1. Το Πρόβλημα της Διοίκησης
στα Ελληνικά Πανεπιστήμια
Χ. Νικολάου
Τμήμα Επιστήμης Υπολογιστών
Πανεπιστήμιο Κρήτης

2. Ένα νοηματικό μοντέλο του Δημόσιου Πανεπιστημιακού Οικοσυστήματος
Εξουσία
Χρηματοδοτεί
Εκλέγεται
Διοίκηση
Λογοδοτεί
Πυθαγόρειος Πόλος
-Ανακάλυψη της
Αλήθειας
Πλατωνικός Πόλος
-Αναστοχασμός
Σοφιστικός Πόλος Πανεπιστήμιο
- Χρήσιμο στην
Φορολογείται Κοινωνία
Κοινωνία Πολιτών

3. Ο Πλατωνικός Πόλος και ο
Πυθαγόρειος Πόλος στην Αρχαιότητα
Λύκειο Αριστοτέλους
Ακαδημία Πλάτωνος
- για την ελίτ
Αμφιθυμία εξουσίας/λαού: Σωκράτης
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 3
Μετασχηματισμού

4. Το Μεσαιωνικό Μοντέλο του Δημόσιου Πανεπιστημιακού Οικοσυστήματος
Εκκλησία
Χρηματοδοτεί
-Επιβάλλει Δόγμα
Διοίκηση Ποιμαίνει
-Διορίζεται
Λογοδοτεί
Πυθαγόρειος Πόλος
-Σχεδόν ανύπαρκτος
Αποκεκαλυμμένη Αλήθεια,
Αριστοτέλης
Πλατωνικός Πόλος
-Διδασκαλία, Μελέτη
Δόγματος
Σοφιστικός Πόλος
- Γιατροί, Δικηγόροι,Ιερείς Πανεπιστήμιο
Φορολογείται
Ποίμνιο

5. Το Μοντέλο του Δημόσιου Πανεπιστημιακού Οικοσυστήματος τους 18ο 19ο αιώνες
Εξουσία
Χρηματοδοτεί -Ελέω Θεού
-Ενίοτε Επιβάλλει Ιδεολογία Μοναρχία
Διοίκηση -Πεφωτισμένη
-Διορίζεται Δεσποτεία
-ή Εκλέγεται
Λογοδοτεί
Πυθαγόρειος Πόλος
-Ερευνητικό Μοντέλο
Παν/μίου - Humboldt
Πλατωνικός Πόλος
-Ενίοτε Κριτική Στάση
-Αναστοχασμός
Σοφιστικός Πόλος
- Γιατροί, Δικηγόροι Πανεπιστήμιο
Μηχανικοί, Παιδαγωγοί
Φορολογείται
Έθνος, Υπήκοοι

6. Το Σύγχρονο Μοντέλο του Δημόσιου Πανεπιστημιακού Οικοσυστήματος
Εξουσία
Χρηματοδοτεί Εκλέγεται
Διοίκηση
-Διορίζεται
ή/και
εκλέγεται
Λογοδοτεί
Πυθαγόρειος Πόλος
-” Έρευνα = Διεθνής
Ανταγωνσιμός με
Παραπροϊόν την
Πλατωνικός Πόλος Απόκτηση Γνώσης”
-Κριτική Στάση,
Ενίοτε έντονη
-Αναστοχασμός Σοφιστικός Πόλος
- Γιατροί, Δικηγόροι
Μηχανικοί, Παιδαγωγοί,
Κοινωνικοί Λειτουργοί Πανεπιστήμιο
- Business School
Φορολογείται - Μαζικοποίηση λόγω
Οικονομίας Έντασης
Γνώσης
-Τεχνοβλαστοί, Πάρκα
Κοινωνία Πολιτών

7. Το Ελληνικό Πανεπιστήμιο
μέχρι το 1982
• Συνάθροιση ουσιαστικά ανεξέλεγκτων, παντοδύναμων εδρών
– Ροπή προς νεποτισμό, διαφθορά, συναλλαγή
• Πολύ περιορισμένη σύνδεση με παραγωγή, ανύπαρκτες
μεταπτυχιακές σπουδές, ελάχιστη έρευνα
• Αλλά και ελληνική οικονομία μεταπρατική, με ασθενικό
βιομηχανικό τομέα, χαμηλής τεχνολογίας υπηρεσίες
(τουρισμός, ναυτιλία, κλπ)
• Ο νόμος-πλαίσιο 1268/82 καταργεί την έδρα και δίνει λέγειν
σε όλές τις ομάδες της πανεπιστημιακής κοινότητας,
– Δεν λύνει όμως το πρόβλημα της μη σύνδεσης
• Η μη κοινωνική αναφορά (το απροϋπόθετο) ισχυροποιείται,
γίνεται ιδεολόγημα
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 7
Μετασχηματισμού

8. Η Εκτροπή του 'Αυτιστικού' Πανεπιστημίου με Αναδρομικότητα
Υπ. Παιδείας και -Χρηματοδοτεί τακτικό
Ελεγκτικό Συνέδριο με βάση μέγεθος
-Επενδύσεις με άγνωστα
κριτήρια Εκλέγεται
-Απρόβλεπτο για ακαδημαϊκές
μονάδες, προγράμματα σπουδών Ενδο
πανεπιστημιακός
Πρύτανης εκλέγεται.
Προληπτικός Έλεγχος
Συμμόρφωσης σε Εκπροσωπεί συμφέροντα
αντιφατική λεπτομερή Των εντός προς τους εκτός. Πυθαγόρειος Πόλος
νομοθεσία Αναδρομικά: Κοσμήτορας, -Λαμπρή Παρουσία,
Πρόεδρος. Πειρασμοί Δημοσιεύσεις, αλλά
- οιονεί “Υπερδομή
Πλατωνικός Πόλος συναλλαγής: με παρατάξεις,
-Το “Απροϋπόθετο” Πολυτέλειας”
Χαμηλόβαθμους, κλπ.
Εφαρμόζεται αναδρομικά
Σε Παν/μιο, Σχολές, Τμήματα,
Προγράμματα Σπουδών,
ΓΣ φοιτητών, ... => Σοφιστικός Πόλος
Κατάλυση ακαδημαϊκής - “Επιχειρηματίες
ελευθερίας Καθηγητές”
- Υποτυπώδης σύνδεση
Έρευνας με παραγωγή Πανεπιστήμιο
-Σχεδόν ανύπαρκτη
Σύνδεση με π.χ. τουρισμό,
Ναυτιλία, ανανεώσιμη ενέργεια
Φορολογείται Υγιεινή διατροφή,...
-Νεανική ανεργία, αμφιβόλου
Χρησιμότητας πτυχία
Κοινωνία Πολιτών

9. Έρευνα και Ανάπτυξη: οχι αυτόματη σχέση
(Καθημερινή 5/12/2010)
• το 1993 δημοσιεύθηκαν 2.654 εργασίες και το 2008 ο αριθμός έφθασε στις 10.562.
• η Ελλάδα «υπερδύναμη» στον τομέα αυτό: από τους μεγαλύτερους ρυθμούς αύξησης
μεταξύ των 27 χωρών της Ε. E. και των 30 χωρών-μελών του Οργανισμού Οικονομικής
Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
– 5η θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ με συντελεστή μεταβολής σε αριθμό
δημοσιεύσεων 3,98, ενώ ο αντίστοιχος μέσος όρος της Ε. Ε. είναι 1,87 και του ΟΟΣΑ
1,65.
• Συνολικά το 2008 στα μέλη της Ε. Ε. έγιναν 425.647 επιστημονικές δημοσιεύσεις και στα
30 μέλη του ΟΟΣΑ 848.904 δημοσιεύσεις.
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 9
Μετασχηματισμού

10. Προς μια Ανατροπή της
Εκτροπής
• Για να υπάρξει σύνδεση με κοινωνία και οικονομία, θα πρέπει να βρεθούν
τρόποι, σε πολλαπλά επίπεδα, αλληλεπίδρασης του Πανεπιστημίου με την
οικονομία, την κοινωνία, τη χώρα, τον κόσμο. Παραδείγματα:
– Συμβούλιο Διοίκησης (ΣΔ) με εξωτερικά μέλη διεθνώς αναγνωρισμένες προσωπικότητες
– Συμμετοχή των αποφοίτων στις εκλογές των μελών του ΣΔ
– Αρχή χρηματοδότησης που χρηματοδοτεί με βάση εθνικούς στόχους ανάπτυξης, έρευνας,
εκπαίδευσης
– Κέντρα Εφαρμοσμένης Έρευνας με συμμετοχή ιδιωτών στους τομείς-στόχους ανάπτυξης.
– Διεθνοποίηση μελών ΔΕΠ, φοιτητών, προγραμμάτων σπουδών
– Πιστοποίηση Προγραμμάτων Σπουδών, Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων
• Για να περιορισθεί η συναλλαγή θα πρέπει να υπάρξουν ενδιάμεσοι μεταξύ
πιθανώς οφελουμένων (μελών ΔΕΠ, φοιτητών) και εκτελεστικών (ιδίως)
μονομελών οργάνων.
– Πρύτανης, Κοσμήτορες, Πρόεδροι επιλέγονται ύστερα από διεθνή προκήρυξη από ΣΔ.
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 10
Μετασχηματισμού

11. Προς μια Ανατροπή της Εκτροπής
Αρχές(;) Χρηματοδότησης
Αξιολόγησης, Πιστοποίησης
Βουλή, Κυβέρνηση Χρηματοδότηση Προγραμμάτων, Πλαισίου
Υπ. Παιδείας Στόχων 'Ερευνας, Προσόντων – επικεφαλής
Εκπαίδευσης Επιλέγονται από Βουλή
-θέτουν στόχους
Λογοδοτεί
Ανάπτυξης, Έρευνας
Συμβούλιο Ελέγχει
Εκπάιδευσης Χρηματοδοτεί Διαχείριση
Πρύτανης
Στρατηγικό Σχέδιο Σύγκλητος Υλοποίησης
Στρατηγικού
Εκλέγεται
Σχεδίου
Πυθαγόρειος Πόλος Συνήγορος
Χρηματοδότηση με βάση Εξετάζει
Εθνικούς στόχους Έρευνας Προσφυγές
Πλατωνικός Πόλος Συνέργεια με ΕΕ Μελών Παν/κης
κοινότητας
-Κριτική Στάση,
Ενίοτε έντονη
-Αναστοχασμός
Σοφιστικός Πόλος
-Προγράμματα Σπουδών
Πανεπιστήμιο
Βάσει Στόχων Εκπαίδευσης
Φορολογείται -Κέντρα Εφαρμοσμένης
Έρευνας με Ιδιωτική
Συγχρηματοδότηση
-Διδασκαλία Ελληνικής
Γλώσσας, Γραμμάτων
Διεθνώς
Κοινωνία Πολιτών

12. Στρατηγικός Σχεδιασμός

Χωροταξικός Σχεδιασμός

Κτιριολογικός Σχεδιασμός

Προγραμματισμός Δημοσίων Επενδύσεων (κτίρια,
εξοπλισμοί)

Προγραμματισμός Λειτουργικών Δαπανών (Τακτικός
Προγραμματισμός)

Νέα προγράμματα σπουδών (προ- ή μεταπτυχιακά,
διατμηματικά, διασχολικά, διεθνή)

Νέες ερευνητικές ή εκπαιδευτικές δραστηριότητες
(εργαστήρια, κέντρα, ινστιτούτα, κλπ.)

Συμμετοχή σε νέες εθνικές, ευρωπαϊκές ή διεθνείς
πρωτοβουλίες/προγράμματα
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 12
Μετασχηματισμού

13. Προς ένα νέο Μοντέλο Διοίκησης
Συμβούλιο Διοίκησης
- Αιρετό Εσωτερικά/Εξωτερικά Μέλη
Επιλέγει, εποπτεύει
Πρύτανη, Κοσμήτορες, Προέδρους
-Εγκρίνει Στρατηγικό Σχεδιασμό
Εσωτερικό Κανονισμό
Προϋπολογισμό
Απολογισμό
Υλοποιούν
Στρατηγικό
Σχεδιασμό
Προεδρεύει Σύγκλητος
Πρύτανης Καταρτίζει Στρατηγικό Σχέδιο
Αντιπρυτάνεις Διαπανεπιστημιακά/Διασχολικά
Προγράμματα Σπουδών
Γενική Συνέλευση Σχολής
Προεδρεύει Στρατηγικό Σχέδιο Σχολής
Κοσμήτορας Γενικά Μαθήματα Σχολής
Διατμηματικά Προγράμματα
Σπουδών
Προεδρεύει Γενική Συνέλευση Τμήματος
Πρόεδρος Στρατηγικό Σχέδιο Τμήματος
Προγράμματα Σπουδών

14. Το Συμβούλιο
Διοίκησης
• Ολιγομελές (<20), εσωτερικά μέλη εκλέγονται:
– Ή με καθολική ψηφοφορία με συντελεστές βαρύτητας και αναγωγή στους συμμετέχοντες
(επιθυμητή η μείωση συντελεστή φοιτητικής συμμετοχής)
– Ή με καθολική ψηφοφορία, με συμμετοχή των αποφοίτων και χωρίς συντελεστές βαρύτητας
– Δεν εκλέγονται όλοι μαζί
– Τα εσωτερικά μέλη καλούν εξωτερικά που είναι εξέχουσες προσωπικότητες (διεθνείς
διακρίσεις) στις επιστήμες, τέχνες, γράμματα, παραγωγή (κατά περίπτωση πανεπιστημίου)
– Ο εσωτερικός κανονισμός καθορίζει ποσοστό εσωτερικών/εξωτερικών, προϋποθέσεις για
εσωτερικά (π.χ. Τακτικοί καθηγητές, διοικητική εμπειρία, κλπ.)
• Επιλέγει πρύτανη, κοσμήτορες, προέδρους ύστερα από διεθνή προκήρυξη θέσης,
λεπτομέρειες διαδικασίας καθορίζονται από εσωτερικό κανονισμό.
• Πρύτανης συμμετέχει (δικαίωμα ψήφου καθορίζεται από εσωτερικό κανονισμό) και
λογοδοτεί στο συμβούλιο.
• Έχει την ευθύνη για την τελική μορφή της πρότασης στρατηγικού σχεδίου,
εσωτερικού κανονισμού
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 14
Μετασχηματισμού

15. Σύγκλητος
• Όπως η σημερινή αλλά αντί για προέδρους και κοσμήτορες,
εκλεγμένους εκπροσώπους σχολών και τμημάτων.
• Τρόπος εκλογής τους καθορίζεται από τον εσωτερικό
κανονισμό.
13/12/2010 Εργαστήριο Υπηρεσιών 15
Μετασχηματισμού