Η ανακάλυψη 200 δις κυβικών μέτρων φυσικού αερίου στο μπλοκ 12 της Κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) σήμανε μια νέα ενεργειακή εποχή για την Κύπρο.

1. Μπορεί το Κυπριακό Φυσικό Αέριο να
Αναζωογονήσει την Κυπριακή Οικονομία;
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
Ερευνητικό Κέντρο Ευφυών Συστημάτων και Δικτύων ΚΟΙΟΣ
Πανεπιστήμιο Κύπρου

2. Σύνοψη
ψη
2
 Α θέ
Αποθέματα & Μ λλ
Μελλοντικές Ανάγκες Φυσικού Αέριου
έ Α ά Φ ύ Αέ
 Τεχνολογικά άλματα στην ανεύρεση & παραγωγή
χ γ μ η ρ η ρ γ γή
υδρογονανθράκων (Υ/Α)
 Διαδικασία επιβεβαίωσης κοιτασμάτων Υ/Α
 Αξιοποίηση ΦΑ
 1. Ανάπτυξη Πεδίου Αφροδίτη 2. Πόντιση Αγωγών
ά ξ δί δί ό ώ
3. Εξαγωγές ΦΑ
 Δεύτερος Γύρος Αδειοδότησης Θαλάσσιων Τεμαχίων
 Εντοπισμός Πετρελαίου Αξιοποίηση ΦΑ Επιλογές &
Πετρελαίου. ΦΑ.
προκλήσεις

3. Αποθέματα Φυσικού Αερίου (1)
μ ρ
3
Πηγή: BP (2012)
Μονάδες: Τρις Κυβικά Μέτρα (τκμ)
Σύνολο: 208.5 τκμ (2011)
Σύνολο: 131.2 τκμ (1991)

4. Αποθέματα Φυσικού Αερίου (2)
μ ρ ( )
4
Πηγή: BP (2012)
Σύνολο: 208.5 τκμ

5. Εισαγωγές Φυσικού Αερίου ΕΕ-27
5
Πηγή: E. Commission: European Statistical Pocketbook, 2012

6. Μελλοντικές Ενεργειακές Προβλέψεις
6
Ενεργειακές Πηγές
ργ ς ηγ ς Φυσικό Αέριο
ρ
2.8
2010: 10 tcf/έτος
2030: 15 tcf/έτος
Πηγή: BP Energy Outlook 2030 (2013)
1 κυβικό πόδι = 0.0283 κυβικά μέτρα

7. Η Αγορά Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου
7
 ΙΕΑ «Χρυσή εποχή ΦΑ 25% ενεργειακού μίγματος
ΙΕΑ: Χ ή ή ΦΑ»: ύ ί
 ΥΦΑ Μερίδιο ΦΑ από 9% (
ΥΦΑ: Μ ίδ ό % (2010) → 15.5% (
) % (2030)
)
 ΥΦΑ από Μ ζ βί
ό Μοζαμβίκη & Τ ζ ί (
Τανζανία (100 tcf ΦΑ) ;
f ΦΑ):
 Αυστραλία ο μεγαλύτερος εξαγωγέας ΥΦΑ το 2017
λί λύ ξ έ
-αποθέματα: 400 tcf | Browse | Preclude | Ichthys | Pluto
 Οι ΗΠΑ (επανάσταση σχιστολιθικού ΦΑ) θα εξάγουν ΦΑ το
2017

8. Εμπόριο Υγροποιημένου ΦΑ
8
1 κυβικό πόδι = 0.0283 κυβικά μέτρα Πηγή: BP Energy Outlook 2030

9. Τεχνολογικά άλματα στην ανεύρεση & παραγωγή Υ/Α
χ γ μ η ρ η ρ γ γή /
9
 1. Κατευθυνόμενες γεωτρήσεις (directional drilling)
μ ςγ ρή ς g
 2. Υδραυλική ρωγμάτωση (hydraulic fracking)
 3. Υπεράκτια συστήματα εξόρυξης & παράγωγης

10. 1. Κατευθυνόμενες γεωτρήσεις (directional drilling)
10
 Τελευταία 20 χρόνια αλματώδη αύξηση των ΚΓ
 Λόγοι ανάπτυξης:
 Αύξηση παραγωγικότητας και ποσότητας απόληψης
ξη η ρ γ γ η ς η ς ηψης
 Χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, min. απόσταση
 Πρόσβαση σε απρόσιτα κοιτάσματα: παράκτια κοιτάσματα από ξηρά
 Επιτυγχάνεται με συστήματα οδήγησης του κοπτικού άκρου
Πηγή: Vaclav (2008) Oil

11. Κατευθυνόμενες Γεωτρήσεις (2)
11
 Τ
Τεχνολογικές εξελίξεις:
λ έ ξ λίξ
 Χρήση νέων υλικών, π.χ. διατρητικά στελέχη από αλουμίνιο
 Πολυκρυσταλλικά συμπαγή αδαμαντοτρύπανα (PDC)
 Συστήματα εκτέλεσης μετρήσεων κατά τη γεώτρηση (MWD):
 Ταχύτητα περιστροφής γεώτρησης
 Κινητήρες πυθμένα
Πηγή: Σ. Σταματάκη
Πολλαπλές Γεωτρήσεις
(Multi-well drilling)

12. Ανάπτυξη κοιτάσματος στη Β. Θάλασσα
12
Κοίτασμα πετρελαίου στη Β.
Θάλασσα
Πηγή: Σ. Σταματάκη Ταμιευτήρας πετρελαίου

13. 2. Υδραυλική ρωγμάτωση (hydraulic fracking)
13
 Δ δ
Διαδικασία αύξησης δ
ί ύξ διαπερατότητας & πορώδες
ό ώδ
Πηγή: Pop. Science

14. Υδραυλική ρωγμάτωση (2)
14
 Εξό ξ σχιστολιθικού αερίου ( h l gas)
Εξόρυξη λθ ύ ί (shale )
 Υδραυλικό υγρό: 98-99.5% νερό & άμμος
 Πί
Πίεση υδρ. υγρού: 6 b
δ ύ 650 bars
 Αναπτύχθηκε από μικρές εταιρείες (service comps)
 Α
Απαγορεύεται σε Γ λλί & Ν Α
ύ Γαλλία Ν. Αφρική
ή
37,104 πηγάδια.
Πηγή: www.fracfocus.org

15. 3. Γεωτρητικές Eξέδρες & πλοία &
Εγκαταστάσεις Παραγωγής Υ/Α
15
km

16. Θαλάσσιες εγκαταστάσεις Υ/Γ (2)
16
 FPSO
 Template
l

17. Τεχνολογικές εξελίξεις στις πλωτές κατασκευές (3)
17
 Δ
Δυναμικά συστήματα σταθεροποίησης (D
ά ή θ ί (Dynamic
i
positioning, DP) >1000μ
 Συστήματα αγκύρωσης
 Πολλαπλοί κλάδοι (γραμμές)
 Εύκαμπτοι αγωγοί & ανωστικά σώματα (risers)
Πηγή: Bai (2010) Subsea Engineering

18. 18
Κυπριακό Φυσικό Αέριο (& Πετρέλαιο)
ό ό έ έλ

19. Λεκάνη της Λεβαντίνης & Δέλτα του Νείλου
19
Λεκάνη Λεβαντίνης
η β ης
Δέλτα Νείλου
122 τκπ ΦΑ
1.7 δισ.
1 7 δισ Βαρέλια πετρελαίου 223 τκπ ΦΑ
1.8 δισ. Βαρέλια πετρελαίου
Πηγή: US Geological Survey (2010)

20. 20
Αξιοποίηση Φυσικού Αέριου
ξ ί ύ έ

21. Ιστορικό ανακάλυψης Φ/Α στην Κύπρο
21
 1ος γύρος αδειοδοτήσεων τεμαχίων στη ΑΟΖ 2007
ύ δ δ ή ί
 Η Noble Energy απέκτησε τα δικαιώματα για το τεμ. 12
 Ο
Οκτ. 2008 συμφωνία αναλογικού καταμερισμού (PSC) N bl
8 ί λ ύ ύ (PSC)- Noble
 Σεπτ. 2009: 659 km2 3D σεισμικές μετρήσεις
 19 Σ
Σεπτ. 2011: Έ
Έναρξη εξερευνητικής δ ά
ξ ξ ή διάτρησης
 28.12.2011: ανακάλυψη 7 tcf φυσικού αέριου!
Πηγή: Κασίννης Σ.

22. Χαρακτηριστικά Πεδίου «Αφροδίτη»
22
 Σ
Συνολικό βάθ
λ ό βάθος: 5 861 (νερού 1 689 )
5,861μ ( ύ 1,689μ)
 Μέγεθος ταμιευτήρα: Πάχος: 100μ | Εμβαδό: 103.6km2
 Δ
Δυναμικότητα: 7 t f ( έ ό )
ό tcf (μέσο όρο)
 Απόσταση από τη στεριά: 160 km
Εκτιμημένη αξία: €24-36 δ ($ /ΜΜb )
 Ε έ ξί € 6 δις ($4-7/ΜΜbtu) Πηγή: Κασίννης Σ.
 Συν- εκμετάλλευση με Ισραήλ:
80% (Κ) 20% (Ι)
 Καλής ποιότητας μεθάνιο (CH4)
 Κό
Κόστος γεώτρησης: $ εκ.
ώ $75

23. ΦΑ: τα επόμενα βήματα
23
 1 Διαδικασία επιβεβαίωσης (
1. Δ δ ί β β ί (appraisal phase)
i l h )
 2. Ανάπτυξη Πεδίου Αφροδίτη
 3. Πό
Πόντιση Αγωγού/ων
Α ύ/
 4. Εξαγωγές Φυσικού Αέριου: Σταθμός Υγροποίησης, FLNG
Κύκλος Ζωής Πεδίων ΦΑ/Πετρελαίου
Ερευνητική Περιχαρ Ανάπτυξη Παραγωγή Εγκατάλειψη
[3-4 χρ.] άκωση [2-4 χρ.] [20-30 χρ.] [2-3 χρ.]
[1-3 χρ.]

24. 1. Διαδικασία Επιβεβαίωσης Πεδίων Π&ΦΑ
24
 Σ ό
Στόχος: μετατροπή ενός φυσικού πόρου σε απόθεμα
ή ό ύ ό όθ
 Καθορισμός όγκου Υ/Α, πληροφορίες για τα επόμενα βήματα
 Βελτιστοποίηση αξιοποίησης
 Μιν. 1 επιβεβαιωτική γεώτρηση ή/και 2D ή 3D σεισμικά
 Δοκιμές παραγωγής (αποληψιμότητα)
 Επόμενα βήματα:
 α) Ανεξάρτητος οίκος πιστοποιεί το απόθεμα (90%)
 β) Ενοποίηση εκμετάλλευσης (unitization agmt)
 Εμπορική ανάπτυξη πεδίου
μ ρ ή ξη
 Πώληση του πεδίου ή μεριδίου (farm out)

25. 2. Ανάπτυξη του πεδίου Αφροδίτη
25
 Υ θ λά
Υποθαλάσσιες υποδομές– στεγνά ή υγρά πηγάδια
δ έ ά ά άδ
 Πλωτή εξέδρα: τύπου spar ή FPU/S ή templates
 Flowlines – manifolds - umbilicals
 Υδραυλική & ηλεκτρική ισχύς, έλεγχος,
επικοινωνίες,
επικοινωνίες χημικά
 Εύκαμπτοι αγωγοί (risers)
 Κόστος:
 Independence Hub: $2 δις— $420m
 Ormen Lange: $12 δις ($7.5 δις)
g ς 75 ς
 Κόστος Υποδομών: $2-2.5 δις
 Η Κύπρος πρέπει να εξάξει ΦΑ
ρ ς ρ ξ ξ

26. 3. Πόντιση Υποθαλάσσιων Αγωγών
26
 Ε
Επισκόπηση και χαρτογράφηση του β θ ύ
ό ά βυθού
 Μήκος ~185 km
Κόστος: $800 εκ.-$2.3 δ
 Κό $8 $ δις
 Τεχνικές προκλήσεις:
 Βάθ
Βάθος νερού: 2,574 μ (1)
ύ 2 4
 Ρήγμα (subduction zone)
 Γεωμορφολογία βυθού
 Χρηματοδότηση (;)
Πηγή: Κασίννης Σ.

27. Υποθαλάσσιοι Αγωγοί (2)
27
 Βάθ νερού: πίεση ( 220 b
Βάθος ύ ί (220 bars)
)
 Ποσότητα ΦΑ
 Βέλ
Βέλτιστη δ δ
διαδρομή
ή
 Πόντιση αγωγού (S-lay, J-lay)
 Τ
Τοποθέτηση χαλικιού
θέ λ ύ
 Σεισμογενείς περιοχή
 Γεω-κινδύνοι
δύ
 Περιβαλλοντικές
πτυχές
έ

28. 4. Χερσαίος σταθμός υγροποίησης (LNG plant)
28
 Π πιθανή τοποθεσία ο Β
Πιο θ ή θ ί Βασιλικός
λ ό
 Το μέγεθος του τερματικού βασίζεται στην παραγωγή ΥΦΑ
Πηγή: Wallace P. (2011) Global CSS

29. Χερσαίος τερματικός ΥΦΑ
29
 Ε ί
Εκτίμηση κόστους
ό Bontag A-H (Indonesia): 22.6 MTPA
 Άλλα θέματα:
Πηγή: Wallace P. (2011) Global CSS
 375 MW ( MTPA)
(15MTPA)
 Περιορισμένος χώρος
 Ασφάλεια: καύση φυσικού αερίου (flaring)
 Χρονοδιάγραμμα: +6χρόνια
 Άντληση κεφαλαίων (;)

30. Εξαγωγή με πλωτή μονάδα υγροποίησης (FLNG)
30
 Εν πλω υγροποίηση: καινοτομία
 FLNG Prelude 1ο στον κόσμο
 Παράδοση 2017
Shell FLNG Concept
 Κόστος: $5-6 δις
 Μη-δοκιμασμένη τεχνολογία
Μη δοκιμασμένη
 600,000 τ │μήκος: 488μ
 3 5-4 mtpa (2-3tcf)
3.5-4
 Αγκυρώνεται μόνιμα
 Συνεχή λειτουργία:
30-40 χρόνια

31. Μεταφορά ΥΦΑ
31
 Υ
Υγραεριοφόρα πλοία τύπου LNG
ό λ ί ύ
 Εν πλω υγροποίηση (boil off liquefaction)
 15-20 έ συμβόλαια
έτη βόλ
 Το ΥΦΑ μεταφέρεται σε ατμ. πίεση & θερμ. –161˚C
 Α ά
Ανάγκη σταθμού αεριοποίησης
θ ύ ί
 Q-max: 266,000 m3 (Κατάρ)

32. Περιβαλλοντικά Πτυχές*
32
 Ε ό
Εκπόνηση ξ
ξεχωριστής περιβαλ. μελέτης για κάθε στάδιο
ή β λ λέ άθ άδ
 Φάση αναζήτησης: περιορισμένες επιπτώσεις, air-guns,
ατμοσφαιρικοί ρύποι σκουπίδια
ρύποι,
 Φάση εξερεύνησης: Λάσπη γεώτρησης,
θρύμματα, αγκυρώσεις,
θρύμματα αγκυρώσεις αποτροπέας εκρήξεων
 Ανάπτυξη πεδίων Υ/Α: flowlines, καλώδια,
πλατφόρμας, αγκυρώσεις, ατμ ρύποι. Βένθος
 Μεταφορά Υ/Α: Πόντιση αγωγών, ζημία
στη θαλάσσια χ ρ
η χλωρίδα & πανίδα
 Απογραφή θαλάσσιων ειδών: βένθος &
νήκτον
Θαλάσσιο όρος «Ερατοσθένης»
*Χατζηστάσου Κ. Η Περιβαλλοντική Πτυχή της Αξιοποίησης Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων («Πολίτης» 23 Οκτ., 2011)

33. Δεύτερος Γύρος Αδειοδότησης
33
• Π
Προκήρυξη: 11 Φ β ‘12 11 Μ ΐ ‘12
ή ξ Φεβ. ‘12-11 Μαΐου
• 12 μπλοκς συνολικού εμβαδού 50,000 km2
• Τ ενδιαφέρον ξ έ
Το δ έ ξεπέρασε τις προσδοκίες
δ ί
• Μνηστήρες: 15 αιτήσεις για 9 τεμάχια | 5 εταιρείες & 10
κοινοπραξίες
• Ανάμεσα στις 29 εταιρείες:
• Petronas (Μαλαισία)
(Μαλαισία),
Total (Γαλλία), ENI (Ιταλία),
Woodside, KOGAS
2
• Πιο δημοφιλή τεμάχια: 2 & 9
9

34. Δεύτερος Γύρος Αδειοδότησης
34
• Σ δ
Συνδρομή εμπειρογνωμόνων & B i i F
ή ό Beicip Franlab
l b
• Διαπραγματεύσεις: 30 Οκτ ‘12-24.1 (ENI-KOGAS), 6.2 (Total)
• Α
Αποτυχημένη δ
έ διαπραγμάτευση με T t l N
ά Total-Novatec-GPB
t GPB
• Παραχώρηση τεμαχίων 2, 3, 9 στις ΕΝΙ-KOGAS
• Τ ά
Τεμάχια 10 & 11 στην T l
Total
• Μπόνους: €150 (ENI-KOGAS)
+ €24 (Total) = €174 εκ
εκ.
• Ερευνητικό πρόγραμμα:
ως 10 γεωτρήσεις σε 3 χρόνια
• Αναζήτηση πετρελαίου

35. Σημαντικές Εξελίξεις
35
 T t l τεχνογνωσία σε υπερβαθειά νερά, market cap: €93
Total: ί β θ ά ά k t
δις, 96,104 προσωπικό, 2.34 mboe/μέρα, κέρδη: €12.3 δις
 ΕΝΙ: market cap.: €87.7 δις, 78,686 προσωπικό, κέρδη:
€6,86 δις, 1 581 mboe/μέρα,
€6 86 δις 1.581 mboe/μέρα παρουσία σε 79 χώρες
 KOGAS: μεγαλύτερη εισαγωγέας ΥΦΑ στον κόσμο
εισοδήματα: $ 8 δις, ερεύνα Y/A
ήμ $11.8 ς, ρ /

36. Σημαντικές Εξελίξεις
36
 Δ 2 2012: Η W d id αγόρασε 29 66% στο Λ β άθ
Δεκ 2, 2012 Woodside ό 29.66% Λεβιάθαν
για $2,5 δις → 5.1 tcf
 Το ΦΑ κοστολογείται προς $0 5/ΜΜΒtu
$0.5/ΜΜΒtu
 Συνεργασία Κύπρου-Ισραήλ
 Αποθέματα ΦΑ Αιγύπτου: 77 tcf πρόκληση εισαγωγής YΦΑ
tcf,
 Τεμάχιο 12: Farm-in Delek/Anver 30%

37. Ευκαιρίες Απασχόλησης
ρ ς χ η ης
37
 Παραδοχές: υπεράκτιος αγωγός από 12
12,
τερματικό επεξερ. & υγροποίησης 2019
5 mtpa, χερσαίος αγωγός
p χ ρ γ γ
 1. Εξερεύνηση. Γεωφυσικές έρευνες:
40 άτομα, γεωφυσικούς, σεισμικούς
βοηθούς,
β θ ύ γεωλόγοι, πετροφυσικοί, μηχ.
λό ί
περιβάλλοντος, πλατφόρμα: 100 άτομα:
μηχ
μηχαν. πετρελαίων & υγρών, τεχνικοί
ρ γρ , χ
 2. Εξόρυξη & μεταφορά. 100 άτομα,
χημικοί, μηχανολόγοι, χειριστές
γεωτρύπανου, γερανών, μάγειροι, δύτες.
ύ ώ ά δύ
Αγωγοί: 350 άτομα: συγκολλητές,
επιθεωρητές, ναυπηγοί, structural engrg
st uctu a e g g
Μελέτη ΑνΑΔ (2012) Aνάγκες Aπασχόλησης και Kατάρτισης
για Aποτελεσματική Διαχείριση Του ΦΑ στην Κύπρο

38. Ευκαιρίες Απασχόλησης
38
 3 Τ
3. Τερματικό επεξεργασίας & υγροποίησης: 4 400 ά
ό ξ ί ί 4,400 άτομα για 4
χρόνια , ανωτέρου, μέσου & κατωτέρου επιπέδου
 4. Διανομή & εξαγωγή:
4 μή ξ γ γή
Κατασκευή αγωγών 200
άτομα. Πολιτικοί Μηχ.,
μηχ. περιβάλλοντος,
μηχ περιβάλλοντος
τεχνικοί δομικών έργων,
συγκολλητές, οδηγοί
μηχανημάτων.
μηχανημάτων
Λειτουργία: 30 άτομα
 5. Διανομή &
λειτουργία: 200 άτομα
Μελέτη ΑνΑΔ (2012) Aνάγκες Aπασχόλησης και Kατάρτισης
για Aποτελεσματική Διαχείριση Του ΦΑ στην Κύπρο

39. Χρονοδιάγραμμα: ΦΑ vs Πετρέλαιο
39
 Αξ
Αξιοποίηση ΦΑ 2007 → >2022
ί ΦΑ:
2007‐11 2012‐14 2014‐16 ΥΦΑ: 2015‐22 Εξαγωγές: >2022
Ερευνητική Περιχαρ Ανάπτυξη Παραγωγή Εγκατάλειψη
[3-4 χρ.] άκωση [2-4 χρ.] [20-30 χρ.] [2-3 χρ.]
[1-3 χρ.]
Σταθμός
Υγροποίησης
[5-7 χρ.]
 Αξιοποίηση Πετρελαίου: 2013 → >2021
ξ ί λ ί
2013‐15 2016‐17 2018‐21 Εξαγωγές: >2021
Ερευνητική Περιχαρ Ανάπτυξη Παραγωγή Εγκατάλειψη
[3-4 χρ.] άκωση [2-4 χρ.] [20-30 χρ.] [2-3 χρ.]
[1-3 χρ.]
FPSO [2-2.5 χρ.]

40. Προκλήσεις
40
 Α
Ανταγωνισμός: Κ ά Αυστραλία, Ανατολ.-Δυτική Αφρική
ό Κατάρ, Α λί Α λ Δ ήΑ ή
 ΗΠΑ: Σχιστόλιθο ΦΑ
 Ά λ
Άντληση των απαραίτητων κεφαλαίων ($8
ί λ ί ($8-10 δ )
δις)
 Εποπτεία εταιρειών
 Ρόλ ΚΡ ΕΤ Υ Κ /ΔΕΦΑ/ΡΑΕΚ
Ρόλοι ΚΡ.ΕΤ.Υ.Κ./ΔΕΦΑ/ΡΑΕΚ
Κατάρ
 Σύγκρουση εκτελεστικής-νομοθετικής εξουσίας
 Μετατροπή πόρων σε αξία ( l
ή ό ξί (value creation)
i )
 Μεταφορά τεχνογνωσίας
 Διαχείριση ΦΑ/Πετρελαίου
 Ταμείο Υ/Α

41. Συμπερασματικά Σχόλια
41
 Σ β έ εταιρείες δ
Σοβαρές ί δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ
ύ
 Συνεργασία με Ισραήλ: επιβάλλεται
 Π
Προτεραιότητα: αναζήτηση πετρελαίου
ό ζή λ ί
 Ενδιάμεση λύση εισαγωγής ΦΑ
 Υ/Α μη-ανανεώσιμη πηγή ενέργειας
Υ/Α: ώ ή έ
 Παραδείγματα: Νορβηγία vs. Βενεζουέλα
 Αξιοποίηση ( έ ) ταλέντων
ξ ί (νέων) λέ
 Τουρκικές προκλήσεις
 Ενεργειακή πολιτική-όραμα
 Κύπρος: ενεργειακός κέντρο, petro-cluster
 Δεν έχουμε την πολυτέλεια να χρονοτριβούμε!

42. Άρθρα/Δημοσιεύσεις
42
 Χ ζ
Χατζηστάσου Κ Η Π β λλ
ά Κ, Περιβαλλοντική Π ή της Αξιοποίησης
ή Πτυχή Αξ ί
Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων («Πολίτης» 23 Οκτ, 2011)
 Χατζηστάσου Κ Η Ενεργειακή Επανάσταση στις ΗΠΑ και
Κ,
το Κυπριακό Φυσικό Αέριο (Φιλελεύθερος, 31 Δεκ., 2012)
 Χατζηστάσου Κ Οι Συνήθεις Πρακτικές των Πετρελαϊκών
Κ,
Συμφωνιών και Πλειοδοσιών (Σημερινή, 20 Νοε., 2012)
 Hadjistassou C How Hydrocarbons Can Steer Cyprus Out
j y C Cyp O
of Crisis (Sunday (Cyprus) Mail, 15 Jul., 2012)
 Hadjistassou C Fulfilling Cyprus’s Interim Natural Gas
j f g yp
Needs (Cyprus Weekly, 23 Nov., 2012)
 Hadjistassou C & Hadjiantonis A. Risk Assessment of
Offshore Oil & Gas Installations Under Cyber Threats
(East-Meets-West Congress, UCy, 2012)

43. 43
Σας ευχαριστούμε!
Στοιχεία επικοινωνίας:
Κωνσταντίνος Χατζηστάσου, PhD
Ιστοσελίδα: www.energysequel.com