Artikel over veranderingen in de bibliotheekwereld waar het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) aan werkt. Interview met directeur Maria Heijne.

1. De hedendaagse bibliotheek:
ieders informatiemaatje
Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB)
Vanaf nu zou het zomaar kunnen: terwijl je terugkomt van een door de bibliotheek functie. “De bibliotheek wordt ieders informatiemaatje, dat zowel laaggeletterden
georganiseerde bijeenkomst met andere amateurarcheologen word je ingehaald door als hoogopgeleiden iets te bieden zal hebben. Lokaal kunnen bibliotheken het aabod
een jongen op een brommertje die bibliotheekboeken bezorgt. Als je langsgaat bij je oma nog verrijken door bijvoorbeeld cocreatie-projecten op te zetten met historische
in het zorgcentrum is ze in de plug-in bibliotheek haar boek aan het omruilen. Tijdens de verenigingen, scholen of amateur archeologen.”
koffie krijg je een sms’je van bibliotheek.nl dat je over het unieke historische werk kunt
beschikken waar je naar op zoek was. En eenmaal thuis zie je dat jouw bibliotheek Digitaal betekent betere gegevens over gebruik
online discussieert over de bijeenkomst waar je net vandaan komt. Met de overgang naar een gezamenlijke digitale voorziening gaan de bibliotheek-
directies en gemeenten beschikken over betere gegevens. Er is bijvoorbeeld beter te
In de informatiemaatschappij van nu kijken we hier niet van op, we kunnen steeds meten hoeveel niet-leden gebruik maken van de voorzieningen. “ En zo kan de
vaker op elk moment van de dag en waar we ook zijn gebruik maken van diensten. bibliotheek nieuwe doelgroepen ontdekken en de dienstverlening blijven verbeteren,”
Als inwoner van een gemeente verwacht je ook dat de bibliotheek je op die manier zegt Maria Heijne. “Wij willen graag een breed aanbod Nederlandstalige eBooks ter
bedient. En dat is precies de ontwikkeling die het Sectorinstituut Openbare uitleen beschikbaar stellen en zijn daarvoor in overleg met uitgevers.” Ook initieert
Bibliotheken (SIOB) regisseert. In opdracht van het ministerie van OCW schrijft het het SIOB onderzoeken om de waarde van het werk van bibliotheken meetbaar te
SIOB het plan voor de sector en inspireert het beleid van lokale bibliotheken. Het plan maken. Zoals effectmetingen naar leesbevordering en wat de bibliotheek op school
voor de innovatie van de sector staat in de visie Bibliotheek 2016. Tijdens het VNG- betekent voor het onderwijs. Voor die gegevens beschikbaar zijn, krijgen bibliotheken
jubileumcongres verzorgt het SIOB een stand en deelcongres waar deelnemers een al te maken met bezuinigingen. “Je kunt ervoor kiezen minder ruime openingstijden
beeld krijgen van de vele verschijningsvormen van de hedendaagse bibliotheek. te hanteren of vestigingen te sluiten, maar veel slimmer is het om te zoeken naar
bijzondere oplossingen. Om creatief na te denken wat je klanten wilt blijven bieden
Bijdrage aan de gemeenschap met minder geld. Bibliotheken moeten, samen met partners in de gemeente, de handen
“De bibliotheek is iets waar je trots op moet zijn.” Aan het woord is Maria Heijne, ineenslaan, alle digitale mogelijkheden benutten en een geïntegreerd aanbod
directeur van het SIOB. Zij ondersteunt de sector bij het beleid voor de toekomst. ontwikkelen dat lokaal aanslaat. Internet en social media bieden kansen. En je kunt
Hoe kunnen bibliotheken de kernfuncties ‘lezen, leren en informeren’ zo ontwikkelen servicepunten inrichten in zorgcentra en op school, of boeken thuisbezorgen.
dat ze het ondersteunen van de persoonlijke ontwikkeling van burgers zo goed Daarnaast blijven er grote icoonbibliotheken die zich ontwikkelen tot culturele
mogelijk kunnen vervullen? “In de gemeente is de ‘ideale’ bibliotheek zichtbaar en magneten en een spil vormen in de lokale culturele omgeving.”
actief en speelt ze in op wat er lokaal gebeurt. Je moet vooral worden gezien als
bijdrage aan de gemeenschap, niet als kostenpost.” Bibliotheken staan lokaal onder Bibliotheek: meerwaarde voor de gemeente!
flinke financiële druk. Daarmee is de noodzaak voor een goede collectieve bibliotheek- De overgang van het oude bibliotheekinstituut naar de hedendaagse en toekomstige
voorziening groter dan ooit en daar komt het SIOB in beeld. “Wij bieden een grote bibliotheek vraagt van bibliotheekdirecties om cultureel-maatschappelijk onder-
kapstok aan, de bibliotheken moeten daar zelf lokaal hun activiteiten aan hangen.” nemerschap te tonen. “Bibliotheken moeten hun rol claimen in de lokale omgeving en
bijvoorbeeld zich manifesteren op de lokale educatieve agenda met hun toegevoegde
Voor laaggeletterden en hoger opgeleiden waarde voor de gemeenschap, voor laaggeletterden en hun bijdrage aan het onderwijs.
Een deel van die kapstok is de nieuwe gezamenlijke digitale voorziening. Alle 164 Ook de laagdrempelige mogelijkheden voor mensen die aansluiting zoeken in de
bibliotheek organisaties sluiten nog dit jaar aan op www.bibliotheek.nl. Je kunt dan maatschappij en de centrale rol die ze hebben in het culturele leven kunnen
vanuit elk deel van het land boeken lenen uit de centrale catalogus. “Het mooie is bibliotheken over het voetlicht brengen. Vroeger ging je naar de bibliotheek om een
dat we maar op een plek na hoeven te denken over de manier van aanbieden. Lokale boek te lenen. Nu is de openbare bibliotheek belangrijk bij het ondersteunen van de
bibliotheken sluiten naadloos aan en leveren in een klap een zeer goede digitale persoonlijke ontwikkeling van alle groepen burgers. Laat gemeenten en bibliotheken
dienstverlening. Want de inhoud wordt ook nog verrijkt,” zegt de directeur van het samen kijken naar die meerwaarde voor de gemeente!”
SIOB. Leners zien bijvoorbeeld andere bronnen van informatie die over het onderwerp
beschikbaar zijn, zoals artikelen en straks bijvoorbeeld film en geluid over het thema. Meer informatie:
En je kunt er veel meer vinden omdat de nationale bibliotheekcatalogus wordt www.siob.nl
gekoppeld met vele databases zoals die van cultureel erfgoed, maar ook van weten- www.debibliotheken.nl
schappelijke artikelen. De hedendaagse bibliotheek krijgt zo nadrukkelijk een nieuwe www.bibliotheek.nl