Παρουσίαση αναρτημένης ανακοίνωσης από τα Πρακτικά του 6ου Συνεδρίου Αθλητικής Επιστήμης: "Γεφυρώνοντας την έρευνα με την πράξη. Προπόνηση-Απόδοση-Υγεία" της ΣΕΦΑΑ ΕΚΠΑ (25-27 Ιουνίου 2021)

1. ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΓΕΦΥΡΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΣΤΗ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ Α., ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑ Μ., ΓΚΙΟΣΟΣ Ι.
Σχολή Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η Σωματική Αγωγή έχει εκπαιδευτική αξία, κυρίως, επειδή προσφέρει κάτι περισσότερο από τη θεωρητική και πρακτική γνώση και
όχι μόνο επειδή βελτιώνει την υγεία των παιδιών, ούτε επειδή συμβάλλει στην ανάπτυξη του χαρακτήρα τους. Ως Σωματική Αγωγή
ορίζουμε τις δραστηριότητες εκείνες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος σπουδών στην εκπαίδευση
και αφορούν την κινητική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού (3).
1. Σύμφωνα με τη Φιλοσοφία της Παιδείας, ένα γνωστικό αντικείμενο για να έχει εκπαιδευτική αξία και, συνεπώς, να εμπεριέχεται
στο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών πρέπει να ικανοποιεί ένα γνωσιολογικό κριτήριο και ένα αξιολογικό (2).
2. Η γνώση που προσφέρεται στη Σωματική Αγωγή μπορεί να είναι «γνώση του τι» (δηλωτική) και «γνώση του πώς» (διαδικαστική)
(1,3).
3. Όταν κάποιος εκτελεί μία κινητική δραστηριότητα συχνά χρησιμοποιεί «κανόνες» που δεν τους γνωρίζει ούτε ο ίδιος και δεν
μπορεί να τους περιγράψει (1). Επίσης, επιλύει κινητικά «προβλήματα», όντας σε μία σχέση με το περιβάλλον, μέσω του σώματός
του. Αυτή η σχέση και τα αποτελέσματά της συνιστούν μία άρρητη μορφή σωματικής γνώσης (3).
4. Αυτή η άρρητη μορφή σωματικής γνώσης αναπτύσσεται μέσα από την επιτέλεση κινητικών δραστηριοτήτων.
5. Έτσι, η άρρητη μορφή σωματικής γνώσης έχει εκπαιδευτική αξία όχι μόνο επειδή ικανοποιεί το γνωσιολογικό κριτήριο (συνιστά
μορφή γνώσης), αλλά επειδή ικανοποιεί και το αξιολογικό κριτήριο, καθώς εμπλουτίζει τα βιώματα των παιδιών σε σχέση με το
σώμα τους και το περιβάλλον.
Αναρτημένη Ανακοίνωση Α031
ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΘΕΣΗΣ

2. 1. Από τη στιγμή που η σωματική γνώση είναι άρρητη, πώς μπορεί να συνεισφέρει στην εκπαιδευτική αξία της Σωματικής Αγωγής;
Η εκπαίδευση μιας κινητικής δραστηριότητας, άλλωστε, απαιτεί ρητές και συγκεκριμένες οδηγίες και κανόνες.
Η σωματική γνώση κατακτάται μέσω της βιωματικής μάθησης και των εμπειριών που θα βιώσει το παιδί, παραλλάσσοντας το
πλαίσιο και την κατάσταση μάθησης (υποκειμενικοποίηση της κινητικής δραστηριότητας). Αυτό, όμως, δε σημαίνει πως δεν
προϋποτίθεται η θεωρητική και η πρακτική γνώση.
2. Πληρούν, όμως, όλες οι εμπειρίες που ενισχύουν τη σωματική γνώση το αξιολογικό κριτήριο; Κάποιες από αυτές μπορεί να
θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα, ή ακόμα, και την ίδια τη ζωή του παιδιού.
Σίγουρα, υπάρχουν εμπειρίες που φέρνουν σε «ακραίες» καταστάσεις το σώμα. Η αξία των εμπειριών εξαρτάται από τη
σκοπιμότητά τους και στην εκπαίδευση, μάλιστα, υπάρχουν συγκεκριμένοι σκοποί που θα καθορίσουν το είδος των εμπειριών
που θα βιώσει το παιδί.
3. Πώς διαπιστώνεται η ύπαρξη της άρρητης σωματικής γνώσης, έτσι ώστε να μπορεί να αξιολογηθεί και εκπαιδευτικά;
H ύπαρξη της σωματικής γνώσης διαπιστώνεται μέσω της επιτέλεσης της ίδιας της δραστηριότητας. Με τον ίδιο τρόπο μπορεί
και να αξιολογηθεί, καθώς, όσο πιο επιδέξια και ευφυής είναι η επιτέλεση της δραστηριότητας τόσο περισσότερες κινητικές
εμπειρίες έχει βιώσει το παιδί και τόσο περισσότερη σωματική γνώση διαθέτει.
1. Breivik G. Sporting knowledge. In: Torres CR, editor. The Bloomsbury Companion to the Philosophy of Sport. London: Bloomsbury Publishing Plc; 2014. p. 195-211.
2. Peters, R.S., editor. The Philosophy of Education. Oxford: Oxford University Press; 1973. 294 p.
3. Stolz S. Η Φιλοσοφία της Φυσικής/Σωματικής Αγωγής. Γκιόσος Ι, επιμέλεια. Αθήνα: Προπομπός; 2020. 335 σ.
• Η Σωματική Αγωγή, μέσω της καλλιέργειας της σωματικής γνώσης, διαθέτει σημαντική εκπαιδευτική αξία, από τη στιγμή που
παρέχει εμπειρίες που δεν μπορούν να προσφέρουν τα άλλα γνωστικά αντικείμενα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΕΝΣΤΑΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Αναρτημένη Ανακοίνωση Α031