλιψη Κατάθλιψη λιγότερο
συχνή
Κινητικές διαταραχές ∆υσαρθρία,
εξωπυραµιδικά
Ασυνήθεις στα
αρχικά στάδια
Cummings 1994, Savage
1997, Βοugea 2018
afferents to thalamus are shown on the left, efferents from thalamus are shown on the right
 Βραδυφρένεια
 Επιτελικές δυσλειτουργίες
 Εµµονή
 Λόγος και κοινωνικότητα διατηρούνται
 Ήπιες διαταραχές της µνήµης και
των οπτικοχωρικών δεξιοτήτων
Cummings 1994, Savage 1997
β-αµυλοειδές
Τ-πρωτεΐνη
α-συνουκλεΐνη
TDP 43 -
πρωτεΐνη
Αιµατολογικός έλεγχος
Μεταβολικός έλεγχος
Ηλεκτρολύτες
Βιταµίνη Β12
Φυλλικό οξύ
Τ3,Τ4,TSH
VDRL, FTA-Abs
Αντι-HIV αντισώµατα
Υποθυρεοειδισµός
Νευροσύφιλη
AIDS
Consensus Conference NIH
Ανεπάρκεια
Άλλες
Ανίχνευση δευτερο̟αθών και/η
αναστρέψιµων αιτιολογιών
∆ιαφορετικό µοντέλο ατροφίας στα
̟ρωτο̟αθή ανοϊκά σύνδροµα
• Σχετική διατήρηση του όγκου του EΚΛ και του ιπποκάµπου
στην DLB σε σχέση µε την AD
AD DLB
Watson et al 2009, McKeith et al 2005
Ευαισθησία
&
Ειδικότητα
80-90%
∆ιαφορετικά µοντέλα υποµεταβολισµού /
υποαιµάτωσηςστα διάφορα ανοϊκά
σύνδροµα
FTD Control AD
99Tcm hexamethyl propylene amine oxime
(HMPAO)
•Ελλείµµατα
οπίσθιας
βρεγµατοκροταφι
κής υποαιµάτωσης
µε συµµετοχή του
ινιακού φλοιού.
• Έχει
εισαχθεί
στα
αναθεωρηµέ
να
διαγνωστικά
κριτήρια
AD
C
DLB PDD
McKeith et al 2005
McKeith et al 2017
PD
•Pittsburg compound-B (binds to amyloid fibrils)
•18F-FDDNP tracer(binds to both amyloid fibrils and NFTs)
• Υποκλινική επιληπτική δραστηριότητα µε
αποτέλεσµα διαταραχή της µνήµης
• Επιβράδυνση του ρυθµού στη AD
• Περιοδικά συµπλέγµατα στην CJD
Τυπικό ΗΕΓ στην νόσο CJD
 Αριθµός κυττάρων
Πλειοκυττάρωση
 Εκτίµηση λειτουργίας
αιµατοεγκεφαλικού φραγµού
Προσδιορισµός αναλογίας
λευκωµατίνης ΕΝΥ/ΟΡΟΥ
 Ενδορραχιαία παραγωγή
ανοσοσφαιρινών
∆είκτης IgG
Παρουσία ολιγοκλωνικών ζωνών
 Η βασική ανάλυση είναι
φυσιολογική στις εκφυλιστικές άνοιες
• Ανοϊκό σύνδροµο εµφανιζόµενο σε ηλικία < 55 χρ.
• Ανοϊκό σύνδροµο µε οξεία ή υποξεία έναρξη
(ιδιαίτερα αν συνυπάρχει πυρετός ή αυχενική δυσκαµψία)
• Άτυπη ή ταχέως εξελισσόµενη συµπτωµατολογία
• Υποψία χρόνιας λοίµωξης ΚΝΣ ή κακοηθείας
• Υποψία υδροκεφάλου, αγγειίτιδος ή επί ανοσοκαταστολής
• Θετικές ορολογικές δοκιµασίες για σύφιλη
• Άλλες (tau πρωτεΐνη, Aβ42)
Φυσιολογικό γήρας Φ (<300 pg/ml) Φ (<60 pg/ml) Φ (>450 pg/ml)
Nόσος Alzheimer ή ή
Νόσος Creutzfeldt-Jakob Φ ή
Άνοια µε σωµάτια Lewy Φ Φ
Μετω̟οκροταφική άνοια Φ ή Φ Φ ή
Αγγειακή άνοια Φ ή Φ Φ
Νόσος Parkinson,
Κατάθλιψη
Γνωστική διαταραχή
αλκοόλ
Φ Φ Φ
Τ- πρωτεΐνη
Φ=φυσιολογικές τιµές
Φωσφο-Τ Αβ42
Νόσος
Alzheimer
Αγγειακή
άνοια
Άνοια
σ. Lewy
Νόσος
Parkinson
Μετωπο
κροταφική
•Αlois Alzheimer: 1864 (Βαυαρία) -1915
•Εργάστηκε ως Ψυχίατρος στη Φρανκφούρτη
•Απο 1901 και για τα επόμενα 5 χρόνια εκτενής
μελέτη ασθενούς Mrs. Auguste Deter (51 ετών).
•Με το θάνατο της το 1906,
πιστοποίηση γεροντικών πλακών και
νευροινιδιακών πλεγμάτων με χρώση αργύρου,
•δημοσίευση στο Tubigen σε συνάντηση
Γερμανών Ψυχιάτρων (προγεροντική άνοια).
•Kraepelin (μέντορας του Alzheimer) ονομάτισε
τη νόσο το 1910 στο διάσημο βιβλίο του
Mrs. Auguste Deter
Νευροϊνιδιακή
εκφύλιση
(Tangles)
Γεροντικές πλάκες
και εναπόθεση
αµυλοειδούς
 Ηλικία εµφάνισης 40-90 χρ., συνήθως µετά τα 65
χρόνια
 Επίπτωση : ελαφρά υπεροχή των γυναικών 1:1,2
 Βραδεία έναρξη και προοδευτική επιδείνωση
 Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 2-20 έτη)
 Οικογενείς µορφές (25%)
An increment of one interquartile range in
hippocampal volume was associated with a
mean change of DCAD of 28.0% (95% credible
interval: [211.5, 25.0]). Automated hippocampal
volumetry showed a statistically significant
impact on DCAD beyond the contributions of
neuropsychology, 18F-fluorodeoxyglucose
positron emission tomography/single-photon
emission computed tomography, and
cerebrospinal fluid markers (28.5, CrI: [211.5,
25.6]; 214.1, CrI: [219.3, 28.8]; 210.6, CrI: [214.6,
26.1], respectively).
 Νοητική έκ̟τωση
∆ιαταραχή µνήµης
Αγνωσία-Αφασία-Απραξία
Οπτικοχωρικές δυσλειτουργίες
Εκτελεστικές δυσλειτουργίες κ.α.
 Λειτουργική έκπτωση
 ∆ιαταραχές συμπεριφοράς
 Συσχέτιση µε Apo-E ε4 αλλήλιο
Πρώιµο εύρηµα η ατροφία
του ιππόκαµπου (75% των
ασθενών)
ΑΝΑΓΚΑΙΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΠΙΘΑΝΗ
Ανοϊκό σύνδροµο
Aνεπάρκεια σε δύο ή περισσότερες γνωστικές λειτουργίες
(µνήµη)
Προοδευτική επιδείνωση
Απουσία διαταραχών της συνείδησης
Ηλικία έναρξης 40-90 χρόνια, συνήθως µετά τα 65 χρόνια
Απουσία συστηµατικής διαταραχής που θα µπορούσε να
προκαλέσει άνοια
Προϊούσα διαταραχή στo λόγο, τις αντιληπτικές και κινητικές
δεξιότητες
Έκπτωση στις καθηµερινές δραστηριότητες
Αλλαγή στη συµπεριφορά
Οικογενειακό ιστορικό άνοιας
Εγκεφαλική ατροφία στην αξονική τοµογραφία εγκεφάλου
∆ιακυµάνσεις στην κλινική πορεία – Ταυτόχρονη παρουσία
συστηµατικής διαταραχής που δύναται να προκαλέσει άνοια
 A. Τρία (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει να είναι
παρόντα κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου 2 εβδομάδων και
αντιπροσωπεύουν μια αλλαγή από την προηγούμενη λειτουργία.
Τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα πρέπει να είναι είτε (1) καταθλιπτική
διάθεση είτε (2) μειωμένη θετική επίδραση ή ευχαρίστηση
 1. Κλινικά σημαντική καταθλιπτική διάθεση
 2. Μειωμένη θετική επίδραση ή ευχαρίστηση ως απάντηση στις κοινωνικές
επαφές και τις συνήθεις δραστηριότητες
 3. Κοινωνική απομόνωση ή απόσυρση
 4. Διαταραχή της όρεξης
 5. Διαταραχή στον ύπνο
 6. Ψυχοκινητικές αλλαγές
 7. Ευερεθιστότητα
O.E. N.A.
700
600
500
400
300
200
100
0
1000
1400
1800

ENY
(pg/ml)
0
Οµ. Ελέγχου ΝΑ
900
1200
1500 p < 0.0001
Aβ42
ΕΝΥ
(pg/ml)
600
420
300
 Μετωποκροταφική άνοια
Νόσος Pick
 Πρωτοπαθείς Αφασίες
Προϊούσα µη-ευφραδής αφασία
Σηµασιολογική άνοια
 Κληρονοµικές µορφές (µε παρκινσονισµό,
νόσο κινητικού νευρώνα)
 Οικογένεια νοσημάτων
 Ετερογενής ομάδα νοσημάτων με ποικίλες κλινικές
εκδηλώσεις, διαφορετική παθολογική ανατομική και
διαφορετικούς βιοχημικούς μηχανισμούς
Η ίδια παθολογοανατομική-παθοβιοχημική εικόνα προκαλεί
διάφορα σύνδρομα
Το ίδιο κλινικό σύνδρομο μπορεί να δημιουργείται από
άλλοτε άλλη παθολογία
 Σπάνιες στην γεροντική ηλικία
 Συγκρίσιμης ή και λίγο μεγαλύτερης συχνότητας με
τη νόσο Alzheimer στην προγεροντική ηλικία
 Συνήθης έναρξη 45-65 χρόνια (µέση ηλικία 57 χρ.)
 Επίπτωση ίση και στα δύο φύλα
 Βραδεία έναρξη και προϊούσα πορεία
 Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 2-15 έτη)
 Οικογενείς µορφές (30%-50%)
 Παρκινσονισµός
 Μυατροφία
Διαταραχές συμπεριφοράς
 Μπορεί να είναι έντονες και αποτελούν το πιο δυσβάσταχτο στοιχείο
της νόσου, κυρίως για την οικογένεια
 Μεταβολή του χαρακτήρα
 Απώλεια κατανόησης και συμπάθειας στους άλλους – ψυχρότητα,
μειωμένο ενδιαφέρον για τους άλλους και για κοινωνικότητα
 Μετωπιαίου τύπου
 Άρση αναστολών
 Απάθεια, εσωστρέφεια
 Χρηστική συμπεριφορά
 Στοματική συμπεριφορά
 Εκνευρισμός-επιθετικότητα
 Αντικοινωνική-ανάρμοστη συμπεριφορά
 Παρορμητικές συμπεριφορές
 Υπερσεξουαλικότητα, υπερφαγία (νέα κατανάλωση αιθανόλης,
καπνού, υδατανθράκων)
 Ιδεοψυχαναγκαστικές-τελετουργικές συμπεριφορές
Ψυχιατρικές διαταραχές
 Αλληλοδιαπλέκονται με τις συμπεριφορικές
διαταραχές
 Άγχος – ευερεθιστότητα
 Κατάθλιψη
 Διπολική εικόνα
 Ψύχωση, που μπορεί ακόμα και να μοιάζει
με σχιζοφρένεια
Νευρολογικά συμπτώματα και σημεία
 Αρχέγονα αντανακλαστικά
 Εναντιωματική υπερτονία (παρατονία)
 Πυραμιδική σημειολογία
 Εξωπυραμιδική εικόνα
 Εικόνα προσβολής κινητικού νευρώνα
Κατώτερου και ανώτερου (ατροφίες μπορεί να
ξεκινούν από τηνωμική ζώνη)
Εικόνα Πρωτοπαθούς πλάγιας σκλήρυνσης
 (Ψευδο)προμηκική εικόνα
Άλλες κλινικές εικόνες
 Προοδευτικό υπερπυρηνικό σύνδρομο
Υπερπυρηνική διαταραχή οφθαλμοκινητικότητας
Παρκινσονισμός «μέσης γραμμής» με αστάθεια και πρώιμες
πτώσεις
Ψευδοπρομηκική εικόνα
 Φλοιοβασικό σύνδρομο
Εξωπυραμιδικό-πυραμιδικό σύνδρομο με πλαγιώσεις
Διαταραχή φλοιώδους αισθητικότητας (γραφαισθησία,
στερεογνωσία)
Απραξία
Μυοκλονίες, «ξένο» χέρι
Μετωπιαία γνωστική έκπτωση, μη ευφραδής αφασία
Από την νόσο Alzheimer
♦ MKA: πρωίµως διαταραχές της συµπεριφοράς και
της προσωπικότητας µε σχετική διατήρηση της
νόησης
♦ NA: πρωίµως γνωστικές διαταραχές µε σχετική
διατήρηση της προσωπικότητας και της
συµπεριφοράς
Απεικονιστικά ευρήματα
 Ατροφία εκλεκτικά στο μετωπιαίο
λοβό
 Ατροφία εκλεκτικά στον
κροταφικό λοβό
Πόλο κροτάφου
Κροταφικό νεοφλοιό
 Απουσία ατροφίας ιπποκάμπου
 Ασύμμετρη ατροφία
• Προϊούσα διαταραχή του λόγου
• Χωρίς σοβαρή διαταραχή άλλων γνωστικών λειτουργιών
στα αρχικά στάδια
• Χωρίς λειτουργική έκπτωση (εκτός της προκύπτουσας εκ
του λόγου)
• Ποικίλου βαθµού εστιακή ατροφία και/ή ελάττωση της
αιµατικής ροής στο ΑΡ ηµισφαίριο περί τη σχισµή του
Sylvius
• Ποικίλο αιτιολογικό υπόβαθρο
 Από 7ετίας διαταραχές λόγου με
μείωση της λεκτικής ευφράδειας,
δυσχέρεια ανεύρεσης λέξεων,
χωρίς παραφασίες και
αγραμματισμό.
 Τοτε εκτιμήθηκε από
νευροψυχολόγο που διαπίστωσε
μεμονωμένη αφασία.
 Προ έτους νοσηλεία ΠΓΝ Λάρισας
με αγωγή εξόδου ριβαστιγμίνη
4,6mg/24h.
 Από 6μήνου σημαντική
επιδείνωση και δυσκολία στην
ανάγνωση και γραφή.
 Η έκπτωση της λειτουργικότητας
οφείλεται στα γλωσσικά
ελλείμματα
θήλυ 62 ετών
6 έτη σπουδών
Δεξιόχειρ
Περιστατικό
Λόγος Κακή ευφράδεια, με συχνές παύσεις, μειωμένη
επανάληψη / ονομασία σε αυθόρμητη ομιλία.
Διατηρεί την κατανόηση και τη γνώση αντικειμένων
MRI Εγκεφάλου 04/09/2012
Τομοσπινθηρογράφημα εγκεφάλου με Τc-99m
προπυλενοαμινο-οξίμη (ΗΜPAO) 16/11/2012
ταυ: 1106
p ταυ: 95,5
β αμυλοειδές: 502,2
Κλίμακες νοητικών λειτουργιών
 MMSE: 9/30 (Προσανατολισμός σε χρόνο: 1/5, προσανατολισμός σε
τόπο: 0/5, καταγραφή - μάθηση: 3/3, προσοχή - υπολογισμοί: 0/5,
ανάκληση: 0/3, γλώσσα: 0/8, κατασκευή: 1/1).
 FAB (Frontal Assessment Battery): 4/18 (Οµοιότητες: 1/3, λεκτική
ευφράδειa: 0/3, συμπεριφορά σύλληψης: 3/3, κινητικές σειρές: 0/3,
εναντιούμενα παραγγέλματα: 0/3, δοκιμασία Go-No-Go: 0/3).
 Μνήµη 5 λέξεων:
Άμεση ανάκληση: ελεύθερη: 1/5, συνολική: 1/5,
Καθυστερημένη ανάκληση: ελεύθερη: 0/5, συνολική: 0/5.
 Σχεδίαση ρολογιού: αυθόρμητη: 5 με αντιγραφή: 8
 IADL (instrumental activities of daily living): 23/30
 NPI (neuropsychiatric inventory -higher worse): 16/144
 GDS (Geriatric Depression Scale): 10
 Haschinski scale: 3
 Γυναίκα 62 ετών με ιστορικό προεξάρχουσας
διαταραχής του λόγου με δυσκολία ανεύρεσης των
λέξεων και κατανομασίας από 7ετίας.
 Ο νευροαπεικονιστικός έλεγχος (ΗΜPAO) ανέδειξε
σημαντική υποαιμάτωση των αριστερών
βρεγματικών και κροταφικών περιοχών που
επεκτείνεται και σε οπίσθιες περιοχές.
 Το ιστορικό της νόσου, η κλινική εικόνα της
ασθενούς, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα του
νευροψυχολογικού ελέγχου και της εκτίμησης των
γλωσσικών λειτουργιών, καθώς και το
απεικονιστικό εύρημα της αριστερής υποαιμάτωσης
(HMPAO) συνηγορούν υπέρ της διάγνωσης της
προοδευτικής προϊούσας αφασίας.
Μη
ρέουσα
προϊούσα
αφασία
(NFPA)
Σημασιακή
άνοια (SD)
Λογοπενική
προϊούσα
αφασία
(LPA)
Gorno-Tempini et al Ann Neurol 2004
Μη ευφραδούς αγραμματικού
τύπου
Μη ρέων,
δυσαρθρικόμορφος,
κοπιώδης λόγος (απραξία
λόγου)
Διαταραχή στο συντακτικό
Σημασιολογικού τύπου
Ρέων λόγος, ανεπαρκούς
περιεχομένου
Διαταραγμένη κατονομασία και
κατανόηση μεμονωμένων λέξεων,
διαταραγμένη γνώση αντικειμένων,
δυσκολία στην ανάγνωση και γραφή
(σπάνια στις ΜΚ,
απαντά κυρίως στη
νόσο Alzheimer)
 Άρρεν 61 χρ., δεξιόχειρ, 6 έτη σπουδών.
 Από 2ετίας διαταραχή στην εκφορά του αυθόρμητου λόγου, ο οποίος είναι
κενός σε περιεχόμενο, δυσχέρεια ανεύρεσης και κατανόησης των λέξεων αλλά
και κατανομασίας κοινών αντικειμένων (π.χ. των εργαλείων της οικοδομής) και
προσώπων, χωρίς παραφασίες και αγραμματισμούς
 Η έκπτωση της καθημερινής δραστηριότητας περιορίζεται σε αυτή που
απορρέει από τα γλωσσικά ελλείμματα.
 Προ έτους έναρξη αγωγής με ριβαστιγμίνη 1,5mg και εσιταλοπράμης 10mg
χωρίς ανταπόκριση.
Eλευθερο ατομικο και oικογενειακό ιστορικό
Φυσιολογικη νευρολογική εξέταση και βιοχημικός έλεγχος
the Boston Naming Test
Λόγος
Διατηρούμενη ευχέρεια, δυσκολίες
κατανόησης, δυσκολίες στη σημασία των
λέξεων, σημασιολογικές παραφασίες,
χωρίς γραμματικά ή συντακτικά λάθη
MRI εγκεφάλου
MRI εγκεφάλου
Τομοσπινθηρογράφημα εγκεφάλου με Τc-99m
προπυλενοαμινο-οξίμη (ΗΜPAO)
 Πρόκειται για ασθενή 61 ετών με ιστορικό
προεξάρχουσας διαταραχής του λόγου ρέοντος τύπου,
κενού σε περιεχόμενο, απώλειας του νοήματος των
λέξεων, σημασιολογικών παραφασιών και
προσωποαγνωσίας.
 Ο νευροαπεικονιστικός έλεγχος ανέδειξε ατροφία
στις δομές του πρόσθιου, πλάγιου και κοιλιακού
τμήματος του ΑΡ κροταφικού λοβού, με σχετική
διατήρηση αυτών του έσω τμήματός του.
 Το ιστορικό της νόσου, η κλινική εικόνα του ασθενούς,
σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα του
απεικονιστικού και νευροψυχολογικού ελέγχου -
εκτίμησης των γλωσσικών λειτουργιών συνηγορούν
υπέρ της διάγνωσης της σημασιακής άνοιας
 τΤ: 178 pg/ml (<300)
 τP-181: 27,1 pg/ml (<57)
 Aβ42: 804 pg/ml (<450)
Νευροεκφυλιστικοί δέικτες
ΕΝΥ
 Διατροφικές αλλαγές (προτίμηση σε γλυκά)
 Επίμονες και στερεοτυπικές συμπεριφορές
 Εκπτωση στη διαπροσωπική και κοινωνική
αλληλεπίδραση
 Νευρικότητα και επιθετική συμπεριφορά
 Σταδιακή νοητική έκπτωση χωρίς να
διαταράσσεται αδρά η λειτουργικότητά του.
 Από 6μήνου προστίθενται αδυναμία
ανάγνωσης και γραφής
Photograph of F.H. Lewy as a surgeon major in Turkey
during World War I.
 Συνήθης έναρξη 50-90 χρόνων (όπως στη ΝΑ)
 Αιφνίδια έναρξη συχνή- Πορεία µε διακυµάνσεις
 Υπεροχή των ανδρών
 Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 6-10 έτη)
 Οικογενείς µορφές σπάνιες
 Ανοϊκό σύνδροµο
 Αιφνίδια έναρξη
 ∆ιακυµάνσεις
 Οπτικοχωρικές δυσλειτουργίες
 Υποτροπιάζουσες οπτικές
ψευδαισθήσεις
 Παρκινσονισµός
 Επαναλαµβανόµενες
πτώσεις ή συγκοπή
 Παραληρητικές ιδέες
 Ψευδαισθήσεις άλλου
τύπου
 Ευαισθησία στα
νευροληπτικά
 Σωµάτια Lewy στο φλοιό και το
στέλεχος–ουσιώδες χαρακτηριστικό
 Lewy body νευρίτες - συχνοί
Παθ/κά χαρακτηριστικά νόσου
Alzheimer (κυρίως πλάκες)
• Ηωσινόφιλα ενδοκυτταρο-
πλασµατικά πρωτεϊνικά έγκλειστα
• α-συνουκλεΐνη, Ουβικιτίνη
Bougea A.Adv Clin Chem. 2021
α-συνουκλεΐνη (α-Syn)
 Μικρή υδατοδιαλυτή πρωτεϊνη (140
αμινοξέα) κυρίως στις
προσυναπτικές απολήξεις
 Κύριο συστατικό των LBs
 Δι/ τριπλασιασμός του γονιδίου της
α-Syn ειτε σημειακές μεταλλάξεις
(A53T, A30P, E46K) οδηγούν σε
πρώιμης έναρξης PD
 GWAS μελέτες για SNCA ως
παραγοντας κινδύνου για την PD
Bougea A.Adv Clin Chem. 2021
Μηχανισμός της νευροτοξικότητας
που επάγεται από την α-Syn
Adopted from Irwin et al, Nat. Rev. Neurosci., 2013
Σοβαρό χολινεργικό έλλειµµα µεγαλύτερο από εκείνο
που παρατηρείται στη νόσο Alzheimer και
συσχετίζεται µε το γνωστικό έλλειµµα και τις οπτικές
ψευδαισθήσεις
∆ραστηριότητα
ChAT
Bougea A.Adv Clin Chem. 2022
,
DLB AD
Έναρξη Αιφνίδια (συχνά) Βραδεία
Κλινική πορεία Με διακυµάνσεις Προοδευτική
επιδείνωση
Νευροψυχολογ
ικά ελλείµατα
Χειρότερες
οπτικοχωρικές
δεξιότητες
Χειρότερη
πρόσφατη µνήµη
Παρκινσονισµός Πρώιµα Όψιµα
Οπτικές
ψευδαισθή
σεις
90% 30%
Συγκοπή,
πτώσεις
Συχνές Σπάνιες
Bougea A, J Neurol. 2018
NPI score και α-syn ENY διακρίνουν την
DLB από τις ομάδες των PDD και ΑD
Bougea A, J Neurol. 2018
 Ψευδαισθήσεις
◦ Αναστολείς ακετυλχολινεστεράσης
◦ Ατυπα νευροληπτικά
 Quetiapine
 Olanzapine
 Risperidone
 Aripiprazole
 Clozapine
◦ ******Υπερευαίσθητοι (ειδικά στα κλασσικά νευροληπτικά)
 Κατάθλιψη - Απάθεια
◦ SSRIs - SNRIs
 Διαταραχές ύπνου
◦ Κλοναζεπάμη (RBD) (0.25 -0.5 mg)
◦ Melatonin (3-12 mg)
◦ Quetiapine
 Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
◦ Αιτιολογία (έλλειψη ύπνου, νευροληπτικά, κατάθλιψη κλπ)
◦ Methylphenidate
◦ Modafinil
ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ
 Κλασικά Νευροληπτικά
 Ατυπα Νευροληπτικά (CMO 2004)
◦ RISPERIDON
 (FDA 2003; CMO 2004; Brodaty
2003; DeDeyn 1999)
◦ OLANZAPINE
 (FDA 2003; CMO 2004)
ΘΑΝΑΤΟΣ
• Κλασικά Νευροληπτικά
– (FDA 2005?; Wang 2005 [demented
and non-demented])
• Ατυπα Νευροληπτικά– Μετααναλύσεις
– (FDA 2003; Kuehn 2005; Schneider
2005) [διαφορά θνησιμότητας με
placebo: 1% επιπλέον για τους 3
πρώτους μήνες ή 4-5% επιπλέον για
τον 1ο χρόνο]
– RISPERIDONE
– OLANZAPINE
– QUETIAPINE
– ARIPIPRAZOLE
– CLOZAPINE
• Αναστολείς Ακετυλχολινεστεράσης
– GALANTAMINE
• (FDA 2005 [πληθυσμός ΗΝΕ,
περισσότερα εμφράγματα και
αιφνίδιοι θάνατοι]
ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ - ΔΙΑΒΗΤΗΣ
• Ατυπα Νευροληπτικά
• (FDA 2004)
 Συχνότητα 20-30%
 Μετωπο-υποφλοιώδες σύνδροµο (βραδυφρένεια,
υποκινησία, διαταραχή επιτελικών λειτουργιών)
 Συχνές οι ψυχιατρικές διαταραχές (ψευδαισθήσεις,
παραλήρηµα) και οι διαταραχές της συµπεριφοράς
(ανησυχία, επιθετικότητα)
 Η ηλικία, σοβαρή κινητική διαταραχή και κατάθλιψη είναι
παράγοντες που σχετίζονται µε την άνοια
90
• Προσοχή
– ταχύτητα στην επεξεργασία της πληροφορίας
– επιλεκτική προσοχή
– παρατεταμένη προσοχή
– απλές δοκιμασίες
• Διαταραχές της μνήμης
– βραχύχρονη μνήμη
– μνήμη πληροφοριών του παρελθόντος
– προοπτική μνήμη
– μνήμη αναγνώρισης
+
+
+
-
+
-
+
?
91
• Διαταραχές του λόγου
– γλωσσικές ικανότητες
– λεκτική ευφράδεια
(διαταραχές επιτελικών λειτουργιών ?)
– κατανόηση πολύπλοκων προτάσεων
– πλήρεις συντακτικά προτάσεις
(διαταραγμένη λειτουργία μνήμης εργασίας/ταχύτητας
επεξεργασίας της πληροφορίας)
• Διαταραχές στις οπτικο-χωρικές ικανότητες
– οπτική ανάλυση και σύνθεση
– οπτική διάκριση
(διαταραχές επιτελικών λειτουργιών?)
-
+
+
+
+
+
• Διαταραχή στις επιτελικές λειτουργίες
– σχεδιασμός κινήσεων
– διαμόρφωση στρατηγικής
– ικανότητα αλλαγής κανόνων
– δυσλειτουργία του κυ+
κλώματος που συνδέει
το ραβδωτό σώμα με το μετωπιαίο φλοιό
+
+
+
 Τα συμπτώματα στο κριτήριο Α είναι επαναλαμβανόμενα ή
συνεχή για 1 μήνα . Δεν εξηγούνται καλύτερα από άλλη αιτία:
o παρκινσονισμού, όπως άνοια με σωμάτια Lewy,
o ψυχιατρικές διαταραχές όπως σχιζοφρένεια,
σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, παραληρητική διαταραχή ή
o διαταραχή της διάθεσης με ψυχωσικά χαρακτηριστικά ή
o γενική ιατρική κατάσταση συμπεριλαμβανομένου του
παραληρήματος.
 Σχετικά χαρακτηριστικά: (προσδιορίστε εάν συσχετίζεται)
Με/χωρίς διορατικότητα Με/χωρίς άνοια
 Χαρακτηριστικά συμπτώματα Παρουσία τουλάχιστον ενός
από τα ακόλουθα συμπτώματα (προσδιορίστε ποια από τα
συμπτώματα πληρούν τα κριτήρια): Ψευδαισθήσεις Ψευδής
αίσθηση παρουσίας Ψευδαισθήσεις Παραληρητικές ιδέες
 Τα συμπτώματα στο Κριτήριο Α εμφανίζονται μετά την
έναρξη των Κινητικών Διαταραχών
 Οι οπτικές ψευδαισθήσεις είναι η πιο διαδεδομένη εκδήλωση
ψύχωσης στη νόσο του Parkinson.
• απλές λάμψεις φωτός ή χρώματος,
• αόριστα συναισθήματα παρουσίας ή διέλευσης ενός ζώου ή
ανθρώπου,
• σύνθετα σχηματισμένα οράματα ανθρώπων, ζώων ή
αντικειμένων.
 Όταν εμφανίζεται σε ασθενείς που δεν έχουν άνοια, η όραση
συνήθως διατηρείται και τα οράματα δεν είναι απειλητικά.
 Ακουστικές ψευδαισθήσεις έχουν επίσης αναφερθεί σε
ποσοστό έως και 10% των ασθενών με νόσο του Parkinson
συνήθως με διατηρημένη διορατικότητα και αποτελούμενη
από μη τρομακτικές φωνές ή ήχους που σχετίζονται με
ταυτόχρονες οπτικές ψευδαισθήσεις.
 Σχετίζονται με το άγχος και τον τρόμο, συχνά στο
περιβάλλον της θολωμένης συνείδησης.
 Αυτές οι ψευδαισθήσεις έχουν συχνά ένα συνδυασμό
οπτικών, απτικών και ακουστικών στοιχείων.
 Παρανοϊκές πεποιθήσεις ή παραληρητικές ιδέες
αναφέρονται σε χαμηλότερη συχνότητα από τις
ψευδαισθήσεις στη νόσο του Πάρκινσον.
Παραδείγματα περιλαμβάνουν πεποιθήσεις απιστίας ή
δίωξης ενός συζύγου.
 Οι ασθενείς μπορούν ακόμη και να αναπτύξουν ένα
σύνδρομο Capgras στο οποίο αναγνωρίζουν μια στενή
Psychosis in Parkinson
disease
Psychosis in dementia with
Lewy bodies
Psychosis is generally medication
induced
Psychosis occurs in the absence of
antiparkinsonian medications
Hallucinations are usually fleeting
and nocturnal
Hallucinations are generally
persistent/recurrent
Dementia may or may not
accompany psychosis.
Presence of dementia is required
for a diagnosis
Motor impairment virtually always
precedes psychosis
Motor impairment may occur after
psychosis
Neuroleptics worsen motor function Neuroleptic sensitivity increased
morbidity and mortality
Disordered dopaminergic
transmissions
Disordered cholinergic
transmission
Visual hallucinations are more
common than
delusions
Visual hallucinations and delusions
occur at similar
frequencies
Πτωχή προγνωση των ψευδαισθήσεων
στη νοσο Parkinson
 Στοπ ή μειωση των φ:
o anticholinergics, amantadine, selegiline
o ΜΑΟ
o Αγωνιστών
 Ψευδαισθήσεις
 Cholinesterase inhibitors
◦ Ατυπα νευροληπτικά
 Quetiapine
 Olanzapine
 Risperidone
 Aripiprazole
 Clozapine ΠΡΟΤΙΜΑΤΑΙ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΙΓΟΤΕΡΗ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
 Κατάθλιψη - Απάθεια
◦ SSRIs - SNRIs
 Διαταραχές ύπνου
◦ Κλοναζεπάμη (RBD) (0.25 -0.5 mg)
◦ Melatonin (3-12 mg)
◦ Quetiapine
 Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας
◦ Αιτιολογία (έλλειψη ύπνου, νευροληπτικά, κατάθλιψη κλπ)
◦ Methylphenidate
◦ Modafinil
Νόσος
Alzheimer
53.7%
Άλλες
30.5%
Αγγειακή
άνοια
15.8%
Geldmacher and Whitehouse 1996
ΑΝΑΓΚΑΙΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΠΙΘΑΝΗ-ΜΙΚΤΗ
Ανοϊκό σύνδροµο
Κλινική πορεία µε αιφνίδια επιδείνωση ή διακυµάνσεις
Η άνοια να έπεται του/των ΑΕΕ Εστιακά
νευρολογικά σηµεία
Εµφρακτα σε κρίσιµες (στρατηγικές) εγκεφαλικές περιοχές
Περικοιλιακή διαύγαση στη νευροαπεικόνιση (PVL) ή
λευκοαραίωση
Ακράτεια ούρων, διαταραχές βάδισης
Ιστορικό υπέρτασης
Παροδικά ισχαιµικά ΑΕΕ
ΑΕΕ µη σχετιζόµενο χρονικά µε την άνοια
Απεικόνιση µη διαθέσιµη ή PVL
Αγγειακοί επιβαρυντικοί παράγοντες
 Άνοια πολλαπλών εµφράκτων (27%)
 Ένα ή αρκετά έµφρακτα σε κρίσιµες περιοχές (14%)
 Πολλαπλά υποφλοιώδη κενοτοπιώδη έµφρακτα (30%)
 Αρτηριοσκληρυντική υποφλοιώδης λευκοεγκεφαλοπάθεια
(Binswanger)
 Μικτά µεγάλα και µικρά έµφρακτα που προσβάλλουν φλοιώδεις
και υποφλοιώδεις περιοχές
 Αιµορραγικές βλάβες
 Υποφλοιώδη κενοτοπιώδη έµφρακτα από γενετικά προσδιοριζόµενες
αρτηριοπάθειες
 Μικτή ( αγγειακή και τύπου Alzheimer ) άνοια
Γνωστική Έκπτωση
∆ύο ή περισσότερες γνωστικές λειτουργίες
∆ιαταραχή της λειτουργικότητας του ασθενή ανεξάρτητα από
φυσικά ελλείµµατα
Αιφνίδια έναρξη ή/και κλιµακωτή κλινική πορεία
 Εστιακά νευρολογικά συµπτώµατα ή σηµεία
Συχνές οι ψυχιατρικές διαταραχές και οι διαταραχές της
συµπεριφοράς
Ανοϊκό σύνδροµο
• Μετωπο-υποφλοιώδες σύνδροµο
•∆υσεπιτελικό σύνδροµο
Αγγειακή εγκεφαλοπάθεια
• Ευρήµατα απεικονιστικά
• Νευρολογικά συµπτώµατα ή/και σηµεία
ErkinJuntti et al 2000
Φλοιοϋποφλοιώδες
κροταφοινιακό έµφρακτο
Θαλαµικό
έµφρακτο
Κενοτοπιώδη
έµφρακτα
ΑΑ ΝΑ
Έναρξη Αιφνίδια Βραδεία
Πορεία νόσου Κλιµακωτή Προϊούσα
Νευρολογ
ική
σηµειολο
γία
Πρωίµως Οψίµως
Νευροψυχολο
γικά
ελλείµµατα
Εκτελεστι
κή
δυσλειτου
ργία
∆ιαταραχή της
µνήµης,
Ψυχιατρικά
συµπτώµατα
Απάθεια,
κατάθλιψη
Κατάθλιψη
λιγότερο συχνή
Eυρήµατα ENY ∆είκτες
φυσιολογικοί
∆είκτες
παθολογικοί
ΑΑ ΝΑ
ΝΑ+ΑΠΚ
 ΝΑ: πρώιµες γνωστικές διαταραχές (µε προεξάρχουσα την µνήµη), µε
σχετική διατήρηση της προσωπικότητας και της συµπεριφοράς
 ΜΚΑ: πρώιµες διαταραχές της συµπεριφοράς, της προσωπικότητας και
του λόγου, µε σχετική διατήρηση της νόησης
 ΑΣL: πρώιµες γνωστικές διαταραχές µε παρκινσονισµό και ψυχιατρικές
διαταραχές (οπτικές ψευδαισθήσεις)
 AA: πρώιµες επιτελικές δυσλειτουργίες µε διατήρηση της
προσωπικότητας
 Δεν έχoυν εγκριθεί από τον FDA για τη θεραπεία
διαταραχών συμπεριφοράς σε ασθενείς με άνοια
 Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται τακτικά.
 Συνιστάται η προσεκτική χρήση για σοβαρή
ψύχωση ή επιθετικότητα εάν αποτύχουν τα μη
φαρμακολογικά μέτρα.
 Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να χρησιμοποιούν
ένα φάρμακο τη φορά, να ξεκινούν με χαμηλή
δόση και να τιτλοποιούν αργά.
 Προτιμώνται η ολναζαπίνη, η κουιτεπίνη.
1. Χ-συνδεόμενη υποχωρητική δυστονία
Lubag (Χ-συνδεόμενη δυστονία-παρκινσονισμός) Panay
2. Αυτοσωματική επικρατητική
Ταχείας έναρξης δυστονία – παρκινσονισμός
Νόσος Huntington
Νωτιοπαρεγκεφαλιδικά εκφυλιστικά
Ατροφία οδοντωτού-ερυθρού-ωχράς-Luys
Κληρονομική σπαστική παραπληγία με δυστονία
Νευροφερριτινοπάθεια
3. Αυτοσωματική υποχωρητική
Νόσος Wilson
Νευροεκφύλιση με εγκεφαλική σώρευση σιδήρου τύπου 1
Νευροεκφύλιση συνδεόμενη PANK 2 (νόσος Hallervorden-Spatz)
Υποπροβηταλιποπρωτεϊναιμία, ακανθοκύττωση, μελαγχρωστική και
εκφύλιση ωχράς σφαίρας (σύνδρομο HARP)
Αταξία – τελαγγειεκτασία
 Ως αποτέλεσμα επιμήκυνσης (expansion) της τριπλέτας
βάσεων (CAG) στο γονίδιο IT15
 Χορεία, δυστονια, παρκινσονισμος (νεανική παραλλαγή
Westphal)
 Θετικο οικογενειακο ιστορικο (με χορεια ή ψυχιατρικες
εκδηλώσεις)
 Υποφλοιωδης ανοια: βραδυφρενεια, μειωμένη μνημονικη
ανακληση, δυσεπιτελικο σ.
 Καταθλιψη- μειζωνα (50%)- Αυτοκτονικοτητα
 Αχγωδεις διαταραχες
 αυπνια
 Μανια
 απαθεια
 Καταναγκασμοι- στερεοτυπες συμπεριφορες
 νοσοαγνωσια
11
3
• Στη χορεία Huntington
• Πεθαίνουν οι χολινεργικοί και
GABAεργικοί νευρώνες στα βασικά γάγγλια
• Η DAεργική μελαινοραβδωτή οδός
διατηρείται
• Οι DAεργικοί νευρώνες δεν
αναστέλλονται από τους GABAεργικούς
• Αυξάνεται η DAεργική νευροδιαβίβαση
11
4
• ευρήματα για γνωστική δυσλειτουργία πριν την
εκδήλωση της νόσου
• η εξέλιξη στο χρόνο και το είδος των δυσλειτουργιών
ποικίλλει
• μακροχρόνιες μελέτες ασυμπτωματικών ατόμων που
φέρουν το γονίδιο για τη νόσο
– διαταραχές στην προσοχή, τις επιτελικές λειτουργίες
και τη μνήμη εργασίας
11
5
• οι γνωστικές διαταραχές έχουν
– σταδιακή έναρξη και απρόβλεπτη εξέλιξη
• ταχύτητα επεξεργασίας της πληροφορίας,
προσοχή, οπτικο-χωρικές ικανότητες
– σχετικά απότομη έναρξη και σημαντική έκπτωση
• μνήμη
• οι γνωστικές δυσλειτουργίες γίνονται πιο σοβαρές
όσο προχωρά η νόσος
– ξεκινά με εκφύλιση των βασικών γαγγλίων αλλά καθώς η νόσος
προχωρά εμπλέκονται και άλλα νευρωνικά συστήματα (π.χ. ο
φλοιός) με αποτέλεσμα την επιδείνωση και των γνωστικών
διαταραχών
Α,Β: Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου
ασθενούς με νόσο Huntington. Παρατηρείται
χαρακτηριστική ατροφία των κερκοφόρων
πυρήνων (βέλη), με συνοδό διεύρυνση των
μετωπιαίων κεράτων των πλαγίων κοιλιών
και ατροφία των μετωπιαίων λοβών.
Γ,Δ: Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων
(PET Scan) με [11C]raclopride υγιούς
ατόμου (Γ) και προσυμπτωματικού φορέα
της μετάλλαξης της Huntington
(Δ). Μείωση της συγκέντρωσης των
υποδοχέων ντοπαμίνης D2R στα βασικά
γάγγλια, ακόμα και πριν την εμφάνιση
συμπτωμάτων.
Κim et al. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22(16), 8363
 Sydenham: στρεπτοκοκκική λοίμωξη
 Ιογενείς εγκεφαλίτιδες, μεταβολικές εγκεφαλοπάθειες,
ΑΕΕ βασικών γαγγλίων: οξεία ημι-χορεία, συχνά
παροδική
 Χορεία κύησης
 Αντισύλληψη (συχνά ΣΕΛ, αντιφωσφολιπιδαιμικό)
 Θυρεοτοξίκωση, ΣΕΛ, αντιφωσφολιπιδαιμικό σύνδρομο,
νευροακανθοκύττωση, ατροφία οδοντωτού-ερυθρού-
ωχράς-υποθαλάμιου
 Δυσκινησίες της l-dopa συχνά χορειακές
 Νευροληπτικά
 Σπάνια
 Μετά λοίμωξη με β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο Α.
Σχολική ηλικία, συχνότερη κορίτσια (x2-3), συχνότερη
τον χειμώνα
 Φλεγμονώδεις βλάβες ιδίως ραβδωτό. Ανοσολογικός
μηχανισμός (αντιγονική ομοιότητα)
 Προοδευτική εγκατάσταση: ήπιες χορειακές κινήσεις
(αδεξιότητα, αστάθεια), αλλοίωση χαρακτήρα.
Πλήρως σε εβδομάδες, πρόσωπο, άνω άκρα,
ασύμμετρες. Υποτονία. Διαταραχές προσοχής,
συναισθηματική αστάθεια, αϋπνία
 Υποχώρηση δύο μήνες, ενίοτε επιμονή ψυχοκινητικής
αστάθειας
 Υποτροπή σε λοίμωξη ή πρώτη εγκυμοσύνη
Απότομες, σύντομες, αλλά στερεότυπες,
«καρικατούρες φυσιολογικής κίνησης»,
εσωτερική αίσθηση ανάγκης για κίνηση.
Απλά τικ ή πολύ σύνθετες, με φωνήσεις:
κοπρολαλια,
ψυχαναγκαστικές παρορμητικές διαταραχές,
καταθλιψη.
Gilles de la Tourette
Παιδικος τύπος: με σχιζοφρενεια
Ενήλικος τύπος : με μείζωνα κατάθλιψη
Μετωπο-υποφλοιωδες συνδρομο
O¨ner et al. Acta Psychiatr Scand 2003
Bougea. SAGE Open Med Case Rep. 2017
Samuel Alexander Kinnier
Wilson
Εξαιρετική ποικιλομορφία
Κοινότερα νευρολογικά σημεία: ακούσιες
κινήσεις (τρόμος άκρων, δυστονία) ή
παρκινσονισμός, δυσαρθρία, διαταραχή
ομιλίας, σιελόρροια, βραδυκινησία,
καταθλιψη,
Noσος Wilson
Σερουλοπλασμίνη
Kayser-Fleischer Rings
Η συμβουλή του Denny-Brown
(1946): «σε ένα νέο άτομο που
εμφανίζεται με αλλαγή της
προσωπικότητας ή μια κινητική
διαταραχή κοιτάξτε την ίριδα με
ένα φως που έρχεται απ’ το
πλάι.
Noσος Wilson

More Related Content

Similar to ΜΑΘΗΜΑ ΝευροΨυχιατρικα συμπτωματα ανοικα συνδρομα

Ήπια Νοητική Διαταραχή
Ήπια Νοητική ΔιαταραχήΉπια Νοητική Διαταραχή
Ήπια Νοητική ΔιαταραχήDimitris Mandiliotis
 
Εστιακή Υπεριδρωσία
Εστιακή ΥπεριδρωσίαΕστιακή Υπεριδρωσία
Εστιακή Υπεριδρωσία
Amalia Tsiatoura
 
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
psaltakis
 
Apoteresepiplokes
ApoteresepiplokesApoteresepiplokes
Apoteresepiplokes
psaltakis
 
Metallaxeis 1-19
Metallaxeis 1-19Metallaxeis 1-19
Metallaxeis 1-19
etsiakos
 
Παθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
Παθολογικα Αιτια Οργανικων ΨυχοσυνδρομωνΠαθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
Παθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
pathologia
 
αλκοολ ναρκωτικα- καπνισμα
αλκοολ   ναρκωτικα- καπνισμααλκοολ   ναρκωτικα- καπνισμα
αλκοολ ναρκωτικα- καπνισμαkotononi
 
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
PiecerosB
 
Κινητική αδεξιότητα
Κινητική αδεξιότηταΚινητική αδεξιότητα
Κινητική αδεξιότηταEleni Georgiopoulou
 
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής  ΥπερκινητικότηταΔιάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής  Υπερκινητικότητα
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα
manos tsagkatos
 
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους ΗλικιωμένουςΨυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
Petros Skapinakis
 
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdf
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdfCognitive behavioural therapy - Depression .pdf
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdf
alexanderhemery
 
Συγκοπή
ΣυγκοπήΣυγκοπή
Συγκοπή
drlor
 
Φυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimer
Φυσικοθεραπεία στη ν. AlzheimerΦυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimer
Φυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimerparhalts
 
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας ΣυνειδησηςΜεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
pathologia
 
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβουςδιαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
Anastas Gogo
 
4 Ouria And Bun
4 Ouria And Bun4 Ouria And Bun
4 Ouria And Bunkdiwavvou
 
Στρες και ασθμα
Στρες και ασθμαΣτρες και ασθμα
Στρες και ασθμα
medNutrition
 
Stress management
Stress managementStress management
Stress management
Sofia Dimopoulou
 

Similar to ΜΑΘΗΜΑ ΝευροΨυχιατρικα συμπτωματα ανοικα συνδρομα (20)

Ήπια Νοητική Διαταραχή
Ήπια Νοητική ΔιαταραχήΉπια Νοητική Διαταραχή
Ήπια Νοητική Διαταραχή
 
Εστιακή Υπεριδρωσία
Εστιακή ΥπεριδρωσίαΕστιακή Υπεριδρωσία
Εστιακή Υπεριδρωσία
 
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
ημικρανία στην παιδική ηλικία 2017
 
Apoteresepiplokes
ApoteresepiplokesApoteresepiplokes
Apoteresepiplokes
 
Metallaxeis 1-19
Metallaxeis 1-19Metallaxeis 1-19
Metallaxeis 1-19
 
Παθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
Παθολογικα Αιτια Οργανικων ΨυχοσυνδρομωνΠαθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
Παθολογικα Αιτια Οργανικων Ψυχοσυνδρομων
 
αλκοολ ναρκωτικα- καπνισμα
αλκοολ   ναρκωτικα- καπνισμααλκοολ   ναρκωτικα- καπνισμα
αλκοολ ναρκωτικα- καπνισμα
 
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
Συνεδρία Ειδικοτήτων σχετιζόμενων με την Φροντίδα της Υγείας του Παιδιού - Στ...
 
Κινητική αδεξιότητα
Κινητική αδεξιότηταΚινητική αδεξιότητα
Κινητική αδεξιότητα
 
Tsilimigkaki
TsilimigkakiTsilimigkaki
Tsilimigkaki
 
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής  ΥπερκινητικότηταΔιάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής  Υπερκινητικότητα
Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα
 
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους ΗλικιωμένουςΨυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
Ψυχική Υγεία και Ψυχικές Διαταραχές στους Ηλικιωμένους
 
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdf
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdfCognitive behavioural therapy - Depression .pdf
Cognitive behavioural therapy - Depression .pdf
 
Συγκοπή
ΣυγκοπήΣυγκοπή
Συγκοπή
 
Φυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimer
Φυσικοθεραπεία στη ν. AlzheimerΦυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimer
Φυσικοθεραπεία στη ν. Alzheimer
 
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας ΣυνειδησηςΜεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
Μεταβολικα Αιτια Κρισεων Απωλειας Συνειδησης
 
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβουςδιαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
διαλογή του αιφνίδιου καρδιακού θανάτου με ηκγ σε παιδιά και εφήβους
 
4 Ouria And Bun
4 Ouria And Bun4 Ouria And Bun
4 Ouria And Bun
 
Στρες και ασθμα
Στρες και ασθμαΣτρες και ασθμα
Στρες και ασθμα
 
Stress management
Stress managementStress management
Stress management
 

ΜΑΘΗΜΑ ΝευροΨυχιατρικα συμπτωματα ανοικα συνδρομα

  • 2.
  • 3. (2011) Γνωστικά και νευροψυχιατρικά συµ̟τώµατα:  Διαταράσσουν την ικανότητα για λειτουργία στην εργασία και στις συνήθεις δραστηριότητες  Αντιπροσωπεύουν µια έκπτωση από ένα προηγούµενο επίπεδο λειτουργικότητας και απόδοσης  ∆εν εξηγούνται από παραλήρηµα ή µείζονα ψυχιατρική διαταραχή  Γνωστικά και νευροψυχιατρικά συµπτώµατα (2 ή περισσότερα) ― ∆ιαταραχή της ικανότητας α̟όκτησης και διατήρησης νέας ̟ληροφορίας ― ∆ιαταραχή στη λογική σκέψη, εκτέλεση σύνθετου έργου, ̟τωχή κρίση ― ∆ιαταραχή των ο̟τικοχωρικών δεξιοτήτων ― ∆ιαταραχή της λειτουργίας του λόγου ― Μεταβολή στη ̟ροσω̟ικότητα και τη συµ̟εριφορά
  • 4.
  • 5. Κριτήριο Α. Πρωτογενείς διαγνώσεις Ο ασθενής πληροί τα κριτήρια για σύνδρομο γνωστικής εξασθένησης ή άνοιας (όπως ορίζονται είτε από τα κριτήρια ICD είτε DSM-5, π.χ.: AD, αγγειακή άνοια, FTD, DLB, PDD, σύνδρομο γνωστικής εξασθένησης πριν από την άνοια όπως MCI, πρόδρομη AD ή άλλη γνωστική διαταραχή). Κριτήριο Β. Συμπτώματα και διάρκεια Ο ασθενής παρουσιάζει τουλάχιστον ένα σύμπτωμα σε τουλάχιστον δύο από τις ακόλουθες τρεις διαστάσεις (Β1 έως Β3) για >1 μηνα Β1Μειωμένη πρωτοβουλία: Λιγότερο αυθόρμητος και/ή ενεργός από τον συνηθισμένο B2 Μειωμένο ενδιαφέρον: Λιγότερο ενθουσιώδης για τις συνήθεις δραστηριότητες: B3 Μειωμένη συναισθηματική έκφραση/ανταπόκριση:
  • 6. Οξεία έναρξη Συνήθης Ασυνήθης ∆ιάρκεια νόσου Βραχεία Μακρά Αιτιάσεις για διαταραχή µνήµης Συνήθεις (σε αντίθεση µε τις επιδόσεις) Ποικίλλει Προηγούµενο ιστορικό Συχνό - “∆εν ξέρω”απαντήσεις Συχνές Ασυνήθεις Συναίσθηµα Καταθλιπτικό Ρηχό-απαθές
  • 7. Τρόπος εισβολής συµπτωµάτων  Οξέως (λοιµώξεις, ΑΕΕ, φάρµακα, µεταβολικές διαταραχές)  Υποξέως (νεοπλάσµατα, CJD, υδροκέφαλος)  Βραδέως (νευροεκφυλιστικές άνοιες)  Επεισοδιακά (Επιληπτική δραστηριότητα)
  • 8. Νευροψυχιατρικές λειτουργίες που προσβάλλονται και η σειρά προσβολής  Μνήµη  Προσοχή  Λόγος  Επιτελικές λειτουργίες  Οπτικοχωρικές, αντιληπτικές δεξιότητες  ∆ιαταραχές προσωπικότητας / συµπεριφοράς
  • 9. Η Ψύχωση στην άνοια σχετίζεται με πτωχη πρόγνωση
  • 10. Γνωστική λειτουργία 1 2 3 4 5 Χρόνος (έτη) 6 7 8 9 ΝΑ ΑΑ ΑΣL ΜΚΑ CJD
  • 11. Πρώιµη vs. όψιµης έναρξης άνοια Jefferies K and Agrawal N APT 2009;15:380-388
  • 13. Presenelin 1 & 2 Chromosome 14q24 Chromosome 1q31-q42 APP Chromosome 21q21.3-q22 Οικογενής ΝΑ
  • 14. Chromosome 17 • GRN το γονίδιο της προγρανουλίνης. • Τ(tau) (MAPT)] • C9ORF72 (chromosome 9 open reading frame 72) • VCP • CHMP2B
  • 15. CADASIL Μεταλλάξεις στο γονίδιο Notch3 Chromosome 19p13.1-p13.2 Huntington’s disease Mutation in the huntingtin gene Chromosome 4p16.3 Familial CJD, GSS, FFI Mutations in the PrP gene Chromosome 20
  • 16. Φυσιολογικό γήρας Φ (<300 pg/ml) Φ (<60 pg/ml) Φ (>450 pg/ml) Nόσος Alzheimer  ή   ή   Νόσος Creutzfeldt-Jakob  Φ  ή  Άνοια με σωμάτια Lewy Φ Φ  Μετωποκροταφική άνοια Φ ή  Φ Φ ή  Αγγειακή άνοια Φ ή  Φ Φ Νόσος Parkinson, Κατάθλιψη Γνωστική διαταραχή αλκοόλ Φ Φ Φ Τ- πρωτεΐνη Αβ42 Φ=φυσιολογικές τιμές Φωσφο-Τ
  • 17.  Ηµιπάρεση  Ηµιυπαισθησία  Ελλείµµατα οπτικών πεδίων (ηµιανοψία)  ∆ιαταραχές βλέµµατος  ∆υσαρθρία  ∆ιαταραχές βαδίσεως  Τρόµος  Παρκινσονισµός  Μυόκλονος  ∆υστονία  ∆ιαταραχές του ΑΝΣ  Παρεγκεφαλιδικά σηµεία  Άλλα ( ξένο χέρι-allien hand)
  • 18.
  • 19. Υποφλοιώδης Φλοιώδης Βαρύτητα Ήπια-µέτρια Σοβαρή πρωιµότερα Ταχύτητα νόησης Βραδεία Φυσιολογική Νευροψυχολογικά ελλείµµατα Υποφλοιώδης µετωπιαία δυσλειτουργία Αφασία, απραξία, αγνωσία Ψυχιατρικά συµπτώµατα Απάθεια, κατάθλιψη Κατάθλιψη λιγότερο συχνή Κινητικές διαταραχές ∆υσαρθρία, εξωπυραµιδικά Ασυνήθεις στα αρχικά στάδια Cummings 1994, Savage 1997, Βοugea 2018
  • 20. afferents to thalamus are shown on the left, efferents from thalamus are shown on the right
  • 21.  Βραδυφρένεια  Επιτελικές δυσλειτουργίες  Εµµονή  Λόγος και κοινωνικότητα διατηρούνται  Ήπιες διαταραχές της µνήµης και των οπτικοχωρικών δεξιοτήτων Cummings 1994, Savage 1997
  • 23.
  • 24. Αιµατολογικός έλεγχος Μεταβολικός έλεγχος Ηλεκτρολύτες Βιταµίνη Β12 Φυλλικό οξύ Τ3,Τ4,TSH VDRL, FTA-Abs Αντι-HIV αντισώµατα Υποθυρεοειδισµός Νευροσύφιλη AIDS Consensus Conference NIH Ανεπάρκεια Άλλες
  • 25. Ανίχνευση δευτερο̟αθών και/η αναστρέψιµων αιτιολογιών ∆ιαφορετικό µοντέλο ατροφίας στα ̟ρωτο̟αθή ανοϊκά σύνδροµα
  • 26. • Σχετική διατήρηση του όγκου του EΚΛ και του ιπποκάµπου στην DLB σε σχέση µε την AD AD DLB Watson et al 2009, McKeith et al 2005 Ευαισθησία & Ειδικότητα 80-90%
  • 27.
  • 28. ∆ιαφορετικά µοντέλα υποµεταβολισµού / υποαιµάτωσηςστα διάφορα ανοϊκά σύνδροµα
  • 30. 99Tcm hexamethyl propylene amine oxime (HMPAO) •Ελλείµµατα οπίσθιας βρεγµατοκροταφι κής υποαιµάτωσης µε συµµετοχή του ινιακού φλοιού.
  • 32. •Pittsburg compound-B (binds to amyloid fibrils) •18F-FDDNP tracer(binds to both amyloid fibrils and NFTs)
  • 33.
  • 34. • Υποκλινική επιληπτική δραστηριότητα µε αποτέλεσµα διαταραχή της µνήµης • Επιβράδυνση του ρυθµού στη AD • Περιοδικά συµπλέγµατα στην CJD Τυπικό ΗΕΓ στην νόσο CJD
  • 35.  Αριθµός κυττάρων Πλειοκυττάρωση  Εκτίµηση λειτουργίας αιµατοεγκεφαλικού φραγµού Προσδιορισµός αναλογίας λευκωµατίνης ΕΝΥ/ΟΡΟΥ  Ενδορραχιαία παραγωγή ανοσοσφαιρινών ∆είκτης IgG Παρουσία ολιγοκλωνικών ζωνών  Η βασική ανάλυση είναι φυσιολογική στις εκφυλιστικές άνοιες
  • 36. • Ανοϊκό σύνδροµο εµφανιζόµενο σε ηλικία < 55 χρ. • Ανοϊκό σύνδροµο µε οξεία ή υποξεία έναρξη (ιδιαίτερα αν συνυπάρχει πυρετός ή αυχενική δυσκαµψία) • Άτυπη ή ταχέως εξελισσόµενη συµπτωµατολογία • Υποψία χρόνιας λοίµωξης ΚΝΣ ή κακοηθείας • Υποψία υδροκεφάλου, αγγειίτιδος ή επί ανοσοκαταστολής • Θετικές ορολογικές δοκιµασίες για σύφιλη • Άλλες (tau πρωτεΐνη, Aβ42)
  • 37. Φυσιολογικό γήρας Φ (<300 pg/ml) Φ (<60 pg/ml) Φ (>450 pg/ml) Nόσος Alzheimer ή ή Νόσος Creutzfeldt-Jakob Φ ή Άνοια µε σωµάτια Lewy Φ Φ Μετω̟οκροταφική άνοια Φ ή Φ Φ ή Αγγειακή άνοια Φ ή Φ Φ Νόσος Parkinson, Κατάθλιψη Γνωστική διαταραχή αλκοόλ Φ Φ Φ Τ- πρωτεΐνη Φ=φυσιολογικές τιµές Φωσφο-Τ Αβ42
  • 39.
  • 40. •Αlois Alzheimer: 1864 (Βαυαρία) -1915 •Εργάστηκε ως Ψυχίατρος στη Φρανκφούρτη •Απο 1901 και για τα επόμενα 5 χρόνια εκτενής μελέτη ασθενούς Mrs. Auguste Deter (51 ετών). •Με το θάνατο της το 1906, πιστοποίηση γεροντικών πλακών και νευροινιδιακών πλεγμάτων με χρώση αργύρου, •δημοσίευση στο Tubigen σε συνάντηση Γερμανών Ψυχιάτρων (προγεροντική άνοια). •Kraepelin (μέντορας του Alzheimer) ονομάτισε τη νόσο το 1910 στο διάσημο βιβλίο του Mrs. Auguste Deter
  • 42.  Ηλικία εµφάνισης 40-90 χρ., συνήθως µετά τα 65 χρόνια  Επίπτωση : ελαφρά υπεροχή των γυναικών 1:1,2  Βραδεία έναρξη και προοδευτική επιδείνωση  Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 2-20 έτη)  Οικογενείς µορφές (25%)
  • 43.
  • 44. An increment of one interquartile range in hippocampal volume was associated with a mean change of DCAD of 28.0% (95% credible interval: [211.5, 25.0]). Automated hippocampal volumetry showed a statistically significant impact on DCAD beyond the contributions of neuropsychology, 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography/single-photon emission computed tomography, and cerebrospinal fluid markers (28.5, CrI: [211.5, 25.6]; 214.1, CrI: [219.3, 28.8]; 210.6, CrI: [214.6, 26.1], respectively).
  • 45.  Νοητική έκ̟τωση ∆ιαταραχή µνήµης Αγνωσία-Αφασία-Απραξία Οπτικοχωρικές δυσλειτουργίες Εκτελεστικές δυσλειτουργίες κ.α.  Λειτουργική έκπτωση  ∆ιαταραχές συμπεριφοράς  Συσχέτιση µε Apo-E ε4 αλλήλιο Πρώιµο εύρηµα η ατροφία του ιππόκαµπου (75% των ασθενών)
  • 46. ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΙΘΑΝΗ Ανοϊκό σύνδροµο Aνεπάρκεια σε δύο ή περισσότερες γνωστικές λειτουργίες (µνήµη) Προοδευτική επιδείνωση Απουσία διαταραχών της συνείδησης Ηλικία έναρξης 40-90 χρόνια, συνήθως µετά τα 65 χρόνια Απουσία συστηµατικής διαταραχής που θα µπορούσε να προκαλέσει άνοια Προϊούσα διαταραχή στo λόγο, τις αντιληπτικές και κινητικές δεξιότητες Έκπτωση στις καθηµερινές δραστηριότητες Αλλαγή στη συµπεριφορά Οικογενειακό ιστορικό άνοιας Εγκεφαλική ατροφία στην αξονική τοµογραφία εγκεφάλου ∆ιακυµάνσεις στην κλινική πορεία – Ταυτόχρονη παρουσία συστηµατικής διαταραχής που δύναται να προκαλέσει άνοια
  • 47.  A. Τρία (ή περισσότερα) από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει να είναι παρόντα κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου 2 εβδομάδων και αντιπροσωπεύουν μια αλλαγή από την προηγούμενη λειτουργία. Τουλάχιστον ένα από τα συμπτώματα πρέπει να είναι είτε (1) καταθλιπτική διάθεση είτε (2) μειωμένη θετική επίδραση ή ευχαρίστηση  1. Κλινικά σημαντική καταθλιπτική διάθεση  2. Μειωμένη θετική επίδραση ή ευχαρίστηση ως απάντηση στις κοινωνικές επαφές και τις συνήθεις δραστηριότητες  3. Κοινωνική απομόνωση ή απόσυρση  4. Διαταραχή της όρεξης  5. Διαταραχή στον ύπνο  6. Ψυχοκινητικές αλλαγές  7. Ευερεθιστότητα
  • 48. O.E. N.A. 700 600 500 400 300 200 100 0 1000 1400 1800  ENY (pg/ml) 0 Οµ. Ελέγχου ΝΑ 900 1200 1500 p < 0.0001 Aβ42 ΕΝΥ (pg/ml) 600 420 300
  • 49.
  • 50.
  • 51.
  • 52.  Μετωποκροταφική άνοια Νόσος Pick  Πρωτοπαθείς Αφασίες Προϊούσα µη-ευφραδής αφασία Σηµασιολογική άνοια  Κληρονοµικές µορφές (µε παρκινσονισµό, νόσο κινητικού νευρώνα)
  • 53.  Οικογένεια νοσημάτων  Ετερογενής ομάδα νοσημάτων με ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις, διαφορετική παθολογική ανατομική και διαφορετικούς βιοχημικούς μηχανισμούς Η ίδια παθολογοανατομική-παθοβιοχημική εικόνα προκαλεί διάφορα σύνδρομα Το ίδιο κλινικό σύνδρομο μπορεί να δημιουργείται από άλλοτε άλλη παθολογία  Σπάνιες στην γεροντική ηλικία  Συγκρίσιμης ή και λίγο μεγαλύτερης συχνότητας με τη νόσο Alzheimer στην προγεροντική ηλικία
  • 54.
  • 55.  Συνήθης έναρξη 45-65 χρόνια (µέση ηλικία 57 χρ.)  Επίπτωση ίση και στα δύο φύλα  Βραδεία έναρξη και προϊούσα πορεία  Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 2-15 έτη)  Οικογενείς µορφές (30%-50%)  Παρκινσονισµός  Μυατροφία
  • 56. Διαταραχές συμπεριφοράς  Μπορεί να είναι έντονες και αποτελούν το πιο δυσβάσταχτο στοιχείο της νόσου, κυρίως για την οικογένεια  Μεταβολή του χαρακτήρα  Απώλεια κατανόησης και συμπάθειας στους άλλους – ψυχρότητα, μειωμένο ενδιαφέρον για τους άλλους και για κοινωνικότητα  Μετωπιαίου τύπου  Άρση αναστολών  Απάθεια, εσωστρέφεια  Χρηστική συμπεριφορά  Στοματική συμπεριφορά  Εκνευρισμός-επιθετικότητα  Αντικοινωνική-ανάρμοστη συμπεριφορά  Παρορμητικές συμπεριφορές  Υπερσεξουαλικότητα, υπερφαγία (νέα κατανάλωση αιθανόλης, καπνού, υδατανθράκων)  Ιδεοψυχαναγκαστικές-τελετουργικές συμπεριφορές
  • 57. Ψυχιατρικές διαταραχές  Αλληλοδιαπλέκονται με τις συμπεριφορικές διαταραχές  Άγχος – ευερεθιστότητα  Κατάθλιψη  Διπολική εικόνα  Ψύχωση, που μπορεί ακόμα και να μοιάζει με σχιζοφρένεια
  • 58. Νευρολογικά συμπτώματα και σημεία  Αρχέγονα αντανακλαστικά  Εναντιωματική υπερτονία (παρατονία)  Πυραμιδική σημειολογία  Εξωπυραμιδική εικόνα  Εικόνα προσβολής κινητικού νευρώνα Κατώτερου και ανώτερου (ατροφίες μπορεί να ξεκινούν από τηνωμική ζώνη) Εικόνα Πρωτοπαθούς πλάγιας σκλήρυνσης  (Ψευδο)προμηκική εικόνα
  • 59. Άλλες κλινικές εικόνες  Προοδευτικό υπερπυρηνικό σύνδρομο Υπερπυρηνική διαταραχή οφθαλμοκινητικότητας Παρκινσονισμός «μέσης γραμμής» με αστάθεια και πρώιμες πτώσεις Ψευδοπρομηκική εικόνα  Φλοιοβασικό σύνδρομο Εξωπυραμιδικό-πυραμιδικό σύνδρομο με πλαγιώσεις Διαταραχή φλοιώδους αισθητικότητας (γραφαισθησία, στερεογνωσία) Απραξία Μυοκλονίες, «ξένο» χέρι Μετωπιαία γνωστική έκπτωση, μη ευφραδής αφασία
  • 60. Από την νόσο Alzheimer ♦ MKA: πρωίµως διαταραχές της συµπεριφοράς και της προσωπικότητας µε σχετική διατήρηση της νόησης ♦ NA: πρωίµως γνωστικές διαταραχές µε σχετική διατήρηση της προσωπικότητας και της συµπεριφοράς
  • 61. Απεικονιστικά ευρήματα  Ατροφία εκλεκτικά στο μετωπιαίο λοβό  Ατροφία εκλεκτικά στον κροταφικό λοβό Πόλο κροτάφου Κροταφικό νεοφλοιό  Απουσία ατροφίας ιπποκάμπου  Ασύμμετρη ατροφία
  • 62. • Προϊούσα διαταραχή του λόγου • Χωρίς σοβαρή διαταραχή άλλων γνωστικών λειτουργιών στα αρχικά στάδια • Χωρίς λειτουργική έκπτωση (εκτός της προκύπτουσας εκ του λόγου) • Ποικίλου βαθµού εστιακή ατροφία και/ή ελάττωση της αιµατικής ροής στο ΑΡ ηµισφαίριο περί τη σχισµή του Sylvius • Ποικίλο αιτιολογικό υπόβαθρο
  • 63.  Από 7ετίας διαταραχές λόγου με μείωση της λεκτικής ευφράδειας, δυσχέρεια ανεύρεσης λέξεων, χωρίς παραφασίες και αγραμματισμό.  Τοτε εκτιμήθηκε από νευροψυχολόγο που διαπίστωσε μεμονωμένη αφασία.  Προ έτους νοσηλεία ΠΓΝ Λάρισας με αγωγή εξόδου ριβαστιγμίνη 4,6mg/24h.  Από 6μήνου σημαντική επιδείνωση και δυσκολία στην ανάγνωση και γραφή.  Η έκπτωση της λειτουργικότητας οφείλεται στα γλωσσικά ελλείμματα θήλυ 62 ετών 6 έτη σπουδών Δεξιόχειρ Περιστατικό
  • 64. Λόγος Κακή ευφράδεια, με συχνές παύσεις, μειωμένη επανάληψη / ονομασία σε αυθόρμητη ομιλία. Διατηρεί την κατανόηση και τη γνώση αντικειμένων
  • 66. Τομοσπινθηρογράφημα εγκεφάλου με Τc-99m προπυλενοαμινο-οξίμη (ΗΜPAO) 16/11/2012
  • 67. ταυ: 1106 p ταυ: 95,5 β αμυλοειδές: 502,2
  • 68. Κλίμακες νοητικών λειτουργιών  MMSE: 9/30 (Προσανατολισμός σε χρόνο: 1/5, προσανατολισμός σε τόπο: 0/5, καταγραφή - μάθηση: 3/3, προσοχή - υπολογισμοί: 0/5, ανάκληση: 0/3, γλώσσα: 0/8, κατασκευή: 1/1).  FAB (Frontal Assessment Battery): 4/18 (Οµοιότητες: 1/3, λεκτική ευφράδειa: 0/3, συμπεριφορά σύλληψης: 3/3, κινητικές σειρές: 0/3, εναντιούμενα παραγγέλματα: 0/3, δοκιμασία Go-No-Go: 0/3).  Μνήµη 5 λέξεων: Άμεση ανάκληση: ελεύθερη: 1/5, συνολική: 1/5, Καθυστερημένη ανάκληση: ελεύθερη: 0/5, συνολική: 0/5.  Σχεδίαση ρολογιού: αυθόρμητη: 5 με αντιγραφή: 8  IADL (instrumental activities of daily living): 23/30  NPI (neuropsychiatric inventory -higher worse): 16/144  GDS (Geriatric Depression Scale): 10  Haschinski scale: 3
  • 69.  Γυναίκα 62 ετών με ιστορικό προεξάρχουσας διαταραχής του λόγου με δυσκολία ανεύρεσης των λέξεων και κατανομασίας από 7ετίας.  Ο νευροαπεικονιστικός έλεγχος (ΗΜPAO) ανέδειξε σημαντική υποαιμάτωση των αριστερών βρεγματικών και κροταφικών περιοχών που επεκτείνεται και σε οπίσθιες περιοχές.  Το ιστορικό της νόσου, η κλινική εικόνα της ασθενούς, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα του νευροψυχολογικού ελέγχου και της εκτίμησης των γλωσσικών λειτουργιών, καθώς και το απεικονιστικό εύρημα της αριστερής υποαιμάτωσης (HMPAO) συνηγορούν υπέρ της διάγνωσης της προοδευτικής προϊούσας αφασίας.
  • 70. Μη ρέουσα προϊούσα αφασία (NFPA) Σημασιακή άνοια (SD) Λογοπενική προϊούσα αφασία (LPA) Gorno-Tempini et al Ann Neurol 2004 Μη ευφραδούς αγραμματικού τύπου Μη ρέων, δυσαρθρικόμορφος, κοπιώδης λόγος (απραξία λόγου) Διαταραχή στο συντακτικό Σημασιολογικού τύπου Ρέων λόγος, ανεπαρκούς περιεχομένου Διαταραγμένη κατονομασία και κατανόηση μεμονωμένων λέξεων, διαταραγμένη γνώση αντικειμένων, δυσκολία στην ανάγνωση και γραφή (σπάνια στις ΜΚ, απαντά κυρίως στη νόσο Alzheimer)
  • 71.  Άρρεν 61 χρ., δεξιόχειρ, 6 έτη σπουδών.  Από 2ετίας διαταραχή στην εκφορά του αυθόρμητου λόγου, ο οποίος είναι κενός σε περιεχόμενο, δυσχέρεια ανεύρεσης και κατανόησης των λέξεων αλλά και κατανομασίας κοινών αντικειμένων (π.χ. των εργαλείων της οικοδομής) και προσώπων, χωρίς παραφασίες και αγραμματισμούς  Η έκπτωση της καθημερινής δραστηριότητας περιορίζεται σε αυτή που απορρέει από τα γλωσσικά ελλείμματα.  Προ έτους έναρξη αγωγής με ριβαστιγμίνη 1,5mg και εσιταλοπράμης 10mg χωρίς ανταπόκριση. Eλευθερο ατομικο και oικογενειακό ιστορικό Φυσιολογικη νευρολογική εξέταση και βιοχημικός έλεγχος
  • 72. the Boston Naming Test Λόγος Διατηρούμενη ευχέρεια, δυσκολίες κατανόησης, δυσκολίες στη σημασία των λέξεων, σημασιολογικές παραφασίες, χωρίς γραμματικά ή συντακτικά λάθη
  • 74. Τομοσπινθηρογράφημα εγκεφάλου με Τc-99m προπυλενοαμινο-οξίμη (ΗΜPAO)
  • 75.  Πρόκειται για ασθενή 61 ετών με ιστορικό προεξάρχουσας διαταραχής του λόγου ρέοντος τύπου, κενού σε περιεχόμενο, απώλειας του νοήματος των λέξεων, σημασιολογικών παραφασιών και προσωποαγνωσίας.  Ο νευροαπεικονιστικός έλεγχος ανέδειξε ατροφία στις δομές του πρόσθιου, πλάγιου και κοιλιακού τμήματος του ΑΡ κροταφικού λοβού, με σχετική διατήρηση αυτών του έσω τμήματός του.  Το ιστορικό της νόσου, η κλινική εικόνα του ασθενούς, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα του απεικονιστικού και νευροψυχολογικού ελέγχου - εκτίμησης των γλωσσικών λειτουργιών συνηγορούν υπέρ της διάγνωσης της σημασιακής άνοιας
  • 76.  τΤ: 178 pg/ml (<300)  τP-181: 27,1 pg/ml (<57)  Aβ42: 804 pg/ml (<450) Νευροεκφυλιστικοί δέικτες ΕΝΥ
  • 77.  Διατροφικές αλλαγές (προτίμηση σε γλυκά)  Επίμονες και στερεοτυπικές συμπεριφορές  Εκπτωση στη διαπροσωπική και κοινωνική αλληλεπίδραση  Νευρικότητα και επιθετική συμπεριφορά  Σταδιακή νοητική έκπτωση χωρίς να διαταράσσεται αδρά η λειτουργικότητά του.  Από 6μήνου προστίθενται αδυναμία ανάγνωσης και γραφής
  • 78. Photograph of F.H. Lewy as a surgeon major in Turkey during World War I.
  • 79.  Συνήθης έναρξη 50-90 χρόνων (όπως στη ΝΑ)  Αιφνίδια έναρξη συχνή- Πορεία µε διακυµάνσεις  Υπεροχή των ανδρών  Μέση διάρκεια νόσου 8 έτη (εύρος 6-10 έτη)  Οικογενείς µορφές σπάνιες
  • 80.  Ανοϊκό σύνδροµο  Αιφνίδια έναρξη  ∆ιακυµάνσεις  Οπτικοχωρικές δυσλειτουργίες  Υποτροπιάζουσες οπτικές ψευδαισθήσεις  Παρκινσονισµός  Επαναλαµβανόµενες πτώσεις ή συγκοπή  Παραληρητικές ιδέες  Ψευδαισθήσεις άλλου τύπου  Ευαισθησία στα νευροληπτικά
  • 81.  Σωµάτια Lewy στο φλοιό και το στέλεχος–ουσιώδες χαρακτηριστικό  Lewy body νευρίτες - συχνοί Παθ/κά χαρακτηριστικά νόσου Alzheimer (κυρίως πλάκες) • Ηωσινόφιλα ενδοκυτταρο- πλασµατικά πρωτεϊνικά έγκλειστα • α-συνουκλεΐνη, Ουβικιτίνη Bougea A.Adv Clin Chem. 2021
  • 82. α-συνουκλεΐνη (α-Syn)  Μικρή υδατοδιαλυτή πρωτεϊνη (140 αμινοξέα) κυρίως στις προσυναπτικές απολήξεις  Κύριο συστατικό των LBs  Δι/ τριπλασιασμός του γονιδίου της α-Syn ειτε σημειακές μεταλλάξεις (A53T, A30P, E46K) οδηγούν σε πρώιμης έναρξης PD  GWAS μελέτες για SNCA ως παραγοντας κινδύνου για την PD Bougea A.Adv Clin Chem. 2021
  • 83. Μηχανισμός της νευροτοξικότητας που επάγεται από την α-Syn Adopted from Irwin et al, Nat. Rev. Neurosci., 2013
  • 84. Σοβαρό χολινεργικό έλλειµµα µεγαλύτερο από εκείνο που παρατηρείται στη νόσο Alzheimer και συσχετίζεται µε το γνωστικό έλλειµµα και τις οπτικές ψευδαισθήσεις ∆ραστηριότητα ChAT Bougea A.Adv Clin Chem. 2022 ,
  • 85. DLB AD Έναρξη Αιφνίδια (συχνά) Βραδεία Κλινική πορεία Με διακυµάνσεις Προοδευτική επιδείνωση Νευροψυχολογ ικά ελλείµατα Χειρότερες οπτικοχωρικές δεξιότητες Χειρότερη πρόσφατη µνήµη Παρκινσονισµός Πρώιµα Όψιµα Οπτικές ψευδαισθή σεις 90% 30% Συγκοπή, πτώσεις Συχνές Σπάνιες Bougea A, J Neurol. 2018
  • 86. NPI score και α-syn ENY διακρίνουν την DLB από τις ομάδες των PDD και ΑD Bougea A, J Neurol. 2018
  • 87.  Ψευδαισθήσεις ◦ Αναστολείς ακετυλχολινεστεράσης ◦ Ατυπα νευροληπτικά  Quetiapine  Olanzapine  Risperidone  Aripiprazole  Clozapine ◦ ******Υπερευαίσθητοι (ειδικά στα κλασσικά νευροληπτικά)  Κατάθλιψη - Απάθεια ◦ SSRIs - SNRIs  Διαταραχές ύπνου ◦ Κλοναζεπάμη (RBD) (0.25 -0.5 mg) ◦ Melatonin (3-12 mg) ◦ Quetiapine  Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας ◦ Αιτιολογία (έλλειψη ύπνου, νευροληπτικά, κατάθλιψη κλπ) ◦ Methylphenidate ◦ Modafinil
  • 88. ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ  Κλασικά Νευροληπτικά  Ατυπα Νευροληπτικά (CMO 2004) ◦ RISPERIDON  (FDA 2003; CMO 2004; Brodaty 2003; DeDeyn 1999) ◦ OLANZAPINE  (FDA 2003; CMO 2004) ΘΑΝΑΤΟΣ • Κλασικά Νευροληπτικά – (FDA 2005?; Wang 2005 [demented and non-demented]) • Ατυπα Νευροληπτικά– Μετααναλύσεις – (FDA 2003; Kuehn 2005; Schneider 2005) [διαφορά θνησιμότητας με placebo: 1% επιπλέον για τους 3 πρώτους μήνες ή 4-5% επιπλέον για τον 1ο χρόνο] – RISPERIDONE – OLANZAPINE – QUETIAPINE – ARIPIPRAZOLE – CLOZAPINE • Αναστολείς Ακετυλχολινεστεράσης – GALANTAMINE • (FDA 2005 [πληθυσμός ΗΝΕ, περισσότερα εμφράγματα και αιφνίδιοι θάνατοι] ΥΠΕΡΓΛΥΚΑΙΜΙΑ - ΔΙΑΒΗΤΗΣ • Ατυπα Νευροληπτικά • (FDA 2004)
  • 89.  Συχνότητα 20-30%  Μετωπο-υποφλοιώδες σύνδροµο (βραδυφρένεια, υποκινησία, διαταραχή επιτελικών λειτουργιών)  Συχνές οι ψυχιατρικές διαταραχές (ψευδαισθήσεις, παραλήρηµα) και οι διαταραχές της συµπεριφοράς (ανησυχία, επιθετικότητα)  Η ηλικία, σοβαρή κινητική διαταραχή και κατάθλιψη είναι παράγοντες που σχετίζονται µε την άνοια
  • 90. 90 • Προσοχή – ταχύτητα στην επεξεργασία της πληροφορίας – επιλεκτική προσοχή – παρατεταμένη προσοχή – απλές δοκιμασίες • Διαταραχές της μνήμης – βραχύχρονη μνήμη – μνήμη πληροφοριών του παρελθόντος – προοπτική μνήμη – μνήμη αναγνώρισης + + + - + - + ?
  • 91. 91 • Διαταραχές του λόγου – γλωσσικές ικανότητες – λεκτική ευφράδεια (διαταραχές επιτελικών λειτουργιών ?) – κατανόηση πολύπλοκων προτάσεων – πλήρεις συντακτικά προτάσεις (διαταραγμένη λειτουργία μνήμης εργασίας/ταχύτητας επεξεργασίας της πληροφορίας) • Διαταραχές στις οπτικο-χωρικές ικανότητες – οπτική ανάλυση και σύνθεση – οπτική διάκριση (διαταραχές επιτελικών λειτουργιών?) - + + + + +
  • 92. • Διαταραχή στις επιτελικές λειτουργίες – σχεδιασμός κινήσεων – διαμόρφωση στρατηγικής – ικανότητα αλλαγής κανόνων – δυσλειτουργία του κυ+ κλώματος που συνδέει το ραβδωτό σώμα με το μετωπιαίο φλοιό + + +
  • 93.  Τα συμπτώματα στο κριτήριο Α είναι επαναλαμβανόμενα ή συνεχή για 1 μήνα . Δεν εξηγούνται καλύτερα από άλλη αιτία: o παρκινσονισμού, όπως άνοια με σωμάτια Lewy, o ψυχιατρικές διαταραχές όπως σχιζοφρένεια, σχιζοσυναισθηματική διαταραχή, παραληρητική διαταραχή ή o διαταραχή της διάθεσης με ψυχωσικά χαρακτηριστικά ή o γενική ιατρική κατάσταση συμπεριλαμβανομένου του παραληρήματος.  Σχετικά χαρακτηριστικά: (προσδιορίστε εάν συσχετίζεται) Με/χωρίς διορατικότητα Με/χωρίς άνοια  Χαρακτηριστικά συμπτώματα Παρουσία τουλάχιστον ενός από τα ακόλουθα συμπτώματα (προσδιορίστε ποια από τα συμπτώματα πληρούν τα κριτήρια): Ψευδαισθήσεις Ψευδής αίσθηση παρουσίας Ψευδαισθήσεις Παραληρητικές ιδέες  Τα συμπτώματα στο Κριτήριο Α εμφανίζονται μετά την έναρξη των Κινητικών Διαταραχών
  • 94.  Οι οπτικές ψευδαισθήσεις είναι η πιο διαδεδομένη εκδήλωση ψύχωσης στη νόσο του Parkinson. • απλές λάμψεις φωτός ή χρώματος, • αόριστα συναισθήματα παρουσίας ή διέλευσης ενός ζώου ή ανθρώπου, • σύνθετα σχηματισμένα οράματα ανθρώπων, ζώων ή αντικειμένων.  Όταν εμφανίζεται σε ασθενείς που δεν έχουν άνοια, η όραση συνήθως διατηρείται και τα οράματα δεν είναι απειλητικά.  Ακουστικές ψευδαισθήσεις έχουν επίσης αναφερθεί σε ποσοστό έως και 10% των ασθενών με νόσο του Parkinson συνήθως με διατηρημένη διορατικότητα και αποτελούμενη από μη τρομακτικές φωνές ή ήχους που σχετίζονται με ταυτόχρονες οπτικές ψευδαισθήσεις.
  • 95.  Σχετίζονται με το άγχος και τον τρόμο, συχνά στο περιβάλλον της θολωμένης συνείδησης.  Αυτές οι ψευδαισθήσεις έχουν συχνά ένα συνδυασμό οπτικών, απτικών και ακουστικών στοιχείων.  Παρανοϊκές πεποιθήσεις ή παραληρητικές ιδέες αναφέρονται σε χαμηλότερη συχνότητα από τις ψευδαισθήσεις στη νόσο του Πάρκινσον. Παραδείγματα περιλαμβάνουν πεποιθήσεις απιστίας ή δίωξης ενός συζύγου.  Οι ασθενείς μπορούν ακόμη και να αναπτύξουν ένα σύνδρομο Capgras στο οποίο αναγνωρίζουν μια στενή
  • 96. Psychosis in Parkinson disease Psychosis in dementia with Lewy bodies Psychosis is generally medication induced Psychosis occurs in the absence of antiparkinsonian medications Hallucinations are usually fleeting and nocturnal Hallucinations are generally persistent/recurrent Dementia may or may not accompany psychosis. Presence of dementia is required for a diagnosis Motor impairment virtually always precedes psychosis Motor impairment may occur after psychosis Neuroleptics worsen motor function Neuroleptic sensitivity increased morbidity and mortality Disordered dopaminergic transmissions Disordered cholinergic transmission Visual hallucinations are more common than delusions Visual hallucinations and delusions occur at similar frequencies
  • 97. Πτωχή προγνωση των ψευδαισθήσεων στη νοσο Parkinson
  • 98.  Στοπ ή μειωση των φ: o anticholinergics, amantadine, selegiline o ΜΑΟ o Αγωνιστών  Ψευδαισθήσεις  Cholinesterase inhibitors ◦ Ατυπα νευροληπτικά  Quetiapine  Olanzapine  Risperidone  Aripiprazole  Clozapine ΠΡΟΤΙΜΑΤΑΙ ΔΙΟΤΙ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΛΙΓΟΤΕΡΗ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝΙΚΗ ΔΡΑΣΗ  Κατάθλιψη - Απάθεια ◦ SSRIs - SNRIs  Διαταραχές ύπνου ◦ Κλοναζεπάμη (RBD) (0.25 -0.5 mg) ◦ Melatonin (3-12 mg) ◦ Quetiapine  Υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας ◦ Αιτιολογία (έλλειψη ύπνου, νευροληπτικά, κατάθλιψη κλπ) ◦ Methylphenidate ◦ Modafinil
  • 99.
  • 101. ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΙΘΑΝΗ-ΜΙΚΤΗ Ανοϊκό σύνδροµο Κλινική πορεία µε αιφνίδια επιδείνωση ή διακυµάνσεις Η άνοια να έπεται του/των ΑΕΕ Εστιακά νευρολογικά σηµεία Εµφρακτα σε κρίσιµες (στρατηγικές) εγκεφαλικές περιοχές Περικοιλιακή διαύγαση στη νευροαπεικόνιση (PVL) ή λευκοαραίωση Ακράτεια ούρων, διαταραχές βάδισης Ιστορικό υπέρτασης Παροδικά ισχαιµικά ΑΕΕ ΑΕΕ µη σχετιζόµενο χρονικά µε την άνοια Απεικόνιση µη διαθέσιµη ή PVL Αγγειακοί επιβαρυντικοί παράγοντες
  • 102.  Άνοια πολλαπλών εµφράκτων (27%)  Ένα ή αρκετά έµφρακτα σε κρίσιµες περιοχές (14%)  Πολλαπλά υποφλοιώδη κενοτοπιώδη έµφρακτα (30%)  Αρτηριοσκληρυντική υποφλοιώδης λευκοεγκεφαλοπάθεια (Binswanger)  Μικτά µεγάλα και µικρά έµφρακτα που προσβάλλουν φλοιώδεις και υποφλοιώδεις περιοχές  Αιµορραγικές βλάβες  Υποφλοιώδη κενοτοπιώδη έµφρακτα από γενετικά προσδιοριζόµενες αρτηριοπάθειες  Μικτή ( αγγειακή και τύπου Alzheimer ) άνοια
  • 103. Γνωστική Έκπτωση ∆ύο ή περισσότερες γνωστικές λειτουργίες ∆ιαταραχή της λειτουργικότητας του ασθενή ανεξάρτητα από φυσικά ελλείµµατα Αιφνίδια έναρξη ή/και κλιµακωτή κλινική πορεία  Εστιακά νευρολογικά συµπτώµατα ή σηµεία Συχνές οι ψυχιατρικές διαταραχές και οι διαταραχές της συµπεριφοράς
  • 104.
  • 105. Ανοϊκό σύνδροµο • Μετωπο-υποφλοιώδες σύνδροµο •∆υσεπιτελικό σύνδροµο Αγγειακή εγκεφαλοπάθεια • Ευρήµατα απεικονιστικά • Νευρολογικά συµπτώµατα ή/και σηµεία ErkinJuntti et al 2000
  • 107. ΑΑ ΝΑ Έναρξη Αιφνίδια Βραδεία Πορεία νόσου Κλιµακωτή Προϊούσα Νευρολογ ική σηµειολο γία Πρωίµως Οψίµως Νευροψυχολο γικά ελλείµµατα Εκτελεστι κή δυσλειτου ργία ∆ιαταραχή της µνήµης, Ψυχιατρικά συµπτώµατα Απάθεια, κατάθλιψη Κατάθλιψη λιγότερο συχνή Eυρήµατα ENY ∆είκτες φυσιολογικοί ∆είκτες παθολογικοί
  • 109.  ΝΑ: πρώιµες γνωστικές διαταραχές (µε προεξάρχουσα την µνήµη), µε σχετική διατήρηση της προσωπικότητας και της συµπεριφοράς  ΜΚΑ: πρώιµες διαταραχές της συµπεριφοράς, της προσωπικότητας και του λόγου, µε σχετική διατήρηση της νόησης  ΑΣL: πρώιµες γνωστικές διαταραχές µε παρκινσονισµό και ψυχιατρικές διαταραχές (οπτικές ψευδαισθήσεις)  AA: πρώιµες επιτελικές δυσλειτουργίες µε διατήρηση της προσωπικότητας
  • 110.  Δεν έχoυν εγκριθεί από τον FDA για τη θεραπεία διαταραχών συμπεριφοράς σε ασθενείς με άνοια  Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται τακτικά.  Συνιστάται η προσεκτική χρήση για σοβαρή ψύχωση ή επιθετικότητα εάν αποτύχουν τα μη φαρμακολογικά μέτρα.  Οι κλινικοί γιατροί θα πρέπει να χρησιμοποιούν ένα φάρμακο τη φορά, να ξεκινούν με χαμηλή δόση και να τιτλοποιούν αργά.  Προτιμώνται η ολναζαπίνη, η κουιτεπίνη.
  • 111. 1. Χ-συνδεόμενη υποχωρητική δυστονία Lubag (Χ-συνδεόμενη δυστονία-παρκινσονισμός) Panay 2. Αυτοσωματική επικρατητική Ταχείας έναρξης δυστονία – παρκινσονισμός Νόσος Huntington Νωτιοπαρεγκεφαλιδικά εκφυλιστικά Ατροφία οδοντωτού-ερυθρού-ωχράς-Luys Κληρονομική σπαστική παραπληγία με δυστονία Νευροφερριτινοπάθεια 3. Αυτοσωματική υποχωρητική Νόσος Wilson Νευροεκφύλιση με εγκεφαλική σώρευση σιδήρου τύπου 1 Νευροεκφύλιση συνδεόμενη PANK 2 (νόσος Hallervorden-Spatz) Υποπροβηταλιποπρωτεϊναιμία, ακανθοκύττωση, μελαγχρωστική και εκφύλιση ωχράς σφαίρας (σύνδρομο HARP) Αταξία – τελαγγειεκτασία
  • 112.  Ως αποτέλεσμα επιμήκυνσης (expansion) της τριπλέτας βάσεων (CAG) στο γονίδιο IT15  Χορεία, δυστονια, παρκινσονισμος (νεανική παραλλαγή Westphal)  Θετικο οικογενειακο ιστορικο (με χορεια ή ψυχιατρικες εκδηλώσεις)  Υποφλοιωδης ανοια: βραδυφρενεια, μειωμένη μνημονικη ανακληση, δυσεπιτελικο σ.  Καταθλιψη- μειζωνα (50%)- Αυτοκτονικοτητα  Αχγωδεις διαταραχες  αυπνια  Μανια  απαθεια  Καταναγκασμοι- στερεοτυπες συμπεριφορες  νοσοαγνωσια
  • 113. 11 3 • Στη χορεία Huntington • Πεθαίνουν οι χολινεργικοί και GABAεργικοί νευρώνες στα βασικά γάγγλια • Η DAεργική μελαινοραβδωτή οδός διατηρείται • Οι DAεργικοί νευρώνες δεν αναστέλλονται από τους GABAεργικούς • Αυξάνεται η DAεργική νευροδιαβίβαση
  • 114. 11 4 • ευρήματα για γνωστική δυσλειτουργία πριν την εκδήλωση της νόσου • η εξέλιξη στο χρόνο και το είδος των δυσλειτουργιών ποικίλλει • μακροχρόνιες μελέτες ασυμπτωματικών ατόμων που φέρουν το γονίδιο για τη νόσο – διαταραχές στην προσοχή, τις επιτελικές λειτουργίες και τη μνήμη εργασίας
  • 115. 11 5 • οι γνωστικές διαταραχές έχουν – σταδιακή έναρξη και απρόβλεπτη εξέλιξη • ταχύτητα επεξεργασίας της πληροφορίας, προσοχή, οπτικο-χωρικές ικανότητες – σχετικά απότομη έναρξη και σημαντική έκπτωση • μνήμη • οι γνωστικές δυσλειτουργίες γίνονται πιο σοβαρές όσο προχωρά η νόσος – ξεκινά με εκφύλιση των βασικών γαγγλίων αλλά καθώς η νόσος προχωρά εμπλέκονται και άλλα νευρωνικά συστήματα (π.χ. ο φλοιός) με αποτέλεσμα την επιδείνωση και των γνωστικών διαταραχών
  • 116.
  • 117. Α,Β: Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου ασθενούς με νόσο Huntington. Παρατηρείται χαρακτηριστική ατροφία των κερκοφόρων πυρήνων (βέλη), με συνοδό διεύρυνση των μετωπιαίων κεράτων των πλαγίων κοιλιών και ατροφία των μετωπιαίων λοβών. Γ,Δ: Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET Scan) με [11C]raclopride υγιούς ατόμου (Γ) και προσυμπτωματικού φορέα της μετάλλαξης της Huntington (Δ). Μείωση της συγκέντρωσης των υποδοχέων ντοπαμίνης D2R στα βασικά γάγγλια, ακόμα και πριν την εμφάνιση συμπτωμάτων.
  • 118. Κim et al. Int. J. Mol. Sci. 2021, 22(16), 8363
  • 119.  Sydenham: στρεπτοκοκκική λοίμωξη  Ιογενείς εγκεφαλίτιδες, μεταβολικές εγκεφαλοπάθειες, ΑΕΕ βασικών γαγγλίων: οξεία ημι-χορεία, συχνά παροδική  Χορεία κύησης  Αντισύλληψη (συχνά ΣΕΛ, αντιφωσφολιπιδαιμικό)  Θυρεοτοξίκωση, ΣΕΛ, αντιφωσφολιπιδαιμικό σύνδρομο, νευροακανθοκύττωση, ατροφία οδοντωτού-ερυθρού- ωχράς-υποθαλάμιου  Δυσκινησίες της l-dopa συχνά χορειακές  Νευροληπτικά
  • 120.  Σπάνια  Μετά λοίμωξη με β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο Α. Σχολική ηλικία, συχνότερη κορίτσια (x2-3), συχνότερη τον χειμώνα  Φλεγμονώδεις βλάβες ιδίως ραβδωτό. Ανοσολογικός μηχανισμός (αντιγονική ομοιότητα)  Προοδευτική εγκατάσταση: ήπιες χορειακές κινήσεις (αδεξιότητα, αστάθεια), αλλοίωση χαρακτήρα. Πλήρως σε εβδομάδες, πρόσωπο, άνω άκρα, ασύμμετρες. Υποτονία. Διαταραχές προσοχής, συναισθηματική αστάθεια, αϋπνία  Υποχώρηση δύο μήνες, ενίοτε επιμονή ψυχοκινητικής αστάθειας  Υποτροπή σε λοίμωξη ή πρώτη εγκυμοσύνη
  • 121. Απότομες, σύντομες, αλλά στερεότυπες, «καρικατούρες φυσιολογικής κίνησης», εσωτερική αίσθηση ανάγκης για κίνηση. Απλά τικ ή πολύ σύνθετες, με φωνήσεις: κοπρολαλια, ψυχαναγκαστικές παρορμητικές διαταραχές, καταθλιψη. Gilles de la Tourette
  • 122. Παιδικος τύπος: με σχιζοφρενεια Ενήλικος τύπος : με μείζωνα κατάθλιψη Μετωπο-υποφλοιωδες συνδρομο O¨ner et al. Acta Psychiatr Scand 2003 Bougea. SAGE Open Med Case Rep. 2017
  • 123. Samuel Alexander Kinnier Wilson Εξαιρετική ποικιλομορφία Κοινότερα νευρολογικά σημεία: ακούσιες κινήσεις (τρόμος άκρων, δυστονία) ή παρκινσονισμός, δυσαρθρία, διαταραχή ομιλίας, σιελόρροια, βραδυκινησία, καταθλιψη, Noσος Wilson
  • 124. Σερουλοπλασμίνη Kayser-Fleischer Rings Η συμβουλή του Denny-Brown (1946): «σε ένα νέο άτομο που εμφανίζεται με αλλαγή της προσωπικότητας ή μια κινητική διαταραχή κοιτάξτε την ίριδα με ένα φως που έρχεται απ’ το πλάι. Noσος Wilson

Editor's Notes

  1. Φτωχή κρίση – ευελιξία σκέψης
  2. Le diagnostic est clinique et biologique (diagnostic du syndrome inflammatoire poststreptococique). L'IRM peut montrer les lésions inflammatoires striatales. Le traitement nécessite le repos et l'isolement. Il utilise des neuroleptiques pour calmer rapidement les mouvements choréiques. Il faut par ailleurs traiter l'infection causale (antibiotiques) et réduire le syndrome inflammatoire par une corticothérapie.
  3. 3.7.1. Tics de l’enfant et de l’adolescent Les tics sont fréquents surtout chez l’enfant et à l’adolescence. Ils se rencontrent plus fréquemment chez le garçon. Ils peuvent parfois persister à l’âge adulte ou plus rarement apparaitre. Chez l’enfant ils sont souvent bénins mais doivent néanmoins alerter et faire rechercher une situation de tension psychologique passagère ou de conflit névrotique plus durable en cours d’installation. 3.7.2. La maladie des tics ou maladie de Gilles de la Tourette C’est une affection caractérisée par la présence de tics remarquables par leur nombre et leur fréquence. Elle débute souvent au cours de l’enfance et évolue de façon chronique durant toute la vie. Les tics sont associés à des phénomènes vocaux à type de raclements de gorge, de grognements, de cris. Parfois existe aussi une coprolalie (émission de mots orduriers). La maladie possède souvent un caractère familial, à rechercher soigneusement car il existe des formes atténuées qui peuvent être passées sous silence. Dans sa forme achevée la maladie est très invalidante car elle interfère avec la vie sociale et professionnelle. Sa nature biologique ne fait aucun doute mais son substratum probablement génétique n’a pas encore été établi. Le traitement médicamenteux, utilisant surtout les neuroleptiques, n’amène qu’une amélioration partielle et souvent transitoire.
  4. Δυστονία, ακινητική-δυσκαμπτική συνδρομή, τρόμος ηρεμίας Παρεγκεφαλιδική συνδρομή: τρόμος τελικού σκοπού, δυσαρθρία, αταξία La maladie de Wilson comporte différents troubles moteurs qui peuvent s’associer de façon variable d’un malade à l’autre. C’est la raison pour laquelle nous la signalons de façon isolée, non intégrée à une variété particulière de mouvement anormal. On peut observer: un tremblement d’intensité variable, prédominant dans le maintien d’une attitude. Cela va du tremblement fin limité au poignet au grand tremblement invalidant du type dyssynergie cérébelleuse myoclonique. des myoclonies d’action des mouvements choréiques ou athétosiques des troubles du tonus pseudo-parkinsoniens (rigidité en flexion) des contractions dystoniques à l’origine de difficultés lors de la marche, perturbant l’exécution des mouvements fins, tout particulièrement l’écriture et modifiant la mimique (“ faciès wilsonien ”). une lenteur des mouvements évoquant une akinésie. La parole peut être très altérée, à la fois par l’akinésie et la dystonie, et être quasi inaudible. La maladie de Wilson est une affection autosomique récessive rare du métabolisme du cuivre, à l'origine d'une accumulation de ce métal dans l'organisme (foie, système nerveux central et cornée principalement). La symptomatologie de la maladie de Wilson associe des troubles neuropsychiatriques, des signes hépatiques, et l'anneau péricornéen (de Kayser-Fleischer). L’atteinte hépato-splénique peut être isolée, d'intensité variable. Elle est constante dans les formes neurologiques. Les signes neurologiques sont cognitifs, psychiatriques, extrapyramidaux (dystonie, syndrome akinéto-rigide, tremblement de repos) et cérébelleux (tremblement d’intention, dysarthrie, ataxie). Les troubles psychiques peuvent apparaître les premiers, se présentant sous forme de modifications du caractère, de syndromes dépressifs, ou d’états psychotiques. L'anneau brun-verdâtre péricornéen de Kayser-Fleischer caractérise l'atteinte oculaire. Le diagnostic est évoqué systématiquement chez un enfant, un homme ou une femme jeune (moins de 40 ans, le début des symptômes neurologiques au delà de 40 ans étant rarissime) présentant un ou plusieurs des signes précédemment décrits. Le diagnostic est confirmé par : • la notion d'antécédents familiaux ; • la démonstration d'une accumulation du cuivre : péri-cornéenne (examen à la lampe de fente) constamment retrouvée dans les formes neurologiques, ou hépatique (dosages quantitatifs sur la ponction-biopsie dans les formes pré-cliniques) ; • la triade biologique qui associe une hypocoeruloplasminémie, une hypocuprémie (diminution du cuivre total, le cuivre libre non lié à la coeruloplasmine pouvant être augmenté), une hypercuprurie des 24 heures (qui peut constituer la seule traduction de la maladie dans les formes pré cliniques) ; • les données de l'IRM montrant des hyper signaux T2 au niveau des ganglions de la base ou noyaux lenticulaires (d’où le nom de la maladie) et de la substance blanche (voies efférentes du cervelet et du cortex cérébral). Le métabolisme du cuivre est perturbé. Le cuivre alimentaire est normalement absorbé. L'anomalie de base est congénitale, de siège hépatobiliaire, caractérisée par une diminution de la synthèse de la coeruloplasmine et de la capacité d'excrétion du cuivre par la voie biliaire (voie fondamentale de l'élimination cuprique). La conséquence est une accumulation progressive du cuivre, d'abord exclusivement dans le foie puis dans les autres tissus, une fois les capacités de rétention hépatiques saturées. Non traitée, la maladie évolue constamment vers le décès. Les signes hépatiques se manifestent en général plus précocement que les troubles neurologiques et peuvent évoluer indépendamment. L'aggravation neurologique peut se faire plus ou moins rapidement pour aboutir à un état grabataire, à côté de formes subaiguës rapidement mortelles. Sous traitement précoce, les formes neurologiques évoluent en général favorablement, parfois très lentement avec la possibilité d'une guérison clinique presque totale, la diminution des hypersignaux sur l’IRM cérébrale, et la disparition de l'anneau péricornéen. Toutefois, une évolution rapidement fatale, souvent nullement influencée par le traitement, peut s'observer malgré une bonne réponse biologique. En cas de cirrhose compliquée, le pronostic reste sombre et peut faire discuter une transplantation hépatique. Le dépistage de tout wilsonien nécessite une enquête familiale pour rechercher dans la fratrie d'autres membres porteurs de formes symptomatiques ou encore asymptomatiques, les sujets reconnus porteurs de l'anomalie génétique pouvant bénéficier d'un traitement préventif très efficace. Le traitement repose essentiellement sur la D-pénicillamine, puissant chélateur du cuivre, qui se combine au cuivre ionique et forme un complexe non toxique éliminé par voie rénale. Il s’associe à un régime alimentaire pauvre en cuivre. En association ou en cas d'intolérance à la D-pénicillamine, d'autres chélateurs (triéthylène tétramine,) ou un traitement par sulfate de zinc (mécanismes compétitifs) sont disponibles.