Là một công chức đang công tác tại Ban Thi đua - Khen thƣởng tỉnh Bình Dƣơng, với thực tế sinh động đang diễn ra, học viên đã chọn đề tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Bình Dương”

1. 1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ
........../....... ...../....
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
TRẦN NGUYỄN THẢO NGUYÊN
QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG
TỈNH BÌNH DƢƠNG
MÃ TÀI LIỆU: 80377
ZALO: 0917.193.864
Dịch vụ viết bài điểm cao :luanvantrust.com
LUẬN VĂN THẠC SĨ: QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS PHẠM MINH TUẤN

2. 2
TP.HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017

3. 3
MỤC LỤC
Trang phụ bìa trang
Lời cam đoan
Mục lục
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THI ĐUA,
KHEN THƢỞNG 10
1.1. Một số vấn đềlý luận về thi đua, khen thƣởng 10
1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng 20
1.3. Bài học kinh nghiệm từ lịch sửhình thành và phát triển của công tác
thi đua, khen thƣởng ở nƣớc ta qua các thời kỳ 35
Chƣơng 2: QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG
TỈNH BÌNH DƢƠNG 42
2.1. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng
tỉnh Bình Dƣơng 42
2.2. Đánh giá công tác thi đua, khen thƣởng ở tỉnh Bình Dƣơng 57
Chƣơng3: PHƢƠNG HƢỚNG VÀGIẢI PHÁP QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG Ở TỈNH BÌNH DƢƠNG 68
3.1. Dự báo những yếu tố tác động đến công tác quản lý nhà nƣớc về
thi đua, khen thƣởng 68
3.2. Nâng cao nhận thức về vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công
tác thi đua, khen thƣởng trong giai đoạnhiện nay 69
3 3. Hoàn thiện cơ chế chính sách, bộ máy về thi đua, khen thƣởng74
3.4. Nâng cao chất lƣợng và hiệu quả các phong trào thi đua 78
3.5. Nâng cao chất lƣợng côngtác khen thƣởng 82
KẾT LUẬN 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO 89
PHỤ LỤC 93

4. 4
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngay từ khi Nhà nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, Bác Hồ đã
rất quan tâm đến thi đua khen thƣởng Ngƣời nói “Thi đua là yêu nƣớc, ai yêu
nƣớc thì phải thi đua. Và những ngƣời thi đua là những ngƣời yêu nƣớc
nhất”[10, tr. 475], và công việc hàng ngày chính là nội dung thiết thực của thi
đua. Phong trào thi đua yêu nƣớc do Ngƣời khởi xƣớng và lãnh đạo từ những
ngày đầu giành độc lập đã nhanh chóng phát triển thành phong trào sâu rộng
và liên tục qua nhiều thập kỷ, qua từng giai đoạn lịch sử của đất nƣớc. Thi
đua, khen thƣởng là động lực phát triển và là biện pháp quan trọng để xây
dựng con ngƣời mới, thi đua yêu nƣớc phải đƣợc tiến hành thƣờng xuyên, liên
tục hàng ngày.
Trong giai đoạn hiện nay, thi đua khen thƣởng lại càng có vai trò và tác
dụng đối với sự nghiệp đổi mới. Đó là động lực thúc đẩy những cá nhân, tập
thể năng động, sáng tạo tìm tòi các giải pháp thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ
chính trị của ngành, địa phƣơng, cơ quan, đơn vị, thúc đẩy công cuộc đổi mới
phát triển. Để phát huy vai trò thi đua, khen thƣởng trong những năm gần đây,
Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị 35-CT/TW ngày 3/6/1998 về đổi mới công
tác thi đua khen thƣởng trong giai đoạn mới; tiếp theo Chỉ thị số 39-CT/TW
ngày 21/5/2004 về tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nƣớc,
phát triển, bồi dƣỡng, tổng kết và nhân rộng điển hình tiên tiến. Gần đây nhất
Chỉ thị số 34-CT/TW ngày 07/4/2014 về tiếp tục đổi mới công tác thi đua
khen thƣởng và sự quan tâm của Quốc hội đã sửa đổi và ban hành Luật Sửa
đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua khen thƣởng có hiệu lực từ ngày 01
tháng 6 năm 2014.

5. 5
Với những thay đổi mang tầm chiến lƣợc trên và sự chỉ đạo của Đảng
về tiếp tục đổi mới hoạt động thi đua, khen thƣởng một cách toàn diện, từ
nhận thức của cá nhân, tập thể đƣợc khen thƣởng đến cá nhân, tổ chức làm
công tác thi đua, khen thƣởng. Thực tiễn đã chứng minh qua quá trình xây
dựng và phát triển của tỉnh Bình Dƣơng. Từ một tỉnh non trẻ (đƣợc tái lập
năm 1997), nhƣng đã vƣơn lên trở thành một trong những tỉnh công nghiệp
phát triển nhất cả nƣớc. Điều đó càng cho thấy đƣợc vai trò, vị trí của công
tác thi đua, khen thƣởng trong mỗi bƣớc phát triển của tỉnh, dù ở lĩnh vực nào
và thời điểm nào đều có sự đóng góp quan trọng của công tác thi đua, khen
thƣởng.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế nhƣ sự lãnh đạo, chỉ
đạo của Đảng với các phong trào thi đua bị buông lỏng, chƣa xứng tầm mang
tính hình thức, chƣa thực sự vực dậy tinh thần thi đua yêu nƣớc, tạo thành
phong trào sâu rộng trong toàn dân. Phần lớn các cơ quan, đơn vị, ban, ngành
từ trung ƣơng đến địa phƣơng chỉ chú trọng khen thƣởng hơn thi đua. Khen
thƣởng cònchạy theo thành tích, chƣa kịp thời, chƣa chínhxác và chƣa có sự
gắn kết giữa thi đua với khen thƣởng, chƣa phát huy mạnh mẽ tác dụng
khuyến khích động viên, nhất là trong điều kiện kinh tế thị trƣờng và hội nhập
kinh tế quốc tế. Thực tế nhiều trƣờng hợp gần đây cho thấy thi đua, khen
thƣởng chƣa đúng ngƣời, đúng việc, mang tính chủ quan, hình thức. Để khắc
phục tình hình trên của công tác thi đua, khen thƣởng, một trong những vấn
đề đặt ra cần giải quyết phải đổi mới công tác thi đua, khen thƣởng mà trƣớc
hết là đổi mới quản lý nhà nƣớc đối với công tác này.
Là một công chức đang công tác tại Ban Thi đua - Khen thƣởng tỉnh
Bình Dƣơng, với thực tế sinh động đang diễn ra, học viên đã chọn đề tài
“Quản lýnhà nước về thi đua, khen thưởng trên địa bàn tỉnh Bình Dương”

6. 6
để nghiên cứu, mong rằng đề tài này có thể đóng góp một phần vào quản lý
công tác thi đua, khen thƣởng ở địa phƣơng.
2. Nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn của xã hội và thực trạng của công tác thi
đua, khen thƣởng của nƣớc ta hiện nay, nội dung này đã trở thành một vấn đề
đƣợc nhiều nhà nghiên cứu về chính trị, xã hội và giáo dục quan tâm. Cho đến
nay đã có nhiều công trình nghiên cứu chung về thi đua, khen thƣởng đƣợc
công bố, nhiều hội thảo đã đƣợc tổ chức để nhằm mục tiêu thúc đẩy phát triển
của công tác thi đua, khen thƣởng. Có thể tập trung lại thành một số nhóm
công trình nhƣ sau:
- Nhóm các công trình, bài viết về công tác thi đua, khen thưởng nói
chung
Bài viết của tác giả Nguyễn Thế Thắng trên tạp chí Cộng sản năm 2012
về “Một số quan điểm cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Chủ tịch
Hồ Chí Minh về thi đua, khen thưởng” đã phân tích, đi sâu tìm hiểu chỉ ra lý
luận của các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác và tƣ tƣởng của của Chủ tịch Hồ
Chí Minh về thi đua, khen thƣởng có thể vận dụng vào tình hình thực tế ở
nƣớc ta.
Bài phát biểu của Thủ tƣớng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng - Chủ tịch
Hội đồng Thi đua - Khen thƣởng Trung ƣơng tại Đại hội Thi đua yêu nƣớc
toàn quốc lần thứ IX năm 2015 xác định nhiệm vụ trọng tâm của thi đua, khen
thƣởng cần tiếp tục đổi mới và phƣơng hƣớng trong giai đoạn 2016 - 2020.
Luận văn Thạc sỹ Quản lý Hành chính công của tác giả Nguyễn Thị
Thu Sƣơng, 2007, “Đổi mới công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực công tác
thi đua khen thưởng” đãphân tích đánh giá đƣợc thực trạng và đề ra giải pháp
đổi mới thi đua, khen thƣởng trong giai đoạn 2007 - 2010.

7. 7
Đề tài khoa học cấp Nhà nƣớc của Trần Thị Hà, 2013, “Cơ sở lý luận
và thực tiễn đổi mới thi đua, khen thưởng trong giai đoạn hiện nay” đã
nghiên cứu, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn công tác thi đua, khen thƣởng và
các quy định của pháp luật, đề xuất các quan điểm, phƣơng hƣớng và giải
pháp nhằm đổi mới hoạt động thi đua, khen thƣởng và quản lý Nhà nƣớc về
thi đua, khen thƣởng.
Luận án Tiến sỹ Khoa học chính trị của Nguyễn Khắc Hà, 2014, “Xây
dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý chuyên trách công tác thi đua, khen
thưởng ở nước ta giai đoạn hiện nay” hệ thống hoá, nghiên cứu cơ sở lý luận
và pháp lý, giải pháp về đội ngũ cán bộ quản lý công tác thi đua, khen thƣởng
trong giai đoạn hiện nay.
Đề tài khoa học cấp tỉnh của Phạm Duy Hanh, 2012, “Đánh giá thực
trạng và đề xuất giảipháp đổi mới công tác thi đua, khen thưởng đối với các
doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai” đã nêu thực trạng công tác thi đua
khen thƣởng tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Lào Cai; đồng thời đề xuất
một số giải pháp đổi mới công tác thi đua khen thƣởng tại các doanh nghiệp.
Cuốn sách Đảng, BácHồ với thi đua yêu nước và công tác thi đua khen
thưởng, 2008, Nhà xuất bản Lý luận chính trị Hà Nội đã phân tích quan điểm
chỉ đạo của Đảng và Nhà nƣớc về phong trào thi đua yêu nƣớc và công tác thi
đua, khen thƣởng.
- Nhóm các công trình, bài viết về tỉnh Bình Dương
Tỉnh Bình Dƣơng từ khi tái lập tỉnh đến nay, đã có khá nhiều công trình,
bài tham luận của các lãnh đạo cũng nhƣ các nhà khoa học viết về tỉnh Bình
Dƣơng đƣợc xuất bản, phản ánh về tốc độ phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh.
Đáng chú ý trong số này, có thể kể đến một số công trình nhƣ cuốn Thủ Dầu
Một - Bình Dương đất lành chim đậu của Vũ Đức Thành (chủ biên) Nxb Văn
nghệ, thành phố Hồ Chí Minh; Luận văn Thạc sĩ Quá trình hình thành và

8. 8
pháttriển các khu công nghiệp ở tỉnh Bình Dương (1993-2003) chuyên ngành
Lịch sử Việt Nam của Huỳnh Đức Thiện, đã phục dựng bức tranh khá hoàn
chỉnh về quá trình hình thành, phát triển của các khu công nghiệp trên địa bàn
tỉnh Bình Dƣơng và nêu bật đƣợc tác động của các khu công nghiệp đối với
sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; Luận án Tiến sĩ về đề tài Những chuyển
biến kinh tế xã hội của tỉnh Bình Dương từ 1945-2005 của Nguyễn Văn Hiệp
khi xem xét những chuyển biến kinh tế xã hội của Bình Dƣơng đã đề cập một
số lĩnh vực có liên quan đến xây dựng phong trào thi đua và công tác khen
thƣởng.
Đây là những công trình có nội dung phản ánh, lý giải khái quát về quá
trình phát triển kinh tế - xã hội của Bình Dƣơng trong thời kỳ đổi mới, trong
đó có đề cập ít nhiều đến các phong trào thi đua và công tác khen thƣởng ở
Bình Dƣơng.
- Nhóm các bài viết về công tác thi đua, khen thưởng tỉnh Bình Dương
Bài viết của tác giả Cao Sơn “Phong trào thi đua yêu nước tại Bình
Dương đi vào chiều sâu, lan tỏa rộng khắp”, Báo Bình Dƣơng, 2015 đã tổng
hợp, đánh giá hiệu quả triển khai các phong trào thi đua và công tác khen
thƣởng trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng năm 2015 góp phần vào công cuộc xây
dựng kinh tế - xã hội ở địa phƣơng.
Nhìn chung các công trình trên đã khái quát về công tác thi đua, khen
thƣởng nói chung. Tuy nhiên, cho đến nay chƣa có công trình nghiên cứu về
Quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Vì
vậy, việc lựa chọn đề tài tài “Quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng trên
địa bàn tỉnh Bình Dương” là phù hợp với tình hình thực tế và không trùng với
bất kỳ công trình khoa học nào trƣớc đó và đây cũng là đề tài cần đƣợc quan
tâm nghiên cứu, làm rõ.

9. 9
Kế thừa thành tựu của các tác giả đi trƣớc, luận văn này sẽ phục dựng lại
bức tranh toàn cảnh công tác thi đua, khen thƣởng của Bình Dƣơng về thực
trạng của công tác này, từ đó nêu lên một số thành tựu nổi bật của công tác thi
đua, khen thƣởng trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng giai đoạn 2005-2015, trên cơ
sở đó mạnh dạn phân tích và đƣa ra những nhận xét về công tác quản lý nhà
nƣớc về thi đua, khen thƣởng để rút ra một số bài học kinh nghiệm cho giai
đoạn phát triển trong những năm tiếp theo.
3. Nhiệm vụ của luận văn
Trên cơ sở xác định mục đích, đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu, đề tài giải
quyết những nhiệm vụ chủ yếu sau đây:
- Bằng những tƣ liệu khai thác đƣợc qua sách, báo, các văn bản pháp
luật, tài liệu lƣu trữ…, luận văn làm rõ các vấn đề về lý luận và thực tiễn công
tác thi đua, khen thƣởng; nghiên cứu, đánh giá thực trạng pháp luật về thi đua,
khen thƣởng; những kiến nghị, đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản
lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trong giai đoạn tiếp theo.
- Luận văn bƣớc đầu dựng lại bức tranh hoàn chỉnh toàn diện, có hệ
thống về công tác quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trên địa bàn tỉnh
Bình Dƣơng. Đồng thời đi sâu phân tích những thành công, hạn chế của công
tác quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trên địa bàn tỉnh.
- Luận văn cũng phân tích mối quan hệ giữa phong trào thi đua, công tác
khen thƣởng gắn với phát triển kinh tế - xã hội của Bình Dƣơng trong những
năm qua.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu của luận văn là hoạt động quản lý nhà nƣớc về thi
đua, khen của tỉnh Bình Dƣơng qua hai kỳ Đại hội thi đua (2005-2015).
- Phạm vi nghiên cứu

10. 10
- Về nội dung: quản lý nhà nƣớc là một hoạt động rất rộng, luận văn chỉ
tập trung nghiên cứu nội dung quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng.
- Về không gian: luận văn nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng.
- Về thời gian: luận văn nghiên cứu thực trạng quản lý nhà nƣớc về thi
đua, khen thƣởng giai đoạn 2005-2015 và đề xuất giải pháp cho thời gian tới.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Để khai thác tốt nguồn tƣ liệu hiện có và trình bày luận văn theo một hệ
thống hợp lý, tác giả đã sử dụng hai phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu là
phƣơng pháp lịch sử và phƣơng pháp logic, kết hợp chặt chẽ với các phƣơng
pháp nghiên cứu liên ngành khác nhƣ: so sánh, thống kê, đối chiếu, phân tích,
tổng hợp để làm sáng tỏ nội dung và ý nghĩa của đề tài; đồng thời cònsử dụng
phƣơng pháp điều tra khảo sát thực địa, phỏng vấn nhân chứng và thẩm định
tƣ liệu, làm phong phú thêm nguồn tài liệu nghiên cứu.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Về mặt lý luận:
Luận văn góp phần luận giải tầm quan trọng, tính thiết yếu của công tác
quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa của tỉnh Bình Dƣơng nói riêng và cả nƣớc nói chung.
Luận văn góp phần cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn cho những vấn đề lý
luận về quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng hiện nay.
- Đóng góp thực tiễn:
+ Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho sinh viên, các nhà quản lý
tiếp tục tìm hiểu đầy đủ và toàn diện hơn về quản lý nhà nƣớc về thi đua,
khen thƣởng trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng. Đồng thời kết quả nghiên cứu của
công trình có thể tham khảo trong việc thực hiện quản lý nhà nƣớc về thi đua,
khen thƣởng để phục vụ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa tỉnh
Bình Dƣơng.

11. 11
+ Luận văn bƣớc đầu tổng kết thực tiễn của hoạt động quản lý nhà nƣớc
về thi đua, khen thƣởng của tỉnh Bình Dƣơng trong một chặng đƣờng phát
triển từ năm 2005 đến năm 2015 từ đó rút ra các bài học kinh nghiệm cũng
nhƣ khái quát một số vấn đề còntồn tại từ đó làm cơ sở khoa học để ngành thi
đua, khen thƣởng Bình Dƣơng tham khảo trong xây dựng chiến lƣợc quản lý
nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trong giai đoạn tiếp theo.
7. Bố cục của Luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung
chính của luận văn đƣợc kết cấu thành 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Làm rõ một số nội dung về cơ sở lý luận quản lý nhà nƣớc về
thi đua, khen thƣởng, nội dung quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng;
khái quát về hệ thống cơ quan có chức năng quản lý nhà nƣớc về thi đua,
khen thƣởng từ trung ƣơng đến địa phƣơng.
Chƣơng 2. Đánh giá tổng quan về công tác thi đua, khen thƣởng qua các
thời kỳ xây dựng và bảo về Tổ quốc; đánh giá thực trạng quản lý nhà nƣớc về
thi đua, khen thƣởng ở tỉnh Bình Dƣơng
Chƣơng 3. Đề ra một số phƣơng hƣớng và giải pháp đổi mới công tác
quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng trong những năm tiếp theo.

12. 12
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC
VỀ THI ĐUA, KHEN THƢỞNG
1.1. Một số vấn đề lý luận về thi đua, khen thƣởng
1.1.1. Khái niệm thi đua
Nghiên cứu quá trình hợp tác giữa con ngƣời và con ngƣời trong lao
động sản xuất, thấy đƣợc hiện tƣợng diễn ra một cách khách quan trong quá
trình hợp tác lao động, C.Mác đánh giá cao vai trò của sự hiệp tác trong lao
động, bởi nó tạo ra sức mạnh tập thể lớn hơn sức mạnh của từng lao động cá
nhân cộng lại. Thi đua nảy nở trong quá trình hợp tác lao động, trong hoạt
động chung và kế hoạch của con ngƣời. Sự tiếp xúc xã hội tạo nên thi đua và
sự nâng cao theo lối đặc biệt nghị lực sinh động tăng thêm nghị lực cho riêng
từng ngƣời. Bàn về Ngày thứ Bảy lao động Cộng sản, V.I Lênin đã nói đến
thi đua xã hội chủ nghĩa là phong trào lao động tự nguyện, góp sức giải quyết
khó khăn, xây dựng xã hội mới của quần chúng lao động đƣợc giải phóng
khỏi ách áp bức bóc lột. V.I Lênin coi đây là một sáng kiến vĩ đại, chính
quyền cách mạng cần chăm lo, tổng kết, phổ biến sáng kiến kinh nghiệm.
Chính vì vậy “Thi đua xã hội chủ nghĩa trở thành một yếu tố quyết định đối
với việc giáo dục xã hội chủ nghĩa cho toàn dân trên cơ sở thế giới quan và
đạo đức của giai cấp công nhân” [21, tr. 21]
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chú trọng đến công tác thi đua. Theo chủ tịch
Hồ Chí Minh thi đua tồn tại khách quan trong xã hội, Ngƣời cho rằng: Tƣởng
lầm rằng thi đua là một việc khác với những công việc hàng ngày. Thật ra

13. 13
công việc hàng ngày chính là nền tảng thi đua. Thi đua là một hiện tƣợng
khách quan, là quy luật phát triển tất yếu trong quá trình hợp tác lao động của
con ngƣời. Ở đâu có hợp tác lao động thì ở đó nảy sinh thi đua.
Nguyên tắc quan trọng nhất của thi đua xã hội chủ nghĩa là đoàn kết, hợp
tác cùng phát triển, phổ biến sáng kiến, kinh nghiệm; ngƣời tiên tiến thân ái
giúp đỡ ngƣời chậm tiến để đạt tới sự tiến bộ chung. Hoàn toàn không giống
với bí mật thƣơng nghiệp trong cạnh tranh. Thi đua xã hội chủ nghĩa chẳng
những nhằm mục tiêu kinh tế mà còn nhằm xây dựng con ngƣời mới, rèn
luyện nhân cách cao đẹp cho ngƣời lao động. Trong giai đoạn đất nƣớc ta
phát triển mạnh mẽ nền kinh tế thị trƣờng, thi đua yêu nƣớc bao giờ cũng là
phong trào thi đua tập thể của những công nhân, nông dân, trí thức, những
ngƣời lao động tự mình làm chủ vận mệnh của mình, không đối kháng về lợi
ích cá nhân, tập thể và xã hội; mọi ngƣời mang hết nhiệt tình và khả năng của
mình ra để xây dựng đất nƣớc.
Thông qua thi đua để giáo dục động viên mọi ngƣời, nâng cao lòng yêu
nƣớc, ý thức giác ngộ giai cấp, trách nhiệm công dân và tính cộng đồng xã
hội.
Công tác thi đua qua những chặng đƣờng lịch sử, đặc biệt thấy rõ vai trò
thi đua thời kỳ đổi mới. Luật Thi đua, khen thƣởng trong đó chỉ rõ: “Thi đua
là hoạt động có tổ chức với sự tham gia tự nguyện của các cá nhân, tập thể
nhằm phấn đấu đạt đƣợc thành tích tốt nhất trong xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc” [3, tr. 11]
1.1.2. Khái niệm khen thưởng
Khen thƣởng là công việc đã tồn tại khá lâu trong lịch sử xã hội, gắn
liền với thƣởng phạt của nhà nƣớc thuộc các chế độ xã hội khác nhau. Khen
thƣởng đƣợc quan tâm đúng mực khi Đảng và Bác Hồ đã biểu dƣơng khích lệ
động viên ngƣời tốt, việc tốt. Mỗi khi đọc báo, nghe đài, thấy có nghĩa cử đẹp

14. 14
là Bác cho đi kiểm tra ngay để Bác khen thƣởng. Bác thƣờng nhắc nhở khen
thƣởng phải chính xác và kịp thời để động viên phát huy mặt ƣu điểm, tích
cực, khắc phục và đẩy lùi mặt khuyết điểm, tiêu cực nhằm xây dựng con
ngƣời mới vì mục tiêu dân giàu nƣớc mạnh xã hội dân chủ, công bằng văn
minh. Bác Hồ đã chỉ thị có công thì thƣởng, có lỗi thì phạt, khen thƣởng phải
có tác dụng giáo dục, động viên, nêu gƣơng... khen thƣởng còn là một chính
sách của nhà nƣớc để ghi công, tôn vinh các cá nhân, tập thể có thành tích
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khen là sự nhận xét đánh giá tốt
về một con ngƣời nào đó; tổ chức nào đó, về cái gì, việc gì đó với ý nghĩa hài
lòng. Còn thƣởng là tặng cho bằng hiện vật hoặc bằng tiền... Khen thƣởng là
hình thức ghi nhận công lao, thành tích của Nhà nƣớc bằng quyết định của cơ
quan có thẩm quyền do luật định.
Trong giai đoạn hiện nay, khen thƣởng có vai trò quan trọng là động lực
thúc đẩy xã hội phát triển là biện pháp của ngƣời quản lý thực hiện nhiệm vụ
trọng tâm chính trị của cơ quan đơn vị mình nhằm khuyến khích động viên
mọi tầng lớp trong xã hội tích cực hăng hái lập thành tích trong lao động sản
xuất và công tác.
Theo Luật thi đua khen thƣởng thì “Khen thƣởng là việc ghi nhận, biểu
dƣơng, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất đối với cá
nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” [3, tr. 11].
1.1.3. Mối quan hệ giữa thi đua và khen thưởng
Trên cơ sở lý luận đó Luật Thi đua, khen thƣởng của Nƣớc Cộng hoà Xã
hội chủ nghĩa Việt Nam ngày 26/11/2003 đã nêu rõ: Khen thƣởng là việc nghi
nhận, biểu dƣơng, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất
đối với cá nhân, tập thể có thành tích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Thi đua là động lực thúc đẩy cá nhân và cộng đồng hoàn thành nhiệm vụ
trên cơ sở đó thực hiện khen thƣởng, thực tế cho thấy ở đâu phong trào thi

15. 15
đua thực sự là động lực thì ở đó xã hội phát triển quần chúng phấn khởi và
khen thƣởng chuẩn xác, ngƣợc lại ở đâu phong trào thi đua yếu, hoặc không
có phong trào thi đua ở đó xã hội trì trệ công tác khen thƣởng không chuẩn
xác, quần chúng kém phấn khởi, thậm chí còn nảy sinh tiêu cực.
Khen thƣởng vừa là kết quả của thi đua, vừa là yếu tố thúc đẩy phong
trào thi đua phát triển, thực tế cho thấy ở đâu làm tốt công tác khen thƣởng,
công tác này đƣợc đánh giá khách quan, công minh trên cơ sở phong trào thi
đua thì ở đó quần chúng phấn khởi, có đƣợc phong trào thi đua mới, tốt hơn
và ngƣợc lại.
Xét cả hai phƣơng diện lý luận và thực tiễn cho thấy thi đua, khen
thƣởng luôn bổ sung hỗ trợ cho nhau. Thi đua là động lực thúc đẩy mọi tầng
lớp nhân dân phát huy tinh thần sáng tạo, nỗ lực vƣợt mọi khó khăn vƣơn lên
hoàn thành các mục tiêu kinh tế - xã hội đề ra. Từ kết quả tổng kết thi đua mà
lựa chọn tập thể và cá nhân xứng đáng để khen thƣởng. Khen thƣởng chính là
việc đánh giá kết quả phong trào thi đua. Khen thƣởng chính xác kịp thời có
tác dụng động viên, giáo dục và nêu gƣơng tốt trong xã hội, đồng thời cổ vũ
phong trào thi đua phát triển sâu, rộng. Nếu khen thƣởng không đúng hoặc
không chuẩn xác sẽ làm mất tác dụng thậm chí còn ảnh hƣởng xấu đến phong
trào thi đua và dẫn đến tiêu cực trong phong trào thi đua, ảnh hƣởng đến công
tác khen thƣởng. Khen thƣởng phải gắn với thực hành phong trào thi đua yêu
nƣớc và nhiệm vụ chính trị của đất nƣớc, từng địa phƣơng, từng đơn vị. Thi
đua và khen thƣởng quan hệ chặt chẽ, tác động biện chứng lẫn nhau. Là hai
thành tố hữu cơ của một quá trình dẫn đến một hiệu quả chung, khen thƣởng
đúng kịp thời sẽ thúc đẩy, mở đƣờng cho phong trào thi đua sôi nổi, thiết thực
và ngƣợc lại.
Thi đua phải toàn dân, toàn diện, thƣờng xuyên, thi đua phải gắn với
khen thƣởng một cách xứng đáng; khen thƣởng phải có tác dụng động viên,

16. 16
giáo dục nêu gƣơng; Bác khái quát bản chất của mối quan hệ giữa thi đua và
khen thƣởng là: “thi đua là gieo trồng, khen thƣởng là thu hoạch”. Nhƣ vậy có
tổ chức tốt phong trào thi đua thì kết quả khen thƣởng mới chính xác, mới có
tác dụng giáo dục, nêu gƣơng, động viên khuyến khích, hơn nữa còn tạo điều
kiện cho đợt thi đua sau đạt kết quả cao hơn. Do vậy, không coi nhẹ khen
thƣởng trong thi đua, ngƣợc lại không có thi đua thì không có căn cứ đánh giá
thành tích để khen thƣởng, thiếu chính xác, ít tác dụng.
Nhiều hình thức khen thƣởng không phản ánh kết quả thi đua nhƣ:
khen thƣởng theo công trạng, khen thƣởng đột xuất nhƣ: Khen thƣởng tổng
kết thành tích kháng chiến, khen thƣởng ngƣời có quá trình cống hiến lâu dài
trong cơ quan, tổ chức, đoàn thể; khen thƣởng đối với những cá nhân tổ chức
trong nƣớc và ngoài nƣớc có công lao, đóng góp cho xã hội, cho đất nƣớc
trong quá trình hội nhập, phát triển kinh tế, những cá nhân dũng cảm cứu
ngƣời, tài sản của nhà nƣớc của tập thể, của công dân... song việc khen
thƣởng này cũng có quan hệ nhất định đối với thi đua, nó cũng bị ảnh hƣởng
nhất định từ phong trào thi đua, từ truyền thống thi đua yêu nƣớc của dân tộc,
nó phản ánh một góc của các phong trào thi đua.
Mối liện hệ giữa thi đua và khen thƣởng đã đƣợc chứng minh không
thể từng rời từng cái, vì nếu chỉ có một cái thì không giải quyết đƣợc bản chất
của vấn đề. Nếu làm tốt thi đua nhƣng không khen thƣởng thì không tạo đƣợc
sức mạnh, động viện đƣợc mọi ngƣời tham gia. Nếu khen thƣởng mà không
xuất phát từ thi đua thì sẽ tạo ra tiêu cực trong xét khen thƣởng, dẫn đến hiện
tƣợng mọi ngƣời không cần đẩy mạnh phong trào thi đua. Lúc đó chỉ mnag
tính hình thức.
1.1.4. Sự cần thiết phải quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng
Đảng ta hết sức coi trọng công tác thi đua, khen thƣởng thông qua việc
ban hành các văn bản chỉ đạo định hƣớng cụ thể nhƣ: Chỉ thị số 35/CT-TW

17. 17
ngày 03/5/1998 và Chỉ thị 39/CT-TW ngày 21/5/2004; Kết luận số 83-
KL/TW ngày 30/9/2010 của Ban Bí thƣ Trung ƣơng và Chỉ thị 34/CT-TW
ngày 07/4/2014 của Bộ chính trị về tiếp tục đổi mới công tác thi đua, khen
thƣởng đã chỉ rõ vị trí, vai trò quan trọng của công tác thi đua, khen thƣởng
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn cách mạng mới,
khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý nhà nƣớc đối với công tác
thi đua, khen thƣởng; kiện toàn và đổi mới tổ chức cán bộ của cơ quan tham
mƣu thi đua, khen thƣởng, đổi mới nội dung và hình thức thi đua, khen
thƣởng. Thi đua, khen thƣởng là một lĩnh vực hoạt động rộng lớn của hàng
triệu quần chúng nhân dân thông qua phong trào thi đua; huy động các tổ
chức trong hệ thống chính trị tham gia các phong trào thông qua đó phát huy
đƣợc nội lực của mỗi ngƣời, mỗi đơn vị, địa phƣơng trong cả nƣớc góp phần
thúc đẩy kinh tế xã hội phát triển.
Đây là hoạt động rộng khắp ở tất cả các lĩnh vực, các ngành, các cấp, rất
đa dạng hình thức, phong phú nội dung; đồng thời mục tiêu, hình thức, biện
pháp thi đua phải thƣờng xuyên thay đổi để phù hợp với sự phát triển kinh tế
xã hội. Kết quả thi đua cần có sự đánh giá đúng, khách quan, có thƣởng phạt
kịp thời, rõ ràng để động viên khuyến khích mọi tầng lớp trong xã hội tham
gia vào phong trào thi đua.
Nhà nƣớc cần nhận thức rõ vị trí, vai trò và tầm quan trọng của công tác
thi đua, khen thƣởng thì mới có đƣợc sự quan tâm, xây dựng hệ thống pháp
luật, đội ngũ cán bộ tạo đƣợc sức mạnh để thi đua trở thành động lực thúc đẩy
xã hội phát triển. Qua đó cho thấy công tác thi đua, khen thƣởng đã có đóng
góp không nhỏ vào sự phát triển của nhà nƣớc, chính vì vậy nhà nƣớc phải
quản lý công tác này.
1.2. Nội dung quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng

18. 18
Luật thi đua, khen thƣởng đã đƣợc Quốc hội Nƣớc Cộng hoà xã hội chủ
nghĩa Việt Nam khoá XI kỳ họp thứ 4 thông qua ngày 26/11/2003 và đã đƣợc
sửa đổi, bổ sung năm 2013. Điều 90 quy định nội dung quản lý nhà nƣớc về
thi đua, khen thƣởng bao gồm 8 nội dung: Ban hành các văn bản pháp luật về
thi đua, khen thƣởng; xây dựng chính sách về thi đua, khen thƣởng; tuyên
truyền, phổ biến, hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật
về thi đua, khen thƣởng; đào tạo, bồi dƣỡng cán bộ, công chức làm công tác
thi đua, khen thƣởng; sơ kết, tổng kết, tặng thƣởng các hình thức khen
thƣởng; đánh giá hiệu quả công tác thi đua, khen thƣởng; hợp tác quốc tế về
thi đua, khen thƣởng; thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy định pháp luật
về thi đua, khen thƣởng; giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm pháp luật
về thi đua, khen thƣởng.[3, tr. 58]
Những nội dung quản lý nhà nƣớc về công tác thi đua, khen thƣởng có ý
nghĩa rất quan trọng trong quản lý nhà nƣớc công tác thi đua, khen thƣởng ở
địa phƣơng. Do vậy luận văn tập trung làm rõ những nội dung chủ yếu quản
lý nhà nƣớc đã đƣợc nêu trong Luật Thi đua, khen thƣởng.
1.2.1. Ban hành các văn bản pháp luật về thi đua, khen thưởng
Hệ thống văn bản pháp luật là công cụ quan trọng nhất để nhà nƣớc
quản lý xã hội nói chung và quản lý công tác thi đua, khen thƣởng nói riêng.
Nó tạo ra hành lang pháp lý để các tổ chức, các tầng lớp nhân dân và các cá
nhân dựa vào đó mà tham gia các phong trào thi đua và đƣợc khen thƣởng;
hành lang đó tạo ra sự thống nhất công tác thi đua, khen thƣởng ở các ngành,
các cấp trong cả nƣớc.
Từ xƣa đã có các văn bản quy định nhƣng với những tên gọi khác nhua
nhƣ: quốc lệnh, sắc lệnh, quyết nghị, pháp lệnh và hiện nay là Luật, nghị định,
thông tƣ, chỉ thị để tổ chức thực hiện công tác thi đua, khen thƣởng. Suốt
chiều dài xây dựng đất nƣớc công tác thi đua, khen thƣởng đã bám sát đƣợc

19. 19
chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc, kịp thời đề ra những phƣơng
pháp tổ chức thực hiện phù hợp với yêu cầu của từng giai đoạn cách mạng; đã
khơi dậy và phát huy cao độ lòng yêu nƣớc, ý chí quật cƣờng, tinh thần hy
sinh cao cả, chủ nghĩa Anh hùng cách mạng của toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân góp phần bảo vệ miền Bắc xã hội chủ nghĩa, giải phóng miền Nam, cả
nƣớc đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trải qua một giai đoạn lịch sử lâu dài, có thời gian dài công tác thi đua,
khen thƣởng bị buông lỏng. Ngày 03/5/1998 Bộ chính trị đã ban hành Chỉ thị
số 35 về đổi mới công tác thi đua, khen thƣởng trong giai đoạn mới. Ngày
21/5/2004 Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 39 về tiếp tục đổi mới, đẩy
mạnh phong trào thi đua yêu nƣớc, phát hiện, bồi dƣỡng, tổng kết và nhân
rộng điển hình tiên tiến. Nhận thức tầm quan trọng của công tác thi đua, khen
thƣởng, ngày 30/9/2010 Ban Bí thƣ Trung ƣơng đảng ra Kết luận số 83-
KL/TW về chỉ đạo tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 39-CT/TW ngày 21/5/2004
của Bộ Chính trị về việc tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu
nƣớc, phát hiện, bồi dƣỡng, tổng kết, nhân điển hình tiên tiến và đến ngày
07/4/2014 Bộ chính trị tiếp tục ban hành Chỉ thị 34 về tiếp tục đổi mới công
tác thi đua, khen thƣởng. Một lần nữa khẳng định vai trò của công tác thi đua,
khen thƣởng trong giai đoạn mở cửa và hội nhập quốc tế.
Luật Thi đua khen thƣởng ra đời cùng các văn bản pháp quy của nhà
nƣớc nhƣ Nghị định số 121/2005/NĐ-CP ngày 30/9/2005 của Chính phủ,
Nghị định số 42/2010/NĐ-CP ngày 15/4/2010 của Chính phủ; Nghị định số
65/2014/NĐ-CP ngày 01/7/2014 của Chính phủ Quy định chi tiết thi hành
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi đua, khen thƣởng năm 2013;
Nghị định số 39/2012/NĐ-CP ngày 02 tháng 4 năm 2012 của Chính phủ,
Nghị định số 122/2005/NĐ-CP ngày 04/10/2005 của Chính phủ quy định tổ
chức làm công tác thi đua, khen thƣởng đã từng bƣớc thực hiện đổi mới công

20. 20
tác thi đua, khen thƣởng, đƣa công tác này vào nề nếp đáp ứng yêu cầu của
nền kinh tế thị trƣờng và hội nhập quốc tế.
Trên cơ sở quy định của Luật Thi đua, khen thƣởng và các văn bản
hƣớng dẫn thi hành luật, các địa phƣơng, đơn vị đã đề ra những quy định cụ
thể về công tác khen thƣởng của địa phƣơng, đơn vị mình theo chức năng
nhiệm vụ và điều kiện thực tế để từng bƣớc đƣa Luật Thi đua, khen thƣởng
vào cuộc sống, góp phần đẩy mạnh công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa và
bảo vệ Tổ quốc mà ở đó thi đua, khen thƣởng là biện pháp đòn bẩy đƣợc áp
dụng thống nhất trong phạm vi cả nƣớc.
1.2.2. Xây dựng chính sách về thi đua, khen thưởng
Việc xây dựng chính sách về công tác thi đua, khen thƣởng đƣợc Đảng
và Nhà nƣớc ta đặc biệt quan tâm. Luật Thi đua, khen thƣởng, các văn bản
quy phạm pháp luật, thông tƣ hƣớng dẫn thi hành luật đề cập một cách toàn
diện các mặt của công tác thi đua, khen thƣởng; đây là chủ trƣơng chính sách
lớn của Đảng và Nhà nƣớc. Cuộc sống phát triển rất sinh động phong phú,
phong trào thi đua, khen thƣởng cũng không ngừng phát triển phong phú đa
dạng nhất là ở các ngành, các địa phƣơng cho đến cơ sở. Do vậy vấn đề đặt ra
trong quản lý nhà nƣớc về công tác thi đua, khen thƣởng là xây dựng chính
sách về thi đua, khen thƣởng, chính sách này phải đáp ứng kịp thời sự phát
triển cuộc sống xã hội thậm chí của mỗi ngành, mỗi cấp đặc biệt của địa
phƣơng và cơ sở.
Trong thời kỳ kháng chiến các danh hiệu thi đua, hình thức khen
thƣởng chỉ nhằm động viên tinh thần là chủ yếu; đến nay, nền kinh tế đang
phát triển, với cơ chế thị trƣờng và hội nhập quốc tế, Đảng và nhà nƣớc ta đặc
biệt quan tâm đến quyền lợi và chế độ đối với ngƣời lao động nói chung và
đối với những cá nhân, tập thể có thành tích cống hiến đƣợc khen thƣởng nói
riêng. Do vậy khi xây dựng chính sách về thi đua, khen thƣởng phải chú trọng

21. 21
đến chế độ khen thƣởng nhằm khuyến khích, động viên những cá nhân, tập
thể hăng hái trong phong trào thi đua yêu nƣớc. Thực tiễn cho ta thấy rõ tác
dụng to lớn của chính sách trong công tác thi đua, khen thƣởng khi kết hợp
giữa động viên tinh thần, gắn với quyền lợi vật chất, có chính sách đãi ngộ
thỏa đáng trong khen thƣởng sẽ là động lực cho thi đua, động lực phát triển
kinh tế xã hội, là động lực để vƣợt qua những khó khăn, thử thách. Nhƣ khen
thì phải thƣởng, thƣởng bằng tiền và hiện vật. Hay khen thƣởng còn dùng làm
tiêu chí để xét thăng tiến hay nâng bậc lƣơng. Đó chính là các chính sách
đang đƣợc thực thi trong thi đua khen thƣởng.
Xây dựng một chính sách tốt mới tạo ra động lực cho mọi ngƣời thi đua,
có động lực mọi ngƣời mới thi đua tốt. Thi đua tốt thì xã hội ngày càng phát
triển, đất nƣớc ngày càng giàu mạnh.
1.2.3. Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức làm công tác thi đua, khen
thưởng
Đội ngũ cán bộ, công chức là yếu tố quan trọng quyết định việc thực thi
các văn bản pháp luật, các chính sách về công tác thi đua đúng, đạt hiệu quả.
Hiện nay đội ngũ cán bộ công chức nói chung, cán bộ công chức là công
tác thi đua nói riêng vẫn chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu trong tình hình mới. Chất
lƣợng cán bộ còn chƣa đồng đều nhƣng nhận thấy tầm quan trọng của đội ngũ
cán bộ thì phải chú ý công tác quy hoạch cán bộ, đào tạo, bồi dƣỡng, quản lý,
đánh giá cán bộ chuyên trách công tác thi đua- khen thƣởng phải đƣợc chú
trọng và đƣợc coi là công việc thƣờng xuyên của cấp ủy. Các cấp phải đặc
biệt quan tâm và coi đây là một nhiệm vụ ngang tầm với phát triển kinh tế,
văn hóa, xã hội... Vì nó tác động trực tiếp đến hiệu quả năng suất lao động
không chỉ trực tiếp đối với công tác thi đua, khen thƣởng mà còn đối với
phong trào lao động sản xuất, xây dựng đời sống mới ở mọi cấp, mọi ngành
và trong nhân dân. Việc quy hoạch cán bộ, đào tạo, bồi dƣỡng, quản lý, đánh

22. 22
giá cán bộ chuyên trách công tác thi đua, khen thƣởng cần đƣợc thực hiện
đồng bộ từ chủ trƣơng, giải pháp đến các biện pháp chỉ đạo thực hiện, từng
bƣớc nâng cao chất lƣợng cán bộ, đủ về số lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đảm
bảo sự chuyển tiếp liên tục giữa các thế hệ cán bộ, tránh tình trạng hẫng hụt
cán bộ.
Cần phải đổi mới chƣơng trình, nội dung đào tạo, bồi dƣỡng về nghiệp
vụ thi đua, khen thƣởng, kết hợp trang bị kiến thức nghiệp vụ mới, kỹ năng
nghề nghiệp với việc nâng cao phẩm chất chính trị tƣ tƣởng, đạo đức, tác
phong, kiến thức pháp luật và kỹ năng thực hành cho đội ngũ cán bộ, công
chức và cán bộ lãnh đạo, quản lý. Đào tạo cán bộ, công chức theo hƣớng toàn
diện, trang bị kiến thức cơ bản và kiến thức chuyên ngành thi đua, khen
thƣởng, gắn việc ứng dụng khoa học và công nghệ tiên tiến với thực tiễn
phong phú, đa dạng ở các bộ, ngành, địa phƣơng và ở cơ sở, kết hợp với đào
tạo, bồi dƣỡng ở nƣớc ngoài.
Chú trọng công tác tuyển dụng và từng bƣớc kiện toàn, nâng tầm đội ngũ
cán bộ làm công tác thi đua thì mới nâng cao đƣợc chất lƣợng trong công tác
thi đua khen thƣởng, xứng với sự quan tâm chỉ đạo, lãnh đạo của Đảng và nhà
nƣớc.
1.2.4. Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các quy
định của pháp luật về thi đua, khen thưởng
Điều 12 và Điều 13 Luật Thi đua khen thƣởng có nêu: “Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam, các tổ chức thành viên của Mặt trận và các tổ chức xã hội
khác trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm: tuyên
truyền, động viên các thành viên của mình tham gia với các cơ quan chức
năng tuyên truyền, động viên nhân dân thực hiện pháp luật về thi đua, khen
thƣởng; Tổ chức hoặc phối hợp với cơ quan nhà nƣớc tổ chức các cuộc vận
động, các phong trào thi đua; Giám sát việc thực hiện pháp luật về thi đua,

23. 23
khen thƣởng. Các cơ quan thông tin đại chúng có trách nhiệm thƣờng xuyên
tuyên truyền, phổ biến, nêu gƣơng các điển hình tiên tiến, ngƣời tốt việc tốt,
cổ động phong trào thi đua, khen thƣởng.” [3, tr. 14]
Mặt trận Tổ quốc và các thành viên có trách nhiệm tuyên truyền, phổ
biến, giám sát; tổ chức nhà nƣớc có trách nhiệm tổ chức và phối hợp tuyên
truyền, phổ biến, giám sát; cơ quan thông tin đại chúng có trách nhiệm thƣờng
xuyên trong công tác tuyên truyền cho thi đua và các gƣơng điển hình. Đây
cũng là nhiệm vụ của các cấp, các ngành, các địa phƣơng đơn vị khi tiến hành
công tác thi đua, khen thƣởng phải thực hiện. Tuy nhiên, ở mỗi ngành, mỗi
cấp tổ chức thực hiện nhiệm vụ này có những yêu cầu, đối tƣợng, nội dung cụ
thể khác nhau. Tuyên truyền là một khâu rất quan trọng vì thế Luật Thi đua,
khen thƣởng cũng quy định rõ và đó là một vấn đề mà nhà nƣớc cần phải
quản lý.
Đối với cấp Trung ƣơng, đây cũng là một trong những nội dung phải
thực hiện thƣờng xuyên và lâu dài. Có kế hoạch tuyên truyền, phổ biến,
hƣớng dẫn để các ngành, các địa phƣơng quán triệt mục đích, yêu cầu, nội
dung của các quy định pháp luật đồng thời có sự hƣớng dẫn các ngành, các
địa phƣơng tổ chức thực hiện các quy định pháp luật ấy. Trên cơ sở đó, các
ngành, các cấp trong cả nƣớc thống nhất nhận thức và hành động.
Đối với địa phƣơng sau khi đƣợc quán triệt và hƣớng dẫn tổ chức thực
hiện, chính quyền cấp tỉnh vận dụng vào đặc điểm cụ thể của địa phƣơng từ
đó có kế hoạch tuyên truyền, phổ biến hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện các
quy định pháp luật đối với cấp huyện và các ban, ngành, đoàn thể ở địa
phƣơng.
Đối với cấp huyện cũng tƣơng tự nhƣ vậy. Một khi toàn bộ các cấp, các
ngành thực hiện nhiệm vụ này sẽ tạo ra đƣợc sự thống nhất nhận thức, hành

24. 24
động trong cả nƣớc từ Trung ƣơng đến cơ sở đối với các quy định pháp luật
về thi đua, khen thƣởng.
Nội dung về hƣớng dẫn và tổ chức thực hiện có ý nghĩa rất đặc biệt, vì
có tổ chức thực hiện luật, các văn bản quy định của pháp luật mới trở thành
hiện thực trong cuộc sống, nhà nƣớc mới thực sự quản lý đƣợc công tác thi
đua, khen thƣởng. Từ đó công tác thi đua, khen thƣởng tạo sự quản lý thống
nhất từ Trung ƣơng đến cơ sở. Mới trở thành động lực phát triển kinh tế xã
hội.
1.2.5. Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm
việc thực hiện các quy định pháp luật về thi đua, khen thưởng
Dù ở lĩnh vực nào thì để đảm bảo nó đúng quy định thì việc thanh tra,
kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý vi phạm đều phải đƣợc thực hiện
thƣờng xuyên, liên tục. Trong thực tế, không phải đơn vị, địa phƣơng, cá nhân
nào cũng thực hiện tốt, đầy đủ những quy định của Luật Thi đua, khen thƣởng
và các văn bản hƣớng dẫn thi hành luật.
Điều 96 Luật Thi đua, khen thƣởng. Quản lý nhà nƣớc ở bất kỳ lĩnh
vực nào, ngành nào cũng đều phải có thanh tra, kiểm tra, nếu không thanh tra,
kiểm tra sẽ bị buông lỏng công tác quản lý nhà nƣớc.
Những nội dung của công tác thanh tra, kiểm tra: Việc thực hiện Luật
Thi đua, khen thƣởng, các văn bản hƣớng dẫn thi hành luật, các quy định,
chính sách của nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng không đúng tiêu chuẩn,
không đúng đối tƣợng, tiêu cực,...v.v…Việc thanh tra, kiểm tra diễn ra định
kỳ hàng quý, hàng năm hoặc theo đợt phát động phong trào thi đua, kết thúc
phong trào thi đua, hoặc thanh tra đột xuất khi thấy có vấn đề về công tác thi
đua, khen thƣởng.
Việc xét thi đua, khen thƣởng vẫn còn những hiện tƣợng không khách
quan, cảm tình, nể nang, chủ quan có những động cơ không trong sáng. Một

25. 25
số cá nhân, đơn vị lợi dụng những sai sót trong phƣơng pháp, tinh thần trách
nhiệm của ngƣời thực hiện nhiệm vụ, các cá nhân, tập thể khai man thành tích
để đƣợc khen thƣởng. Nhiều bằng chứng các vụ án xảy ra gần đây đã cho thấy
công tác thanh tra, kiểm tra không đảm bảo thì sẽ có sai xót nhƣ: vụ án Trịnh
Xuân Thanh,… đã có nhiều tập thể, cá nhân bị thu hồi các quyết định khen
thƣởng. Nhiều đơn thƣ khiếu nại của quần chúng nhân dân về khen sai, khen
không đúng tiêu chuẩn, tố giác những ngƣời khai man thành tích, thực hiện
không đúng chính sách về khen thƣởng của Đảng và nhà nƣớc. Vì vậy, cơ
quan quản lý phải giải quyết để thực hiện tốt Luật Khiếu nại, tố cáo đảm bảo
quyền lợi, chính sách trong thi đua, khen thƣởng.
Việc đánh giá, kết luận ở từng đơn vị từng ngành, từng cấp sau khi
thanh tra, kiểm tra là cần thiết, vì qua đó đánh giá đƣợc công tác thực hiện
chính sách khen thƣởng ở cơ quan, đơn vị đó. Từ đó rút ra đƣợc những bài
học, kinh nghiệm để thực hiện tốt hơn. Công tác quản lý nhà nƣớc trong việc
thanh tra, kiểm tra giải quyết các khiếu nại tố cáo và đặc biệt là xử lý những
vi phạm pháp luật về thi đua, khen thƣởng phải đƣợc quan tâm thƣờng xuyên
để đảm bảo đƣợc nguyên tắc của thi đua là tự nguyện, tự giác, nguyên tắc của
khen thƣởng là chính xác, công khai, công bằng và kịp thời. Có nhƣ vậy thi
đua, khen thƣởng mới thực sự là động lực cho mỗi cá nhân, tập thể trong lao
động, sản xuất, công tác, học tập tốt hơn và có tác dụng thúc đẩy sự phát triển
kinh tế xã hội của địa phƣơng cũng nhƣ của đất nƣớc.
Việc xây dựng các chƣơng trình thanh tra, kiểm tra; hoàn thiện các nội
dung thanh kiểm tra; thời gian thanh kiểm tra; việc giải quyết khiếu nại, tố
cáo và tiếp công dân về công tác thi đua khen thƣởng đang rất đƣợc quan tâm.
Cụ thể là nó trở thành tiêu chí để xét đánh giá bình xét thi đua cuối năm của
một tỉnh.
1.2.6. Hợp tác quốc tế về thi đua, khen thưởng

26. 26
Hợp tác quốc tế là nội dung không mới nhƣng gần đây trong Chỉ thị số
39/CT-TW chú trọng đổi mới công tác thi đua khen thƣởng , trong đó tăng
cƣờng hợp tác quốc tế về thi đua khen thƣởng với nội dung sau:
Trao đổi học tập kinh nghiệm quản lý của các nƣớc bạn về khen thƣởng
và về các chính sách khuyến khích ngƣời dân tham gia vào công việc của xã
hội. Đồng thời giới thiệu hình thức thi đua, khen thƣởng của Việt Nam với
các nƣớc bạn. Theo dõiphát hiện những cá nhân, tổ chức nƣớc ngoài có đóng
góp đối với Việt Nam trong các ngành, lĩnh vực và các địa phƣơng để từ đó
đề xuất những hình thức khen thƣởng đối với những cá nhân tổ chức nƣớc
ngoài đã có những đóng góp hiệu quả trong việc giúp Việt Nam xây dựng,
phát triển kinh tế hoặc giúp các ngành, các địa phƣơng giải quyết đƣợc những
vấn đề cần ghi công và khen thƣởng.
Với điều kiện nƣớc ta hiện nay, để đạt đƣợc mục tiêu có 1 triệu doanh
nghiệp hoạt động hiệu quả đến năm 2020 theo tinh thần Nghị quyết 35/NQ-
CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ, nội dung hợp tác quốc tế về thi đua, khen
thƣởng càng cần đƣợc quan tâm hơn cùng với sự phát triển, hội nhập kinh tế
quốc tế, kêu gọi sự hợp tác đầu tƣ của các cá nhân, tổ chức nƣớc ngoài. Qua
đó có những hình thức động viên phù hợp để khuyến khích các nhà đầu tƣ
nƣớc ngoài đầu tƣ và Việt Nam, cũng nhƣ gắn chặt tình hữu nghị. Hiện nay
cấp nhà nƣớc có Huân chƣơng Hữu nghị là hình thức tặng thƣởng cao quý
cho các cá nhân, tổ chức ngƣời nƣớc ngoài có đóng góp cho Việt Nam.
1.2.7. Sơ kết, tổng kết, và đánh giá hiệu quả công tác thi đua
Hoạt động nào theo thời gian cũng phải sơ kết, tổng kết đánh giá mặt
làm đƣợc, mặt chƣa làm đƣợc để từ đó rút ra bài học kinh nghiệm cho những
hoạt động tiếp theo. Chính vì thực tế đó công tác thi đua khen thƣởng cũng
cần nghiêm túc tổ chức sơ kết, tổng kết để thấy đƣợc ƣu, khuyết điểm trong
công tác tổ chức, triển khai thực hiện phong trào thi đua và khen thƣởng.

27. 27
Hình thức tổ chức sơ kết, tổng kết phải phong phú, tránh rập khuôn,
hình thức. Nội dung tổng kết phải đánh giá đƣợc công tác lãnh đạo, chỉ đạo
của các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể trong việc tổ chức các phong trào
thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội. Trong tình hình
hiện nay thì việc tổng kết, sơ kết càng phải đặt ra với chất lƣợng cao hơn để
tránh hình thức, phô trƣơng, tốn kém mà không hiệu quả.
Tổng kết rút ra đƣợc những bài học kinh nghiệm, các hình thức, nội
dung, phƣơng pháp để tổ chức phong trào thi đua có hiệu quả; về kinh nghiệm
xây dựng điển hình tiên tiến, rà soát các hình thức, nội dung, đối tƣợng, tiêu
chuẩn khen thƣởng, những vấn đề cần bổ sung, sửa đổi, vận dụng vào đặc
điểm của từng ngành, từng địa phƣơng cho phù hợp. Trên cơ sở đó đề xuất
công tác chỉ đạo, quản lý và các qui trình, thủ tục xét duyệt khen thƣởng, tổng
kết theo dõi và chấm điểm thi đua để có các hình thức tặng thƣởng xứng
đáng, chính xác, kịp thời.
1.2.8. Giới thiệu một số danh hiệu thi đua và hình thức khen thưởng
Luật Thi đua, khen thƣởng đƣợc sửa đổi bổ sung năm 2013 quy định
có 4 danh hiệu thi đua đối với cá nhân bao gồm: Chiến sĩ thi đua toàn quốc;
Chiến sĩ thi đua cấp bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ƣơng; Chiến sĩ thi đua cơ
sở; Lao động tiên tiến, Chiến sĩ tiên tiến. Danh hiệu thi đua đối với tập thể
bao gồm: Cờ thi đua cấp bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể trung ƣơng; Tập thể lao
động xuất sắc, Đơn vị quyết thắng (đối với các đơn vị thuộc lực lƣợng vũ
trang); Tập thể lao động tiên tiến, Đơn vị tiên tiến (đối với các đơn vị thuộc
lực lƣợng vũ trang); Danh hiệu thi đua đối với thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố
và tƣơng đƣơng là thôn, làng, ấp, bản, tổ dân phố văn hoá, gia đình văn hoá
áp dụng riêng danh hiệu thi đua này đối với hộ gia đình [3, tr. 12 - 13]
Luật Thi đua, khen thƣởng đƣợc sửađổi bổ sung năm 2013 quy định có
8 hình thức khen thƣởng gồm: huân chƣơng; huy chƣơng; danh hiệu vinh dự

28. 28
nhà nƣớc; kỷ niệm chƣơng, huy hiệu; giải thƣởng Hồ Chí Minh, giải thƣởng
nhà nƣớc; bằng khen và giấy khen [3, tr. 13].
1.3. Lịch sử hình thành và phát triển của công tác thi đua, khen
thƣởng ở nƣớc ta; bài học kinh nghiệm
1.3.1. Thời kỳ xây dựng, bảo vệ chính quyền non trẻ
Nhà nƣớc Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời, còn non trẻ đứng trƣớc
vô vàn khó khăn, trong thế ngàn cân treo sợi tóc. Thực dân Pháp nổ súng
quay lại miền Nam, 28 vạn quân Tƣởng vào miền Bắc giải giáp quân đội
Nhật, theo sau là bọn tay sai Việt gian phản động định lật đổ chính quyền
cách mạng; lũ lụt thiên tai hoành hành, nhân dân đói khổ, dịch bệnh, mù chữ
rất nặng nề.
Tin vào nhân dân, tin vào sức mạnh của quần chúng cần lao khi đƣợc
giải phóng khỏi ách nô lệ, Đảng và nhà nƣớc đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí
Minh có những chính sách phát động tinh thần yêu nƣớc, tình thƣơng đồng
bào của nhân dân ta nên đã thu hút đƣợc đông đảo nhân dân tham gia phong
trào thi đua tiết kiệm, lá lành đùm lá rách, nhƣờng cơm sẻ áo để cứu đói, tuần
lễ vàng đã huy động những ngƣời có điều kiện giúp tài chính xây dựng chính
quyền; phong trào bình dân học vụ đƣợc phát động mọi ngƣời đi học, ngƣời
biết chữ dạy ngƣời chƣa biết chữ cùng nhau diệt giặc dốt. Đặc biệt với phong
trào Nam tiến đã huy động đƣợc lực lƣợng đáng kể vào Nam cùng đồng bào
miền Nam chống thực dân Pháp. Phong trào tăng gia sản xuất đã giúp nhân
dân ta thoát khỏi nạn đói kém.
Với sức mạnh của quần chúng nhân dân trong phong trào thi đua yêu
nƣớc đƣợc Đảng, Nhà nƣớc và Bác Hồ phát động, chính quyền non trẻ của ta
đƣợc giữ vững, âm mƣu của Tƣởng Giới Thạch thất bại, giặc đói bị đẩy lùi,
tạo thế chủ động để nhân dân ta tập hợp lực lƣợng chuẩn bị bƣớc vào cuộc
kháng chiến chống thực dân Pháp.

29. 29
1.3.2. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp
Nhiệm vụ chính trị của thời kỳ này là kháng chiến chống thực dân Pháp
giành độc lập hoàn toàn cho đất nƣớc, mang lại tự do ấm no hạnh phúc cho
nhân dân.
Trong bối cảnh đó Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh số 83/SL ngày
17/9/1947 thành lập Viện Huân chƣơng thuộc Phủ Chủ tịch với nhiệm vụ
giúp Chủ tịch nƣớc nghiên cứu ban hành các chế độ thể lệ khen thƣởng Huân,
Huy chƣơng. Tiếp theo sắc lệnh thành lập Viện Huân chƣơng, ngày 11/6/1948
Chủ tịch Hồ Chí Minh ra sắc lệnh số 195 thành lập Ban vận động Thi đua ái
quốc Trung ƣơng. Ban này gồm các đại biểu Chính phủ, Quốc hội và các
đoàn thể nhân dân có nhiệm vụ vận động, đôn đốc, thu thập và phổ biến kinh
nghiệm về thi đua. Mục tiêu và hoạt động nổi bật của công tác thi đua, khen
thƣởng thời kỳ này là tổ chức phong trào thi đua yêu nƣớc kháng chiến chống
thực dân Pháp thắng lợi.
Trong lúc cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống thực dân Pháp bƣớc
vào giai đoạn cam go, quyết liệt để động viên mọi nguồn lực của dân tộc đƣa
cuộc kháng chiến đến thắng lợi, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký sắc lệnh đặt ra
các loại Huân hƣơng Quân công, Huân chƣơng Chiến công, Huân chƣơng Sao
vàng, Huân chƣơng Hồ Chí Minh, Huân chƣơng Độc lập (năm 1947) Huân
chƣơng Kháng chiến (năm 1948) Huân chƣơng Lao động (năm 1950). Chính
phủ quy định các danh hiệu Anh hùng Quân đội, Anh hùng Nông nghiệp, Anh
hùng Công nghiệp (1952) những quy định này đã kịp thời động viên các tầng
lớp nhân dân tích cực trong kháng chiến chống Pháp.
Sự phát triển của phong trào thi đua yêu nƣớc thời kỳ này gắn liền với
sự phát triển của cuộc kháng chiến. Ngày 11/6/1948 Chủ tịch Hồ Chí Minh ra
lời kêu gọi thi đua ái quốc, mở đầu cho phong trào hành động cách mạng của
toàn dân. Tƣ tƣởng thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là nguyện

30. 30
vọng, ý chí của toàn dân, hăng hái thi đua sản xuất và chiến đấu. Bác kêu gọi
toàn dân thi đua, ai ai cũng có thể tham gia kháng chiến và kiến quốc, thi đua
để thực hiện: Dân tộc độc lập, nhân dân tự do, dân chúng hạnh phúc. Để đạt
đƣợc mục tiêu đó Bác nhấn mạnh: “Các cụ phụ lão đốc thúc con cháu hăng
hái tham gia mọi công việc; các cháu nhi đồng thi đua học hành và giúp ngƣời
lớn; Đồng bào, phú hào thi đua mở mang doanh nghiệp; Đồng bào công nông
thi đua sản xuất, đồng bào trí thức và chuyên môn thi đua sáng tạo và phát
minh, nhân viên Chính phủ thi đua tận tụy làm việc phụng sự nhân dân; bộ
đội và dân quân thi đua giết giặc...” [3, tr. 7]. Trong cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp, đã xuất hiện phong trào diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc
ngoại xâm. Toàn dân ra sức thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm,
phong trào bình dân học vụ đƣợc tổ chức rộng khắp, nam nữ thanh niên hăng
hái lên đƣờng tòng quân đi chiến đấu. Chỉ sau 9 năm kể từ khi giành đƣợc độc
lập, quân và dân cả nƣớc với khẩu hiệu toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng
chiến, với chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử chúng ta đã chiến thắng chiến
tranh xâm lƣợc của thực dân Pháp hoàn toàn giải phóng miền Bắc.
1.3.3. Thời kỳ xây dựng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc, đấu tranh giải
phóng miền Nam và thống nhất đất nước
Nhiệm vụ chính trị thời kỳ này của cả nƣớc của toàn Đảng và toàn dân
ta là thực hiện song song hai nhiệm vụ chiến lƣợc quan trọng.
Ở miền Bắc xây dựng chủ nghĩa xã hội và chi viện cho miền Nam; ở
miền Nam tiến hành cuộc kháng chiến chống Mỹ giải phóng miền Nam với
mục tiêu chung là thống nhất nƣớc nhà và cả nƣớc đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trong thời kỳ này thi đua đã trở thành phong trào sôi nổi, rộng khắp từ
các đơn vị Quân đội đến các đơn vị sản xuất, trƣờng học, bệnh viện, từ miền
xuôi đến miền ngƣợc, thành thị đến nông thôn, từ miền Nam ra miền Bắc.
Già, trẻ, gái, trai đồng lòng đồng sức thi đua lao động sản xuất, giết giặc lập

31. 31
công với khẩu hiệu: Tất cả cho tiền tuyến lớn, tất cả vì miền Nam ruột thịt, tất
cả đánh thắng giặc Mỹ xâm lƣợc. Đã xuất hiện nhiều phong trào nhƣ: “Thanh
niên ba sẵn sàng”, “Phụ nữ ba đảm đang”, “Thóc không thiếu một cân, quân
không thiếu một ngƣời”, “Địch phá ta cứ đi”; “Tất cả cho chiến trƣờng thắng
Mỹ”.
Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc đã xuất hiện
nhiều phong trào thi đua nhƣ: “Sóng Duyên Hải” trong công nghiệp; “Gió Đại
Phong” trong nông nghiệp “Cờ ba nhất” trong quân đội, phong trào thi đua
hai tốt trong ngành giáo dục; phong trào “Ba cải tiến” trong cơ quan hành
chính sự nghiệp; phong trào “Tiếng hát át tiếng bom” của văn hoá văn nghệ;
phong trào “Học tập thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy” trong Công an nhân dân;
phong trào “Quyết thắng giặc Mỹ” của quân giải phóng miền Nam...
Song song với phong trào thi đua đƣợc phát động rộng khắp. Nhà nƣớc
đã ban hành, bổ sung nhiều chính sách và chế độ khen thƣởng, xét chọn
những cá nhân và tập thể có thành tích đặc biệt xuất sắc để tuyên dƣơng Anh
hùng. Nhiều văn bản pháp luật quy định các hình thức, tiêu chuẩn khen
thƣởng các loại Huân chƣơng Hữu nghị, Huân chƣơng, Huy chƣơng Chiến
thắng, Huân chƣơng, Huy chƣơng Quân giải phóng Việt Nam, Huân chƣơng,
Huy chƣơng chiến sỹ vẻ vang để khen thƣởng thành tích thuộc lực lƣợng vũ
trang đƣợc ban hành. Ở miềm Nam từ năm 1962 - 1967 Ủy ban Mặt trận dân
tộc giải phóng và Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hoà miền Nam Việt
Nam lần lƣợt ban hành các quyết định đặt ra Huân chƣơng Tổ quốc, Huân
chƣơng Thành đồng, Huân chƣơng Giải phóng, Huân chƣơng Chiến công giải
phóng, Huân chƣơng Quyết thắng, danh hiệu Anh hùng lực lƣợng vũ trang
nhân dân giải phóng để động viên khen thƣởng quân và dân miền Nam, hăng
hái thi đua đánh giặc lập công tiến lên giải phóng miền Nam.

32. 32
Kết quả của phong trào thi đua, công tác khen thƣởng thời kỳ này đã
thực hiện đƣợc lời di chúc của Bác Hồ đánh cho Mỹ cút, đánh cho Ngụy
nhào, Miền Nam đƣợc hoàn toàn giải phóng nƣớc nhà thống nhất, cả nƣớc đi
lên chủ nghĩa xã hội.
1.3.4. Thời kỳ đổi mới đến nay
Từ cuối những năm 80 của thế kỷ trƣớc, đất nƣớc ta bƣớc vào công
cuộc đổi mới toàn diện để chuyển sang nền kinh tế thị trƣờng định hƣớng xã
hội chủ nghĩa. Sự chuyển đổi từ cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp
sang cơ chế thị trƣờng, hội nhập kinh tế thế giới đã có tác động mạnh mẽ đến
công tác thi đua, khen thƣởng, đòi hỏi phải có sự đổi mới về nội dung, hình
thức và phƣơng pháp tiến hành thi đua, khen thƣởng. Đảng ta đã nhận thức rõ
đƣợc yêu cầu cấp bách đó và đã có sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời.
Ngày 03/6/1998, Bộ Chính trị đã ra chỉ thị số 35-CT/TW về đổi mới
công tác thi đua, khen thƣởng trong giai đoạn mới để thúc đẩy phong trào thi
đua yêu nƣớc, phát triển mạnh mẽ liên tục và rộng khắp, từ đó đã dấy lên
phong trào thi đua sổi nổi, phát huy cao độ tính tích cực trong mọi ngành, mọi
giới, các dân tộc, các tầng lớp nhân dân, các lực lƣợng trong cả nƣớc hăng hái
thi đua, phát huy tinh thần tự lực tự cƣờng, cần kiệm xây dựng đất nƣớc, làm
giàu cho bản thân cho đất nƣớc, phát huy tính sáng tạo, khai thác mọi tiềm
năng, phấn đấu hoàn thành vƣợt mức kế hoạch, lập nhiều thành tích trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa vì mục tiêu dân giàu, nƣớc mạnh, xã hội
dân chủ, công bằng, văn minh.
Bình Dƣơng cùng các địa phƣơng khác trong cả nƣớc đã nghiêm túc
triển khai thực hiện và tiến hành tổng kết Chỉ thị 35/CT-TW ngày 03/6/1998.
Ủy ban nhân dân tỉnh đã có kế hoạch triển khai tổ chức thực hiện công tác
tổng kết đồng thời hƣớng dẫn các sở, ban, ngành, đoàn thể các tổ chức chính
trị xã hội, các huyên, thị xã, thành phố trong tỉnh tiến hành tổng kết 5 năm

33. 33
triển khai thực hiện chỉ thị 35/CT-TW. Hầu hết các huyện, thị xã, thành phố,
các sở ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, đơn vị thuộc tỉnh đã có những hình thức
thi đua phong phú, gắn nội dung thi đua với thực hiện nhiệm vụ của đơn vị,
địa phƣơng mình; nhiều tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc đƣợc các cấp,
các ngành và Nhà nƣớc khen thƣởng đã có tác dụng giáo dục, động viên, phát
huy tính năng động sáng tạo trong hoạt động.
Trên cơ sở tổng kết, đánh giá 5 năm thực hiện chỉ thị 35 của Bộ Chính
trị, ngày 21/05/2004 Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 39 về việc tiếp tục đổi
mới đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nƣớc, phát hiện, bồi dƣỡng, tổng kết và
nhân rộng điển hình tiên tiến đã tạo điều kiện thuận lợi để đẩy mạnh phong
trào thi đua, công tác khen thƣởng trong toàn đảng, toàn quân và toàn dân.
Ngày 07/4/2014 của Bộ Chính trị tiếp tục ban hành Chỉ thị 34/CT-TW về tiếp
tục đổi mới công tác thi đua, khen thƣởng thể hiện sự quan tâm của Đảng đối
với vai trò, vị trí của công tác thi đua, khen thƣởng trong thời kỳ hội nhập
kinh tế quốc tế sâu rộng.
Luật Thi đua, khen thƣởng đƣợc ban hành vừa bảo đảm quán triệt và
thể chế hoá đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách thi đua, khen thƣởng của Đảng
và Nhà nƣớc ta trong giai đoạn mới, vừa thể hiện truyền thống đạo lý tốt đẹp
uống nƣớc nhớ nguồn của dân tộc, kế thừa những bài học quý báu về công tác
thi đua, khen thƣởng qua các giai đoạn cách mạng, tiếp thu có chọn lọc kinh
nghiệm của các nƣớc trong khu vực và thế giới.
Nhƣ vậy, thời gian qua công tác thi đua, khen thƣởng đã đƣợc Đảng và
nhà nƣớc đặc biệt quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Cơ sở pháp lý về chính sách, về
tổ chức bộ máy đã đủ mạnh để thúc đẩy phong trào thi đua yêu nƣớc và làm
tốt công tác thi đua, khen thƣởng.
1.4. Hệ thống cơ quan quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng;
yếu tố tác động

34. 34
1.4.1. Ở Trung ương
Ban Thi đua, khen thƣởng Trung ƣơng đƣợc thành lập theo Quyết định
158/2004/NĐ-CP ngày 25/8/2004 của Chính phủ. Để giảm bớt cơ quan đầu
mối thuộc Chính phủ, ngày 08/8/2007 Chính phủ ban hành Nghị định số
08/2007/NĐ-CP quy định. Ban Thi đua, khen thƣởng Trung ƣơng thuộc Bộ
Nội vụ, giúp Chính phủ quản lý nhà nƣớc về ngành, lĩnh vực chức năng
nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức gồm:
- Là cơ quan Thƣờng trực của Hội đồng Thi đua - Khen thƣởng Trung
ƣơng; Chủ trì hoặc tham gia soạn thảo các dự án luật, pháp lệnh và các văn
bản quy phạm pháp luật về thi đua, khen thƣởng theo sự phân công của Chính
phủ, Thủ tƣớng Chính phủ;
- Trình Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ các chƣơng trình, kế hoạch dài
hạn, hàng năm về công tác thi đua, khen thƣởng; tổ chức thực hiện chƣơng
trình, kế hoạch sau khi đƣợc phê duyệt; tổng hợp tình hình và báo cáo định kỳ
về công tác thi đua, khen thƣởng; trình Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ quy
định về đối tƣợng, thủ tục, quy trình, thời gian xét đối với các danh hiệu thi
đua và hình thức khen thƣởng; trình Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ quy
định các mẫu hiện vật khen thƣởng thuộc phạm vi nhà nƣớc quản lý; trình Bộ
trƣởng đƣợc Thủ tƣớng Chính phủ phân công ký ban hành các căn bản quy
phạm pháp luật thuộc phạm vi quản lý nhà nƣớc của Ban;
- Tổ chức thực hiện các phong trào thi đua và triển khai thực hiện chính
sách khen thƣởng của Đảng, Nhà nƣớc; hƣớng dẫn nghiệp vụ chuyên môn về
thi đua, khen thƣởng đối với các ngành, các cấp; tổng hợp và thẩm định hồ sơ
đề nghị khen thƣởng của các cơ quan, tổ chức để trình Chính phủ, Thủ tƣớng
Chính phủ quyết định khen thƣởng hoặc trình Thủ tƣớng Chính phủ đề nghị
Chủ tịch nƣớc quyết định khen thƣởng; tổ chức việc chế tạo, bảo quản, cấp
phát hiện vật khen thƣởng; chuẩn bị hiện vật kèm theo các hình thức khen

35. 35
thƣởng của Chủ tịch nƣớc, Chính phủ, Thủ tƣớng Chính phủ; tổ chức thu hồi,
cấp đổi hiện vật khen thƣởng theo quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ, Chủ
tịch nƣớc; tổ chức đào tạo, bồi dƣỡng lý luận, nghiệp vụ cho cán bộ công
chức làm công tác thi đua, khen thƣởng ở các ngành, các cấp;
- Chỉ đạo thực hiện chƣơng trình cải cách hành chính của Ban theo mục
tiêu và nội dung chƣơng trình cải cách hành chính nhà nƣớc đã đƣợc Thủ
tƣớng Chính phủ phê duyệt; quản lý, lƣu trữ hồ sơ khen thƣởng thuộc thẩm
quyền quyết định của Thủ tƣớng Chính phủ, Chủ tịch nƣớc; vận động các
nguồn tài trợ và quản lý, sử dụng quỹ thi đua, khen thƣởng Trung ƣơng; chỉ
đạo và kiểm tra việc quản lý, sử dụng quỹ thi đua, khen thƣởng ở các ngành,
các cấp;
- Thực hiện hợp tác quốc tế về thi đua, khen thƣởng theo quy định của
pháp luật; thanh tra kiểm tra và kiến nghị với các cấp có thẩm quyền xử lý các
vi phạm trong việc thực hiện chính sách, chế độ, pháp luật, những quy chế,
quy trình nghiệp vụ về thi đua, khen thƣởng. Tổ chức tiếp công dân, giải
quyết khiếu nại, tố cáo về công tác thi đua, khen thƣởng theo quy định của
pháp luật;
- Quản lý về tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính, tài sản của Ban theo
quy định của pháp luật. Thực hiện chế độ chính sách đối với cán bộ, công
chức, viên chức thuộc phạm vi quản lý nhà nƣớc của Ban.
Ban Thi đua, khen thƣởng Trung ƣơng có tƣ cách pháp nhân, có con dấu,
có tài khoản riêng, kinh phí hoạt động do ngân sách nhà nƣớc cấp, trụ sở đặt
tại Hà Nội.
Ngoài ra, có Hội đồng thi đua khen thƣởng Trung ƣơng do Thủ tƣớng
chính phủ quyết định thành lập. đứng đầu là chủ tịch Hội đồng cũng là Thủ
tƣớng chính phủ. Có 04 phó chủ tịch và 13 ủy viên. Đây không phải là cơ
quan quản lý nhƣng có chức năng nhiệm vụ là đề ra các chính sách thi đua

36. 36
khen thƣởng; tạo sự phối hợp công tác thi đua khen thƣởng giữa Đảng, nhà
nƣớc, Mặt trận và các đoàn thể; họp xét trình Chủ tịch nƣớc khen thƣởng theo
quy định.
1.4.2. Ở địa phương
Ở cấp tỉnh có Ban Thi đua và Khen thƣởng là cơ quan chuyên môn thuộc
Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, theo quyết định có tƣ cách pháp nhân, có con dấu
và tài khoản riêng.
Năm 2008, Ban Thi đua - Khen thƣởng cấp tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ƣơng đƣợc sáp nhập thành đơn vị trực thuộc Sở Nội vụ theo Nghị định
số 13/2008/NĐ-CP ngày 04/02/2008 của Chính phủ. Ban Thi đua, khen
thƣởng tỉnh là cơ quan chuyên môn thuộc Sở Nội vụ, có tƣ cách pháp nhân,
có con dấu và tài khoản riêng, có trách nhiệm tham mƣu giúp Giám đốc Sở
Nội vụ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh và Hội đồng Thi đua - Khen thƣởng
tỉnh cụ thể hoá chủ trƣơng, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nƣớc về
công tác thi đua, khen thƣởng trên địa bàn tỉnh; thực hiện một số nhiệm vụ,
quyền hạn theo sự ủy quyền của Ủy ban nhân dân tỉnh và theo quy định của
pháp luật.
Ban Thi đua - Khen thƣởng tỉnh, thành phố thuộc Trung ƣơng chịu sự
lãnh đạo, quản lý trực tiếp của Giám đốc Sở Nội vụ, của Chủ tịch Ủy ban
nhân dân tỉnh, sự hƣớng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ của Ban Thi đua -
Khen thƣởng Trung ƣơng. Ban Thi đua - Khen thƣởng tỉnh làm nhiệm vụ
Thƣờng trực Hội đồng Thi đua, khen thƣởng tỉnh; có những nhiệm vụ chủ
yếu:
- Tham mƣu trình Ủy ban nhân dân tỉnh ban hành các quyết định, chỉ thị
về công tác Thi đua, khen thƣởng thuộc phạm vi quản lý của Ban và chịu
trách nhiệm về nội dung các văn bản đã trình; trình Ủy ban nhân dân tỉnh kế
hoạch, nội dung thi đua, khen thƣởng cho từng thời kỳ và từng lĩnh vực nhằm

37. 37
thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng an
ninh của tỉnh;
- Tham mƣu Giám đốc Sở Nội vụ giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh tổ
chức các phong trào thi đua và thực hiện chính sách khen thƣởng tại địa
phƣơng;
- Tuyên truyền, phổ biến, hƣớng dẫn tổ chức kiểm tra, đôn đốc các đơn
vị trực thuộc thực hiện công tác thi đua, khen thƣởng;
- Tham mƣu Giám đốc Sở Nội vụ giúp Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh
trong công tác sơ kết, tổng kết, phát hiện điển hình, đúc kết kinh nghiệm,
nhân rộng phong trào thi đua và các điển hình tiên tiến; kiến nghị đổi mới
công tác Thi đua, khen thƣởng; xem xét, thẩm định, đề xuất các hình thức
khen thƣởng bảo đảm chính xác, kịp thời theo đúng quy định của pháp luật;
- Tổ chức bồi dƣỡng về các chủ trƣơng chính sách, nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ về thi đua, khen thƣởng cho cán bộ, công chức làm
công tác thi đua, khen thƣởng.
- Kiểm tra việc thực hiện các quy định về chính sách khen thƣởng; tham
gia giải quyết khiếu nại, tố cáo về công tác thi đua, khen thƣởng. Xây dựng và
quản lý quỹ thi đua, khen thƣởng theo quy định của pháp luật;
- Quản lý, cấp phát hiện vật khen thƣởng của địa phƣơng theo phân cấp;
thực hiện việc tổ chức và trao tặng khen thƣởng theo quy định của pháp luật.
Làm thủ tục cấp đổi hiện vật khen thƣởng bị hƣ hỏng, thất lạc và xác nhận các
hình thức khen thƣởng; Tổ chức nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ
thuật, xây dựng hệ thống thông tin, lƣu trữ phục vụ công tác thi đua, khen
thƣởng;
Ở cấp huyện có cán bộ chuyên trách làm công tác thi đua, khen thƣởng
trực thuộc phòng Nội vụ cấp huyện. Ở cấp xã không có cán bộ biên chế

38. 38
chuyên trách làm công tác thi đua, khen thƣởng và do cán bộ văn phòng Ủy
ban nhân dân cấp xã kiêm nhiệm.
Nhƣ vậy hệ thống cơ quan làm công tác thi đua khen thƣởng từ Trung
ƣơng đến cơ sở xã, phƣờng, thịtrấn đƣợc hình thành và phát triển cùng với bộ
máy công quyền nhà nƣớc.
Ngoài ra, ở cấp tỉnh cũng có Hội đồng thi đua khen thƣởng cấp tỉnh
tƣơng tự nhƣ Hội đồng thi đua khen thƣởng trung ƣơng. Do Chủ tịch Ủy ban
nhân dân tỉnh thành lập, đứng đầu là Chủ tịch tỉnh, gồm 13 thành viên theo
quy định. Trong đó Trƣởng Ban thi đua khen thƣởng là Phó Chủ tịch thƣờng
trực. Có nhiệm vụ tham mƣu Chủ tịch hội đồng xét khen thƣởng.
1.4.3. Yếu tố tác động đến quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng
* Yếu tố bên ngoài:
Ngày nay, toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế cũng là một yếu tố tác động
đến quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen thƣởng vì chúng có tác động, ảnh
hƣởng không nhỏ đến các quy định của pháp luật và các quy định của pháp
luật về thi đua, khen thƣởng.
Muốn phù hợp xu hƣớng thị trƣờng thì đòi hỏi phải thay đổi, từ nhận
thức cho đến các quy định, con ngƣời làm công tác thi đua, nội dung các
phong trào thi đua, các hình thức thi đua và khen thƣởng.
* Yếu tố bên trong:
Bên trong có nhiều yếu tố tác động nhƣ: chủ trƣơng, đƣờng lối, chính
sách, các quy định, đội ngũ cán bộ làm công tác thi đua, cơ sở vật
chất,…Ngoài những yếu tố nêu trên, công tác thi đua, khen thƣởng còn tác
động bởi quan điểm của ngƣời đứng đầu, lãnh đạo đơn vị, địa phƣơng. Đây
vừa là một yếu tố góp phần tạo nên sự chủ động, tính trách nhiệm của ngƣời
đứng đầu đối với việc quyết định khen thƣởng một tổ chức, cá nhân hay xem
xét để đề xuất cấp trên khen thƣởng. Tuy nhiên, sự tác động của yếu tố lãnh

39. 39
đạo, đôi lúc vi phạm đến nguyên tắc công bằng, dân chủ trong xét thi đua và
khen thƣởng. Trong thực tế hiện nay, các địa phƣơng đơn vị thành lập Hội
đồng Thi đua – Khen thƣởng các cấp, Chủ tịch Hội đồng là lãnh đạo cấp ủy
chính quyền của các địa phƣơng đơn vị, trong quy chế hoạt động luôn đƣợc
thể hiện nguyên tắc tập trung theo đa số. Tuy nhiên, quyết định của Chủ tịch
Hội đồng là quyết định cuối cùng. Điều này tạo ra một cơ chế chủ động cho
ngƣời đứng đầu khi đƣa ra một quyết định khen thƣởng buộc các thành viên
Hội đồng phải tuân thủ. Nếu nhƣ ngƣời đứng đầu thiếu sự công tâm, đánh giá
khách quan, thì đôi lúc không tránh khỏi việc đƣa ra các quyết định mang
tính cá nhân, cảm tính và thiếu sự công bằng.
1.4.4. Một số bất cập trong quản lý nhà nước về thi đua, khen thưởng
Thứ nhất là về tiêu chuẩn thi đua, bình xét khen thưởng
Theo quy định của Nghị định hƣớng dẫn thi hành Luật Thi đua, khen
thƣởng đã đƣợc sửa đổi, bổ sung năm 2013, đối với các danh hiệu thi đua và
hình thức khen thƣởng cho cá nhân đòi hỏi cá nhân phải “Có sáng kiến là giải
pháp kỹ thuật, giải pháp quản lý, giải pháp tác nghiệp hoặc giải pháp ứng
dụng tiến bộ kỹ thuật để tăng năng suất lao động, tăng hiệu quả công tác đƣợc
cơ sở công nhận hoặc có đề tài nghiên cứu khoa học đã nghiệm thu đƣợc áp
dụng hoặc mƣu trí, sáng tạo trong chiến đấu, phục vụ chiến đấu, hoàn thành
xuất sắc nhiệm vụ đƣợc cơ quan, tổ chức, đơn vị công nhận” [3, tr. 118].
Đây là một trong những nội dung của luật chƣa phù hợp thực tế, thậm
chí là trở ngại trong công tác thi đua, khen thƣởng, quy định cá nhân đạt danh
hiệu Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở phải có sáng kiến. Trong thực tế hiện nay số
lao động có sáng kiến cải tiến không nhiều. Vì vậy, phần lớn các công ty chỉ
áp dụng theo các sáng kiến đã có nên lao động xuất sắc là những ngƣời tích
cực làm việc, đạt năng suất hiệu quả cao. Ví dụ trong ngành cao su, công
nhân cạo mủ phần lớn cũng không có sáng kiến. Những công nhân đạt sản

40. 40
lƣợng khai thác cao là nhờ thao tác nhanh, không có động tác thừa, áp dụng
đúng quy trình kỹ thuật và cƣờng độ làm việc cao. Nhiều công nhân làm rất
tốt, rất năng suất trong công việc của mình, đem lại hiệu quả cao trong lao
động sản xuất, đóng góp vào kết quả phong trào chung của công ty. Vì thế,
cuối năm nhiều ngƣời tuy đạt thành tích cao nhƣng lại gặp trở ngại bởi rào
cản sáng kiến.
Đối với khối lao động trực tiếp đã khó khăn, khối quản lý hoặc cán bộ
công chức thì việc tìm ra sáng kiến còn khó khăn hơn. Đặc biệt là những cá
nhân làm việc mang tính phục vụ nhƣ ở khối văn phòng các công ty, nhân
viên lái xe làm việc rất tích cực, hiệu quả nên đƣợc cơ quan thống nhất bình
xét Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, nhƣng khi phải viết sáng kiến thì nhân viên lái
xe không thể có sáng kiến gì khác ngoài việc tiết kiệm xăng, sửa chữa máy
móc. Vậy là, nhân viên này không chỉ không thể đạt danh hiệu Chiến sĩ thi
đua cấp tỉnh là còn mất luôn cả Chiến sĩ thi đua cấp cơ sở, gây ảnh hƣởng
không tốt đến tâm lý ngƣời lao động.
Bên cạnh đó, hiện nay còn nhiều cơ quan, đơn vị khi bình bầu khen
thƣởng chỉ tập trung vào lãnh đạo. Điều này cũng có lý do vì nếu nhƣ đơn vị
hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thì rõ ràng phần lớn là nhờ vào khả năng quản
lý, hoạch định chiến lƣợc đúng đắn của lãnh đạo, nên việc khen thƣởng là
hoàn toàn xứng đáng. Tuy nhiên, do chỉ tiêu khen thƣởng có hạn nên vô tình
đã thiếu tính động viên, ghi nhận thành tích đối với bộ phận làm công tác
chuyên môn, lao động trực tiếp. Việc khen thƣởng nên chú trọng lao động
trực tiếp, sau đó là lao động gián tiếp rồi đến lãnh đạo. Hiện nay, việc khen
thƣởng đang đi theo quy trình ngƣợc khi chú trọng vào quan chức và lãnh đạo
mà bỏ quên ngƣời lao động trực tiếp. Điều này đôi khi tạo tâm lý chán nản đối
với ngƣời giỏi vì có làm nhiều thì lãnh đạo hoặc ai đó đƣợc hƣởng chứ chẳng
đến lƣợt mình. Đây là tình trạng thƣờng thấy trong việc bình bầu, khen

41. 41
thƣởng cuối năm ở các cơ quan nhà nƣớc. Bao nhiêu danh hiệu các lãnh đạo
nhận hết, còn dƣ thì mới đến ngƣời lao động trực tiếp. Mặc dù quy định của
tỉnh Bình Dƣơng đã đƣa ra tỷ lệ khen thƣởng hằng năm theo nhóm lãnh đạo
và nhóm làm công tác chuyên môn, trực tiếp sản xuất, theo đó tỷ lệ khen
thƣởng cho lãnh đạo và cá nhân không giữ chức vụ là 40/60, tuy nhiên khi xét
khen thƣởng cuối năm các đơn vị, địa phƣơng chƣa thực hiện đúng theo quy
định này.
Ngoài ra, việc đánh giá xếp loại thi đua cuối năm chƣa có sự thống nhất
đối với cán bộ, công chức, đảng viên, ngƣời lao động. Có quá nhiều văn bản
tồn tại, chồng chéo nhau với rất nhiều thủ tục rƣờm rà. Mức khen thƣởng cấp
cao theo quy định hiện nay cũng chƣa phù hợp. Một số cá nhân chỉ cần đạt 3
lần Chiến sĩ thi đua cơ sở là đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh sẽ có mức
khen thƣởng là 3 lần mức lƣơng tối thiểu, trong khi phải 5 năm liên tục hoàn
thành xuất sắc nhiệm vụ mới đƣợc Bằng khen của Thủ tƣớng Chính phủ
nhƣng mức khen thƣởng lại chỉ đƣợc 1,5 lần mức lƣơng tối thiểu. Đây là điều
bất hợp lý, không khích lệ đƣợc sự phấn đấu của ngƣời lao động.
Công tác bình xét thi đua, khen thƣởng còn những bất cập. Thực tiễn cho
thấy công tác thi đua khen thƣởng ngày càng trở thành một trong những công
cụ hỗ trợ đắc lực trong quản lý nhà nƣớc, nhƣng công tác quản lý, triển khai
thực hiện đã không làm đúng mục đích, ý nghĩa và trong thời gian qua công
tác này đang có tác dụng ngƣợc, gây nguy hại cho sự phát triển. Qua theo dõi,
tổng kết, đánh giá việc thực hiện công tác thi đua khen thƣởng ở một số cơ
quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh Bình Dƣơng còn một số bất cập nhƣ công tác
bình xét thi đua, khen thƣởng chƣa có tiêu chí cụ thể rõ ràng chủ yếu chỉ nhận
xét theo lối cảm tính, nể nang nhau. Chính vì không tuân theo tiêu chí cụ thể
nên việc xét khen thƣởng theo kiểu cào bằng, ai cũng nhƣ ai; Lãnh đạo phải là
ngƣời đƣợc xem xét đề xuất khen thƣởng trƣớc tiên vì do có tầm. Chƣa thấy

42. 42
cá nhân nào trong tập thể phát biểu là lãnh đạo không hoàn thành nhiệm vụ.
Lãnh đạo không hoàn thành nhiệm vụ thì làm sao cấp dƣới hoàn thành đƣợc,
cho nên dẫn đến tình trạng khen hầu hết là lãnh đạo đơn vị. Cá biệt có ngành
khi xét khen thƣởng cho cấp dƣới tiêu chuẩn đầu tiên là phải là có chức danh
rồi mới xét đến thành tích sau; Việc xét thi đua khen thƣởng theo kiểu chia
phần, nhƣờng nhịn nhau. Mặt khác, việc khen thƣởng nhƣ là một sự ban phát
ơn huệ, hoặc muốn đề bạt bổ nhiệm cấp dƣới nên phải khen để tạo uy tín cho
ngƣời chuẩn bị bổ nhiệm vào vị trí cao hơn.
Vấn đề bệnh thành tích trong thi đua, khen thƣởng còn nặng nề. Từ
những cách xét thi đua khen thƣởng nhƣ trên đã dẫn đến việc cào bằng giữa
ngƣời thật sự có nỗ lực, cố gắng với ngƣời chỉ hoàn thành phần việc đƣơng
nhiên phải làm của mình thậm chí là hoàn thành chƣa tốt. Nó không tạo ra
động lực để lôi cuốn, khuyến khích sự năng động, sáng tạo của ngƣời lao
động. Ngƣời xứng đáng đƣợc khen cũng không còn cảm thấy vinh dự, tự hào
khi đƣợc khen thƣởng, ngƣời không xứng đáng đƣợc khen lại cứ ngỡ mình
giỏi, tự mãn và cho rằng chỉ có mình là hơn hết. Ngƣời xứng đáng khen mà
không đƣợc khen sẽ cảm thấy bất mãn, tự ti, và không còn muốn phấn đấu
nữa. Điều này dẫn đến hệ lụy là ngƣời xứng đáng đƣợc khen và ngƣời không
xứng đáng đƣợc khen đều có suy nghĩ tiêu cực sẽ làm ảnh hƣởng rất lớn đến
phong trào thi đua.
Để việc thi đua khen thƣởng đúng với mục đíchý nghĩa của nó, thì trƣớc
hết và quan trọng nhất là phải thay đổi tƣ duy, nhận thức trong mỗi ngƣời, đặc
biệt là ngƣời đứng đầu các cơ quan, đơn vị, cần phải công minh trong việc
bình xét khen thƣởng để chọn đúng ngƣời xứng đáng, ngƣời đƣợc khen thật
sự phải là điển hình nổi bật, là tấm gƣơng để ngƣời khác học hỏi. Ngoài ra
bản thân ngƣời đƣợc đề nghị khen thƣởng phải có lòng tự trọng, trung thực,
phải tự biết mình có thực sự có thành tích đựơc khen hay không. Cần xoá bỏ

43. 43
tƣ tƣởng xem việc khen thƣởng là một chiếc bánh mà ngƣời có quyền chia
bánh ấy muốn ban phát cho ai thì ban, cũng không nên có tƣ tƣởng cào bằng.
Tất cả những điều đó đều triệt tiêu động lực phấn đấu của mỗi ngƣời.
Thứ hailà những bất cập trong cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính
về khen thưởng
Cải cách hành chính đƣợc đề cập từ nhiều năm, nhƣng thực tế ở nhiều
ngành, nhiều nơi vẫn chƣa có dấu hiệu chuyển biến tích cực. Đặc biệt là trong
lĩnh vực thi đua khen thƣởng, theo đánh giá của nhiều tổ chức, cá nhân thì thủ
tục khen thƣởng còn nhiêu khê, phiền hà qua nhiều công đoạn thiếu sự minh
bạch, thiếu tính chuyên nghiệp. Hiện nay từ trung ƣơng đến địa phƣơng trong
cả nƣớc phát triển mạnh về công nghệ thông tin, chƣơng trình kết nối từ trên
xuống dƣới, nhƣng việc ứng dụng vào lĩnh vực thi đua, khen thƣởng còn hạn
chế, hiệu quả chƣa thực sự đƣợc phát huy, thành tích để khen thƣởng còn quá
nhiều biểu mẫu báo cáo. Theo thống kê một hồ sơ đề nghị tặng Huân chƣơng
đối với một cá nhân hoặc tập thể cấp xã phải trải qua 12 cơ quan với 17 chữ
ký khác nhau, cá biệt đối với doanh nghiệp có vốn đầu tƣ nƣớc ngoài phải xin
thêm ý kiến của ba Bộ (Ngoại giao, Công an, Cục đối ngoại) thành tích đã rõ
ràng nhƣng việc xem xét khen thƣởng trải qua nhiều công đoạn, đơn vị hoặc
cá nhân đề nghị khen thƣởng không thể biết đƣợc hồ sơ của mình đang nằm ở
đâu, vƣớng mắc gì. Các cơ quan chức năng gửi công văn xin ý kiến nhau lòng
vòng; cơ quan này chờ ý kiến cơ quan khác, mà ý kiến xin - cho thì lại không
chịu một áp lực nào về thời hạn nên đôi lúc đơn vị trình khen thƣởng không
biết phải chờ đến bao giờ. Do đó, có trƣờng hợp đề nghị khen thƣởng sau một
năm mới có quyết định khen, điều này trái với nguyên tắc nhanh chóng, kịp
thời, làm giảm ý nghĩa của việc khích lệ, động viên trong khen thƣởng.

44. 44
Tiểu kết chƣơng 1
Sự nghiệp đổi mới và phát triển đất nƣớc hôm nay vẫn đòi hỏi đẩy mạnh
phong trào thi đua yêu nƣớc, vẫn cần phát triển phong trào thi đua yêu nƣớc
trên nhiều lĩnh vực với những nội dung mới, với chiều sâu, chiều rộng và
những sắc thái mới. Tình cảm yêu nƣớc trong giai đoạn mới phải đƣợc thể
hiện và phát huy mạnh hơn ở lòng tự hào dân tộc, ở quyết tâm đƣa đất nƣớc
thoát khỏi đói nghèo lạc hậu, bằng sự nỗ lực phấn đấu trong những công việc
cụ thể nhƣng đều nhằm mục đích là xây dựng một xã hội phồn thịnh, dân chủ,
công bằng, văn minh trong hiện thực. Những mục tiêu của thi đua yêu nƣớc
hôm nay nhiều khi không phải để chiến thắng một kẻ thù cụ thể, một khó
khăn đang hiện hữu trƣớc mắt mà còn là quyết tâm vƣơn lên nắm bắt những
tri thức tiên tiến, vƣợt qua những bảo thủ, lạc hậu, vƣợt qua chính mình để
theo kịp những bƣớc phát triển của khoa học - công nghệ thế giới, quyết tâm
không chịu tụt hậu...
Tuy nhiên, so với những yêu cầu phức tạp, khó khăn thời hội nhập,
những hình thức và nội dung thi đua, khen thƣởng nhiều lúc, nhiều nơi đã tỏ
ra bất cập. Ðiều này có nhiều nguyên nhân nhƣng trƣớc hết do nhận thức về
công tác thi đua chậm đổi mới so với thực tiễn nên những biện pháp thực hiện
không mang lại kết quả nhƣ mong muốn. Hình thức khen và mức thƣởng
nhiều khi mang nặng tính hình thức tƣợng trƣng, chƣa đủ để đóng vai trò là
tác nhân kích thích ngƣời thi đua và đẩy mạnh phong trào thi đua.

45. 45
Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THI ĐUA, KHEN
THƢỞNG TỈNH BÌNH DƢƠNG
2.1. Thực trạng quản lý nhà nƣớc về công tác thi đua, khen thƣởng
tỉnh Bình Dƣơng
Trong những năm qua, công tác quản lý nhà nƣớc về thi đua, khen
thƣởng ở tỉnh Bình Dƣơng đã có bƣớc chuyển biến rõ rệt, bƣớc đầu đồng bộ
và đi vào nề nếp. Ở cấp tỉnh việc thực hiện các nội dung quản lý nhà nƣớc
công tác thi đua, khen thƣởng đƣợc xem xét trên hai khía cạnh. Đó là thực
hiện các văn bản pháp luật về công tác thi đua, khen thƣởng và xây dựng các
văn bản pháp quy để tổ chức triển khai các văn bản pháp luật về thi đua, khen
thƣởng phù hợp với đặc điểm, tình hình cụ thể của tỉnh.
2.1.1. Về công tác tổ chức, bộ máy
Ban Thi đua - Khen thƣởng tỉnh là cơ quan trực thuộc Sở Nội vụ tỉnh
Bình Dƣơng đƣợc thành lập theo Quyết định số 2335/QĐ-UBND ngày
30/7/2008 của UBND tỉnh, Ban có con dấu, tài khoản riêng. Thực hiện Thông
tƣ số 01/2010/TT-BNV ngày 16/4/2010 của Bộ Nội vụ, Ủy ban nhân dân tỉnh
đã ban hành Quyết định số 33/2010/QĐ-UBND, ngày 13/9/2010 về hƣớng
dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Ban Thi đua -
Khen thƣởng trực thuộc Sở Nội vụ. Về tổ chức biên chế, Ban Thi đua - Khen
thƣởng tỉnh hiện có 03 phòng phòng Hành chính; phòng phụ trách khối các
sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh; phòng phụ trách khối các địa phƣơng, doanh
nghiệp, ngân hàng thƣơng mại và khen thƣởng chính sách; 01 Phó Giám đốc
Sở kiêm nhiệm Trƣởng ban và Phó Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thƣởng
tỉnh; tổng số cán bộ công chức hiện có 10 cán bộ, trong đó về chuyên môn
nghiệp vụ có 03 thạc sĩ, 07 đại học.