5. ايده اوليه ايجاد بورس اوراق بهادار در ايران به سال 1315 باز مي گردد كه به درخواست دولت ايران،
شخص ي بلژيكي به نام "وان لوترفلد" درباره تشكيل بورس اوراق بهادار در ايران بررس يهايي انجام
داد .
به دنبال تحولات اقتصادي و اجتماعي دهه 1340 و با توجه به ارتباط گسترده سياس ي و اقتصادي ايران آن
دوره با نظام اقتصاد و سرمايه داري غربي، نحوه تأسيسو اداره بورس، تشكيلاتو سازمان آن و كيفيت
تصدي دولت كم و بيشمشخص گرديد و در ارديبهشت 1345 لايحه قانون بورس اوراق بهادار توسط
مجلس شوراي ملي به تصويبرسيد .
بورس اوراق بهادار تهران از پانزدهم بهمن ماه 1346 ، فعاليتخود را با پذيرشسهام بانكتوسعه صنعتي
و معدني ايران به عنوان بزرگترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصاديآن زمان و سپس سهام شركت
نفت پارس، اوراق قرضه دولتي، اسناد خزانه و اوراق قرضه عبا سآباد به طور رسمي آغاز كرد.
6. شورای عالی بورس و
اوراق بهادار
سازمان بورس و اوراق
بهادار)سبا(
بورس اوراق بهادار
تهران
7. شورای عالی بورس و
اوراق بهار
این شورا بالاترین رکن بازار اوراق بهادار است که تصویب سیاست کلان و خط مش ی بازار در قالب
سیاستهاي کلی نظام و قوانین و مقررات مربوط و همچنین اتخاذ تدابیر لازم براي ساماندهی و ت وسعه بازار
اوراق بهادار و اعمال نظارت عالیه بر اجراي قانون بازار اوراق بهادار از مهمترین وظایف آن است.
8. بر اساس قانون بازار اوراق بهادار، نهاد جدیديتحت عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار ایجاد شد تا زیر
نظر
شوراي عالی بورس به نظارت بر اجراي قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و انجام دیگر وظایف
تعیینشده در قانون بپردازد. به عبارتی مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شوراي عالی بورس و
سازمان
بورس و اوراق بهادار تقسیم شد. سبا موسسه عمومی غیر دولتی است که دارايشخصیت حقوقی و مالی
مستقل
است و توسط هیئت مدیره پنج نفره اداره میشود. اعضاي هیئت مدیره از میان افراد امین و داراي حسن
شهرت
و تجربه در رشته مالی
منحصرا از کارشناسان بخش غیردولتی به پیشنهاد رییس شورا و با تصویب شورا
انتخاب
میشوند.
9. بر پایه قانون بازار اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران نیز از سازمان عمومی غیر انتفاعی به شرکت
سهامی
عام انتفاعی تبدیل شد و عملیات اجرایی را بر عهده گرفت. تشکیل، سازماندهی و ادارة بورس اوراق بهادار؛
پذیرش اوراق بهادار؛ وضع و اجرايضوابط حرفهاي و انضباطی براي اعضاء، تعیین وظایف و مسئولیتهاي
اعضاء
و نظارت برفعالیتآنها؛ نظارت بر حسن انجام معاملاتاوراق بهادار پذیرفته شده؛ تهیه، جمعآ وري، پردازش
و
انتشار اطلاعات؛ و نظارت بر فعالیت ناشران اوراق بهادار پذیرفته شده از مهمترین وظایف مربوط به آن
است.
اداره بورس اوراق بهادار تهران بر عهده هیئت مدیره است که از هفت عضو تشکیل می شود. اعضاي هیئت
مدیره
منتخب مجمع عمومی هستند و براي دوسال انتخاب میشوند.
10. ساز و کار معاملاتی
سامانه معاملاتی بورس تهران یک سیستم
کاملا مکانیزه مبتنی بر سفارش است. به عبارت دیگر سفارشهاي
خرید و فروش اوراق بهادار که از طرف مشتریان به کارگزار داده شده است، توسط کارگزار وارد سامانه
معاملاتی میشود و بر پایه اولویتقیمتو زمان درصفخرید یا فروشقرار می گیرد.
معامله هنگامی انجام میشود که سفارشهاي خرید و فروش قیمت یکسان داشته باشند؛ این ساز و کار
بسیارشبیه به معامله از طریق حراج است.
پساز انجام معامله، اطلاعات انجام معامله با هدف تسویه و پایاپاي به شرکت سپردهگذاري مرکزي اوراق
بهادار و کارگزار خریدار یا فروشنده ارسال میشود. اطلاعات مربوط به معاملات از جمله قیمت، ارزش و
تعداد اوراق بهادار معامله شده، از طریق سایت بورس تهران و همچنین نمایشگرهاي موجود در تالا رها به
اطلاع سهامداران میرسد.
یادآور میشود که خرید و فروشاوراق بهادار مستلزم حضور سرمايهگذاران در تالارها نیستو آنها می توانند
از طریق مراجعه به دفاتر شرکتهاي کارگزاري یا از طریق سایتاینترنتی آنها براي خرید و فروشاقدام کنند.
