Onderzoek onder alumni van de opleiding Facility Management van de Hogeschool Rotterdam.

1. ALUMNI ONDERZOEK FACILITY MANAGEMENT
HOGESCHOOL ROTTERDAM 2015
Auteur: P.C. Bassant
Datum: 13 maart 2015

2. 1
Inleiding
Het alumni onderzoek is begin februari 2015 uitgezet door middel van social media zoals
Facebook en LinkedIn. Alumni zijn langs die weg actief benaderd met het verzoek mee te
werken aan de online enquête. Dit heeft geleid tot een respons na een maand van 106 alumni,
ofwel 23% van alle studenten die in het verleden zijn afgestudeerd aan de opleiding Facility
Management.1 Hier volgen enkele gegevens over de respondenten:
 64% heeft van de enquête gehoord via Facebook en 26% via LinkedIn
 61% is vrouw
 86% is hooguit 30 jaar oud
 66% is in 2010 of later afgestudeerd
 98% heeft de voltijdopleiding gedaan2
In het vervolg wordt geanalyseerd wat de alumni na hun studie Facility Management zijn gaan
doen. Of ze nog vervolgstudies hebben gedaan, in welke branches ze zijn gaan werken, wat
hun carrièreverloop is geweest. Tot slot wordt gekeken in hoeverre de opleiding naar hun
beleving aansloot op de beroepspraktijk en welke suggesties de alumni hebben.
1
Sinds 01-01-2000 zijn volgens de Osiris gegevens 402 voltijd en 57 deeltijddiploma’s uitgereikt.
2
Er waren slechts twee deeltijdstudenten bij. Deze groep is ondervertegenwoordigd.

3. 2
Vervolgstudies
Van de 106 respondenten is 75% direct gaan werken na het afstuderen aan de Hogeschool
Rotterdam, 20% ging doorstuderen. Deze 21 alumni gingen allemaal door naar de universiteit,
bijna de helft ging naar de Erasmus universiteit:
Erasmus Universiteit Rotterdam 10
iBMG Zorgmanagement 1
Tilburg University 1
Universiteit van Amsterdam 2
University of Greenwich London 1
University of Greenwich/Hogeschool Utrecht Master locatie domstad 2
Vrije Universiteit Amsterdam 3
ZHAW opleiding in Zurich 1
De gekozen vervolgstudies waren:
Bedrijfskunde 4
Beleid, communicatie en organisatie 2
Bestuurskunde 2
Business studies 1
Facilities management & Real estate management3 2
Human resource management 1
Marketing management 1
Master Facility Management4 2
Zorgmanagement (verkorte variant) 1
Onderwijskunde 1
Personeelswetenschappen 1
Philosophy of Management and Organizations 1
Sociologie 2
Nb. Slechts één alumnus geeft aan te zijn gestopt met de vervolgstudie.
3
University of Greenwich/Hogeschool Utrecht Master locatie domstad.
4
University of Greenwich London; ZHAW opleiding in Zurich.

4. 3
Loopbaan
Er is gevraagd in welke branche de alumni als eerste zijn gaan werken na het afstuderen aan
de hogeschool. De onderstaande grafiek laat de resultaten zien:
De categorie Anders omvat de volgende branches: horeca (6 keer), hotel branche (2 keer),
hospitality management, detachering facilitaire servicedesk, facilitaire dienstverlening
huisvestingsadviesbureau, woningbouwcorporaties, onderzoeks- en adviesbureau (niet-
facilitair), openbaar vervoer, transport, telecom industrie, verzekeringen, zorg.
De functies, waarin de alumni als eerste zijn gaan werken na het afstuderen aan de
hogeschool, zijn als volgt verdeeld:

5. 4
De grote categorie Anders toont een gevarieerd beeld qua aard en niveau:
projectmedewerker (4 keer), consultant (2 keer), horeca manager (2 keer), projectmanager
(2 keer), fleetmanager, floormanager huisvestingsprojecten, front office manager, office
manager, product manager, rayonmanager, administratief medewerker, balie medewerker
en planner, banqueting medewerkster, Barista, managementassistente, medewerker
business support, medewerker corporate clients, medewerker examenbureau, medewerker
servicecenter, assistent data analist, business intelligence analyst, sales functie, spelletjes
begeleider.
Binnen deze verzamelcategorie geeft bijna 30% een leidinggevende functie op. Daarmee
komt het aantal starters in een coördinerende/leidinggevende functie uit op ongeveer 31%.
De branches waarin de alumni nu werkzaam zijn, zijn als volgt verdeeld:

6. 5
De verschuivingen zijn marginaal. De resultaten wijzen er niet op dat we kunnen spreken van
bepaalde branches waarin starters vooral terecht komen. Bij de functies doen zich wat
grotere veranderingen voor.

7. 6
De categorie Anders toont een grote variëteit: brandmanager (2 keer), facilitair manager,
kwaliteitsmanager, locatie manager, manager, officemanager (2 keer), operationeel
manager, product manager (2 keer), projectmanager (5 keer), salesmanager, senior
marketing manager, beslisser claim uitkeren, letselschade expert, schade behandelaar, balie
medewerker en planner, business intelligence analyst (3 keer), docent, facilitair medewerker,
gastvrouw, inkoper, junior projectleider, KAM-coördinator, managementassistente,
medewerker business support, praktijk coördinator, project delivery & client/partner
support, projectmedewerker(3 keer), senior medewerker bedrijfsvoering (2 keer), spelletjes
begeleider.
Binnen deze categorie geeft ruim 40% een leidinggevende functie op. Daarmee komt
het aantal alumni dat nu een coördinerende/leidinggevende functie heeft uit op ongeveer
45%. Er vindt dus, zoals te verwachten was, een verschuiving plaats richting management
functies.
De onderstaande tabellen laten zien hoe lang de respondenten momenteel werkzaam zijn in
huidige branche dan wel functie. De cijfers wijzen erop dat men eerder verandert van functie
dan van branche.

8. 7
Jaren in huidige branche Jaren in huidige functie
% %
< 1jaar 11,7 < 1 jaar 16,8
1 tot 2 jaar 28,7 1 tot 2 jaar 42,1
2 tot 3 jaar 8,5 2 tot 3 jaar 18,9
3 tot 4 jaar 17,0 3 tot 4 jaar 11,6
4 tot 5 jaar 6,4 4 tot 5 jaar 4,2
5 tot 6 jaar 8,5 5 tot 6 jaar 3,2
6 tot 7 jaar 6,4 6 tot 7 jaar 2,1
7 tot 8 jaar 4,3
8 tot 9 jaar 4,3
9 tot 10 jaar 1,1
10 tot 11 jaar 2,1 10 tot 11 jaar 1,1
12 tot 13 jaar 1,1
Van de 28 respondenten die een leidinggevende functie hebben, stuurt maar een klein deel
teams van meer dan 15 mensen aan:
Er zijn 19 respondenten die zeggen indirect leiding te geven aan mensen. Deze groep overlapt
maar deels met de voorgaande groep. Het aantal medewerkers waaraan men indirect leiding
geeft, ligt veelal hoger dan bij de direct leidinggevenden:
1 medewerkers
14%
2 t/m 5
medewerkers
32%
6 t/m 15
medewerkers
29%
15t/m 25
medewerkers
14%
>25
4%
Opdracht
afhankelijk
7%

9. 8
Voor een leidinggevende functie is veelal minimaal een HBO of WO opleiding vereist.
2 t/m 5
medewerkers
21%
6 t/m 15
medewerkers
26%
25 t/m 40
medewerkers
16%
70 t/m 100
medewerkers
21%
Opdracht
afhankelijk
16%

10. 9
Het bruto jaarsalaris hangt samen met het vereiste opleidingsniveau voor de functie die men
bekleedt:
Nb. Het verband is niet in alle gevallen even sterk. Twee alumni zijn bijvoorbeeld zelfstandig
ondernemer in de horeca. Ze geven aan dat academisch niveau vereist is, maar ze hebben
vooralsnog slechts een jaarinkomen van €15.000 tot €25.000.

11. 10
Kenmerken werkgevers
De alumni werken voor het merendeel bij grote organisaties:
Hieronder is te zien in welke branches naar verhouding veel grote organisaties voorkomen:

12. 11
Er zijn nauwelijks buitenlandse bedrijven bij, maar de vestigingsplaats beperkt zich niet tot de
regio Rijnmond:

13. 12
Aansluiting op de opleiding
Onderzoeksmethoden spelen voor 80% van de alumni maar hooguit een beperkte rol in hun
werk:
Daarbij kan meespelen dat 1 op de 5 beneden hun opleidingsniveau werkt.

14. 13
Voor degenen die op academisch niveau werken neemt het belang van onderzoeksmethoden
lichtelijk toe, maar het verschil is kleiner dan men zou verwachten.
Academisch niveau wordt naar verhouding het meest vereist in marketing en sales (100%)5,
onderwijs (22%) en financiële dienstverlening (20%). Bij de facilitaire adviesbureaus, 10
alumni, is het 0% en bij de aanbieders van facilitaire services, 13 alumni, is het 8%.
De aansluiting qua algehele kennis wordt door ca. 70% als voldoende tot goed beoordeeld.
5
Het gaat hier echter maar om 4 alumni.
Welk opleidingsniveau is voor uw
huidige functie minimaal vereist?
TotaalWO HBO MBO
Welke rol spelen in de
opleiding FM geleerde
onderzoeksmethoden in
uw huidige functie?
Geen rol 3 13 8 24
23,1% 20,0% 40,0% 24,5%
Een beperkte rol 6 39 9 54
46,2% 60,0% 45,0% 55,1%
Een belangrijke rol 4 13 3 20
30,8% 20,0% 15,0% 20,4%
Totaal 13 65 20 98
100,0% 100,0% 100,0% 100,0%

15. 14
De aansluiting qua praktijkervaring wordt door ca. 75% als voldoende tot goed beoordeeld.

16. 15
De mening over de aansluiting van de opleiding op de huidige functie qua kennis vertoont het
volgende beeld, als we het uitsplitsen naar branche:
Nb. In verband met de overzichtelijkheid zijn branches waarin hooguit 2 alumni werken
weggelaten.
Als we kijken naar het oordeel over de praktijkervaring is het beeld dat naar voren komt
vergelijkbaar:

17. 16
De verschillen tussen alumni met of zonder een leidinggevende functie zijn marginaal:

18. 17

19. 18
Suggesties
De alumni is de vraag voorgelegd aan welke theorie/praktijkervaring er in de opleiding Facility
Management meer aandacht besteed zou moeten worden. Daar het aannemelijk lijkt dat het
afhangt van de branche waarin men werkt, zijn de antwoorden hierop uitgesplitst. Hier en
daar zijn de antwoorden ingekort.
Aanbieder facilitaire services
 Facilitaire servicedesk. Wat houdt het in. Welke systemen worden gebruikt. Enz.
 Een servicedesk. Wat voor soort KWIS hier binnenkomen, vooral de afhandeling
hiervan. Dit geeft een beter beeld wat een servicedesk medewerker en een facilitair
manager kunnen verwachten.
 Commerciële inslag, bijvoorbeeld inkoop en verkooptarieven. Costcontrol. Basis
facilitaire ontwikkeling, Facilitair oog, hands on facilitaire activiteiten.
 Het lijkt erop dat nog steeds onvoldoende aandacht wordt besteed aan commercieel
FM. Een commerciële aanbieder heeft meer mogelijkheden en middelen om innovatie
te brengen dan een naar binnen gerichte FM organisatie heeft.
 Kennis op het gebied van commercie en finance
 Inkoop binnen het normale pakket is erg belangrijk
 Ik vind dat er weinig aandacht besteed is in de opleiding aan aspecten als leidinggeven,
maar ook praktische kennis op personeelsmanagement gebied. Nu functie als
kwaliteitsmanager en vanuit de opleiding destijds minimaal aandacht besteed aan
normeringen en de invloed daarvan op bedrijfsvoering.
 Je kan pas leidinggeven aan anderen als je kan leidinggeven aan jezelf > vaardigheden
die dat ondersteunen
 Het beïnvloeden van mensen. Ik werk voornamelijk met mensen die ik niet of
nauwelijks zie, doordat ik een internationale baan heb. Communicatie en het
beïnvloeden van mensen is hierin nog belangrijker. Vragen als wat motiveert mensen
en welke beïnvloedingsstijlen zijn positief zijn erg belangrijk.
 Adviesvaardigheden, HRM
 Beroepsoriëntatie
Facilitair Adviesbureau
 Bedrijfskunde, financieel inzicht en professionele beroepshouding (communicatie,
consultancy-competenties en representativiteit)
 Leidinggeven.
 Ondernemerschap. Praktijktoepassing van theoretische modellen
 Nederlandse taal, Engelse taal, Prince2, NEVI 1

20. 19
 Het schrijven van plannen, zoals PvA en PvE.
 Het meelopen/ meewerken binnen een facilitair team of met een FM'er. Stages zijn
nu gericht op het uitvoeren van een onderzoek wat vaak een klein deelonderwerp van
het brede FM vak betreft.
 Voor mijn functie is onderzoeken en analyseren erg belangrijk. Veelal wordt er in
projecten beperkt tot deskresearch, maar andere methodieken zouden gestimuleerd
moeten worden. Daarnaast blijft de praktijk toch erg interessant, dus excursies,
seminars en projecten in samenwerking met bedrijven zeker stimuleren!
 Aanbestedingstrajecten, basiskennis techniek en bouwkunde
Financiële dienstverlening
 Het leidinggevende aspect vormt in mijn functie een belangrijke rol. Dit heb je deels
in je of niet, echter denk ik dat je in de opleiding hier beter op voorbereid moet
worden. Veel facilitaire functies hebben nu een zwaarder niveau nodig dan in het
verleden. Veel van die tools die je bij aansturing van een team nodig hebt leer ik nu
pas in de praktijk.
Gezondheidszorg
 Communicatie en strategie
 Prince, Nevi en dergelijke binnen het curriculum halen.
 Ik denk dat de FMIS aan bod moet komen binnen de opleiding. Dit geeft net
afgestudeerden een betere kans op de arbeidsmarkt en een goede basis, aangezien
veel bedrijven hiermee werken.
ICT dienstverlening
 Analyseren van bedrijfscultuur. Het beeld van de praktijk is veel te rooskleuring.
FM'ers hebben het zwaar en daar is vanuit de opleiding te weinig aandacht voor.
 Business English, Techniek, gebouw gebonden installaties, integratie ICT en Facilitair.
 Meer aandacht voor SPSS, SAP en eventuele computer talen aanbieden (SQL)
Industrie
 Business analyse Contractmanagement Leveranciersmanagement (KSF - KPI -
Vendor) Trends in verschillende soorten dienstverlening Klimaattechnieken Te
weinig operationele kennis
 Er zou meer aandacht besteed kunnen worden aan het werken met verschillende
systemen (ERP). Ook zou er meer uitleg gegeven kunnen worden over het vak in
verschillende branches en hoe dat dan ook kan verschillen.
 Werken met Excel
Marketing & Sales

21. 20
 Het algemene niveau mag hoger (toetsen te eenvoudig)
 Financiën Budgetbeheer Leveranciers en aanbieders van producten
 Uitbreiding van onderzoeksmethoden in huidig tijdperk. Digitaal, wat zijn de
mogelijkheden hierin.
Onderwijs
 Als je het onderwijs ziet als een voorbereiding op de praktijk, dan heb ik veel gehad
aan wat ik heb geleerd. Ik zou meer praktijkcases gehad willen hebben, waarin je
bijvoorbeeld projectmanagement ziet mislukken in de praktijk. Verder zou meer aan
onderzoeksmethoden en kritisch denken gedaan kunnen worden. Dat was voor mij
een verademing op de VU.
 Opdrachten voor organisaties die ook in de praktijk gebracht kunnen worden.
Dynamiek en weerstand binnen organisaties
 Ik miste de praktijkvoorbeelden. Er is veel theorie, maar hoe de diensten ingeregeld
zijn bij organisaties, dat miste ik vooral.
 Gedrag van mensen in organisaties, organisatieveranderingen, organisatiecultuur,
duurzaamheid, strategie
 Meewerkstage ipv onderzoeksstage
 Het maken van een businesscase, daar heb ik moeite mee gehad in het begin. Ook
het beheren van een jaarbudget!
 Administratie. Toen ik van de Havo kwam, wist ik bijvoorbeeld absoluut niet wat een
grootboek was, terwijl men er tijdens de colleges vanuit ging dat dergelijke dingen
bekend waren. De stap tussen voortgezet onderwijs en de opleiding was voor mij
wat dat betreft vrij groot.
Overheid
 Meer werkervaring zodat het vinden van een baan in de facilitaire werkveld
makkelijker wordt, nadat je bent afgestudeerd
 Van alle facetten binnen het facilitair vakgebied is er maar beperkt op ingegaan. Er is
niet echt gespecialiseerd. Wel voor manager maar dit is als starter niet haalbaar. Je
moet blij zijn als je een baan krijgt.
 Betere voorbereiding op het schrijven van een scriptie, inhoudelijk en stijl. in het
kader van je scriptie beter modellen leren toepassen op praktijk Meer financiële
vakken.
 Begeleiden van teams; in de opleiding bijvoorbeeld vertaald training in rol als
projectleider. hoe geef je sturing aan je team, hoe intervenieer je als er iets mis gaat;
w.o. situationeel leiderschap.
 Inkoop
 Aansturen van leveranciers
 Planon e.d systemen

22. 21
Anders
 Er moet aandacht geschonken worden aan effecten die een management beslissing
heeft op de werkvloer. Meer praktijk minder theorie, veel van de theorie die ik
geleerd heb, moest ik snel vergeten om mijn werk goed uit te kunnen voeren in mijn
vorige functie. Huidige functie is de praktijk en de mensen nog belangrijker!
 HRM
 Finance, Risk, Logistiek
 Finance - Hoe worden investeringen terugverdiend? Waarom zou je wel/niet
investeren in een bepaald idee / bedrijfsplan Hoe verandert een markt en wat
betekent dit voor de financiële resultaten? Marketing Hoe kun je het beste een
nieuw idee verkopen / in de markt zetten? Organisatie Hoe kunnen
organisatieveranderingen invloed hebben op de werknemers?
 Financiën zijn belangrijker dan we geleerd hebben op school.
 Inkoop. Hoe in te kopen. Leveranciersmanagement
 Inkoop (niet via de minor, maar in de opleiding zelf) & verkoop (prijsberekeningen,
etc.).
 Ik heb het meest gehad aan trainingen zoals conflictmanagement, onderhandel
trainingen en projectmanagement.
 Laat meerdere project methodieken zien dan het standaard document hoe het
project gerapporteerd moet worden. Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden.
 Projecten in de vorm van cases
 Ik vond dat de opleiding geen concreet beeld heeft gegeven van de dagelijkse taken
van een FM'er, alleen mogelijke deelonderwerpen.
 Veel meer praktische zaken aan bod laten komen dan 'lessen bedrijfseconomie'. De
dingen waar je echt mee te maken gaat krijgen als facilitair (manager)
 Gebouwtechniek en bouwkunde
 Rechtsgeleerdheid (theorie) en omgang met c.q. in een multiculturele samenleving
(theorie en praktijk)
 De komst (lees:opkomst) van digitale tijdperk / social media en de kracht hiervan.
Wellicht het eerder toepassen hiervan om het gebruik in de toekomst
gemakkelijker/breder inzetbaar te maken voor de student.
 Direct contact met de klant
Branche niet ingevuld (zelfstandig ondernemer of tussen banen)
 De theorie was voldoende maar in de praktijk is het vaak juist anders, dus er moet
meer toepassing gemaakt worden naar het bedrijfsleven waar je in terecht komt.

23. 22
 Projecten die vanuit een bedrijf gestart worden ipv een business case alleen op
papier
 Sollicitatie, leidinggeven, netwerken.
 Internetmarketing, bedrijfsfinanciering, toekomstperspectief Facility Management
qua soort vacatures.
 Bedrijfshiërarchie, opbouw van ervaring en functies. Basiskennis opbouw Fmis
systemen, basiskennis inkoop in de praktijk.
 Ik merk dat servicedesk functies onderbelicht worden.
 Vooral het financiële stuk zou wat meer aandacht kunnen krijgen. In de functie die ik
uitvoer zou ik daar wat aan gehad hebben.
 Toen ik later aan een master opleiding begon merkte ik heel erg dat ik een tekort aan
basis had op het gebied van onderzoeksmethoden, literatuur beoordelen en analyse
technieken. Dit zou op het hbo ook al interessant zijn geweest omdat het je
onderzoeken en bevinden (bijvoorbeeld voor stage of afstuderen) kan versterken.
Agrarische sector
 Administratie. Talenkennis.
Bouw & interieur
 Afhankelijk van de richting die je op wilt. Ik had persoonlijk meer focus op huisvesting
en vastgoed gewild, maar misschien had ik dan beter bouwkunde kunnen doen.
 Financiële vakken
Handel
 Engelse taal
 Misschien sales, zou ook in de FM wereld van pas kunnen komen. Alleen al om je
ideeën te verkopen binnen de organisatie.
Metaal, electro & installatietechniek
 Er wordt in de opleiding Facility Management naar mijn mening weinig aandacht
besteed aan het logistieke gedeelte, en de algemene veiligheid mbt VCA en EHBO.
Logistiek is op het moment belangrijk voor de facilitaire wereld. Met een facilitaire
achtergrond zou je veel meer kunnen binnen het logistiek domein.

24. 23
Bij de vraag welke theorie of praktijkervaring vanuit de opleiding heeft bijgedragen aan het
uitoefenen van de huidige functie is geen uitsplitsing gemaakt. De antwoorden lijken op dit
punt ook minder uiteen te lopen.
 Stages (4 keer)
 Gastcolleges bedrijfsbezoeken
 Het uitvoeren van stages. Daardoor krijg je toch een gevoel bij hoe het is om binnen
een organisatie te werken.
 Veel stages, projecten en andere praktijkervaring. Grote diversiteit aan vakken en
keuzevakken die we kregen. Daarnaast het geven van presentaties over onderwerpen,
SLC en vaardigheidsvakken.
Vooral op het gebied van projectmatig werken en de vaardigheden (skills-lab en
communicatietechnieken). Verder heb ik veel gehad (inhoudelijk) aan de projecten die
we moesten doen. Daarnaast heb ik vooral veel geleerd van mijn stages. De
introductiestage is alweer bijna 12 jaar geleden, maar de voorbeelden uit die praktijk
gebruik ik nu nog vaak. Dat geldt ook voor de andere stages
 Project Management
 Projectmanagement in brede zin; hoe zet je een project op etc.
 Projectmanagement, stages
 De diverse projecten en stages hebben voor veel ervaring gezorgd
 Projectonderwijs, werken in groepen, strategisch en operationeel kunnen nadenken/
analyseren
 Projecten en stages
 Projecten draaien Voorzitterschap Notuleren Gesprekstechnieken (skills lab)
 De verschillende gesprekken, zoals slecht nieuwsgesprek, was erg fijn om daar al een
beetje ervaring in te hebben.
 Interviewtechnieken Managementtechnieken Projecten Stages (vooral 3e en 4e jaars)
Logistiek Communicatietechniek
 De trainingen voor het voeren van gesprekken (van Carola Roos, Claudia Bongers,
Harriet Kos enz.)
 In mijn geval vrijwel geen, aangezien ik in een compleet ander vakgebied werkzaam
ben. Echter, veel opgestoken van alle communicatieve vakken, projecten en vele
stages (lees: ieder jaar één stage).
 Communicatiemodules, financiële modules en stages.
 Presenteren, klantgerichtheid, voldoen in de klantvraag, leidinggeven,
procesmanagement
 Zelfontplooiing, de economische vakken en de communicatieve vakken
 Algemene communicatie vakken (met skills lab)
 Vergader rollen, weten hoe je je presenteert, een goede voorzitter zijn, notulist etc
 Rapporteren, presenteren, reflectievaardigheden, samenwerken,
projectmanagement
 Zakelijke communicatie d.m.v. rapportage en presentaties.

25. 24
 Het trainen van gespreksvaardigheden, het schrijven van een degelijk rapport, het
interpreteren van financiële gegevens, de breedte aan onderwerpen die tijdens
projecten en colleges aan de orde komen en, last but not least: projectmanagement.
 Alle aspecten komen aan de orde waardoor een compleet beeld gevormd kan worden
van de te verwachten werkzaamheden van een facilitair manager.
 Hele brede kennis: projectmatig werken Verhuizen Managementvaardigheden
 Financieel management en de breedte van de opleiding
 Facility management heeft mij de basiskennis overgedragen om naar veel
mogelijkheden te kijken
 De diversiteit aan modules en onderwerpen die tijdens de opleiding zijn behandeld.
Daarnaast sluiten de communicatieve en onderzoek modules goed aan op de praktijk
 Managementvaardigheden (moeilijke gesprekken voeren e.d.) Sollicitatietrainingen
 De module verandermanagement heeft mij goede richtlijnen gegeven om verder te
denken en processen gestructureerd in te kunnen richten.
 Kwaliteitsmanagement, verandermanagement, personeelsmanagement,
organisatiekunde
 Gebouwbeheer. Projectmatig werken
 Afstudeerstage, waarin je een adviserende rol binnen een organisatie inneemt.
 Onderzoek/ projecten
 Onderzoeksmethoden. Project management. Management & Consultancy: strategic
management.
 Services en onderzoeksvaardigheden
 Op dit moment ben ik inkoper en gebruik in meer de opgedane kennis uit mijn minor,
dan de kennis opgedaan in de andere jaren.
 Minor inkoopmanagement
 Onderzoeksvaardigheden
 Onderzoek doen, het leren van een modellen. Het abstract denken en vertalen naar
acties.
De overige tips waren:
 Een betere link creëren tussen praktijk en theorie. Daarbij moeten de leraren zelf of
op elk niveau ervaring hebben of het begrijpen welke theoretische management
beslissing effect hebben op de werkvloer. De leerlingen moeten ook langer en meer
op de werkvloer lopen om een goede manager te kunnen worden, biedt een langere
periode stage aan, bijvoorbeeld in samenwerking met mbo opleidingen.
 Stages zijn een must met uitdagende opdrachten om aan te werken. Management
technieken zijn een pre Engels is voor mij de voertaal op mijn werk, dus de Engelse

26. 25
lessen zijn goede voorbereiding geweest en in huidige internationalisering een must-
have voor FM
 Probeer meer in de keuken bij bedrijven te kijken in het werkveld zie je misschien nog
meer hoe divers Facility management is
 Meer praktijkervaring opdoen. Niet zozeer een stage met onderzoek maar
meewerken/meelopen met facilitair medewerkers/managers om een beter beeld te
krijgen van wat men dagelijks doet
 Iets meer focus op praktijkvoorbeelden. Ervaringen vanuit het werkveld, voorbeelden
spreken tot de verbeelding.
 Probeer meer gastsprekers uit verschillende vakgebieden te halen en laat niet alleen
het facilitaire gedeelte zien, maar ook wat je nog meer kan met het volgen van deze
opleiding. (ook inkoop/logistiek/ consultancy e.d.)
 Geef aandacht aan alle aspecten waar FM in de praktijk mee geconfronteerd wordt.
Huisvesting strategie, techniek, bouwkunde, financiële en administratieve aspecten.
Alle aspecten komen daarnaast aan de orde, diepgang mist en zou per student
diepgang moeten kunnen bieden op interessegebieden. Geef vooral aandacht aan de
ontwikkelingen in de markt.
 Probeer uit te blinken in tenminste één onderdeel. Het gevoel dat overall heerst bij
mij als ik terugkijk naar de opleiding is 'ik heb veel geleerd, maar van alles een beetje,
en van niets echt genoeg'. De verdieping ontbreekt mijns inziens.
 FM kan soms heel globaal zijn. Ik denk dat er aantal kernactiviteiten tot aan de diepte
behandeld moeten worden. Denk aan outsourcing, financieel en gebouwbeheer.
 Ik vond dat de opleiding geen concreet beeld heeft gegeven van de dagelijkse taken
van een FM'er, alleen mogelijke deelonderwerpen. Verder zijn er te veel irrelevante
vakken gegeven die niet of nauwelijks terugkomen in de praktijk.
 Het gebruik/invoering van Business English is een gewenste om de opleiding meer
kracht bij te zetten.
 Minder Engels, dit gebruik je weinig. Meer inzicht in de situatie van de student en de
structuur binnen de opleiding zelf beter in beeld hebben.
 Ja, meer economische vakkennis meegeven en facilitair managers schrijven in praktijk
meer verslagen dan rapporten. Dat zou handig zijn, om mee te geven aan studenten
in de vorm van projecten.
 Meer theorie en dus inhoudelijk tentamineren. Minder verslagen -> kwaliteit ipv
kwantiteit
 Leer studenten modelleren.