1. Patricia Pasker:
‘We wilden de
aanpak uniformeren
én moderniseren’
Herman Peters:
‘Er is wederzijds
begrip ondanks
knelpunten’
27

2. Stroomlijnen
En dus hebben de politie en de Raad voor
Rechtsbijstand sinds begin 2013 de handen
nog intensiever ineengeslagen. Doel van de
samenwerking: het proces vanaf de arrestatie
tot het contact tussen verdachte en advocaat
zodanig stroomlijnen dat alle partijen ervan
profiteren. De advocaat krijgt snel bericht van
de aanhouding zodat het haalbaar is om binnen
twee uur op het bureau te zijn. De dienstdoende
politieagent weet precies hoe hij een aanvraag
voor een advocaat moet melden in het systeem
en – last but not least – de verdachte krijgt
de juridische bijstand waar
hij recht op heeft en waar hij
om gevraagd heeft. “Eerste
stap in de samenwerking was
een pilot ‘Digitale aanvraag
consultatiebijstand’ in de regio
Bergen op Zoom”, vertelt Herman
Peters, regiomanager van de
Raad voor Rechtsbijstand in
’s-Hertogenbosch. “Dat liep goed, zodat we het
project daarna in meerdere eenheden hebben
ingevoerd. Toen echter bleek – zowel bij de
politie als bij ons – dat er meer kinderziektes
opdoken dan we hadden verwacht, hebben we de
landelijke invoering uitgesteld tot voorjaar 2014.”
Foutmeldingen
Welke knelpunten kwamen aan de oppervlakte?
“Ten eerste is het gewoon een enorme operatie
in kwantitatieve zin”, vertelt Pasker. “In totaal
moeten straks ongeveer 50.000 collega’s met de
nieuwe aanpak aan de slag. Daarbij zijn mensen
die dit niet heel vaak doen, en dus eerder zullen
teruggrijpen naar de oude, bekende werkwijze.
Zeker in de hectiek die vaak heerst op een
politiebureau.”
Idee is dat de verbalisant straks meteen na
de aanhouding een melding doet waarin een
(voorkeurs)advocaat gevraagd wordt. Die
melding wordt digitaal verstuurd naar het
automatiseringssysteem van de Raad voor
Rechtsbijstand, waar vervolgens een e-mail
uitgaat naar de betreffende advocaat. Pasker:
“Het merendeel van de aanvragen
voor een voorkeursadvocaat gaat
goed. Het lastige is alleen dat
de politie voorlopig de naam en
het advocatennummer van de
voorkeursadvocaat niet zomaar
in een lijst kan aanvinken. De
gege­vens moeten handmatig
geselecteerd worden en
vervolgens worden geknipt en geplakt in het
systeem. Dat gaat nogal eens verkeerd, met
foutmeldingen en een hoop irritatie tot gevolg.”
Actuele ontwikkelingen
Aan de kant van de Raad kwamen zoals gezegd ook
knelpunten boven water. Peters: “Regel is dat de
dienstdoende advocaat binnen 45 minuten – en
de voorkeursadvocaat zelfs binnen 20 minuten
– reageert op de e-mail die ons systeem stuurt.
Er is de nodige kritiek op die korte tijd voor de
>>
‘Binnen twee uur
een advocaat op
het bureau’
28 Jaarverslag 2013

3. voorkeursadvocaat, en dat snap ik best. Maar het
kan helaas niet anders. Als de voorkeursadvocaat
namelijk niet reageert, zoeken we op de lijst
van ingeroosterde advocaten de volgende in
de lijn. Het komt dan nogal eens voor dat de
eerst aangezochte advocaat toch verschijnt. Dan
staan er dus twee advocaten op het bureau.”
Wat ook wel eens gebeurt, vertelt Peters, is dat
de advocaat die toch al op het politiebureau
aanwezig is, een andere cliënt meteen erbij doet.
“Handig voor de politie, een extra klus voor die
advocaat, maar ja, er is officieel door de Raad
geen opdracht verstrekt. Dus dan lopen zaken
ook door elkaar.”
Er zijn ook actuele
ontwikkelingen die door de
plannen van politie en de
Raad heenlopen. “De ZSM-
aanpak van politie en Openbaar
Ministerie om veel voorkomende
criminaliteit snel af te doen,
zorgt ervoor dat we opnieuw
naar het proces moeten kijken”, weet Pasker.
“Daarnaast een heel praktisch maar zeer lastig op
te lossen probleem: advocaten zijn vaak verplicht
op het bureau hun telefoon in te leveren. De
verdachte mag geen contact met de buitenwereld
hebben. Maar hoe kunnen we dan de advocaat
tijdig bereiken?”
Begrip
En toch: ondanks de weerbarstige praktijk
en de zeer complexe materie, is er al veel
bereikt, vinden zowel Peters als Pasker.
Beide ketenpartners zijn ook tevreden over
de wederzijdse inspanningen. “In de loop
van 2014 hebben we de digitale aanvraag
consultatiebijstand over alle politie-eenheden
uitgerold”, aldus Pasker. “Dat is een grote
stap. Voor de zomer moeten alle verbeteringen
doorgevoerd zijn, zodat de kinderziektes zo
goed als uit het systeem verdwenen zijn.”
Ook richting de voorkeursadvocaat is er al
vooruitgang geboekt, zegt Peters.
“De melding die hij ontvangt,
bevat tegenwoordig al veel meer
informatie. Welke cliënt is het,
waar bevindt die zich? Dan kan de
advocaat tenminste inschatten of
het haalbaar is om de cliënt op tijd
te bezoeken.” Andere winstpunten
zijn de goede ervaringen die
worden geboekt met digitale verbindingen
tussen cliënt en advocaat, bijvoorbeeld via
videoconsulting. “Al met al merken we dat het
contact met de medewerkers van de politie
prettig verloopt. Ja, het is allemaal nieuw, ja, het
is allemaal wennen, en ja, beide organisaties zijn
volop in beweging. Maar iedereen voelt begrip.
Wederzijds. En dat is essentieel.” n
‘Het is allemaal
nieuw en allemaal
wennen’
29