Recommended
Recommended
More Related Content
Featured
Featured (20)
Sanat
- 1. SANAT VE ZAMAN Gerçek zamandan, MONTAJ ZAMANA.
- 2. • Andy Warhol’un Sleep’i sessiz, siyah beyaz, altı saatlik bir uyuyan adam filmidir.Biz adamı farklı açlardan görürüz; soluk alıp verir,kıpırdanır ama bunun dışında hiç bir şey olmaz.Filmin ortasında öbür tarafına dönüşünü saymazsak tabi(hatta rivayete göre ilk gösterimde seyirciler bu noktada alkışlamışlar.) • Sleep reality TV ve birkaç Hollywood filmiyle popüler kılınmış ‘gerçek zaman’ sinemasının erken bir örneğidir. • Warhol sadece filmi dikkatli izleyen birinin farkedebileceği tekrarlı sahnelerin bulunduğu,görünüşte aksamayan bir deneyim yaratarak Sleep’te büyük aldatmacaya başvurmuştur.
- 4. • Felsefi düşüncelerin başlamasından beri, zamanın doğası ve hatta varlığı ciddi tartışmalara konu olmuştur.Aristoteles zamanın deneyimden bağımsız biçimde mi varolduğunu yoksa onu bilincin mi var ettiğini sorgulamıştır. • Augustine, Tanrı onu yaratmadan önce zamanın varolmadığını iddia etmiştir. • Isaac Newton,kendi mekanik teorisini, zaman ile mekanın onların içinde meydana gelen olaylardan bağımsız olarak var olduğu düşüncesine dayandırmıştır. Tabi buna karşı çıkan filozoflarda olmuştur. • 18.y.y.dan George Berkeley zamanın ve onun içinde olan bitenlerin ‘gerçek’ olduğu asla kanıtlanamayacak zihinsel algılardan oluştuğunu ileri sürmüştür. • Budistler; zamanın tekrarlanıp duran bir döngü olduğunu ve her seferinde başladığımız noktaya döndüğümüzü savunurlar. • Einstein; izafiyet teorisi ile mekanı tek bir varlıkta birleştirir. • Henri Bergson; zaman ve mekanı birleştirmiş ve yaşanan zamanı geçmiş ile geleceğin şimdiki zamanda birleştiği bir deneyim olarak adlandırmıştır.
- 5. • Saatler bizi zamanın mevsimsel ve günlük dilimlerle yaşanmasından koparıp,ölçülebilir,tekrarlanbilir anlara bırakmıştır.Bu da,görevlerin tekrarlanabilmesi sonucu seri üretime yol açmıştır. • 19.y.y.da Eadweard Muybridge’in hareketi durduran fotografları, izleyicilerin önceden çıplak gözle göremeyeceği kadar hızlı gerçekleşen hareketi görmelerini sağlamıştır.Muybridge’in ardışık çekilmiş fotografları sinema icadınında öncüsüdür. • 1920lerde Sergey Eisenstein gibi Rus yönetmenler doğrusal zaman yanılsamasını boşa çıkarmak için çarpıtmalar,tuhaf kamera açıları,ani yanyana getirmeler ve ayna tutmalar gibi yöntemler denemişlerdir.Aslında bunların siyasal bir amacıda vardı.Geleneksel zaman ve mekan kavramından uzaklaştırıp,yeni bilinç biçimleri gelişmesine katkıda bulunacaklardı. • Aynı dönemde D.W.Grffith gibi Hollywood yönetmenleride geriye dönüşü,bölünmüş perdeyi,ileri sıçramayı,yavaşlatılmış ve hızlandırılmış çekimi keşfettiler.
- 8. • John Cage’in ilk defa 1952’de bir piyanist tarafından icra edilen 4.33 adlı eseri 4dk 33 sn süren üç hareketli bir parça için sessiz oturan birkaç müzisyenden oluşmaktadır.Bu sırada izleyicilerdende her zamanki gibi kendilerini sanatçının hayal gücüne teslim etmeleri ve gerçek izleyiciler ile ortamın seslerine kulak vermeleri beklenmektedir. • Graham,1974 tarihli enstalasyonu Opposing mirrors and Video Monitors on Time Delay’de izleyicilerini öyle bir yerleştirir ki,insanlar kendilerini aynı zamanda hem gerçek zamandaki bir aynanın yansımaları hem de beş dakikalık gecikme ile ilerleyen video görüntüleri olarak görürler. • Bruce Nauman’da zamansal deneyimi karıştıran güvenlik kameraları ve monitorlere uygun mekanlar yaratmıştır.
- 9. John Cage Bruce Nauman
- 10. Graham
- 11. • Zamanın yaygın bir öğüdünde olduğu gibi,izleyicileri ‘şimdi burada olmaya’ yönlendiren çabalar,ticaret ve teknolojinin buyrukları karşısında hemen bir duvara çarpmıştır. • Spor kanallarında anında tekrar yapmak,uzaktan kontrol cihazlarıyla durdurmak, ileri sarmak ve tekrar oynatmak,bize zamanın akışını kontrol edebileceğimiz duygusunu vermiştir.
- 12. • Çağdaş sanatçılar içinde gerçek zamana tutunmaya yönelik en kararlı çabalara On Kawara’nın eserlerinde rastlarız.60’ların ortalarından itibaren 2000 den fazla tarihleme resmi yapmıştır.Bu resimlerle ‘Today Series’ adlı sergiyi yapmıştır.Bu çalışmalarını tasarlarken katı bir kurala uymuştur.Bunlar belirtilen günde başlanıp bitirilmelidir,geceyarısı hala bitmemişse bir kenara atılırlar.Bitmiş eserler her birinin yapıldığı şehirde o günün gazetesinden kesilmiş bir küpüründe olduğu özel kolilerde toplanır. • Opalka’da On Kawara’ya benzer bir donkişotluk yapmıştır.Yaptığı seride beyaza boyanmış sayılar siyah bir alana yerleştirilmiştir.1972’de bunları yaparken 2000de gelecek hallerini hesaplayıp ona uygun siyah boyaya beyaz eklemiştir.Ve gerçekten şuan sayılar ancak tuval eğimli bir ışığa tutulduğunda görülebilir.1965 ten sonrada bir serisinde sanatçı her günün sonunda kendi fotografını çekmektedir.Bu şekilde her gün yaşlanan yüzündeki yansımalar zamanın geçişinin başka bir kaydını oluşturmaktalar.
- 13. On Kawara
- 14. Opalka
- 15. • Opalka ve Kawara gibi sanatçıların zamanı durdurmaya çalışan anlatımlarına karşılık, Joan Jonas zamanı durdurmayıp, değişen doğasının keyfini çıkartmak üzere; canlı eylemden video gösterilerine, film, müzik ve televizyon yayınlarından, slayt gösterilerine kadar herşeyi birleştirmiştir. • Joan Jonas, bu çok boyutlu yaklaşımını 1960’ların sonlarından beri geliştirmiş ve bu yaklaşımla hazırladığı; mit, ritüel, edebiyat ve tarih üzerine bütün performans ve enstalasyonları, kendisinin de üzerinde durduğu “kadın kimliğinin anlamlarının araştırılması” konusuna itaf etmiştir. • Sanatçının çalışmaları yıllar içerisinde gelişirken eleştirmen Douglas Crimp, Jonas’ın çalışmalarını “de-senkronizasyon” deneyimi olarak nitelendirmiştir. (mekansal ve zamansal bir karmaşıklığı nitelemektedir) • Buna en iyi örnek Jonas’ın 1950’lerin başında H.D. (Hilda Doolittle) tarafından yazılmış “Helen in Egypt” şiirinden esinlenerek hazırladığı “Lines in the Sand” isimli çalışmasıdır. Jonas’ın bu metinden yarattığı hem performans hem de enstalasyon, zaman ve mekanla ilgili sıradan deneyimlerin çöktüğü bir dünyayı akla getirmektedir. • Jonas’ın pre-endüstriyel ve post-elektronik bilinci kaynaştırması, Nam June Paik’in çalışmalarının da alt metnidir (esin kaynağı) “video sanatının babası” olarak anılan ve 2006 yılında hayatını kaybeden Paik, kariyerini, modern iletişimi ve kendi çalışmalarını mümkün hale getiren ileri teknolojiyi yıkmakla geçirmiştir.
- 16. Joan Jonas
- 17. • Paik, 1969’da video mühendisi Shuya Abe’yle işbirliğine girerek, “Paik-Abe Synthesizer”’ı geliştirmiştir. Paik-Abe Synthesizer, Video görüntülerini çarpıtarak onları, sürekli akış halindeki zihnin gerçek hayat ile elektronik görüntüler, sesler ve bilgiler arasında akıcı bir şekilde hareket ettiği bir dünya deneyimini çoğaltan yoğun soyutlanmış desenlere dönüştüren bir cihazdır. • Bu sebeple, sanatçı MTV’den çok önce, yapay yollarla parçalanıp hızlandırılan görsel imgelerin psikolojik ve fiziksel etkileri üzerinde durmuştur. • Paik’in çalışmaları, kitle iletişim araçlarının zaman duygumuzu ve buna bağlı olarak benlik ve dünya anlayışımızı nasıl manipüle ettiğini irdeler. Bu düşünce, zamanını çoğunu çeşitli ekranların başında geçiren bir genç sanatçılar kuşağına çok cazip gelmiştir. Douglas Gordon bunlardan biridir. • Douglas Gordon’dan başka Cristian Marclay (17dakikalık videosu ‘Telephones’ 1995) ve Paul Preiffers’da Paik’ten etkilenmiştir. • Gordon,Marclay ve Preiffers gibi sanatçılar montaj zamanla,geleneksel TV programları ya da filmlerin içerdiği zamansal yanılsamaları boşa çıkaracak şekilde oynamışlardır. • Başka sanatçılar da videoyu karşıt amaçlarla kullanırlar.
- 18. Nam June Paik
- 19. Douglas Gordon
- 20. 1966’da Glasgow’da doğan Douglas Gordon,Berlin’de yaşıyor ve çalışıyor.1996’da Turner Prize kazanan Gordon,bu ödülü kazanan ilk video sanatçısı.Sanatçı 1997 Venedik Bienali’nde Premio 2000(video çalışmaları üreten bir sanatçıya ilk defa verildi.),1998’de Hugo Boss Prize ve yakın zamanda Zürich Kunsthaus tarafından verilen Roswitha Haftmann Prize ödüllerinide kazanmıştır.Sanatçı aynı zamanda 65.Uluslararası Venedik Film Festivalinde jüri üyeliği yapmıştır. İlk işlerinden birisi olan “Meaning and Location” (Anlam ve Mekan – 1990), Luke gospel’inden bir pasaj, farklı yerlerine virgül konularak verilmiş ve bu sayede gizlice cümlenin anlamının değişmesini sağlamıştır. “List of Names (1990 – günümüz)” Gordon’ın hatırlayabildiği, tanıştığı bütün kişilerin bir listesidir. Bu listenin bir versiyonu “Scottish National Gallery of Modern Art” taki kat merdivenin (stairwell) duvarına uygulanmıştır.
- 21. • Gerçek hayattaki bir piskolojik rahatsızlık,eksiklik ve parçalanma duygusunu taklit etmek için montaj zamanı çarpıtarak var olan filmleri değiştirmektedir. • ‘24-Hour Psycho(1993)’ adlı çalışması tamda bu kapsamda.Saniye başına birkaç kare yansıtılıp,böylece bütün filmin tam bir gün sürmesi amaçlanarak Hitchcock’un 1964 tarihli şaheserinin yeniden oynatılan halidir.Bu uzatma sürecinde tema kaybolur ve izleyici yalnızca mikroskobik ve bütünlüksüz ayrıntılarla baş başa kalır. • Gordon bu ilgisini,Alman şehri Müenster’de yaya alt geçidine yerleştirilmiş olan ‘Between Darkness and Light(after William Blake) ile daha metafizik bir düzleme taşımıştı. • Sanatçı,yarı saydam bir ekranın her iki tarafında iki filmi sürekli oynatarak,belirli bir anda hangi sahnelerin çakıştığını belirleme sansı arıyordu.Bu filmlerden kutsal olanı(The Song of Bernadette,1943),kutsal olmayanı (The Exorcist,1973) ve iki kişi arasındaki diyalogu temsil ediyorlardı.Böylece ,izleyici cennet ile cehennem arasında,gerçek ve montaj zamanda birbirleriyle örtüşen anlar arasında bir yere konuyordu. • Gordon, bütün çalışmalarında,bizi hayran bırakmak için kullandıkları araçları teşhir ederek Hollywood filmlerinden aldığımız hazza çomak sokar.
- 23. ‘Between Darkness and Light(after William Blake)
- 24. Phantom / Hayalet Rufus Wainwright ‘All Days Are Nights : Song For Lulu. Münih 2010 canlı kayıt.(Bayern 2 radyosu tarafından kaydedilmiş.
- 25. Hayalet bir video ekranı,bir platform ve bir kuyruklu piyanodan oluşuyor ve tamamen karanlıkta sergileniyor.Bu yerleştirmedeki video,Gordon ile şarkıcı- besteci Rufus Wainwright’ın ortak bir çalışması. Gordon burada,izleyiciye mistiğin sınırlarında zihinsel ve fiziksel bir deneyim sunan metaforik bir mekan kuruyor.Ağır makyaj yapılmış tek bir gözün Wainwright’ın Gordon tarafından filme alınmış gözü-izleyiciye bakışını yansıtan büyük ekran ve kuyruklu piyano,yerleştirmenin teatralliğini vurgularken şiddetle şevkat arasındaki çizgiyi bulanıklaştıran,rahatsızlık verici bir gerçeklik yaratıyor.Wainwright’ın bakışını onun duygu yüklü müziği ile(Rufus Wainwright’ın All Day’s Are Nights Song For Lulu Münih 2010 canlı kaydı,Bayern 2 radyosu tarafından kaydedilmiştir.)Örtüşen bir ritimde parçalanmışlığı ve çoğaltılmışlığı izleyiciyi büyülenme,öfke,arzu ve tiksinme arasında bocalayacağı bir ruh haline sürüklüyor.
- 27. Sanatçının I am also Hyde adlı yerleştirmesinden bir seçkiyse,galerinin üst katında sergileniyor.Kollektif ve kişisel bellek arasında sürekli bir diyalog sağlayan Gordon,sergilenen 33 eserinde kendine ve insanlığın karanlık yanına olan kişisel bakışını sorguluyor.Gordon’ın imajlarının,fotograflarının ve kişisel eşyalarının sunulduğu açık bir günlük gibi olan sanat eseri,yerleşmiş bir zaman algısıyla tasarlanmış otobiyografik bir yerleştirme.Sanat hayatında ilk kez,Gordon tamamen kendi hikayesi üzerine yoğunlaşıyor.
- 28. Selfportrait of you +me (Jean-Paul Belmondo) Montfavet , August 2007 Burnt photograph on mirror 34*35cm Selfportrait of you + me (Simone Signoret) 2008 Burnt photograph on mirror 80,5*59.5*6cm Selfportrait of you+me Alain Delon Montfavet , August 2007 Burnt photograph on mirror 25*25cm
- 30. Gordon’ın ikonik görüntülere olan aşırı hyranlığı bu görüntülerin kazayla tahrip edilmesini irdelediği self-portrait of you+me adlı serisinden bir grup eserde özgün fotograflarına ek olarak sunuluyor.Üzerinde çalışmış her portrenin arkasında,izleyici fotografa ait kalıntıların ötesini görmeye zorlayan aynamsı bir yüzey var.