SlideShare a Scribd company logo
ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
• Οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος πλέκονται μεταξύ τους
και σχηματίζουν μονάδες ανώτερης τάξης, που λέγονται
όργανα.
• Το κάθε όργανο έχει κύριο ιστό που χαρακτηρίζει και την
λειτουργία του. Ο κύριος αυτός ιστός λέγεται παρέγχυμα.
• Οι άλλοι ιστοί που απλώς βοηθούν την λειτουργία του
κύριου ιστού λέγονται δευτερεύοντες και βρίσκονται σε
αλληλεξάρτηση με τον κύριο ιστό.
•

ΚΥΤΤΑΡΑ – ΙΣΤΟΙ – ΟΡΓΑΝΑ – ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΝ
1
Σύστημα οργάνων είναι το σύνολο των οργάνων
που κάνουν την ίδια λειτουργία στον οργανισμό.
Τα είδη των συστημάτων είναι:
1.

Ερειστικό σύστημα

6.

Ουροποιητικό σύστημα

2.

Μυϊκό σύστημα

7.

Γεννητικό σύστημα

3.

Πεπτικό σύστημα

8.

Ενδοκρινείς αδένες

4.

Αναπνευστικό σύστημα

9.

Νευρικό σύστημα

5.

Κυκλοφορικό σύστημα

10. Σύστημα αισθητήριων
οργάνων

ΠΗΓΕΣ:
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Α.ΤΣΙΛΙΓΚΙΡΟΓΛΟΥ - ΦΑΧΑΝΤΙΔΟΥ

2
ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΠΗΓΕΣ:
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ –
Α.ΤΣΙΛΙΓΚΙΡΟΓΛΟΥ – ΦΑΧΑΝΤΙΔΟΥ
ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ – ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Π. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ
ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – Α. ΚΙΤΣΙΟΣ
ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ – VITA. gr – Crisdimitriou.gr – Livepedia.gr –
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – iatronet. gr – siencewiki. gr
www. Fa3. gr – www. Stergioulas.gr – aristotelismitsou.gr –
www.goodnet.gr (Σωτήρης Θεοδοσόπουλος -φυσιοθεραπευτής)
health.jn.gr – www.turbosquid.com – www.brianmac.co.uk–
medical.dictionary.thefreedictionary.com – www.exchange3d.com

3
4
• Το ερειστικό σύστημα είναι το πρώτο
από τα δύο συστήματα που συνθέτουν
το κινητικό σύστημα του ανθρώπινου
σώματος.
• Το άλλο είναι το μυϊκό σύστημα και
αποτελείται από τους μύες.

5
• Το ερειστικό σύστημα
αποτελείται από τα οστά και τις
αρθρώσεις

6
Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 206 ΟΣΤΑ

7
8
Η λειτουργική σημασία των οστών του σκελετού
είναι:
1.

Η στήριξη του ανθρώπινου σώματος

2.

Η δημιουργία της μορφής και του σχήματος του
σώματος

3.

Η προφύλαξη ευγενών οργάνων όπως ο εγκέφαλος, τα
μάτια, η καρδιά κ.τ.λ.

4.

Η παραγωγή ερυθρών και μερικές κατηγορίες λευκών
αιμοσφαιρίων
9
10
ΕΙΔΗ ΟΣΤΩΝ
1. Τα επιμήκη (long bones)
2. Τα βραχέα (short bones)
3. Τα πλατιά (flat bones)
4. Τα αεροφόρα (pneumatic bones)

11
12
13
14
ΥΦΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ
1. Περιόστεο
2. Οστέινη ή συμπαγή ουσία
3. Σπογγώδη ουσία

15
16
17
18
19
ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ
•

Στο έμβρυο τα οστά πριν πάρουν την τελική
τους μορφή περνάνε από δύο στάδια:

1. Υμενώδες στάδιο στα πρώτα στάδια της
εμβρυικής διάπλασης (μεσέγχυμα ή μεσόδερμα).
2. Χόνδρινο στάδιο όταν πάνω στο μεσέγχυμα
αναπτύσσεται χόνδρινος ιστός

20
ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ
• Η κατά πάχος αύξηση του οστού γίνεται από τη στιβάδα
του περιχόνδριου ή περιόστεου με την δράση των
οστεοβλαστών.
• Η κατά μήκος αύξηση των οστών γίνεται στην αρχή από
το ενδοχόνδριο οστό και το περιόστεο όταν όμως
εμφανιστούν οι επιφυσιαίοι πυρήνες, και διαμορφωθεί ο
συζευκτικός χόνδρος ή αυξητικός χόνδρος. Η κατά μήκος
αύξηση γίνεται μόνο από αυτόν τον τελευταίο από το
μέρος της διάφυσης που διαρκώς οστεώνεται και
αναγεννιέται από το υπόλοιπο τμήμα που αυξητικού
χόνδρου.
21
22
23
24
25
26
27
ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ

28
29
30
ΘΩΡΑΚΙΚΟΙ
ΑΥΧΕΝΙΚΟΙ

ΟΣΦΥΙΚΟΙ

ΚΟΚΚΥΓΙΚΟΙ

ΙΕΡΟΙ

31
Η σπονδυλική μας στήλη αποτελείται από πέντε
μοίρες σπονδύλων και συνολικά από 33 έως 34
οστά, όπως αναφέρονται παρακάτω:
1.

Αυχενική μοίρα – 7 σπόνδυλοι

2.

Θωρακική μοίρα – 12 σπόνδυλοι

3.

Οσφυϊκή μοίρα – 5 σπόνδυλοι

4.

Ιερή μοίρα – 5 σπόνδυλοι

5.

Κοκκυγική (ουραία) μοίρα – 4-5 σπόνδυλοι
32
33
34
35
36
37
ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ
1.

Σπονδυλικό σώμα: περίπου κυλινδρικό στο σχήμα, το μέγεθός
του αυξάνεται από τους ανώτερους προς τους κατώτερους
σπονδύλους

2.

Σπονδυλικό τόξο: το αριστερό και δεξιό τμήμα ξεκινάει από

την άνω μοίρα του σώματος προς τα πίσω και τα δύο τμήματα
ενώνονται στη μέση γραμμή, πίσω. Το πρόσθιο πέταλο λέγεται
αυχένας και το οπίσθιο λέγεται πέταλο. Ο αυχένας δημιουργεί την
άνω και κάτω σπονδυλική εντομή στο άνω και κάτω χείλος του.
Οι δύο εντομές μαζί κάνουν το μεσοσπονδύλιο τρήμα. Από το
μεσοσπονδύλιο τρήμα βγαίνει το σύστοιχο νωτιαίο νεύρο και η
μεσοσπονδύλια φλέβα και μπαίνει η σύστοιχη πλάγια νωτιαία
αρτηρία.
38
39
40
41
42
3.

Σπονδυλική τρήμα: το σπονδυλικό τρήμα σχηματίζεται από το
σώμα και τα σπονδυλικά τόξα. Τα σπονδυλικά τόξα όλων των
σπονδύλων σχηματίζουν τον σπονδυλικό σωλήνα.

4.

Αποφύσεις: Κάθε τυπικός σπόνδυλος εμφανίζει επτά αποφύσεις,
για πρόσφυση μυών και συνδέσμων και για άρθρωση με τους
παρακείμενους σπονδύλους.

5.

Οι μυικές αποφύσεις: για την πρόσφυση των μυών είναι τρεις,
μια ακανθώδεις απόφυση (προς τα πίσω) και δύο εγκάρσιες (προς
τα έξω).

43
Οι αρθρώσεις ανάμεσα στους σπονδύλους είναι
τυπικές αμφιαρθρώσεις
• Συντασσόμενες επιφάνειες: είναι η κάτω επιφάνεια
του σώματος του επάνω σπονδύλου και η άνω επιφάνεια
του κάτω σπονδύλου

• Μεσοσπονδύλιος δίσκος: ινοχόνδρινος δίσκος
ανάμεσα στους σπονδύλους΄. Κάθε δίσκος έχει δύο μοίρες
μια κεντρική και μια περιφερική. Η περιφερική είναι
ινώδης δάκτυλος και η κεντρική λέγεται πηκτοειδής
πυρήνας.
• Το πάχος των μεσοσπονδύλιων δίσκων αυξάνεται από
πάνω προς τα κάτω.
44
45
ΑΜΦΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

Είναι οι αρθρώσεις με εξαιρετικά
περιορισμένες κινήσεις, είναι κάτι
μεταξύ διαρθρώσεων και
συναρθρώσεων.

46
47
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ
ΔΙΣΚΟΥ
• Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι παρομοιάζονται με
τους απορροφητήρες δονήσεων των αυτοκινήτων.
Το βάρος τους συμπιέζει αλλά τελικά ανακτούν το
αρχικό τους σχήμα. Είναι οι μεσοσπονδύλιοι
δίσκοι ελαστικά στοιχεία που διατείνονται ή
συμπιέζονται από την μια ή την άλλη πλευρά.

48
49
50
• Η ελάττωση της εσωτερικής πίεσης μπορεί
να συρρικνώσει τον πηκτοειδή πυρήνα στο
κέντρο. Συγχρόνως ο ινώδης δακτύλιος
γύρω - γύρω εκφυλίζεται διασπάται οπότε
έχουμε, παρεκτόπιση προς τα πίσω ραχιαία
ή πλάγια προς τον σπονδυλικό σωλήνα.

51
52
ΕΚΦΥΛΙΣΜΟΣ
ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ

ΠΡΟΠΤΩΣΗ

ΕΚΒΟΛΗ

ΜΕΣΕΓΓΥΗΣΗ

53
54
• Αυτό σημαίνει κήλη μεσοσπονδύλιου
δίσκου και φυσικά πίεση στο νωτιαίο μυελό
ή στις ρίζες των νωτιαίων νεύρων ή στα
νωτιαία με αποτέλεσμα ανάλογα, με το
ύψος της βλάβης συμπτώματα πόνου,
μουδιάσματος υποαισθητικότητας κλπ.

55
56
57
58
59
60
61
Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ
Ο ανθρώπινος σκελετός του θώρακα
αποτελείται από δώδεκα πλευρές και μπροστά
από το στέρνο. Οι πλευρές ενώνονται με το
στέρνο με τους πλευρικούς χόνδρους.

62
63
ΣΤΕΡΝΟ
Το στέρνο έχει σχήμα ξίφους, βρίσκεται μπροστά
και απέναντι από τη θωρακική μοίρα της
σπονδυλικής στήλης και αποτελείται από τη λαβή,
το σώμα και την ξιφοειδή απόφυση. Στο σημείο
της ένωσης της λαβής με το σώμα του στέρνου
δημιουργείται η στερνική ή λουδοβίκειος γωνία
που ψηλαφάται εύκολα ως μικρό έπαρμα. Η βάση
της λαβής του στέρνου εμφανίζει τη μηνοειδή ή
σφαγιτιδική εντομή.
64
65
ΠΛΕΥΡΕΣ
Οι πλευρές είναι 12 ζεύγη (δεξιά και αριστερά)
και ενώνονται στο ένα τους άκρο με τους 12
θωρακικούς σπονδύλους και στο άλλο τους άκρο
άμεσα ή έμμεσα με το στέρνο σχηματίζοντας την
θωρακική κοιλότητα, μέσα στην οποία
προστατεύονται οι πνεύμονες, η καρδιά και τα
μεγάλα αγγεία.
66
67
• Το πρόσθιο άκρο των επτά πρώτων
πλευρών ενώνεται άμεσα με το στέρνο με
τους πλευρικούς χόνδρους. Οι πλευρές
αυτές ονομάζονται γνήσιες πλευρές.

68
69
• Το πρόσθιο άκρο της όγδοης, ένατης και
δέκατης πλευράς ενώνεται έμμεσα με το
στέρνο με το χόνδρινο πλευρικό τόξο. Οι
πλευρές αυτές ονομάζονται νόθες πλευρές.

70
• Το πρόσθιο άκρο της ενδέκατης και της
δωδέκατης πλευράς καταλήγουν ελεύθερα
χωρίς να ενώνεται με το στέρνο. Οι πλευρές
αυτές ονομάζονται νόθες ασύντακτες
πλευρές.

71
72
Οι κινήσεις του θώρακα
• κατά την αναπνοή, που οφείλονται στην
λειτουργία των αναπνευστικών μυών,
πραγματοποιούνται κυρίως στο σημείο που
οι πλευρές ενώνονται με τους θωρακικούς
σπονδύλους

73
74
• Στις αρθρώσεις αυτές κατά την αναπνοή γίνονται
κινήσεις των πλευρών και του στέρνου και
αυξομειώνεται ανάλογα το μέγεθος του θώρακα.
Έτσι, κατά την εισπνοή, οι διαστάσεις του
θώρακα αυξάνουν αφ΄ ενός μεν με την κίνηση των
πλευρών και του στέρνου προς τα πάνω, οπότε το
στέρνο απομακρύνεται από τη σπονδυλική στήλη,
αφ΄ εταίρου δε με την κίνηση των πλευρών προς
τα έξω. Τα αντίθετα συμβαίνουν κατά την εκπνοή.

75
ΚΙΝΗΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

76
77
78
ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ
ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ
ΚΥΦΩΣΗ – ΛΟΡΔΩΣΗ - ΣΚΟΛΙΩΣΗ

79
80
ΚΥΦΩΣΗ
• Κύφωση ονομάζεται η κύρτωση της σπονδυλικής στήλης
προς τα πίσω. Yπάρχουν δύο είδη κύφωσης:
• •Η σταθερή ή δύσκαμπτη κύφωση, που είναι μόνιμη
παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και οφείλεται σε
παθήσεις του σκελετού (π.χ., ραχίτιδα).
• •Η εύκαμπτη κύφωση, που οφείλεται σε κακή στάση του
σώματος, σε μυϊκή αδυναμία ή παράλυση των μυών του
κορμού.

81
82
83
Σχ. 3. Οι παρεκκλίσεις από τη σωστή στάση: α) στάση της αυξημένης λόρδωσης (sway-

back posture), β) η σκυφτή στάση (kyphosis-lordosis posture), γ) η επίπεδη οσφυϊκή
περιοχή (flat-back posture) και δ) η στρατιωτική στάση (military-type posture).
Copyright © FA Davis, 1989

84
ΛΟΡΔΩΣΗ
• Λέγεται η παραμόρφωση του κορμού του
ανθρώπου, όταν η καμπύλη της σπονδυλικής
στήλης έχει μεγαλύτερη κλίση απ' την κανονική
προς τα μέσα και μπροστά. Τότε ο κορμός, για να
ισορροπήσει, γέρνει προς τα πίσω. Η λόρδωση
οφείλεται σε διάφορες αρρώστιες, όπως στο
ραχιτισμό
85
86
ΣΚΟΛΙΩΣΗ
• Με τον όρο σκολίωση εννοούμε την πλάγια
απόλκιση της σπονδυλικής στήλης στο κατά
μέτωπο επίπεδο. Αποτελεί ένα από τα
δυσκολότερα προβλήματα που έχει να
αντιμετωπίσει η επιστήμη και ειδικότερα η
ορθοπεδική και η φυσιοθεραπεία. Εκτός από την
πλάγια κλίση χαρακτηρίζεται συχνά με στροφή
των σπονδύλων προς το κυρτό μέρος και τις
ακανθώδεις αποφύσεις προς το κοίλο, με
επιπτώσεις :
87
1. Στο καρδιοαναπνευστικό σύστημα.
2. Στην εμφάνιση του σώματος και
3. Στο νωτιαίο μυελό (σπάνια)

88
89
90
91
Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
• Στάση είναι η μεταφορά του σώματος στο
χώρο. Δεν είναι σταθερή, αλλάζει συνέχεια και
εξαρτάται από τη δραστηριότητα που καλείται
κάποιος να εκτελέσει.
• Κατά τη διατήρηση της όρθιας στάσης, το
σώμα πρέπει να ισορροπεί με τέτοιο τρόπο,
ώστε να υπάρχει ισορροπία στα κυρτώματα της
σπονδυλικής στήλης
92
93
ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΑΚΑ
• Σχεδόν όλοι οι μαθητές (τριες) μεταφέρουν
βαριές σχολικές σάκες με λάθος τρόπο (σχ.
4, 5). Μετά από παρατήρηση μαθητών
(τριών) της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης,
διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 95% αυτών,
η σάκα στηρίζονταν στην περιοχή των
γλουτών, ενώ οι ιμάντες εξάρτησης ήταν
πολύ χαλαροί
94
95
Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ερευνών, η
λανθασμένη μεταφορά της σχολικής σάκας
οφείλεται :
Στο μεγάλο βάρος που έχει :Μια σάκα που ζυγίζει
περισσότερο από το 15-20% του βάρους ενός μαθητή
(τριας), τον αναγκάζει να κάνει κάμψη του κορμού, για να
είναι σε θέση να τη σηκώσει. Αν το μήκος των ιμάτων
εξάρτησης είναι σωστό και η σάκα έχει μεγάλο βάρος,
πάλι ο μαθητής (τρια) θα κάνει κάμψη του κορμού, για να
εξασφαλίσει το μηχανικό πλεονέκτημα, που θα του
επιτρέψει να τη μεταφέρει

96
ΛΑΘΟΣ
97
Στο ότι οι γονείς δεν γνωρίζουν το βάρος της
σάκας που μεταφέρει το παιδί τους.
• Σε μελέτη των Forjuoh και συν. (2003), πήραν
μέρος 188 μαθητές (τριες). Οι σάκες που αυτοί
μετέφεραν, ζύγιζαν πάνω από το 10% του βάρους
του σώματός τους. Οι περισσότεροι γονείς (96%)
δεν είχαν ελέγξει ποτέ το βάρος της σάκας του
παιδιού τους και το 34% δεν είχε ελέγξει ποτέ το
περιεχόμενο

98
ΛΑΘΟΣ –

ΛΑΘΟΣ - ΣΩΣΤΟ

-

ΣΩΣΤΟ
99
Στο ότι όταν γίνεται επιλογή της σάκας από τους γονείς
και τους μαθητές,
δεν δίνεται προσοχή στην αποτελεσματική εργονομία,
αλλά στη μόδα και τη διαφήμιση

•

Οι Mackie και συν., 2003, αξιολόγησαν 4 σχολικές σάκες. Τρεις
από τις τέσσερις σχεδιάστηκαν συγκεκριμένα για σχολική χρήση,
με βάση την αποτελεσματική εργονομία, ενώ η τέταρτη
(τυποποιημένη), επιλέχτηκε από δύο, που ο κατασκευαστής τους
θεώρησε ότι ήταν πιθανόν να χρησιμοποιηθούν ως σχολικές σάκες.
Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων καλύτερη αποδείχθηκε η
σάκα που είχε σχεδιασθεί για το σχολείο. Η σάκα αυτή είχε δύο
ξεχωριστά τμήματα, προστατευτικές βάτες στην πλάτη και
πλαϊνούς ιμάντες σύσφιξης. Το σχέδιο αυτό της σάκας ήταν πολύ
πρακτικό, ήθελε ελάχιστη σωματική προσπάθεια και επέτρεπε
μέγιστη ισορροπία και ευκολία στο περπάτημα
100
ΣΩΣΤΟ
101
Στο ότι δεν υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον από τους
φορείς (Παιδ. Ινστιτούτο, Υπουρ. Παιδείας) για
το σημαντικό αυτό θέμα

• Για παράδειγμα στη Γερμανία εστάλη
στα σχολεία εικονογραφημένο φυλλάδιο
που αναφέρεται στη στάση του σώματος,
στη σχολική σάκα και τις συνέπειες που
έχει η λανθασμένη μεταφορά της στη
σπονδυλική στήλη
102
ΣΩΣΤΟ
103
Συμπεράσματα - προτάσεις
1.

Το βάρος της σάκας δεν πρέπει να ξεπερνά το 10%
του αντίστοιχου του σωματικού βάρους του μαθητή,
(τριας).

2.

Οι γονείς πρέπει να αγοράζουν εργονομικές σάκες

3.

Οι σάκες πρέπει να στηρίζονται στη θωρακική μοίρα
κι όχι στην οσφυϊκή.
Η καλύτερη πρόληψη πέρα από τις συμβουλές για να
κρατιέται το σώμα όρθιο, είναι η άσκηση των μυών
που διατηρούν το σώμα μέσα στη φυσιολογική
γραμμή βαρύτητας

4.

.

104
ΛΑΘΟΣ
105
ΣΩΣΤΟ
106
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΓΟΝΑΤΟΥ
&
ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ
107
108
109
110
ΤΥΠΟΙ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

111

More Related Content

What's hot

νευρικό σύστημα
νευρικό σύστημανευρικό σύστημα
νευρικό σύστημα
Iordanis Garipidis
 
Αναπνευστικό Συστημα
Αναπνευστικό ΣυστημαΑναπνευστικό Συστημα
Αναπνευστικό Συστημα
2ο Δημοτικό Σχολείο Ξάνθης
 
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου   Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
Vincent Vince
 
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
katkalos
 
αρχαια αθηνα αρχαια σπαρτη (1)
αρχαια αθηνα  αρχαια σπαρτη (1)αρχαια αθηνα  αρχαια σπαρτη (1)
αρχαια αθηνα αρχαια σπαρτη (1)
aggpet
 
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥΚεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥNatassa Pechtelidou
 
Κυκλοφορικο σύστημα
Κυκλοφορικο σύστημαΚυκλοφορικο σύστημα
Κυκλοφορικο σύστημα
Gepsi Mos
 
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
spysfi1
 
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)Despina Setaki
 
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργανα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργαναΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργανα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργαναNatassa Pechtelidou
 
Αιμοσφαιρίνη
ΑιμοσφαιρίνηΑιμοσφαιρίνη
Αιμοσφαιρίνη
Aglaia Koutra
 
Ρουμπρίκα Αξιολόγησης
Ρουμπρίκα ΑξιολόγησηςΡουμπρίκα Αξιολόγησης
Ρουμπρίκα Αξιολόγησης
ΑΝΝΑ ΚΑΛΑΪΤΖΑΚΗ
 
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικάΡήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικάΓιάννης Φερεντίνος
 
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβείαΑνατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Stavros Mangavelas
 
παρώνυμα
παρώνυμαπαρώνυμα
παρώνυμα
alexadra71
 
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμού
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμούΜέτρηση αρτηριακού σφυγμού
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμού
CostasPanayotidis
 
Οι επιθετικοί προσδιορισμοί
Οι επιθετικοί προσδιορισμοίΟι επιθετικοί προσδιορισμοί
Οι επιθετικοί προσδιορισμοί
Maniatis Kostas
 
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτάΚινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτάDespina Setaki
 
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥΣυναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
Alexandra Tsigkou
 
Πότε ανάβει το λαμπάκι
Πότε ανάβει το λαμπάκιΠότε ανάβει το λαμπάκι
Πότε ανάβει το λαμπάκι
Dimitra Mylonaki
 

What's hot (20)

νευρικό σύστημα
νευρικό σύστημανευρικό σύστημα
νευρικό σύστημα
 
Αναπνευστικό Συστημα
Αναπνευστικό ΣυστημαΑναπνευστικό Συστημα
Αναπνευστικό Συστημα
 
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου   Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
Το μυοσκελετικό σύστημα του ανθρώπου
 
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
 
αρχαια αθηνα αρχαια σπαρτη (1)
αρχαια αθηνα  αρχαια σπαρτη (1)αρχαια αθηνα  αρχαια σπαρτη (1)
αρχαια αθηνα αρχαια σπαρτη (1)
 
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥΚεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
Κεφάλαιο 11: Ενδοκρινείς αδένες- ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ
 
Κυκλοφορικο σύστημα
Κυκλοφορικο σύστημαΚυκλοφορικο σύστημα
Κυκλοφορικο σύστημα
 
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
σοκολατοβιομηχανια Ion τελικη παρουσιαση β4 α 1
 
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)
το κυκλοφορικο συστημα.(εργασία μαθητών Α5)
 
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργανα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργαναΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργανα
ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α' ΛΥΚΕΙΟΥ- Κεφ.10: Αισθητήρια όργανα
 
Αιμοσφαιρίνη
ΑιμοσφαιρίνηΑιμοσφαιρίνη
Αιμοσφαιρίνη
 
Ρουμπρίκα Αξιολόγησης
Ρουμπρίκα ΑξιολόγησηςΡουμπρίκα Αξιολόγησης
Ρουμπρίκα Αξιολόγησης
 
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικάΡήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
Ρήματα που σχηματίζονται όπως στα αρχαία ελληνικά
 
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβείαΑνατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
Ανατομικά προβλήματα της Σπονδυλικής Στήλης κατά την εφηβεία
 
παρώνυμα
παρώνυμαπαρώνυμα
παρώνυμα
 
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμού
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμούΜέτρηση αρτηριακού σφυγμού
Μέτρηση αρτηριακού σφυγμού
 
Οι επιθετικοί προσδιορισμοί
Οι επιθετικοί προσδιορισμοίΟι επιθετικοί προσδιορισμοί
Οι επιθετικοί προσδιορισμοί
 
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτάΚινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
Κινηση-στηριξη μονοκύτταροι και φυτά
 
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥΣυναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
Συναισθηματικοί και ψυχοκινητικοί στόχοι στα προγράμματα ΠΕ και ΑΥ
 
Πότε ανάβει το λαμπάκι
Πότε ανάβει το λαμπάκιΠότε ανάβει το λαμπάκι
Πότε ανάβει το λαμπάκι
 

Viewers also liked

01 orthopaidikh tarumatology 2009
01 orthopaidikh  tarumatology 200901 orthopaidikh  tarumatology 2009
01 orthopaidikh tarumatology 2009Zoi Tsapou
 
εικονες του ανθρωπινου σωματος
εικονες του ανθρωπινου σωματοςεικονες του ανθρωπινου σωματος
εικονες του ανθρωπινου σωματοςnikos gnikap
 
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπουφύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
Petros Karapetros
 
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκ
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκαπο το ημερολόγιο της άννας φράνκ
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκΜαρία Τσουκανέλη
 
άννα φρανκ
άννα φρανκάννα φρανκ
άννα φρανκ
patmaria92
 
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του ΒιβλίουΒιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
Lol Lolakos
 

Viewers also liked (7)

01 orthopaidikh tarumatology 2009
01 orthopaidikh  tarumatology 200901 orthopaidikh  tarumatology 2009
01 orthopaidikh tarumatology 2009
 
εικονες του ανθρωπινου σωματος
εικονες του ανθρωπινου σωματοςεικονες του ανθρωπινου σωματος
εικονες του ανθρωπινου σωματος
 
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπουφύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
φύλλο εργασίας το ερειστικό σύστημα του ανθρώπου
 
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκ
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκαπο το ημερολόγιο της άννας φράνκ
απο το ημερολόγιο της άννας φράνκ
 
άννα φρανκ
άννα φρανκάννα φρανκ
άννα φρανκ
 
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του ΒιβλίουΒιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
Βιολογία Α Γυμνασίου Ερωτήσεις-Απαντήσεις-Ασκήσεις με Λύσεις του Βιβλίου
 
2η ενότητα Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου, Οι εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις (μάθ...
2η ενότητα Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου, Οι εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις (μάθ...2η ενότητα Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου, Οι εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις (μάθ...
2η ενότητα Γλώσσας Β΄ Γυμνασίου, Οι εγκλίσεις στις ανεξάρτητες προτάσεις (μάθ...
 

Similar to παρουσιαση ερειστικο συστημα οστα-σπονδυλικη στηλη

Γόνατο - κνήμη.pdf
Γόνατο - κνήμη.pdfΓόνατο - κνήμη.pdf
Γόνατο - κνήμη.pdf
natasa915284
 
Back muscles (1)
Back muscles (1)Back muscles (1)
Back muscles (1)
vaskehagia
 
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
TheodoraZirdeli
 
βιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειουβιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειουHIOTELIS IOANNIS
 
το ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώματο ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώμαliakova
 
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
De La Salle College - Thessaloniki
 
παρουσιασεις α λυκειου συνολικο
παρουσιασεις α λυκειου συνολικοπαρουσιασεις α λυκειου συνολικο
παρουσιασεις α λυκειου συνολικοarlap
 
εργασια24 (1)
εργασια24 (1)εργασια24 (1)
εργασια24 (1)
LemoniaKoskinidou
 
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμομ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
dkelefiotis
 
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού ΣυστήματοςΑνατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
IASIS farsala
 
συστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιαςσυστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιαςolga plevri
 
Physics and Sports
Physics and SportsPhysics and Sports
Physics and Sports
HIOTELIS IOANNIS
 
(παρ) θερινο σχολειο
(παρ) θερινο σχολειο(παρ) θερινο σχολειο
(παρ) θερινο σχολειοHIOTELIS IOANNIS
 
Σκελετός και οστά
Σκελετός και οστάΣκελετός και οστά
Σκελετός και οστά
Gepsi Mos
 
1. apo to kyttaro ston organismo 3
1. apo to kyttaro ston organismo 31. apo to kyttaro ston organismo 3
1. apo to kyttaro ston organismo 3
Iordanis Garipidis
 
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους σκολιωση
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους   σκολιωσηπαραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους   σκολιωση
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους σκολιωση
psaltakis
 
A Λυκείου - Bιολογία 2013 -2014
A Λυκείου -  Bιολογία 2013 -2014A Λυκείου -  Bιολογία 2013 -2014
A Λυκείου - Bιολογία 2013 -2014
Stathis Gourzis
 
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
Stathis Gourzis
 
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
Vasiliki Davanou
 
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 ) Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
Stathis Gourzis
 

Similar to παρουσιαση ερειστικο συστημα οστα-σπονδυλικη στηλη (20)

Γόνατο - κνήμη.pdf
Γόνατο - κνήμη.pdfΓόνατο - κνήμη.pdf
Γόνατο - κνήμη.pdf
 
Back muscles (1)
Back muscles (1)Back muscles (1)
Back muscles (1)
 
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
ΤΟ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, Η ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗΣ ΓΙΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΑΣΚΗΣΗ, ...
 
βιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειουβιολογια α λυκειου
βιολογια α λυκειου
 
το ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώματο ανθρώπινο σώμα
το ανθρώπινο σώμα
 
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίουΜάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
Μάθημα: Βιολογία. Α' Λυκείου. 7ο & 8ο Κεφ.-Σημειώσεις σχολικού βιβλίου
 
παρουσιασεις α λυκειου συνολικο
παρουσιασεις α λυκειου συνολικοπαρουσιασεις α λυκειου συνολικο
παρουσιασεις α λυκειου συνολικο
 
εργασια24 (1)
εργασια24 (1)εργασια24 (1)
εργασια24 (1)
 
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμομ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
μ2. απο το κυτταρο στον οργανισμο
 
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού ΣυστήματοςΑνατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
Ανατομία Γυναικείου Γεννητικού Συστήματος
 
συστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιαςσυστημα ισορροπιας
συστημα ισορροπιας
 
Physics and Sports
Physics and SportsPhysics and Sports
Physics and Sports
 
(παρ) θερινο σχολειο
(παρ) θερινο σχολειο(παρ) θερινο σχολειο
(παρ) θερινο σχολειο
 
Σκελετός και οστά
Σκελετός και οστάΣκελετός και οστά
Σκελετός και οστά
 
1. apo to kyttaro ston organismo 3
1. apo to kyttaro ston organismo 31. apo to kyttaro ston organismo 3
1. apo to kyttaro ston organismo 3
 
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους σκολιωση
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους   σκολιωσηπαραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους   σκολιωση
παραμορφωσεις κορμου σε παιδια και εφηβους σκολιωση
 
A Λυκείου - Bιολογία 2013 -2014
A Λυκείου -  Bιολογία 2013 -2014A Λυκείου -  Bιολογία 2013 -2014
A Λυκείου - Bιολογία 2013 -2014
 
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
Ερωτήσεις επανάληψης Βιολογία Α΄ Λυκείου 2013.
 
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
η ζωή είναι σαν να κάνεις ποδήλατο
 
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 ) Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
Βιολογία Α΄Λυκείου 2013 -2014 - Ερωτήσεις & Απαντήσεις βιβλίου ( κεφ. 1 - 9 )
 

Recently uploaded

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος ΣερρώνΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
Αποστολίνα Λιούσα
 
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
athinadimi
 
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
athinadimi
 
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdfpanellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
ssuserf9afe7
 
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdfPANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
ssuserf9afe7
 
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdfVision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
Niki Anandi Koulouri
 
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ ΓυμνασίουΤο υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
ssuserd4abe0
 
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιωνΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
ΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και ΚηδεμόνωνΕπιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Dimitra Mylonaki
 
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛΤα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
Newsroom8
 
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdfΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
2lykkomo
 
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΟΛΓΑ ΤΣΕΧΕΛΙΔΟΥ
 
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - ΈκθεσηΤα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
Newsroom8
 
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptxΠρογράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
Αποστολίνα Λιούσα
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
41dimperisteriou
 
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
Newsroom8
 
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
ssuserf9afe7
 
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdfΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
Newsroom8
 
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
3zoh0uxr
 
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPALPANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
ssuserf9afe7
 

Recently uploaded (20)

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος ΣερρώνΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2021-22 στο Γυμνάσιο Αγίου Πνεύματος Σερρών
 
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
Οι απαντήσεις στα Αρχαία: Τα θέματα που έπεσαν στις Πανελλήνιες 2024
 
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΚΘΕΣΗ ΕΠΑΛ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ 2024
 
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdfpanellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
panellinies 2024 GEL EKTHESI YPOYRGEIO.pdf
 
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdfPANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
PANELLINIES 2024 SXOLIASMOS GEL EKTHESI.pdf
 
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdfVision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
Vision Based Coaching-EMCC CY Knowledge Meeting 28.05.24.pdf
 
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ ΓυμνασίουΤο υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
Το υλικό του υπολογιστή - Πληροφορική Α΄ Γυμνασίου
 
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιωνΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ (1).pdfφύλλα εργασιων
 
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και ΚηδεμόνωνΕπιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
Επιστολή στην Πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων
 
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛΤα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
Τα θέματα σε Δίκτυα Υπολογιστών για τα ΕΠΑΛ
 
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdfΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
ΕΓΚΥΚΛ.-ΠΑΡΑΛ.-ΣΤΗΡΙΞΗΣ-2024-25-ΨΒΣΕ46ΝΚΠΔ-1ΦΤ.pdf
 
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΚΑΡΤΕΣ ΑΡΙΘΜΩΝ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣΗΣ /ΠΡΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
 
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - ΈκθεσηΤα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
Τα θέματα στη Νεοελληνική Γλώσσα - Έκθεση
 
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptxΠρογράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
Προγράμματα - Δράσεις σχολικού έτους 023-24.pptx
 
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptxΕκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
Εκπαιδευτική επίσκεψη στο Μουσείο της Ακρόπολης.pptx
 
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
Tα θέματα του μαθήματος "Αρχαία Ελληνικά"
 
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
2024 Neoelliniki Glwssa Sxolia EPAL 1.pdf
 
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdfΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ-ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ-ΓΛΩΣΣΑΣ-2024.pdf
 
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
一比一原版(USYD毕业证书)悉尼大学毕业证成绩单如何办理
 
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPALPANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
PANELLINIES 2024 EKTHESI NEA ELLINIKA EPAL
 

παρουσιαση ερειστικο συστημα οστα-σπονδυλικη στηλη

  • 1. ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ • Οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος πλέκονται μεταξύ τους και σχηματίζουν μονάδες ανώτερης τάξης, που λέγονται όργανα. • Το κάθε όργανο έχει κύριο ιστό που χαρακτηρίζει και την λειτουργία του. Ο κύριος αυτός ιστός λέγεται παρέγχυμα. • Οι άλλοι ιστοί που απλώς βοηθούν την λειτουργία του κύριου ιστού λέγονται δευτερεύοντες και βρίσκονται σε αλληλεξάρτηση με τον κύριο ιστό. • ΚΥΤΤΑΡΑ – ΙΣΤΟΙ – ΟΡΓΑΝΑ – ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΟΡΓΑΝΩΝ 1
  • 2. Σύστημα οργάνων είναι το σύνολο των οργάνων που κάνουν την ίδια λειτουργία στον οργανισμό. Τα είδη των συστημάτων είναι: 1. Ερειστικό σύστημα 6. Ουροποιητικό σύστημα 2. Μυϊκό σύστημα 7. Γεννητικό σύστημα 3. Πεπτικό σύστημα 8. Ενδοκρινείς αδένες 4. Αναπνευστικό σύστημα 9. Νευρικό σύστημα 5. Κυκλοφορικό σύστημα 10. Σύστημα αισθητήριων οργάνων ΠΗΓΕΣ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Α.ΤΣΙΛΙΓΚΙΡΟΓΛΟΥ - ΦΑΧΑΝΤΙΔΟΥ 2
  • 3. ΕΡΕΙΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΗΓΕΣ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ – Α.ΤΣΙΛΙΓΚΙΡΟΓΛΟΥ – ΦΑΧΑΝΤΙΔΟΥ ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΗ – ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Π. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗΣ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ – Α. ΚΙΤΣΙΟΣ ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ – VITA. gr – Crisdimitriou.gr – Livepedia.gr – ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ – iatronet. gr – siencewiki. gr www. Fa3. gr – www. Stergioulas.gr – aristotelismitsou.gr – www.goodnet.gr (Σωτήρης Θεοδοσόπουλος -φυσιοθεραπευτής) health.jn.gr – www.turbosquid.com – www.brianmac.co.uk– medical.dictionary.thefreedictionary.com – www.exchange3d.com 3
  • 4. 4
  • 5. • Το ερειστικό σύστημα είναι το πρώτο από τα δύο συστήματα που συνθέτουν το κινητικό σύστημα του ανθρώπινου σώματος. • Το άλλο είναι το μυϊκό σύστημα και αποτελείται από τους μύες. 5
  • 6. • Το ερειστικό σύστημα αποτελείται από τα οστά και τις αρθρώσεις 6
  • 7. Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 206 ΟΣΤΑ 7
  • 8. 8
  • 9. Η λειτουργική σημασία των οστών του σκελετού είναι: 1. Η στήριξη του ανθρώπινου σώματος 2. Η δημιουργία της μορφής και του σχήματος του σώματος 3. Η προφύλαξη ευγενών οργάνων όπως ο εγκέφαλος, τα μάτια, η καρδιά κ.τ.λ. 4. Η παραγωγή ερυθρών και μερικές κατηγορίες λευκών αιμοσφαιρίων 9
  • 10. 10
  • 11. ΕΙΔΗ ΟΣΤΩΝ 1. Τα επιμήκη (long bones) 2. Τα βραχέα (short bones) 3. Τα πλατιά (flat bones) 4. Τα αεροφόρα (pneumatic bones) 11
  • 12. 12
  • 13. 13
  • 14. 14
  • 15. ΥΦΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ 1. Περιόστεο 2. Οστέινη ή συμπαγή ουσία 3. Σπογγώδη ουσία 15
  • 16. 16
  • 17. 17
  • 18. 18
  • 19. 19
  • 20. ΔΙΑΠΛΑΣΗ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ • Στο έμβρυο τα οστά πριν πάρουν την τελική τους μορφή περνάνε από δύο στάδια: 1. Υμενώδες στάδιο στα πρώτα στάδια της εμβρυικής διάπλασης (μεσέγχυμα ή μεσόδερμα). 2. Χόνδρινο στάδιο όταν πάνω στο μεσέγχυμα αναπτύσσεται χόνδρινος ιστός 20
  • 21. ΑΥΞΗΣΗ ΤΟΥ ΟΣΤΟΥ • Η κατά πάχος αύξηση του οστού γίνεται από τη στιβάδα του περιχόνδριου ή περιόστεου με την δράση των οστεοβλαστών. • Η κατά μήκος αύξηση των οστών γίνεται στην αρχή από το ενδοχόνδριο οστό και το περιόστεο όταν όμως εμφανιστούν οι επιφυσιαίοι πυρήνες, και διαμορφωθεί ο συζευκτικός χόνδρος ή αυξητικός χόνδρος. Η κατά μήκος αύξηση γίνεται μόνο από αυτόν τον τελευταίο από το μέρος της διάφυσης που διαρκώς οστεώνεται και αναγεννιέται από το υπόλοιπο τμήμα που αυξητικού χόνδρου. 21
  • 22. 22
  • 23. 23
  • 24. 24
  • 25. 25
  • 26. 26
  • 27. 27
  • 29. 29
  • 30. 30
  • 32. Η σπονδυλική μας στήλη αποτελείται από πέντε μοίρες σπονδύλων και συνολικά από 33 έως 34 οστά, όπως αναφέρονται παρακάτω: 1. Αυχενική μοίρα – 7 σπόνδυλοι 2. Θωρακική μοίρα – 12 σπόνδυλοι 3. Οσφυϊκή μοίρα – 5 σπόνδυλοι 4. Ιερή μοίρα – 5 σπόνδυλοι 5. Κοκκυγική (ουραία) μοίρα – 4-5 σπόνδυλοι 32
  • 33. 33
  • 34. 34
  • 35. 35
  • 36. 36
  • 37. 37
  • 38. ΚΟΙΝΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΠΟΝΔΥΛΩΝ 1. Σπονδυλικό σώμα: περίπου κυλινδρικό στο σχήμα, το μέγεθός του αυξάνεται από τους ανώτερους προς τους κατώτερους σπονδύλους 2. Σπονδυλικό τόξο: το αριστερό και δεξιό τμήμα ξεκινάει από την άνω μοίρα του σώματος προς τα πίσω και τα δύο τμήματα ενώνονται στη μέση γραμμή, πίσω. Το πρόσθιο πέταλο λέγεται αυχένας και το οπίσθιο λέγεται πέταλο. Ο αυχένας δημιουργεί την άνω και κάτω σπονδυλική εντομή στο άνω και κάτω χείλος του. Οι δύο εντομές μαζί κάνουν το μεσοσπονδύλιο τρήμα. Από το μεσοσπονδύλιο τρήμα βγαίνει το σύστοιχο νωτιαίο νεύρο και η μεσοσπονδύλια φλέβα και μπαίνει η σύστοιχη πλάγια νωτιαία αρτηρία. 38
  • 39. 39
  • 40. 40
  • 41. 41
  • 42. 42
  • 43. 3. Σπονδυλική τρήμα: το σπονδυλικό τρήμα σχηματίζεται από το σώμα και τα σπονδυλικά τόξα. Τα σπονδυλικά τόξα όλων των σπονδύλων σχηματίζουν τον σπονδυλικό σωλήνα. 4. Αποφύσεις: Κάθε τυπικός σπόνδυλος εμφανίζει επτά αποφύσεις, για πρόσφυση μυών και συνδέσμων και για άρθρωση με τους παρακείμενους σπονδύλους. 5. Οι μυικές αποφύσεις: για την πρόσφυση των μυών είναι τρεις, μια ακανθώδεις απόφυση (προς τα πίσω) και δύο εγκάρσιες (προς τα έξω). 43
  • 44. Οι αρθρώσεις ανάμεσα στους σπονδύλους είναι τυπικές αμφιαρθρώσεις • Συντασσόμενες επιφάνειες: είναι η κάτω επιφάνεια του σώματος του επάνω σπονδύλου και η άνω επιφάνεια του κάτω σπονδύλου • Μεσοσπονδύλιος δίσκος: ινοχόνδρινος δίσκος ανάμεσα στους σπονδύλους΄. Κάθε δίσκος έχει δύο μοίρες μια κεντρική και μια περιφερική. Η περιφερική είναι ινώδης δάκτυλος και η κεντρική λέγεται πηκτοειδής πυρήνας. • Το πάχος των μεσοσπονδύλιων δίσκων αυξάνεται από πάνω προς τα κάτω. 44
  • 45. 45
  • 46. ΑΜΦΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Είναι οι αρθρώσεις με εξαιρετικά περιορισμένες κινήσεις, είναι κάτι μεταξύ διαρθρώσεων και συναρθρώσεων. 46
  • 47. 47
  • 48. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΣΠΟΝΔΥΛΙΟΥ ΔΙΣΚΟΥ • Οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι παρομοιάζονται με τους απορροφητήρες δονήσεων των αυτοκινήτων. Το βάρος τους συμπιέζει αλλά τελικά ανακτούν το αρχικό τους σχήμα. Είναι οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι ελαστικά στοιχεία που διατείνονται ή συμπιέζονται από την μια ή την άλλη πλευρά. 48
  • 49. 49
  • 50. 50
  • 51. • Η ελάττωση της εσωτερικής πίεσης μπορεί να συρρικνώσει τον πηκτοειδή πυρήνα στο κέντρο. Συγχρόνως ο ινώδης δακτύλιος γύρω - γύρω εκφυλίζεται διασπάται οπότε έχουμε, παρεκτόπιση προς τα πίσω ραχιαία ή πλάγια προς τον σπονδυλικό σωλήνα. 51
  • 52. 52
  • 54. 54
  • 55. • Αυτό σημαίνει κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου και φυσικά πίεση στο νωτιαίο μυελό ή στις ρίζες των νωτιαίων νεύρων ή στα νωτιαία με αποτέλεσμα ανάλογα, με το ύψος της βλάβης συμπτώματα πόνου, μουδιάσματος υποαισθητικότητας κλπ. 55
  • 56. 56
  • 57. 57
  • 58. 58
  • 59. 59
  • 60. 60
  • 61. 61
  • 62. Ο ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΘΩΡΑΚΑ Ο ανθρώπινος σκελετός του θώρακα αποτελείται από δώδεκα πλευρές και μπροστά από το στέρνο. Οι πλευρές ενώνονται με το στέρνο με τους πλευρικούς χόνδρους. 62
  • 63. 63
  • 64. ΣΤΕΡΝΟ Το στέρνο έχει σχήμα ξίφους, βρίσκεται μπροστά και απέναντι από τη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και αποτελείται από τη λαβή, το σώμα και την ξιφοειδή απόφυση. Στο σημείο της ένωσης της λαβής με το σώμα του στέρνου δημιουργείται η στερνική ή λουδοβίκειος γωνία που ψηλαφάται εύκολα ως μικρό έπαρμα. Η βάση της λαβής του στέρνου εμφανίζει τη μηνοειδή ή σφαγιτιδική εντομή. 64
  • 65. 65
  • 66. ΠΛΕΥΡΕΣ Οι πλευρές είναι 12 ζεύγη (δεξιά και αριστερά) και ενώνονται στο ένα τους άκρο με τους 12 θωρακικούς σπονδύλους και στο άλλο τους άκρο άμεσα ή έμμεσα με το στέρνο σχηματίζοντας την θωρακική κοιλότητα, μέσα στην οποία προστατεύονται οι πνεύμονες, η καρδιά και τα μεγάλα αγγεία. 66
  • 67. 67
  • 68. • Το πρόσθιο άκρο των επτά πρώτων πλευρών ενώνεται άμεσα με το στέρνο με τους πλευρικούς χόνδρους. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται γνήσιες πλευρές. 68
  • 69. 69
  • 70. • Το πρόσθιο άκρο της όγδοης, ένατης και δέκατης πλευράς ενώνεται έμμεσα με το στέρνο με το χόνδρινο πλευρικό τόξο. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται νόθες πλευρές. 70
  • 71. • Το πρόσθιο άκρο της ενδέκατης και της δωδέκατης πλευράς καταλήγουν ελεύθερα χωρίς να ενώνεται με το στέρνο. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται νόθες ασύντακτες πλευρές. 71
  • 72. 72
  • 73. Οι κινήσεις του θώρακα • κατά την αναπνοή, που οφείλονται στην λειτουργία των αναπνευστικών μυών, πραγματοποιούνται κυρίως στο σημείο που οι πλευρές ενώνονται με τους θωρακικούς σπονδύλους 73
  • 74. 74
  • 75. • Στις αρθρώσεις αυτές κατά την αναπνοή γίνονται κινήσεις των πλευρών και του στέρνου και αυξομειώνεται ανάλογα το μέγεθος του θώρακα. Έτσι, κατά την εισπνοή, οι διαστάσεις του θώρακα αυξάνουν αφ΄ ενός μεν με την κίνηση των πλευρών και του στέρνου προς τα πάνω, οπότε το στέρνο απομακρύνεται από τη σπονδυλική στήλη, αφ΄ εταίρου δε με την κίνηση των πλευρών προς τα έξω. Τα αντίθετα συμβαίνουν κατά την εκπνοή. 75
  • 77. 77
  • 78. 78
  • 80. 80
  • 81. ΚΥΦΩΣΗ • Κύφωση ονομάζεται η κύρτωση της σπονδυλικής στήλης προς τα πίσω. Yπάρχουν δύο είδη κύφωσης: • •Η σταθερή ή δύσκαμπτη κύφωση, που είναι μόνιμη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και οφείλεται σε παθήσεις του σκελετού (π.χ., ραχίτιδα). • •Η εύκαμπτη κύφωση, που οφείλεται σε κακή στάση του σώματος, σε μυϊκή αδυναμία ή παράλυση των μυών του κορμού. 81
  • 82. 82
  • 83. 83
  • 84. Σχ. 3. Οι παρεκκλίσεις από τη σωστή στάση: α) στάση της αυξημένης λόρδωσης (sway- back posture), β) η σκυφτή στάση (kyphosis-lordosis posture), γ) η επίπεδη οσφυϊκή περιοχή (flat-back posture) και δ) η στρατιωτική στάση (military-type posture). Copyright © FA Davis, 1989 84
  • 85. ΛΟΡΔΩΣΗ • Λέγεται η παραμόρφωση του κορμού του ανθρώπου, όταν η καμπύλη της σπονδυλικής στήλης έχει μεγαλύτερη κλίση απ' την κανονική προς τα μέσα και μπροστά. Τότε ο κορμός, για να ισορροπήσει, γέρνει προς τα πίσω. Η λόρδωση οφείλεται σε διάφορες αρρώστιες, όπως στο ραχιτισμό 85
  • 86. 86
  • 87. ΣΚΟΛΙΩΣΗ • Με τον όρο σκολίωση εννοούμε την πλάγια απόλκιση της σπονδυλικής στήλης στο κατά μέτωπο επίπεδο. Αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η επιστήμη και ειδικότερα η ορθοπεδική και η φυσιοθεραπεία. Εκτός από την πλάγια κλίση χαρακτηρίζεται συχνά με στροφή των σπονδύλων προς το κυρτό μέρος και τις ακανθώδεις αποφύσεις προς το κοίλο, με επιπτώσεις : 87
  • 88. 1. Στο καρδιοαναπνευστικό σύστημα. 2. Στην εμφάνιση του σώματος και 3. Στο νωτιαίο μυελό (σπάνια) 88
  • 89. 89
  • 90. 90
  • 91. 91
  • 92. Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ • Στάση είναι η μεταφορά του σώματος στο χώρο. Δεν είναι σταθερή, αλλάζει συνέχεια και εξαρτάται από τη δραστηριότητα που καλείται κάποιος να εκτελέσει. • Κατά τη διατήρηση της όρθιας στάσης, το σώμα πρέπει να ισορροπεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να υπάρχει ισορροπία στα κυρτώματα της σπονδυλικής στήλης 92
  • 93. 93
  • 94. ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΑΚΑ • Σχεδόν όλοι οι μαθητές (τριες) μεταφέρουν βαριές σχολικές σάκες με λάθος τρόπο (σχ. 4, 5). Μετά από παρατήρηση μαθητών (τριών) της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, διαπιστώθηκε ότι πάνω από το 95% αυτών, η σάκα στηρίζονταν στην περιοχή των γλουτών, ενώ οι ιμάντες εξάρτησης ήταν πολύ χαλαροί 94
  • 95. 95
  • 96. Σύμφωνα με τα συμπεράσματα των ερευνών, η λανθασμένη μεταφορά της σχολικής σάκας οφείλεται : Στο μεγάλο βάρος που έχει :Μια σάκα που ζυγίζει περισσότερο από το 15-20% του βάρους ενός μαθητή (τριας), τον αναγκάζει να κάνει κάμψη του κορμού, για να είναι σε θέση να τη σηκώσει. Αν το μήκος των ιμάτων εξάρτησης είναι σωστό και η σάκα έχει μεγάλο βάρος, πάλι ο μαθητής (τρια) θα κάνει κάμψη του κορμού, για να εξασφαλίσει το μηχανικό πλεονέκτημα, που θα του επιτρέψει να τη μεταφέρει 96
  • 98. Στο ότι οι γονείς δεν γνωρίζουν το βάρος της σάκας που μεταφέρει το παιδί τους. • Σε μελέτη των Forjuoh και συν. (2003), πήραν μέρος 188 μαθητές (τριες). Οι σάκες που αυτοί μετέφεραν, ζύγιζαν πάνω από το 10% του βάρους του σώματός τους. Οι περισσότεροι γονείς (96%) δεν είχαν ελέγξει ποτέ το βάρος της σάκας του παιδιού τους και το 34% δεν είχε ελέγξει ποτέ το περιεχόμενο 98
  • 99. ΛΑΘΟΣ – ΛΑΘΟΣ - ΣΩΣΤΟ - ΣΩΣΤΟ 99
  • 100. Στο ότι όταν γίνεται επιλογή της σάκας από τους γονείς και τους μαθητές, δεν δίνεται προσοχή στην αποτελεσματική εργονομία, αλλά στη μόδα και τη διαφήμιση • Οι Mackie και συν., 2003, αξιολόγησαν 4 σχολικές σάκες. Τρεις από τις τέσσερις σχεδιάστηκαν συγκεκριμένα για σχολική χρήση, με βάση την αποτελεσματική εργονομία, ενώ η τέταρτη (τυποποιημένη), επιλέχτηκε από δύο, που ο κατασκευαστής τους θεώρησε ότι ήταν πιθανόν να χρησιμοποιηθούν ως σχολικές σάκες. Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων καλύτερη αποδείχθηκε η σάκα που είχε σχεδιασθεί για το σχολείο. Η σάκα αυτή είχε δύο ξεχωριστά τμήματα, προστατευτικές βάτες στην πλάτη και πλαϊνούς ιμάντες σύσφιξης. Το σχέδιο αυτό της σάκας ήταν πολύ πρακτικό, ήθελε ελάχιστη σωματική προσπάθεια και επέτρεπε μέγιστη ισορροπία και ευκολία στο περπάτημα 100
  • 102. Στο ότι δεν υπάρχει κάποιο ενδιαφέρον από τους φορείς (Παιδ. Ινστιτούτο, Υπουρ. Παιδείας) για το σημαντικό αυτό θέμα • Για παράδειγμα στη Γερμανία εστάλη στα σχολεία εικονογραφημένο φυλλάδιο που αναφέρεται στη στάση του σώματος, στη σχολική σάκα και τις συνέπειες που έχει η λανθασμένη μεταφορά της στη σπονδυλική στήλη 102
  • 104. Συμπεράσματα - προτάσεις 1. Το βάρος της σάκας δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% του αντίστοιχου του σωματικού βάρους του μαθητή, (τριας). 2. Οι γονείς πρέπει να αγοράζουν εργονομικές σάκες 3. Οι σάκες πρέπει να στηρίζονται στη θωρακική μοίρα κι όχι στην οσφυϊκή. Η καλύτερη πρόληψη πέρα από τις συμβουλές για να κρατιέται το σώμα όρθιο, είναι η άσκηση των μυών που διατηρούν το σώμα μέσα στη φυσιολογική γραμμή βαρύτητας 4. . 104
  • 108. 108
  • 109. 109
  • 110. 110