2. Մոնա Լիզա (Ջոկոնդա, անգլ.՝ Mona Lisa, իտալ.՝ La
Gioconda, լրիվ անունը՝ Տիկին Լիզա Ջոկոնդայի
դիմանկարը, իտալ.՝ Ritratto di Monna Lisa del
Giocondo), կերպարվեստիգլուխգործոց, աշխարհի
ամենահայտնի գեղանկարչական ստեղծագործություններից
մեկը, որի մասին ամենաշատն է գրվել, որը նայելու համար
այցելել են ամենաշատ մարդիկ և որի թեմայով արված
պարոդիաներն ամենաշատն են։
Ենթադրվում է, որ դա ոմն ֆլորենցիացի Ֆրանչեսկո դել
Ջոկոնդոյի կնոջ՝ Լիզա Գերարդինիի դիմանկարն է, որն
ստեղծել է Լեոնարդո դա Վինչին՝ 1503 - 1507թվականների
միջև։ Մոնա Լիզայի դեմքի առեղծվածային արտահայտությունը
գրավել և հրապուրել է միլիոնավոր մարդկանց։ Իսկ նրա ետևի
բնապատկերը էլ ավելի խորհրդավորություն է հաղորդում
ամբողջ նկարին. այն կարծես թե երևակայության արդյունք է, և
ոչ՝ իրական վայր։ Այն ձեռք է բերել Ֆրանսիայի
թագավոր Ֆրանսուա I-ը և ներկայումս հանդիսանում
է Ֆրանսիայի Հանրապետության սեփականությունը։ 1797
թվականից պահվում է Փարիզի Լուվր թանգարանում։
3. Նկարի գողության պատմություն
«Մոնա Լիզայի» պատմության մեջ եղել է գողության մեկ դեպք։
Այն տեղի է ունեցել 1911 թվականի օգոստոսի 21-ին։ Նկարը
հայտնաբերելու համար փակվեցին երկրի սահմանները։
Թանգարանի ղեկավարությունն ազատվեց աշխատանքից։
Կասկածի տակ էին ընկել բանաստեղծ Գիյոմ Ապոլիները, ում
նույնիսկ կալանավորեցին, նկարիչ Պաբլո Պիկասոն։ Նկարը
գտնվեց միայն երկու տարի անց՝ Իտալիայում։ Պարզվեց, որ
գողությունն իրականացրել է Լուվրի աշխատող, հայելիների
իտալացի վարպետ Վինչենցո Պերուջան (իտալերեն՝ Vincenzo
Peruggia)։ Կարծիք կա, որ նրա նպատակն է եղել նկարը
պատմական հայրենիք վերադարձնելը, համարելով, որ
ֆրանսիացիներն իրենցից են գողացել և մոռանալով, որ
Լեոնարդոն ինքն է այն տարել Ֆրանսիա։ Նկարը գտնվեց
նույնպես այն գողացողի մեղքով՝ Վինչենցոն պատասխանել էր
թերթում տպագրված Ուֆիցիի պատկերասրահի տնօրենի
հայտարարությանը և առաջարկել էր վաճառել իր գողացած
նկարը։ Գողության համար Պերուջան փոքր ժամկետով բանտ
նստեց, չնայած նրան, որ իտալացիները գովում էին
հայրենասիրության համար։ Իտալական քաղաքներում
ցուցադրվելուց հետո 1914 թ. հունվարի 4-ին Ջոկոնդայի
դիմանկարը վերադարձավ Փարիզ։ Այդ ամբողջ ընթացքում
«Մոնա Լիզան» պատկերվում էր ամբողջ աշխարհի թերթերի և
ամսագրերի երեսներին, փոստային բացիկների վրա և, շնորհիվ
դրա, դարձավ պաշտամունքի առարկա ամբողջ աշխարհում։
