Artikel over een individuele sessie met "het paard als spiegel" voor het blad De Hoefslag, special Welzijn. Februari 2013

1. Reportage
Dat paarden ons kunnen laten inzien hoe
we zelf in elkaar steken, klinkt misschien
wat vergezocht. Toch kan het, weet
paarden­ oach Sanna Stelloo. Hoefslag
c
neemt de proef op de som.
Tekst en foto’s: Lotty van Hulst
Z
Een kijkje
in de spiegel
40
Hoefslag themanummer 1
e staat aan de basis van het
concept ‘Het paard als spiegel’.
Sanna Stelloo zet paarden
dagelijks in als hulpmiddel om
zowel individuen als complete
management­ eams dichter bij hun
t
gevoel te laten komen. Zonder
hocuspocus, zonder zweverig gedoe.
Haar methode is gebaseerd op het
loswerken met paarden. Er komt een
groot stuk natural horsemanship bij
kijken. Stelloo leerde haar vaardig­
heden van de besten. Zo ging ze in
de leer bij onder anderen Monty
Roberts. ‘Ik gebruik de natuurlijke
taal van het paard. Welke signalen
geeft het paard af als hij met een
mens in de ring staat? Ik kijk naar
alle tekenen en maak vervolgens de
vertaalslag richting de persoon. In
plaats van dat we kijken naar wat wij
het paard kunnen leren, kijken we nu
naar wat het paard ons kan leren. Zo
wordt het paard onze spiegel. Tijdens
een sessie gaan we terug naar de
basis. Zaken als positionering,
rangorde en socialisatie spelen een
grote rol. De wijze waarop paard en
persoon op elkaar reageren en de
energie die ze uitstralen, geven mij
als coach veel informatie.’
Iedereen kan zijn voordeel doen met
een spiegelsessie. De meeste kandi­
daten die ik hier krijg, geven aan dat
ze steeds tegen dezelfde dingen aan
lopen. Ze zitten naar eigen zeggen
‘vast’. Leidinggevenden bijvoorbeeld,
die hun personeel niet goed kunnen
sturen. Ze willen weten wat ze
verkeerd doen, waar het misgaat.
Aan de hand van een aantal simpele
opdrachten met het paard zoeken we
naar de kern van het probleem.
Paarden kunnen iets compenseren
wat jij weglaat. Als jij bijvoorbeeld
gebrek aan leiderschap toont, neemt
het paard die plek in. Anders overleef
je als vluchtdier niet in een kudde.
Het mooie van werken met paarden
is dat mensen het heel veilig vinden.
Het is misschien een groot dier, maar
het is wel een puur wezen zonder
oordeel. Als mensen met mensen
praten, zie je meer achterdocht en
angst voor veroordeling ontstaan. Ze
kijken eerst de kat uit de boom.
Psychologen geven aan dat ik tijdens
een sessie soms binnen een kwartier
al tot de kern kom, terwijl zij er
gewoonlijk tien sessies over doen.
Een paard werkt blijkbaar erg
ontwapenend.

Hoefslag themanummer 1
41

2. Reportage
Het advies
Roos, na de oefening:
‘Ik heb echt niet
één keer gekeken!’
De ervaring
Roos: ‘Deze sessie heeft voor
mij een aantal dingen
bevestigd, maar ik heb er
ook een nieuw inzicht door
gekregen. Van tevoren
verwachtte ik oprecht niets,
ik had geen idee wat het in
zou houden. Hiervoor heb ik
al wel meer van dit soort
dingen gedaan, qua bewustwording. Tijdens die sessies
praat je wel met een coach,
maar er komt nooit een
paard bij aan te pas. Het was
dus een compleet nieuwe
ervaring. Ik vond het apart
om te zien hoe Henk me
terugstuurde naar de
binnenring van de cirkel, net
zoals mijn omgeving altijd
doet. Door mijn reactie op
zijn weglopen, pikte Sanna
precies mijn probleem eruit,
ik verplaats me te veel in
anderen en let te weinig op
mezelf. Het feit dat ze me liet
inzien dat Henk tijdens het
blind volgen symbool stond
voor mezelf, was een
eyeopener. Ik dacht steeds
dat ik moest leren om
iemand anders blind te
vertrouwen. Daar zocht ik
onbewust ook steeds naar
denk ik, een steunpilaar die
niet weg zou lopen. Door
deze sessie zie ik nu in dat
ikzelf die persoon moet zijn
waar ik voor honderd
procent op kan en moet
vertrouwen.’
42
Hoefslag themanummer 1
Linksboven: De eerste oefening van een spiegelsessie is altijd ‘Zorg dat het paard je volgt’.
Boven: Sanna vraagt Roos om pony Henk blind
te volgen. Zo leert ze dat ze altijd blind op
zichzelf mag vertrouwen.
Linksonder: Henk laat Roos in de kou staan op
het moment dat ze naar de plek wil gaan waar
zij zich goed voelt. Zo komt haar (te) grote
aanpassingsbereidheid naar boven.
Paarden kunnen heel direct zijn
tijdens een sessie. Als ik aan de
kandidaat bijvoorbeeld een vraag
stel en hij of zij antwoordt liever niet,
dan gebeurt het wel eens dat het
paard tussen mij en de kandidaat in
gaat staan. Ze voelen feilloos aan
als mensen ergens niet over willen
praten. Op het moment dat ik een
vraag stel waar beter op wordt
gereageerd, zet hij weer een stap
terug. Het komt ook voor dat het
paard op het moment dat de persoon
antwoordt maar het moeilijk heeft,
achter hem of haar gaat staan. Als
een soort letterlijk steuntje in de rug.’
Teruggefloten
We zien bovenstaande uitleg graag
in de praktijk. Hoefslag kiest voor
deze sessie een proefpersoon uit die
geen ervaring heeft met paarden.
Voor de zekerheid, zodat enige vorm
van horsemanship de informatie niet
kan beïnvloeden. Roos staat open
voor deze nieuwe ervaring en stelt
zich beschikbaar voor deze testcase.
De sessie vindt plaats in een rond,
afgezet deel van de binnenbaan.
Pony Henk, een kruising tussen een
Welsh en een Tinker, is voor deze dag
de spiegel. Eerst vraagt Sanna Roos
een manier te vinden om het paard
haar te laten volgen door de afgezette baan. In het begin kiest Henk de
binnenkant van de cirkel. Dat is waar
de kwetsbare dieren van de kudde
hun toevlucht zoeken. De oudere,
zwakkere paarden en merries met
veulens. Niet veel later verandert de
situatie. Roos loopt plots in de binnenring, Henk in de buitenring. Henk
heeft haar positie van sterk paard,
van de leider, overgenomen. Sanna
legt uit wat deze positiewisseling
betekent. Roos reageert bevestigend:
‘Dit gebeurt vaak in mijn dagelijks
leven. Omdat niemand anders de
leiding neemt in een bepaalde
situatie of op een bepaald moment,
dan voel ik me soms geroepen om
dat te doen. Doe ik dat, dan word ik
door mijn beledigde omgeving
teruggefloten, waarna ik zelf weer in
de zwakkere positie word gebracht.
Net op het moment dat ik voor veel
mensen mijn nek uitsteek door het
nemen van leiding in bijvoorbeeld
het organiseren van een feest, zet de
ander mij terug. En dat terwijl eerst
niemand anders een taak op zich
nam. Dan voel ik mezelf rot en aan
de kant gezet, terwijl ik het beste met
iedereen voorhad.’
Energie en gevoel
Wat tijdens de spiegelsessie opvalt
aan Henk, is dat hij telkens mee
verandert zodra de setting anders
wordt. Hij past zich telkens aan, in
plaats van dat hij daadkrachtig zijn
plek kiest en standhoudt. ‘Henk is
jouw spiegel’, verklaart Sanna. ‘Zijn
gedrag vertelt me dat jij jezelf telkens
wegcijfert en jezelf onafgebroken
aanpast aan de omgeving. Als
situaties veranderen, schik jij jezelf in
plaats van dat je uitgaat van je eigen
kracht. Dat doe je nu ook. Je blijft
binnenin lopen terwijl je voor de
buitenkant zou kunnen kiezen. Als
hier een ander paard had gestaan,
was waarschijnlijk precies hetzelfde
gebeurt. Het paard spiegelt immers
de energie en het gevoel dat de
persoon in kwestie uitstraalt. Het is
niet een eigenschap van Henk zelf.
Als ik nu plaats zou nemen in de ring,
zou zijn gedrag anders zijn.’ Roos
erkent dat het confronterend, maar
waar is. ‘Ik heb mijn hele leven
eigenlijk niets anders gedaan dan
mezelf aanpassen. Toen mijn vader
een hartinfarct kreeg en dus kwetsbaar werd, deed ik er alles aan om
hem rustig te houden. Ik was elf jaar
en bang dat hij dood zou gaan als ik
niet precies deed wat goed voor hem
was. Dus zorgde ik dat hij niets
tekortkwam en ik lette op mijn
Sanna: ‘Roos gaf aan graag een richtlijn
te willen, een handvat. Leren naar jezelf
te luisteren is daarbij het belangrijkste
advies dat ik haar naar aanleiding van
deze sessie kan geven. Op het moment
dat ze in een situatie terechtkomt waarbij ze verkeerd wordt weggezet of zich
simpelweg niet prettig voelt, mag ze
zich afvragen wat zij er nu eigenlijk van
vindt. Dat doet ze nu nog te weinig. Ze
houdt alleen maar rekening met haar
omgeving en met de gevoelens van
anderen. Die van zichzelf vergeet ze,
waardoor er van binnen een soort potje
staat over te koken. Op termijn knalt
daar de deksel af en krijgt ze ruzie met
haar omgeving. Wie vaker bij zijn eigen
gevoel stilstaat, haalt af en toe de druk
van de ketel. Soms betekent dat hardop
tegenover iemand verwoorden dat je
het ergens niet mee eens bent. Op
andere momenten kun je ervoor kiezen
niets te zeggen, zolang je er maar bij
stilstaat. Dan kun je het voor jezelf een
plek geven. In dat geval kookt er niets
over en blijven explosies uit.’
broertje, zodat mijn moeder minder
aan haar hoofd had en daardoor
voor mijn vader kon zorgen. Ik heb al
heel vroeg een bijna dwangmatig
aanpassingsautomatisme ontwikkeld, blijkt nu ik verder ben in mijn
leven.’
Verlatingsangst
Roos krijgt van Sanna de opdracht
om ergens in de bak een plaats te
kiezen die symbool staat voor haar
verlatingsangst en voor de pijn die
daarbij komt kijken. Roos kiest een
plek aan de buitenkant van de cirkel,
waardoor ze meer binnen in de
binnenbaan komt te staan. Daarna
krijgt ze de opdracht om ook een
plaats kiezen waar ze die angst
achter zich kan laten, een plek waar
ze zich fijn voelt. De keuze valt op de
buitenkant van de cirkel, bij de open
deur met zicht op de tuin van de
naastgelegen woning. ‘Dat voelt
vrij, alsof ik weg kan’, verklaart ze. 
Hoefslag themanummer 1
43

3. Reportage
Geschikt/ongeschikt
Sanna: ‘Alle paarden kunnen dit doen, al
is het wel zo dat paarden in rust beter
spiegelen. Zijn ze onrustig door bijvoorbeeld een nieuwe situatie of omgevingshectiek, dan maakt adrenaline dat ze
minder toegankelijk zijn voor de sessie.
Elk paard, groot of klein, is echter geschikt om mee te spiegelen. Een opleiding
is niet nodig. Ik hoef de paarden van te
voren niet te zien om te bepalen of ze
geschikt zijn, een paard is een paard. Ze
hebben van nature de kracht om te
reageren op mensen en de energie die
deze mensen afgeven. Paarden die dit
vaker doen, groeien in hun rol. De
signalen die ze afgeven worden dan
duidelijker. Er is wel een verschil tussen
spiegelen met paardenmensen en spiegelen met mensen die er totaal niets van af
weten. Vaak zie je bij paardenmensen dat
ze hun paardenervaringen moeilijk los
kunnen laten. Uiteindelijk kom je echter
altijd tot de kern, een paard liegt namelijk
nooit. Paardenmensen kunnen hun
gevoelens niet voor ze verbergen door
geroutineerd met het dier om te gaan.
Wel kan het door hun ervaring en
afgenomen ‘onbevangenheid’ iets langer
duren voor het zich uit.’
Hoefslagarrangement
exclusief voor lezers
Sanna Stelloo
stelde speciaal
voor Hoefslag­lezers een
programma
samen.
kou laat staan, denk je geen seconde na over jezelf. Je reageert direct
begrijpend naar hem, maar vergeet
daarbij je eigen gevoel. Hoe is het
voor jou, als hij je zo alleen laat? Dat
mag je je vaker afvragen om
gelukkiger te worden met jezelf. Ga
bij jezelf na hoe jij je voelt bij een
bepaalde situatie en handel daarnaar. Zo word je ook duidelijker
tegenover anderen.
Stelloo: ‘Paarden kunnen heel direct zijn’
Sanna de kern van het probleem. ‘Jij
bent iemand die eigenlijk te veel
bezig is met hoe anderen zich
voelen. Je goed kunnen inleven is
een mooie eigenschap, maar jouw
empatisch ver­ ogen staat je eigen
m
geluk soms in de weg. Zoals nu. Jij
wilt graag dat Henk met je mee
komt. Op het moment dat hij vervolgens wegloopt en je feitelijk in de
44
Hoefslag themanummer 1
Lief zijn voor jezelf, noem ik dat.’
Roos geeft aan dat ze dat eigenlijk
wel wil, maar nooit heeft geleerd. ‘Ik
kan prima voor mezelf zorgen, dat
zeker. Maar dat lief zijn voor mezelf,
ik zou niet weten hoe dat werkt. Ik
bedoel, een mooie tas kopen is niet
de manier van lief zijn die hier van
toepassing is. Ik laat mezelf in de
omgang met anderen te weinig aan
slechts
€ 55,-
per persoon
Het programma van een dag:
‘Wat spiegelt mijn paard?’
Paardencoach
Sanna Stelloo.
Over Sanna Stelloo
‘Nodig Henk nu eens uit om van de
vervelende plek mee te lopen naar
de plek waar jij je wel fijn voelt’, stelt
Sanna voor. Roos zet koers naar de
deur, een plek die Henk de hele
sessie al een beetje eng vindt. Henk
volgt haar, maar als ze bijna bij de
deur aankomen, draait hij om en
laat Roos alleen. ‘Ach, ja jij vindt het
hier niet zo fijn hè. Ik snap het wel
hoor’, reageert ze. Daar ligt volgens
dagsessie
Paardencoach Sanna Stelloo
(21 februari 1969, Amsterdam)
woont met haar partner en vier
kinderen in Keijenborg. Sinds
1999 begeleidt ze mensen die
paarden beter willen begrijpen.
Vanuit deze werkzaamheden
ontstond uiteindelijk ‘Het Paard
als Spiegel’. Stelloo begeleidt
sinds 2002 individuen en ook
groepen in de vorm van bedrijfstrainingen, dit alles met behulp
van het paard. Sinds 2007 geeft
ze haar kennis door aan anderen
door verschillende modules en
verdiepingsdagen te verzorgen
binnen bedrijf 3PK, Kennishuis
voor Paardencoaches. Een paard
hoeft niet te worden opgeleid
voor het spiegelen, maar voor de
coach ligt dat vanzelfsprekend
anders. Stelloo: ‘Ik geniet van
mensen en van het uitwisselen
van ervaringen. De rol die
paarden daarin vertolken is
bijzonder.’
bod komen. Doe ik dat wel, dan
gebeurt het vaak met een soort
explosie, omdat ik gevoelens te lang
heb opgekropt.’
Vertrouwen op jezelf
Bij de laatste oefening laat Sanna
Henk bewust kiezen voor het leiderschap, door Roos te vragen haar
ogen dicht te doen. De opdracht is
Henk te volgen met de ogen gesloten, door naast hem te gaan staan
met een hand op zijn manenkam.
‘Volg hem maar als hij begint te
lopen. Spieken mag, als je het niet
vertrouwt.’ Wat er vervolgens gebeurt
valt, ook voor criticasters, niet te
ontkennen. Roos sluit haar ogen en
onmiddellijk is Henk alert. Zijn ogen
kijken meer oplettend en de oren zijn
gespitst. Hij realiseert zich kennelijk
dat Roos nu de zwakkere partij in de
kudde is. De pony begint te lopen en
leidt haar heel rustig in een cirkel
door de baan. Een paar minuten
later brengt hij haar terug, op precies
dezelfde plek als waar het lopen
begon. ‘Ik heb niet één keer gekeken’, vertelt Roos, als Sanna haar
vraagt om haar ogen weer open
te doen. Er volgt een eyeopener.
‘Realiseer je je dat Henk symbool
staat voor jezelf? Henk is jouw
spiegel. Deze oefening leert je dat je
blind op jezelf kunt leunen en
vertrouwen. Natuurlijk heb je anderen in je leven nodig, maar het
vertrouwen in een situatie of in een
persoon begint bij jezelf. Als je dat
kunt, leer je ook te luisteren naar
jezelf. Je mag je eigen wezen en
gevoel veel relevanter laten zijn. Leer
jezelf vertrouwen, net zo blind als dat
je nu bij Henk deed. Hij bracht je
terug naar de veilige plaats en dat
kun jij zelf ook. Dan heb je ook een
minder rotgevoel als anderen je eens
teleurstellen. Als je maar vertrouwt
op jezelf.’

12.00 uur Ontvangst met koffie/
thee/warme chocolademelk en broodjes
12.30 uur Opening door Sanna
Stelloo
13.00 uur Diverse programma’s
- Miniles PaardenTaal
- Sessie ‘Hoe lees ik de
taal van het paard?’
- Sessie ‘Het paard als
spiegel’
- Sessie ‘Loopbaan­
begeleiding’
- Rondleiding locatie
15.00 uur Opwarmen bij de
houtkachel met koffie/
thee/warme chocolademelk
15.30 uur Presentatie over ‘Wat
spiegelt mijn paard?’
16.00 uur Tijd voor vragen en
uitleg
16.30 uur Afronding met koffie/
thee/warme chocolademelk
Locatie:
De Tinkerhoeve in Zenderen
Keuze uit de data 8 februari, 8
maart, 19 april, 10 mei, 21 juni
Kosten:
€ 55,- voor de gehele dag
Aanmelden en vragen:
info@het-paard-als-spiegel.nl
onder vermelding van:
L
­ ezersaanbieding Hoefslag, de
datum en het aantal personen.
Meer informatie:
www.het-paard-als-spiegel.nl
Hoefslag themanummer 1
45