Looking back and looking forward

1. ONCE UPON A TIME
Geen toekomst visie
maar een terugblik

2. Programma van vandaag
•
•
•
•
•
•
Van alles en nog wat over:
Klimaatverandering
Vroeger erger dan nu?
Wat gaan we er aan doen?
Wie doet mee? Alleen Europa?
Zon is aller belangrijkst

3. Indirecte bronnen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Fossielen: belemniten;ammoniten
Varens
Sporen
Plantenresten
Boomringen
Delta 18O org en delta 13C (klei)
Stuifmeel
Rots sediment
En nog veel meer…
KORTOM WE WETEN STEEDS MEER!!

4. Zon draait binnen de melkweg

5. 0-1000 Mya

7. Zonnewarmte

8. Zonnewarmte

9. Hoeveel zonneschijn op Aarde ?

10. Figure 1. Oxygen change and the evolution of life on Earth.
Stamati K et al. J Tissue Eng 2011;2041731411432365
Copyright © by a Creative Commons Attribution License, unless otherwise noted.

11. Aarde van binnen

12. Milankovitch

14. CO² in oceaan

15. CO² cycle

16. CO² kringloop

17. Methaan explosie

18. H²O circulatie

19. Het IPCC verhaal

20. Invloed zon

21. Bewegingen Noordelijk halfrond

22. Laatste 4 ijstijden

23. 542 Mya-0

24. Temperatuur tijdens 4 ijstijden

25. CO² en Temperatuur

27. Vragen over het verre verleden
• Waar komt water vandaan? Kometen??
• Waarom groei van O² van 0% via 15%
vervolgens 35% en nu naar
21%:
plankton+bos

28. Natuur versus de mens

29. Tipping points
•
•
•
•
•
•
•
Moesson over India verandert:hitte/regen
Zomerzee ijs noordpool 0% zeenivo ++
Golfstroom verandert: kou in Europa
Antarctica ijs smelt: zee +80 m.
Amazone droogbomen:ϯ+mensen kappen
Canada permafrost extra CO² in lucht
El niño en la niña elke 5 jaar

31. 9 tipping points

32. Ons gematigd klimaat

33. Het minder verre verleden

34. Temperatuur van 900 -2000 AD

35. Temperatuur verandering
1880
2009

36. Zeespiegel stijging

37. Stand van zaken nu
• CO² beperking in Europa
• Niet: USA, Japan, Canada,
ontwikkelingslanden
• Australie wil opeens wel meedoen

38. Agenda van aardplaten

39. Plan van Paul Crutzen
• 1991 Pinatubo zorgde voor veel sulfaat in de
lucht.
• Gevolg: afkoeling
• Wat als wij ook sulfaat de lucht in sturen?
• Voorkomt verdubbeling van CO²
• Snel resultaat maar voorzichtig met ozonlaag
• Kosten: $25 biljoen : schijntje!!

40. Even een blik op de toekomst

41. Programma van vandaag
•
•
•
•
•
•
•
Van alles en nog wat over:
Klimaatverandering
Vroeger erger dan nu?
Wat gaan we er aan doen?
Belasting op uitstoot
Wie doet mee? Europa
Zon is aller belangrijkst

42. CO2 en temperatuur 600 mya -nu

43. Dat was het dan weer!!

44. 65 miljoen jaar geleden

45. Lang geleden ..en gemeten!

46. 2.5 Mya - heden

47. CO2 en temp over 150 kya- nu

48. Zon en CH4 over 15 kya-0

49. CO2, CH4 en temperatuur780-750 kya

50. 1000-2000 AD

51. CO2 en temperatuur 150 kya -0

52. Hoogtepunten 0-800 kya

53. 24 kya synchroon

54. Stand van zaken nu

55. Cosmic Ray Flux

56. Aard temperatuur

57. Van alles gemeten over 150 jaar

58. Temperature + methaan

59. H²O cyclus

60. 0-800 kya

61. Radiative forcing

62. Temperatuur over 1000 jaar

63. Laatste 120 jaar

64. Temperatuur veranderingen

65. Minder zuurstof kouder?

67. Toekomstmuziek??

68. Koud en warm

69. CO2 in het verleden

70. 400 kya-0 dust-temp.-CO2

71. Antarctica ijsboringen

72. Energie balans

73. 0-550 Mya

74. Global warming

75. Holocene

76. Aerosol deeltjes

77. 0-290 kya

78. methaan

79. 0- tot 4600 Mya

80. 0-150 Mya temp

81. 0-5.5 Mya temp + Zuurstof

82. O-100 Mya

83. Gevolgen vulkaan uitbarsting

84. Top van CO2
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
795 kya: 260 ppb
790
: 210
772
:240
764
:220
758
: 220
740
:180
670
: 170
410
: 280
320
:300
230
:270
120
:280
kya
5
18
8
6
18
70
260
90
90
110