1. Ғылым мен дін арақатынасы
Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті
Орындағандар: Кумаргажинова Алуа
Мырзахмет Асылжан
Нұрмағанбетова Ақмарал
Сексенбаев Айсултан
Сисимова Арухан
Халбаев Асхат
2. ЖОСПАР
I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
2.1 Ғылым мен діннің ұқсастығы қандай?
2.2 Ғылым мен діннің айырмашылығы?
III. Қорытынды
IV. Пайдаланылған ақпарат көздері
3. Кіріспе
Дін және ғылым. Екі маңызды әлеуметтік-мәдени
институт. Әлемді және ондағы болып жатқан
құбылыстарды зерттеудің екі тәсілі. Есептеу,
ұтымды ойлау және махаббат, сезім, сенім мен
руханилықты қамтитын мәңгілік қарама-
қайшылық. Білімнің осындай әр түрлі негіздері
мен әдістеріне қарамастан, ғылым мен діннің
ұқсастықтары көп.
4. Ғылым мен діннің ұқсастығы қандай?
1.Дін мен ғылым - бұл шындық туралы екі түрлі идея. Бұл олардың негізгі ұқсастығы. Дін
болмыс туралы жүйеленген және ұйымдастырылған білім жиынтығы болып табылатын
жоғары ақылдың болуын білдіреді. Ғылым үнемі шындық туралы, әлем және оның
заңдылықтары туралы фактілерді және объективті білімдерді іздейді, осы ақпаратты
жаңартады және жүйелейді. Мақсат мұнда да, жерде де бірдей - таным, тек тәсілдер
әртүрлі.
5. 2.Діндер сенімге негізделген. Бұл Құдайға, жоғары ақылға, жұмаққа және тозаққа, ағартушылық пен
нирванаға, діни ұстаздар беретін білімге деген сенім. Ғылым сонымен қатар оның мәніне деген сенім.
Заңдарға, фактілерге, аксиомаларға, әлемнің ақылға қонымды құрылымына сену. Адам бензин ішпейді -
бұл ақылға қонымды. Геометрияда түзу кез келген екі нүктеден өтеді - бұл факт, заңдылық.
3.Ғылым жылдар бойына жинақталған, таным барысында өзгерген білімге сүйенеді. Сондықтан олар
бұрын күн Жерді айналады деп ойлаған, кейінірек олар керісінше дәлелдеді. Бұл көптеген теориялар
негізінде факт болды. Дін де білімге негізделген. Інжіл, Құран, Упанишад, Трипитака және басқалары.
Барлық діндер кез-келген мұғалім берген түпнұсқа мәтіндер мен білімдерге негізделген. Білімге сүйену
- дін мен ғылымның ең маңызды ұқсастығы.
4. Ғылымның бастапқы мақсаты - әлемді жақсы жаққа өзгерту, ғаламшардағы адамдардың тіршілігін
жеңілдету. Адамға қамқорлық жасау - ғылыммен айналысады. Діннің де осындай мақсаттары бар.
Бейбітшілік пен жақсылық, рухани өсу және адамның бақыты - дін бұған ұмтылады.
6. 5.Екі жағдайда да мәтіндерді дұрыс түсінбеу, түсінбеушілік немесе арам ниет қайтымсыз салдарға алып келеді.
Ядролық қару-жарақтар мен крест жорықтары, экологиялық апаттар мен бақсыларды қудалау - білім мен сенімді
өзімшіл және зұлым мақсаттарға пайдалану нәтижесі.
6. Діннің де, ғылымның да тұрақты ұйымдастырылған жүйесі, иерархиялық құрылымы бар, мысалы, шіркеу мен
РАН. Олардың да өзіндік нормалары мен дәстүрлері бар және әрқашан өз көзқарастарын объективті түсіндіруге
тырысады.
7. Басқа нәрселермен қатар, жақында ғылым мен діннің кейбір аспектілерін біріктіру тенденциясы байқалды.
Будда дінінің көптеген мұғалімдері ғылыми фактілердің көпшілігін жоққа шығармайды және олардың діні
негізінен ғылымға негізделген деп мәлімдейді. Философия және парапсихология сияқты қарқын алып келе
жатқан ғылымдар діни постулаттармен үздіксіз байланыста болады және оларды көп жағдайда бөліседі.
7. Философия мен дін адамның әлемдегі орны, адам
мен әлемнің қарым-қатынасы туралы сұраққа жауап
беруге тырысады. Олар бірдей сұрақтарға
қызығушылық танытады: жақсы не бар? жамандық
деген не? жақсылық пен жамандықтың қайнар көзі
қайда? Адамгершілік жетілуге қалай қол жеткізуге
болады? Діндер сияқты, трансцендентация
философияға тән, яғни мүмкін тәжірибенің
шегінен, ақылға қонымды шегінен асып кету.
8. Дін-бұқаралық сана. Философия-бұл
теориялық, элиталық сана. Дін сөзсіз
сенімді талап етеді, ал философия өзінің
шындықтарын ақылға жүгіну арқылы
дәлелдейді. Философия кез-келген
ғылыми жаңалықтарды әлем туралы
білімімізді кеңейту үшін жағдай ретінде
әрқашан құптайды.
9. Қорытынды
Сөз соңында айтатын болсақ, ғылым мен діннің арасы алшақ деп айтсақ та, «дінсіз ғылым ақсақ,
ғылымсыз дін соқыр» идеясын негізге ала отырып, адамзат Жаратушының сыйлаған мына бір
өмірінде «мәңгі өлмейтіндей тіршілік жаса» принципін ескере отырып, ғылым-білімнің дамуына үлес
қосу керек. Тұтынушы позициясынан өндіруші позициясына ауысу қажет, бұны да, әрине бізден,
жаһандану кезеңі талап етеді.
