Werken aan de veiligheid van het land: Oosterscheldekering

1. 34 MaintNL 5 - 2015
De vloer op
De Oosterscheldekering is een zeer imposant bouwwerk met
een totale lengte van bijna drieduizend meter. Het bestaat uit 65
betonnen pijlers met 62 stalen schuiven die op en neer kunnen
bewegen. Bij geheven toestand zetten de schuiven de Oosterschel-
de open. Hierdoor blijft het getij in het achterliggende bekken
voor een groot deel gehandhaafd. Bij storm en hoge waterstanden
wordendeschuivenneergelaten.OpdatmomentisdeOosterschelde
afgesloten van de Noordzee en is de veiligheid van Nederland
gegarandeerd.
Ingrid Rompa
Onderhoud speelt hierbij een grote rol.
‘We besteden al het werk uit’, vertelt Izaak
Taroenodikromo, omgevingsmanager bij
Rijkswaterstaat. ‘Er worden diverse gespe-
cialiseerde aannemers ingehuurd vanwege
de complexe onderhoudswerkzaamheden.’
Het onderhoudsteam Oosterscheldekering
van Rijkswaterstaat doet de uitvraag rich-
ting de markt. ‘En de markt schrijft dan in.
Het werk wordt elke keer opnieuw aanbe-
steed. We hebben nu veertien contracten.
Het conserveringscontract loopt bijvoor-
beeld tot 2022. De contracten kunnen tot
tien jaar lopen.’
Naast adviseurs zitten in het onderhouds-
team Oosterscheldekering vijf rolhouders:
projectmanager, technisch manager, con-
tractmanager, manager projectbeheersing
en omgevingsmanager. ‘Wij noemen dat het
IPM-team, integraal project management.
We hebben verschillende disciplines, maar
we moeten elkaar wel informeren. Wanneer
bijvoorbeeld de Roompotsluis vanwege
onderhoudswerkzaamheden moet worden
gestremd, zorg ik eerst voor een goede
interne afstemming, zodat we tijdig de
gebruikers kunnen informeren.’
De rol van de omgevingsmanager is vooral
zich te verplaatsen in diverse gebruikers;
weggebruiker, vaargebruiker etc. ‘We moe-
ten ervoor zorgen dat men zich veilig en
vlot kan blijven verplaatsen van A naar B.
Ook tijdens het verrichten van onderhouds-
werkzaamheden. We werken zeer publieks-
gericht.’
Trots
Izaak is trots op zijn werk. ‘De Oosterschel-
dekering is een heel mooi object. Het is
prachtig dat ze zoiets hebben bedacht. Ik
vind het fijn dat ik kan meewerken aan een
project dat zo belangrijk is voor de veilig-
heid van het land.’ Volgend jaar bestaat het
bouwwerk dertig jaar. Behalve veiligheid
speelt de natuur een belangrijke rol. ‘De
Oosterscheldekering is open gebouwd om
het getij in de Oosterschelde te behouden.
En daar zit ook heel veel dynamiek in, qua
natuur en beleving.’
Izaak is sinds 1992 werkzaam bij Rijkswa-
terstaat. In 2008 is hij terechtgekomen
bij omgevingsmanagement. ‘In mijn werk
is luisteren het allerbelangrijkste, heb ik
ervaren. Je kunt ook te maken krijgen met
boze mensen. Dit kunnen omwonenden,
bedrijven, weggebruikers, of medewerkers
bij gemeenten en provincies zijn. Wan-
neer je ze de ruimte geeft om te vertellen
wat er op hun hart ligt, krijg je mooie reac-
ties terug. Vaak is aandacht – en indien
mogelijk doorverwijzen – al voldoende.
Dat is mijn ervaring. En eerlijk zijn; ik zeg
niets toe wat ik niet kan nakomen. Vertel-
len wat we doen en waarom we het doen.
Ook met betrekking tot onderhoud en
bereikbaarheid. In de zomer kan het op
de werkweg naast de Oosterscheldekering
ontzettend druk zijn. Ons onderhouds-
seizoen valt in dezelfde periode; tussen 1
april en 1 oktober. Soms levert dat lastige
situaties op.’
Werken aan de veiligheid
van het land
Naam: Izaak Taroenodikromo
Leeftijd: 51 jaar
Functie: Omgevingsmanager
Opleiding: HTS Chemische Technologie
Werkzaamheden: Zorgen voor een goede interne en externe communicatie,
zodat de onderhoudswerkzaamheden vlekkeloos verlopen met zo min moge-
lijk overlast.
Naam: Wilko Roelse
Leeftijd: 28 jaar
Functie: Voorman
Opleiding: MBO 4 werktuigbouwkunde
Werkzaamheden: Planning en werkvoorbereidingen.
PROFIELEN

2. MaintNL 5 - 2015 35
Schuiven
Regelmatig wordt tijdens onderhouds-
werkzaamheden met een kraan gewerkt,
vertelt Izaak. ‘Die moet zwenken en maakt
draaibewegingen. Dit maakt de werkweg
bij de Oosterscheldekering nog smaller
dan hij nu al is. Op zo’n moment kunnen
verkeersregelaars worden ingezet. Bij
mooi weer kan het heel druk zijn met fiet-
sers. De werkweg is wel van ons, maar fiet-
sers en voetgangers mogen er ook gebruik
van maken, hoewel de weg oorspronkelijk
alleen bedoeld was voor onderhoudswerk-
zaamheden. Hulporganisaties zoals ambu-
lances en de Koninklijke Nederlandse Red-
dingbrigade mogen uiteraard ook gebruik
maken van onze weg als dat nodig is.’
Wat de belangrijkste onderhoudswerk-
zaamheden zijn of het meest frequent voor-
komt, is moeilijk te zeggen, meent Izaak.
‘We gaan flink aan de gang om de kering
goed te onderhouden zodat, als het echt
nodig is en het knopje moet worden inge-
drukt, hij wel naar beneden kan.’
Vier keer per jaar wordt gecheckt of de
schuiven echt open en dicht gaan. ‘Dat
is natuurlijk heel belangrijk. Het onder-
houd is repeterend. Alle onderdelen heb-
ben een bepaalde levensduur. Momenteel
is men bezig met het onderhoud aan de
zuigerstang en de zuigerafdichting. Dat
is zo berekend dat het na een aantal jaar
opnieuw moet worden gedaan. Nu zijn de
zuigerstangen dus aan de beurt. In juni of
juli beginnen we met het conserveren van
de schuiven. Dat is aan de hand van de
levensduur; preventief onderhoud.’
Er wordt gewerkt met instandhoudingsplan-
nen. ‘Daarin wordt vastgelegd wanneer wat
moet worden gedaan. Het district houdt
dat in de gaten en wij krijgen vervolgens
de opdracht. De Oosterscheldekering moet
goed worden beschermd tegen het ‘agres-
sieve milieu’. Het zoute water tast alles
aan.’
Stroomgaten
In totaal zijn er drie stroomgaten: Roompot,
Schaar van Roggenplaat en Hammen. Op
Roompot 29 zijn MTS Molenmaker Techniek
Sneek en Hillebrand Middelburg bezig met
de zuigerstangen en de zuigerafdichtingen.
‘Die worden om de zoveel jaar vervangen,
omdat Rijkswaterstaat een bepaalde zeker-
heid wil hebben’, vertelt voorman mon-
tage/uitvoerder Wilko Roelse. ‘De zuigers
trekken de schuiven omhoog of duwen ze
naar beneden. Dat zijn heel belangrijke
onderdelen. Die moeten het doen.’
De monteurs zijn bezig met de voorberei-
dingen om de zuigerafdichtingen te ver-
nieuwen. ‘De afdichtingen zitten binnen in
de cilinders. We moeten dus eerst het dek-
sel eraf halen. Dan trekken we met externe
hydrauliekvijzels de schuif omhoog, zodat
de zuigerafdichting boven de cilinder-
mantel uit komt te steken. Hierdoor heb-
ben we de ruimte om de afdichtingen te
vernieuwen. Omdat het in die buis zit, kun
je er op een andere manier niet bij komen.
De zuigerafdichtingen zijn gemaakt van
NBR (rubber) en de drukringen van UHM-
WPE (kunststof). Ze zijn speciaal gemaakt
voor de cilinders van de Oosterschelde-
kering.’
FOTO’S:MTSENRIJKSWATERSTAAT
‘Het zoute water tast
alles aan.’

3. De vloer op
MaintNL 5 - 2015 37
Veiligheidsmaatregelen
Er wordt gewerkt met tien monteurs. ‘De
hydrauliek unit controleert en regelt alles.
Deze mensen staan onderaan de cilinder.
Om het deksel te kunnen verwijderen bou-
wen we eerst een steiger om de cilinder
heen. Op de steiger werken we met twee
keer drie man. Er worden veel veiligheids-
maatregelen genomen. Je staat heel hoog,
dus alles is voorzien van een leuning. En we
kunnen via trappen omhoog klimmen.’
Op het moment dat de deksels worden
verwijderd, moet de bovenzijde wind- en
waterdicht zijn, zodat er geen regenwater
in terecht komt. ‘Als het regent kunnen we
de deksels niet verwijderen. Het weer heeft
veel invloed op de werkzaamheden, vooral
op de planning. Als het stormt, kunnen we
helemaal geen werkzaamheden uitvoeren.
Dan ligt alles stil.’
Gemiddeld wordt een schuif (twee cilin-
ders) per week afgerond. ‘Mits we goed
weer hebben natuurlijk. De oude afdichtin-
gen verwijderen we en voeren we af. Wan-
neer het deksel is verwijderd, pakken we
het gewicht van die schuif over met externe
hydraulische cilinders. Die zetten wij er dus
op voor de onderhoudswerkzaamheden.
We pakken het gewicht over van de schuif,
zodat de olie drukloos wordt. Hij gaat naar
nul bar (atmosferische druk). We tillen de
schuif vervolgens op tot het moment dat de
afdichtingen ver genoeg boven de cilinder-
buis uitsteken, zodat we kunnen werken.
We moeten dan verschillende drukstukken
demonteren met speciaal gemaakte hulp-
stukken.’
Bouwtekening
‘Kijk, dit is de lange cilinder’, wijst Wilko op
een tekening. We zitten even in de bouw-
keet aan een kop koffie. Hij vouwt de bouw-
tekening verder open. ‘Dit is de schuif. En
dit zijn afdichtingen. Het zijn twee stapel-
manchetten. Er zit hydraulische olie in de
cilinder. De afdichtingen zorgen ervoor dat
de schuif op z’n plaats blijft. Hier staat olie-
druk onder. Honderd bar ongeveer. Deze
afdichtingen zorgen ervoor dat de olie niet
tussen de zuiger en de cilinder langs loopt,
want dan zou de schuif zakken.’
De manchetten worden niet aangetast door
zeewater of weersomstandigheden. ‘Ze zit-
ten helemaal afgesloten in een oliebad dus
daar kan niks bij komen; geen zuurstof,
geen water; niets. Ze zitten er nu 25 jaar
in. Elke keer als de schuif naar beneden
wordt bewogen, gaat de zuiger mee. De
afdichtingen zijn dus aan slijtage onderhe-
vig. Dat heeft uitsluitend te maken met de
levensduur. Qua ontwikkeling is men een
stuk verder dan vijfentwintig jaar geleden.
De verwachtingen zijn dat deze nieuwe
manchetten een stuk langer meegaan dan
de huidige afdichtingen. Dit valt dus onder
preventief onderhoud.’
Dit jaar worden de werkzaamheden aan
Roompot afgerond. Wilko: ‘We doen dit
jaar 32 cilinders. Dat zijn zeventien schui-
ven. Vorig jaar hebben we de andere helft
gedaan. We zijn in 2011 begonnen met het
vervangen van twintig cilinderafdichtin-
gen. In 2012 heeft men gekeken of alles
naar wens was verlopen en er geen afwij-
kingen voorkwamen. Het bleek allemaal
goed te zijn. In 2013, 2014 en 2015 zijn we
dus weer verder gegaan. Dit is het laatste
jaar voor ons. De uitdaging om alles op
tijd klaar te krijgen, is voor mij het interes-
santste onderdeel van het werk. Het is een
heel mooi object om aan te werken. Het
voegt echt iets toe aan de veiligheid van
Nederland.’ ■
‘De zuigerafdichtingen zijn
speciaal gemaakt voor de
cilinders van de
Oosterscheldekering.’