2. Pengertian Faraid
• Perkataan Faraid dari segi bahasa: mempunyai
maksud yang banyak. Antaranya ialah
menentukan, memastikan, menghalalkan dan
mewajibkan.
• Menurut istilah syarak: pembahagian harta seorang
Islam yang telah meninggal dunia sama ada beliau
meninggalkan wasiat atau tidak sebelum kematiannya.
• Maka harta peninggalannya akan dibahagikan kepada
ahli warisnya
(seperti anak, isteri, suami, ibu, dll), menurut hukum
Islam.
3. Perkara Yang Perlu dilaksanakan
Sebelum Faraid
• Harta yang dibahagikan kepada ahli waris
adalah baki harta yang ditinggalkan setelah
ditolak:
- pembiayaan pengurusan jenazah,
- hutang pewaris (zakat, nazar, dll) dan
- wasiat yang dibenarkan oleh syarak
(tidak melebihi 1/3 dari jumlah harta).
4. Bentuk harta yang boleh dibahagikan
secara Faraid ialah:
1. Tanah
2. Bangunan (rumah).
3. Barang kemas (emas, perak dll).
4. Insurans dan Wang tunai (sama ada
dilaburkan atau tidak).
5. Binatang ternakan seperti kambing, lembu,
unta, kerbau dan lain-lain.
7. DALIL FARAID
• Allah mensyariatkan bagimu tentang (pembahagian pusaka untuk) anak-
anakmu. Iaitu; bahagian seorang anak lelaki sama dengan bahagian dua
orang anak perempuan; dan jika anak itu semuanya perempuan lebih dari
dua, maka bagi mereka dua pertiga dari harta yang ditinggalkan; jika anak
perempuan itu seorang sahaja, maka ia memperolehi separuh harta. Dan
untuk dua orang ibu bapa, bagi masing-masingnya satu perenam dari
harta yang ditinggalkan, jika yang meninggal itu mempunyai anak; jika
orang yang meninggal tidak mempunyai anak dan ia diwarisi oleh ibu
bapanya (sahaja), maka ibunya mendapat satu pertiga; jika yang
meninggal itu mempunyai beberapa saudara, maka ibunya mendapat satu
perenam. (Pembahagian-pembahagian tersebut) sesudah dipenuhi wasiat
yang dia buat atau (dan) sesudah dibayar hutangnya. (Tentang) orang
tuamu dan anak-anakmu, kamu tidak mengetahui siapa di antara mereka
yang lebih dekat (banyak) manfaatnya bagimu. Ini adalah ketetapan dari
Allah. Sesungguhnya Allah Maha Mengetahui lagi Maha Bijaksana.
(an-Nisa : 11)
8.
9. DALIL FARAID
• Dan bagimu (para suami) satu perdua dari harta yang ditinggalkan oleh isteri-
isterimu, jika mereka tidak mempunyai anak. Jika isteri-isterimu itu mempunyai
anak, maka kamu mendapat satu perempat dari harta yang ditinggalkannya
sesudah dipenuhi wasiat yang mereka buat atau (dan) sesudah dibayar hutangnya.
Para isteri memperoleh satu perempat harta yang kamu tinggalkan jika kamu tidak
mempunyai anak. Jika kamu mempunyai anak, maka para isteri memperolehi satu
perlapan dari harta yang kamu tinggalkan sesudah dipenuhi wasiat yang kamu
buat atau (dan) sesudah dibayar hutang-hutangmu. Jika seseorang mati, baik lelaki
mahupun perempuan yang tidak meninggalkan bapa dan tidak meninggalkan
anak, tetapi mempunyai seorang saudara lelaki (seibu sahaja) atau seorang
saudara perempuan (seibu sahaja), maka bagi masing-masing dari kedua-dua jenis
saudara itu satu perenam harta. Tetapi jika saudara-saudara seibu itu lebih dari
seorang, maka mereka bersekutu dalam yang satu pertiga itu, sesudah dipenuhi
wasiat yang dibuat olehnya atau sesudah dibayar hutangnya dengan tidak
memberi mudarat (kepada ahli waris). (Allah menetapkan yang sedemikian itu
sebagai) syariat yang benar-benar dari Allah, dan Allah Maha Mengetahui lagi
Maha Penyantun.
(an-Nisa :12)
10. DALIL FARAID
Mereka meminta fatwa kepada kamu (tentang kalaalah).
Katakanlah Allah memberi fatwa kepadamu tentang kalaalah (iaitu):
jika seorang meninggal dunia, dan dia tidak mempunyai anak dan
mempunyai saudara perempuan, maka bagi saudaranya yang
perempuan itu satu perdua daripada harta yang
ditinggalkannya, dan saudaranya yang lelaki, mempusakai (seluruh
harta saudara perempuan), jika dia tidak mempunyai anak; tetapi
jika saudara perempuan itu dua orang, maka bagi kedua-duanya
dua pertiga daripada harta yang ditinggalkan oleh yang meninggal.
Dan jika mereka (ahli waris itu terdiri daripada) saudara lelaki dan
perempuan, maka bahagian seorang saudara lelaki sebanyak dua
bahagian saudara perempuan. Allah menerangkan (hukum ini)
kepadamu supaya kamu tidak sesat. Dan Allah Maha Mengetahui
segala sesuatu.
(an-Nisa : 176)
11. CARA PENGAMBILAN
HARTA PUSAKA
Jalan untuk melakukan pembahagian pusaka ialah
dengan terlebih dahulu meneliti :
- siapakah di antara waris yang berhak menerima
pusaka dengan jalan Ashabul-Furud ( ),
- kemudian dicari siapakah yang Mahjub ( ),
- barulah bakinya diberikan kepada yang berhak
menerima Asabah.
12. 1. Ashabul-Furud ( )
Golongan ini mengambil pusaka menurut
bahagian yang telah ditetapkan oleh syarak iaitu
sama ada 1/2, 1/3, 1/4, 2/3, 1/6 atau 1/8.
Mereka terdiri daripada isteri atau suami, ibu
atau nenek, bapa atau datuk, anak perempuan
atau cucu perempuan, saudara perempuan
kandung, saudara perempuan sebapa dan
saudara seibu.
13. 2. Asabah ( )
Merupakan golongan yang akan terima baki setelah
semua golongan (1) mendapat bahagian.
Terdapat 3 jenis asabah iaitu:
(a) Asabah Binafsih
(b) Asabah Bil Ghoir
(c) Asabah Maal Ghoir.
14. (a) Asabah Binafsih ( )
• Pembahagian pusaka dengan jalan menghabisi
semua harta, atau mengambil semua sisa untuk
sekelian orang lelaki, tidak bersebab atau beserta
orang lain.
• Mereka terdiri daripada 12 orang lelaki iaitu
bapa, datuk, anak lelaki, cucu lelaki anak
lelaki, saudara lelaki kandung, saudara lelaki
sebapa, anak lelaki saudara lelaki kandung, anak
lelaki saudara lelaki sebapa, bapa saudara
kandung, bapa saudara sebapa, anak lelaki bapa
sudara kandung dan anak lelaki bapa saudara
sebapa.
15. (b) Asabah Bil Ghoir ( )
• Pembahagian pusaka dengan jalan
menghabiskan semua harta, atau
pengambilan semua baki untuk semua
perempuan dengan sebab adanya orang lelaki
lain.
• Terdiri daripada 4 orang iaitu: anak
perempuan atau lelaki, cucu perempuan atau
lelaki, saudara kandung perempuan atau
lelaki, saudara sebapa atau lelaki perempuan
Pembahagian pusaka dengan jalan menghabisi semua harta, atau mengambil semua sisa untuk sekelian orang perempuan sebab beserta ora
16. (c) Asabah Maal Ghoir. ( )
• Pembahagian pusaka dengan jalan menghabisi
semua harta, atau mengambil semua sisa
untuk sekelian orang perempuan sebab
beserta orang perempuan lain.
• Terdiri daripada 2 orang perempuan iaitu:
saudara perempuan kandung dan saudara
perempuan sebapa (berkongsi dengan anak
atau cucu perempuan).
17. 3. Dhawil-Arham ( )
• Golongan ini akan menggantikan golongan (1)
dan (2) setelah kedua-duanya tiada
• kecuali suami atau isteri tidak menghalang
golongan ini mengambil bahagian harta.
• Tetapi biasanya golongan ini akan terhalang
menerima harta.
• Keadaan ini disebut hijab ( ) iaitu dinding
yang menjadi penghalang seseorang daripada
ahli waris untuk menerima pusaka kerana masih
ada ahli waris yang masih dekat hubungan
kekeluargaannya dengan simati (yang utama).
18. • Terdapat 4 golongan Dhawil-Arham (masih
ada hubungan kerabat) iaitu:
golongan datuk dan nenek,
golongan cucu dan cicit (anak dari cucu),
golongan anak saudara dari saudara
perempuan dan
golongan bapa saudara atau emak saudara
atau saudara lelaki atau perempuan ibu.
19. Jenis Hijab
• 2 Jenis HIJAB :
a. Hijab Nuqshon ( ) dan
b. Hijab Hirman ( )
20. (a) Hijab Nuqshon ( )
• Terhalang dengan mengurangi pembahagian
ahli waris dari menerima
pembahagian Ashabul-Furud yang lebih
banyak menjadi lebih sedikit, kerana masih
ada ahli waris lain yang bersama-samanya.
• Seperti suami dari menerima setengah
menjadi seperempat kerana ada anak atau
cucu.
21. (b) Hijab Hirman ( )
• Terhalang dengan tidak menerima
pembahagian pusaka sama sekali kerana
masih terdapat ahli waris yang lebih dekat
hubungannya dengan yang mati yang lebih
berhak untuk menerima harta pusaka.
• Misalnya saudara lelaki sebapa terhalang
kerana adanya saudara lelaki kandung dan
datuk terhalang sebab adanya bapa.
23. • Terdapat 15 ahli waris dari pihak lelaki, dan
• 10 ahli waris dari dari pihak perempuan
**yang layak menerima harta pusaka
24. 15 Waris dari pihak lelaki
seperti berikut:
1. Anak lelaki
2. Cucu lelaki dari anak lelaki
3. Bapa
4. Datuk
5. Saudara lelaki seibu sebapa
6. Saudara lelaki sebapa
7. Saudara lelaki seibu
8. Anak saudara lelaki dari seibu sebapa
9. Anak saudara lelaki dari seibu atau sebapa
10. Bapa saudara seibu sebapa
11. Bapa saudara sebapa
12. Sepupu dari bapa saudara seibu sebapa
13. Sepupu dari bapa saudara sebapa
14. Suami
15. Hamba sahaya
25. Jika kesemua waris lelaki di atas wujud, maka
hanya tiga orang sahaja yang layak iaitu:
1. Bapa
2. Anak lelaki
3. Suami
26. Ahli-ahli waris perempuan yang layak
menerima harta pusaka iaitu:
1. Anak perempuan
2. Cucu perempuan dari anak lelaki
3. Ibu
4. Nenek sebelah ibu
5. Nenek sebelah bapa
6. Saudara perempuan seibu sebapa
7. Saudara perempuan seibu
8. Saudara perempuan sebapa
9. Isteri
10. Petuan perempuan bagi hamba sahaya
27. Jika kesemua ahli waris diatas wujud, hanya
5 orang yang layak:
1. Anak perempuan
2. Cucu perempuan dari anak lelaki
3. Ibu
4. Saudara perempuan seibu sebapa
5. Isteri
28. Jika kesemua 25 waris lelaki dan perempuan
masih hidup, maka keutamaan akan
diberikan kepada hanya lima ahli waris
berikut:
1. Bapa
2. Ibu
3. Anak Lelaki
4. Anak Perempuan
5. Suami/Isteri
30. Bahagian Diperolehi Suami kepada simati
1/2
Tidak mempunyai anak ATAU
Tidak mempunyai cucu dari
anak lelaki
1/4
Mempunyai anak ATAU
Mempunyai cucu dari anak
lelaki
31. Bahagian diperolehi Isteri kepada simati
1/4
Tiada anak ATAU
Tiada cucu dari anak lelaki
1/8
Mempunyai anak ATAU
Mempunyai cucu dari anak
lelaki
32. Bahagian Diperolehi Anak Perempuan Simati
1/2
Hanya seorang sahaja DAN
tidak ada anak lelaki
2/3
2 orang anak perempuan atau
lebih DAN tiada anak lelaki
ASABAH BI-GHAIRIH
Mempunyai anak lelaki -
mendapat separuh dari
bahagian anak lelaki
33. Bahagian Diperolehi
Cucu Perempuan Anak
Lelaki Simati
1/2
Mempunyai seorang sahaja DAN
tiada anak
2/3
Mempunyai 2 orang atau lebih
DAN tiada anak
1/6
Mempunyai seorang atau lebih
jika bersama-sama dengan
seorang anak perempuan
ASABAH BI-GHAIRIH
Mempunyai cucu lelaki -
mendapat separuh dari
bahagian cucu lelaki daripada
anak lelaki.
Terhalang disebabkan
mempunyai anak lelaki ATAU 2
anak perempuan
atau lebih
34. Bahagian Diperolehi Bapa Simati
1/6
Mempunyai anak lelaki ATAU
cucu lelaki dari anak lelaki
1/6 dan Asabah
Mempunyai anak perempuan
ATAU cucu perempuan
dari anak lelaki
ASABAH
Tiada anak ATAU cucu dari
anak lelaki
35. Bahagian Diperolehi Ibu Kepada Simati
1/6
Mempunyai anak ATAU cucu
dari anak lelaki ATAU
mempunyai dua saudara
kandung ATAU saudara sebapa
1/3
Tidak mempunyai anak ATAU
cucu dari anak lelaki ATAU
tiada dua saudara kandung
ATAU saudara sebapa
1/3 dari baki
Mempunyai bapa serta suami
ATAU isteri
36. Bahagian Diperolehi Datuk kepada simati
Sama seperti bapa
Hanya mendapat bahagian
sekiranya tiada bapa
37. Bahagian Diperolehi
Saudara Perempuan Seibu
Sebapa kepada simati
1/2
Tiada anak, cucu, bapa DAN
tiada waris yang
menjadikannya Asabah
2/3
Dua orang atau lebih, tiada
anak, cucu, bapa DAN ahli yang
menjadikannya Asabah
ASABAH
Mempunyai saudara lelaki
kandung ATAU datuk.
Terhalang oleh
disebabkan adanya bapa, ATAU
anak lelaki ATAU cucu lelaki
dari anak lelaki
38. Bahagian
Diperolehi
Saudara Perempuan Sebapa
1/2
Hanya seorang, tiada anak, cucu,saudara kandung,
bapa
DAN tiada ahli yang menjadikannya Asabah
2/3
Dua orang atau lebih dengan syarat tiada cucu lelaki,
saudara kandung, bapa DAN tiada ahli yang
menjadikannya Asabah
1/6
Seorang atau lebih mempunyai saudara perempuan
seibu sebapa
Asabah disebabkan oleh saudara lelaki sebapa ATAU datuk
Terhalang
Oleh
1. Bapa
2. Dua orang atau lebih saudara perempuan kandung
3. Seorang saudara perempuan kandung dan
mempunyai
anak perempuan dan cucu perempuan
4. Saudara lelaki kandung
39. Bahagian Diperolehi
Saudara Seibu
(Lelaki/Perempuan)
1/6
Hanya seorang, tiada bapa,
datuk DAN tiada anak ATAU
cucu dari anak lelaki
1/3
Dua atau lebih, tiada bapa,
datuk DAN tiada anak ATAU
cucu dari anak lelaki
Terhalang oleh
Disebabkan adanya bapa,
datuk, anak dan cucu dari anak
lelaki
51. -
-
-WARIS
PMBHGN
ASAL
TASH-
HIEH
2 Anak Perempuan kepada saudara
perempuan
0/2
2 Anak Lelaki kepada SAUDARA LELAKI
asobah
2/2
2 Anak Perempuan kepada saudara
Lelaki
0/2
2 Anak Lelaki kepada saudara
perempuan
0/2
