ιαματικα νερά

1. ΙΑΜΑΤΙΚΑ ΝΕΡΑΙΑΜΑΤΙΚΑ ΝΕΡΑ

2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ

Τα νερά των φυσικών ή ιαματικών πηγών είναι
νερά, που πηγάζουν μέσα από πετρώματα και
βράχους που βγαίνουν από τα έγκατα της γης.

Είναι εμπλουτισμένα με μεταλλικά συστατικά
όπως νάτριο, κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο,
φώσφορο, θείο, σίδηρο, ράδιο, ιώδιο και αέρια
όπως διοξείδιο του άνθρακα, υδρόθειο, άζωτο,
οξυγόνο και υδρογόνο.

3. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Για την Ελληνική
μυθολογία το νερό αποτελεί
πρωταρχικό ζωτικό
στοιχείο το οποίο συνδέεται
με την βλάστηση, την
γονιμότητα της γης, την
υγεία και ευεξία.
Πολλές από τις πηγές που
είναι γνωστές ως σήμερα,
συσχετίστηκαν με θεότητες
και τους αποδόθηκαν
ιαματικές ιδιότητες.
Ο Ηρόδοτος
αναφέρεται στις θερμές
πηγές των
Θερμοπυλών
Ο Παυσανίας
αναφέρεται στις πηγές
της Ωραίας Ελένης

4. Πηγές στην αρχαία Ελλάδα
ΠΗΓΕΣ Σύνδεση με θεότητες
Θερμοπύλες Ηρακλής
Αιδηψός θεά Αθηνά, Ήφαιστος, Ηρακλής
Υπάτη Θεσσαλίας Αφροδίτη
Μύρινα Λήμνου Ήφαιστος
Σουρωτή Μέγας Αλέξανδρος (έπινε νερό)
Λουτρά Πόζαρ Αριδαίας Μέγας Αλέξανδρος

5. ΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ

Η Ελληνική κουλτούρα των
λουτρών, συνεχίστηκε από
τους Ρωμαίους, με συνέπεια
την περαιτέρω ανάπτυξη και
συστηματοποίηση των
λουτρών καθαριότητας και
περίθαλψης.

Έτσι χτίστηκαν τα δημόσια
συγκροτήματα λουτρών με
θερμά μπάνια, στη βάση
των ελληνικών πρότυπων
λουτρών με τους χώρους για
άθληση, επικοινωνία και
συζήτηση.
Κατά την περίοδο του
Μάρκου Βεσπασιανού
Αγρίππα (62-12 π. Χ.)
υπήρχαν 170 δημόσια
λουτρά.

6. ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΗΚΑΝ ΟΙ
ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Τέτοιες περιοχές είναι περιοχές
κοντά ή πάνω σε ενεργά
ηφαίστεια, καθώς και σε περιοχές
όπου υπάρχουν μεγάλα ρήγματα
και είναι εύκολο στο νερό να
κατέλθει σε βάθος και να ανέλθει
με μεγάλη ταχύτητα.
Όταν το νερό στις υπόγειες δεξαμενές ζεσταθεί,
λόγω μικρότερης πυκνότητας βρίσκει πιο εύκολο το
δρόμο προς την επιφάνεια.

7. Τεκτονικός προσανατολισμός-
Ηφαιστειότητα
Η γεωγραφική κατανομή των πηγών συνδέεται στενά με
την μορφολογία του εδάφους και ειδικότερα άλλοτε με
τεκτονικά γεγονότα που είναι μεγάλα ρήγματα (μεγάλοι
σεισμοί), άλλοτε με ηφαιστειακές δραστηριότητες της
ευρύτερης περιοχής.
Η Ελλάδα είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες σε φυσικές πηγές
μεταλλικού νερού. Το νερό αναβλύζει από 752 διαφορετικά
γεωγραφικά σημεία (νησιά 229, Στερεά Ελλάδα 156, Μακεδονία 115,
Πελοπόννησος 114, Θεσσαλία 57, Ήπειρος 56, Θράκη 25).

8. Τεκτονικός Προσανατολισμός
Τα περισσότερα μεταλλικά νερά στην Ελλάδα:

Εμφανίζονται σε παράκτια εδάφη.
• Είναι υπέρθερμα λόγω του μεγάλου βάθους από το οποίο
προέρχονται ( μέση θερμοκρασία 38C+).

Κινούνται γρήγορα προς την επιφάνεια και έτσι διατηρούν την
χαρακτηριστική θερμότητά τους.

9. Αυτά τα παράκτια ρήγματα δημιούργησαν πηγές
όπως:

Του Κορινθιακού

Του Ευβοϊκού-Μαλιακού - Αιδηψού και των Καμένων
Βούρλων

Της Νέας Απολλωνίας στο Λαγκαδά

Της Ανατολικής Μακεδονίας

Της Δυτικής Θράκης

Του Ανατολικού Αιγαίου
Στις παράκτιες πηγές που προέρχονται από μεγάλα
βάθη περιέχονται οι πηγές της Ικαρίας, Λέσβου και
Σαμοθράκης

10. Ηφαιστειότητα

Οι θερμές πηγές αποτελούν μετα-ηφαιστειακά γεγονότα,
η δημιουργία τους είναι δηλαδή συνέπεια μίας
ηφαιστειακής ενέργειας (ρήξης η έκρηξης)
Συναντούνται στις τέσσερεις παρακάτω περιοχέςΣυναντούνται στις τέσσερεις παρακάτω περιοχές::

11. Στο ηφαιστειακό τόξο του Νότιου Αγαίου
Διακρίνονται από ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες
• Μεθάνων,
• Σουβάλας Αίγινας,
• Κύθνου,
• Αδάμαντα Μήλου,
• Δήμου Θήρας,
• Αγίου Φωκά Κω,
• Μανδρακίου Νισύρου, ατμιδικές δραστηριότητες
που φθάνουν τους 100 Κελσίου
• Θερμών Καλύμνου

12. Στην ηφαιστειογενή περιοχή του Βόρειου Αιγαίου
• της Λέσβου (ιαματικές πηγές Κόλπου Γέρας, Θερμής,
Αγίου Ιωάννη Λισβορίου, Ευθαλούς, Πολιχνίτου),
• της Λήμνου (ιαματική πηγή θερμών Ηφαίστου),
• Σαμοθράκης.
Αξιοσημείωτη η θερμοκρασία του ρευστού νερού σε
βάθος 30 μέτρων στις ιαματικές πηγές της
Σαμοθράκης αφού αγγίζει τους 100ο
C
Εδώ βρίσκονται οι πιο θερμές φυσικές πηγές της
χώρας μας
Οι πηγές Πολιχνίτου Λέσβου που φθάνουν τη
θερμοκρασία των 92ο
Κελσίου

13. Στην ηφαιστειογενή περιοχή του Έβρου
Βρίσκονται οι πηγές

της Τραϊνουπόλεως και

Τυχερού.

14. Στον Μαλιακό κόλπο
Με την ηφαιστειογενή δράση των Λειχάδων
νήσων συνδέονται οι πηγές

των καμένων Βούρλων

των Θερμοπυλών

της Υπάτης και

της Αιδηψού

15. ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΙΑΜΑΤΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ
Τα νερά αυτά χαρακτηρίζονται ως μεταλλικά εξαιτίας της
χημικής τους σύστασης.
Είναι μεταλλικά νερά , που περιέχουν διαλυμένα μεταλλικά
συστατικά - όπως νάτριο , κάλιο, ασβέστιο , μαγνήσιο, ράδιο,
σίδηρο, ιώδιο , φωσφόρο και θείο - ή αέρια- όπως διοξείδιο
του άνθρακα , υδρόθειο , άζωτο, οξυγόνο και υδρογόνο.
Εκτός από τις ψυχρές μεταλλικές πηγές υπάρχουν και οι
θερμοπηγές, με τις οποίες οικοδομήθηκε ένας κλάδος
θεραπευτικής αγωγής, η ιαματική υδροθεραπεία
(θερμαλισμός).

16. • Η Ιαματική Λουτροθεραπεία εφαρμόζεται σε ένα μεγάλο αριθμό
ασθενειών από τα περισσότερα συστήματα (αναπνευστικό,
κυκλοφορικό, πεπτικό, νευρικό, μυοσκελετικό, νεφρούς ,δέρμα κλπ.)
• Ρευματικές παθήσεις (Ιαματικής Λουτροθεραπείας σε παθήσεις του
μυοσκελετικού συστήματος).
• Παθήσεις κυκλοφορικού συστήματος (αρτηριακή υπέρταση,
ανεπάρκεια στεφανιαίων αρτηριών ενδαρτηρίτιδες κάτω άκρων,
χρόνιες φλεβίτιδες κιρσοί).
• Παθήσεις δερματικές (έκζεμα, δερματίτιδες κλπ.)
• Παθήσεις γυναικολογικές (χρόνιες μεταφλεγμονώδεις καταστάσεις των
σαλπίγγων και της μήτρας, λευκόρροια , ανεπάρκεια των ωοθηκών).
• Παθήσεις περιφερικών νεύρων (νευρίτιδες, ριζίτιδες, νευραλγίες).
Σύνδρομα από διαταραχές του νευροφυτικού συστήματος.

17. Η λουτροθεραπεία πρέπει να αποφεύγεται από τα άτομα αν:
• Παρουσιάζουν πυρετό ή πρόσφατη αιμορραγία.
• Υπάρχει ενεργός φλεγμονή με πρήξιμο
• Υπάρχει πρόσφατο εγκεφαλικό επεισόδιο
• Υπάρχει μη ρυθμιζόμενη υπέρταση ή υπόταση
• Υπάρχει σοβαρό καρδιακό πρόβλημα
• Έχουν ορισμένου τύπου φλεβικά προβλήματα
• Υπάρχει σοβαρή αναιμία ή ζάλη
• Υπάρχει μη ρυθμιζόμενη πάθηση θυρεοειδούς
• Πάσχουν από σοβαρό σακχαρώδη διαβήτη (ζάχαρο).
• Υπάρχει προχωρημένη εγκυμοσύνη
• Υπάρχει νόσημα που καθιστά απαγορευτική την άσκηση ή την
έκθεση σε θερμό περιβάλλον (π.χ. προχωρημένος καρκίνος)
• Υπάρχουν εγκαύματα ή θερμικές βλάβες.
Η συνεχής κολύμβηση στο νερό δεν πρέπει να υπερβαίνει το μισάωρο

18. Υπάρχουν βλάβες από την συχνή επίσκεψη
στις ιαματικές πηγές
• Σύμφωνα με τους περισσότερους ιατρούς και
ρευματολόγους η ραδιενέργεια που έχουν οι ελληνικές
ιαματικές πηγές δεν είναι επικίνδυνη. Διότι:
• Οφείλεται αποκλειστικά στο ραδόνιο, το οποίο και
αποβάλλεται, και όχι σε άλατα ραδίου.
• Από το δέρμα (μέσω των εξωτερικών λούσεων
δηλαδή) μπορεί να εισέλθει μόνο μικρή ποσότητα
ραδονίου, η οποία και παραμένει μόλις για μία-δύο
ώρες μετά το λουτρό.
• Η συντριπτική πλειοψηφία των θερμοπηγών της
χώρας μας, έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε τέτοια
στοιχεία.

19. ΠΕΡΙΟΧΗ
ΑΤΤΙΚΗΣ
ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ :
ΕΒΡΟΥ
ΕΥΒΟΙΑΣ
ΗΛΕΙΑΣ
ΗΠΕΙΡΟΣ
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΚΑΒΑΛΑΣ
ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ
ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
ΠΕΛΛΑΣ
ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ
ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΛΟΥΤΡΩΝ
Λουτρόπολη: Μέθανα
Θέρμα Ικαρίας
Θερμά Σαμοθράκης
Αιδηψός
Λουτρόπολη: Καϊάφας
Λουτρόπολη: Κυλλήνη
Άρτας: Χανόπουλου
Κόνιτσα: Αμάραντου, Καβασσίλων
Λουτρόπολη: Λαγκαδάς
Λασπόλουτρα Κρηνίδων
Λουτρά Ελευθερών
Λουτρόπολη: Σμόκοβο
Λουτρόπολη: Λουτράκι
Λουτρά Πόζαρ
Λουτρόπολη: Καμένα Βούρλα
Ιαματικά Λουτρά με τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα

20. Ιαματικά Λουτρά Ικαρίας
Οι πηγές της Ικαρίας
προέρχονται από νερά τα
οποία πορεύονται από
τεκτονικά ρήγματα και
από μεγάλο βάθος. Το
ράδιο εμπλουτίζει τα νερά
των πηγών καθώς αυτά
πορευμένα προς την
επιφάνεια συναντούν και
έρχονται σε επαφή με
πετρώματα στα οποία
υπάρχουν μικρές
ποσότητες ραδιενεργών
ορυκτών.

21. • Οι πολυάριθμες ζεστές και υπέρθερμες πηγές γύρω από
την πρωτεύουσα του νησιού, τον Άγιο Κήρυκο, είναι
παγκοσμίως γνωστές για τα ραδιενεργού είδους νερά. Η
θεραπευτική χρήση των πηγών Ικαρίας είναι γνωστή από
τον 4ο αιώνα π.Χ. Θέρμα. Ήταν ένα κέντρο
υδροθεραπείας, που αναφέρεται σε πολλά ιστορικά
κείμενα. Αυτό αποδεικνύεται και από τα αρχαιολογικά
ευρήματα, αρχαία λουτρά και εγκαταστάσεις.
• Η θερμοκρασία του νερού κυμαίνεται από 38 μέχρι 58
περίπου βαθμούς Κελσίου.

22. Ιαματικά νερά- Ήπειρος
• ΠΗΓΕΣ ΧΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΤΑΣ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
• Αρθρίτιδες- Ρευματοειδής Αρθρίτιδες
• Ρευματισμούς
• Νευραλγίες
• Ισχιαλγίες
• Μετατραυματικές Δυσκαμψίες
• Κυκλοφορικού συστήματος
• Δερματοπάθειες
• Πεπτικού συστήματος
• Ουροποιητικού συστήματος

23. ΠΗΓΕΣ ΑΜΑΡΑΝΤΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
• Αδενοπάθειες
• Αναπνευστικά (άσθμα κτλ)
• Ρευματοπάθειες
• Αναιμία
• Δερματοπάθειες
• Ενδοκρινολογικές παθήσεις
• Γυναικολογικές παθήσεις
• Ισχυαλγίες
• Παθήσεις πνευμόνων, χολής, ήπατος, νεφρών
• Μετατραυματικές παθήσεις
• Νευραλγίες
• Οσφυαλγίες
• Οστεοαρθρίτιδες
• Παθήσεις κυκλοφορικού
• Ρινίτιδα
• Σπονδυλαρθρίτιδες
• Φαρυγγίτιδα
• Χρόνιες απλές βρογχίτιδες

24. ΄Ομοιές της βρίσκονται στο εξωτερικό και
συγκεκριμένα στο: NENNDORF (Γερμανία) & HAUTE
SAVOIE (Γαλλία). Η θερμοκρασία των λουτρών
κυμαίνεται από 33-38 °C ενώ η υγρασία ανάλογα με
το βαθμό ανάμιξης με τον ατμοσφαιρικό αέρα είναι
97-100%.
Λειτουργούν με τη φυσική χρήση θερμού αέρα που
διοχετεύεται από το εσωτερικό της γης καθιστώντας
έτσι τα μοναδικά Λουτρά στο είδος τους στην
Ευρώπη.

25. Λουτρά Καβασίλων
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
• Ρευματοπάθειες,
• Δερματοπάθειες, ορθοπεδικές και γυναικολογικές
παθήσεις.
• Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος
(ασθματικές καταστάσεις, βρογχίτιδες, χρόνια
πνευμονικά εμφυσήματα, ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα κά.)
• Παθήσεις του πεπτικού συστήματος, του ήπατος, της
χολής και των νεφρών.
• συχνά οι λουόμενοι επαλείφονται με την λάσπη

26. ΠΗΓΕΣ ΠΡΕΒΕΖΗΣ
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ:
• Χρόνιοι ρευματισμοί,
• Μυοσίτιδες,
• Εκφυλιστικές εκβάσεις τραυμάτων
• Δερματοπάθειες,
• Γυναικολογικές παθήσεις

27. Ιαματικές πηγές
Ευεξία-SPA

28. Οι ιαματικές πηγές είναι στενά συνδεδεμένες με
τις έννοιες της ευεξίας, της αναζωογόνησης και
των SPA.

29. SPA (Sanitas per Aqua= υγεία δια μέσου
του Νερού)
Τα SPA υπάρχουν εδώ και πάρα πολλούς αιώνες,
αφού ο άνθρωπος από νωρίς κατάλαβε τις
ικανότητες του νερού από τις διάφορες πηγές.
Πολλοί λαοί πίστευαν ότι το νερό των πηγών
επέφερε όχι μόνο σωματική αλλά και πνευματική
κάθαρση.

30. Η Υδροθεραπεία υπό τη γενικότερη έννοια “SPA
THERAPY ” περιλαμβάνει τις εξής μορφές :
Λουτροθεραπεία
Ποσιθεραπεία
Εισπνευσοθεραπεία
Ιλυοθεραπεία ή Πηλοθεραπεία (Λασπόλουτρα)
Θαλασσοθεραπεία

31. Γιατί προσφέρουν χαλάρωση;
Η Λουτροθεραπεία βασίζεται στις παρακάτω κύριες
ιδιότητες του Ιαματικού νερού :
 Στο θερμικό ερέθισμα
 Στο μηχανικό ερέθισμα
 Στην επίδραση των φυσικοχημικών συστατικών του
Ιαματικού νερού

32. Θερμικό Ερέθισμα
Σε θερμοκρασίες λοιπόν άνω των 38ο – 40ο C
ζεσταίνονται οι μύες, η αντίστασή τους ελαττώνεται
και ακολουθεί χαλάρωση, με αποτέλεσμα ανακούφιση
από τον πόνο και διευκόλυνση των κινήσεων .
Ο Θερμικός παράγοντας δρα με τρόπους όπως: η
διάταση των αγγείων, η υπεραιμία ,η τοπική
εφίδρωση , η ανάπαυση των μυών και η αναλγησία.
Σε υψηλότερες θερμοκρασίες γίνεται απορρόφηση
του υγρού των αρθρώσεων και διείσδυση μεταλλικών
και ραδιενεργών στοιχείων.

33. Μηχανικός Παράγοντας
• Η δράση του στηρίζεται στους νόμους του
Αρχιμήδη που αναφέρονται στην άνωση και
στην υδροστατική πίεση .
• Στο νερό το ανθρώπινο σώμα γίνεται
ελαφρύτερο, οι κινήσεις ευκολότερες,
επέρχεται μυοχαλάρωση, απορρόφηση
οιδημάτων και εξιδρωμάτων και ευνοϊκοί
επίδραση στον ψυχισμό.

34. Εκτός όμως από τις ιδιότητες που διαθέτει το νερό
των ιαματικών πηγών, το περιβάλλον που αυτές
βρίσκονται προσφέρει εντονότερα το αίσθημα
αναζωογόνησης. Είναι πλάι στη θάλασσα ή μέσα
στα καταπράσινα δάση των βουνών με τους
καταρράκτες, τα ποτάμια και τις λίμνες, το
περιβάλλον τους αποτελεί θαύμα της φύσης.

35. ΚΟΣΜΕΤΟΛΟΓΙΑ
• Σήμερα, ο ρόλος των ιαματικών νερών
επαναπροσδιορίζεται, όχι μόνο στην ιατρική αλλά και
στην κοσμετολογία. Στη Γαλλία, τέσσερις
τουλάχιστον εταιρείες κυκλοφορούν σειρές
καλλυντικών προϊόντων με το όνομα της πηγής από
όπου αντλούν το νερό τους.
• Οι ιδιότητες των ιαματικών νερών βρίσκουν εφαρμογή
στα καλλυντικά και δερματολογικά προϊόντα, στην
ενυδάτωση, την αντιμετώπιση του λιπαρού δέρματος
και της ακμής, την αντιμετώπιση της ατοπικής
δερματίτιδας σε παιδιά και ενήλικες, στο έκζεμα, την
ψωρίαση, τα εγκαύματα, τα προβλήματα επούλωσης,
στα ευαίσθητα δέρματα.

37. Λουτρά Πόζαρ

38. Πηγές Αιψηδού

39. Πηγές Καμμένων Βούρλων

40. ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Γύρω από τις ιαματικές πηγές
αναπτύσσεται έντονη τουριστική
δραστηριότητα με σημαντικά
οικονομικά οφέλη για την περιοχή

41. Η εργασία έγινε από τις παρακάτω ομάδες μαθητών
Χαράλαμπος Κουκουλάρης
Άγγελος Θώδης
Δημήτριος Μερκουριάδης
Βασίλειος Μπάτσος
Ελευθερία Καρέτσου
Ναταλία Κάσου
Σήλια Ζδράβου
Ξένια Κύργιου
Γεωργία Διαμάντη
Εβελίνα Μπομπουγιάννη
Έρση Παπακώστα
Μαρτίνα Μπούκα
Δημήτρης Μάστακας
Νίκος Αρβανίτης
Ιωάννα Αρβανίτη
Ευθαλία Αθανασοπούλου
Εριφύλη Ζούλα
Νικόλαος Βρόσγος
Ευθύμιος Αναστασιάδης
Νικήτας Ναθαναήλ
Μαρία Χασόγια
Αθηνά Πετσινού
Βαλέρια Πλάτωνα
Βασίλης Χατζηβασιλείου
Ευάγγελος Λάζος
Ιωάννης Νικολαϊδης
Θανάσης Νικολαϊδης
Υπεύθυνοι καθηγητές: Γερογιάννη Χαρά
Δάφνης Σπυρίδων

42. Τρόπος εργασίας
• Χωριστήκαμε σε ομάδες
• Όλες οι ομάδες μελέτησαν τους ορισμούς και τη σύσταση των
νερών και τη δημιουργία των ιαματικών νερών
• Στη συνέχεια η κάθε ομάδα ασχολήθηκε με καταγραφή των
ιαματικών νερών σε μια περιοχή της Ελλάδας
• Κατόπιν η κάθε ομάδα ασχολήθηκε με την εξέλιξη των
ιαματικών σε μια περίοδο χρόνου από το χθες στο σήμερα
• Όλες οι ομάδες ασχολήθηκαν με την περιοχή μας
• Όλες οι ομάδες ασχολήθηκαν με τις πρακτικές χρήσεις, την
υγεία και τους κινδύνους που εμπεριέχονται
• Κάθε φορά παρουσιάζαμε τα αποτελέσματα στην ολομέλεια
και αξιολογούσαμε