prezentacja przygotowana przez p. Pawła Lempartego

1. SLOVENIJA
REPUBLIKA SŁOWENII

4. Hymn: Zdravlijca (Toast)
Słowa: France Preseren
Muzyka: Stanko Premrl

5. GEOGRAFIA
 Powierzchnia: 20 273 km2
 Długość granic: Austria: 330 km, Chorwacja: 670 km, Węgry:
102 km, Włochy: 232 km
całkowita: 1334 km
 Długość wybrzeża: 46,6 km
 Rozciągłość południkowa wynosi 160 km, a równoleżnikowa
245 km, przeciętna szerokość kraju wynosi około 100 km

6. GEOGRAFIA
 90% powierzchni kraju leży ponad 300 m n.p.m
 Najwyższy punkt: Triglav 2863 m n.p.m.
 Powierzchnia lasów: 50%
 Rzeki: Sawa i Drawa wpadające do Dunaju, Socza na
zachodzie, Mura na północnym wschodzie, Krka na
południowym wschodzie oraz Kupa na granicy z Chorwacją

7. KLIMAT
 Słowenia leży w strefie klimatu umiarkowanego
ciepłego z czterema porami roku,
 Ukształtowanie terenu sprawia, że można w Słowenii
wyróżnić trzy odrębne strefy klimatyczne:
 Na północnym zachodzie dominuje klimat alpejski z obfitymi
opadami.
 Wybrzeże i duża część Przymorza, posiada typowy klimat
śródziemnomorski.
 Część wschodnia Słowenii ma klimat kontynentalny z
gorącymi latami i mroźnymi zimami
 Średnie temperatury: w styczniu 0 °C, w czerwcu 21 °C.

8. WALORY PRZYRODNICZE:
* Większość powierzchni Słowenii zajmują Alpy Wschodnie.
W ich skład wchodzi pasmo zwane Alpami Julijskimi,
leżącymi w północno-zachodniej części kraju. Góry te
zbudowane są z wapieni, dolomitów i łupków.
* Na terenie Słowenii, zwłaszcza w położonej w jej
południowo-zachodniej części, Krasie, licznie występują
zjawiska krasowe: podziemne rzeki, jaskinie (około 7000), z
których najsłynniejsza jest Postojnska jama.
* W regionie Gór Dynarskich licznie występują krasowe
jaskinie i podziemne jeziora, znajduje się tam słynna
Jaskinia Szkocjańska
* Inna jaskinia, Vilenica, co roku gości uczestników
środkowoeuropejskiego festiwalu literackiego.

9. Triglav
Triglavski Park Narodowy (Triglavski
narodni park, TNP) rozpościera się na
północnym zachodzie Słowenii w Aplach
Julijskich. Jest to jedyny park narodowy
Słowenii i jeden z największych terenów
chronionych w Alpach.
Najwyższym szczytem jest Triglav (2864 m
n.p.m.), który jest symbolem Słowenii.
W 1961 roku parkiem narodowym został
teren o powierzchni 2000 ha, który do
obecnych rozmiarów (848 km2) został
rozszerzony w 1981 roku.

11. Wąwóz Vintgar

12. Predjamski Grad

13. Jaskinia Postojna

15. Liczba ludności: 2 061 000
Gęstość zaludnienia: 101 os./km2
Średnia długość życia: K 81 lat, M 74 lat
Współczynnik feminizacji: 102
LUDNOŚĆ

16. Słoweńcy
83%
Serbowie
2%
Chorwaci
2%
Bośniacy
1%
Inni
12%
Grupy etniczne
LUDNOŚĆ

17. Katolicy
59%
Prawosławni
2%
Muzułmanie
2%
Bezwyznanio
wi
10%
Inne lub nie
zdeklarowani
24%
Nie związani
z żadnym
wyznaniem
3%
Grupy wyznaniowe
LUDNOŚĆ

18. - Słowiańscy przodkowie dzisiejszych Słoweńców przybyli na
ziemie obecnie należące do Słowenii w VI wieku naszej ery.
- W VII wieku na dzisiejszym terytorium Austrii uformowało
się słowiańskie Księstwo Karantanii. W połowie VIII wieku
Karantanie przyjęli chrześcijaństwo.
- W 822 roku Karantania utraciła niepodległość – została
włączona do imperium Franków.
- W XIV wieku większość słoweńskich ziem została włączona
do państw rządzonych przez Habsburgów – później
przekształconych w Monarchię Austro-Węgierską,
HISTORIA

19. - Po upadku Austro-Węgier w 1918 Słoweńcy wraz z innymi
narodami południowosłowiańskimi uformowali Królestwo
Jugosławii.
- Podczas II wojny światowej ziemie słoweńskie zostały
podzielone między Niemcy, Włochy i Węgry.
- Po wojnie, gdy odtworzono Jugosławię, Słowenia ponownie
stała się jej częścią.
- Słowenia (wraz z Chorwacją) odłączyła się od Jugosławii 25
czerwca 1991, co zapoczątkowało dwa dni później w
Słowenii wojnę dziesięciodniową.
HISTORIA

20. URBANIZACJA
 Miastem w Słowenii jest miejscowość, która przez swoją
wielkość, strukturę gospodarczą, gęstość zaludnienia i
historyczny rozwój różni się od innych miejscowości.
 Musi spełniać kryteria:
- miejscowość musi mieć ponad 3000 mieszkańców.
- miejscowość ma status miasta zgodnie decyzją
Zgromadzenia Narodowego.

21. NAJWIĘKSZE MIASTA
 Lublana: 278 tys.
 Maribor: 147 tys.
 Kranj: 54 tys.
 Novo Mesto: 41 tys.
 Celje: 38 tys.
 Koper 24 tys.

22. JĘZYKI
 słoweński (95,6% mieszkańców)
 serbsko-chorwacki (4%)
 węgierski
 włoski

23. JĘZYK
Język słoweński - podobnie jak chorwacki lub serbski,
słoweński jest językiem indoeuropejskim należącym do
zachodniej podgrupy języków południowosłowiańskich . Jest
blisko spokrewniony z dialektami kajkawskim i czakawskim
języka chorwackiego.
Od późnego średniowiecza aż do rozpadu Monarchii Austro-
Węgierskiej w 1918 na terytorium dzisiejszej Słowenii
językiem elit był niemiecki, słoweński zaś był używany w
niższych warstwach społecznych. Język niemiecki miał duży
wpływ na słoweński, przez co we współczesnym języku
potocznym zachowały się liczne germanizmy.

24. JĘZYK
Słoweński jest najbogatszym w dialekty językiem z grupy
słowiańskiej. Ma on 46 narzeczy o różnym stopniu
podobieństwa, uporządkowanych w 7 grup: dialekty
karynckie, przymorskie, rowtarskie, goreńskie, doleńskie,
styryjskie i panońskie.
Pomimo, że wymowa i akcent różnią się bardzo w
poszczególnych dialektach, wzajemne zrozumienie nie
sprawia większych problemów użytkownikom różnych
narzeczy. Standardowy słoweński jest używany głównie
w wystąpieniach publicznych i przy uroczystych,
oficjalnych okazjach.

25. PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA SŁOWEŃSKIEGO:
 Nazywam się... . - Ime mi je....
 Proszę. - Prosim.
 Dziękuję. - Hvala.
 Nie ma za co. - Dobrodošli.
 Tak. - Da.
 Nie. - Ne.
 Przepraszam. - Oprostite.
 Do widzenia. - Nasvidenje.
 Nie mówię dobrze po słoweńsku. - Slabo govorim
slovensko.
 Czy mówisz po angielsku? - Govorite angleško?

26. PODSTAWOWE ZWROTY JĘZYKA SŁOWEŃSKIEGO:
 Dzień dobry. -Dober dan.
 Śniadanie - zajtrk
 obiad - malica/kosilo
 kolacja - večerja
 kurczak - piščanec
 ser - sir
 jajka - jajca
 sałatka - solata
 owoce - sadje
 chleb - kruh
 Zgubiłem/Zgubiłam się. - Izgubil sem se.

27. Gospodarka:
 Pod względem gospodarczym Słowenia jest najlepiej
rozwiniętym krajem „nowej unii” a nawet wyprzedza
Portugalię czy Grecję
 PKB na osobę 29 tys. USD
 Montownia samochodów RENAULT CLIO – NOVO
MESTO
 Fabryka PRZYCZEP KEMPINGOWYCH I KAMPERÓW
ADRIA – NOVO MESTO
 Koncern farmaceutyczny KRKA – główna siedziba
NOVO MESTO
 Koncern AGD – GORENJE - główna siedziba VELENJE

28.  Parlament Słowenii:
Izba niższa to Zgromadzenie Narodowe składające się z
90 członków wybieranych na czteroletnią kadencję.
Izba wyższa – Rada Państwa składa się z 40 członków.
4 to przedstawiciele pracobiorców, 4 - pracodawców, 4
- rolników, 6 - dziedzin pozagospodarczych oraz 22
delegowanych przez lokalne władze. Kadencja Rady
trwa 5 lat.
WŁADZA USTAWODAWCZA

29. WŁADZA WYKONAWCZA
 Prezydent: Borut Pahor
Deputowany do parlamentu w
latach 1990–2004 oraz 2008–
2012, przewodniczący
Zgromadzenia Narodowego w
latach 2000–2004. Poseł do
Parlamentu Europejskiego w
latach 2004–2008. Premier
Słowenii w latach 2008–2012.
Prezydent Słowenii od 22 grudnia
2012.

30. WŁADZA WYKONAWCZA
 Premier: Miro Cerar
Prawnik, wykładowca
akademicki i polityk.
Premier od 18 września
2014.

31. Znani Słoweńcy:
Skoczkowie narciarscy:
 Peter Prevc - ur. 20 września 1992 w Kranju–
dwukrotny (indywidualny i drużynowy) złoty
medalista Olimpijskiego Festiwalu Młodzieży
Europy. Indywidualny srebrny i brązowy
medalista mistrzostw świata z 2013,
drużynowy brązowy medalista z 2011,
ZDOBYWCA KRYSZTAŁOWEJ KULI w 2016
 Robert Kranjec - ur. 16 lipca 1981 w Lublanie –
brązowy medalista olimpijski, brązowy
medalista mistrzostw świata oraz zdobywca
Pucharu Świata w lotach narciarskich. Mistrz
świata w lotach narciarskich 2012.
 Jernej Damjan ur. 28 maja 1983 w Lublanie

32. Znani Słoweńcy:
Inni sportowcy:
 Petra Majdič - ur. 22 grudnia
1979 w Lublanie –słoweńska biegaczka
narciarska, specjalistka sprintu, brązowa
medalistka olimpijska i dwukrotna
medalistka mistrzostw świata w sprincie
 Goran Dragič - ur. 6 maja 1986 w Lublanie –
słoweński koszykarz grający na
pozycji rozgrywającego. Obecnie występuje
w zawodowej lidze koszykówki NBA, w
zespole Phoenix Suns.

33. Znani Słoweńcy:
Mitja Okorn
reżyser urodzony w
Słowenii (w Polsce od
2007 )
Filmy:
- Listy do M.
- Planeta Singli

34. Znani Słoweńcy:
 Jurij Vega (1754-1802) , urodzony w
skromnej rodzinie chłopskiej we wsi
Zagorica w pobliżu miejscowości Dole
blisko Lublany, uważany jest za jednego
z najwybitniejszych Słoweńców.
Największy jego dorobek to stworzenie
tablic logarytmicznych i funkcji
trygonometrycznych. Na uznanie
zasługują także jego osiągnięcia w
dziedzinie astronomii, balistyki i innych
nauk technicznych.

35. Znani Słoweńcy:
 Irena Grafenauer to jedna z najbardziej
rozpoznawalnych flecistek w skali
światowej i z pewnością najbardziej znana
słoweńska solistka instrumentalna na arenie
międzynarodowej.
 Marjana Lipovšek - słoweńska śpiewaczka
koncertowa i operowa (mezzosopran i alt)
pochodzi ze znanej słoweńskiej rodziny o
tradycjach muzycznych. Regularnie
występuje wspólnie z najważniejszymi
orkiestrami, wśród których należy wymienić
Filharmonię Wiedeńską, Filharmonię w
Berlinie i Nowym Jorku.

36. MUZYKA
 Laibach – słoweński zespół muzyczny, powstał w 1980r. w
górniczo-przemysłowej miejscowości Trbovlje w
byłej Jugosławii.
Nazwa zespołu pochodzi od niemieckiej nazwy Lublany,
obecnie stolicy Słowenii.
Część utworów tego zespołu to przeróbki utworów
najbardziej znanych zespołów światowych, takich jak The
Beatles, Queen, Europe czy The Rolling Stones.

37. Święta
 Nowy Rok/Novo leto (1 i 2 stycznia);
 8 lutego – Dzień Preserena, czyli słoweńskiego poety, ustanowiony narodowym
świętem kultury w 1944 r.;
 Wielkanoc – ruchome święto;
 27 kwietnia - Dzień Powstania Przeciw Najeźdźcy, oznacza utworzenie frontu
wyzwolenia w 1941 r. przeciwko okupantom niemieckim, węgierskim i włoskim;
 1 i 2 maja Święto Pracy;
 Zesłanie Ducha Świętego (Zielone Świątki) - ruchome święto;
 25 czerwca Dzień Państwowości upamiętniający nadanie aktu o niepodległości
w 1991 r.;
 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny;
 31 października – Dzień Reformacji;
 1 listopada Dzień Wszystkich Świętych;
 25 grudnia Boże Narodzenie;
 26 grudnia Dzień Niepodległości i Jedności, upamiętniający ogłoszenie wyników
plebiscytu, w którym Słoweńcy zdecydowali o niepodległości swego kraju i
odłączeniu się od państw Jugosławii w 1990 r.

38. Ciekawostki
 Rząd Słowenii ma w planach wybudowanie do 2023 roku
sztucznej wyspy o powierzchni 30 tys. metrów kwadratowych
na Adriatyku, aby powiększyć w ten sposób swoje niewielkie
wybrzeże, którego długość wynosi zaledwie 44 kilometry.
 Warto wiedzieć, że w Słowenii obowiązuje zakaz sprzedaży
fajerwerków. Zakaz obejmuje ich sprzedaż, posiadanie i
odpalanie. Za złamanie prawa grozi wysoka grzywna. Najniższa
kara to 400 euro, ale za odpalenie fajerwerków kara może
sięgnąć nawet 1,2 tys. euro. Jeżeli jakaś firma złamie zakaz
sprzedaży tych produktów, może spodziewać się kary
sięgającej nawet 50 tysięcy euro. Wprowadzenie zakazu
władze tłumaczą troską o bezpieczeństwo mieszkańców i
turystów.

39. KUCHNIA
 Kuchnia słoweńska jest bardzo podobna do
kuchni polskiej. Podstawą w kuchni słoweńskiej
są: zboża, nabiał, mięso (przede wszystkim
reprezentowane przez wieprzowinę), ryby morskie i
słodkowodne, potrawy warzywne, rośliny strączkowe i
okopowe oraz oliwa i winorośl.
 Kuchnia ta jest prosta choć nie można o niej
powiedzieć, aby była jednolita. tradycyjnymi
przyprawami w tym kraju są: majeranek, tymianek,
melisa, szałwia, liść laurowy, cynamon i pieprz.

40. Kraški pršut
 Kraški pršut" to suszony/dojrzewający produkt wytwarzany na bazie mięsa
ze świeżych udźców wieprzowych.
 Charakterystyczną cechą "Kraškiego pršutu" jest jego typowy i
rozpoznawalny kształt. Świeże udźce są przygotowywane bez racic, ale ze
skórą i ewentualnie z tłuszczem. Świeży udziec musi ważyć co najmniej
9kg.
 Korzystne warunki klimatyczne w Krasie (Karst) umożliwiają suszenie
udźców w całości. Charakterystyczną cechą "Kraškiego pršutu" jest solenie
na sucho wyłącznie gruboziarnistą solą morską. Stopień wysuszenia i
wystarczająco długi okres dojrzewania pomagają w uzyskaniu
charakterystycznej barwy szynki po pokrojeniu w plastry: szynka jest
różowo-czerwona, o ciemniejszym odcieniu przy krawędziach. Bardzo
ostry aromat i intensywny smak jest charakterystyczny dla stopnia
dojrzałości produktu i odróżnia "Kraški pršut" od innych szynek.

41. Jota
Kiedy przychodzą chłodne dni, warto
ogrzać się gorącą i tłustą zupą prosto ze
Słowenii, czyli jotą. Propozycja ta jest
idealna na sezon jesienno-zimowy. Danie
jest podobne do polskiego kapuśniaka.
Jednak swój niezwykły smak zawdzięcza
połączeniem kapusty, fasoli, ziemniaków
i boczku. Podobieństwo smakowe kuchni
polskiej i słoweńskiej sprawia, że jota
smakuje każdemu Polakowi.

42. Polenta
Składniki:
4 szklanki wody
1 szklanka gęstej śmietany
3 łyżki niesolonego masła
1 łyżeczka soli
1 szklanka polenty (mąki kukurydzianej)
½ szklanki świeżo startego parmezanu
2 łyżki posiekanych świeżych ziół (opcjonalnie)
świeżo zmielony pieprz
Przygotowanie:
W średniej wielkości rondlu zagotować 4 szklanki
wody. Dodać 2 łyżki masła i sól. Powoli wsypywać
polentę, mieszając. Zmniejszyć ogień i gotować
mieszając, aż powstanie gęsta, gładka masa, 15-20
minut. Dodać parmezan, zioła, pieprz, pozostałą
łyżkę masła i wymieszać. Podawać natychmiast
lub wyłożyć do płaskiego naczynia, aby stężała

43. Słoweńskie Wina
Słowenia to kraj o rozwiniętej, wielowiekowej
tradycji winiarskiej. Chociaż wszystkie słoweńskie
winnice zajmują obszar mniejszy niż
te we francuskim regionie Bordeaux, wytwarzają
rocznie 100 mln litrów trunku, z czego tylko 5%
jest eksportowane.
W Słowenii funkcjonują trzy okręgi winiarskie:
Podravje, Posavje i Primorje.
Za najlepsze słoweńskie wina uważa się:
Teran, Cviček, Šipon i Renski Rizling.
Ze względu na jakość wino słoweńskie może być:
namizno – stołowe, kakovostno – wysokiej
jakości, vrhunsko – najwyższej jakości. Wino białe
to belo vino, czerwone – rdeče vino. Według
stopnia słodkości dzielą się na: suho – wytrawne,
polsuho – półwytrawne, polsladko – półsłodkie,
sladko – słodkie.

44. 1. Zjawisko rozpuszczania niektórych skał przez wodę.
2. Firma farmaceutyczna, której siedzibą jest Novo Mesto.
3. Najwyższy szczyt Słowenii.
4. Produkt zakazany w Słowenii.
5. Kraj, z którym Słowenia ma najdłuższą granicę.
6. Najpiękniejsza jaskinia Słowenii.
7. „Dziękuję” po słoweńsku.
8. Reżyser filmu „Listy do M.”
9. Najlepszy skoczek narciarski sezonu 2015/2016.
10. Miasto w Słowenii położone nad Morzem Adriatyckim.
Zamiast zakończenia …