SlideShare a Scribd company logo
1 of 48
:
                     b io r o w a
 P   ra c a z              ka Ann
                                      a
              K to p o c
            projekłu                 g n ie s z k
                                                  a
koordyn
       ator
                       K ęd z i a A         e k K la u d
                                                           ia
                               K a je t a n            s k iP io t
                                                                   r
                                            J e z ie r
Prasa, zgodnie z Konstytucją
  Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta
z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia
        prawo obywateli do ich
  rzetelnego informowania, jawności
    życia publicznego oraz kontroli
          i krytyki społecznej.
Prawo p
               rasowe
z dnia 26
          stycznia    -          nazwa po
                                           lskiej usta
Dotyczy o          1984 r. tra                         wy
           na wszys            ktowanej
dziennika           tkich osó           jako gałąź
          rze, wyda           b pracują              prawa cyw
                    wcy infor           cych w m               ilnego.
                              macji, edy           ediach jak
                                         torzy info          o
                                                    rmacji.
                      Znajomoś
                                   ć prawa p
                      przedstaw               rasowego
                                   icielami p             jes
                                              rasy, radia t istotna w kontakta
                     Pr a w o Pr a                         i telewizji.             ch z
                                   sowe z pó
                     obowiązk                 źniejszym
                                 i dziennik              i zmianam
                                            arzy, reda                i. Określa
                    Mówi takż                          ktorów na                 prawa i
                                 e o prawa                         czelnych
                    informacji              ch i obow                         i wydawcó
                                .                      iązkach o                         w.
                                                                  sób udzie
                                                                              lających m
                                                                                         ediom




                            krótkie przybliżenie podstawowych pojęć
                            z zakresu prawa prasowego
Prasa – publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej,                                      …
jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz w roku,
opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. W
szczególności są to dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe
przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz                       Czasopismo – druk
kroniki filmowe. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w                       periodyczny (a także
wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w                              przekaz za pomocą
tym także rozgłośnie i radiowęzły zakładowe upowszechniające                                dźwięku i obrazu)
publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej                        ukazujący się nie częściej
techniki rozpowszechniania. Prasa to również zespoły ludzi i                           niż raz w tygodniu, a nie
poszczególne                  osoby zajmujące się działalnością                         rzadziej niż raz w roku.
dziennikarską.
       Materiał
                    pr
       przeeriza asowy – każdy
       M at k a ał                                                                                Dziennik
                    pr do wy
                   nyasoop               opubliko                                            ogólnoin          –
      prze obr
      albo kaza              u–likażda
                               b kow yn              wany lub                                           formacyjn
                   ny c h op
                   z                     op
                                         ia
      albo obr               uber owin ubpr owa t y lub
     publicys a odo araktlikze an w likasie nekst                                           druk perio
                                                                                                         dyczny lu
                                                                                                                    y
                 tyz zncha
                    c o ym,ra           formapra
                                         ia w cyjn                                          przekaz                 b
     pu zales
     nieblicyżt             dk ermen
                              o                     sy m e
                                                     ie
                niezod mr, tkuze intfalnym yjn t, kst
                  yc ny ś                ormaclu                                             dźwięku
                                                                                                      z a pom o
                                                                                                                 cą
     niez y, ż
    formalep n             odo ów p
                            d                       byinnym,
                                                       m,
               rziezod cz kkumentalnym lu
                   e na środ        rzekazu,
                                                 rob z ju                                ukazując
                                                                                                        i obrazu,
    formy, p               enia c y                 d in
               rzeznacz kówzpraekorzuwro any,m,
                                     zut a st ,
                                                 a. dzaju,
                                                                                                    y się czę
                                                                                                                ściej
                           enia czy                                                       niż raz w
                                    aut or s t w                                                      tygodniu
                                                 a.                                                              .
                                            Rocznik – cza
                                                               sopismo
                                         ukazujące się                      Miesięcznik jest to
                                                            w raz w roku.                        czasopismo, które
                                     Roczniki to z                           się regularnie raz                        ukazuje
       Aperiodyk –                                      reguły czasop                            w miesiącu. Przew
                                         naukowe obję                  isma miesięczniki pośw                          ażnie
czasopismo u                                               te systemem                         ięcone są jakiejś ko
                   kazujące            obiektywnych                          problematyce np.                         nkretnej
 się w nieregu                                            recenzji, także                        z zakresu sztuki, na
                    larnych         literackie publi                              techniki, sportu, tu                  uki,
  odstępach cz                                           kujące twórcz                                 rystyki czy gier
                      as u             literacką (poe                  oś ć    komputerowych, a
                                                          zja, eseje lub     regionom oraz prob
                                                                                                     także konkretnym
                                           fragmenty utw                                          lematyce polityczn
                                                              orów).                                                    ej i
                                                                                              społecznej
…

                       Redaktor
                                    naczelny
   Redakcja –          decydow                  – osoba p
                                  ania o ca
   jednostka                                 łokształcie osiadająca upraw
                                                             działalno              nienia do
   organizująca                                                         ści redak
                      Redaktor                                                     cji.
   proces                          – dziennik
                      publikacji               arz decyd
   przygotowywania                materiałów                 ujący lub
                                                prasowyc                 współdec
   (zbierania,                                                h.                     ydujący o
   omawiania i       Dziennika
                                  rz/dzienn
   opracowywania) tworzeniem                 ikark
                                   lub przygo a – osoba zajmując
   materiałów do    zatrudnion                 towywanie                      a się reda
                                 a przez re                    m materia                  gowaniem
   publikacji w     rzecz i z u              dakcję alb                    łów praso                ,
                                poważnie                   o zajmują                    wych,
   prasie.                                 nia redakc                   ca się tak
                                                         ji.                       ą działaln
                   Wydawca                                                                    ością na
                                –
                  organizac może to być osob
                              yjn                      a prawna
                  państwow a, nawet jeżeli nie                      , fizyczna
                                                                                 lub inna je
                             y, przeds                  ma osobo                            dnostka
                 związek z              iębiorstwo                    wości pra
                             awodowy                 państwow                     wnej, np.
                 organizac              , or                       e, o                     organ
                            ja społecz ganizacja spółdzie rganizacja politycz
                                        na, kośció                  lc                         na,
                                                    ł i inny zw za, samorządowa
                                                                  iązek wyz                 i inna
                                                                               naniowy.

Zgoda osoby udzielającej informacji – aby publikować lub rozpowszechniać w inny
sposób informację dziennikarz musi uzyskać zgodę osób udzielających.
pism
Prz ykłady czaso
cji prasie na publiczne
                                      y przez udzielającego informa
Autoryzacja – wyrażenie zgodzi w danej formie. 1)Dziennikarz nie może odmówić osobie
                             powied                                                 była ona uprzednio
rozpowszechnienie swej wy                          towanej wypowiedzi, o ile nie
                              yzacji dosłownie cy
udzielającej informacji autor                                      powodów społecznych lub
                              lająca informacji może z ważnych
publikowana. Osoba udzie                                             ia informacji nie można
               2)
                                       jej publikowania. Udzielen
                                                          3)
                             i zakres                                        powiedzi dziennikarskiej.
osobistych zastrzec termin                   ia lub uzgodnienia tekstu wy
                             skomentowan
 uzależniać, od sposobu jej                                  oba udzielająca jej zastrzegła
                                                                                            to ze
                             likować informacji, jeżeli os                        y zainteresowanej
 Dziennikarz nie może opub                          . Nie wolno bez zgody osob
                               ową lub zawodową
 względu na tajemnicę służb                                            życia, chyba że wiąże się
                              danych   dotyczących prywatnej sfery
 publikować informacji oraz
                                   bliczną danej osoby.
 bezp ośrednio z działalnością pu                                                                         ie
                                                                                             zacji dosłown
                                                                                              ji autory
                                                                              jącej informac
                                              że odmówić      osobie udziela       publikowana”                             rosi
                                nikarz nie mo                       na uprzednio                               rozmówca pop
                    •    „Dzien                          n ie była o                   zację.  Po prostu jeśli
                                       powiedzi, o ile                u pytać o autory
                         cytowanej wy                 ie ma obowiązk                        cji.
                         - Nie może odm
                                         ówić - ale n                       to) do autoryza
                                                          O WIEDZI (i tylko
                                        mu JEGO WYP
                          to musimy dać

              2) „Osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub osobistych zastrzec
              termin i zakres jej opublikowania”
              - Na przykład mówi się nam o czymś, co jest chronione prawem autorskim - a jest przed oficjalną publikacją
              - i nie mamy zgody na ujawnienie tego przed jakimś terminem.


      3) Udzielenia
                     informacji n
     uzgodnienia                   ie można uz
                    tekstu wypo                  ależniać (po
     - NIE WOLNO                  wiedzi dzien                  za wymogiem
                    ! NIkt nie moż               nikarskiej.                     autoryzacji)
     opublikować                    e powiedzieć                                              od sposobu
                  informacji, je                  - "Jak pan to                                            jej skomento
                                 żeli osoba ud                    napisze to ja                                          wania lub
                                               zielająca jej z                  wycofam zgo
                                                               astrzegła to z                 dę na wywiad
                                                                              e względu na                 ". Dziennikarz
                                                                                           tajemnicę słu                  nie może
                                                                                                         żbową lub za
                                                                                                                      wodową.
Sprostowanie– oficjalne zaprzeczenie, wyjaśnienie wiadomości nieprawdziwej i nieścisłej,
która dostała się do wiadomości publicznej. Redaktor naczelny jest zobowiązany opublikować
sprostowanie bezpłatnie, o ile będzie ono rzeczowe i odnoszące się do faktów. Jest zobowiązany
także do opublikowania odpowiedzi na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym, o ile jest ona
rzeczowa. Tekst sprostowania lub odpowiedzi nie może być dłuższy od dwukrotnej objętości
fragmentu materiału prasowego. Nie dotyczy to sprostowań lub odpowiedzi pochodzących od
naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, jeżeli zostały nadesłane przez
rzecznika prasowego rządu.


  Sprostowanie należy opublikować w dzienniku w ciągu 7 dni od dnia otrzymania sprostowania!
         W czasopiśmie – w najbliższym lub jednym z dwóch następujących po nim
                         przygotowywanych do druku numerów;
    W innym niż dziennik przekazie za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu – w najbliższym
   analogicznym przekazie, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia otrzymania sprostowania
       Sprostowanie w drukach periodycznych powinno być opublikowane lub przynajmniej
   zasygnalizowane w tym samym dziale równorzędną czcionką oraz pod widocznym tytułem, w
  pozostałych publikacjach powinno być nadane w zbliżonym czasie i w analogicznym programie.


                                 W tekście
                     zgody wn
                              ioskodaw nadesłanego spro
                                        cy dokon                 s
                    znaczenie
                               lub zniek           ywać skró towania lub odpow
                    komentow            ształciły in          tów ani in               iedzi nie w
                              any w tym             tencje au           nych zmia                  olno bez
                    wyklucza             samym n               tora. Teks            n, które b
                             prostej za             umerze lu              t sprosto           y osłabia
                                        powiedzi                b audycji           wania nie            ły jego
                                                  polemiki                . Nie doty            może być
                                                            lub wyjaś                czy to od
                                                                       nień.                  powiedzi
                                                                                                         i nie
Redaktor naczelny może odmówić opublikowania sprostowania
     lub odpowiedzi, jeżeli:

• nie są rzeczowe i nie odnoszą się do faktów;

• zawierają treści karalne lub naruszające dobra osób trzecich;

• ich treść lub forma nie jest zgodna z zasadami współżycia społecznego;

• podważają fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem;

• nie dotyczą one treści zawartych w materiale prasowym;

• są wystosowana przez osobę, której nie dotyczą fakty przytoczone
w materiale;
• odnoszą się do wiadomości poprzednio sprostowanej;

• nie zostały podpisane w sposób umożliwiający redakcji identyfikację autora;

• zostały nadesłane po upływie miesiąca od dnia opublikowania materiału
prasowego (chyba, że zainteresowana osoba nie mogła zapoznać się
wcześniej z treścią publikacji, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od
dnia opublikowania materiału prasowego).
A gdy odmówi:
                                                                         r naczelny jest
                                    rostowania lub o dpowiedzi redakto
              c opublikowania sp                                        wiadomienie o
  dmawiają                                          dawcy pisemne za
O                                zwłocznie wniosko                   n wymienionych w
 obowiąz   any przekazać nie                     nastąpiła z przyczy
                               . Jeżeli odmowa                     re nadają się do
odmow   ie i jej przyczynach                    zać fragmenty, któ
                            t 1-3, należy wska          towania lub odpow
                                                                             iedzi termin
    u st. 1 oraz ust. 2 pk            ten sposób spros
                o poprawionego w                                           iadomienia o
 pu blikacji; d                    nie na nowo od d   nia doręczenia zaw
               w ust. 2 pkt 4 bieg                                      mieszczenia
  określony                                          może odmówić za
                                 ach. Redakcja nie                    jej wskazań.
     odm   owie i jej przyczyn                    astosowano się do
                               powiedzi, jeżeli z
       s prostowania lub od


 Jeżeli zasadne sprostowanie nadesłane przez osobę zainteresowaną nie może być
  opublikowane z przyczyn określonych w ust. 1 i 2, redaktor naczelny, za zgodą tej
 osoby, może zamieścić własne wyjaśnienie czyniące zadość funkcji sprostowania.


                Sprostowanie lu
                                b odpowiedź mo
                gdy podstawą sp                 gą być podpisan
                                 rostowania lub o                 e pseudonimem
                związanego z ps                   dpowiedzi jest z                 ,
                                eudonimem; naz                     agrożenie dobra
                wiadomości reda                  wisko podaje się
                                kcji.                               wtedy tylko do
Redaktor naczelny jest zobowiązany przekazać wnioskodawcy pisemne zawiadomienie o
    odmowie opublikowania sprostowania lub odpowiedzi i przyczynach tego.

    Sprostowanie lub odpowiedź mogą być podpisane pseudonimem, gdy ich podstawą jest
    zagrożenie dobra związanego z pseudonimem; nazwisko podaje się wtedy tylko do
    wiadomości redakcji.


Przykładowe sprostowanie w Gazecie Wyborczej:
Sprostowanie do artykułu "W pocztowej rodzinie Muzy" opublikowanego w
dzienniku Gazeta Wyborcza w dniu 14 lutego 2003 r.

                                                            18 lutego 2003 r.
         Pan
         Adam Michnik
         Redaktor Naczelny
         „Gazeta Wyborcza”

     Na podstawie art. 31 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn.
     zm.), zwracam się z uprzejmą prośbą o zamieszczenie poniższego sprostowania:

     W artykule „W pocztowej rodzinie Muzy” (Gazeta Wyborcza z dnia 14 lutego 2003 r.) autorstwa osoby
     podpisującej się QUB, pojawiła się nieprawdziwa informacja dotycząca Urzędu Regulacji
     Telekomunikacji i Poczty. Przy opisie inwestycji OFE Pocztylion w zakup akcji spółki Muza S.A. znalazło
     się stwierdzenie, iż: „Ze spółką tą (tj. Muzą S.A. – przyp. JS) związki ma również Andrzej Chruścicki, p.o.
     dyrektora generalnego Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty. To państwowy urząd, który podlega
     ministrowi infrastruktury i sprawuje nadzór m.in. nad Pocztą Polską.”.

     Uprzejmie informuję, że pełniącym obowiązki Dyrektora Generalnego Urzędu Regulacji Telekomunikacji
     i Poczty jest Pan Andrzej Chrzanowski. Pan Andrzej Chruścicki nie jest i nigdy nie był zatrudniony w
     Urzędzie. Natomiast nadzór nad Pocztą Polską sprawuje Minister Infrastruktury, a nie Urząd Regulacji
     Telekomunikacji i Poczty.


    Jacek Strzałkowski, Rzecznik Prasowy
    Redakcja Gazety Wyborczej dokonała skrótu w tekście sprostowania bez powiadomienia o tym URTiP.
    Poniżej zamieszczamy tekst sprostowania zamieszczony w Gazecie Wyborczej w dniu 22-23 lutego 2003 r.



                                                                                  IEDZI JEST             BEZPŁATNA
                                                         SPROSTO      WAŃ I ODPOW
                                     PUBLIIKACJA
Zadania krytyki:
                                                             owa jest
                        przyjmuje    się, że krytyka pras
 Krytyka prasowa –                                   goś stanu
                             na konfrontacji jakie
                                                                                       1. Wzbogacanie
                       artą
 publiczną oceną, op               ałożeniami. Została
                                                           uznana za                   świadomości i
                       yjętymi z
 rzeczywistego z prz
                                                                                       wiedzy odbiorców
                                                     kie prawo do
                         po żądane. Dziennikars
 działanie społecznie                         i nie może być                      2. Wartościowanie,
 krytyki nie jest jed nak nieograniczone                                          ale nie wymierzanie
                                                  ywych lub
                       w o do stawiania fałsz
  rozumiane jako pra
                                                                                  sprawiedliwości
                                                       edstawiciele
                          wdz onych zarzutów. Prz
  niedostatecznie spra                             owych, firm
                         nej, instytucji państw                                      3. Urealnianie
  administracji publicz                              wiązków
                        niza cji spółdzielczych, z                                   udziału obywateli w
   państwowych, orga              amorządowych i sp
                                                         ołecznych są                rządzeniu państwem
                         izacji s
   zawodowych, organ                 powiedzi na przeka
                                                             zaną im
                         ielania od
   zobowiązani do udz                                 ki, nie później              4. Stymulowanie
            krytykę prasow     ą bez zbędnej zwło                                  wyborów
                                                            o utrudniać
            jednak niż w ciągu      miesiąca. Nie woln                             politycznych,
                                                                    ani w
                                     ate riałów krytycznych                        artystycznych,
             prasie zbierania m                   krytyki.                         naukowych
                        inny sposób tłumić            zejaw życia społeczn
                                                               pr
                                                                           ego.
                                           prasowej jest każdy
                     Przedmiotem krytyki



 Przekroczenie granic dozwolonej krytyki: kiedy kierujemy się złymi motywami
(np. chęć poniżenia kogoś) używanie obraźliwych określeń


 Znaczenie krytyki: jest uzależnione od świadomości społecznej, warunków
społeczno- politycznych i stosunku obywateli do własnego państwa
Prasa, zgodnie        Nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów krytycznych ani w inny
Konstytucją           sposób tłumić krytyki.
Rzeczypospolitej      - Tak, nie wolno utrudniać dziennikarzowi zbierania materiałów - nawet do artykułu
Polskiej, korzysta    krytycznego!
wolności              Organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki
wypowiedzi            organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze są obowiązane do udzielenia
                      odpowiedzi na przekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później
urzeczywistnia
                      jednak niż ciągu miesiąca.
prawo obywateli
do ich rzetelnego
informowania,
jawności życia
                                   tyki:
                        posoby kry
publicznego oraz
                      S                     ienie
kontroli krytyki
                      dyskusja – przedstaw           rwencja
społecznej.                         onfrontacja inte
- Oznacza to, że       postulatów k                          z               ra
                                                                b ją tłumi o
jako dziennikarze                           tykę prasową lu             cji działa na
                       * kto  utrudnia kry              is ka lub funk
obywatelscy                               ego stanow               ki prasowe
                                                                                j
                       nadu   żywając sw            wodu kryty
                                            by z po                         lega karze
informujecie           s z k od ę innej oso                 in teresie pod
                                              połecznym
rzetelnie innych,      opublik   ow anej w s         ia wolności
                                       o pozbawien
przyczyniają się do     grzywny alb                                     jedynie ze
jawności życia                                  formacji m oże nastąpić
                                  udzielenia in                      służbowej
publicznego i            Odm owa
                                               tajemnicy państwowej
                         względu na ochronę              j ustawą.
kontroli.
                                      jemnic y chronione
                         oraz innej ta
DO
       P RASY                                                                                  i
P RAWO     I
                                                                                      ej, firm
                                                                              ubliczn nformacji o
      MACJ                                                           tracji p            i
                                                             adminis ielenia prasie cja nie
INFOR                                                ic iele
                                              edstaw ązani do udz                    forma
                                   j i – pr z            i                  isów) in
                           formac               ą obow            h pr z ep
           Praw    o do in arządowych s dstawie innyc prywatności
                      cji poz             ( na po             w a do
           o rganiza łalności, o ile e narusza pra                                                  ych
            sw ojej dzi
                        a
                          tajemn
                                 icą lub
                                            ni
                                                                                       d ok   reślon
            j es t objęta                                                kiw  ania o
                                                   j uzys
                                     orma  cji i je
                               do inf                                                 ogą:
                     ma p rawo                                           udz ielać m
              Prasa          iotów.                             rmacji
                       podm                             o info                                ia
               pr awem                       P onadt                               poroz
                                                                                        umien
                                       nia                     yczne        sadzie
                               udziela                  oby fiz łające na za
                       ani do                     * os
              Zo bowiąz rasie:                     *
                                                            dzia
                                                     osoby ikarzem
                       ji p
              informac                               z dzie
                                                           nn
                                                                                         ia inform
                                                                                                   acj i
                                 stwowe, twowe i inne                                             z i el en   ia
                  * organy pań       a pańs               e,                             dmo wa ud my udzielen y może
                           iębiorstw             nizacyjn                            O             ówi        czeln
                  * przeds            stki orga soby                                      śli odm redaktor na ręczenia
                            we jedno               o                                  – je
                                                                                              acji,      as do
                   państwo je spółdzielcze i                                           inform ć się od n
                             ac                     unek                                                     raz z
                   * organiz e na własny rach                                           do maga a piśmie w
                             ąc                                                                wy n                    iągu 3
                    prowadz              arczą,                                          odmo nieniem.
                              ś ć gospod                                                                    tarczyć w c do
                    działalno wodowe,                                                           d
                                                                                         uzasa iśmy ją dos zaskarżyć ego
                     •związki z
                                a                     e i inne
                                           or z ądow                                             n          na
                                                                                          Powin mowę moż dministrac
                                                                                                                         yjn
                                acje sam            r  ownicy,
                     * organiz             zne (kie                                              d
                                                                                           dni. O ego Sądu
                                                                                                             A
                               c je społec
                     organiza rasowi)                                                              ln
                                                                                           Nacze 30 dni.
                               yp                                                                   u
                      rzecznic                                                              w ciąg
 Powyższe organy i osoby mogą udzielić uzasadnionej odmowy (jedynie ze względu na ochronę tajemnicy) udzielenia informacji w sposób
określony w ustawie, a prasie przysługuje prawo odwołania się od tej decyzji do NSA przepisy dotyczące odmowy nie odnoszą się do organów
                                               władzy państwowej i wymiaru sprawiedliwości
stycz nia 198
                                       4 r.
                                                                                            Obowi
    ustawy
           z   dnia 26
                                                                                          Art. 12           ązki dz
Z
                                                                                                    . Art. 1        i
                                                                                                              3. A r t .      ennika
                       Art. 12.
                      pr z y z b        Dzienn
                                                                                                                         14. A r t   rza
                                                                                                                                  . 15 Ar
                                 ieraniu         ikarz je                                                                                 t. 16.
                     pr aw dą              i wykor          st obow
                                                    z y s t an         iąza
                                  uzyska
                                           nych w              iu mate ny: – zachow
                                                    iadomo                riał               ać
               – chron
                       ić dobr                                  ści lub ów prasowyc szczególną s
                                                                           podać              h, zwła            ta
              innych              a
                      osób, k osobiste, a po                                       ich źró            szcza s ranność i rze
                                                                                           dło                  pr aw dz              te
              – dbać
                                 t ór e ok
                                           azują m nadto interesy                                                         ić zgod lność
                      o popr a                       u z auf a                działają                                               ność z
                                   wność ję                      nie                   cych w
                                              zyka i u                                          dobrej
        Dzienn                                           nikać uż                                        wierze
                ikarzow                                              ywania                                       informa
        korzyśc           i nie wo                                              wulgary                                     t or ów i
                 i majątk             lno pro                                            zmów.
       reklam              ow ej bą           w ad
               ą.                      dź osob zić ukrytej dz
                                                istej od                ia
                                                             osoby l łalności reklam
                                                                      ub jedn
           Art. 13.                                                              ostki or owej wiążące
                                                                                         ganizac              js
            1 Nie w                                                                               yjnej za ię z uzyskan
                                                                                                            interes                ie
                     oln
            sądowy o wypowiadać                                                                                       ow anej m
                    m pr z ed                 w
                                 wydanie prasie opinii c
                                             m orzec                 o
                                                       zenia w do rozstrzygnię
                                                                    I instanc               cia w po
                                                                                ji                   s t ępow a
                                                                                                                 niu
        2. Nie wolno p
                        ublikować w pra
       postępowanie                            sie danych oso
                        przygotowawc                                  bowych i wizeru
       pokrzywdzony                          ze lub sądowe                                 nku osób, prze
                        ch i poszkodow                            , jak również d                             ciwko którym to
                                              any c h, c hy ba ż                      any c h os obow                               czy się
                                                                    e osoby te wyra                     ych i wizerunku
                                                                                         żą na to zgodę                        świadków,
       3. Ograniczenie,                                                                                     .
                             o którym mowa w
       lub sąd może zezw                              ust. 2, nie narusz
                               olić, ze względu n                               a przepisów innyc
       wizerunku osób,                                   a ważny interes sp                          h ustaw. Właściw
                            przeciwko którym                                        ołeczny, na ujawn                         y prokurator
                                                     toczy się postępo                                    ienie danych osob
                                                                               wanie przygotowa                                     owych i
                                                                                                     wcze lub sądowe
                                                                                                                             .
Art. 14.                                                                                                ą zapisów
                                                                                        alo nych za pomoc
                                                                     informacji utrw
                                                  ie w inny sposób
                                zpowszechnian                        cych informacji.
     1. Pub   likowanie lub ro                    dy osób udzielają
                                 h wymaga zgo
     foniczn    ych i wizualnyc                                                                                cytowanej
                                                                                            za cji dosłownie
                                                                            rmacji autory
                                                         ud zielającej info
                                          ówić osobie
                          n ie może odm                      likowana.
       2 . Dziennikarz                    au  przednio pub
                            e nie była on
       wy  powiedzi, o il                                                                                          ec
                                                                                                    bistych zastrz
                                                                                 c znych lub oso
                                                                owodów społe
                                          moż  e z ważnych p
                          ca informacji
  3. O s  oba udzielają
                             ublikowania.
   termin   i zakres jej op                                                                                        od s pos obu
                                                                                                 a jącym z ust. 2,
                                                                             zeżeniem wynik
                                                      uz ależniać, z zastr
                                     acji nie można                           dziennikarskiej.
              4. U d zielenia inform                   teks tu wypowiedzi
                                      b uzgodnienia
              jej sko mentowania lu
                                                                                                                      du
                                                                                                      gła to ze wzglę
                                                                              iela jąca jej zastrze
                                                             żeli osoba udz
                                        w  ać informacji, je
                        może opubliko
5.  Dziennikarz nie                aw odow ą.
na tajemnicę      służbową lub z
                                                                                                              otyczących
                                                                                             o raz danych d
                                                                             ać informacji          publiczną da
                                                                                                                 nej osoby.
                                                          w anej publikow                       ią
                                           by zaintereso                        z działalnośc
                          b ez z gody os o                 to   bezpośrednio
          6. Nie wolno                       że wiąże się
                           ry życia, chyba
          prywatnej sfe
Art. 15.
                                                                                           ka.
                                                                      jemnicy swego nazwis
                                          uguje prawo zachowania w ta
 1. Autorowi mat   eriału prasowego przysł

                        iązek za    chowania w tajemnicy:
 2. Dziennikarz ma obow
                                                                                       redakcji lub innego
                                                      mater   iału prasowego, listu do
                           ch identyfikację autora                zielających informacji op
                                                                                            ublikowanych albo
 – Danych umożliwiający                                        ud
                                  jak również innych osób                                     ych danych, –
 mater iału o tym charakterze,                                  egły nie ujawnianie powyższ
                                    ia, jeżeli osoby te zastrz                                resy osób trzecich.
 przeka  zanych do opublikowan                                     ać chronione prawem inte
                                          nienie mogłoby narusz
 Wszelkich   informacji, których ujaw
                                                                                    dnionych w redakcjach,
                                                        ró wnież innych osób zatru
                           mowa w ust. 2, dotyczy
 3. Obowiązek, o którym                                     h organizacyjnych.
                           yc h i prasowych jednostkac
 wydawnictwach prasow

   Art. 16.

  1. Dziennikarz jest zwolniony od zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 15 ust. 2, w
  razie gdy informacja, materiał prasowy, list do redakcji lub inny materiał o tym charakterze dotyczy
  przestępstwa określonego w art. 254 Kodeksu karnego albo autor lub osoba przekazująca taki
  materiał wyłącznie do wiadomości dziennikarza wyrazi zgodę na ujawnienie jej nazwiska lub tego
  materiału.
2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy również innych osób zatrudnionych w
redakcjach, wydawnictwach prasowych i innych prasowych jednostkach organizacyjnych.

 3. Redaktor naczelny powinien być w niezbędnych granicach poinformowany o sprawach związanych z
 tajemnicą zawodową dziennikarza; powierzoną mu informację albo inny materiał może ujawnić jedynie w
 wypadkach określonych w ust. 1.
Tajemnica dziennikarska
          Art. 15 ust. 2. Dziennikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy:
    1) Danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego
               materiału o tym charakterze, jak również innych osób udzielających informacji
    opublikowanych albo przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nie
    ujawnianie powyższych danych
    2) Wszelkich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać chronione prawem interesy osób trzecich

                                                                                     go, który w art. 180 § 2 włącza
                                   też potwierdzon a w Kodeksie postępowania karne
   Tajemnica dziennikarska została                                                   tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to
                                  re mogą być prz esłuchiwane co do faktów objętych                                du.
dziennikarza do katalogu osób, któ                                                alona na podstawie innego dowo
                                   rawiedliwoś ci, a okoliczność nie może być ust
 niezbędne dla dobra wymiaru sp
                                                                                                    wi sytuacja, gdy
                                                                  Sz czególną okoliczność stano
                                   może zwolnić jedynie sąd.                         w art. 254 Kodeksu karneg
                                                                                                                   o
      Z tajemnicy dziennikarskiej                      przestępstwa określonego
                                   z uzyskał dotyczy                                  isiejszy zapis odnosi się do
      informacja, którą dziennikar                      ianą Kodeksu karnego i dz
                                   zowana wraz ze zm                                      tej sytuacji tajemnica nie
      (ustawa nie została znoweli                           tę reguluje art. 240 Kk). W
                                         obecnie kwestię                                      i za niedoniesienie o
             wcześniejszego Kodeksu,                            o mówi o odpowiedzialnośc
                                      zepis kodeksu karneg                        , zamachu stanu, pozbawien
                                                                                                                  ia
           obowiązuje. Przywołany pr               szych zbrodni (ludobójstwa
                      przygotowaniach do najcięż                                 spolitej części obszaru, zm
                                                                                                                iany
                                              głośc i, oderwania od Rzeczypo
                   Rzeczypospolitej niepodle                                             ucyjne organy państwa,
                                                          ustroju, zamachu na konstyt
                           przemocą konstytucyjnego                                          ę sił zbrojnych RP,
                                            życie głowy pa   ństwa, zamachu na jednostk                      wielkich
                szpiegostwa, zamachu na                          ającego życiu zdrowiu lub
                                                                                               mieniu w
                                   niebezpieczeństwa zagraż                                        wodnych i wzięcia
        zabójstwa, sprowadzenia                                    statków powietrznych lub
                                    rrorystycznych – porwania                                     dziennikarz ma nie
          rozmiarach, oraz aktów te                  czególnych przypadkach
                                    go, że w tych sz                                   ak takiego powiadomieni
                                                                                                                     a
         zakładników). Wynika z te                       ić organa ścigania, a za br
                                             powiadom                                            odpowiada karnie.
               tylko prawo, ale i obowiązek
TAJEMNICA DZIENNIKARSKA

                                                                      Uszan
                                                                             ow
 PRAWO DO TAJEMNICY PRZYNALEŻY KAŻDEMU                                 tajemn anie obowią
                                                                              icy jes        z
 CZŁOWIEKOWI
                                                                          spraw       t wyra ku
     * fakty lub wydarzenia których człowiek nie chce ujawniać
                                                                      uczciw     iedliwo zem
     * dane objęte tajemnicą państwową albo służbową                         ości, w ści,
                                                                                      ie
                                                                            wolno rności i
                                                                                    ści
                         RODZAJE
                         TAJEMNICY

                             PRZYRZECZONA                            POWIERZONA
NATURANA                                                            np. zawodowa –
(jej złamanie może       np. tajemnica informatora
                          jej naruszenie jest także                   zobowiązania
przynieść                                                         tytułem czynności
niepowetowane                 złamaniem umowy
                                                                        zawodowych
szkody)
                                              OBOWIĄZKI WOBEC TAJEMNICY


                  nie należy wnikać              nie należy nadużywać             nie należy ujawniać
            (np. podsłuch czy naruszenie         wolno opublikować, gdy              gdy obciążenie
              tajemnicy korespondencji)          domaga się tego dobro                 psychiczne
           państwo ma prawo złamać tylko                wspólne                      jest ponad siły
            w przypadku dużych zagrożeń
EMNICY
   STOSUNEK DZIENNIKARZA DO TAJ

- ma prawo do zachowania w tajemnicy swego nazwiska

 - ma obowiązek chronić swego informatora

- ma obowiązek chronić informacje, których ujawnienie naraziłoby na szkody
osoby trzecie

- nie może ujawnić zdobytej informacji, jeśli zastrzeże to informator

- nie może ujawniać danych osobowych ani wizerunków osób przeciwko
którym toczy się postępowanie sądowe, podobnie w przypadku świadków,
pokrzywdzonych i poszkodowanych



                                                                  nicy
                       UWAGA!                   l ni on y z tajem
                                   arz  jest zwo i go z niej sąd
                         dziennik , jeśli zwoln                  nienia
                         zawod    owej           jrzen  ie popeł
                                     ho dzi pode
                          (jeśli zac
                                      twa)
                          p rzestęps
łużba
                  nikarza jest s
          m dzien u i państwu
  Zadanie       ństw
      s połecze


          Obowiązkiem dziennikarza jest:

          - działanie zgodne z etyką zawodową

          - działanie godne z zasadami współżycia społecznego

          - przestrzeganie ogólnej linii programowej reakcji w ramach stosunku prac


        ZACHOWANIE SZCZEGÓLNEJ STARANNOŚCI I RZETELNOŚCI PRZY ZBIERANIU I
        WYKORZYSTYWANIU MATERIAŁÓW PRASOWYCH, ZWŁASZCZA SPRAWDZENIE
                ICH ZGODNOŚCI Z PRAWDĄ LUB PODANIE ICH ŹRÓDŁA


     SZCZEGÓLNA
                    STARANNOŚĆ
     realnych możliwo                 – dokonywanie w
                      ści) zgodnie z wys                 szelkich możliwyc
                                         okimi i i specjalis                 h czynności (do
                                                             tycznymi kwalifik               granic
                                                                               acjami zawodow
* skutki                                                                                      ymi
        niedopatrzenia lu
                          b   błędu mogą stan
                                              ow
                                              ić istotne zagroż
* dziennikarz ma                                                enie dla jednostk
                 bardzo duże moż                                                   i lub społeczeńs
                                 liwości wyrządzen                                                  twa
nawet publikacja                                     ia krzywdy, której
                 skazującego wyr
                                oku nie jest w st
                                                  anie naprawić za
                                                                         żadne późniejsze
                                                                                           sprostowanie cz     Art. 10.
                                                                    istniałej krzywdy                      y
Art. 10.                      za jest s
                                        łużba
                     ennikar
          niem dzi                u.
3. Zada eństwu i państw                    łania
    spo  łecz            obowią  zek dzia
     Dzienn  ikarz ma       wodową
               z etyką za a społecznego,
     zgodnie           półżyci
     i zasa dami ws             ych
                ach   określon
      w granic i prawa.
                 m
       przepisa                                pracy,
                            mach st   osunku
              nik arz, w ra          nia                 cji,
   2. Dzien wiązek realizowa gulaminie redak
        ma obo                    lub re
                   jw   statucie
        Ustalone               dniony,              .
               rej j est zatru owej tej redakcji
         w któ                ram                                        uszenie
                   linii prog                          st. 2 sta nowi nar
         ogólnej                               czna z u
                                       a sprze
                      ść dzi ennikarz
     3.   Działalno pracowniczego.
                     ku
          obowiąz
SZCZEGÓLNA STARANNOŚĆ W PRAKTYCE


1. Zgromadzenie, zapoznanie się i wykorzystanie wszystkich materiałów mogących mieć związek z tematem



  2. Zbadanie wszystkich możliwie dostępnych źródeł informacji


3. Rozmowa z wszystkimi zainteresowanymi, weryfikacja świadków (z nikogo nie można rezygnować,
pamiętać jednak należy, że „nikt nie kłamie lepiej niż naoczny świadek”, należy być czujnym, nie ulegać
niczyim sugestiom i samemu również nie sugerować)


4. W miarę potrzeby przeprowadzić wizję lokalną

5. Należy sprawdzić wszystkie możliwe dokumenty i inne materiały


6. Należy konsultować się ze specjalistami np. eksperymenty śledcze przeprowadzać
w porozumieniu z ekspertem

7. Należy ostrożnie formułować sądy, wnioski i zarzuty, a już szczególnie nie
naruszać dóbr osobistych opisywanych osób
pra             sy
    Podsta wowe funkcje


Funkcja informacyjna (głównym zadaniem prasy jest informowanie potencjalnych
odbiorców o bieżących i aktualnych wydarzeniach)


Funkcja opiniotwórcza (pozwala ukształtować pogląd na dane zdarzenie/sytuację/stan)


Funkcja postawotwórcza (kształtuje postawę w danej sprawie)


Funkcja rozrywkowa (zawiera elementy rozrywkowe, nie mające większych wartości informacyjnych)


Funkcja kontrolna (kontroluje aparat władzy i jego poczynania)


Funkcja organizatorska (organizuje życie społeczne)



 Funkcja integracyjna (integruje dane społeczeństwo)
Prawo a fotografia
  Rozpowszechnianie zdjęć z wizerunkiem obcych osób

      Robię zdjęcia na ulicy. Są na nich widoczne twarze obcych ludzi. Czy mogę takie fotografie umieścić w Internecie albo na wystawie?


  Odpowiada Katarzyna Krupa, Kancelaria Prawna Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy sp.k.: Wskazane powyżej zagadnienie
   normuje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako: "Ustawa"). Artykuł 81 ust. 1 tej
regulacji wskazuje, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga co do zasady zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Jednak od tej
    zasady ogólnej, ustawodawca przewiduje wyjątki, wśród których znajduje się możliwość rozpowszechniania bez zezwolenia
                          uprawnionego wizerunku stanowiącego jedynie szczegół przedstawionej całości.


    Wizerunek
    Termin "wizerunek" użyty w art. 81 Ustawy oznacza wytwór niematerialny, który za pomocą środków
    plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób). Obok klasycznych
    portretów malarskich są to także fotografie i karykatury.



                                     Rozpowszechnianie wizerunku
         Dla stwierdzenia rozpowszechnienia wizerunku wystarczy, żeby został on udostępniony
               publicznie np. w Internecie, prasie lub na wystawie. Prawo do decydowania o
        rozpowszechnieniu wizerunku przysługuje tylko osobie fizycznej. Ma ona prawo się temu
      sprzeciwić zarówno z powodu sposobu w jaki został przedstawiony jej wizerunek, jak i w celu
      uzyskania wynagrodzenia za udzielenie zgody. Przy czym okoliczność, że rozpowszechnienie
          wizerunku nastąpiło za zgodą portretowanego, nie zwalnia osób, które zamierzają dalej
      rozpowszechniać taki wizerunek, od uzyskania "ponownej" zgody ze strony portretowanego.
Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku
 Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może być udzielone w dowolnej formie. Zgoda musi
    być niewątpliwa tzn. osoba udzielająca zgody musi mieć pełną świadomość nie tylko formy
      przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi
    wizerunkami i towarzyszącego komentarza. W kontekście tych wyjaśnień należy przyjąć, że
    osoba, która otrzymała zezwolenie na rozpowszechnienie wizerunku, nie jest uprawniona do
 "przeniesienia" tej zgody na inną osobę, chyba że uprawnienie takie wyraźnie wynika z warunków
                                     udzielonego zezwolenia.


                             Brak zezwolenia uprawnionego
   Osoby, które stanowią jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy
  impreza publiczna są pozbawione prawa do decydowania o rozpowszechnianiu swojego
wizerunku. Zatem rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeżeli stanowi on jedynie
element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości tzn. w razie usunięcia wizerunku nie
      zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia. Celem powyższego wyłączenia jest
 umożliwienie prowadzenia działalności dokumentacyjnej i sprawozdawczej, a także zapewnienie
 wolności fotografowania wydarzeń publicznych. W związku z tym wydaje się, że co do zasady nie
ma przeszkód prawnych uniemożliwiających autorowi zamieszczenie w Internecie lub na wystawie
   fotografii zrobionych na ulicy, na których są widoczne twarze obcych ludzi. Przy czym należy
   pamiętać, że wyłączenie ochrony wizerunku nie działa, jeżeli mamy do czynienia z portretem
    konkretnej osoby, tyle że utrwalonym np. przy okazji imprezy publicznej czy przebywania na
  wolnym powietrzu. Ponadto nie jest dozwolone rozpowszechnianie bez zgody portretowanego
zarówno jego wizerunków "skadrowanych", jaki i wizerunków wkomponowanych w większą całość,
                lecz stworzonych w warunkach naruszenie jego prawa do prywatności.
Osoba publiczna - osoba, która wykonuje funkcje publiczne lub przez inną swoją działalność
     zawodową, gospodarczą, społeczną, polityczną, kulturalną itp. wpływa znacząco na
     funkcjonowanie społeczeństwa, przeciwieństwo osoby prywatnej.

     Decyzja Rady z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiająca europejską sieć ochrony osób
     publicznych dla jej potrzeb określa osobę publiczną jako każdą osobę, której przyznaje się
     służbę ochrony, zgodnie z ustawodawstwem krajowym Państwa Członkowskiego (Unii
     Europejskiej) lub na podstawie przepisów organizacji lub instytucji o charakterze krajowym lub
     ponadnarodowym.


        Czyjego wizerunku nie można publikować, nawet jeśli jest osobą powszechnie znaną?


Polska scena polityczna, ale również teatr show-businessu dostarcza nam przykładów,
kiedy osobie powszechnie znanej stawiane są zarzuty w postępowaniu karnym. Należy
jednak pamiętać, że nie wolno ujawniać wizerunku ani danych osobowych osoby,
przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe.


 Nie wolno ujawniać wizerunku ani danych osobowych osoby, przeciwko której
toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Jednakże, o ile sąd lub
prokurator wyrażą na piśmie zgodę na publikację wizerunku takich osób, będzie ona
skuteczna dla wszystkich mediów – można taki wizerunek powielać zgodnie z zasadami
dozwolonego użytku.
Kiedy nie jest potrzebna zgoda na publikację wizerunku?



   Art. 81. Ustawy PrAut pkt. 2 wymienia sytuacje, które nie wymagają zgody na
   rozpowszechnianie wizerunku.

    Dzieje się tak, gdy fotografujemy osobę powszechnie znaną, jeżeli wizerunek
          utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych np.
    politycznych, społecznych, zawodowych. Nie jest także wymagana zgoda na
    rozpowszechnianie wizerunku osób, które stanowią jedynie szczegół całości
          takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy impreza publiczna. Stąd też
      rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeżeli stanowi on
    jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości tzn. w
           razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się przedmiot i charakter
       przedstawienia. Jednocześnie należy pamiętać, że wyłączenie ochrony
    wizerunku nie działa, jeżeli mamy do czynienia z portretem konkretnej osoby,
       tyle że utrwalonym np. przy okazji imprezy publicznej. Ponadto nie jest
     dozwolone rozpowszechnianie bez zgody portretowanego jego wizerunków
    wykadrowanych z większego ujęcia. Liczy się „kadr rozpowszechniony” a nie
                              „kadr pierwotnie utrwalony”.
Facebook i nk.pl – rozpowszechniać zdjęcia czy nie?



     Specyficzne reguły dotyczą portali społecznościowych takich jak Facebook czy NaszaKlasa.pl Przy
    udostępnianiu utworów w Internecie na portalach społecznościowych należy rozstrzygnąć za każdym
        razem indywidualnie, czy więź ze znajomym na Facebooku czy na Naszej Klasie uzasadnia
                                    przekazanie kopii cyfrowej utworu.

     Najistotniejszy fragment tego przepisu to pojęcie „rozpowszechnionego utworu”. Zgodnie z art. 6 ust.
      1 pkt 3 UstPrAut utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w
                                 jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.




     W kontekście fotografii (szczególnie jeśli chodzi o fotografię reporterską oraz amatorską) jako
   medium służące do rozpowszechniania utworów tego typu używany jest Internet. Przyjmuje się, że
     za rozpowszechnioną w Internecie można uznać tylko taką fotografię, która jest powszechnie
  dostępna, na przykład dostęp do niej nie wymaga poznania hasła udostępnianego przez twórcę lub
   nadania uprawnień w portalu internetowym. Jednak, za rozpowszechnione można uznać już takie
    utwory, do których dostęp co prawda wymaga zarejestrowania i zalogowania się na konkretnym
    portalu, jeżeli taka rejestracja jest publicznie dostępna i niezależna od spełnienia dodatkowych
      warunków. Nie będzie również publicznie dostępna fotografia, która umieszczona została na
  przykład na portalu Facebook, o ile dostęp do profilu umieszczającej zdjęcie osoby jest uzależniony
                              od posiadania statusu „znajomego” tej osoby.
„Zakaz fotografowania” – czy aby na pewno?


   Od 1999 r. nie istnieje w Polsce zakaz fotografowania obiektów państwowych, z wyjątkiem
   ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa.
   Reguluje to rozporządzenie Rady Ministrów z 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów
   szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej
   ochrony np. obiekty Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej czy
   zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz
   środki bojowe, a także zakłady, w których są prowadzone prace badawczo-rozwojowe
   lub konstruktorskie w zakresie produkcji na potrzeby bezpieczeństwa i obronności
   państwa.

   Należy rozróżnić jednak samo wykonanie fotografii od jej rozpowszechnienia.
   Samo zrobienie zdjęcia jest ogólnie dozwolone, chyba że przepisy szczególne
   zabraniają fotografowania ze względu na szczególny interes państwa. Zakaz ten jednak
   wynika z przepisów prawnych, a nie z umieszczenia znaku zakaz fotografowania.
   Uznać należy, że zakaz taki ma w większości przypadków znaczenie informujące o
   zakazie ustawowym.
   Zakazy takie wiążą się przede wszystkim z dostępem do informacji niejawnej
   (oznaczonej klauzulami: poufne, tajne i ściśle tajne). Jeżeli fotograf uzyska dostęp do
   takich informacji, nie może ich rozpowszechniać w żadnej postaci, również w postaci
   fotografii. Rozpowszechnianie takiej informacji jest sankcjonowane karnie.
Kto lampom błyskowym może powiedzieć „nie”?


  Mogą się jednak zdarzyć przypadki, w których zasada zakazu fotografowania będzie
  miała istotne znaczenie nawet bez skonkretyzowanego zakazu ustawowego. Jeśli
  muzeum wprowadza zakaz fotografowania ze względu na to, że fotografowanie z lampą
  błyskową mogłoby uszkodzić delikatne eksponaty, to w razie zaistnienia takiego
  uszkodzenia fotograf będzie odpowiadał na zasadzie odszkodowawczej. Może to rodzić
  szczególnie surowe konsekwencje majątkowe związane z naprawieniem szkody za
  uszkodzenie przedmiotu muzealnego. Wprowadzenie zakazu fotografowania z lampą
  błyskową ma również swoje uzasadnienie w tunelach i na stacjach metra, ponieważ
  lampa błyskowa może oślepić maszynistę, który może utracić kontrolę nad pojazdem



Rozpowszechnianie „zakazanych” zdjęć

  Co innego tyczy się rozpowszechniania zdjęć miejsc, w których wywieszono znak zakazu
  fotografowania. Tak jak twórca posiada monopol na użytkowanie utworu, tak właściciel w
  zakresie jego prawa własności, może z wyłączeniem innych osób pobierać pożytki z
  rzeczy, w tym pożytki cywilne. Pożytkami cywilnymi są wszelkie korzyści, jakie rzecz
  przynosi właścicielowi, a więc również wynagrodzenie za utrwalenie wizerunku rzeczy
  (nieruchomości, bądź rzeczy ruchomej). Warto więc przedtem uzyskać przynajmniej
  ustną (jeśli nie pisemną) zgodę przed wykorzystaniem takich zdjęć w sposób
  zarobkowy. Jeśli więc przykładowo chcielibyśmy sfotografować wyjątkowo rzadki okaz storczyka a fotografię taką później sprzedać
  należy poinformować o tym właściciela rośliny. Tego samego typu uwagi będą dotyczyły zwierząt będących czyjąś własnością.
Dozwolone rozprzestrzenianie zdjęć:

                                                   1. Krajobrazów i miejsc publicznych


     2. Obiektów ustawionych na stałe w miejscach publicznych, w przestrzeni otwartej

   3. Niektórych obiektów oznaczonych tablicą: „Zakaz fotografowania” jest zakazane,
   jednak ogólna zasada jest taka, że zakaz taki ma jedynie znaczenie odstraszające

               4. Osób powszechnie znanych wykonujących swoje funkcje publiczne


                       5. Osób stanowiących szczegół całości, np. imprezy, krajobrazu


                                    Niedozwolone rozprzestrzenianie zdjęć:

1. Wykonanych poza otwartą przestrzenią publiczną, jeżeli głównym elementem
fotografii jest utwór w rozumieniu prawa autorskiego (np. obraz, rzeźba)

2. Osób bez ich wyraźnej zgody lub uiszczenia umówionej wcześniej zapłaty
za pozowanie
Dodając:   Można bez zezwolenia publikować fotografie osób publicznych w trakcie
           wykonywania obowiązków

    -Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier (dożywotnio),
    - minister, wiceminister, dyrektor departamentu,
    - poseł, senator,
    - radny,
    - sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy,
    - osoba orzekająca w sprawach o wykroczenia (inspektorzy pracy)
    - osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, lub samorządu terytorialnego chyba, że
    pełni wyłącznie czynności usługowe,
    - pracownik organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że
    pełni wyłącznie czynności usługowe,
    - osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, a więc kierownicy
    instytucji, ich zastępcy, kierownicy działów i wydziałów,
    - funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego (funkcjonariusz
    Służby Więziennej, policji, straży miejskiej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową, pracownik
    służby granicznej, leśnej - w mundurze, podczas pełnienia obowiązków) - UWAGA – Należy
    upewnić się żę osoba jest w trakcie pełnienia obowiązków! (Policjant po pracy może wracać w
    mundurze do domu - jest w mundurze, ale już nie podczas pełnienia obowiązków)
    - biskup, proboszcz (ale - uwaga - nie wikary),
    - osoby pełniące działalność charytatywną, wolontariusze,
    - osoby funkcyjne w partiach politycznych / związkach zawodowych...
               - Celebryci (działalność publiczna) - każda osoba, która nie wykonując funkcji
                           publicznej pokazuje się w mediach w celu uzyskiwania popularności
                           zasadniczo staje się osobą publiczną.
                           - A także - ludzie na ulicy / na drodze / w parku / na stadionie

   (UWAGA - NIGDY NIE JESTEŚMY ZUPEŁNIE BEZPIECZNI PUBLIKUJĄC ZDJĘCIA PRZYGODNYCH OSÓB NA ULICY
m
                                                                  ane osoby są elemente
                       więcej niż 3 os   oby (tłum), fotografow
Jeśli zdjęcie obrazuje                                               ować osoby na zdjęciu
                          ego), nie da się jednoznacznie zidentyfik
krajobrazu (np. miejski                                                 a tu znaczenia –
                         , mało wyraźne – zd   anie osób bliskich nie m
(zdjęcie od tyłu, ciemne                                                   pytać o zgodę na
                           zpoznaniu przez osob   y obce. Zawsze należy
mówimy o publicznym ro
publikację.
                                                                     y publikować bez
                          zas strajku, czy klęski żywiołowej możem
 Zdjęcia wykonane podc                                                powód publiczny.
                            uwidocznionych   z uwagi na tzw. ważny
 zezwolenia osób na nich
                                                                            j sa takie zasady:
                                                    wanie zdjęć dzieci. Tuta
                           maga zwłaszcza publiko                 , dyrektora szkoły,
 Zgody bezsprzecznie wy                     nów (czyli wychowawcy
                            dziców / opieku
 - od 0-13 r. ż. – zgoda ro
                          nauczyciela),                              eczna jest też zgoda
 pedagoga ewentualnie                         dziców/opiekunów koni
                           owo poza zgodą ro
 - od 13-18 r. ż. – dodatk
  samego dziecka.

   Absolutnie nie wolno publikować:
                                                                                                 i na placu
                                                                 łożony - np. zdjęcia dziec
                                        nym, niż pierwotnie za
                - zdjęć w kontekście in                     dołączyć do artykułu o pe
                                                                                        dofilii,
                zabaw na które  mamy zgodę nie możemy                                    w (np.: Pijak - a jeśli to
                                         i sugerujących i os karżających bez dowodó                           my
                - podpisów pod zdjęciam                                         ok butelek po winie? Ma
                                            Cóż z teg o że leży na skwerku ob                          a, to pijak?)
                 osoba chora na cukrzycę?                              w libacji - na to że ta osob
                                           pisemne zeznanie świadkó
                 dowód - badanie krwi lub                          burza pierwotny sens zd
                                                                                                jęcia
                 - Zdjęć wykadrowanyc  h tak, że zmienia to lub za
                                          cznych
                 - Zdjęć uchodźców polity
owa nie
po step
       raw ach
 w sp ch                  „Postęp
   p ras owy                         owanie w
                                    sprawac
                                               h
                              wynikają
                        z niniejs         cyc h
                                  z ej u staw
                           prowadz             y
                  z as adac           i się na
                            h określ
                                       o n ych
                             w odręb
                       przepisa         n yc h
                                 ch , ch yb
                      że ustaw               a
       Art.                     a stan ow
            50                               i
                                 inaczej”
ych
                      spraw ach wynikając
Reguły postępowania w
                o
z prawa prasoweg
                                                   wy
                                  od rodzaju spra
                  W zależności
                  postępowan    ie w sprawach        go
                                  zp   rawa prasowe
                  wynikających               asad
                  prowadz   i się według z             ania
                                   ode   ksie postępow
                   przyjętych w k           postępowania
                                    eksie
                   c ywilnego, kod                   nia
                                    k sie postępowa
                   karnego, kode              modyfikacjam
                                                           i
                                        o-z
                    administracyjneg                   go
                                    zp  rawa prasowe
                    wynikającymi
ń
                   z są d roszcze
         anie prze             ia
Rozpozn            sp rostowan
 o opub likowanie
              zi
lub odpowied
                                           art. 39
                 tanowi  (odsyłając do
  Przepis ten s                              resowana
                         że  osoba zainte                   towania
  prawa  prasowego),                o publik  owanie spros
      że dochod   zić roszczenia         aczelny odm
                                                       ówił ich
  mo                           daktor n
  lub odpow   iedzi, jeżeli re        wystarczając
                                                    e bądź
                          ą one nie                     art. 32
   opublik owania lub s                  iny te określa
                             inie (term
   nie ukaz  ały się w term
                        sowego).                                              wie roku
   ust. 1-4 prawa pra                                na doch    odzić po upły
                         roszczeń      tych nie moż
     Nale ży dodać, że                  eriału prasow
                                                        ego,
                            ania mat
     od dn  ia opublikow                      niu.
                      ają one przedawnie
     ponieważ uleg                                               wilnego.
                                     ię w trybie  powództwa cy
      Roszczeń ty   ch dochodzi s
sowe
                                   stępstwa pra
                     raw ach o prze
         ć sądu w sp
Właściwoś                                       tj. o zmuszanie    rasowego
                             stwa określone     w art. 43 prawa p
         prawy o przestęp                                                owania materiału
       S                           lub groźbą bezp    rawną do opublik            owej oraz
       dzienn  ikarza przemocą               dnianie lub tłum  ienie krytyki pras
                         z w art. 43 – utru                                      szkodę innej
       praso  wego ora                                       celu działania na
                                         iska lub funkcji w                   zpoznaniu
       nad  używan   ie swego stanow                       owej podlegają ro
                                        ania krytyki pras
       osoby z p   owodu opublikow
                            wy.
        przez sąd okręgo                                                            a następnie
                                                                siedziby redakcji,
                                            ustala się według                     za granicą –
              ciwość   miejscową sądu                        a lub znajduje się
        Właś                                 a nie jest znan                    prasowego.
        wy  dawnictw   a, a gdy ta siedzib                chnienia materiału
                                          lub rozpowsze                    kilku sądach,
         w edług m  iejsca ujawnienia                    ostępowanie w
                                     wie wszczęto p                          owanie.
         Jeżeli  w tej samej spra                        wszczęto postęp
                                    którym najpierw
         właś  ciwy jest sąd, w
                                                                      art. 45-49a oraz
                                odzi o przestęps    twa określone w            iem ustawowym
          N atomiast jeżeli ch             w prasie, zgod  nie z upoważnien
                     pstwo popełnione                                        gu właściwości
          o przestę                   i wyznaczył sąd    y rejonowe z okrę
          Ministe r Sprawiedliwośc
                               gowego.
          danego sądu okrę
Przekazanie sprawy o przestępstwo prasowe właściwemu
sądowi dziennikarskiemu

Przepis określa sytuacje, w których sąd lub prokurator może przekazać sprawę do
rozpoznania sądowi dziennikarskiemu. Podstawowym warunkiem przekazania jest
odmowa wszczęcia postępowania karnego przeciwko dziennikarzowi o
przestępstwo:


                                                                          w   ie
                          ie                                  lone w usta
              ne w pras                               Okreś                         one
    Po pełnio              ne                                              oo kreśl
                    pełnio               sany                  stę   pstw czyn
                  o
                pstw   op
                           raln   y, opi                „Prze wie” to „ iony
      „P rzestę to czyn ka le także                           ta               n
                 ”          ,a
          prasie prasowym ateriału                       w us eka zabro rzez
       w                                                         i               p
               wie        ci m
       w pra ony w treś y w innych                       człow oźbą kary awę
                                                                   r            st
               ni          n
        popeł ego i opisa ład –                           pod g zującą u
                                                                    ią
                w           k
         praso ch, na przy nych,                           obow jącą jego ony i
                                                                     la           ni
                                                            okreś na, zawi liwy w
                 a            ij             i,
          ustaw uczuć relig pornografi
                  a          ie            enie                       io           d
           obraz szechnian
                   w           yw   łaszcz giat czy          znam znie szko niż
           rozpo wienie, prz czyli pla                                 c
                   ła            a,                           społe wyższym
            znies o autorstw zechnianie                        stopn y”.
                                                                        iu
                     g             s
             cudze ne rozpow                                             m
                     aw                                         zniko
              bezpr o utworu.
                      g
              cudze
wa n                  iem
                              iązanego z wykony
            z innego czynu zw
 Wynikające           iego
 zawodu d ziennikarsk
                                                                 kiego” to
                         wykonywan      iem zawodu dziennikars
„Inny czyn związany z                                      wykroczenia.
                         w które   go treści mieszczą się
zwrot niedookreślony,                                może przekazać
                         ach sąd lub prokurator
W powyższych sytuacj                           arskiemu,
 sprawę do rozpo   znania sądowi dziennik
                         wiązku.
 ale nie ma takiego obo
                                                           ona zostać
                          owien    ie w tej sprawie, może
 Jeżeli zapadnie postan                              nikarskiemu
                           ściwemu sądowi dzien
 przekazana jedynie wła                                 rego dziennikarz
                             n ia zawodowego, do któ
  tj. organowi stowarzysze
                            em).
  należy (jest jego członki
                                                           umorzenia
                          chod    zi do uniewinnienia lub
   W sytuacji, w której do               czynie popełnionym zn
                                                                 amion czynu
                            u braku w
   postępowania z powod                                  szkodowanie,
                           uje   od Skarbu Państwa od
   zabronionego przysług                              ych strat.
   wynoszące wysokość      rzeczywiście poniesion
ego
Zakres stosowania prawa prasow
                                                            ia w sprawach
                                             ej i postępowan
                              zialności prawn
Przeniesienie zasad odpowied         rzekazu.
                ne niż prasa środki p
prasowych na in
                                                                              nej
                             Art. 54b                 iedzia lności praw
                              „przep  isy o odpow            ach prasow
                                                                              ych
                                                      spraw
                              i postę  powaniu w                         uszeń
                                               dpowie   dnio do nar
                               stosuje się o            z przekazy
                                                                       waniem
                                                 nych
                               pr awa związa             mocą innyc
                                                                          h niż
                                                j za po
                                m yśli ludzkie          eznaczony
                                                                       ch do
                                                 w p rz
                                p rasa środkó            , niezależn
                                                                         ie od
                                                  niania
                                ro zpowszech             w szczególn
                                                                           ości
                                                  azu ,                         nych
                                te chnik przek          dycz  nych oraz in
                                 publik  acji nieperio             nii.”
                                                 ru ku, wizji i fo
                                  wytworów d
DN         IANIE
                       AW            NA ZA UTRU
         DZIAL  NOŚĆ PR
O DPOWIE      NIKARZO
                      WI
        Z IEN
PRACY D                                                           opu blikowania
                                                                                    lab też
                                                                                                rasowej
                                                      groźby) do                  terwencji p
                                          emocy lub                     chania in
                   szająca   (użycie prz        sowego o   raz do zanie
    Osoba zmu                      ateriału pra
                      ublikacji m                    lat 3.
    za niechania p          bawienia   wolności do
    podleg   a karze poz                                              a grzywnie
                                                                                   lub karze
                                                         ową podleg
                                 lub tłumi k rytykę pras
     Osoba, któ     ra utrudnia
                                i.                                                           grzywnie
     ogranicze     nia wolnośc                                    b odpowie  dzi podlega
                                         wania spr  ostowania lu
                      a un ika opubliko                                                              sądu itp.
      Osoba, któr                ia wolności.                                          , ogłoszenia
                      ozbawien                                           rzędowego
       lub karze p                                            munikatu u
                                                    wania ko                    wolności.
                                       od opubliko                 ozbawienia
           soba, która
                          uchyla się                   lub karze p
        O                      o) podleg  a grzywnie
                 stu gończeg                                                                 lub prasę
         (np. li                                                 iał objęty p rzepadkiem
                                                     chnia mater                          lub karze
                                      a rozp  owsze             wy podleg  a grzywnie
                        Osoba, któr                 wód rzeczo
                                      oną jako do
                         zabezpiecz           ości.
                         pozb  awienia woln

                                                                                    Art.43-49
Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa
Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa
Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa
Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa
Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (16)

Mas Alla del Cerebro
Mas Alla del CerebroMas Alla del Cerebro
Mas Alla del Cerebro
 
Flv01 feb2009
Flv01 feb2009Flv01 feb2009
Flv01 feb2009
 
Sub Saharan Africa Vocab GEN
Sub Saharan Africa Vocab GENSub Saharan Africa Vocab GEN
Sub Saharan Africa Vocab GEN
 
Is ch6
Is ch6Is ch6
Is ch6
 
hadoop事例紹介
hadoop事例紹介hadoop事例紹介
hadoop事例紹介
 
Pharma process ficha_tecnica_february_2011
Pharma process ficha_tecnica_february_2011Pharma process ficha_tecnica_february_2011
Pharma process ficha_tecnica_february_2011
 
Bc hc
Bc hcBc hc
Bc hc
 
Consumer Electronics_B Plan Final
Consumer Electronics_B Plan FinalConsumer Electronics_B Plan Final
Consumer Electronics_B Plan Final
 
Petrochemicals in Ecuador
Petrochemicals in EcuadorPetrochemicals in Ecuador
Petrochemicals in Ecuador
 
Session 3 Les AppAwards 2016
Session 3 Les AppAwards 2016Session 3 Les AppAwards 2016
Session 3 Les AppAwards 2016
 
textron annual report 1998
textron  annual report 1998textron  annual report 1998
textron annual report 1998
 
About Euroconsult
About EuroconsultAbout Euroconsult
About Euroconsult
 
Why launching a venture in France
Why launching a venture in FranceWhy launching a venture in France
Why launching a venture in France
 
Ceran Sherborne
Ceran SherborneCeran Sherborne
Ceran Sherborne
 
Pi fs 2012 2013
Pi fs 2012 2013Pi fs 2012 2013
Pi fs 2012 2013
 
Yearbook2014
Yearbook2014Yearbook2014
Yearbook2014
 

Prawo prasowe grupa 4 ćwiczoniowa

  • 1. : b io r o w a P ra c a z ka Ann a K to p o c projekłu g n ie s z k a koordyn ator K ęd z i a A e k K la u d ia K a je t a n s k iP io t r J e z ie r
  • 2. Prasa, zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
  • 3. Prawo p rasowe z dnia 26 stycznia - nazwa po lskiej usta Dotyczy o 1984 r. tra wy na wszys ktowanej dziennika tkich osó jako gałąź rze, wyda b pracują prawa cyw wcy infor cych w m ilnego. macji, edy ediach jak torzy info o rmacji. Znajomoś ć prawa p przedstaw rasowego icielami p jes rasy, radia t istotna w kontakta Pr a w o Pr a i telewizji. ch z sowe z pó obowiązk źniejszym i dziennik i zmianam arzy, reda i. Określa Mówi takż ktorów na prawa i e o prawa czelnych informacji ch i obow i wydawcó . iązkach o w. sób udzie lających m ediom krótkie przybliżenie podstawowych pojęć z zakresu prawa prasowego
  • 4. Prasa – publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, … jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz w roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. W szczególności są to dzienniki i czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne oraz Czasopismo – druk kroniki filmowe. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w periodyczny (a także wyniku postępu technicznego środki masowego przekazywania, w przekaz za pomocą tym także rozgłośnie i radiowęzły zakładowe upowszechniające dźwięku i obrazu) publikacje periodyczne za pomocą druku, wizji, fonii lub innej ukazujący się nie częściej techniki rozpowszechniania. Prasa to również zespoły ludzi i niż raz w tygodniu, a nie poszczególne osoby zajmujące się działalnością rzadziej niż raz w roku. dziennikarską. Materiał pr przeeriza asowy – każdy M at k a ał Dziennik pr do wy nyasoop opubliko ogólnoin – prze obr albo kaza u–likażda b kow yn wany lub formacyjn ny c h op z op ia albo obr uber owin ubpr owa t y lub publicys a odo araktlikze an w likasie nekst druk perio dyczny lu y tyz zncha c o ym,ra formapra ia w cyjn przekaz b pu zales nieblicyżt dk ermen o sy m e ie niezod mr, tkuze intfalnym yjn t, kst yc ny ś ormaclu dźwięku z a pom o cą niez y, ż formalep n odo ów p d byinnym, m, rziezod cz kkumentalnym lu e na środ rzekazu, rob z ju ukazując i obrazu, formy, p enia c y d in rzeznacz kówzpraekorzuwro any,m, zut a st , a. dzaju, y się czę ściej enia czy niż raz w aut or s t w tygodniu a. . Rocznik – cza sopismo ukazujące się Miesięcznik jest to w raz w roku. czasopismo, które Roczniki to z się regularnie raz ukazuje Aperiodyk – reguły czasop w miesiącu. Przew naukowe obję isma miesięczniki pośw ażnie czasopismo u te systemem ięcone są jakiejś ko kazujące obiektywnych problematyce np. nkretnej się w nieregu recenzji, także z zakresu sztuki, na larnych literackie publi techniki, sportu, tu uki, odstępach cz kujące twórcz rystyki czy gier as u literacką (poe oś ć komputerowych, a zja, eseje lub regionom oraz prob także konkretnym fragmenty utw lematyce polityczn orów). ej i społecznej
  • 5. Redaktor naczelny Redakcja – decydow – osoba p ania o ca jednostka łokształcie osiadająca upraw działalno nienia do organizująca ści redak Redaktor cji. proces – dziennik publikacji arz decyd przygotowywania materiałów ujący lub prasowyc współdec (zbierania, h. ydujący o omawiania i Dziennika rz/dzienn opracowywania) tworzeniem ikark lub przygo a – osoba zajmując materiałów do zatrudnion towywanie a się reda a przez re m materia gowaniem publikacji w rzecz i z u dakcję alb łów praso , poważnie o zajmują wych, prasie. nia redakc ca się tak ji. ą działaln Wydawca ością na – organizac może to być osob yjn a prawna państwow a, nawet jeżeli nie , fizyczna lub inna je y, przeds ma osobo dnostka związek z iębiorstwo wości pra awodowy państwow wnej, np. organizac , or e, o organ ja społecz ganizacja spółdzie rganizacja politycz na, kośció lc na, ł i inny zw za, samorządowa iązek wyz i inna naniowy. Zgoda osoby udzielającej informacji – aby publikować lub rozpowszechniać w inny sposób informację dziennikarz musi uzyskać zgodę osób udzielających.
  • 7. cji prasie na publiczne y przez udzielającego informa Autoryzacja – wyrażenie zgodzi w danej formie. 1)Dziennikarz nie może odmówić osobie powied była ona uprzednio rozpowszechnienie swej wy towanej wypowiedzi, o ile nie yzacji dosłownie cy udzielającej informacji autor powodów społecznych lub lająca informacji może z ważnych publikowana. Osoba udzie ia informacji nie można 2) jej publikowania. Udzielen 3) i zakres powiedzi dziennikarskiej. osobistych zastrzec termin ia lub uzgodnienia tekstu wy skomentowan uzależniać, od sposobu jej oba udzielająca jej zastrzegła to ze likować informacji, jeżeli os y zainteresowanej Dziennikarz nie może opub . Nie wolno bez zgody osob ową lub zawodową względu na tajemnicę służb życia, chyba że wiąże się danych dotyczących prywatnej sfery publikować informacji oraz bliczną danej osoby. bezp ośrednio z działalnością pu ie zacji dosłown ji autory jącej informac że odmówić osobie udziela publikowana” rosi nikarz nie mo na uprzednio rozmówca pop • „Dzien n ie była o zację. Po prostu jeśli powiedzi, o ile u pytać o autory cytowanej wy ie ma obowiązk cji. - Nie może odm ówić - ale n to) do autoryza O WIEDZI (i tylko mu JEGO WYP to musimy dać 2) „Osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub osobistych zastrzec termin i zakres jej opublikowania” - Na przykład mówi się nam o czymś, co jest chronione prawem autorskim - a jest przed oficjalną publikacją - i nie mamy zgody na ujawnienie tego przed jakimś terminem. 3) Udzielenia informacji n uzgodnienia ie można uz tekstu wypo ależniać (po - NIE WOLNO wiedzi dzien za wymogiem ! NIkt nie moż nikarskiej. autoryzacji) opublikować e powiedzieć od sposobu informacji, je - "Jak pan to jej skomento żeli osoba ud napisze to ja wania lub zielająca jej z wycofam zgo astrzegła to z dę na wywiad e względu na ". Dziennikarz tajemnicę słu nie może żbową lub za wodową.
  • 8. Sprostowanie– oficjalne zaprzeczenie, wyjaśnienie wiadomości nieprawdziwej i nieścisłej, która dostała się do wiadomości publicznej. Redaktor naczelny jest zobowiązany opublikować sprostowanie bezpłatnie, o ile będzie ono rzeczowe i odnoszące się do faktów. Jest zobowiązany także do opublikowania odpowiedzi na stwierdzenia zagrażające dobrom osobistym, o ile jest ona rzeczowa. Tekst sprostowania lub odpowiedzi nie może być dłuższy od dwukrotnej objętości fragmentu materiału prasowego. Nie dotyczy to sprostowań lub odpowiedzi pochodzących od naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, jeżeli zostały nadesłane przez rzecznika prasowego rządu. Sprostowanie należy opublikować w dzienniku w ciągu 7 dni od dnia otrzymania sprostowania! W czasopiśmie – w najbliższym lub jednym z dwóch następujących po nim przygotowywanych do druku numerów; W innym niż dziennik przekazie za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu – w najbliższym analogicznym przekazie, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia otrzymania sprostowania Sprostowanie w drukach periodycznych powinno być opublikowane lub przynajmniej zasygnalizowane w tym samym dziale równorzędną czcionką oraz pod widocznym tytułem, w pozostałych publikacjach powinno być nadane w zbliżonym czasie i w analogicznym programie. W tekście zgody wn ioskodaw nadesłanego spro cy dokon s znaczenie lub zniek ywać skró towania lub odpow komentow ształciły in tów ani in iedzi nie w any w tym tencje au nych zmia olno bez wyklucza samym n tora. Teks n, które b prostej za umerze lu t sprosto y osłabia powiedzi b audycji wania nie ły jego polemiki . Nie doty może być lub wyjaś czy to od nień. powiedzi i nie
  • 9. Redaktor naczelny może odmówić opublikowania sprostowania lub odpowiedzi, jeżeli: • nie są rzeczowe i nie odnoszą się do faktów; • zawierają treści karalne lub naruszające dobra osób trzecich; • ich treść lub forma nie jest zgodna z zasadami współżycia społecznego; • podważają fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem; • nie dotyczą one treści zawartych w materiale prasowym; • są wystosowana przez osobę, której nie dotyczą fakty przytoczone w materiale; • odnoszą się do wiadomości poprzednio sprostowanej; • nie zostały podpisane w sposób umożliwiający redakcji identyfikację autora; • zostały nadesłane po upływie miesiąca od dnia opublikowania materiału prasowego (chyba, że zainteresowana osoba nie mogła zapoznać się wcześniej z treścią publikacji, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od dnia opublikowania materiału prasowego).
  • 10. A gdy odmówi: r naczelny jest rostowania lub o dpowiedzi redakto c opublikowania sp wiadomienie o dmawiają dawcy pisemne za O zwłocznie wniosko n wymienionych w obowiąz any przekazać nie nastąpiła z przyczy . Jeżeli odmowa re nadają się do odmow ie i jej przyczynach zać fragmenty, któ t 1-3, należy wska towania lub odpow iedzi termin u st. 1 oraz ust. 2 pk ten sposób spros o poprawionego w iadomienia o pu blikacji; d nie na nowo od d nia doręczenia zaw w ust. 2 pkt 4 bieg mieszczenia określony może odmówić za ach. Redakcja nie jej wskazań. odm owie i jej przyczyn astosowano się do powiedzi, jeżeli z s prostowania lub od Jeżeli zasadne sprostowanie nadesłane przez osobę zainteresowaną nie może być opublikowane z przyczyn określonych w ust. 1 i 2, redaktor naczelny, za zgodą tej osoby, może zamieścić własne wyjaśnienie czyniące zadość funkcji sprostowania. Sprostowanie lu b odpowiedź mo gdy podstawą sp gą być podpisan rostowania lub o e pseudonimem związanego z ps dpowiedzi jest z , eudonimem; naz agrożenie dobra wiadomości reda wisko podaje się kcji. wtedy tylko do
  • 11. Redaktor naczelny jest zobowiązany przekazać wnioskodawcy pisemne zawiadomienie o odmowie opublikowania sprostowania lub odpowiedzi i przyczynach tego. Sprostowanie lub odpowiedź mogą być podpisane pseudonimem, gdy ich podstawą jest zagrożenie dobra związanego z pseudonimem; nazwisko podaje się wtedy tylko do wiadomości redakcji. Przykładowe sprostowanie w Gazecie Wyborczej:
  • 12. Sprostowanie do artykułu "W pocztowej rodzinie Muzy" opublikowanego w dzienniku Gazeta Wyborcza w dniu 14 lutego 2003 r. 18 lutego 2003 r. Pan Adam Michnik Redaktor Naczelny „Gazeta Wyborcza” Na podstawie art. 31 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.), zwracam się z uprzejmą prośbą o zamieszczenie poniższego sprostowania: W artykule „W pocztowej rodzinie Muzy” (Gazeta Wyborcza z dnia 14 lutego 2003 r.) autorstwa osoby podpisującej się QUB, pojawiła się nieprawdziwa informacja dotycząca Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty. Przy opisie inwestycji OFE Pocztylion w zakup akcji spółki Muza S.A. znalazło się stwierdzenie, iż: „Ze spółką tą (tj. Muzą S.A. – przyp. JS) związki ma również Andrzej Chruścicki, p.o. dyrektora generalnego Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty. To państwowy urząd, który podlega ministrowi infrastruktury i sprawuje nadzór m.in. nad Pocztą Polską.”. Uprzejmie informuję, że pełniącym obowiązki Dyrektora Generalnego Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty jest Pan Andrzej Chrzanowski. Pan Andrzej Chruścicki nie jest i nigdy nie był zatrudniony w Urzędzie. Natomiast nadzór nad Pocztą Polską sprawuje Minister Infrastruktury, a nie Urząd Regulacji Telekomunikacji i Poczty. Jacek Strzałkowski, Rzecznik Prasowy Redakcja Gazety Wyborczej dokonała skrótu w tekście sprostowania bez powiadomienia o tym URTiP. Poniżej zamieszczamy tekst sprostowania zamieszczony w Gazecie Wyborczej w dniu 22-23 lutego 2003 r. IEDZI JEST BEZPŁATNA SPROSTO WAŃ I ODPOW PUBLIIKACJA
  • 13. Zadania krytyki: owa jest przyjmuje się, że krytyka pras Krytyka prasowa – goś stanu na konfrontacji jakie 1. Wzbogacanie artą publiczną oceną, op ałożeniami. Została uznana za świadomości i yjętymi z rzeczywistego z prz wiedzy odbiorców kie prawo do po żądane. Dziennikars działanie społecznie i nie może być 2. Wartościowanie, krytyki nie jest jed nak nieograniczone ale nie wymierzanie ywych lub w o do stawiania fałsz rozumiane jako pra sprawiedliwości edstawiciele wdz onych zarzutów. Prz niedostatecznie spra owych, firm nej, instytucji państw 3. Urealnianie administracji publicz wiązków niza cji spółdzielczych, z udziału obywateli w państwowych, orga amorządowych i sp ołecznych są rządzeniu państwem izacji s zawodowych, organ powiedzi na przeka zaną im ielania od zobowiązani do udz ki, nie później 4. Stymulowanie krytykę prasow ą bez zbędnej zwło wyborów o utrudniać jednak niż w ciągu miesiąca. Nie woln politycznych, ani w ate riałów krytycznych artystycznych, prasie zbierania m krytyki. naukowych inny sposób tłumić zejaw życia społeczn pr ego. prasowej jest każdy Przedmiotem krytyki Przekroczenie granic dozwolonej krytyki: kiedy kierujemy się złymi motywami (np. chęć poniżenia kogoś) używanie obraźliwych określeń Znaczenie krytyki: jest uzależnione od świadomości społecznej, warunków społeczno- politycznych i stosunku obywateli do własnego państwa
  • 14. Prasa, zgodnie Nie wolno utrudniać prasie zbierania materiałów krytycznych ani w inny Konstytucją sposób tłumić krytyki. Rzeczypospolitej - Tak, nie wolno utrudniać dziennikarzowi zbierania materiałów - nawet do artykułu Polskiej, korzysta krytycznego! wolności Organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki wypowiedzi organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze są obowiązane do udzielenia odpowiedzi na przekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później urzeczywistnia jednak niż ciągu miesiąca. prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia tyki: posoby kry publicznego oraz S ienie kontroli krytyki dyskusja – przedstaw rwencja społecznej. onfrontacja inte - Oznacza to, że postulatów k z ra b ją tłumi o jako dziennikarze tykę prasową lu cji działa na * kto utrudnia kry is ka lub funk obywatelscy ego stanow ki prasowe j nadu żywając sw wodu kryty by z po lega karze informujecie s z k od ę innej oso in teresie pod połecznym rzetelnie innych, opublik ow anej w s ia wolności o pozbawien przyczyniają się do grzywny alb jedynie ze jawności życia formacji m oże nastąpić udzielenia in służbowej publicznego i Odm owa tajemnicy państwowej względu na ochronę j ustawą. kontroli. jemnic y chronione oraz innej ta
  • 15. DO P RASY i P RAWO I ej, firm ubliczn nformacji o MACJ tracji p i adminis ielenia prasie cja nie INFOR ic iele edstaw ązani do udz forma j i – pr z i isów) in formac ą obow h pr z ep Praw o do in arządowych s dstawie innyc prywatności cji poz ( na po w a do o rganiza łalności, o ile e narusza pra ych sw ojej dzi a tajemn icą lub ni d ok reślon j es t objęta kiw ania o j uzys orma cji i je do inf ogą: ma p rawo udz ielać m Prasa iotów. rmacji podm o info ia pr awem P onadt poroz umien nia yczne sadzie udziela oby fiz łające na za ani do * os Zo bowiąz rasie: * dzia osoby ikarzem ji p informac z dzie nn ia inform acj i stwowe, twowe i inne z i el en ia * organy pań a pańs e, dmo wa ud my udzielen y może iębiorstw nizacyjn O ówi czeln * przeds stki orga soby śli odm redaktor na ręczenia we jedno o – je acji, as do państwo je spółdzielcze i inform ć się od n ac unek raz z * organiz e na własny rach do maga a piśmie w ąc wy n iągu 3 prowadz arczą, odmo nieniem. ś ć gospod tarczyć w c do działalno wodowe, d uzasa iśmy ją dos zaskarżyć ego •związki z a e i inne or z ądow n na Powin mowę moż dministrac yjn acje sam r ownicy, * organiz zne (kie d dni. O ego Sądu A c je społec organiza rasowi) ln Nacze 30 dni. yp u rzecznic w ciąg Powyższe organy i osoby mogą udzielić uzasadnionej odmowy (jedynie ze względu na ochronę tajemnicy) udzielenia informacji w sposób określony w ustawie, a prasie przysługuje prawo odwołania się od tej decyzji do NSA przepisy dotyczące odmowy nie odnoszą się do organów władzy państwowej i wymiaru sprawiedliwości
  • 16. stycz nia 198 4 r. Obowi ustawy z dnia 26 Art. 12 ązki dz Z . Art. 1 i 3. A r t . ennika Art. 12. pr z y z b Dzienn 14. A r t rza . 15 Ar ieraniu ikarz je t. 16. pr aw dą i wykor st obow z y s t an iąza uzyska nych w iu mate ny: – zachow iadomo riał ać – chron ić dobr ści lub ów prasowyc szczególną s podać h, zwła ta innych a osób, k osobiste, a po ich źró szcza s ranność i rze dło pr aw dz te – dbać t ór e ok azują m nadto interesy ić zgod lność o popr a u z auf a działają ność z wność ję nie cych w zyka i u dobrej Dzienn nikać uż wierze ikarzow ywania informa korzyśc i nie wo wulgary t or ów i i majątk lno pro zmów. reklam ow ej bą w ad ą. dź osob zić ukrytej dz istej od ia osoby l łalności reklam ub jedn Art. 13. ostki or owej wiążące ganizac js 1 Nie w yjnej za ię z uzyskan interes ie oln sądowy o wypowiadać ow anej m m pr z ed w wydanie prasie opinii c m orzec o zenia w do rozstrzygnię I instanc cia w po ji s t ępow a niu 2. Nie wolno p ublikować w pra postępowanie sie danych oso przygotowawc bowych i wizeru pokrzywdzony ze lub sądowe nku osób, prze ch i poszkodow , jak również d ciwko którym to any c h, c hy ba ż any c h os obow czy się e osoby te wyra ych i wizerunku żą na to zgodę świadków, 3. Ograniczenie, . o którym mowa w lub sąd może zezw ust. 2, nie narusz olić, ze względu n a przepisów innyc wizerunku osób, a ważny interes sp h ustaw. Właściw przeciwko którym ołeczny, na ujawn y prokurator toczy się postępo ienie danych osob wanie przygotowa owych i wcze lub sądowe .
  • 17. Art. 14. ą zapisów alo nych za pomoc informacji utrw ie w inny sposób zpowszechnian cych informacji. 1. Pub likowanie lub ro dy osób udzielają h wymaga zgo foniczn ych i wizualnyc cytowanej za cji dosłownie rmacji autory ud zielającej info ówić osobie n ie może odm likowana. 2 . Dziennikarz au przednio pub e nie była on wy powiedzi, o il ec bistych zastrz c znych lub oso owodów społe moż e z ważnych p ca informacji 3. O s oba udzielają ublikowania. termin i zakres jej op od s pos obu a jącym z ust. 2, zeżeniem wynik uz ależniać, z zastr acji nie można dziennikarskiej. 4. U d zielenia inform teks tu wypowiedzi b uzgodnienia jej sko mentowania lu du gła to ze wzglę iela jąca jej zastrze żeli osoba udz w ać informacji, je może opubliko 5. Dziennikarz nie aw odow ą. na tajemnicę służbową lub z otyczących o raz danych d ać informacji publiczną da nej osoby. w anej publikow ią by zaintereso z działalnośc b ez z gody os o to bezpośrednio 6. Nie wolno że wiąże się ry życia, chyba prywatnej sfe
  • 18. Art. 15. ka. jemnicy swego nazwis uguje prawo zachowania w ta 1. Autorowi mat eriału prasowego przysł iązek za chowania w tajemnicy: 2. Dziennikarz ma obow redakcji lub innego mater iału prasowego, listu do ch identyfikację autora zielających informacji op ublikowanych albo – Danych umożliwiający ud jak również innych osób ych danych, – mater iału o tym charakterze, egły nie ujawnianie powyższ ia, jeżeli osoby te zastrz resy osób trzecich. przeka zanych do opublikowan ać chronione prawem inte nienie mogłoby narusz Wszelkich informacji, których ujaw dnionych w redakcjach, ró wnież innych osób zatru mowa w ust. 2, dotyczy 3. Obowiązek, o którym h organizacyjnych. yc h i prasowych jednostkac wydawnictwach prasow Art. 16. 1. Dziennikarz jest zwolniony od zachowania tajemnicy zawodowej, o której mowa w art. 15 ust. 2, w razie gdy informacja, materiał prasowy, list do redakcji lub inny materiał o tym charakterze dotyczy przestępstwa określonego w art. 254 Kodeksu karnego albo autor lub osoba przekazująca taki materiał wyłącznie do wiadomości dziennikarza wyrazi zgodę na ujawnienie jej nazwiska lub tego materiału. 2. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy również innych osób zatrudnionych w redakcjach, wydawnictwach prasowych i innych prasowych jednostkach organizacyjnych. 3. Redaktor naczelny powinien być w niezbędnych granicach poinformowany o sprawach związanych z tajemnicą zawodową dziennikarza; powierzoną mu informację albo inny materiał może ujawnić jedynie w wypadkach określonych w ust. 1.
  • 19. Tajemnica dziennikarska Art. 15 ust. 2. Dziennikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy: 1) Danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również innych osób udzielających informacji opublikowanych albo przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nie ujawnianie powyższych danych 2) Wszelkich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszać chronione prawem interesy osób trzecich go, który w art. 180 § 2 włącza też potwierdzon a w Kodeksie postępowania karne Tajemnica dziennikarska została tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to re mogą być prz esłuchiwane co do faktów objętych du. dziennikarza do katalogu osób, któ alona na podstawie innego dowo rawiedliwoś ci, a okoliczność nie może być ust niezbędne dla dobra wymiaru sp wi sytuacja, gdy Sz czególną okoliczność stano może zwolnić jedynie sąd. w art. 254 Kodeksu karneg o Z tajemnicy dziennikarskiej przestępstwa określonego z uzyskał dotyczy isiejszy zapis odnosi się do informacja, którą dziennikar ianą Kodeksu karnego i dz zowana wraz ze zm tej sytuacji tajemnica nie (ustawa nie została znoweli tę reguluje art. 240 Kk). W obecnie kwestię i za niedoniesienie o wcześniejszego Kodeksu, o mówi o odpowiedzialnośc zepis kodeksu karneg , zamachu stanu, pozbawien ia obowiązuje. Przywołany pr szych zbrodni (ludobójstwa przygotowaniach do najcięż spolitej części obszaru, zm iany głośc i, oderwania od Rzeczypo Rzeczypospolitej niepodle ucyjne organy państwa, ustroju, zamachu na konstyt przemocą konstytucyjnego ę sił zbrojnych RP, życie głowy pa ństwa, zamachu na jednostk wielkich szpiegostwa, zamachu na ającego życiu zdrowiu lub mieniu w niebezpieczeństwa zagraż wodnych i wzięcia zabójstwa, sprowadzenia statków powietrznych lub rrorystycznych – porwania dziennikarz ma nie rozmiarach, oraz aktów te czególnych przypadkach go, że w tych sz ak takiego powiadomieni a zakładników). Wynika z te ić organa ścigania, a za br powiadom odpowiada karnie. tylko prawo, ale i obowiązek
  • 20. TAJEMNICA DZIENNIKARSKA Uszan ow PRAWO DO TAJEMNICY PRZYNALEŻY KAŻDEMU tajemn anie obowią icy jes z CZŁOWIEKOWI spraw t wyra ku * fakty lub wydarzenia których człowiek nie chce ujawniać uczciw iedliwo zem * dane objęte tajemnicą państwową albo służbową ości, w ści, ie wolno rności i ści RODZAJE TAJEMNICY PRZYRZECZONA POWIERZONA NATURANA np. zawodowa – (jej złamanie może np. tajemnica informatora jej naruszenie jest także zobowiązania przynieść tytułem czynności niepowetowane złamaniem umowy zawodowych szkody) OBOWIĄZKI WOBEC TAJEMNICY nie należy wnikać nie należy nadużywać nie należy ujawniać (np. podsłuch czy naruszenie wolno opublikować, gdy gdy obciążenie tajemnicy korespondencji) domaga się tego dobro psychiczne państwo ma prawo złamać tylko wspólne jest ponad siły w przypadku dużych zagrożeń
  • 21. EMNICY STOSUNEK DZIENNIKARZA DO TAJ - ma prawo do zachowania w tajemnicy swego nazwiska - ma obowiązek chronić swego informatora - ma obowiązek chronić informacje, których ujawnienie naraziłoby na szkody osoby trzecie - nie może ujawnić zdobytej informacji, jeśli zastrzeże to informator - nie może ujawniać danych osobowych ani wizerunków osób przeciwko którym toczy się postępowanie sądowe, podobnie w przypadku świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych nicy UWAGA! l ni on y z tajem arz jest zwo i go z niej sąd dziennik , jeśli zwoln nienia zawod owej jrzen ie popeł ho dzi pode (jeśli zac twa) p rzestęps
  • 22. łużba nikarza jest s m dzien u i państwu Zadanie ństw s połecze Obowiązkiem dziennikarza jest: - działanie zgodne z etyką zawodową - działanie godne z zasadami współżycia społecznego - przestrzeganie ogólnej linii programowej reakcji w ramach stosunku prac ZACHOWANIE SZCZEGÓLNEJ STARANNOŚCI I RZETELNOŚCI PRZY ZBIERANIU I WYKORZYSTYWANIU MATERIAŁÓW PRASOWYCH, ZWŁASZCZA SPRAWDZENIE ICH ZGODNOŚCI Z PRAWDĄ LUB PODANIE ICH ŹRÓDŁA SZCZEGÓLNA STARANNOŚĆ realnych możliwo – dokonywanie w ści) zgodnie z wys szelkich możliwyc okimi i i specjalis h czynności (do tycznymi kwalifik granic acjami zawodow * skutki ymi niedopatrzenia lu b błędu mogą stan ow ić istotne zagroż * dziennikarz ma enie dla jednostk bardzo duże moż i lub społeczeńs liwości wyrządzen twa nawet publikacja ia krzywdy, której skazującego wyr oku nie jest w st anie naprawić za żadne późniejsze sprostowanie cz Art. 10. istniałej krzywdy y
  • 23. Art. 10. za jest s łużba ennikar niem dzi u. 3. Zada eństwu i państw łania spo łecz obowią zek dzia Dzienn ikarz ma wodową z etyką za a społecznego, zgodnie półżyci i zasa dami ws ych ach określon w granic i prawa. m przepisa pracy, mach st osunku nik arz, w ra nia cji, 2. Dzien wiązek realizowa gulaminie redak ma obo lub re jw statucie Ustalone dniony, . rej j est zatru owej tej redakcji w któ ram uszenie linii prog st. 2 sta nowi nar ogólnej czna z u a sprze ść dzi ennikarz 3. Działalno pracowniczego. ku obowiąz
  • 24. SZCZEGÓLNA STARANNOŚĆ W PRAKTYCE 1. Zgromadzenie, zapoznanie się i wykorzystanie wszystkich materiałów mogących mieć związek z tematem 2. Zbadanie wszystkich możliwie dostępnych źródeł informacji 3. Rozmowa z wszystkimi zainteresowanymi, weryfikacja świadków (z nikogo nie można rezygnować, pamiętać jednak należy, że „nikt nie kłamie lepiej niż naoczny świadek”, należy być czujnym, nie ulegać niczyim sugestiom i samemu również nie sugerować) 4. W miarę potrzeby przeprowadzić wizję lokalną 5. Należy sprawdzić wszystkie możliwe dokumenty i inne materiały 6. Należy konsultować się ze specjalistami np. eksperymenty śledcze przeprowadzać w porozumieniu z ekspertem 7. Należy ostrożnie formułować sądy, wnioski i zarzuty, a już szczególnie nie naruszać dóbr osobistych opisywanych osób
  • 25. pra sy Podsta wowe funkcje Funkcja informacyjna (głównym zadaniem prasy jest informowanie potencjalnych odbiorców o bieżących i aktualnych wydarzeniach) Funkcja opiniotwórcza (pozwala ukształtować pogląd na dane zdarzenie/sytuację/stan) Funkcja postawotwórcza (kształtuje postawę w danej sprawie) Funkcja rozrywkowa (zawiera elementy rozrywkowe, nie mające większych wartości informacyjnych) Funkcja kontrolna (kontroluje aparat władzy i jego poczynania) Funkcja organizatorska (organizuje życie społeczne) Funkcja integracyjna (integruje dane społeczeństwo)
  • 26. Prawo a fotografia Rozpowszechnianie zdjęć z wizerunkiem obcych osób Robię zdjęcia na ulicy. Są na nich widoczne twarze obcych ludzi. Czy mogę takie fotografie umieścić w Internecie albo na wystawie? Odpowiada Katarzyna Krupa, Kancelaria Prawna Spaczyński, Szczepaniak i Wspólnicy sp.k.: Wskazane powyżej zagadnienie normuje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej jako: "Ustawa"). Artykuł 81 ust. 1 tej regulacji wskazuje, że rozpowszechnianie wizerunku wymaga co do zasady zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Jednak od tej zasady ogólnej, ustawodawca przewiduje wyjątki, wśród których znajduje się możliwość rozpowszechniania bez zezwolenia uprawnionego wizerunku stanowiącego jedynie szczegół przedstawionej całości. Wizerunek Termin "wizerunek" użyty w art. 81 Ustawy oznacza wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (lub danych osób). Obok klasycznych portretów malarskich są to także fotografie i karykatury. Rozpowszechnianie wizerunku Dla stwierdzenia rozpowszechnienia wizerunku wystarczy, żeby został on udostępniony publicznie np. w Internecie, prasie lub na wystawie. Prawo do decydowania o rozpowszechnieniu wizerunku przysługuje tylko osobie fizycznej. Ma ona prawo się temu sprzeciwić zarówno z powodu sposobu w jaki został przedstawiony jej wizerunek, jak i w celu uzyskania wynagrodzenia za udzielenie zgody. Przy czym okoliczność, że rozpowszechnienie wizerunku nastąpiło za zgodą portretowanego, nie zwalnia osób, które zamierzają dalej rozpowszechniać taki wizerunek, od uzyskania "ponownej" zgody ze strony portretowanego.
  • 27. Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku Zezwolenie na rozpowszechnianie wizerunku może być udzielone w dowolnej formie. Zgoda musi być niewątpliwa tzn. osoba udzielająca zgody musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego komentarza. W kontekście tych wyjaśnień należy przyjąć, że osoba, która otrzymała zezwolenie na rozpowszechnienie wizerunku, nie jest uprawniona do "przeniesienia" tej zgody na inną osobę, chyba że uprawnienie takie wyraźnie wynika z warunków udzielonego zezwolenia. Brak zezwolenia uprawnionego Osoby, które stanowią jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy impreza publiczna są pozbawione prawa do decydowania o rozpowszechnianiu swojego wizerunku. Zatem rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeżeli stanowi on jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości tzn. w razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia. Celem powyższego wyłączenia jest umożliwienie prowadzenia działalności dokumentacyjnej i sprawozdawczej, a także zapewnienie wolności fotografowania wydarzeń publicznych. W związku z tym wydaje się, że co do zasady nie ma przeszkód prawnych uniemożliwiających autorowi zamieszczenie w Internecie lub na wystawie fotografii zrobionych na ulicy, na których są widoczne twarze obcych ludzi. Przy czym należy pamiętać, że wyłączenie ochrony wizerunku nie działa, jeżeli mamy do czynienia z portretem konkretnej osoby, tyle że utrwalonym np. przy okazji imprezy publicznej czy przebywania na wolnym powietrzu. Ponadto nie jest dozwolone rozpowszechnianie bez zgody portretowanego zarówno jego wizerunków "skadrowanych", jaki i wizerunków wkomponowanych w większą całość, lecz stworzonych w warunkach naruszenie jego prawa do prywatności.
  • 28. Osoba publiczna - osoba, która wykonuje funkcje publiczne lub przez inną swoją działalność zawodową, gospodarczą, społeczną, polityczną, kulturalną itp. wpływa znacząco na funkcjonowanie społeczeństwa, przeciwieństwo osoby prywatnej. Decyzja Rady z dnia 28 listopada 2002 r. ustanawiająca europejską sieć ochrony osób publicznych dla jej potrzeb określa osobę publiczną jako każdą osobę, której przyznaje się służbę ochrony, zgodnie z ustawodawstwem krajowym Państwa Członkowskiego (Unii Europejskiej) lub na podstawie przepisów organizacji lub instytucji o charakterze krajowym lub ponadnarodowym. Czyjego wizerunku nie można publikować, nawet jeśli jest osobą powszechnie znaną? Polska scena polityczna, ale również teatr show-businessu dostarcza nam przykładów, kiedy osobie powszechnie znanej stawiane są zarzuty w postępowaniu karnym. Należy jednak pamiętać, że nie wolno ujawniać wizerunku ani danych osobowych osoby, przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Nie wolno ujawniać wizerunku ani danych osobowych osoby, przeciwko której toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe. Jednakże, o ile sąd lub prokurator wyrażą na piśmie zgodę na publikację wizerunku takich osób, będzie ona skuteczna dla wszystkich mediów – można taki wizerunek powielać zgodnie z zasadami dozwolonego użytku.
  • 29. Kiedy nie jest potrzebna zgoda na publikację wizerunku? Art. 81. Ustawy PrAut pkt. 2 wymienia sytuacje, które nie wymagają zgody na rozpowszechnianie wizerunku. Dzieje się tak, gdy fotografujemy osobę powszechnie znaną, jeżeli wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych np. politycznych, społecznych, zawodowych. Nie jest także wymagana zgoda na rozpowszechnianie wizerunku osób, które stanowią jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy impreza publiczna. Stąd też rozpowszechnianie wizerunku nie wymaga zezwolenia, jeżeli stanowi on jedynie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawionej całości tzn. w razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia. Jednocześnie należy pamiętać, że wyłączenie ochrony wizerunku nie działa, jeżeli mamy do czynienia z portretem konkretnej osoby, tyle że utrwalonym np. przy okazji imprezy publicznej. Ponadto nie jest dozwolone rozpowszechnianie bez zgody portretowanego jego wizerunków wykadrowanych z większego ujęcia. Liczy się „kadr rozpowszechniony” a nie „kadr pierwotnie utrwalony”.
  • 30. Facebook i nk.pl – rozpowszechniać zdjęcia czy nie? Specyficzne reguły dotyczą portali społecznościowych takich jak Facebook czy NaszaKlasa.pl Przy udostępnianiu utworów w Internecie na portalach społecznościowych należy rozstrzygnąć za każdym razem indywidualnie, czy więź ze znajomym na Facebooku czy na Naszej Klasie uzasadnia przekazanie kopii cyfrowej utworu. Najistotniejszy fragment tego przepisu to pojęcie „rozpowszechnionego utworu”. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3 UstPrAut utworem rozpowszechnionym jest utwór, który za zezwoleniem twórcy został w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie. W kontekście fotografii (szczególnie jeśli chodzi o fotografię reporterską oraz amatorską) jako medium służące do rozpowszechniania utworów tego typu używany jest Internet. Przyjmuje się, że za rozpowszechnioną w Internecie można uznać tylko taką fotografię, która jest powszechnie dostępna, na przykład dostęp do niej nie wymaga poznania hasła udostępnianego przez twórcę lub nadania uprawnień w portalu internetowym. Jednak, za rozpowszechnione można uznać już takie utwory, do których dostęp co prawda wymaga zarejestrowania i zalogowania się na konkretnym portalu, jeżeli taka rejestracja jest publicznie dostępna i niezależna od spełnienia dodatkowych warunków. Nie będzie również publicznie dostępna fotografia, która umieszczona została na przykład na portalu Facebook, o ile dostęp do profilu umieszczającej zdjęcie osoby jest uzależniony od posiadania statusu „znajomego” tej osoby.
  • 31. „Zakaz fotografowania” – czy aby na pewno? Od 1999 r. nie istnieje w Polsce zakaz fotografowania obiektów państwowych, z wyjątkiem ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa. Reguluje to rozporządzenie Rady Ministrów z 24 czerwca 2003 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony np. obiekty Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej czy zakłady produkujące, remontujące i magazynujące uzbrojenie i sprzęt wojskowy oraz środki bojowe, a także zakłady, w których są prowadzone prace badawczo-rozwojowe lub konstruktorskie w zakresie produkcji na potrzeby bezpieczeństwa i obronności państwa. Należy rozróżnić jednak samo wykonanie fotografii od jej rozpowszechnienia. Samo zrobienie zdjęcia jest ogólnie dozwolone, chyba że przepisy szczególne zabraniają fotografowania ze względu na szczególny interes państwa. Zakaz ten jednak wynika z przepisów prawnych, a nie z umieszczenia znaku zakaz fotografowania. Uznać należy, że zakaz taki ma w większości przypadków znaczenie informujące o zakazie ustawowym. Zakazy takie wiążą się przede wszystkim z dostępem do informacji niejawnej (oznaczonej klauzulami: poufne, tajne i ściśle tajne). Jeżeli fotograf uzyska dostęp do takich informacji, nie może ich rozpowszechniać w żadnej postaci, również w postaci fotografii. Rozpowszechnianie takiej informacji jest sankcjonowane karnie.
  • 32. Kto lampom błyskowym może powiedzieć „nie”? Mogą się jednak zdarzyć przypadki, w których zasada zakazu fotografowania będzie miała istotne znaczenie nawet bez skonkretyzowanego zakazu ustawowego. Jeśli muzeum wprowadza zakaz fotografowania ze względu na to, że fotografowanie z lampą błyskową mogłoby uszkodzić delikatne eksponaty, to w razie zaistnienia takiego uszkodzenia fotograf będzie odpowiadał na zasadzie odszkodowawczej. Może to rodzić szczególnie surowe konsekwencje majątkowe związane z naprawieniem szkody za uszkodzenie przedmiotu muzealnego. Wprowadzenie zakazu fotografowania z lampą błyskową ma również swoje uzasadnienie w tunelach i na stacjach metra, ponieważ lampa błyskowa może oślepić maszynistę, który może utracić kontrolę nad pojazdem Rozpowszechnianie „zakazanych” zdjęć Co innego tyczy się rozpowszechniania zdjęć miejsc, w których wywieszono znak zakazu fotografowania. Tak jak twórca posiada monopol na użytkowanie utworu, tak właściciel w zakresie jego prawa własności, może z wyłączeniem innych osób pobierać pożytki z rzeczy, w tym pożytki cywilne. Pożytkami cywilnymi są wszelkie korzyści, jakie rzecz przynosi właścicielowi, a więc również wynagrodzenie za utrwalenie wizerunku rzeczy (nieruchomości, bądź rzeczy ruchomej). Warto więc przedtem uzyskać przynajmniej ustną (jeśli nie pisemną) zgodę przed wykorzystaniem takich zdjęć w sposób zarobkowy. Jeśli więc przykładowo chcielibyśmy sfotografować wyjątkowo rzadki okaz storczyka a fotografię taką później sprzedać należy poinformować o tym właściciela rośliny. Tego samego typu uwagi będą dotyczyły zwierząt będących czyjąś własnością.
  • 33. Dozwolone rozprzestrzenianie zdjęć: 1. Krajobrazów i miejsc publicznych 2. Obiektów ustawionych na stałe w miejscach publicznych, w przestrzeni otwartej 3. Niektórych obiektów oznaczonych tablicą: „Zakaz fotografowania” jest zakazane, jednak ogólna zasada jest taka, że zakaz taki ma jedynie znaczenie odstraszające 4. Osób powszechnie znanych wykonujących swoje funkcje publiczne 5. Osób stanowiących szczegół całości, np. imprezy, krajobrazu Niedozwolone rozprzestrzenianie zdjęć: 1. Wykonanych poza otwartą przestrzenią publiczną, jeżeli głównym elementem fotografii jest utwór w rozumieniu prawa autorskiego (np. obraz, rzeźba) 2. Osób bez ich wyraźnej zgody lub uiszczenia umówionej wcześniej zapłaty za pozowanie
  • 34. Dodając: Można bez zezwolenia publikować fotografie osób publicznych w trakcie wykonywania obowiązków -Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, premier (dożywotnio), - minister, wiceminister, dyrektor departamentu, - poseł, senator, - radny, - sędzia, ławnik, prokurator, notariusz, komornik, kurator sądowy, - osoba orzekająca w sprawach o wykroczenia (inspektorzy pracy) - osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, lub samorządu terytorialnego chyba, że pełni wyłącznie czynności usługowe, - pracownik organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, - osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej, a więc kierownicy instytucji, ich zastępcy, kierownicy działów i wydziałów, - funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego (funkcjonariusz Służby Więziennej, policji, straży miejskiej, osoba pełniąca czynną służbę wojskową, pracownik służby granicznej, leśnej - w mundurze, podczas pełnienia obowiązków) - UWAGA – Należy upewnić się żę osoba jest w trakcie pełnienia obowiązków! (Policjant po pracy może wracać w mundurze do domu - jest w mundurze, ale już nie podczas pełnienia obowiązków) - biskup, proboszcz (ale - uwaga - nie wikary), - osoby pełniące działalność charytatywną, wolontariusze, - osoby funkcyjne w partiach politycznych / związkach zawodowych... - Celebryci (działalność publiczna) - każda osoba, która nie wykonując funkcji publicznej pokazuje się w mediach w celu uzyskiwania popularności zasadniczo staje się osobą publiczną. - A także - ludzie na ulicy / na drodze / w parku / na stadionie (UWAGA - NIGDY NIE JESTEŚMY ZUPEŁNIE BEZPIECZNI PUBLIKUJĄC ZDJĘCIA PRZYGODNYCH OSÓB NA ULICY
  • 35. m ane osoby są elemente więcej niż 3 os oby (tłum), fotografow Jeśli zdjęcie obrazuje ować osoby na zdjęciu ego), nie da się jednoznacznie zidentyfik krajobrazu (np. miejski a tu znaczenia – , mało wyraźne – zd anie osób bliskich nie m (zdjęcie od tyłu, ciemne pytać o zgodę na zpoznaniu przez osob y obce. Zawsze należy mówimy o publicznym ro publikację. y publikować bez zas strajku, czy klęski żywiołowej możem Zdjęcia wykonane podc powód publiczny. uwidocznionych z uwagi na tzw. ważny zezwolenia osób na nich j sa takie zasady: wanie zdjęć dzieci. Tuta maga zwłaszcza publiko , dyrektora szkoły, Zgody bezsprzecznie wy nów (czyli wychowawcy dziców / opieku - od 0-13 r. ż. – zgoda ro nauczyciela), eczna jest też zgoda pedagoga ewentualnie dziców/opiekunów koni owo poza zgodą ro - od 13-18 r. ż. – dodatk samego dziecka. Absolutnie nie wolno publikować: i na placu łożony - np. zdjęcia dziec nym, niż pierwotnie za - zdjęć w kontekście in dołączyć do artykułu o pe dofilii, zabaw na które mamy zgodę nie możemy w (np.: Pijak - a jeśli to i sugerujących i os karżających bez dowodó my - podpisów pod zdjęciam ok butelek po winie? Ma Cóż z teg o że leży na skwerku ob a, to pijak?) osoba chora na cukrzycę? w libacji - na to że ta osob pisemne zeznanie świadkó dowód - badanie krwi lub burza pierwotny sens zd jęcia - Zdjęć wykadrowanyc h tak, że zmienia to lub za cznych - Zdjęć uchodźców polity
  • 36. owa nie po step raw ach w sp ch „Postęp p ras owy owanie w sprawac h wynikają z niniejs cyc h z ej u staw prowadz y z as adac i się na h określ o n ych w odręb przepisa n yc h ch , ch yb że ustaw a Art. a stan ow 50 i inaczej”
  • 37. ych spraw ach wynikając Reguły postępowania w o z prawa prasoweg wy od rodzaju spra W zależności postępowan ie w sprawach go zp rawa prasowe wynikających asad prowadz i się według z ania ode ksie postępow przyjętych w k postępowania eksie c ywilnego, kod nia k sie postępowa karnego, kode modyfikacjam i o-z administracyjneg go zp rawa prasowe wynikającymi
  • 38. ń z są d roszcze anie prze ia Rozpozn sp rostowan o opub likowanie zi lub odpowied art. 39 tanowi (odsyłając do Przepis ten s resowana że osoba zainte towania prawa prasowego), o publik owanie spros że dochod zić roszczenia aczelny odm ówił ich mo daktor n lub odpow iedzi, jeżeli re wystarczając e bądź ą one nie art. 32 opublik owania lub s iny te określa inie (term nie ukaz ały się w term sowego). wie roku ust. 1-4 prawa pra na doch odzić po upły roszczeń tych nie moż Nale ży dodać, że eriału prasow ego, ania mat od dn ia opublikow niu. ają one przedawnie ponieważ uleg wilnego. ię w trybie powództwa cy Roszczeń ty ch dochodzi s
  • 39. sowe stępstwa pra raw ach o prze ć sądu w sp Właściwoś tj. o zmuszanie rasowego stwa określone w art. 43 prawa p prawy o przestęp owania materiału S lub groźbą bezp rawną do opublik owej oraz dzienn ikarza przemocą dnianie lub tłum ienie krytyki pras z w art. 43 – utru szkodę innej praso wego ora celu działania na iska lub funkcji w zpoznaniu nad używan ie swego stanow owej podlegają ro ania krytyki pras osoby z p owodu opublikow wy. przez sąd okręgo a następnie siedziby redakcji, ustala się według za granicą – ciwość miejscową sądu a lub znajduje się Właś a nie jest znan prasowego. wy dawnictw a, a gdy ta siedzib chnienia materiału lub rozpowsze kilku sądach, w edług m iejsca ujawnienia ostępowanie w wie wszczęto p owanie. Jeżeli w tej samej spra wszczęto postęp którym najpierw właś ciwy jest sąd, w art. 45-49a oraz odzi o przestęps twa określone w iem ustawowym N atomiast jeżeli ch w prasie, zgod nie z upoważnien pstwo popełnione gu właściwości o przestę i wyznaczył sąd y rejonowe z okrę Ministe r Sprawiedliwośc gowego. danego sądu okrę
  • 40. Przekazanie sprawy o przestępstwo prasowe właściwemu sądowi dziennikarskiemu Przepis określa sytuacje, w których sąd lub prokurator może przekazać sprawę do rozpoznania sądowi dziennikarskiemu. Podstawowym warunkiem przekazania jest odmowa wszczęcia postępowania karnego przeciwko dziennikarzowi o przestępstwo: w ie ie lone w usta ne w pras Okreś one Po pełnio ne oo kreśl pełnio sany stę pstw czyn o pstw op raln y, opi „Prze wie” to „ iony „P rzestę to czyn ka le także ta n ” ,a prasie prasowym ateriału w us eka zabro rzez w i p wie ci m w pra ony w treś y w innych człow oźbą kary awę r st ni n popeł ego i opisa ład – pod g zującą u ią w k praso ch, na przy nych, obow jącą jego ony i la ni okreś na, zawi liwy w a ij i, ustaw uczuć relig pornografi a ie enie io d obraz szechnian w yw łaszcz giat czy znam znie szko niż rozpo wienie, prz czyli pla c ła a, społe wyższym znies o autorstw zechnianie stopn y”. iu g s cudze ne rozpow m aw zniko bezpr o utworu. g cudze
  • 41. wa n iem iązanego z wykony z innego czynu zw Wynikające iego zawodu d ziennikarsk kiego” to wykonywan iem zawodu dziennikars „Inny czyn związany z wykroczenia. w które go treści mieszczą się zwrot niedookreślony, może przekazać ach sąd lub prokurator W powyższych sytuacj arskiemu, sprawę do rozpo znania sądowi dziennik wiązku. ale nie ma takiego obo ona zostać owien ie w tej sprawie, może Jeżeli zapadnie postan nikarskiemu ściwemu sądowi dzien przekazana jedynie wła rego dziennikarz n ia zawodowego, do któ tj. organowi stowarzysze em). należy (jest jego członki umorzenia chod zi do uniewinnienia lub W sytuacji, w której do czynie popełnionym zn amion czynu u braku w postępowania z powod szkodowanie, uje od Skarbu Państwa od zabronionego przysług ych strat. wynoszące wysokość rzeczywiście poniesion
  • 42. ego Zakres stosowania prawa prasow ia w sprawach ej i postępowan zialności prawn Przeniesienie zasad odpowied rzekazu. ne niż prasa środki p prasowych na in nej Art. 54b iedzia lności praw „przep isy o odpow ach prasow ych spraw i postę powaniu w uszeń dpowie dnio do nar stosuje się o z przekazy waniem nych pr awa związa mocą innyc h niż j za po m yśli ludzkie eznaczony ch do w p rz p rasa środkó , niezależn ie od niania ro zpowszech w szczególn ości azu , nych te chnik przek dycz nych oraz in publik acji nieperio nii.” ru ku, wizji i fo wytworów d
  • 43. DN IANIE AW NA ZA UTRU DZIAL NOŚĆ PR O DPOWIE NIKARZO WI Z IEN PRACY D opu blikowania lab też rasowej groźby) do terwencji p emocy lub chania in szająca (użycie prz sowego o raz do zanie Osoba zmu ateriału pra ublikacji m lat 3. za niechania p bawienia wolności do podleg a karze poz a grzywnie lub karze ową podleg lub tłumi k rytykę pras Osoba, któ ra utrudnia i. grzywnie ogranicze nia wolnośc b odpowie dzi podlega wania spr ostowania lu a un ika opubliko sądu itp. Osoba, któr ia wolności. , ogłoszenia ozbawien rzędowego lub karze p munikatu u wania ko wolności. od opubliko ozbawienia soba, która uchyla się lub karze p O o) podleg a grzywnie stu gończeg lub prasę (np. li iał objęty p rzepadkiem chnia mater lub karze a rozp owsze wy podleg a grzywnie Osoba, któr wód rzeczo oną jako do zabezpiecz ości. pozb awienia woln Art.43-49