Projekt Curricular
Lenda: Letersi.
Tema: Albume me krijime me rasti e 70-vjetorit te çlirimit.
Objektivat:
1. te listojme krijime te shkrimetareve te ndryshem
2.te analizojme keto krijime.
3.te nxjerrim mesazhin e cdo krijimi.
4.te krijojme nje album ku te permblidhen krijimet nga shkrimtare te periudhave te ndryshme kohore per Shqiperine dhe shqipetaret.
#MesueseAurela
Projekt Curricular
Lenda: Letersi.
Tema: Albume me krijime me rasti e 70-vjetorit te çlirimit.
Objektivat:
1. te listojme krijime te shkrimetareve te ndryshem
2.te analizojme keto krijime.
3.te nxjerrim mesazhin e cdo krijimi.
4.te krijojme nje album ku te permblidhen krijimet nga shkrimtare te periudhave te ndryshme kohore per Shqiperine dhe shqipetaret.
#MesueseAurela
Arif MOLLIQI - Veshtrim per librin RRENJET te poetit Mentor THAQIMarjan DODAJ
Vështrim për librin e Mentor Thaqit Nga Arif Molliqi, date 14. Mai 2011 n`ora 20:48 dhe shkrimit i ka vuar titullin: POETIKA E RRÊNJËS DHE E NDJENJËS (zgjodhi dhe postoi m.d)
folklori dhe gjuha popullore albania.docxglodjolaluli
olklori Shqiptar
Në këto troje populli ynë është i lashtë. Ai është ndër banuesit më të hershëm të Ballkanit. Ndër shekuj populli shqiptar ka krijuar një kulturë shpirtërore të begatë, e cila krahasohet me atë të popujve më të vjetër të Europës.
Këngët e shumta, e të shumëllojshme, vallet e larmishme të zonave të ndryshme të vendit, meloditë instrumantale, ritet e lidhura me to; legjendat e gojëdhënat, përrallat e anekdotat, fjalët e urta e gjë gjëzat, fabulat, baladat lojërat argëtuese përbëjnë krimtarinë artistike shpirtërore të popullit, e cila është quajtur FOLKLOR.
Krijimtaria folklorike lindi dhe u zhvillua si nevojë e njeriut për të shprehur botën e brendshme, ndjenjat dhe meditimet që lidheshin e lidhen me jetën. Përmes krijimeve folklorike u zhvillua një formë marrëdhëniesh më e lartë, komunikimi artistik, që e pasuroi më tej botën shpirtërore dhe mendore të njeriut.
Krijimet folklorike nuk u krijuan dhe nuk u zhvilluan vetëm në një periudhë, vetëm nga një brez i shoqërisë shqiptare. Gojë më gojë ato kaluan nëpër shekuj, u përpunuan, u pasuruan. Edhe sot e kësaj dite krijimtaria artistike e popullit jeton aktivisht. E vjetër sa vetë populli ynë, krijimtaria popullore është vazhdimisht e re.
Duke patur të përbashkët gjithçka kombëtare, krijimtaria folklorike e popullit tonë dallohet për pasuri e larmi stilesh. Sipas zonave të ndryshme të vendit, kostumeve, ritmeve, melodive etj. Kështu flitet për këngët të Veriut, për polifonin labe, për vallet e Devollit ose të Dibres, të Kosovës, të Çamërisë etj.
Pasuria folklorike
Pasuria folklorike ndahet ne:
>Folklor letrar (poezia, perrallat, legjendat e gojedhenat, anektodat e fjalet e urta gjegjezat.)
>Folklor muzikor (melodite e kengeve te valleve, melodite instrumentore).
>Folklor koreografik (valet popullore).
>Folklor dramatik (lojerat, argetimet, shfaqjet popullore).
Elemente te folklorit Shqiptar
Ja cilet jane disa nga elementet e folklorit Shqiptar
Kanuni i Leke Dukagjinit:
Kanuni i Leke Dukagjinit
Kanuni perbehet nga 12 libra, qe perfshijne fusha te ndryshme te jetes ne kolektivitet, ku hyn besimi, prona, gjaku, ndeshkimi. Mirepo, te gjitha keto behen duke pasur si mase morale vleren e individit brenda sistemit te ruajtjes se nderit te tij. Kanuni ngre shkalloren morale ku ne kulm qendrojne vlerat tradicionale si burrnia, nderi, miku, respekti, nderi shoqeror e nderi vetjak. Ne kete sistem te vlerave, aq sa ruhet sistemi, ruhet dhe individi, i cili eshte i barabarte ne sistem. Kjo mund te provohet duke lexuar te libri i tete kreun per Nderen vetjake: "Ndera e marrun giobe nuk ka" - Ndera e marrun s'falet kurr.
Shohim ketu masen me te ndjeshme per vleren e njeriut e te individit, nderen. Pate njeriu nuk eshte ai qe eshte, prandaj nderi i humbur eshte sulmi me i forte ne karakterin e ne boten shpirterore te njeriut te Kanunit
Kanuni, nje kod i pashkruar por i sistemuar i jetes, i karakaterit, i qenesise dhe i moralitetit te botes tradicionale shqiptare; Kanuni eshte i ndertuar me nje diskurs
Letersia boterore.Aty ktu merr ne dore nje liber dhe shpirti flutiron shekuj me pare duke u futur e imagjinuar jeten e shkrimtareve me te medhenje te te gjitha kohrave
Arif MOLLIQI - Veshtrim per librin RRENJET te poetit Mentor THAQIMarjan DODAJ
Vështrim për librin e Mentor Thaqit Nga Arif Molliqi, date 14. Mai 2011 n`ora 20:48 dhe shkrimit i ka vuar titullin: POETIKA E RRÊNJËS DHE E NDJENJËS (zgjodhi dhe postoi m.d)
folklori dhe gjuha popullore albania.docxglodjolaluli
olklori Shqiptar
Në këto troje populli ynë është i lashtë. Ai është ndër banuesit më të hershëm të Ballkanit. Ndër shekuj populli shqiptar ka krijuar një kulturë shpirtërore të begatë, e cila krahasohet me atë të popujve më të vjetër të Europës.
Këngët e shumta, e të shumëllojshme, vallet e larmishme të zonave të ndryshme të vendit, meloditë instrumantale, ritet e lidhura me to; legjendat e gojëdhënat, përrallat e anekdotat, fjalët e urta e gjë gjëzat, fabulat, baladat lojërat argëtuese përbëjnë krimtarinë artistike shpirtërore të popullit, e cila është quajtur FOLKLOR.
Krijimtaria folklorike lindi dhe u zhvillua si nevojë e njeriut për të shprehur botën e brendshme, ndjenjat dhe meditimet që lidheshin e lidhen me jetën. Përmes krijimeve folklorike u zhvillua një formë marrëdhëniesh më e lartë, komunikimi artistik, që e pasuroi më tej botën shpirtërore dhe mendore të njeriut.
Krijimet folklorike nuk u krijuan dhe nuk u zhvilluan vetëm në një periudhë, vetëm nga një brez i shoqërisë shqiptare. Gojë më gojë ato kaluan nëpër shekuj, u përpunuan, u pasuruan. Edhe sot e kësaj dite krijimtaria artistike e popullit jeton aktivisht. E vjetër sa vetë populli ynë, krijimtaria popullore është vazhdimisht e re.
Duke patur të përbashkët gjithçka kombëtare, krijimtaria folklorike e popullit tonë dallohet për pasuri e larmi stilesh. Sipas zonave të ndryshme të vendit, kostumeve, ritmeve, melodive etj. Kështu flitet për këngët të Veriut, për polifonin labe, për vallet e Devollit ose të Dibres, të Kosovës, të Çamërisë etj.
Pasuria folklorike
Pasuria folklorike ndahet ne:
>Folklor letrar (poezia, perrallat, legjendat e gojedhenat, anektodat e fjalet e urta gjegjezat.)
>Folklor muzikor (melodite e kengeve te valleve, melodite instrumentore).
>Folklor koreografik (valet popullore).
>Folklor dramatik (lojerat, argetimet, shfaqjet popullore).
Elemente te folklorit Shqiptar
Ja cilet jane disa nga elementet e folklorit Shqiptar
Kanuni i Leke Dukagjinit:
Kanuni i Leke Dukagjinit
Kanuni perbehet nga 12 libra, qe perfshijne fusha te ndryshme te jetes ne kolektivitet, ku hyn besimi, prona, gjaku, ndeshkimi. Mirepo, te gjitha keto behen duke pasur si mase morale vleren e individit brenda sistemit te ruajtjes se nderit te tij. Kanuni ngre shkalloren morale ku ne kulm qendrojne vlerat tradicionale si burrnia, nderi, miku, respekti, nderi shoqeror e nderi vetjak. Ne kete sistem te vlerave, aq sa ruhet sistemi, ruhet dhe individi, i cili eshte i barabarte ne sistem. Kjo mund te provohet duke lexuar te libri i tete kreun per Nderen vetjake: "Ndera e marrun giobe nuk ka" - Ndera e marrun s'falet kurr.
Shohim ketu masen me te ndjeshme per vleren e njeriut e te individit, nderen. Pate njeriu nuk eshte ai qe eshte, prandaj nderi i humbur eshte sulmi me i forte ne karakterin e ne boten shpirterore te njeriut te Kanunit
Kanuni, nje kod i pashkruar por i sistemuar i jetes, i karakaterit, i qenesise dhe i moralitetit te botes tradicionale shqiptare; Kanuni eshte i ndertuar me nje diskurs
Letersia boterore.Aty ktu merr ne dore nje liber dhe shpirti flutiron shekuj me pare duke u futur e imagjinuar jeten e shkrimtareve me te medhenje te te gjitha kohrave
2. REZULTATET E TE NXENIT
Jeta e shkrimtareve:
Veprat e shkrimtareve ne proze dhe poezi.
Analize e veprave te tyre.
Poezi te ndryshme,thenie,interviste sikur po
takohem me shkrimtaret,ese,leter shkrimtarit,etj.
3. NAIM FRASHERI
Naim Frashëri është poet, autor/publicist dhe autor këngësh shumë i
njohur.Ishte poeti më i madh i rilindjes kombëtare shqiptare, atdhetar,
mendimtar dhe veprimtar i shquar i arsimit e i kulturës shqiptare.
Krijimtaria
Më 1886 Naim Frashëri botoi poemën e tij të famshme Bagëti e Bujqësi, atë
greqisht Dëshira e vërtetë e shqiptarëve dhe katër libra për shkollat: "Vjersha
për mësonjtoret e para", "E këndimit të çunavet këndonjëtoreja", si dhe një
"Histori të përgjithshme". Më 1888 vijoi me "Dituritë". Më 1890 doli
përmbledhja e lirikave Lulet e verës, pastaj "Mësimetdhe Fjala flutarake më
1894, së fundi më 1898 poema e madhe epike Historia e Skënderbeut dhe
poema fetare Qerbelaja etj.
Titujt e veprave:
Shqipëria (1880, botuar më 1897)
Bagëti e Bujqësi,1886
Lulet e verës, 1890
Historia e Skënderbeut, (poemë epike) 1898
Perëndia, 1890
Fjalët e Qiririt
4. BAGETI E BUQESI
O malet' e Shqipërisë e ju o lisat' e gjatë!
Fushat e gjëra me lule, q'u kam ndër mënt dit' e natë!
Ju bregore bukuroshe e ju lumenjt' e kulluar!
Çuka, kodra, brinja, gërxhe dhe pylle të gjelbëruar!
Do të këndonj bagëtinë që mbani ju e ushqeni,
O vendëthit e bekuar, ju mëndjen ma dëfreni.
Ti Shqipëri, më ep nderë, më ep emrin shqipëtar,
Zëmrën ti ma gatove plot me dëshirë dhe me zjarr.
Shqipëri, o mëma ime, ndonëse jam i mërguar,
Dashurinë tënde kurrë zemëra s'e ka harruar.
Kur dëgjon zëthin e s'ëmës qysh e le qengji kopenë,
Blegërin dy a tri herë edhe ikën e merr dhenë,
Edhe në i prefshin udhën njëzet a tridhjetë vetë,
E ta trëmbin, ajy s'kthehet, po shkon në mes si shigjetë,
Ashtu dhe zëmëra ime më le këtu tek jam mua,
Vjen me vrap e me dëshirë aty nër viset e tua.
Tek buron ujët e ftohtë edhe fryn veriu në verë,
Tek mbin lulja me gas shumë dhe me bukuri e m'erë,
Ku i fryn bariu xhurasë, tek kullosin bagëtija,
Ku mërzen cjapi me zile, atje i kam ment e mija.
Atje lint diell' i qeshur edhe hëna e gëzuar,
Fat' i bardh' e mirësija në atë vënt janë mbluar;
Nat'atje'shtë tjatrë natë edhe dita tjatër ditë,
Në pyjet' e gjelbëruar, atje rrinë perënditë.
5. NDRE MJEDA
Ndre Mjeda është poet dhe autor/publicist shumë i njohur. Ndre Mjeda
ishte teolog, shkrimtar, gjuhëtar, deputet shqiptar nga Shqipëria. Lindi në
Shkodër në një familje të varfër të zbritur nga fshati Mjedë. Veprimtarinë
poetike Ndre Mjeda e nisi që herët. Poema romantike e njohur Vaji i
bylbylit u shkrua më 1887; në të ndihen fryma patriotike dhe nota
përmallimi.Vepra përmbyllej me thirrjen drejtuar shqiptarit që të ngrihej
për të fituar lirinë. Që nga kjo kohë e deri më 1917 kur pa dritën e botimit
vëllimi me vjersha Juvenilia, Ndre Mjeda shkroi, por nuk botoi gati
asgjë.Të kësaj kohe janë poema tjetër romantike I tretuni, në të cilën është
derdhur malli për atdheun, për njerëzit dhe natyrën e vendit me bukuritë e
saj, vjersha Shtegtari, Malli për atdhe, Gjuha shqype, Bashkoniu etj. Ndre
Mjeda hartoi edhe vepra poetike, në të cilat tema patriotike u trajtua në
frymën e poezisë luftarake të Rilindjes, si Liria (1910-1911). Mjeda mbetet
mjeshtër i pashembullt i formës e i gjuhës poetike në shqip dhe mjeshtri
më i madh i tingëllimit në shqip deri më sot.
6. GJUHA SHQYPE
Përmbi za që lshon bylbyli,
gjuha shqipe m'shungullon;
përmbi er' që jep zymbyli,
pa da zemren ma ngushllon.
Ndër komb' tjera, ndër dhena tjera,
ku e shkoj jetën tash sa mot,
veç për ty m'rreh zemra e mjera
e prej mallit derdhi lot.
Nji kto gjuhë që jam tue ndie,
jan' të bukra me themel
por prap' kjo, si diell pa hije,
për mue t'tanave iu del.
Ku n'breg t'Cemit rritet trimi
me zbardh, Shqipe, zanin tand,
e ku Drinit a burimi
që shpërndahet kand e kand.
Geg' e tosk', malsi, jallia
jan' nji komb, m'u da, s'duron;
fund e maj' nji a Shqipnia
e nji gjuh' t'gjith' na bashkon.
Qoftë mallkue kush qet ngatrrime
ndër kto vllazën shoq me shoq,
kush e dan me flak' e shkrime
çka natyra vet' përpoq.
Por me gjuhë kaq t'moçme e mjera
si nj'bij' kjo që pa prind mbet:
për t'huej t'mbajshin dhenat tjera,
s't'kishte kush për motër t'vet.
E njat tok' që je tue gzue,
e ke zan' tash sa mij' vjet,
shqiptaria, që mbet mblue
sot nën dhe, edhe shqip flet.