Uitgebreide presentatie over lobby en advocacy van Annemarie Gehrels.

1. Inleiding lobby Onderwijsgroep ICCO-Alliantie 22 april 2008 Facilitator: Annemarie Gehrels Learning facilitator lobby [email_address]

2. Doelstellingen dag Wat betekent lobby binnen programmatisch werken? Wat is lobby, advocacy, beleidsbeïnvloeding? Wat is de samenhang met campagnes, bewustwording, draagvlak? Hoe betrek ik lobbyvragen bij de contextanalyse? Hoe bespreek ik met partners of lobby een plek verdient in programmatisch werken? Verkenning: lobbyonderwerpen in Zuiden en/of Noorden op gebied onderwijs Randvoorwaarden lobby en lobbyvraag formuleren ~

3. Programma 45 Terugkoppeling groepswerk en discussie 11u50 30 Verkenning: lobbythema’s onderwijs in het Zuiden 14u20 20 Thee / koffie 14u50 30 Hoe kan ik lobby bij programmacoalities ter sprake brengen? 13u50 35 Draagvlak als onderdeel 4 e rol 13u15 20 Koffie/thee 10u50 40 Groepswerk: 3 thema’s uitwerken: wat is je doelwit en lobbyvraag 15u10 40 Groepswerk: voorbeelden beleidsbeïnvloeding (3 groepen) 11u10 Q+A, korte evaluatie, hoe nu verder / afspraken? (Aart) Terugkoppeling groepswerk en discussie Lunch Wat is lobby? (Organisatiemodellen) Programmatisch werken en de 4 e rol Doel dag en programma 25 16u35 45 15u50 40 12u35 45 10u05 30 9u35 30 9u30

4. Programmatisch werken Het geheel aan interventies die in een gegeven tijd en geografisch gebied in samenhang worden uitgevoerd Organisaties met diversiteit aan kennis en ervaring nemen deel aan het programma Zij worden het gezamenlijk eens over visie, doelstelling, implementatie strategie en rollen die zij daarbij vervullen Van contextanalyse naar programma Uitgangspunt is bereiken van “social change” ~

5. Programmatisch werken & lobby Eerste stap in programmatisch werken: Bespreek met kerngroep wat je wilt bereiken (social change) Nodig: context (conflict) en poweranalyse Bepaal strategie en rollen: o.a. lobby als mogelijke tool bespreken Bepaal op welke schaal (lokaal, regionaal, nationaal) Zoek sparringpartners buiten partnernetwerk Zoek toegevoegde waarde ICCO Alliantie & partners Zet traject uit en neem de tijd ~

6. De 4 rollen 1. Financieren 2. Makelen 3. Capaciteitsopbouw 4. Draagvlak, participatie en lobby ~

8. 4 e rol programmatisch werken Nog weinig uitgewerkt binnen organisatie Bedreigingen: Meerdere mensen vinden eigen wiel uit Geen eenduidig begrip lobby Lobby en draagvlak op één hoop gegooid Kansen: Lobby wordt extra tool voor bereiken social change Strategischer nadenken over machtsverhoudingen Link Noord-Zuid versterken ~

9. Wat is lobby? Mensen met en zonder macht Beïnvloeden Advocacy Lobby ~

10. Advocacy Advocacy is: Opkomen voor belangen Iemand gehoord krijgen Beïnvloeden machthebbers Doel advocacy is: Machthebbers beïnvloeden ten behoeve van je doelgroep ~

11. Advocacy of lobby? Lobby Advocacy Gewone advocacy

12. Gewone advocacy Gewone advocacy methoden worden vaak gebruikt, en zijn vaak bedoeld om verandering af te dwingen Alleen zenden van informatie Beïnvloeden door eisen te stellen Voorbeelden: Demonstratie Rechtzaak Petitie ~

13. Lobby: specifieke vorm advocacy Lobby is gespecialiseerde vorm van advocacy: Open communicatie (2-richtingsverkeer) Beïnvloeden door linken van belangen stakeholders Speciale doelen lobby zijn: Anderen ook laten winnen (creëren win-win) Bouwen aan relaties ~

14. Advocacy vs. lobby Een koe is een zoogdier Een zoogdier is niet altijd een koe Lobby is advocacy Niet alle advocacy is lobby ~

15. Definitie van lobby Systematische informele pogingen om beleidsmakers te beïnvloeden Systematisch gepland, niet ad-hoc Informeel Niet verwarren met formele procedures Beïnvloeden door informele processen (bijv. persoonlijk, niet openbaar, zonder media) Beleidsmakers Oftewel mensen met macht zijn doelwit ~

16. Wie heeft lobby/advocacy nodig? Mensen met macht bepalen Gemarginaliseerde mensen worden niet gehoord (Beleids)beïnvloeding: Machtigen beïnvloeden opdat gemarginaliseerden gehoord / geholpen worden ~

17. Redenen beleidsbeïnvloeding Start is wens doelgroep (zonder macht) te helpen Directe hulp is niet langer afdoende Schaalvergroting: Er kan meer bereikt worden dan via directe hulp Beleid overheid beschadigt doelgroep Beleid overheid bereikt doelgroep niet ~

18. Benodigdheden lobby Voldoende kennis van het besluitvormingsproces Geldt net zo goed voor gewone advocacy Specifiek voor lobby is wil om: Kwaliteit besluitvorming te verbeteren Oplossingen aan te reiken i.p.v. problemen te dumpen Win - win situatie te creëren Constructieve partner beleidsmakers te zijn ~

19. 3 organisatorische modellen om doelgroep te helpen (1/3) Organisatie Directe hulp: organisatie richt zich op directe hulp aan doelgroep, zonder besluitmakers te betrekken Lokale gemeenschap / doelgroep Publieke sector / Besluitmakers / Doelwit

20. 3 organisatorische modellen om doelgroep te helpen (2/3) Gewone advocacy: organisatie vertaalt de behoeften van doelgroep (lokale gemeenschap) naar de besluitmakers in de publieke sector Organisatie Publieke sector / Besluitmakers / Doelwit Lokale gemeenschap / Doelgroep

21. 3 organisatorische modellen om doelgroep te helpen (3/3) Lobby: organisatie vervult brugfunctie tussen 2 partijen, is uit op win-win. Organisatie Publieke sector / Besluitmakers / Doelwit Lokale gemeenschap / Doelgroep

22. Voorbeelden gewone advocacy (1/2) Internationaal voorbeeld gewone advocacy Lady Di en anti-personeel mijnen Strategie: Media aandacht (veel foto’s en filmbeelden) om consequenties te laten zien van anti-personeel mijnen. Kindertjes zonder armen en benen. Doel: Overheden internationaal verdrag tegen gebruik anti-personeel mijnen laten tekenen Waarom gewone advocacy: Lady Di zond zeer duidelijke boodschap, dat burgers bescherming verdienen tegen mijnen en dat overheden daarvoor moeten zorgen (Resultaat: meeste landen hebben verdrag getekend) ~

23. Voorbeelden gewone advocacy (2/2) Mijnbouw op de Filippijnen Stop mijnbouw Strategie: Demonstraties, video’s/foto’s om gevolgen te laten zien (voor milieu en gezondheid) Doel: Laat overheid mijnbouw stoppen Waarom gewone advocacy: Een duidelijke boodschap werd afgegeven aan de overheid, eis om mijnen te sluiten, geen open communicatie ~

24. Voorbeelden lobby (1/2) Nederlands lobby voorbeeld Rwanda op de OS-landenlijst? Strategie: informele discussies met ambtenaren en Tweede Kamer Doel: Rwanda onder voorwaarden op landenlijst Waarom lobby: open discussie met beleidsmakers, landenbeleid ook geschikt voor “grijze” gebieden, stimulans landen om beter te worden (Resultaat: Rwanda op landenlijst met benchmarking; later wel problemen met legitimiteit en implementatie beleid) ~

25. Voorbeelden lobby (2/2) Thais lobby voorbeeld Trek vergunning in voor steenmijn dicht bij dorp Strategie: Minister uitgenodigd om dorp en steenmijn te bezoeken; uitleg gegeven over gevaren voor dorpelingen en rotstekeningen Oudheid Doel: vergunning laten intrekken Waarom lobby: d.m.v. open communicatie is win-win situatie gecreëerd; dorpelingen én rotstekeningen veilig ~

26. Wie doet het lobbyen? (1/2) Publieke sector / Besluitmakers / doelwit Partner ICCO Alliantie ICCO Alliantie Lokale gemeenschap / doelgroep

27. Wie doet het lobbyen? (2/2) ICCO Alliantie Doelwit Zuiden Partner ICCO Alliantie Lokale gemeenschap / doelgroep Doelwit Noorden

28. Belangrijke vragen Waar sorteer je meest effect mee? Wie heeft kennis en capaciteit om te lobbyen? Heeft deze persoon / groep legitimiteit? Bij strategische aanpak kun je ook denken aan combinaties van algemeen advocacy en lobby Bovenstaande hangt af van context (onderwerp, land, politieke cultuur) en capaciteit / vaardigheden ~

29. Lobby binnen ICCO Alliantie Legitimiteit komt van partners of programmacoalities Laat je niet gijzelen door ownership Initiëren lobby vanuit Nederland kán, maar… Verschil agenderende en inhoudelijke lobby Lobbyrollen binnen organisatie (ondersteun en bouw uit) ~

30. Welk model passen we toe? (1/3) Stel jezelf de volgende vragen: Proberen we beleid van machthebbers te beïnvloeden? Zo nee: model 1 Zo ja: model 2 of 3 Voorbeeld Thailand: Veel school drop-outs, kinderen moeten werken Organisatie besluit rally te houden. Boodschap: Begrijp belang van onderwijs. Boodschap was gericht op doelgroep zelf (kinderen en ouders), dus niet op beleidsmakers. Dit is model 1: je werkt rechtstreeks met je doelgroep . ~

31. Welk model passen we toe? (2/3) Stel jezelf de volgende vragen: Proberen we open en informeel te communiceren met beleidsmakers en proberen we een brug te slaan tussen beleidsmakers en doelgroep? Zo nee: model 2 (normale advocacy: we zenden alleen informatie) Voorbeeld Indonesië: Bezoek van president Bush, november 2006. Hele oude bomen gekapt uit veiligheidsoverwegingen. Demonstraties, boodschap: neem kosten bezoek in overweging en bescherm nationaal erfgoed. Dit is confronterende methode, geen open communicatie of win-win mogelijk, m.a.w. model 2. ~

32. Welk model passen we toe? (3/3) Stel jezelf de volgende vragen: Proberen we open en informeel te communiceren met beleidsmakers en proberen we een brug te slaan tussen beleidsmakers en doelgroep? Zo ja: model 3 (lobby) Voorbeeld India: Dorpelingen hebben watergebrek omdat er geen goede weg is. Organisatie besluit naar beleidsmaker op districtsniveau te gaan, hebben open gesprek. Door interactie begrijpen ze belangen beleidsmaker. Leggen uit dat aanleg weg niet alleen waterprobleem oplost maar ook zorgt voor economische ontwikkeling (win-win). Model 3. ~

33. Opdracht Jullie worden opgesplitst in 3 groepen Groep 1: beschrijf voorbeeld van direct hulp en leg uit waarom dat zo is (en geen advocacy) Groep 2: beschrijf voorbeeld van gewone advocacy en leg uit waarom dit gewone advocacy is Groep 3: beschrijf voorbeeld van lobby en leg uit waarom dit lobby is Jullie hebben 30 minuten. Daarna plenaire presentaties en discussie ~

34. Opmerkingen n.a.v. modellen Model 3 (lobby) veronderstelt nodige kennis van het besluitvormingsproces: doe je huiswerk Welk model je ook kiest: blijf altijd in contact met je doelgroep Je kunt jezelf versterken door allianties aan te gaan Voor lobby op lokaal en (inter)nationaal niveau zijn zelfde vaardigheden en technieken nodig Tegelijkertijd kunnen meerdere modellen gebruikt worden ~

35. Beperkingen advocacy Je kunt niet alles bereiken: Je bent niet zelf aan de macht, accepteer deze positie Machthebbers bepalen hoeveel invloedsruimte je hebt (maar door het slim te spelen kun je je ruimte vergroten) Voor- en nadeel lobby: Minder bedreigend voor machthebbers Compromissen zijn noodzakelijk ~

36. Typeringen Bewust- making Beïnvloeding Capaciteits opbouw Lobby Advocacy (beleidsbeïnvloeding) Direct Indirect Gewone advocacy Middelen om doel te bereiken

37. Positie ten opzichte van besluitmaker Samenwerking Overhalen Confrontatie Aanval Lobby Gewone advocacy Proces van gezamenlijk leren met besluitmaker Overtuigen besluitmaker door middel van constructieve argumenten Verandering afdwingen bij besluitmaker Verzwakken besluitmaker Insider Outsider Advocacy

42. Verschillende boodschappen Gespecialiseerde, gedetailleerde boodschappen Actieven Geïnteresseerden Algemeen publiek Versimpelde boodschappen, met enige diepgang One liners Tweede Kamer Vaste Kamer Commissie Ambtenaren Doel én doelgroep/doelwit bepaalt welke boodschap je kwijt kunt

43. Hoe bepaal je effectiviteit per casus? Boerenverstand en ervaring Successen/mislukkingen van anderen Verplaats je in besluitmaker of doelgroep Pas moeilijkheid boodschap aan op ontvanger Handelingsperspectief Wie is aan zet (fase besluitvorming) Relatie behouden of doel bereiken? Wie beïnvloedt wie? ~

44. Wie beïnvloedt wie? Het volk Minister Massa media Organisaties Politieke partijen Fractie Congres / leden Partijbestuur Tweede Kamer Vakambtenaren Politieke ambtenaren Gespecialiseerde media

45. Waarom zijn we vaak (te) laat?! Zichtbaarheid proces Initiële Analyse Formele besluitneming Implementatie

46. Kans om te beïnvloeden Kans om te beïnvloeden Initiële Analyse Formele besluitneming Implementatie

47. Wees er op tijd bij! Zichtbaarheid proces Initiële Analyse Formele besluitneming Implementatie Kans om te beïnvloeden

48. Lobby in programma’s Wanneer zou lobby ter sprake moeten komen bij programmacoalities? Lobby is een “tool” om sociale verandering te bewerkstelligen Als lobby pas ter sprake komt bij strategiebepaling gaat het vaak mis Nodig: bij contextanalyse goede poweranalyse maken ~

49. Stappen Bepaal welke sociale verandering nodig is: wees specifiek! Is de overheid nodig om deze verandering te bewerkstelligen – lokaal, districtsniveau, nationaal of internationaal? Analyse is alleen volledig als rol overheid beschreven is. Blijf daarbij op je eigen niveau! Kans programmacoalities: diverse niveaus met elkaar verbinden (nodig: rolverdeling binnen coalitie) Link Noord-Zuid noodzakelijk of wenselijk? ~

50. Ken je overheid Wanneer wil je iets van de overheid: Toestemming werk te doen Beleid schaadt doelgroep Beleid mist doelgroep Geen beleid Schaalvergroting voor eigen ideeën Bepaal lobby rond één van bovenstaande mogelijkheden ~

51. Bepaal lobbyvraag Lobbyen is meer dan probleem “dumpen” bij de overheid Noodzakelijk: oplossingsgericht denken Lobbyvraag: je vraagt een machtshebber (op het juiste niveau) iets te doen waardoor probleem doelgroep opgelost wordt / sociale verandering bewerkstelligd wordt Kortom: handelingsperspectief passend bij invloed machthebber Denken in win-win vergoot kans slagen enorm Kennis is macht! ~

52. Of niet lobbyen natuurlijk… Als je voorwaarden voorgaande dia niet wilt / kunt vervullen, is lobby geen geschikte strategie Als je desondanks toch overheid tot iets wilt bewegen: gewone advocacy (bijv. mobilisatie) NB ook dan vergroot je met voldoende kennis overheid je kans van slagen enorm Als je niets met overheid wilt (zelfs niet omverwerpen…) blijft alleen directe hulp over ~

55. Verkenning Neem 5 minuten voor jezelf Bedenk 1 lobbyissue waaraan partners werken Niveau maakt niet uit Laat je leiden door wat jij zelf momenteel belangrijkste issue vindt Ga naar flapover en schrijf onderwerp op ~

56. 3 lobbyvragen Jullie worden in 3 groepen verdeeld Elke groep krijgt 1 van de 3 populairste casussen om mee te werken Formuleer lobbyvraag: denk oplossingsgericht en aan handelingsperspectief Beschrijf doelwit (machthebber) en wat hij/zij moet doen binnen welk tijdspad Hoe meet je straks je succes? Zet alles op flapover voor latere presentatie ~

57. Hoe nu verder? Het woord is aan Aart... Later nog vragen / sparringbehoefte lobby? Annemarie Gehrels [email_address] 030 6927836 ~