1. Хүүхдийг хүмүүжүүлэх ардын уламжлалт арга
Эцэг эхчүүдэд өгөх зөвлөгөө
/ 55-р сургууль багш Ш.Цэцгээ /
Ардын ёс заншил нь ард түмний оюун ухааны мөн чанар, үндэсний сэрэл, бахархал,
ухамсрыг төрүүлж байдаг эх булаг. Монголчууд мянга мянган жилийн сорил шалгалтыг
давж өөрийн онцлогт тохирсон ёс заншил, хүмүүжүүлэх ухааныг бий болгосон.
Манай ард түмний сурган хүмүүжүүлэх арга нь хүнийг эхийн хэвлийд байхаас эхлээд
ертөнцийн мөнх бусыг үзэх хүртэлх урт удаан хугацааг хамаардаг. Монгол ёс заншил,
ардын сурган хүмүүжүүлэх ухаан нь хүний оюун ухаан, хөдөлмөр, бие бялдар, гоо зүй, ёс
суртахуун, эрх зүй, төр шашин, гэр бүлийн харьцаа зэрэг асар өргөн хүрээтэй агуулгыг
багтаадаг.
Хүүхдийн хүмүүжилд гол нөлөө үзүүлдэг зүйл нь гэрийн хүмүүжил юм. Ялангуяа тухайн
өрхийг авч яваа эцэг, эх хоёроос гэрийн хүмүүжил ихээхэн шалтгаална.
Хүүхдийг хүмүүжүүлэх ардын сурган хүмүүжүүлэх 10 зарчим байдаг:
•Хүүхдээ зөв хайрла
•Хүүхдээ хамгаалж яв
•Хүүхдэдээ сайнаар үлгэрлэ
•Хүүхэдтэйгээ цуг үйл хий
•Хүүхэдтэйгээ хамт тогло, наад
•Хүүхдэдээ амьдрах ухаан заа
•Хүүхдэдээ өөрийнх нь хүчийг хэл
•Хүүхдээ чих зөөлөнтэй өсгө
•Хүүхдээсээ эрээн барааныг бүү нуу
•Хүүхдээ дурсах юмтай амьдарч сурга
Хүүхдээ хүмүүжүүлэхэд юуны түрүүнд зан төрх, ёс суртахуунд анхаарч, хүн хүнээ
хүндэтгэх, тэдэнтэй зөв харьцаж сургах явдал юм. Өнөөдөр хүн хүнээ хайрлаж,хүндэтгэж
яваагүйгээс хүмүүсийн хооронд зөрчил үүсэж, хэрүүл маргаан, хов жив, атаа жөтөө,

2. хулгай дээрэм гарч байна. Зан төрх, ёс суртахууны доголдлыг засахад эртнээс уламжлагдан
ирсэн хүүхдийг хүмүүжүүлэх “Зэмлэх” аргыг ашиглана:
•Хүн хүний зан байдалд тохируулан харьцах. Ууртай, аймхай хүүхэдтэй харьцахдаа тайван
байдлаар ярина. Үглэх, олон дахин ярихыг цээрлэнэ, биед нь гар хүрэхийг цээрлэнэ.
•Хүний хажууд хүүхдийг зэмлэхийг цээрлэнэ. Боломжгүй бол харцаар зэмлэнэ.
•Хүүхэд алдаа гаргасан бол хэдэн цаг буюу, хэд хоног түүнтэй харьцдаггүй, дуугардаггүй.
Ингэсэн тохиолдолд тэр хүүхэд гэмшиж дутагдлаа засах тухай бодож буруугаа хүлээдэг.
Манай сурагчдын хувьд өөрөө өөртөө дүн шинжилгээ хийхдээ сул тул хүүхдийг өөр
хооронд нь дутагдлыг нь хэлүүлж, дүгнүүлж ойлгуулах нь чухал болдог. Тэд өөрийн
дутагдлаа олж хардаггүй. Иймээс тухайн алдаа дутагдлыг илэрхийлсэн үлгэр, өгүүллэг,
болсон явдал ярьж, сургаж зэмлэдэг.Тэднийг сайн хүүхдийн жишээгээр дууриалган
хүмүүжүүлэх хэрэгтэй.
•Торгуулийн аргаар ойлгуулах. Дуртай зүйлсээр нь боогдуулах, хориглох.
Жишээ нь: Гадаа тоглох гэхэд нь хориглох.
•Хүний дэргэд дутагдлыг нь ёжлон магтаж зэмлэнэ. Жишээ нь: Их унтдаг хүүхдийг, манай
хүүхэд их сэргэг, өглөө эрт босож цайгаа чанадаг их ажилсаг хүүхэд гэх мэт.
•Хэвшил болоогүй зүйлийг албадан хийлгэж сургах. Жишээ нь: Хүнд өгөх зүйлсийг баруун
гараар нь өгүүлж сургах, хийсэн ажлыг нь заавал дуусгуулах .
•Огт зэмлэхгүйгээр өөрийгөө дагуулан, дууриалган хийлгэх
•Хөдөлмөрт сургах, хөдөлмөрийн сайхныг бахархуулах
•Тухайн хүнийг уурласан, гунигласан, уйлсан үед нь зэмлэдэггүй, тайван болсон
үед нь зэмлэнэ.
•Ямар ч нөхцөлд хүнийг зэмлэхдээ тайван тогтуун байж, намуун дуугаар, үнэн баримтаар
нотолж, энгийн үгээр зэмлэн зөвлөөд, дутаглаа засах бололцоо байгааг хэлж, арга замыг
ойлгуулж амжилт гаргахыг хүсдэг.
Гэр бүл- Хүүхдийн туслагч, дэмжигч нь бөгөөд тэдний нас, бие сэтгэхүйн онцлогуудыг
харгалзан дээр дурьдсан уламжлалт аргуудыг хэрэглэн хүүхдээ хүмүүжүүлбэл сайн хүн
болон төлөвшихөд нөлөө үзүүлнэ.
Гэр бүл, хүүхэд бүхэн жаргалтай байг!