Η πρόταση στοχεύει στην οργάνωση του χρόνου ώστε να παρουσιαστεί διεξοδικά το θέμα των στοιχειομετρικών υπολογισμών.

1. ΕΝ∆ΕΙΚΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ∆Ι∆ΑΚΤΙΚΏΝ ΩΡΩΝ ΓΙΑ ΤΟ
ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΤΗΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
Ενδεικτικά σενάρια εξέλιξης των διδακτικών ωρών
ΚΕΦ. 1ο
• 1η ώρα: Εισαγωγή και ανάκληση γνώσεων. Φυσικά χηµικά φαινόµενα.
Πυκνότητα µάζα βάρος.
• 2η ώρα: ∆οµή του ατόµου (Ratherford, Bohr, κτλ). Ατοµικός µαζικός
αριθµός, ιόντα.
• 3η ώρα: Καθαρές ουσίες µίγµατα εκφράσεις περιεκτικότητας
διαλυµάτων.
• 4η ώρα Ασκήσεις διαλυµάτων επίλυση των ασκήσεων από οµάδες
µαθητών.
ΠΡΟΣΟΧΗ Η µελέτη των διαλυµάτων θα γίνει σε ολοκληρωµένη
µορφή µετά από τη διδασκαλία της έννοιας της συγκέντρωσης (Κεφ. 4
σελ.141). Στο 1ο κεφ ασχολούµαστε µε υπολογισµό περιεκτικότητας και
µετατροπές περιεκτικότητας.
• 5η ώρα: ∆ιαλυτότητα. Επίλυση ασκήσεων από οµάδες µαθητών.
• 6η ώρα: Τεστ ή ωριαίο διαγώνισµα.
ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Η
ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΕΚΤΑΘΕΙ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 8
∆Ι∆ΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
ΚΕΦ. 2ο
• 1η-2η ώρα: Κατανοµή ηλεκτρονίων σε στοιβάδες- «δηµιουργία
Περιοδικού πίνακα» (εφαρµογή της κατανοµής ηλεκτρονίων στα
είκοσι πρώτα στοιχεία του ΠΠ)- αναγνώριση της περιοδικότητας,
γενίκευση της κατάταξης, παρουσίαση του ΠΠ µε την πλήρη µορφή
(σελ. 51) Εφαρµογή στην τάξη της άσκησης 17. Εργασία σε οµάδες.
• 3η -4η ώρα: Ανάλυση των βασικών ιδιοτήτων του ΠΠ (οµάδες περίοδοι
ιδιότητες στοιχείων)- εξάσκηση των µαθητών στην πρόβλεψη
ιδιοτήτων µε την βοήθεια του ΠΠ. Εφαρµογή στην τάξη ασκήσεις 24,
23 27
• 5η- 6η ώρα: Χηµικοί δεσµοί «Στόχος των στοιχείων είναι να
αποκτήσουν δοµή ευγενών αερίων» - τρόποι να το πετύχουν (µε βάση
τον ΠΠ σελ. 53 να γίνουν παραδείγµατα ιοντικών και οµοιοπολικών
δεσµών).Εφαρµογή στην τάξη ασκήσεις της µορφής 41 42 43. Εργασία
σε οµάδες.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΤΖΑΡΙ∆ΗΣ
ΣΧ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ4

2. • 7η -8η ώρα: Χαρακτηριστικές ιδιότητες των ιοντικών και οµοιοπολικών
ενώσεων, πολωµένος δεσµός (συζήτηση µε παραδείγµατα από τις
προηγούµενες εφαρµογές). Εισαγωγή µέσω των παραδειγµάτων στην
έννοια του Αριθµού οξείδωσης. Αναφορά στους κανόνες υπολογισµού
του ΑΟ εφαρµογή στην τάξη άσκηση 54. Εργασία σε οµάδες.
• 9η ώρα: Επανάληψη. Συζήτηση µε αφορµή τον ΠΠ για τις ιδιότητες
των στοιχείων, τους πολλούς ΑΟ πολλών στοιχείων, παραδείγµατα
ενώσεων µε περισσότερους από ένα χηµικούς δεσµούς (παραδείγµατα
µε πολυατοµικά ιόντα). ΣΥΝΤΟΜΟ ΤΕΣΤ
• 10η -11η ώρα: Γραφή χηµικών τύπων (γενικοί κανόνες) εφαρµογή
άσκηση 64. Ονοµατολογία βάσεων και αλάτων.
• 12η ώρα: Ονοµατολογία οξέων και οξειδίων (επανάληψη στη διάρκεια
του µαθήµατος του τρόπου εύρεσης ΑΟ αµέταλλων στο µόριο του
οξέος) Εφαρµογές και παραδείγµατα
• 13η ώρα: Επανάληψη γραφής χηµικών τύπων. Εξάσκηση των µαθητών
(µε επίκληση των κανόνων ΑΟ και γραφής των χηµικών τύπων) στη
γραφή των χηµικών τύπων που θα συναντηθούν στη διάρκεια της
χρονιάς. Εργασία σε οµάδες.
ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ Η
ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΠΕΚΤΑΘΕΙ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 17
∆Ι∆ΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ
ΚΕΦ. 3ο-4ο
Κεντρική ιδέα για τη συνέχεια της πρότασης είναι η συν-παρουσίαση των
κεφαλαίων 3 και 4 ώστε να δοθεί η ευκαιρία στους µαθητές να ασκηθούν
ολοκληρωµένα σε στοιχειοµετρικούς υπολογισµούς όσο το δυνατόν
συντοµότερα.
Η παρουσίαση αρχίζει από το κεφ. 3 όµως εξελίσσεται µε ταυτόχρονη
αναφορά σε θέµατα του κεφ. 4. Μία ενδεικτική εξέλιξη της διδασκαλίας
του 3ου κεφαλαίου παρουσιάζεται στη συνέχεια. Μετά από το τέλος του 3ου
κεφαλαίου η διδασκαλία συνεχίζεται µε το κεφ. 4 και εκτείνεται σχεδόν ως
το τέλος της σχολικής χρονιάς αφού θα πρέπει να αναφερθούν εν συντοµία
και θέµατα πυρηνικής Χηµείας (περιλαµβάνεται στη διδακτέα ύλη του σχ.
έτους 2009-10).
Κατά την παρουσίαση των κατηγοριών χηµικών αντιδράσεων (σελ. 96 -105)
µπορεί να συζητείται και η έννοια της ποσότητας χηµικών ουσιών που
µετέχουν στην αντίδραση (mol) και η αναλογία ανάµεσα στις ποσότητες
αυτές (στοιχειοµετρία). Ως παράδειγµα προσέγγισης δίνεται: Ν2 +3Η2 →
2ΝΗ3, και παρουσιάζεται ως, µία ποσότητα αζώτου αντιδρά µε τρεις
ποσότητες υδρογόνου και παράγονται δύο ποσότητες αµµωνίας. Αν
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΤΖΑΡΙ∆ΗΣ
ΣΧ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ4

3. αντιδράσει διπλάσια ποσότητα αζώτου ποια ποσότητα αµµωνίας θα
σχηµατιστεί; Ορίζουµε την ποσότητα θεωρητικά (mol) και την
χρησιµοποιούµε συνεχώς σε κάθε αντίδραση επεκτείνοντας σταδιακά και
στον υπολογισµό της και στη συνέχεια στην έννοια του γραµµοµοριακού
όγκου χωρίς περισσότερες λεπτοµέρειες.
Με αυτό τον τρόπο θα καταφέρουµε να εξοικειώσουµε τους µαθητές µε την
έννοια των στοιχειοµετρικών υπολογισµών πριν τους µελετήσουµε
διεξοδικά στο επόµενο κεφάλαιο.
Σε όλη τη διάρκεια της παρουσίασης των χηµικών αντιδράσεων οι
πίνακες µε τους αριθµούς οξείδωσης (σελ. 64), τα ιζήµατα (σελ. 103) και
τη σειρά δραστικότητας (σελ. 101) βρίσκονται αναρτηµένοι στην τάξη ή οι
µαθητές τους αναζητούν κάθε φορά στα βιβλία τους (δεν
αποµνηµονεύονται).
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΚΟΤΖΑΡΙ∆ΗΣ
ΣΧ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΠΕ4