Kiedy dwa lata temu – w lutym 2015 r. – inaugurowaliśmy
nasz projekt „Barometr stabilności otoczenia prawnego”,
uzyskane wtedy wyniki wydały nam się niepokojące. Okazało
się, że produkcja prawa w Polsce była wówczas najwyższa
przynajmniej od 1918 r. W życie wchodziło niespełna 26 tys.
stron maszynopisu ustaw i rozporządzeń rocznie. Ta liczba
była tak duża, że mieliśmy nadzieję, że produkcja prawa
w Polsce osiągnęła już szczyt i sytuacja nie będzie się dalej
pogarszać. Niestety, ta nadzieja okazała się nieuzasadniona.
Barometr Prawa | Polska liderem UE w produkcji prawaGrant Thornton
W 2015 r. w Polsce weszło w życie 29,8 tys. stron maszynopisu nowego prawa, czyli najwięcej przynajmniej od 1918 r. i o 16 proc. więcej niż w rekordowym roku 2014 – wynika z szacunków firmy Grant Thornton. Polska produkuje 56-krotnie więcej prawa niż Szwecja.
>> Legislacyjna burza szkodzi polskim firmom <<
> Barometr stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce <
Polskie prawo okazuje się jeszcze bardziej rozedrgane, niż się tego spodziewaliśmy. W ostatnich latach w życie wchodzi już ponad 20 tys. stron aktów prawnych rocznie, a rok 2014 był pod tym względem rekordowy i przyniósł aż 25,6 tys. stron nowego prawa. To kilkakrotnie więcej nawet niż w latach 90., gdy
zmienialiśmy cały ustrój państwa.
Jak rząd planuje zwiększyć wpływy budżetowe? Co to oznacza dla przedsiębiorców?Grant Thornton
Priorytetem rządu jest uszczelnienie systemu podatkowego.
Ministerstwo Finansów szacuje, że luka budżetowa, która
musi być pokryta ze zwiększonej ściągalności podatków,
tak by deficyt budżetu w 2017 r. nie przekroczył 3% PKB,
to minimum 12 mld zł.
Minęło ponad pół roku od wprowadzenia klauzuli o rozstrzyganiu wątpliwości na korzyść podatników. Miała diametralnie zmienić podejście organów podatkowych do firm i obywateli. Niestety, okazało się, że klauzula nie jest stosowana.
Barometr Prawa | Polska liderem UE w produkcji prawaGrant Thornton
W 2015 r. w Polsce weszło w życie 29,8 tys. stron maszynopisu nowego prawa, czyli najwięcej przynajmniej od 1918 r. i o 16 proc. więcej niż w rekordowym roku 2014 – wynika z szacunków firmy Grant Thornton. Polska produkuje 56-krotnie więcej prawa niż Szwecja.
>> Legislacyjna burza szkodzi polskim firmom <<
> Barometr stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce <
Polskie prawo okazuje się jeszcze bardziej rozedrgane, niż się tego spodziewaliśmy. W ostatnich latach w życie wchodzi już ponad 20 tys. stron aktów prawnych rocznie, a rok 2014 był pod tym względem rekordowy i przyniósł aż 25,6 tys. stron nowego prawa. To kilkakrotnie więcej nawet niż w latach 90., gdy
zmienialiśmy cały ustrój państwa.
Jak rząd planuje zwiększyć wpływy budżetowe? Co to oznacza dla przedsiębiorców?Grant Thornton
Priorytetem rządu jest uszczelnienie systemu podatkowego.
Ministerstwo Finansów szacuje, że luka budżetowa, która
musi być pokryta ze zwiększonej ściągalności podatków,
tak by deficyt budżetu w 2017 r. nie przekroczył 3% PKB,
to minimum 12 mld zł.
Minęło ponad pół roku od wprowadzenia klauzuli o rozstrzyganiu wątpliwości na korzyść podatników. Miała diametralnie zmienić podejście organów podatkowych do firm i obywateli. Niestety, okazało się, że klauzula nie jest stosowana.
Produkcja prawa zwolniła, ale nadal przytłacza firmyGrant Thornton
W 2017 r. w życie weszło 27,1 tys. stron nowych aktów prawnych, czyli o 15 proc. mniej niż rok wcześniej. Na tym jednak dobre wiadomości się kończą – wynika z raportu Grant Thornton.
Stabilność prawa to jeden z warunków długotrwałego rozwoju gospodarczego. Nadmierna zmienność regulacji nie tylko utrudnia firmom działalność, naraża je na kary i grzywny, ale też zniechęca przedsiębiorców do podejmowania inwestycji. Żeby mierzyć skalę zmienności prawa, uruchomiliśmy trzy lata temu swój „Barometr otoczenia prawnego w polskiej gospodarce”, czyli projekt badawczy, który na konkretnych liczbach pokazuje, jak dużo prawa produkuje się w Polsce w danym okresie.
Zmiany w przepisach o ochronie danych osobowychGrant Thornton
W maju 2018 roku zacznie obowiązywać unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Nowe przepisy będą dotyczyć wszystkich podmiotów, które na terenie UE przetwarzają dane w sposób zautomatyzowany. Warto zapoznać się z najważniejszymi zmianami zachodzącymi w rozporządzeniu i rozpocząć przygotowania już teraz.
Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne dla przedsiębiorców kwestie prawne, księgowe i kadrowe.
Tym razem tematem naszego cyklu jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Co to jest? Do czego służy? Jacy podatnicy mają obowiązek przekazywania JPK? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdą Państwo w poniższym materiale.
„Odwrócony VAT” zmusi firmy budowlane do udzielania Skarbowi
Państwa darmowych, kilkumiesięcznych pożyczek łącznie na 8,5 mld zł w skali roku – szacuje Grant Thornton. Branżę czekają zatory płatnicze?
Ministerstwo Finansów chce prześwietlać finanse firm, analizując
dane otrzymane w formie elektronicznej, bez zaangażowania
samych zainteresowanych. Problemem może być informatyka.
Fiskus będzie sprawdzał faktury przez… 57 lat?
„Purpurowy Informator” – źródło informacji podatkowej
Transakcje, w których uczestniczą kontrahenci z różnych państw, są dzisiaj powszechne, niemniej mogą sprawiać wiele kłopotów przy rozliczeniu podatku VAT. Przy dokonywaniu eksportu, czy dostaw wewnątrzwspólnotowych, mamy prawo do stosowania 0% stawki podatku. Jednak ustawodawca prawo to uzależnił od spełnienia określonych warunków.
JPK jest zbiorem informacji w formie elektronicznej o rozbudowanej strukturze, które to przedsiębiorcy będą zobowiązani przesyłać do organów kontroli podatkowej. Opublikowane struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK) ukazują nie tylko jaka ma być struktura i zawartość plików ale także ich format. Wprowadzone przepisy Ustawą z dnia 10 września 2015r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz.U.z 2015r. poz.1649) zobowiązują podatników do przekazywania ksiąg podatkowych i dowodów księgowych w formie jednolitych plików kontrolnych (JPK).
Raport Grant Thornton: Urzędy zasypują przedsiębiorców
stertą formularzy. Badanie skali obowiązków sprawozdawczych polskich przedsiębiorstw wobec instytucji publicznych
Przegląd zmian w prawie, które w 2016 roku mogą mieć istotny wpływ na działalność biznesową. Publikacja zawiera komentarze i analizy przygotowane przez ekspertów kancelarii Wierzbowski Eversheds.
Druga, czerwcowa edycja raportu prezentującego wiedzę na temat Jednolitego Pliku Kontrolnego. Zawiera opis zmian w przepisach w ciągu ostatniego miesiąca, oraz wiele istotnych informacji z punktu widzenia przygotowania się do wdrożenia rozwiązania informatycznego i bezpieczeństwa.
Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne dla przedsiębiorców kwestie prawne, księgowe i kadrowe. Tym razem tematem naszego cyklu jest pakiet zmian w ustawie o rachunkowości, które obowiązują od 2016 roku.
Ostatnie 25 lat to okres silnej ekspansji polskich firm na zagranicznych rynkach. Gwałtownie wzrosła przez ten czas wartość eksportu i poprawiła się jego struktura – zarówno produktowa, jak i geograficzna. Te pozytywne tendencje będą kontynuowane w kolejnych latach. Do 2020 r. eksport Polski wzrośnie o ponad jedną trzecią, a przedsiębiorcy będą coraz odważniej wchodzić na nowe, nieodkryte dotąd rynki – prognozują eksperci Grant Thornton w raporcie „Zagraniczna ekspansja polskich firm. Dokonania, ambicje, perspektywy”.
Produkcja prawa zwolniła, ale nadal przytłacza firmyGrant Thornton
W 2017 r. w życie weszło 27,1 tys. stron nowych aktów prawnych, czyli o 15 proc. mniej niż rok wcześniej. Na tym jednak dobre wiadomości się kończą – wynika z raportu Grant Thornton.
Stabilność prawa to jeden z warunków długotrwałego rozwoju gospodarczego. Nadmierna zmienność regulacji nie tylko utrudnia firmom działalność, naraża je na kary i grzywny, ale też zniechęca przedsiębiorców do podejmowania inwestycji. Żeby mierzyć skalę zmienności prawa, uruchomiliśmy trzy lata temu swój „Barometr otoczenia prawnego w polskiej gospodarce”, czyli projekt badawczy, który na konkretnych liczbach pokazuje, jak dużo prawa produkuje się w Polsce w danym okresie.
Zmiany w przepisach o ochronie danych osobowychGrant Thornton
W maju 2018 roku zacznie obowiązywać unijne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Nowe przepisy będą dotyczyć wszystkich podmiotów, które na terenie UE przetwarzają dane w sposób zautomatyzowany. Warto zapoznać się z najważniejszymi zmianami zachodzącymi w rozporządzeniu i rozpocząć przygotowania już teraz.
Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne dla przedsiębiorców kwestie prawne, księgowe i kadrowe.
Tym razem tematem naszego cyklu jest Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Co to jest? Do czego służy? Jacy podatnicy mają obowiązek przekazywania JPK? Odpowiedzi na te i inne pytania znajdą Państwo w poniższym materiale.
„Odwrócony VAT” zmusi firmy budowlane do udzielania Skarbowi
Państwa darmowych, kilkumiesięcznych pożyczek łącznie na 8,5 mld zł w skali roku – szacuje Grant Thornton. Branżę czekają zatory płatnicze?
Ministerstwo Finansów chce prześwietlać finanse firm, analizując
dane otrzymane w formie elektronicznej, bez zaangażowania
samych zainteresowanych. Problemem może być informatyka.
Fiskus będzie sprawdzał faktury przez… 57 lat?
„Purpurowy Informator” – źródło informacji podatkowej
Transakcje, w których uczestniczą kontrahenci z różnych państw, są dzisiaj powszechne, niemniej mogą sprawiać wiele kłopotów przy rozliczeniu podatku VAT. Przy dokonywaniu eksportu, czy dostaw wewnątrzwspólnotowych, mamy prawo do stosowania 0% stawki podatku. Jednak ustawodawca prawo to uzależnił od spełnienia określonych warunków.
JPK jest zbiorem informacji w formie elektronicznej o rozbudowanej strukturze, które to przedsiębiorcy będą zobowiązani przesyłać do organów kontroli podatkowej. Opublikowane struktury Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK) ukazują nie tylko jaka ma być struktura i zawartość plików ale także ich format. Wprowadzone przepisy Ustawą z dnia 10 września 2015r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (Dz.U.z 2015r. poz.1649) zobowiązują podatników do przekazywania ksiąg podatkowych i dowodów księgowych w formie jednolitych plików kontrolnych (JPK).
Raport Grant Thornton: Urzędy zasypują przedsiębiorców
stertą formularzy. Badanie skali obowiązków sprawozdawczych polskich przedsiębiorstw wobec instytucji publicznych
Przegląd zmian w prawie, które w 2016 roku mogą mieć istotny wpływ na działalność biznesową. Publikacja zawiera komentarze i analizy przygotowane przez ekspertów kancelarii Wierzbowski Eversheds.
Druga, czerwcowa edycja raportu prezentującego wiedzę na temat Jednolitego Pliku Kontrolnego. Zawiera opis zmian w przepisach w ciągu ostatniego miesiąca, oraz wiele istotnych informacji z punktu widzenia przygotowania się do wdrożenia rozwiązania informatycznego i bezpieczeństwa.
Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne dla przedsiębiorców kwestie prawne, księgowe i kadrowe. Tym razem tematem naszego cyklu jest pakiet zmian w ustawie o rachunkowości, które obowiązują od 2016 roku.
Ostatnie 25 lat to okres silnej ekspansji polskich firm na zagranicznych rynkach. Gwałtownie wzrosła przez ten czas wartość eksportu i poprawiła się jego struktura – zarówno produktowa, jak i geograficzna. Te pozytywne tendencje będą kontynuowane w kolejnych latach. Do 2020 r. eksport Polski wzrośnie o ponad jedną trzecią, a przedsiębiorcy będą coraz odważniej wchodzić na nowe, nieodkryte dotąd rynki – prognozują eksperci Grant Thornton w raporcie „Zagraniczna ekspansja polskich firm. Dokonania, ambicje, perspektywy”.
I nie zastanawiaj się, ile masz czasu na przygotowanie swojej firmy na przetrwanie i dalszy rozwój bez Ciebie jako lidera. Wykorzystuj każdą dostępną chwilę. Zawsze myśl o przyszłości, działaj tak, abyś mógł odejść w każdej chwili z poczuciem dobrze spełnionego obowiązku. Nie odkładaj na później ważnych decyzji. Dziel się z Twoimi przyszłymi sukcesorami wiedzą, doświadczeniem oraz wizją przyszłości. Kształtuj ich każdego dnia. Rozmawiaj z nimi otwarcie, szukaj w nich wsparcia i bądź im wsparciem.
To gwarantuje sukces sukcesji.
10 najważniejszych zmian w podatkach ostatnich dwóch latGrant Thornton
Ranking najważniejszych z punktu widzenia podatnika zmian w przepisach podatkowych, które weszły w życie przez pierwsze dwa lata obecnej kadencji rządu
Polskie firmy nie chcą rozwijać nowych produktów Grant Thornton
Firma, aby się rozwijać, musi stale wprowadzać na rynek nowe produkty i usługi. W innym wypadku zostanie wyprzedzona przez bardziej dynamiczną konkurencję.
Jak pod tym względem wypadają obecnie polskie firmy? Zapraszamy do zapoznania się z wynikami badania przeprowadzonego przez Grant Thornton wśród średnich i dużych przedsiębiorstw z 33 krajów świata
Rekordowe wyniki rynku Catalyst w 2016 rokuGrant Thornton
Wartość nieskarbowych instrumentów dłużnych notowanych na Catalyst osiągnęła na koniec czwartego kwartału 2016 roku 81,8 mld zł, co było najwyższym wynikiem od momentu powstania rynku Catalyst – wynika z przygotowanego przez nas raportu pod patronatem Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
Festiwalowe szaleństwo na studencką kieszeńGrant Thornton
Średni koszt wyjazdu na festiwal muzyczny latem 2017 r. to 1530,04 zł – wynika z naszego raportu. Spośród największych europejskich festiwali najtaniej spędzisz czas na Coulors of Ostrava. Najbardziej ceną kuszą jednak polskie imprezy, zwłaszcza Przystanek Woodstock.
Grant Thornton’s transactional teams advised on a number of high profile deals throughout Europe in 2016, driving strong outcomes through highly experienced and internationally connected professionals. Grant Thornton’s success was reflected in the number two position (by average deal value) in the ranking of the top ten M&A advisors in Europe.
Wpływy transferowe klubów piłkarskiej Ekstraklasy osiągnęły w sezonie 2016/2017 wartość 33,5 mln EUR – wynika z Grant Thornton. To najlepszy wynik w historii.
Prawie połowa osób zasiadających w Polsce na kierowniczych stanowiskach to kobiety – wynika z badania „Women in Business 2017” prowadzonego przez Grant Thornton. Polska jest pod tym względem w światowej czołówce
Zmiany te to dobra wiadomość dla przedsiębiorstw, bowiem nieco odciążają je od części zbędnej „papierologii”. Liberalizują obowiązki pracodawcy związane z ustalaniem regulaminów oraz świadectw pracy, jak również wydłużają terminy na występowanie pracowników z roszczeniami ze stosunku pracy. W niniejszym raporcie pomagamy zrozumieć szczegóły dotyczące tych zmian i przygotować firmę do ich stosowania.
Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, czyli cyklu analiz, w którym omawiamy ważne dla przedsiębiorców kwestie prawne, księgowe i kadrowe. Tym razem tematem naszego cyklu jest minimalna stawka godzinowa, która 1 stycznia 2017 roku po raz pierwszy zawitała do naszego prawa cywilnego oraz związany z nią nowy obowiązek ewidencji godzin pracy zleceniobiorców.
The boom in the labour market is finally reflected in employee remuneration. As much as 38 per cent of Poland’s medium-sized and large enterprises declare that they will be increasing salaries.
Kolejny numer magazynu Plus, tym razem poświęcony dotacjom unijnym. Niniejsze opracowanie zawiera kompendium wiedzy dotyczące środków unijnych dostępnych z budżetu
Unii Europejskiej w latach 2014-2020. Dokument został przygotowany przez Departament Doradztwa Europejskiego Grant Thornton.
W Państwa ręce oddajemy kolejny numer magazynu Plus, tym razem poświęcony dotacjom unijnym. Niniejsze opracowanie zawiera kompendium wiedzy dotyczące środków unijnych dostępnych z budżetu Unii Europejskiej w latach 2014-2020. Dokument został przygotowany przez Departament Doradztwa
Europejskiego Grant Thornton.
3. Szanowni Państwo
Kiedy dwa lata temu – w lutym 2015 r. – inaugurowaliśmy
nasz projekt „Barometr stabilności otoczenia prawnego”,
uzyskane wtedy wyniki wydały nam się niepokojące. Okazało
się, że produkcja prawa w Polsce była wówczas najwyższa
przynajmniej od 1918 r. W życie wchodziło niespełna 26 tys.
stron maszynopisu ustaw i rozporządzeń rocznie. Ta liczba
była tak duża, że mieliśmy nadzieję, że produkcja prawa
w Polsce osiągnęła już szczyt i sytuacja nie będzie się dalej
pogarszać. Niestety, ta nadzieja okazała się nieuzasadniona.
Przez ostatnie dwa lata produkcja prawa nie tylko nie
spowolniła, ale wręcz istotnie wzrosła. Jak pokazujemy
w niniejszym raporcie, w 2016 r. padł kolejny historyczny
rekord. W życie weszło aż 31,9 tys. stron maszynopisu aktów
prawnych. Gdyby obywatel czy przedsiębiorca chciał zapoznać
się z wchodzącymi w życie ustawami i rozporządzeniami,
to musiałby poświęcić na to już 4 godziny i 17 minut każdego
dnia roboczego.
Nie ulega wątpliwości, że prawo musi być zmieniane.
Trzeba je dostosowywać do zmieniającej się rzeczywistości
oraz naprawiać błędy w przepisach prawnych, które często
wychodzą dopiero w praktyce. Skala produkcji prawa
w Polsce jest jednak zdecydowanie za duża i uważamy,
że wymknęła się polskiemu państwu spod kontroli.
Efektem tego jest niestabilny i mało przejrzysty system prawny,
który staje się jedną z najpoważniejszych barier rozwoju dla
polskich przedsiębiorców.
W tegorocznej edycji badania – oprócz standardowych wyników
naszego monitoringu skali produkcji prawa – poddaliśmy
szczegółowej analizie też to, w jakim tempie pracuje obecnie
parlament. Pokazujemy, jak na przestrzeni lat dramatycznie
skrócił się proces legislacyjny. Nie jest to pozytywny trend.
Prawo tworzone w biegu wywołuje zamęt i niepewność
w życiu obywateli i działalności firm.
Zapraszamy do zapoznania się z treścią raportu.
Wstęp
4. Legislatorzy w Polsce nadal nie dają wytchnienia swoim obywatelom.
Uchwalone w 2016 roku 2306 aktów prawnych najwyższej rangi, tzn. ustaw
i rozporządzeń, miało objętość niespełna 32 tys. stron maszynopisu. Zakładając,
że na przeczytanie jednej strony maszynopisu tekstu prawnego potrzeba średnio
2 minuty, to przeciętny obywatel, chcąc być na bieżąco ze zmianami w polskim
prawie, musiałby poświęcić każdego dnia roboczego na czytanie nowo przyjętych
aktów prawnych 4h i 17 minut. W całym roku daje to blisko 64 tys. minut, czyli
1063 godziny, czyli aż 44 doby.
Trzeba jednak podkreślić, że nawet to nie wystarczy, aby
przedsiębiorca lub zwykły obywatel był całkowicie świadomy
sensu zmian prawnych zachodzących w Polsce, ponieważ są one
publikowane w oderwaniu od tekstów źródłowych, prezentując jedynie
zmiany w istniejących już aktach prawnych.
Aby poznać pełen sens nowo przyjmowanych przepisów prawnych, przedsiębiorca
czy zwykły obywatel musieliby się również zaznajomić z tekstami jednolitymi
aktów prawnych, a to wymagałoby kolejnych kilku czy nawet kilkunastu godzin
dziennie. Dokładając do tego inne źródła prawa w Polsce, jak na przykład
interpretacje podatkowe Ministerstwa Finansów czy orzeczenia sądów, można
stwierdzić, że nie ma fizycznej możliwości, aby być na bieżąco ze wszystkimi
zmianami w polskim prawie, które wchodzą w życie.
Produkcja prawa w Polsce w 2016 r.
Tyle stron nowych aktów prawnych weszło w życie
w 2016 r. To o 7 proc. więcej niż w rekordowym
2015 roku.
Tyle czasu powinien średnio każdego dnia roboczego
poświęcić przedsiębiorca i konsument, aby być na
bieżąco ze zmianami w prawie. To o 18 minut więcej
niż w 2015 roku.
31 906
4h 17min
Produkcja prawa w Polsce nie zwalnia tempa. Po raz pierwszy w historii
w jednym roku kalendarzowym weszło w życie ponad 30 tys. stron aktów prawnych
5. 0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
35000
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
31 906
O tym, że w 2016 roku legislatorom udało się stworzyć jeszcze więcej prawa
niż w rekordowym 2015 roku, zadecydował głównie sam grudzień. Rządzący
chcieli za wszelką cenę zdążyć z reformą pewnych obszarów przed końcem
roku, czego efektem było wprowadzenie w życie aż 369 aktów prawnych
w tym miesiącu – o 32 więcej niż łącznie w październiku i w listopadzie.
Kolejny rekordowy rok za nami
Wykres 1. Liczba stron aktów prawnych przyjmowanych w poszczególnych
latach – od 1989 r.
Po raz pierwszy w historii została zatem przekroczona bariera 30 tys.
stron. Jeszcze dekadę temu produkowano w Polsce połowę mniej prawa niż
obecnie, a dwie dekady temu -- aż 7 razy mniej.
Produkcja prawa w Polsce bije kolejne rekordy. Objętość ustaw i rozporządzeń
uchwalonych w 2016 roku była najwyższa w historii
Problemem biurokracji, w tym nadprodukcji i jakości prawa, zajmujemy się od lat.
Z naszych analiz wynika, że pośpiech w tworzeniu regulacji jest problemem, z którym
Polska zmaga się od dawna. Jest to zjawisko systemowe, niezależne od bieżących
trendów politycznych czy gospodarczych. Wszystkie rządy i kadencje parlamentu
po 1989 r. stopniowo zwiększały skalę produkcji prawa. Tymczasem
praktyka nie pozostawia złudzeń – prawo tworzone w biegu,
bez dochowania należnej staranności, negatywnie odbija się
na jakości przepisów, a w konsekwencji prowadzi do trudności
ich zastosowania przez obywateli i firmy.
Tomasz Wróblewski
Partner Zarządzający Grant Thornton
W 2016 r. w życie weszło 31906 stron maszynopisu aktów prawnych
najwyższej rangi (ustaw i rozporządzeń). To najwięcej przynajmniej
od 1918 r. (odkąd przeanalizowaliśmy dane) i o 7,5 proc. więcej
niż w poprzednim roku.
“
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
6. 159 kg
tyle ważyłby
plik papieru utworzony
z tych aktów prawnych
1990 m2
taką powierzchnię miałby
prostokąt, gdyby przedsiębiorca
ułożył wszystkie akty prawne
z 2016 roku strona przy
stronie. Jest to równoważne
powierzchni dwóch i pół
boiska do piłki ręcznej
Produkcja prawa w Polsce w liczbach
63 812 minut
tyle musiałby poświęcić
w ciągu roku przedsiębiorca,
gdyby chciał przeczytać treść
aktów prawnych z 2016 roku.
Jest to równoważne 1063
godzinom, czyli 44 dobom
18 godzin
tyle zajęłoby wydrukowanie jednostronnie
wszystkich 31906 stron maszynopisu ustaw i rozporządzeń,
które weszły w życie w 2016 roku
3 200
tyle opakowań na jajka można by zrobić ze 159 kg makulatury
47,70 zł
taką kwotę zarobiłby
przedsiębiorca, gdyby oddał
do skupu 159 kg makulatury
7. Najczęściej regulowane były w ostatnim roku kwestie prawnosądowe, czyli np.
przepisy związane z formą prawną prowadzenia działalności gospodarczej czy
sądownictwem gospodarczym. Takich aktów prawnych parlament i administracja
rządowa w Polsce wyprodukowały w 2016 roku 3812 stron, czyli aż 2,5 razy
więcej niż w 2015 roku. 2336 stron liczyły natomiast nowe przepisy regulujące
kwestie infrastrukturalne, będąc drugą najliczniejszą grupą. Zalicza się do nich
m.in. przepisy budowlane czy też te związane z energetyką i transportem.
W 2016 roku rządzący byli mniej aktywni przy tworzeniu nowych regulacji
produktowych, czyli przepisów określających jak produkować konkretne dobra
czy regulujących działalność konkretnych branż. Takich zmian w polskim prawie
weszły w życie 1483 strony, podczas gdy w 2015 roku nowych przepisów
produktowych wyprodukowano 2925 stron.
Produkcja prawa w podziale na obszary
Wykres 2. Liczba stron aktów prawnych, które weszły w życie w 2016 r.
w Polsce, z podziałem na charakter zmian* Z 31 906 stron maszynopisu aktów prawnych, które weszły w życie
w 2016 roku, aż 14 109 bezpośrednio odnosiło się do działalności firm.
Czyli aż połowa objętości tworzonych aktualnie przepisów mówi
przedsiębiorcy, jak musi prowadzić biznes, więc powinna być przez właścicieli
i służby prawne firm znana.
*Produktowo-usługowe: regulacje dla konkretnych produktów i usług, obrotu nimi, norm BHP,
licencji, zezwoleń, koncesji itp. prawnosądowe: regulacje prawa cywilnego, procedury sądowe,
regulacje formy prowadzenia działalności gospodarczej. Infrastrukturalne: regulacje budowlane,
energetyczne, wodno-kanalizacyjne, transportowe itp. Pracownicze: regulacje związane ze
stosunkiem pracy, ubezpieczeniami społecznymi, związkami zawodowymi itp.
Prawie połowa stron maszynopisu aktów prawnych, które weszły w życie w 2016 roku,
regulowała bezpośrednio działalność firm
17797
3180
1483
1514
1784
2336
3812
14109
Inne
inne związane
z przedsiębiorczością
produktowe
pracownicze
podatkowe
infrastrukturalne
prawnosądowe
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
8. Przedstawiciele obecnego rządu niejednokrotnie podkreślali, że jednym
z ich priorytetów jest uszczelnianie i reforma systemu podatkowego w Polsce.
Efekt tych działań jest widoczny w produkcji prawa. W 2016 roku w życie
weszły aż 1784 strony nowych aktów prawnych regulujących bezpośrednio
kwestie podatkowe – to o 792 strony więcej niż w roku 2015. To też aż 31
proc. wszystkich aktualnych ustaw i rozporządzeń składających się obecnie
na polski system podatkowy, co teoretycznie oznacza, że statystycznie
w Polsce około jedna trzecia przepisów podatkowych jest rocznie wymieniana
na nowe bądź nadawane jest im nowe brzmienie. Tak duża zmienność prawa
podatkowego sprawia, że przedsiębiorcy często nie są w stanie zapoznać
się z aktualnym stanem prawnym, przez co mogą być narażeni na ryzyko
uchybienia i kar ze strony administracji skarbowej.
Legislatorzy wzięli się za podatki
29 listopada 2016 roku ustawa została skierowana do prac w Senacie, następnie naniesiono poprawki w Komisji Finansów Publicznych, przeprowadzono
sprawozdanie i przegłosowano poprawki, które zaakceptował Sejm, dzięki czemu jeszcze tego samego dnia ustawę mógł podpisać prezydent Andrzej Duda.
To najszybciej uchwalona ustawa od wprowadzenia stanu wyjątkowego związanego z powodzią w 1997 roku.*
*Wynik analizy przeprowadzonej przez Grant Thornton wspólnie z portalem Money.pl.
W 2016 roku 1784 strony maszynopisu nowego prawa dotyczyły zmian
w przepisach podatkowych – to dwa razy więcej niż w poprzednich latach
1 dzień tyle trwał proces legislacyjny potrzebny do uchwalenia ustawy podwyższającej
kwotę wolną od podatku.
9. Polskie prawo produkowane jest nie tylko w coraz większej ilości,
ale też coraz szybciej.
Według analizy Grant Thornton, w 2016 r. średni okres prac nad ustawą – licząc
od wpłynięcia projektu do Sejmu do dnia podpisu Prezydenta RP – trwał w Polsce
zaledwie 77 dni. Tyle wystarczyło, by akt prawny przeszedł – przynajmniej w teorii
– wszystkie wymagane etapy: trzy czytania w Sejmie, trzy etapy prac w komisjach
sejmowych, prace w Senacie i komisjach senackich i zdobył akceptację prezydenta.
Dla porównania, jeszcze rok wcześniej okres ten wynosił 122 dni, w 2010 r. – 170
dni, a w 2000 r. – 201 dni.
Choć jasne jest, że w przypadku części ustaw skrócenie procesu legislacyjnego
do minimum jest uzasadnione, ponieważ wymaga tego pilna potrzeba (np. stany
klęsk żywiołowych, zagrożenie terrorystyczne, konieczność nagłego zabezpieczania
interesu skarbu państwa przed oszustwami podatkowymi czy zbliżający się termin
obowiązku implementacji przepisów unijnych), to w przypadku większości ustaw
taki pośpiech nie jest wskazany, a wręcz negatywnie wpływa na jakość stanowienia
prawa.
Parlamentarny super express
Wykres 3. Średni okres prac nad ustawą (od wpłynięcia do Sejmu do
podpisu Prezydenta; w dniach)
Polski parlament jeszcze nigdy nie tworzył ustaw w takim tempie jak obecnie.
Prace nad ustawą to dziś średnio zaledwie 77 dni
201 198
170
151
122
77
0
50
100
150
200
250
2000' … 2005' … 2010' … 2014' 2015' 2016'
Należy zauważyć, że w ostatnim czasie szybkie uchwalanie ustaw stało się niemal standardem w polskim parlamencie, a to oznacza silne ograniczenie realnych,
merytorycznych prac nad przyjmowanymi regulacjami. Procedowanie przez parlament ogranicza się wówczas do zachowania formalnych wymogów dotyczących
procedury legislacyjnej: odpowiedniej liczby czytań w Sejmie i w Senacie oraz odpowiedniej liczby głosowań w komisjach.
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
10. W polskiej praktyce parlamentarnej w ostatnich latach często
skracany jest proces legislacyjny poprzez stosowanie tzw. poselskiej
lub senackiej, a nie rządowej ścieżki zgłaszanych ustaw.
Według tej procedury, projekt ustawy nie musi być poddany konsultacjom
społecznym, czyli partnerzy społeczni – związki zawodowe, eksperci czy środowiska
biznesowe – nie mogą zgłaszać uwag do projektów. Częste stosowanie tej ścieżki
negatywnie wpływa więc na jakość stanowienia prawa oraz deprecjonuje ideę
dialogu społecznego.
Zjawisko omijania konsultacji poprzez projekty poselskie nasiliło się zwłaszcza
w poprzedniej kadencji parlamentu, szczególnie w jego końcówce. Według
obliczeń Grant Thornton, w 2015 r. aż 41 proc. ustaw było procedowanych
tą drogą. Na poczatku obecnej kadencji ten odsetek utrzymywał się na wysokim
poziomie, jednak w 2016 roku zjawisko to zostało wyraźnie ograniczone – tą ścieżką
przyjmowana była co czwarta ustawa.
Coraz więcej ustaw bez konsultacji
Wykres 4. Odsetek ustaw poselskich i senackich ze wszystkich
uchwalonych (niewymagające konsultacji; w proc.)
W ostatnich latach gwałtownie rozwinęło się zjawisko omijania
konsultacji społecznych poprzez zgłaszanie ustaw drogą poselską
18 19
29
36
41
23
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
2000' … 2005' … 2010' … 2014' 2015' 2016'
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
11. Coraz częściej pomijanym etapem procesu legislacyjnego są nie tylko konsultacje
społeczne, ale też merytoryczna praca posłów w komisjach sejmowych. Według
obliczeń Grant Thornton, bez tych prac powstaje już około połowa uchwalanych
w Polsce ustaw. Albo w ogóle nie trafiają one do komisji (tylko przekazywane są do
następnego czytania w Sejmie), albo prace w komisji są błyskawiczne i zdawkowe,
tzn. sprawozdanie z prac komisji tworzone jest tego samego dnia,
którego projekt ustawy trafił pod jej obrady, co oznacza, że posłowie
nie mieli czasu w pełni zapoznać się z istotą przedstawionych
regulacji: ich skutkami prawnymi, kontekstem prawnym i biznesowym,
skonsultować ich z ekspertami itp.
Stosując powyższe kryteria (natychmiastowe skierowanie do kolejnego czytania
lub sprawozdanie powstałe pierwszego dnia obrad), w 2016 r. w przypadku
46 proc. ustaw pominięto w ten sposób prace komisji po pierwszym czytaniu,
a w przypadku 85 proc. – po drugim czytaniu. Dla porównania, w 2010 r. było
to odpowiednio 11 i 75 proc.
Zmarginalizowanie komisji sejmowych jako miejsca udoskonalania
projektów ustaw w znaczący sposób obniża jakość stanowienia prawa
w Polsce. Ogranicza bowiem możliwość przeanalizowania procedowanych
regulacji przez posłów, ich zaplecze eksperckie oraz zaplecze prawne Sejmu.
Połowa ustaw bez prac w komisjach
Tabela 1. Odsetek uchwalonych ustaw pod względem prac w komisjach
sejmowych
Merytoryczna praca posłów w komisjach sejmowych powoli przechodzi do historii.
Już prawie co druga ustawa jest przyjmowana praktycznie bez tego etapu
Bez prac w komisjach
po I czytaniu
(odsetek ustaw, w przypadku których
po I czytaniu przystąpiono niezwłocznie
do II czytania lub komisja już pierwszego
dnia obrad sporządziła sprawozdanie
ze swojej pracy; w proc.)
Bez prac w komisjach
po II czytaniu
(odsetek ustaw, w przypadku których
po II czytaniu przystąpiono niezwłocznie
do III czytania lub komisja już pierwszego
dnia obrad sporządziła sprawozdanie
ze swojej pracy; w proc.)
2000 18 48
2005 17 51
2010 11 75
2014 27 80
2015 32 82
2016 46 85
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
12. Podobnej marginalizacji ulega stopniowo pozycja Senatu, jako ciała weryfikującego
prace Sejmu. Izba wyższa coraz częściej nie zgłasza żadnych poprawek
do projektów ustaw. W 2016 r. już 67 proc. ustaw weszło w życie bez
jakichkolwiek poprawek izby wyższej parlamentu. W 2010 r. było to 42 proc., a już
w 2005 r. zaledwie 30 proc.
Biorąc pod uwagę rosnące tempo prac Sejmu nad ustawami, trudno założyć,
że coraz częstszy brak uwag Senatu do projektów ustaw wynika z faktu, że jakość
prawna i merytoryczna tych projektów jest coraz wyższa. Należałoby raczej
przyjąć, że wynika to z coraz większego pośpiechu w procesie legislacyjnym, co
zwiększa ryzyko błędów w przyjmowanych regulacjach i zwiększa
prawdopodobieństwo, że przyjęte ustawy będą musiały być poprawiane
kolejnymi aktami prawnymi.
Senat zepchnięty na margines
Wykres 5. Odsetek uchwalonych ustaw, do których Senat nie zgłosił
żadnych poprawek (w proc.)
Już tylko do co trzeciej uchwalanej w Polsce ustawy Senat zgłasza jakiekolwiek poprawki.
Jeszcze dekadę temu ten odsetek był dwa razy większy
29 30
42
51
64
67
0
10
20
30
40
50
60
70
80
2000' … 2005' … 2010' … 2014' 2015' 2016'
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
13. Zjawisko przyspieszania procesu legislacyjnego dotyczy również
Prezydenta RP. Obecnie już tylko 11 dni mija od momentu, w którym
parlament kończy prace nad ustawą, a Prezydent składa na niej
swój podpis. Jeszcze w 2010 r. było to 19 dni, a w 2000 r. – 25 dni.
Co prawda, w wielu przypadkach to skrócenie okresu oczekiwania ustawy na
sygnaturę Prezydenta należy oceniać pozytywnie, ponieważ w przeszłości zdarzało
się, że okres ten był zbyt długi i ważne przepisy zbyt długo oczekiwały na wejście
w życie, tylko dlatego, że Prezydent nie miał czasu pochylić się nad proponowaną
regulacją.
Z drugiej jednak strony, należy pamiętać, że proces zapoznawania się Prezydenta
i jego zaplecza eksperckiego z przedkładanymi projektami ustaw również jest bardzo
istotnym elementem procesu legislacyjnego. Prezydent i jego eksperci są „ostatnią
instancją”, która może wychwycić ewentualne błędy legislacyjne i merytoryczne
ustaw oraz dostrzec zagrożenia, które umknęły legislatorom na poprzednich etapach.
Masowe skracanie „prezydenckiego” etapu procesu legislacyjnego z pewnością
również negatywnie odbija się więc na jakości stanowienia prawa w Polsce.
Szybkie pióro Prezydenta
Wykres 6. Średni okres oczekiwania ustawy na podpis Prezydenta RP
(od dnia zakończenia prac w parlamencie; w dniach)
Już tylko 11 dni Prezydent RP zapoznaje się z uchwaloną ustawą,
zanim złoży na niej podpis. To dwukrotnie krócej niż dekadę temu
25
23
19
13
15
11
0
5
10
15
20
25
30
2000' … 2005' … 2010' … 2014' 2015' 2016'
Źródło: obliczenia własne Grant Thornton
14. „Barometr” w Internecie
Raport w wersji www
Wyniki „Barometru stabilności otoczenia prawnego w polskiej gospodarce”
prezentujemy również na stronie:
Znajdują się tam najważniejsze wyliczenia dotyczące monitoringu polskiego
ustawodawstwa, komentarze ekspertów oraz omawiane są najważniejsze
z punktu widzenia firm ostatnie zmiany w polskim prawie.
Dane, komentarze i inne materiały są stale aktualizowane. Zapraszamy
do odwiedzania tej strony.
www.BarometrPrawa.pl
“Barometr” w Internecie
15. Na świecie
- 113 lat -
doświadczenia
- 142 -
kraje
- 47 tys. -
ekspertów
W Polsce
- 24 lata -
doświadczenia
- 6 biur -
Poznań, Warszawa, Katowice,
Toruń, Wrocław, Kraków
- 400 -
ekspertów
W czym możemy
pomóc?
Audyt
Doradztwo transakcyjne
Doradztwo podatkowe
Doradztwo prawne
Doradztwo europejskie
Konsulting
Outsourcing płac i kadr
Outsourcing rachunkowości
O Grant Thornton
16. Chcesz być zawsze
na bieżąco?
Zapisz się na newsletter
Grant Thornton!
Informujemy o najnowszych
zmianach w prawie oraz
podpowiadamy, jak się
do nich przygotować.
Tomasz Wróblewski
Partner Zarządzający
T +48 61 62 51 133
M +48 605 106 005
E tomasz.wroblewski@pl.gt.com
Informacje zawarte w niniejszym dokumencie mają jedynie charakter ogólny i poglądowy. Nie stwarzają one stosunku handlowego ani stosunku świadczenia usług doradztwa podatkowego, prawnego,
rachunkowego lub innego profesjonalnego doradztwa. Przed podjęciem jakichkolwiek działań należy skontaktować się z profesjonalnym doradcą w celu uzyskania porady dostosowanej do indywidualnych potrzeb.
Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. dołożyło wszelkich starań, aby informacje znajdujące się w niniejszym dokumencie były kompletne, prawdziwe i bazowały na wiarygodnych źródłach.
Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k. nie ponosi jednak odpowiedzialności za ewentualne błędy lub braki w nich oraz błędy wynikające z ich nieaktualności. Grant Thornton Frąckowiak Sp. z o.o. Sp. k.
nie ponosi także odpowiedzialności za skutki działań będące rezultatem użycia tych informacji.
Jacek Kowalczyk
Dyrektor, Marketing i PR
T +48 22 205 4841
M +48 505 024 168
E jacek.kowalczyk@pl.gt.com
Grzegorz Maślanko
Partner, Radca Prawny
T +48 61 625 1319
M +48 609 452 370
E grzegorz.maslanko@pl.gt.com
Kontakt
Zapisz się! >>