SlideShare a Scribd company logo
ԻՄ ՏԱՐԻՔԸ
 Պատահե՞լէ,որ անձրևը սիրես ջերմությունից
 շատ,ցանկացել՞եսերբևէ քայլել միայնակ,լսել
 թախծոտ երգ,որը թվում է քո մասին է
 հենց:Պատահե՞լէ,որ թվա քեզ ոչ ոք էլ չի
 հասկանում,քո ներսում աղմուկ կա`ոչ ոք չի
 լսում,աշունն ես սիրում,Տերյանով ապրում,դու
 սիրոմասինֆիլմերեսդիտում,նաևխզբզումայդսիրո
 մասինուհաճախպատրումդեռանստորագիր…Սիր
 ահարվումես,շուտովմոռանում,մեկ-
 մեկփնտրումեսքեզուրիշկյանքում,գտնում,կորցնու
 մ,անուրջներստեղծումուքոաշխարհիպատերնեսդն
 ում:Քեզոչոքպետքչէ,բայցմենա՞կեսդու,աշխարհնա
 յսնեղէուհզո՞րեսդու….Հոգոբանականտերմինների
 մեջգտնելլուծումըքոայդվիճակիիզուրփորձիր,պար
 զապես ժպտա ու քիչ մռայլվիր
 Բոլոր
      տարիքային ճգնաժամերից ամենաբուռն
 արտահայտվողը դեռահասության ճգնաժամն
 է:Թերևս սա է պատճառը,որ տարբեր
 ժողովուրդների մոտ այս տարիքի
 նկատմամբ յուրահատուկ վերաբերմունք է
 ձևավորվել «օրինակ «ֆրանսիացիները
 դեռահասության շրջանը«ապերախտ կամ հիմար
 տարիք» են անվանում ,իսկ պարզունակ
 ժողովուրդներն այս տարիքում հատուկ
 ձեռնադրություններ են կազմակերպում
   Հոգեբանական գրականության մեջ առանձնացվում են դեռահասության
    ճգնաժամիհետևյալախտանշաններըգերկենտրոնացումայնպիսիհարցերի
    վրա,ինչպիսիքեն«ովեմ»,«ինչուեմծնվել»,«գեղեցիկեմ,թետգեղ»անլիարժ
    եքությանզգացում,ընկճվածություն,տագնապներ`կապվածմարմնիմասե
    րիհամաչափությանհետ(դիսմորֆոֆոբիա),դեպերսոնալիզացիոներևույթ
    ներ(դեռահասինթվումէթեինքըփոխվելէհայտարարումէորչիզգումիրես-
    ը,գերկենտրոնացումսեփականես-
    իվրա,քննադատությանհանդեպխիստզգայունություն,նեգատիվիզմ(ամեն
    ինչումհակառակվումէմեծերին),օրինազանցվարք,տանիցփախուստներ,
    կուռքերիստեղծումևայլն:
   Ինչպեսցույցենտվելմիշարքհեղինակների(Է.Շպրանգեր,Լ.Վիգոտսկիևուր
    իշներ)հետազոտությունները,այստարիքումանձըյուրահատուկ«ծնունդ»է
    ապրումվերակառուցվումէինքնագիտակցությունը:Դեռահասըսկսումէգի
    տակցելիրենորպեստղամարդ/կինփորձումէհասկանալթեինչէնշանակու
    մլինելտղամարդ/կինինչպիսինէինքըորպեստվյալսեռիներկայացուցիչփո
    րձումէինքնահաստատվել(Ս.Խուդոյան):
   Սկսումենֆիքսվելիրենցարտաքինիվրաքանիորվերջինսկարևորդերէխաղ
    ումհակառակսեռիհետհարաբերությունների,դրականկամբացասականսե
    ռայինես-
    կոնցեպցիայիինքնագնահատականիձևավորման,հետևաբարնաև`դեռահ
    ասությանճգնաժամիհանգուցալուծմանգործում:Դաէպատճառը,որայստ
    արիքինբնորոշհոգեախտաբանությանմեջմեծտեղենգրավումարտաքինիհ
    ետկապվածպրոբլեմները(հատկապեսաղջիկներիմոտ,քանիորայնավելիկ
    արևորնշանակությունունինրանցհամար,քանտղաների),որոնքկարողենդ
    իտվելորպեսբացասականսեռայինես-
    կոնցեպցիայովպայմանավորվածխանգարումներ:

 Ինչպեսցույց են տվել մի շարք
 հեղինակների(Է.Շպրանգեր,Լ.Վիգոտսկի և
 ուրիշներ)հետազոտությունները,այս
 տարիքում անձըյուրահատուկ«ծնունդ»է
 ապրում վերակառուցվում է
 ինքնագիտակցությունը:Դեռահասը սկսում է
 գիտակցելիրեն որպես
 տղամարդ/կինփորձումէհասկանալթեինչէնշա
 նակումլինելտղամարդ/կինինչպիսինէինքըոր
 պեստվյալսեռիներկայացուցիչփորձումէինքնա
 հաստատվել(Ս.Խուդոյան)
 Սկսումենֆիքսվելիրենցարտաքինիվրաքանիորվե
    րջինսկարևորդերէխաղումհակառակսեռիհետհար
    աբերությունների,դրականկամբացասականսեռայ
    ինես-
    կոնցեպցիայիինքնագնահատականիձևավորման,հ
    ետևաբարնաև`դեռահասությանճգնաժամիհանգու
    ցալուծմանգործում:Դաէպատճառը,որայստարիքի
    նբնորոշհոգեախտաբանությանմեջմեծտեղենգրավ
    ումարտաքինիհետկապվածպրոբլեմները(հատկա
    պեսաղջիկներիմոտ,քանիորայնավելիկարևորնշա
    նակությունունինրանցհամար,քանտղաների),որոն
    քկարողենդիտվելորպեսբացասականսեռայինես-
    կոնցեպցիայովպայմանավորվածխանգարումներ:

 Այսհամախտանիշերիցեննյարդայինանորեքսիան(
 ավելիգեղեցիկերևալունպատակովսննդիցհրաժար
 ում)դիսմորֆոֆոբիան:Վերջինիսդեպքումհիվանդն
 երըհամոզվածեն,որիրենքորոշակիմարմնականթե
 րությունունեն`տգեղքիթ(ՍիրանոդեԲերժերակիբա
 րդույթը),«լոշտակ»ականջներ,տգեղմաշկ,չափազ
 անցգիրությունկամնիհարություն,հաստ,բարակկ
 ամծուռոտքեր:Այսհամախտանիշիդեպքումենիհայ
 տէգալիս,այսպեսկոչված,«հայելուսիմպտոմը»(դեռ
 ահասըսևեռունկերպովհետազոտումէիրենհայելու
 մ)և,«լուսանկարմանսիմպտոմը»(հրաժարվումենլ
 ուսանկարվելուց)
   Շ.Բյուլերըդեռահասությանփուլումառանձնացնումէնեգատիվևպոզիտիվշ
    րջաններ:Նեգատիվշրջանիհիմնականբնութագիրընախկինհետաքրքրությ
    ուններիմահացումնէ,սկսումէիհայտգալսեռականմղումը,ինչնէլպայման
    ավորումէայսշրջանիբացասականախտանշանները(տագնապայնություն
    ը,ագրեսիվությունը,լարվածությունը,անիմաստբունտը,նեգատիվիզմըևա
    յլն):Պոզիտիվշրջանըբնութագրվումէնորհետաքրքրությունների,արժեքնե
    րիիհայտգալով.դեռահասըձգտումէմտերմիկհարաբերությունների,արթն
    անումէսիրոզգացմունքը:ԿուրտԼևինըդեռահասությանկարևորագույնբնո
    ւթաիրնէհամարումկենսագործունեությանդաշտիընդարձակումը:Այստա
    րիքիհիմնականպրոբլեմները,ըստնրա,պայմանավորվածենդեռահասիմա
    րգինալստատուսովªնաո°չերեխաէևո°չէլմեծ,անորոշվիճակումէ,ինչնէլնե
    րքինհակասությունների,ոչադեկվատվարքի,միծայրահեղությունիցմյուսի
    մեջհայտնվելու,անինքնավստահությանպատճառէհանդիսանում:
   Դեռահասությանճգնաժամըկարողէընթանալմեղմկամսուր:Դամեծապես
    պայմանավորվածէդաստիարակությամբ:Պարզվելէ«որբացասականազդե
    ցությունենունենումհատկապեսավտորիտարևհակասականբնույթիդաստ
    իարակությանոճերը(ծնողըմիանշանակչիվերաբերվումերեխային)«ինչպե
    սնաևսիմբիոտիկդաստիարակչականմոտեցումը(այսդեպքումծնողնընկալ
    ումէիրենևերեխայինորպեսմեկամբողջություն,ձգտումէբավարարելնրաբ
    ոլորպահանջները,պաշտպանելպրոբլեմներից,երեխաննրանթվումէփոքր
    ուանօգնական):Ճգնաժամիընթացքիգործումարտաքիններգործություննե
    րիորոշիչնշանակությանմասինէվկայումնաևայն«որպարզունակցեղերիմ
    ոտդեռահասություննընթանումէհարթ,առանցճգնաժամերի:Դաբացատրվ
    ումէայդհասարակություններիոչբարդկառուցվածքով(հասարակականկյ
    անքըկազմակերպվումէավանդույթներով,ալտերնատիվզարգացմանհնա
    րավորություններչկան),սեռականհարաբերություններիթույլտվությամբ,մ
    անկականսոցիալականդիրքիցմեծականինանցմանկտրուկբնույթով(ձեռն
    ադրություններիմիջոցով):

   Դեռահասությանճգնաժամըկարողէընթանալմեղմկամ
    սուր:Դամեծապեսպայմանավորվածէդաստիարակությ
    ամբ:Պարզվելէ«որբացասականազդեցությունենունենո
    ւմհատկապեսավտորիտարևհակասականբնույթիդաս
    տիարակությանոճերը(ծնողըմիանշանակչիվերաբերվո
    ւմերեխային)«ինչպեսնաևսիմբիոտիկդաստիարակչակ
    անմոտեցումը(այսդեպքումծնողնընկալումէիրենևերեխ
    այինորպեսմեկամբողջություն,ձգտումէբավարարելնր
    աբոլորպահանջները,պաշտպանելպրոբլեմներից,երե
    խաննրանթվումէփոքրուանօգնական):Ճգնաժամիընթ
    ացքիգործումարտաքիններգործություններիորոշիչնշա
    նակությանմասինէվկայումնաևայն«որպարզունակցեղ
    երիմոտդեռահասություննընթանումէհարթ,առանցճգն
    աժամերի:Դաբացատրվումէայդհասարակությունների
    ոչբարդկառուցվածքով(հասարակականկյանքըկազմա
    կերպվումէավանդույթներով,ալտերնատիվզարգացմա
    նհնարավորություններչկան),սեռականհարաբերությու
    ններիթույլտվությամբ,մանկականսոցիալականդիրքից
    մեծականինանցմանկտրուկբնույթով(ձեռնադրությունն
    երիմիջոցով):

դեռահասություն

More Related Content

More from movsesyanlilit

ուսուրական վագր
ուսուրական վագրուսուրական վագր
ուսուրական վագրmovsesyanlilit
 
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››movsesyanlilit
 

More from movsesyanlilit (6)

Վիեննա
ՎիեննաՎիեննա
Վիեննա
 
Աթենք
ԱթենքԱթենք
Աթենք
 
իմհոթեպ
իմհոթեպիմհոթեպ
իմհոթեպ
 
արտեմիդա
արտեմիդաարտեմիդա
արտեմիդա
 
ուսուրական վագր
ուսուրական վագրուսուրական վագր
ուսուրական վագր
 
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››
‹‹ճանաչենք հին ու նոր երևանը››
 

դեռահասություն

  • 2.  Պատահե՞լէ,որ անձրևը սիրես ջերմությունից շատ,ցանկացել՞եսերբևէ քայլել միայնակ,լսել թախծոտ երգ,որը թվում է քո մասին է հենց:Պատահե՞լէ,որ թվա քեզ ոչ ոք էլ չի հասկանում,քո ներսում աղմուկ կա`ոչ ոք չի լսում,աշունն ես սիրում,Տերյանով ապրում,դու սիրոմասինֆիլմերեսդիտում,նաևխզբզումայդսիրո մասինուհաճախպատրումդեռանստորագիր…Սիր ահարվումես,շուտովմոռանում,մեկ- մեկփնտրումեսքեզուրիշկյանքում,գտնում,կորցնու մ,անուրջներստեղծումուքոաշխարհիպատերնեսդն ում:Քեզոչոքպետքչէ,բայցմենա՞կեսդու,աշխարհնա յսնեղէուհզո՞րեսդու….Հոգոբանականտերմինների մեջգտնելլուծումըքոայդվիճակիիզուրփորձիր,պար զապես ժպտա ու քիչ մռայլվիր
  • 3.
  • 4.  Բոլոր տարիքային ճգնաժամերից ամենաբուռն արտահայտվողը դեռահասության ճգնաժամն է:Թերևս սա է պատճառը,որ տարբեր ժողովուրդների մոտ այս տարիքի նկատմամբ յուրահատուկ վերաբերմունք է ձևավորվել «օրինակ «ֆրանսիացիները դեռահասության շրջանը«ապերախտ կամ հիմար տարիք» են անվանում ,իսկ պարզունակ ժողովուրդներն այս տարիքում հատուկ ձեռնադրություններ են կազմակերպում
  • 5. Հոգեբանական գրականության մեջ առանձնացվում են դեռահասության ճգնաժամիհետևյալախտանշաններըգերկենտրոնացումայնպիսիհարցերի վրա,ինչպիսիքեն«ովեմ»,«ինչուեմծնվել»,«գեղեցիկեմ,թետգեղ»անլիարժ եքությանզգացում,ընկճվածություն,տագնապներ`կապվածմարմնիմասե րիհամաչափությանհետ(դիսմորֆոֆոբիա),դեպերսոնալիզացիոներևույթ ներ(դեռահասինթվումէթեինքըփոխվելէհայտարարումէորչիզգումիրես- ը,գերկենտրոնացումսեփականես- իվրա,քննադատությանհանդեպխիստզգայունություն,նեգատիվիզմ(ամեն ինչումհակառակվումէմեծերին),օրինազանցվարք,տանիցփախուստներ, կուռքերիստեղծումևայլն:  Ինչպեսցույցենտվելմիշարքհեղինակների(Է.Շպրանգեր,Լ.Վիգոտսկիևուր իշներ)հետազոտությունները,այստարիքումանձըյուրահատուկ«ծնունդ»է ապրումվերակառուցվումէինքնագիտակցությունը:Դեռահասըսկսումէգի տակցելիրենորպեստղամարդ/կինփորձումէհասկանալթեինչէնշանակու մլինելտղամարդ/կինինչպիսինէինքըորպեստվյալսեռիներկայացուցիչփո րձումէինքնահաստատվել(Ս.Խուդոյան):  Սկսումենֆիքսվելիրենցարտաքինիվրաքանիորվերջինսկարևորդերէխաղ ումհակառակսեռիհետհարաբերությունների,դրականկամբացասականսե ռայինես- կոնցեպցիայիինքնագնահատականիձևավորման,հետևաբարնաև`դեռահ ասությանճգնաժամիհանգուցալուծմանգործում:Դաէպատճառը,որայստ արիքինբնորոշհոգեախտաբանությանմեջմեծտեղենգրավումարտաքինիհ ետկապվածպրոբլեմները(հատկապեսաղջիկներիմոտ,քանիորայնավելիկ արևորնշանակությունունինրանցհամար,քանտղաների),որոնքկարողենդ իտվելորպեսբացասականսեռայինես- կոնցեպցիայովպայմանավորվածխանգարումներ: 
  • 6.
  • 7.  Ինչպեսցույց են տվել մի շարք հեղինակների(Է.Շպրանգեր,Լ.Վիգոտսկի և ուրիշներ)հետազոտությունները,այս տարիքում անձըյուրահատուկ«ծնունդ»է ապրում վերակառուցվում է ինքնագիտակցությունը:Դեռահասը սկսում է գիտակցելիրեն որպես տղամարդ/կինփորձումէհասկանալթեինչէնշա նակումլինելտղամարդ/կինինչպիսինէինքըոր պեստվյալսեռիներկայացուցիչփորձումէինքնա հաստատվել(Ս.Խուդոյան)
  • 8.
  • 9.  Սկսումենֆիքսվելիրենցարտաքինիվրաքանիորվե րջինսկարևորդերէխաղումհակառակսեռիհետհար աբերությունների,դրականկամբացասականսեռայ ինես- կոնցեպցիայիինքնագնահատականիձևավորման,հ ետևաբարնաև`դեռահասությանճգնաժամիհանգու ցալուծմանգործում:Դաէպատճառը,որայստարիքի նբնորոշհոգեախտաբանությանմեջմեծտեղենգրավ ումարտաքինիհետկապվածպրոբլեմները(հատկա պեսաղջիկներիմոտ,քանիորայնավելիկարևորնշա նակությունունինրանցհամար,քանտղաների),որոն քկարողենդիտվելորպեսբացասականսեռայինես- կոնցեպցիայովպայմանավորվածխանգարումներ: 
  • 10.
  • 11.
  • 12.  Այսհամախտանիշերիցեննյարդայինանորեքսիան( ավելիգեղեցիկերևալունպատակովսննդիցհրաժար ում)դիսմորֆոֆոբիան:Վերջինիսդեպքումհիվանդն երըհամոզվածեն,որիրենքորոշակիմարմնականթե րությունունեն`տգեղքիթ(ՍիրանոդեԲերժերակիբա րդույթը),«լոշտակ»ականջներ,տգեղմաշկ,չափազ անցգիրությունկամնիհարություն,հաստ,բարակկ ամծուռոտքեր:Այսհամախտանիշիդեպքումենիհայ տէգալիս,այսպեսկոչված,«հայելուսիմպտոմը»(դեռ ահասըսևեռունկերպովհետազոտումէիրենհայելու մ)և,«լուսանկարմանսիմպտոմը»(հրաժարվումենլ ուսանկարվելուց)
  • 13.
  • 14. Շ.Բյուլերըդեռահասությանփուլումառանձնացնումէնեգատիվևպոզիտիվշ րջաններ:Նեգատիվշրջանիհիմնականբնութագիրընախկինհետաքրքրությ ուններիմահացումնէ,սկսումէիհայտգալսեռականմղումը,ինչնէլպայման ավորումէայսշրջանիբացասականախտանշանները(տագնապայնություն ը,ագրեսիվությունը,լարվածությունը,անիմաստբունտը,նեգատիվիզմըևա յլն):Պոզիտիվշրջանըբնութագրվումէնորհետաքրքրությունների,արժեքնե րիիհայտգալով.դեռահասըձգտումէմտերմիկհարաբերությունների,արթն անումէսիրոզգացմունքը:ԿուրտԼևինըդեռահասությանկարևորագույնբնո ւթաիրնէհամարումկենսագործունեությանդաշտիընդարձակումը:Այստա րիքիհիմնականպրոբլեմները,ըստնրա,պայմանավորվածենդեռահասիմա րգինալստատուսովªնաո°չերեխաէևո°չէլմեծ,անորոշվիճակումէ,ինչնէլնե րքինհակասությունների,ոչադեկվատվարքի,միծայրահեղությունիցմյուսի մեջհայտնվելու,անինքնավստահությանպատճառէհանդիսանում:  Դեռահասությանճգնաժամըկարողէընթանալմեղմկամսուր:Դամեծապես պայմանավորվածէդաստիարակությամբ:Պարզվելէ«որբացասականազդե ցությունենունենումհատկապեսավտորիտարևհակասականբնույթիդաստ իարակությանոճերը(ծնողըմիանշանակչիվերաբերվումերեխային)«ինչպե սնաևսիմբիոտիկդաստիարակչականմոտեցումը(այսդեպքումծնողնընկալ ումէիրենևերեխայինորպեսմեկամբողջություն,ձգտումէբավարարելնրաբ ոլորպահանջները,պաշտպանելպրոբլեմներից,երեխաննրանթվումէփոքր ուանօգնական):Ճգնաժամիընթացքիգործումարտաքիններգործություննե րիորոշիչնշանակությանմասինէվկայումնաևայն«որպարզունակցեղերիմ ոտդեռահասություննընթանումէհարթ,առանցճգնաժամերի:Դաբացատրվ ումէայդհասարակություններիոչբարդկառուցվածքով(հասարակականկյ անքըկազմակերպվումէավանդույթներով,ալտերնատիվզարգացմանհնա րավորություններչկան),սեռականհարաբերություններիթույլտվությամբ,մ անկականսոցիալականդիրքիցմեծականինանցմանկտրուկբնույթով(ձեռն ադրություններիմիջոցով): 
  • 15.
  • 16. Դեռահասությանճգնաժամըկարողէընթանալմեղմկամ սուր:Դամեծապեսպայմանավորվածէդաստիարակությ ամբ:Պարզվելէ«որբացասականազդեցությունենունենո ւմհատկապեսավտորիտարևհակասականբնույթիդաս տիարակությանոճերը(ծնողըմիանշանակչիվերաբերվո ւմերեխային)«ինչպեսնաևսիմբիոտիկդաստիարակչակ անմոտեցումը(այսդեպքումծնողնընկալումէիրենևերեխ այինորպեսմեկամբողջություն,ձգտումէբավարարելնր աբոլորպահանջները,պաշտպանելպրոբլեմներից,երե խաննրանթվումէփոքրուանօգնական):Ճգնաժամիընթ ացքիգործումարտաքիններգործություններիորոշիչնշա նակությանմասինէվկայումնաևայն«որպարզունակցեղ երիմոտդեռահասություննընթանումէհարթ,առանցճգն աժամերի:Դաբացատրվումէայդհասարակությունների ոչբարդկառուցվածքով(հասարակականկյանքըկազմա կերպվումէավանդույթներով,ալտերնատիվզարգացմա նհնարավորություններչկան),սեռականհարաբերությու ններիթույլտվությամբ,մանկականսոցիալականդիրքից մեծականինանցմանկտրուկբնույթով(ձեռնադրությունն երիմիջոցով): 