SlideShare a Scribd company logo

nrk_145jaar_boekje_totaal

•
•
I
Ivo Steenbergen
1 of 60
Download to read offline
145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
4 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis ­internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oor- logsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van op- vangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBO- en AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de ­samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels ­(hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een ­archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereld- oorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigin- gen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Ne- derlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van ver- mogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ­ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940
5 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van ande- ren de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
6 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940
145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis 1 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
2 1863 Nederlandse Hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis 1946 Lectuurdienst 1909 Prins Hendrik Voorzitter 1929 Hulp langs de wegen 1997 Mappa Mondo 1940 Bezetting 2004 Serious Request 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis 1953 Watersnoodramp 1994 Rwanda 1970 Verbindingsdienst 2010 Haïti 1914 De Eerste Wereldoorlog 1984 Burgeroorlog Sudan 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
3 Het Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis maakt als noodhulp- organisatie sinds 1867 deel uit van de Internationale Rode Kruis Beweging. Anno 2012 bestaat deze ­beweging uit een drietal onderdelen: • Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC), dat zich primair richt op het hoeden van het humanitair oorlogsrecht en de hulpverlening in conflictgebieden; • De Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), de vereni- ging van alle Rode Kruisverenigingen in de wereld, die zich primair richt op de coördinatie van de hulpverlening na grootschalige natuurrampen; • De nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maan- verenigingen. Momenteel is er in 188 landen een nationale vereniging opgericht. Overal ter wereld werkt het Rode Kruis vanuit dezelfde zeven grondbeginselen: • menslievendheid • onpartijdigheid • neutraliteit • onafhankelijkheid • vrijwilligheid • eenheid • algemeenheid Het Rode Kruis is strikt neutraal. De missie van het Nederlandse Rode Kruis is: het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het ­beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen. Het Rode Kruis hanteert drie officiële emblemen: het Rode Kruis, de Rode Halve Maan en het Rode Kristal. Organisatie Het Nederlandse Rode Kruis is een vereniging die te- genwoordig bestaat uit 585.358 leden en donateurs en 35.294 vrijwilligers. Het hoogste orgaan is de Leden- raad. De vrijwilligers worden in hun activiteiten onder- steund door ongeveer vijfhonderd beroepskrachten. In totaal telt het Nederlandse Rode Kruis 262 ­afdelingen (waaronder zes Caribische afdelingen) en 56 districten. In noodsituaties kunnen in korte tijd ­duizenden goed getrainde vrijwilligers in actie komen en hulp bieden. Sociale hulpvrijwilligers verstrek- ken daarbij kennis over de buurt of wijk waar zij zich ­bevinden. Het Rode Kruis betrekt deze lokale buurt- netwerken tijdens noodsituaties bij de hulpverlening. Auxiliaire rol Het verlenen van noodhulp tijdens crisissituaties is een taak die voortvloeit uit de auxiliaire rol van het Rode Kruis. Die auxiliaire rol houdt in dat het Rode Kruis de overheid ondersteunt, aanvult en zonodig vervangt in de rampenhulpverlening. Deze ­bijzondere opdracht is vastgelegd bij Koninklijk Besluit en in 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
4 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis ­internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oor- logsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van op- vangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBO- en AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de ­samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels ­(hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een ­archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereld- oorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigin- gen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Ne- derlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van ver- mogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ­ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
5 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van ande- ren de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
6 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
7 1. Inleiding Op de avond van 24 juni 1859 arriveert een Zwitserse bankier op zakenreis in het Italiaanse plaatsje Solferino. Eerder die dag vond bij het plaatsje een veldslag plaats tussen Oostenrijkse en Franse troepen. Duizenden doden en gewonden zijn achtergebleven op het slagveld, de medische voorzieningen zijn beperkt. De 31-jarige Jean Henry Dunant is zeer aangedaan door het vele leed dat hij op het slagveld ziet en besluit er iets aan te doen. Hij begint de hulpverlening aan de gewonden te coördineren en mobiliseert de lokale bevolking om mee te helpen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het is in deze ellende dat een plan begint te groeien: zou het een idee zijn om internationaal een permanente hulporganisatie van vrijwilligers op te richten, die zich in vredestijd goed voorbereidt op hulpverlening in tijden van oorlog? Vijf jaar later, op 22 augustus 1864 tekenen verte- genwoordigers van zestien staten de Conventie van Genève. Daarmee wordt feitelijk de basis gelegd voor de oprichting van het Internationale Rode Kruis en voor de oprichting van Rode Kruisverenigingen in verschillende landen, waaronder Nederland. 1. 1863 Nederlandse hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis De Nederlandse militaire arts dr. J.H.C. Basting, is één van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Het is Basting, die op een interna- tionaal congres in september 1863 in Berlijn de ideeën van Dunant onder de aandacht van de aanwezigen brengt. Onder hen bevinden zich hoogwaardigheids- bekleders uit een groot aantal landen. Zij stemmen unaniem in met Dunants plannen en beloven aan de uitvoering hiervan in hun land medewerking te verlenen. Op de internationale conferentie op 26 oktober 1863 in Genève wordt een aantal belangrijke besluiten ­genomen met betrekking tot de organisatie van de vrijwillige hulpverlening. Daarnaast wordt, mede dankzij Basting, overeenstemming bereikt over drie ‘wensen’ betreffende de onschendbaarheid van ­hospitalen, ambulances, verplegend personeel en dergelijke. Het zijn deze ‘wensen’, die de kern vormen van het Verdrag van Genève, dat op 22 augustus 1864 tot stand komt tijdens een internationale diplo- matieke conferentie die door de Zwitserse regering bijeen is geroepen. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
8 3. 2. 1867 Oprichting bij Koninklijk Besluit Begin 1863 stuurt een zekere mevrouw P. Micheli ­vanuit Genève een exemplaar van ‘Un Souvenir de Solferino’, het boek dat Henry Dunant schreef naar aanleiding van zijn ervaringen op het slagveld van Sol- ferino, aan dr. Basting. Basting vertaalt het boekje naar het Nederlands en stuurt het naar een aantal Neder- landse prominenten en de media. Deze zijn enthousi- ast en laten weten het met de inhoud eens te zijn. De kranten leggen vooral de nadruk op de conclusies. Het duurt echter nog even voordat de eerste officiële stap wordt gezet tot oprichting van een Nederlandse hulporganisatie in de geest van Dunant. In juni 1867 stuurt het Internationaal Comité te Genève aan de 20 inmiddels opgerichte nationale verenigingen een uit- nodiging voor de internationale conferentie, die in juli 1867 zal worden gehouden in Parijs. Koning ­Willem III maakt mogelijk dat Nederland deel kan nemen aan deze conferentie. Op 19 juli 1867, slechts enkele dagen voor het begin van de bijeenkomst, tekent hij Koninklijk Besluit no. 60, waarvan het eerste artikel luidt: ‘Er zal zijn eene Nederlandsche vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgs- lieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is’. 3. 1867 Henry Dunant erelid Nog geen twee weken na de oprichting van het Rode Kruis vindt een bijzondere benoeming plaats: Koning Willem III tekent op 31 juli het Koninklijk Besluit waar- mee Dunant erelid wordt. Behalve Dunant wordt ook dr. Basting tot erelid benoemd. 4. 1868 Oprichting van de eerste lokale afdelingen van het Rode Kruis Kort na de tekening van het Koninklijk Besluit, worden de eerste Nederlandse afdelingen van de vereniging opgericht: Den Haag het vrouwencomité op 22 februari en het mannencomité op 29 februari 1868 Utrecht 12 maart 1868 Nijmegen 18 april 1868 Bergen op Zoom 7 mei 1868 Schiedam 23 mei 1868 Amsterdam 13 juni 1868 Haarlem 11 juli 1868 Voorburg 11 juli 1868 Sittard 7 november 1868 IJsselmonde 26 november 1868 5. 1868 Rode Kruis ziekenhuis in Den Haag Niet lang na de oprichting van de Haagse afdeling van het Rode Kruis neemt het ‘Haagsche Vrouwencomité’ het initiatief voor een verpleegstersopleiding. In 1889 betrekt de opleiding een eigen polikliniekruimte en in de jaren daarop ontstaan binnen het Rode Kruis plan- nen voor een chirurgische kliniek. Koningin-moeder Emma opent deze in 1901. De organisatie groeit, krijgt de beschikking over eigen ambulances en betrekt in 1925 een nieuw gebouw aan de Sportlaan. Daarmee groeit de capaciteit van 40 naar 147 bedden. Ook na de oorlog breidt het ziekenhuis verder uit, totdat het in 2004 opgaat in het Haga Ziekenhuis. 1867 tot 1890 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
9 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 6. 6. 1870 Eerste inzet bij Frans-Duitse Oorlog Na oplopende politieke spanningen tussen beide landen, verklaart Frankrijk op 19 juli 1870 de oorlog aan Pruisen. De Nederlandse regering is bang dat er veel gewonden opgevangen zullen moeten worden in Nederland en neemt contact op met het Rode Kruis. Tien dagen na de slag bij Weissenburg (2 augustus) stuurt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance naar Luxemburg. Deze start na twee dagen haar werk in Saarbrücken. Al snel volgt een tweede ambulance naar Luxemburg en Trier en een derde ambulance naar Düsseldorf en Elberfeld. Ook gaan er zeven ambulances richting Frankrijk. De tien ambulances blijven actief tot na de slagen van Sedan en Metz en de uiteindelijke wapenstilstand op 28 januari 1871. Zij verzorgen honderden gewonden en hun vrijwilligers worden beloond door zowel de Pruisische als de Franse regering. Van Nederlandse zijde ontvangen zij de Herinneringsmedaille 1870: de eerste Nederlandse Rode Kruis onderscheiding is daarmee een feit. 7. 1870 Oprichting Roode Kruis Batavia Het telegram dat op 2 augustus 1870 in Batavia wordt ontvangen en het nieuws brengt dat Frankrijk de oorlog aan Pruisen heeft verklaard, maakt in het toenmalige Nederlands-Indië diepe indruk. Het brengt gouverneur-generaal mr. P. Mijer ertoe ook in Batavia een afdeling te stichten van het Rode Kruis. Twee maanden later, op 8 oktober 1870, wordt in de hoofd- stad een eerste algemene vergadering gehouden. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 beëindigt de afdeling Indië van het Nederlandse Rode Kruis haar werk en wordt de Palang Merah Indonesia door de Internationale Federatie van het Rode Kruis in Genève erkend als de nationale Rode Kruisvereniging van Indonesië. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
10 10. 8. 1893 Invoer draagbaar ‘de Mooy’ Eind negentiende eeuw worden patiënten op allerlei manieren naar het ziekenhuis gebracht: kruiwagens, stoelen, karren en draagbaren worden gebruikt. Dit verandert als arts en uitvinder Cornelis de Mooy de radarbrancard ontwerpt. De radarbrancard is een draagbaar tussen twee grote wielen die voorzien is van een zeil om de patiënt te beschermen en in 1893 wordt ingevoerd bij het Rode Kruis. De draagbaar ‘de Mooy’ kan gezien worden als voorloper van de hedendaagse ambulance. 9. 1895 Benaming ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’ In 1895 krijgt de ‘Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog’ officieel de naam ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’. 10. 1899 De Boerenoorlog De Boerenoorlog is een oorlog tussen de repu- blieken Oranje Vrijstaat en Transvaal (beide later Zuid-Afrika) enerzijds, en Groot-Brittannië anderzijds. Op 28 ­oktober 1899 vertrekt de eerste Nederlandse ambulance, onder leiding van dr. G.W.S. Lingbeek en onder de vlag van het Nederlandse Rode Kruis, naar Lourenço-Marques om vandaaruit door te gaan naar Pretoria. Het personeel in deze ambulance verpleegt zowel gewonden aan de kant van de Boeren als aan de kant van de Britten. De ambulances keren in 1900 terug naar Nederland. Een tweede ambulance is minder gelukkig. Deze valt bij de val van de stad Ladysmith in handen van de Britten en de inzittenden worden, geheel tegen de regels van de Conventie van Genève in, drie weken lang gevangen gehouden. Bij hun vrijlating nemen sommigen van hen brieven van gevangen genomen boeren mee om bij hun familieleden af te leveren. De Britten vinden dat aanleiding om de mannelijke leden opnieuw gevangen te zetten en op 8 juli 1900 naar Ceylon (het huidige Sri Lanka) te brengen. Pas bij het tekenen van de vrede op 31 mei 1902 worden zij weer vrijgelaten. 11. 1899 Humanitair Oorlogsrecht In 1899 en 1907 worden in Den Haag twee belangrijke internationale vredesconferenties gehouden. Beide conferenties worden, na de Conventie van Genève van 1864, gezien als de eerste grote stappen voor het humanitair oorlogsrecht. Het oorlogsrecht is het geheel van regels dat de humanitaire gevolgen van gewapende conflicten probeert te beperken. Het beschermt iedereen die niet (langer) deelneemt aan de strijd, zoals burgers, krijgsgevangenen, gewonde of zieke soldaten en medisch personeel. Ook verbiedt het het gebruik van wapens die geen onderscheid kunnen maken tussen burgers en strijders en wapens die onnodig leed veroorzaken. Verder beperkt het oorlogsrecht de methoden van oorlogsvoering; zo mogen bijvoorbeeld alleen militaire doelen worden aangevallen. Het humanitair oorlogsrecht en het Rode Kruis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Rode Kruis speelt een grote rol in de ontwikkeling van het hedendaagse oorlogsrecht. Veel taken van het Rode Kruis zijn opgenomen in de Verdragen van Genève en de Aanvullende Protocollen. Ook nu nog speelt het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) een belangrijke rol in conflictgebieden. In Nederland geeft het Nederlandse Rode Kruis voorlichting en advies over het oorlogsrecht. 1890 tot 1900 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
11 13. 12. 1906 Ziekentransportcolonnes Op 4 augustus 1906 stuurt het bestuur van het Rode Kruis een nieuwsbrief rond, waarin het idee van ziekentransportcolonnes wordt geopperd. In dit initiële plan is ruimte voor vijf colonnes met elk 100 man personeel. Het doel van de colonne is het opzet- ten en in gebruik nemen van een evacuatiehospitaal en daarnaast het transporteren van gewonden en zieken naar dat hospitaal. In 1908 beginnen de eerste 14 personen met een oefencursus, waarbij de Haagse colonne wordt opgericht. Niet veel later worden ook colonnes in Rotterdam en Utrecht opgestart. 13. 1909 Prins Hendrik voorzitter Op 21 februari 1907 vergaat de veerboot S.S. Berlin, nadat het schip bij Hoek van Holland tijdens een storm de pier ramt en in tweeën breekt. 128 van de 144 passagiers komen hierbij om het leven. Er gaat veel lof uit naar Prins Hendrik, echtgenoot van ­Koningin Wilhelmina, voor zijn inzet tijdens en na de ramp. Mede naar aanleiding hiervan, wordt hij op 7 januari 1909 benoemd tot voorzitter van het ­Nederlandse Rode Kruis, een functie die hij met grote toewijding vervult. Ook is de ramp aanleiding tot het oprichten van de Koninklijke Bond voor Redding­ wezen en Eerste Hulp bij Ongelukken, het Oranje Kruis. Tijdens het voorzitterschap van Prins Hendrik wordt onder andere maatschappelijke hulp toege- voegd aan het takenpakket. Op 3 juli 1934 overlijdt de prins, enkele dagen nadat hij een hartaanval heeft gekregen op zijn kantoor bij het Rode Kruis aan de Prinsessegracht in Den Haag. 14. 1909 Rode Kruis Honden Op 28 januari 1909 wordt de ‘Nederlandse Vereeni- ging voor Roode Kruis-honden’ opgericht. Het doel van deze vereniging is het africhten van honden voor het opsporen van gewonden op het slagveld en voor de dienst van het Rode Kruis in het algemeen. Hoewel deze vereniging belangrijk werk verricht en de elkaar opvolgende koninklijke voorzitters van het Rode Kruis, Prins Hendrik en Prinses Juliana, als bescherm- heer en -vrouwe optreden, blijkt na de Tweede Koningin Wilhelmina schrijft het volgende over de rol van Prins Hendrik tijdens de ramp: “In 1907 gebeurde er iets, wat mijn man in een geheel andere verhouding bracht tot ons volk. Het was de stranding en het in tweeën breken bij zwaar stormweer van de lijnboot op Harwich, de ‘Berlin’, op de pier bij Hoek van Holland. Hendrik begaf zich er onmiddellijk heen om te zien of hij helpen kon en vond daar een eigen taak. Aan het technische reddingswerk nam hij niet deel, maar hij was een morele kracht en steun voor de anderen. Tot toen was zijn ware aard en inborst nog weinig bekend, hij was zo bescheiden en drong zich nooit op de voorgrond. Maar toen wist het volk ineens welk karakter hij had en bij zijn terugkeer van de redding viel hem een geestdriftige ontvangst ten deel. Hij werd een warme vriend van de redders en het ­reddingwezen in het algemeen en is dit tot zijn dood gebleven.” (Bron: Eenzaam maar niet alleen (1959)) 1900tot 1910 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
12 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 16.16. Wereldoorlog dat haar doelstelling niet meer past in de moderne maatschappij. De vereniging wordt op 27 januari 1967 officieel ontbonden. 15. 1909 Maatschappelijk werk In het nieuwe Koninklijk Besluit voor het Rode Kruis van 2 april 1909 wordt de doelstelling van het Rode Kruis uitgebreid. De organisatie mag zich gaan wijden aan maatschappelijk werk, met het argument dat ook in vredestijd de belangstelling voor de oorspronkelijke doelstelling levend gehouden moet worden. Het zal echter nog tot na de Tweede Wereldoorlog duren voordat het maatschappelijke werk tot ontplooiing komt. 16. 1909 Informatiebureau Als gevolg van de Internationale Vredesconferenties van 1899 en 1907 in Den Haag, krijgt het Nederlandse Rode Kruis in 1909 bij Koninklijk Besluit de opdracht een Informatiebureau in het leven te roepen, dat in ac- tie komt in tijden van oorlog. De taak van het bureau is informatieverstrekking over Nederlandse militairen en krijgsgevangenen, en over in Nederland verblijvende buitenlandse militairen en krijgsgevangenen. Na de Duitse inval, in mei 1940, heeft het bureau onder meer tot taak informatie te voorzien over militairen, krijgs- gevangenen en ook burgers. Familieleden van de ge- sneuvelden en gewonden van de meidagen van 1940 worden door het Informatiebureau geïnformeerd. Na de bevrijding in 1945 gaat het bureau ook ­onderzoek doen naar het lot van honderdduizenden vermisten en vragen beantwoorden van hun verwan- ten. Van 1945 tot 1953 klaart het Informatiebureau een enorme administratieve en humanitaire klus: de honderden medewerkers verwerken 733.069 inkomende en 880.532 uitgaande poststukken en verstrekken 162.597 keer mondelinge inlichtingen. In totaal worden 561.000 ‘aanvragen naar het lot van personen’ behandeld. In de jaren negentig van de vorige eeuw wordt het Informatiebureau opgeheven en worden de taken verdeeld over drie afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis: Tracing (het huidige Opsporing en On- dersteuning), Verwanteninformatie en Oorlogsnazorg. Door de werkzaamheden van het Informatiebureau is een belangrijk archief over de Tweede Wereldoorlog ontstaan, dat de medewerkers van Oorlogsnazorg nog dagelijks gebruiken voor het verstrekken van informatie over de lotgevallen van getroffenen aan de overlevenden zelf, aan familieleden, en aan belang- hebbenden in bredere zin. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
13 20. 17. 1910 eerste Rode Kruis Medaille Vanaf 1910 worden medewerkers en vrijwilligers voor het eerst structureel onderscheiden voor hun werk bij het Rode Kruis. Per Koninklijk Besluit wordt in 1910 de Medaille van het Rode Kruis (ook wel Regeringsmedaille) ingesteld. Deze medaille wordt door de regering verleend en is daarmee niet puur een Rode Kruismedaille. Het Rode Kruis komt zelf vier jaar later met een eigen Kruis of Medaille van Verdienste. 18. 1912 Balkanoorlogen De Balkanoorlogen zijn twee op elkaar volgende militaire conflicten tussen Servië, Montenegro, Griekenland, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk. Als in 1912 de oorlog op de Balkan uitbreekt, wil het Nederlandse Rode Kruis in eerste instantie geen ambulances leveren, maar na een anonieme gift van 40.000 gulden wordt besloten toch hulp te bieden. 19. 1913 Hulpverlening Internationaal In 1913 worden bij het herzien van de statuten de taken van het Rode Kruis verder uitgebreid. De organisatie mag zich ook gaan wijden aan het verlenen van hulp bij rampen in zowel binnen- als buitenland; een taak die het Rode Kruis nog altijd met veel inzet vervult. Hierbij staan het redden van levens en het beperken van de humanitaire gevolgen van een ramp centraal. Daarnaast biedt het Rode Kruis ook hulp op de lange termijn door middel van goede basisgezondheid, schoon drinkwater en kennis over hygiëne. Persoonlijk verhaal “Veel ontwikkelingslanden zijn gevoelig voor natuurfenomenen zoals extreem weer of aard- bevingen. Vaak komt zo´n ramp regelmatig voor: denk bijvoorbeeld aan overstromingen die jaarlijks terugkeren. Daar kun je je op voorbereiden, zoals ze doen in Vietnam. Daar worden huizen gebouwd die beter bestand zijn tegen orkanen. Ook schaft men rubberen reddingsboten aan. In enkele kustgebieden wordt mangrovebos langs de kust aangeplant. Dat bos breekt de kracht van het water. Vrijwilligers van het Vietnamese Rode Kruis krijgen training in Eerste Hulp. Er komen evacuatie- en noodplannen om ten uitvoer te brengen tijdens een mogelijke ramp. Je geeft de inwoners zo middelen in handen om de ramp aan te kunnen. Hun capaciteiten zijn cruciaal in de hele keten van hulpverlening. Want uiteindelijk zijn het de inwoners van de gebieden zélf, die de meeste levens redden.” Raimond Duijsens, beleidsmedewerker ­Internationale Hulpverlening 1910 tot 1920 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
14 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 22.21. 20. 1913 Samenwerking Ridderlijke Orden Een Koninklijk Besluit van 19 maart 1913 is het officiële begin van de samenwerking van het Nederlandse Rode Kruis met de rooms-katholieke Maltezer Orde en de protestantse Johanniter Orde. Beide organisaties zijn actief op het gebied van ziekenverzorging en hulpverlening en werken nauw samen met het Rode Kruis. Een hoogtepunt in de samenwerking is er op 30 november 1965, wanneer Prins Bernard als Commandeur van de Johanniter Orde een speciaal gebouwde bus aan het Nederlandse Rode Kruis schenkt. Deze bus biedt plaats aan 46 mensen en kan in tijden van nood gebruikt worden voor ziekenvervoer. 21. 1914 Pestambulance Java In 1914 wordt Java geteisterd door een uitbraak van de pest. Door financiële bijdragen kan het Neder- landse Rode Kruis vier zogeheten ‘pestambulances’ naar Java sturen. Elke ambulance is uitgerust met een mobiele ‘ontsmettingsoven’ en wordt bemand door drie verpleegsters. Gezien het grote risico worden er dit keer vacatures voor betaalde krachten opengezet. Niet minder dan 76 verpleegsters solliciteren op de twaalf functies. De hoofdverpleegsters krijgen 300 gulden per maand, de verpleegsters 250. Dat dit werk niet zonder gevaar is, blijkt uit het feit dat zuster H. Karssen op 7 juli 1915 plotseling aan de ziekte overlijdt. 22. 1914 De Eerste Wereldoorlog De Eerste Wereldoorlog start op 28 juli 1914 als de Duitse troepen bij Visé over de Belgische grens trek- ken. De Nederlandse regering vindt het niet goed dat het Nederlandse Rode Kruis ambulances naar het buitenland stuurt; daarbovenop verbiedt de regering de export van genees- en verbandmiddelen. Er is namelijk een grote kans dat het geweld overslaat naar ons land en daarom moet worden voorkomen dat onze eigen voorraden niet toereikend zijn. Samen met onder andere de Johanniter Orde, de Maltezer Orde, het Oranje Kruis en het Groene Kruis begint het Nederlandse Rode Kruis met het ­inrichten van noodziekenhuizen. Hoewel het in Nederland nooit tot oorlog komt, ziet het zuiden wel de directe gevolgen van de oorlog. In Zuid-Limburg worden ­verschillende gewonden en zieken opgevangen. In totaal worden 180 patiënten verpleegd. Daarnaast worden rond 250.000 vluchtelingen uit België en Frankrijk opgevangen in Zuid-Nederland. 23. 1918 Spaanse griepepidemie Tussen 1918 en 1920 wordt de wereld getroffen door een epidemie die naar schatting tussen de 50 en 130 miljoen levens eist. Nederland kent twee griepgolven: een eerste milde in de zomer van 1918, gevolgd door een zware in de herfst. Eén op de 250 ­Nederlanders sterft aan de epidemie. Vooral in de provincies ­Groningen, Drenthe en Overijssel overlijden veel mensen. Het Rode Kruis is goed voorbereid en kan gelukkig voldoen aan veel aanvragen om hulp, zowel op lokaal als op landelijk niveau. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
15 25. 24. 1922 Eerste jaarlijkse collecte In 1922 voert het Rode Kruis zijn eerste jaarlijkse collecte uit, zonder groot succes. Ook de tweede en derde collecte mislukken. Pas in 1925 begint de collecte een succes te worden en wordt er een bedrag van 34.000 gulden opgehaald. Tegenwoordig gaan er tijdens de Nationale Collecteweek van het Rode Kruis maar liefst 25.000 collectanten de straat op. In 2012 was dat goed voor ruim € 1.867.000,-. 25. 1923 Het Jeugd Rode Kruis In 1923 besluit de vereniging het Jeugd Rode Kruis in Nederland op te richten; dat gaat in het verzuilde ­Nederland van die tijd echter niet vanzelf. De ver- schillende vormen van opvoeding en godsdienstige levensbeschouwing roepen spanningen op die de ontwikkeling van het Jeugd Rode Kruis in de weg staan. Het duurt dan ook tot 1946 voor er opnieuw een poging wordt gedaan om de jeugd met een eigen organisatie bij het Rode Kruiswerk te betrekken. De doelstelling van het Jeugd Rode Kruis is om te helpen bij onder meer de hulpverlening aan zieken en gehandicapten, contacten uit te wisselen met Jeugd Rode Kruisverenigingen in het buitenland en jongeren kennis te laten maken met eenvoudige EHBO, zieken- verzorging en hygiëne. Vanaf 1993 wordt het jeugd- en jongerenwerk op integrale wijze ondergebracht in de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis. 26. 1925 Cycloon Borculo Op 10 augustus 1925 wordt het oosten van Nederland getroffen door een cycloon. Er vallen vier doden en 80 gewonden. De cycloon, die in Borculo zijn hoogtepunt bereikt, veroorzaakt enorme schade waarbij verschil- lende gebouwen zelfs compleet instorten. Met grote energie wordt door de transportcolonnes gewerkt, vele afdelingen organiseren eigen collectes en vanuit het magazijn van zowel het verenigingsbestuur als van afdelingen wordt materiaal verstrekt aan dakloze gezinnen. De ramp wordt uiteindelijk aanleiding om het Nationaal Rampenfonds op te richten. 27. 1925 Oprichting Vereniging Zonnestraal In 1925 wordt de ‘Nederlandse vereniging tot het oprichten van arbeidskolonies voor tuberculoselijders in Nederland’ opgericht en deze krijgt in 1926 het protectoraat van het Nederlandse Rode Kruis. Deze vereniging, beter bekend als Vereniging Zonnestraal, laat dichtbij Hilversum een sanatorium bouwen voor 100 mensen. In die tijd zijn rust, schone lucht en goede voeding de belangrijkste geneesmiddelen tegen tuberculose. 1920 tot 1930 24. 25. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
16 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 30.28.28. 28. 1927 Uitgave eerste Rode Kruis postzegels De PTT (nu PostNL) brengt al sinds 1927 speciale Rode Kruispostzegels uit. De koper van deze post­ zegels steunt het Rode Kruis met een klein bedrag per zegel. Met postzegels wordt een jubileum herdacht of aandacht geschonken aan bepaalde activiteiten van het Rode Kruis. In januari 2012 geeft PostNL de in- middels 14e serie uit, ditmaal ter gelegenheid van het 145-jarige bestaan van het Nederlandse Rode Kruis. 29. 1927 Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk In 1920 krijgt de vrouw van de Beverwijkse aan- nemer Stoutenbeek ernstige complicaties bij haar ­zwangerschap. Zij moet ‘s nachts naar het ziekenhuis in Haarlem vervoerd worden. Stoutenbeek belooft dat hij, als vrouw en kind gezond thuiskomen, een zieken- huis zal bouwen. Twee jaar later ziet de Vereeniging Ziekenhuis voor Beverwijk en Omstreken het licht. De fondsen voor de bouw en eerste exploitatie van het ziekenhuis worden geworven onder de inwoners van Beverwijk, Wijk aan Zee en Velsen-Noord. Omdat het nieuwe ziekenhuis patiënten van alle gezindten wil behandelen, wordt in 1924 contact gezocht met het Nederlandse Rode Kruis. De gesprekken met het Rode Kruis verlopen zeer positief en de Vereeniging wordt omgezet in een afdeling van het Rode Kruis. In september 1927 opent Prins Hendrik het zieken- huis, met 27 bedden. In 1965 wordt het ziekenhuis formeel losgemaakt van het Nederlandse Rode Kruis. Het blijft echter wel de naam Rode Kruis Ziekenhuis dragen. 30. 1929 Hulp langs de wegen Doordat het steeds drukker wordt op de wegen en er daardoor ook steeds meer ongelukken gebeuren, besluit het Rode Kruis om speciale Rode Kruishulp- posten in te richten langs de belangrijkste wegen. De eerste Eerste Hulppost wordt ingericht in 1929. Sindsdien zijn in totaal een kleine 900 hulpposten langs de wegen gevestigd. Rond 200 motorvoer- tuigen van de ANWB Wegenwacht doen bovendien dienst als mobiele Rode Kruishulpposten. Per jaar wordt bij zo’n 5000 ongevallen gratis hulp verleend. De behoefte aan deze vorm van hulpverlening wordt echter in de loop van de jaren minder, waardoor geleidelijk aan de hulpposten uit ons straatbeeld verdwijnen. Persoonlijk verhaal “In mijn vele herinneringen aan 25 jaar Rode ­Kruiscolonne Rhenen komt spontaan naar boven: Wij, de colonne Rhenen, werkten ook mee aan het Rode Kruissnelwegproject met standplaats ­Driebergen bij de politiepost Alex (post 5120). Bij mooi weer hadden we een rustplaats, A12 zuid- zijde, waar een parkeerplaats was die onzichtbaar was voor het voorbijrijdende verkeer. Een bakje in de zon, de luidspreker van de (oproep)radio aan het portierraam en…. wachten op zaken die naar we hoopten niet zouden gebeuren, namelijk on- gevallen op het traject van de snelweg waarvoor wij verantwoordelijk waren. Op een dag komt een goed geklede heer naar onze ambulance lopen en hij begroet ons met de woorden: “Zo, ik kom eens kijken waar mijn bijdrage aan het Rode Kruis aan besteed wordt.” Ik sta op en open het rechterpor- tier. Klap de bijrijderstoel naar voren, waarachter het reservewiel ligt. Met de woorden: ‘Onzichtbaar maar onmisbaar’.” Piet Onink, oud-colonnelid Rhenen. 30. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
17 34. 31. 1930 Bloedtransfusiedienst Dr. H.C.M.J. van Dijk, internist in het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam, vat omstreeks 1925 het plan op om een lokale bloedtransfusiedienst op te richten. Hij stelt aan het bestuur van het Rode Kruis voor om de centrale organisatie van bloedtransfusiediensten als een vredestaak op zich te nemen. Het bestuur stemt hiermee in. De officiële opening van de nieuwe dienst van de afdeling Rotterdam vindt plaats op 24 april 1930. Op 30 april wordt de eerste bloedtransfu- sie verricht. In 1998 fuseert de bloedtransfusiedienst met de Nederlandse bloedbanken tot de stichting Sanquin. 32. 1931 Rode Kruis Strandpost Op 20 juni 1931 opent op het Wassenaarse strand de Rode Kruis Strandpost. Deze is voorzien van verschil- lende hulpmiddelen, waaronder vijf brancards en een zuurstofkamer. Het Rode Kruis bemant de post elk jaar in de zomermaanden voor de ‘droge’ hulp op het strand. Denk hierbij aan kwallenbeten, snijwon- den, schaafwonden, bloedneuzen, botbreuken en verdwaalde kinderen. In 1982 draagt het Nederlandse Rode Kruis de post over aan de reddingsbrigade. 33. 1931 Afdeling Curaçao Het Curaçaose Rode Kruis wordt in 1931 opgericht. Tot 1940 houdt deze organisatie zich op Curaçao hoofdzakelijk bezig met de zorg voor consultatiebureaus, de tuberculosebestrijding en de bloedtransfusiedienst. Als in 1939 het gevaar voor het uitbreken van een oorlog in Europa ernstige vormen aanneemt, richt het Centrale Comité van het Rode Kruis op Curaçao een transportcolonne op die naar Nieuw Guinea gaat. Een deel vliegt vervolgens door naar de Molukken om vandaaruit deel te nemen aan landingen in de door Japanners bezette gebieden in Nederlands-Indië. Daarnaast spelen zij een belangrijke rol in de wederopbouw van de medische dienst van Nederlands-Indië direct na de Japanse capitulatie. Het Curaçaose Rode Kruis is de eerste afdeling in het Caribisch gebied, later volgen ook andere eilanden. 1930 tot 1940 31. 31. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
18 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 38.36.35. 34. 1931 De Radio Medische Dienst Op 10 augustus 1931 wordt de Radio Medische Dienst in het leven geroepen ten behoeve van de hulpverlening aan zieken en gewonden die zich op schepen bevinden waar geen dokter aan boord is. Via Radio Scheveningen kunnen de schepen zich in verbinding stellen met de wachtdokter in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag, die gratis medisch advies geeft. Jaarlijks worden op deze wijze enkele honderden radiografische of telefonische adviezen verstrekt. In 1999 neemt de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) deze taak over. 35. 1934 Prinses Juliana voorzitter Na het overlijden van haar vader Prins Hendrik, neemt Prinses Juliana het voorzitterschap over tot haar inhuldiging in 1948. Ook zij voelt zich zeer betrokken bij het Rode Kruis en vervult haar taak met veel enthousiasme en inzet. Na 1948 wordt Juliana beschermvrouwe van de organisatie, een functie die zij tot haar overlijden in 2004 uitvoert. 36. 1934 Blindengeleidehonden Op 19 maart 1934 richt het Rode Kruis samen met Het Nederlandse Blindenwezen het Nederlandsche Geleidehonden Fonds op. Oud-politieman Van der Most wordt gevraagd om de eerste geleidehonden te trainen. Van der Most twijfelt of een blinde zich, ook in het drukke verkeer van de grote stad, compleet zal overgeven aan een hond. Ondanks zijn twijfels leidt hij een hond op en noemt die hond Sunny. Na drie maanden heeft Sunny het onder de knie en mag zich de eerste Nederlandse geleidehond noemen. Op 30 september 1935 opent Prinses Juliana officieel de geleidehondenschool in Amsterdam. Een goed gekozen locatie, want het ligt midden in de stad en in de buurt van het asiel, de grootste leverancier van aspirant-geleidehonden in die tijd. 37. 1935 Alike Westerhof Alike Westerhof, Rode Kruisverpleegster, krijgt op 20 juni 1935 uit handen van Prinses Juliana als eerste Nederlandse Rode Kruismedewerker de Florence Nightingale medaille uitgereikt, wegens “opofferings- gezindheid en moed.” Westerhof is ambulancever- pleegkundige tijdens de Balkanoorlog en de Eerste Wereldoorlog. Ook is zij docent bij het Rode Kruis in Amsterdam en hoofdverpleegster bij de Vrijwillige Bur- gerwacht. In de Balkanoorlog raakt Westerhof zwaar gewond, maar desondanks blijft zij na haar herstel soldaten en andere slachtoffers verzorgen. In Leens, in de provincie Groningen, is een straat naar haar vernoemd. 38. 1935 Oorlog Italië – Abessinië Als in oktober 1935 de vijandelijkheden tussen Italië en Abessinië (het huidige Ethiopië) beginnen, zendt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance uit naar het gebied. Dat die uitzending niet zonder gevaar is, blijkt als een ambulancearts levensgevaarlijk gewond raakt door twee kogels in de borst. 39. 1938 Opvang vluchtelingen Eind 1938 probeert een stroom vluchtelingen de westelijke grens van het Duitse rijk over te steken. Het Rode Kruis stelt hulpmiddelen ter beschikking voor de geneeskundige verzorging van diegenen die in Nederland asiel krijgen. Onder andere in Den Haag, Deventer en Leeuwarden worden maatregelen getroffen om de opvang van vluchtelingen mogelijk te maken. 40. 1939 Fins-Russische Oorlog Op 30 november 1939 valt de Sovjet-Unie Finland binnen; een hevige strijd met veel slachtoffers barst los. Het Nederlandse Rode Kruis start een hulpactie en stuurt in maart een ambulance naar Finland. In de zomer van 1940 wil de ambulance terugkeren naar Nederland, maar door de Duitse bezetting duurt het tot september voordat de ambulancemedewerkers terug kunnen keren. Het Internationale Rode Kruis stelt in 1912 de Florence Nightingale medaille in. De eremedaille wordt om de twee jaar uitgereikt aan verpleeg- kundigen, helpers en actieve Rode Kruisvrijwil- ligers die zich in tijden van oorlog en bij rampen door dapper gedrag onderscheiden. Sinds 1935 hebben 14 Nederlandse verpleegkundigen en helpsters de medaille gekregen wegens getoonde moed. Marianne Tenthof van Noorden ontvangt in 1991 de medaille voor haar werk voor HIV/Aids patiënten. In 2009 reikt Prinses Margriet de me- daille uit aan vrijwilliger Marieta Wanapa-Luydens op Aruba, vanwege haar jarenlange, bijzondere en volhardende inzet voor het Rode Kruis op het eiland. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
19 41. 41. 1940 Het Surinaamsche Roode Kruis Op 20 juni 1940 wordt in Paramaribo de vereniging ‘Het Surinaamsche Roode Kruis’ opgericht. De vrouw van de gouverneur wordt de eerste voorzitter. De ver- eniging groeit in de eerste jaren snel. Activiteiten zijn onder meer het oprichten van een transportcolonne, EHBO cursussen, het opzetten van een bloedtransfu- siedienst en het doorsturen van berichten aan familie­ leden in de bezette gebieden via het Internationale Rode Kruis in Genève.   Na de onafhankelijkheid van Suriname wordt het ­Surinaamse Rode Kruis in 1983 een zelfstandige nationale vereniging. 42. 1940 Slag om Nederland Op 10 mei 1940 raakt Nederland betrokken in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse aanval op ­Nederlands grondgebied. Nederland wordt aangeval- len op verschillende fronten. Rode Kruismedewerkers en vrijwilligers werken onder gevaarlijke omstandig­ heden. In Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Den Haag en Leiden richt het Rode Kruis noodhospitalen in. De centrale magazijnen in Amsterdam en Leiden sturen materiaal naar Rotterdam, Delft, Den Haag en Heemstede. Na de zware bombardementen op Rotterdam treft Den Haag maatregelen voor het op- vangen van de vluchtelingen. Mede door deze bom- bardementen legt het Nederlandse leger op 14 mei de wapens neer en op 15 mei tekent opperbevelhebber Henri Winkelman het document van overgave. De koninklijke familie vertrekt op 12 mei naar Engeland. Daardoor kan Prinses Juliana haar werkzaamheden als voorzitter van het Rode Kruis niet meer uitvoeren en krijgt mr. W.J. Baron van Lynden de leiding. 43. 1940 London Committee of the Netherlands Red Cross Society Terwijl de activiteiten van het Rode Kruis in bezet Nederland vrijwel beperkt blijven tot het binnen- land, wordt in Londen het London Committee of the ­Netherlands Red Cross Society samengesteld, mede op aandringen van Prinses Juliana. Nadat het Inter- nationale Rode Kruis toezegt dit London Committee te zullen erkennen, vindt op 3 juni 1940 de officiële oprichting plaats. Het London Committee begint later dat jaar met werkzaamheden voor het Netherlands Emergency Committee, dat de hulpverlening aan in Engeland gestrande Nederlanders wil coördineren. Als na de bevrijding van Nederland het bestaansrecht van het Londen Committee vervalt, draagt het comité op 17 april 1946 zijn kapitaal en fondsen over aan het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag, waarmee offici- eel een einde komt aan de wereldwijde werkzaamhe- den van het Nederlandse Rode Kruis in ballingschap. 44. 1940 Bezetting Het Nederlandse Rode Kruis is kritisch over haar eigen rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Al direct na de oorlog wordt een onderzoek ingesteld naar de houding van het Rode Kruis; een commissie onder leiding van verzetsman en oud-concentratiekamp- gevangene Koos Vorrink publiceert een rapport, waaruit blijkt dat het Nederlandse Rode Kruis zich te formalistisch heeft opgesteld. Officieel bekommert het Rode Kruis zich voornamelijk om krijgsgevangenen en militairen en neemt het geen stelling tegen de Duitse bezetter. Het verleent medewerking aan een 1940 tot 1950 41. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
20 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 45.44. anti-joodse bloedtransfusiemaatregel, waarbij joden aanvankelijk alleen bloed mogen afstaan aan joden maar uiteindelijk als donor worden geschrapt. Daarnaast moeten 106 joodse transportcolonnisten het Rode Kruis verlaten; twee maatregelen waarbij het grondbeginsel van onpartijdigheid met voeten wordt getreden. Ook ontvangen Nederlandse burgergevangenen in de concentratiekampen geen pakketten. Dit in tegenstelling tot hun Franse, Noorse of Belgische medegevangenen, wat het allemaal extra pijnlijk maakt. Plaatselijke afdelingen en individuele vrijwilligers zetten zich tegelijkertijd wel degelijk voor de burgerslachtof- fers in, maar verschillende medewerkers vinden het Rode Kruis te zwak en te meegaand met de bezetter en stappen op. Toch verricht het Rode Kruis in zijn moeilijkste jaren ook positief werk. Zo voorziet de Dienst voor Speciale Hulpverlening de kampen Vught en Amersfoort wel regelmatig van voedsel en wordt er veel zorg verleend aan oorlogsgewonden. Daarnaast treden het Infor- matiebureau en Correspondentiebureau in werking. Ook verleent het Rode Kruis voor zover mogelijk hulp aan politieke gevangenen in Nederland. Wanneer Nederland vanaf september 1944 frontgebied wordt, verlenen plaatselijke afdelingen en vrijwilligers hulp waar dit maar kan: ze redden en verzorgen gewonde soldaten – meer dan eens tijdens de gevechten. Enkele tientallen vrijwilligers komen om terwijl zij hun Rode Kruistaak uitvoeren. In november 1944 legt het bestuur haar taak neer nadat de bezetter de ‘deutschfreundliche’ heer Piek tot secretaris- generaal benoemt. Vanaf dat moment ligt het Rode Kruiswerk (de afdelingen sluiten zich bij het bestuur aan) in het bezette deel van Nederland formeel stil. Intussen gaat het grootste deel van het Nederlandse Rode Kruis echter ondergronds verder en zet zijn taken als het ‘Zwarte Rode Kruis’ voort tot de bevrijding in mei 1945. 45. 1941 Kamp Amersfoort In de geschiedenis van het Rode Kruis neemt het ‘Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort’ bij Laan 1914 een bijzondere plaats in. Dit kamp wordt door de Duitse bezetter in augustus 1941 geopend om er gevangenen tijdelijk in onder te brengen. Tot aan de bevrijding zitten in totaal ruim 35.000 mensen korte of langere tijd vast onder erbarmelijke omstandigheden. Persoonlijk verhaal “Op donderdag 30 maart om 5.45 uur vond weer een transport plaats van 400 gevangenen. Deze trein zou 11 minuten oponthoud hebben te Eindhoven. In deze korte tijd wilden wij de gevangenen erwtensoep en koffie geven, beide afgestaan door de Philips gaar- keuken. De transportcolonne hielp mee de gamellen, die op wagentjes geplaatst waren, zo vlug mogelijk voor elke wagon te rijden. Eén dame van het bestuur, drie helpsters en één lid van de transportcolonne waren nodig om één wagon te bedienen. De leden van de transportcolonne zorgden tevens voor het uitdelen van sigaretten, die beschikbaar waren ge- steld door familie Mignot. De stationschef forceerde door een technische storing het oponthoud tot 15 minuten. (…) Op dinsdagavond 4 april kregen wij pas het sein dat de volgende ochtend om 5.45 uur weer een transport met 375 gevangenen voorbij zou komen. Door buitengewoon snelle medewerking van de melkinrichting en gaarkeuken stond het Rode Kruispersoneel de volgende ochtend klaar met pap en koffie. Doordat het de vorige keer gevangenen gelukt was uit de trein te ontsnappen, was de Duitse bezetting van de trein razend van woede toen zij daar in het donker het Rode Kruis klaar zag staan met het doel weer in de trein te stappen. Mevrouw Van Anrooy werd haast uit de trein geslingerd. In één woord, het was vreselijk, en wij dachten niets aan de gevangenen te kunnen geven. Na enige minuten ­probeerden wij het echter toch en het lukte aardig, maar wij kwamen in het geheel niet klaar. Terwijl de trein zich in beweging zette riep iemand van het Hollands treinpersoneel: “Ga mee in de goede- renwagon”, met als gevolg dat 15 leden personeel en gamellen de goederenwagon in rolden. De stationschef te Eindhoven had zijn collega te Venlo opgebeld om hem op de hoogte te brengen van het gevolg, dat het hele spoorwegpersoneel te Venlo met wagentjes klaarstond om ons zo snel mogelijk met de uitdeling te helpen. (…) Allen, die aan dit echte Rode Kruiswerk hebben meegeholpen zullen dit niet licht vergeten, deze herinnering aan donkere perrons, wanhopige familieleden die de nummers van de gevangenen langs de trein lopen te gillen, de loerende blikken van de verkeerde marechaussees en de ongebroken pit van de gevangenen.” Mevr. H.A. van Riemsdijk-Philips in het ­jaarverslag van 1944 44. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
21 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 46. Het regiem is er ongekend wreed. Ziekte en uitput- ting maken veel slachtoffers, terwijl grote aantallen ­mensen ook het leven verliezen door executies en ander geweld. Veel gevangenen worden doorgestuurd naar concentratiekampen in het oosten. In het begin kunnen burgers af en toe wat hulp ­bieden, totdat het Rode Kruis er rond 1943 in slaagt dit in de diverse kampen in ons land min of meer structureel te doen. Rode Kruis Amersfoort verzorgt bijvoorbeeld voedselpakketten die via zijn dienst hun bestemming kunnen bereiken. Medio april weet het Rode Kruis (in de persoon van Loes van Overeem- Ziegenhardt) letterlijk de leiding van Kamp Amersfoort over te nemen. De geallieerden zijn in aantocht en daarom bedingt ze een overdracht, waardoor ze de levens van de aanwezige gevangenen veilig stelt. 46. 1944-1945 Bevrijding Op 15 september 1944 wordt officieel gemeld dat de eerste Nederlandse gemeenten Eijsden en Maastricht bevrijd zijn. De Duitse troepen bieden felle tegen- stand. Nijmegen wordt op 21 september bevrijd, maar door het mislukken van Operation Market Garden bij Oosterbeek en Arnhem wordt de rest van Nederland pas in mei 1945 bevrijd. 47. 1944-1945 Hulp aan de bevrijde gebieden In 1944 ziet in bevrijd Zuid-Nederland een tijdelijk ‘comité van het Nederlandsche Roode Kruis’ het licht. Onder leiding van dit comité wordt direct op grote schaal hulp verleend aan de slachtoffers van de bezetting. Ook ontstaat de Hulp Actie Roode Kruis (HARK), een organisatie verantwoordelijk voor de verdeling van hulpgoederen. Aan de distributie van het zogenaamde Zweedse witte brood, enkele dagen vóór de algehele bevrijding van Nederland, wordt een grote ledenwerfactie verbonden waardoor het ledental stijgt van 39.000 naar 500.000. De gezondheid van de bevolking is door onder- voeding en ziekten sterk ondermijnd. Talloze zieke landgenoten wachten in concentratiekampen en gevangenissen op vervoer naar Nederland. Ook in Nederlands-Indië is veel medische hulp nodig. Daar worden ook 250.000 Nederlanders vermist. In zeer korte tijd beschikt het Rode Kruis over ­mensen en materiaal om op al deze terreinen hulp te verlenen. 48. 1946 Repatriëring Gevangenen in de concentratiekampen verwachten na de bevrijding door het Rode Kruis te worden ­geholpen, maar in de eerste weken na de bevrijding van de kampen schittert het Nederlandse Rode Kruis door afwezigheid. Veel overlevenden worden door Belgische en Franse hulpverleners gerepatrieerd. Ook de transportcolonnes van het Nederlandse Rode Kruis ontbreken. Belangrijkste reden lijkt dat Nederlandse autoriteiten inschatten dat zij de grote stroom repatrianten niet aankunnen en mensen daarom aan de grens tegenhouden. Geleidelijk aan echter verbetert het Nederlandse Rode Kruis de hulpverlening. Behalve medische teams zet het ook tracing teams in om mensen te helpen hun familieleden en naasten op te sporen. 49. 1946 Hulpverlening ­ ex-krijgsgevangen in Thailand In het voorjaar van 1946 zendt het Nederlandse Rode Kruis vrijwilligers uit naar Thailand om daar hulp te bieden aan 11.000 Nederlandse ex-krijgsgevangenen. Deze militairen zijn tijdens de oorlog gevangen ­genomen en wachten in het oerwoud van Thailand op hun bevrijding. Persoonlijk verhaal “Ik overleefde het jappenkamp en eind 1946 werd ik met mijn ouders met de Nieuw Amsterdam naar Nederland gebracht. Die reis duurde weken en toen we in het Suezkanaal kwamen, waren er in de plaats Al Ballah aan de wal grote loodsen met kleding en dekens. Daar kreeg ik van het Rode Kruis een winterjas, dekens en witte wollen wanten, dat weet ik nog goed. Later tijdens de overtocht gleed ik uit op het bevroren en gladde dek. Ik had nog nooit een echte winter met ijs en sneeuw meegemaakt. Toen ik na mijn val aan mijn gezicht voelde, waren mijn wanten ineens rood. De wond viel gelukkig mee, maar ik was wel heel erg geschrokken. Zoiets vergeet je nooit meer. Overigens, een van de dekens die ik kreeg heb ik pas in 2005 weggedaan, zo goed waren die.” Mevrouw Raadsen uit Wijk bij Duurstede 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
22 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 52.51.51. 50. 1946 Rode Kruis Korps De Tweede Wereldoorlog toont onder meer de noodzaak aan van een nauwe samenwerking tussen alle colonnes in het land. Deze samenwerking is nergens vastgelegd, zodat de (transport)colonnes vrijwel overal als zelfstandige eenheden, zonder enige coördinatie, optreden. De lokale afdelingen besluiten daarom direct na de bevrijding tot nauwere samen- werking: op 1 mei 1946 wordt een centraal geleid Rode Kruis Korps opgericht. 51. 1946 Lectuurdienst Het Nederlandse Rode Kruis richt in 1946 een lande- lijke lectuurdienst op. De doelstelling ervan is boeken en tijdschriften in te zamelen voor verspreiding onder chronisch zieken, bejaarden en gehandicapten, en levering aan medische en sociale instellingen. Het hoofddepot van de lectuurdienst is in Den Haag. Men kan de boeken en tijdschriften deponeren in plaatselijke lectuurhuisjes. Deze worden eenmaal in de drie weken geleegd. In 1966 zijn er ongeveer vijfhonderd inzamelpunten. Vrijwilligers op het depot sorteren en verzenden de lectuur. Het Rode Kruis stopt vanwege de toenemende kosten op 1 januari 1983 met de landelijke lectuurdienst. 52. 1946 Welfare Naar het voorbeeld van het Britse Rode Kruis, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog een bezig- heidstherapie ontwikkelt voor gewonde en zieke militairen, introduceert het Nederlandse Rode Kruis deze therapie in 1946 in Nederland onder de naam ‘welfare-werk’. Deze bezigheid – in de ruimste zin van het woord – wordt aangepast aan de fysieke en psychische mogelijkheden van langdurig zieken. ­Aanvankelijk worden deze activiteiten alleen aange- boden in militaire hospitalen. In enkele jaren groeit deze Rode Kruistaak echter zo, dat ook patiënten in bijvoorbeeld ziekenhuizen, sanatoria, psychiatrische inrichtingen en revalidatiecentra betrokken worden. Al snel groeit ook het besef dat veel patiënten die naar huis worden gestuurd terwijl ze nog niet geheel hersteld zijn, toch graag bezig willen blijven. Voor deze thuisliggende zieken die graag door willen gaan met de bezigheidstherapie, start in 1948 een nieuw ­vrijwilligerskorps; de afdeling Welfare. Deze blijft tot 1988 bestaan. 53. 1946 Uitzendingen Nederlands-Indië Vele woorden kunnen gewijd worden aan het werk van het Nederlandse Rode Kruis vlak na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Meer dan 800 Rode Kruismensen vertrekken per schip of per vliegtuig richting het oosten om de bevolking te Persoonlijk verhaal “Beste en lieve medewerksters van de boekenvoor- ziening! Wat een zalige verrassing heeft u mij be- zorgd met het pakket! Mijn gezinsverzorgster stond ermee om me heen te springen en toen ik het uitpak- te was ik dolenthousiast. Drie cadeaus: een agenda, een bouwpakket van een Mercedes 1902 (waar ik in mijn vroege jeugd nog een keertje vol angst in gereden heb) en een heerlijke puzzel. Ik woon erg afgelegen en kan alleen één of twee keer per jaar met de koopavond boodschappen doen, dan komt er niet veel van eens echt iets voor je hobby uit te zoeken in je karretje. Dankzij u verveel ik me zelden, hoewel ik wel zenuwtabletten en oppeppers moet slikken. Ze bewonderen me wel eens, maar dan geef ik eerlijk alle eer aan de medicijnen en aan u. Als ik u allen niet had, de boekenzendingen, zou ik het niet erg zien zitten…” Mevrouw Corry Mooy uit Diemen 53. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
23 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 54.53. helpen bij de wederopbouw. In de drukste periode vliegen zelfs viermaal per week vliegtuigen van Nederland naar Indië (het huidige Indonesië). Gedurende de Japanse bezetting is het onmogelijk om in georganiseerd verband te werken; hierdoor gaat de hulpverlening in die periode moeizaam. Maar zodra de val van Japan een feit is, ontstaan er in Batavia (het huidige Jakarta), Bandoeng en Soerabaja kernen van hulpverlening. Diverse medische teams vanuit de ‘Oost-Indische kamer van het Nederlandse Rode Kruis’ bemannen deze kernen. Van hieruit kunnen zij zich verspreiden over de rest van het land. 54. 1947 Nijmeegse Vierdaagse In 1947 helpt het Nederlandse Rode Kruis voor het eerst mee bij de Vierdaagse van Nijmegen. Dan lopen er 6.776 deelnemers mee. Nu, 65 jaar later, is dat aan- tal vele malen groter: ieder jaar werken honderden EHBO-vrijwilligers een week lang met man en macht om ruim 42.000 wandelaars over de eindstreep te helpen. Ze kunnen bij het Rode Kruis terecht voor spierkramp, blaren en insectenbeten, maar ook voor zwaardere ongevallen als flauwtes of een hartaanval. In 2012 worden ruim 5.700 mensen behandeld. ­Hiervoor gebruikt het Rode Kruis 2.500 wattenstaaf- jes, 13 liter jodium, 10,8 liter kamferspiritus, 10 km aan pleisters, bijna 10.000 gaasjes en maar liefst 20.000 handschoenen. 55. 1948 Moedermelkcentrale De Moedermelkcentrale, die het Rode Kruis op 1 januari 1948 opricht, heeft als voornaamste taak het “lyofiel drogen” van ingezamelde moedermelk. Er zijn verschillende inzamelcentra, waar moeders hun moedermelk gratis afstaan. Vanuit deze centra wordt de melk verzonden naar het Centrale Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst in Amsterdam. Hier wordt de melk eerst gepasteuriseerd om eventueel aanwezige ziektekiemen te doden. Vervolgens wordt de melk ingevroren en ten slotte gedroogd. Het ontstane melkpoeder is zo jaren houdbaar. De melk is bestemd voor zuigelingen die bij de eigen moeder niet de hoeveelheid melk krijgen die zij nodig hebben. In 1973 wordt de Moedermelkcentrale opgeheven door de grote opmars van vervangings- middelen. 56. 1949 Rode Kruis als ziekenvervoerder Tot 1945 wordt het vervoer van liggende patiënten nagenoeg uitsluitend verzorgd door beroepsver- voerders, gemeentelijke geneeskundige diensten en slechts enkele plaatselijke Rode Kruisafdelingen (Hengelo, Arnhem en Weesp). Na de bevrijding is het ambulancematerieel in Nederland aanzienlijk minder, maar dankzij schenkingen is het landelijk bestuur in staat aan een aantal plaatselijke afdelingen één of meer ambulances toe te wijzen. Dag en nacht staan deze paraat om te voldoen aan de talrijke hulpvragen. 54. 55. 56. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
24 61. 57. 1950 Hoornvliestransplantaties Eind jaren ’40 wordt duidelijk dat gehele of gedeelte- lijke blindheid in een aantal gevallen tegengegaan kan worden door hoornvliestransplantaties. Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezond- heid neemt het Nederlandse Rode Kruis in 1950 de taak op zich om de bevolking te wijzen op de ­mogelijkheid van hoornvliestransplantaties en om donors te werven. De oprichting van de Centrale Commissie voor de Hoornvliesinstanties van het ­Nederlandse Rode Kruis is daarmee een feit. 58. 1951 Eerste Rode Kruis boottocht Het is de Hengelose huisarts Franz Delhez die het idee heeft om mensen die door ernstige ziekte of ­invaliditeit thuis aan bed gekluisterd zijn, een boot- tocht aan te bieden. Het Rode Kruis ondersteunt dit plan van harte en zo kan in 1951 de eerste vaart ge- maakt worden met het gehuurde schip ‘Gelderland’. Later wordt dat tot 1958 de ‘Kasteel Staverden’. Dit schip blijkt echter niet gedurende de zomer ingezet te kunnen worden. Dat maakt de behoefte aan een eigen schip met speciale voorzieningen urgenter. In 1959 wordt daarom de J. Henry Dunant in de vaart genomen, die tot op de dag van vandaag vaart. 59. 1951 Beentransplantatiedienst Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid besluit het Nederlandse Rode Kruis op 6 juli 1951 te gaan meewerken aan het aanmaken en distribueren van zogenaamde beentransplantaten. De ‘bevrorenbeencentrale’ wordt gevestigd in het gemeentelijke slachthuis van Amsterdam, waar van geconserveerd kalfsbot de spanen en snippers wor- den bereid die chirurgen bij verschillende operaties nodig hebben. 60. 1952 Trombosedienst Op initiatief van het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag wordt in 1952 de Stichting Rode Kruis ­Trombosedienst ’s-Gravenhage opgericht. Later volgen er diensten in onder meer Delft, Leeuwarden en Almelo. Deze dienst heeft als doel thuisliggende patiënten met trombose of dreigende trombose te bezoeken, waarbij bloed wordt afgenomen voor onderzoek. Met de uitslagen van dit onderzoek kan de samenstelling en dosering van medicatie worden vastgesteld. Een van de voordelen van deze methode is dat patiënten eerder uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden of zelfs helemaal thuis mogen blijven. 61. 1953 Watersnoodramp Op 31 januari 1953 voorspelt het KNMI in de namid- dag “guur weer en gevaarlijk hoog water”. Dat het water hoog staat, is op zich niet verontrustend; dat komt wel vaker voor. Maar in de vroege morgen van 1 februari belt de nachtredactie van het ANP met het Rode Kruis. Zuidwest-Nederland is getroffen door de grootste natuurramp van de twintigste eeuw. Dijken zijn doorgebroken en 20.000 hectare land is over- spoeld; veel slachtoffers zijn verrast in hun slaap. Het Rode Kruis komt meteen in actie. Diezelfde dag vertrekken Rode Kruiscolonnes met hulpgoederen naar het rampgebied. Er komt een ‘bureau Waters- nood’ in Den Haag voor de coördinatie van de hulp. 1950 tot 1960 61. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
25 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 65.63.61. Inzamelingsacties leveren al snel veel geld en goederen op. Er is werk te verzetten: geëvacueerden opvangen, voeden en verzorgen, kleding sorteren en verstrekken, medicijnen en andere noodhulpgoederen distribueren, noodziekenhuizen inrichten enz. Talrijke vrijwilligers melden zich om te helpen. Het Internatio- nale Rode Kruis draagt bij met onder meer noodwo- ningen en landbouwwerktuigen. 1.835 Nederlanders verliezen het leven in die ­verwoestende februarinacht. 62. 1953 Vakantieweek invalide jongeren In 1953 organiseert het Rode Kruis de eerste vakantieweek voor jongeren met lichamelijke of sociale beperkingen. Al bijna zestig jaar dus! Gedurende deze vakantieweek genieten jongeren samen met leeftijdsgenoten van tal van activiteiten en uitstapjes op een van de vier bijzondere locaties. 63. 1955 Parachutistencommando In overleg met de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart wordt in mei 1955 het ‘parachutisten- commando Rode Kruis Korps” als nieuw onderdeel aan het Rode Kruis toegevoegd. Een twaalftal reeds gebrevetteerde leden van de Eerste Nederlandse ­Parachutistenclub begint in oktober 1955 in Leiden met een opleiding tot Eerste Hulpverlener van het Rode Kruis Korps. Het parachutistenkorps wordt eind 1966 opgeheven. 64. 1956 Hongaarse Opstand Een door studenten georganiseerde betoging leidt op 23 oktober 1956 tot een opstand tegen het communistische regime in Hongarije. Deze massale volksopstand duurt tot 4 november, wanneer Sovjet- troepen het land bezetten en de opstand neerslaan. De opstand kost duizenden het leven en meer dan 150.000 mensen vluchten naar onder andere Oostenrijk. Het Nederlandse Rode Kruis opent een speciaal gironummer waarop ruim vijf miljoen gulden binnenkomt. Hiermee worden onder meer 2160 sets bloedplasma naar Hongarije gevlogen. Verder worden er verband- en geneesmiddelen, voedsel en dekens naar Oostenrijk gestuurd. Vanwege de grote stroom vluchtelingen neemt het Nederlandse Rode Kruis, op verzoek van onder meer de Oostenrijkse regering en de VN, de leiding van twee vluchtelingenkampen in Oostenrijk op zich. Vanaf november ontvangt ­Nederland zelf ook een grote groep Hongaarse ­vluchtelingen. Zij zijn onderweg naar Canada en krijgen tijdelijk onderdak in Nederland. 65. 1956 Drumband Rode Kruis Korps De heer Meulman, Rode Kruis commandant van het Rode Kruis Korps, merkt tijdens de Nijmeegse Vier- daagse op dat veel binnenkomende detachementen begeleid worden door muziekkorpsen. Maar als zijn eigen Rode Kruismensen voorbij trekken, blijft het stil. Hierom wordt op 21 augustus 1956 de Drumband van het Rode Kruis Korps opgericht. De beginperiode is voor de band erg druk. Alle plaatselijke afdelingen proberen het korps voor een optreden te strikken. In die tijd wordt er van en naar een optreden gereisd per open vrachtwagen, ­uiteraard met een huif en met rampendekens over de knieën tegen de kou. In 2003 worden alle afdelingen afgestoten die geen directe medische hulpverlening geven; dit betekent helaas ook het einde van de Rode Kruis Drumband. Persoonlijk verhaal “… In het klooster waren intussen de broeders met onze helpsters bezig met het opzetten van de ledikanten uit het Rode Kruisrampendepot. Ook werden er ledikanten en beddengoed aange- sleept uit de omliggende boerderijen. De dames hadden daar de handen vol aan; zeker toen daar de ­opvang van de geëvacueerden nog bijkwam.” Frans IJsselstijn, Rode Kruishelper persoonlijk verhaal Evelien Eekhoorn nam deel aan een vakantieweek voor jongeren. “In het begin was het nogal onwennig en onbekend, maar dat gevoel verdween heel gauw. Al snel was het alsof we samen één grote familie waren. Nu kijk ik terug op één van mijn mooiste weken van mijn leven. Ik hoop het zeker nog eens mee te maken!” 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
26 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 67.66. 66. 1956 Zwemmen voor minder validen In verschillende zwembaden in het land verzorgt het Rode Kruis zwemmen voor gehandicapten. Al sinds 1956 helpen vrijwilligers mensen met een verstande- lijke en/of lichamelijke handicap bij hun activiteiten in en rond het zwembad. Voor sommigen om lekker in beweging te blijven, voor anderen om diploma’s te behalen. 67. 1959 J. Henry Dunant te water De eerste ‘J. Henry Dunant’ vaart op 1 juni 1959 vanuit Deventer uit voor een weektocht. Zieken, gehandicapten en ouderen liggen op grote zalen waar ook de verzorging plaatsvindt en eten ook in bed. Sinds 1996 vaart de derde ‘J. Henry Dunant’, een ongekend populair vakantieschip. Door alle faciliteiten aan boord is het tegenwoordig een stuk aangenamer reizen. Verblijven met brede gangen, ruime liften, tweepersoonskamers, verstelbare bedden en aangepaste badkamers zijn daarvan het bewijs. De koks houden rekening met het dieet van de gasten en de verpleegkundigen en vrijwilligers geven zorg, hulp en begeleiding. Daarnaast worden er verschillende uitstapjes buiten het schip aangeboden. Een weekje weg wordt zo een weekje genieten zonder zorgen voor mensen die anders niet of nauwelijks zelfstandig buiten komen. 68. 1959 Nationale Rode Kruis Rally Het idee voor een autorally voor het Rode Kruis is niet iets van de laatste jaren. Al in 1959 organiseert Motorclub ‘De Wegkruisers’ een Rode Kruis Rally. Inschrijven kan dan voor 10 gulden. Tegenwoordig is de rally een stuk exclusiever; zo rijdt alleen de ‘crème-de-la-crème uit de autobranche’ mee en is het inschrijfgeld ook ‘iets’ verhoogd. “Combineer dit met de mooiste landschappen van Nederland, racesport-, verzets- en filmhelden, de minister-president, leden van de koninklijke familie en u krijgt de huidige Rode Kruis Rally zoals die sinds 2000 gereden wordt. Zo’n evenement is wellicht niet helemaal te rijmen met mensen in nood, maar het substantiële bedrag dat dankzij de Rally elk jaar wordt geschonken aan het Rode Kruis is dat wel. We halen met de Rally ongeveer € 100.000 per jaar op,” aldus de organisatie. Persoonlijk verhaal Jacomien (27): “Ik help mee bij het zwemmen voor minder validen. Wij zwemmen met een groep van vijftien tot twintig personen. Onder onze zwemmers zitten mensen van twintig tot tachtig jaar oud. De rolstoelers hebben veel hulp nodig; degenen die slecht ter been zijn, ondersteunen we als ze naar het zwembad lopen. Het klikt erg goed onderling. Naast een leuke, ontspannende activiteit is het voor de deelnemers ook een so- ciaal gebeuren. Ze leggen contacten en zijn even uit hun dagelijkse omgeving. Lopen en zwemmen is voor niet-gehandicapten iets vanzelfsprekends. Door dit werk te doen, zorgen wij dat het voor ge- handicapten ook vanzelfsprekend wordt. Het kost weinig tijd, maar je krijgt er zoveel enthousiasme voor terug van de deelnemers.” Persoonlijk verhaal “Ik denk dat het 1962 was. In die tijd lagen ‘de patiënten’, want zo noem ik ze nu maar, met een achteruitkijkspiegeltje in bed en kwamen er van zaterdag tot zaterdag niet uit. Als deze mensen dan thuis kwamen, waren ze zó stijf. Fysiotherapie kregen ze ook niet op het schip. De Henry Dunant had een schoorsteen die uit elkaar gedraaid moest worden als we onder een brug door moesten varen. Dit uit elkaar draaien moest soms voor straf gedaan worden, als je bijvoorbeeld maar half in uniform van boord ging. Destijds ging dr. Stumphius mee als arts. Hij heeft dit voor straf een keer moeten doen. Ook moest één van de Rode Kruisers eens op het topdek verschijnen met een zwemvest aan en een zuidwester op zijn hoofd. Hij dacht dat hij overboord gegooid zou worden en had voor de zekerheid een zwembroek aangetrokken. Hij werd op het topdek met de brandslang bewerkt, waar niet alleen hij nat van werd, maar ook de ­omstanders. Ik denk nog steeds met veel plezier aan dit schip terug.” J. Maas 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
27 70. 69. 1960 Hulpactie Congo De overdracht van de soevereiniteit door de Belgische regering aan de Congolese autoriteiten leidt al snel tot een groot gebrek aan medische verzorging van de bevolking in Congo. De Internationale Federatie in Genève doet een beroep op de nationale Rode Kruisverenigingen om medisch personeel ter beschik- king te stellen. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt een bloedtransfusieteam naar Congo. Op 28 juli 1960 start dit team zijn werkzaamheden in Leopoldstad. Naast de directe hulpverlening besteedt het team vooral aandacht aan de opleiding van Congolees personeel. 70. 1962 Treinramp Harmelen Op 8 januari 1962 wordt Nederland getroffen door de zwaarste spoorwegramp in zijn historie: de treinramp van Harmelen. Twee passagierstreinen botsen op elkaar, met 93 doden en 52 gewonden tot gevolg. Hoewel het Rode Kruis niet in de alarmering wordt betrokken, zenden de afdelingen Utrecht en Den Haag ambulances naar de plaats van het onheil. De colonnecommandant van de afdeling Utrecht, dr. J.G. Herschel, verricht nuttig werk door een ­informatiebureau te improviseren dat aan vele ­honderden informatieverzoeken kan voldoen. 71. 1963 Rode Kruis Bungalow Someren In 1963 neemt mevrouw H.A. van Riemsdijk-Philips het initiatief tot het bouwen van een vakantieoord voor mensen die door hun chronische ziekte, handicap of sociaal isolement niet zelfstandig met vakantie kunnen. Zij is in die tijd als voorzitter van het Eindhovense Rode Kruis nauw betrokken bij het selecteren van gasten voor het vakantieschip, de ‘J. Henry Dunant’, en constateert een ernstig tekort aan vakantiemogelijkheden voor deze categorie gasten. Zo ontstaat de ‘Rode Kruis Bungalow’ van de afde- ling Eindhoven, die 49 jaar later nog steeds een zeer gewilde vakantiebestemming is voor gasten uit het hele land. Ook maken Eindhovense ­verpleegtehuizen graag gebruik van de accommodatie. Inmiddels hebben ruim 16.000 gasten er hun vakantie door- gebracht, iedere week bijgestaan door zeven zeer toegewijde vrijwilligers: een verpleegkundige, vier verzorgers en een keukenploeg. 72. 1963 Kennedymars De Kennedymars is een wandeltocht van 50 mijl (80,467 km) die binnen 20 uur gelopen moet worden. Deze wandeltocht is vernoemd naar de Amerikaanse president John F. Kennedy, die zich afvroeg of officieren van het US Marine Corps voldoende uithoudingsvermogen hadden om binnen 20 uur 50 mijl te lopen. Nadat verschillende militairen deze tocht maakten, voelden vele (Amerikaanse) burgers zich uitgedaagd en gingen ook op pad. Sinds 1963 helpt het Rode Kruis, voornamelijk de afdeling Sittard, bij dit evenement. In het begin ging het wel anders dan nu. Zo werden prikpennen en injectiespuiten niet weggegooid maar ontsmet, waren pleisters eerder uitzondering dan regel en was het niet uitzonderlijk dat een vrijwilliger de 80 kilometer op de fiets moest afleggen. Tegenwoordig zijn er rond de 125 vrijwilligers verdeeld over 8 posten langs de route. In 2012 behandelen zij 421 lopers. 73. 1964 Hotel De Valkenberg Op de heuvelrand van de Oost-Veluwezoom wordt in 1834 een landhuis gebouwd met uitzicht over de IJssel. Omringd door twaalf hectare bos, prachtige tuinen en velden is het een vakantieoord bij uitstek. In 1964 schenkt de eigenaresse, mevrouw Van Hoboken 1960 tot 1970 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
28 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 76.71.69. – Van Sminia, het landgoed aan het Nederlandse Rode Kruis, ter gelegenheid van het aanstaande 100-jarige bestaan van de vereniging. Hotel De Valkenberg ligt op een uitgestrekt landgoed en biedt volop mogelijkheden tot ontspanning. Honderden ouderen, chronisch zieken en gehandicapten per jaar vieren er vakantie en krijgen professionele begeleiding door zowel Rode Kruisberoepskrachten als vrijwilligers. In 2012 besluit het Rode Kruis de exploitatie van Hotel de Valkenberg over te dragen aan een andere partij. 74. 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis Prinses Margriet is al vanaf haar studententijd actief bij het Rode Kruis. Na haar studietijd, in 1966, doet ze een opleiding tot Rode Kruis Helpster 1e klas en loopt verschillende stages bij het Rode Kruis. Daarna doet ze meerdere malen vrijwilligerswerk bij het Rode Kruis, onder meer op het schip de J. Henry Dunant. Na haar actieve rol als vrijwillige verpleegster, wordt ze in 1987 benoemd tot vicevoorzitter van het Rode Kruis. Vanuit deze functie bezoekt ze meerdere ramp- en oorlogsgebieden. In Afrika gaat ze langs bij aidswezen. Tijdens de Kosovo-oorlog bezoekt ze een vluchtelingenkamp in Albanië. Haar betrokkenheid bij de slachtoffers en vrijwilligers is groot. In 1984 ontvangt Prinses Margriet een Kruis van Verdienste. Dit is de hoogste onderscheiding die het Nederlandse Rode Kruis toekent aan personen die zich op een bijzondere wijze hebben ingezet voor het Rode Kruis. In 1995 wordt ze gekozen als voorzitter van de Standing Comittee. In 2000 zet Prinses Margriet klimaatverandering op de agenda bij het Rode Kruis en ze is nauw betrokken bij de oprichting van het klimaatcentrum in Den Haag in 2002. Het klimaatcentrum is een expertisecentrum van het Internationale Rode Kruis op het gebied van klimaat- verandering. In 2011 wordt de prinses benoemd tot erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis. 75. 1966 Ambulances langs de snelweg In 1966 start het Rode Kruis op verzoek van de algemene verkeersdienst en de Rijkspolitie een ambulanceproject aan het begin en het einde van de bouwvakantie. Het project groeit in de jaren daarna uit tot een tiental posten (caravans) langs de snelwegen, waar tijdens de weekenden speciaal opgeleide vrijwilligers paraat staan voor hulpverlening. Begin jaren ’80 stopt het project om twee redenen: de maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat professionele hulp de inzet van vrijwilligers overbodig maakt en de wetgeving verandert. De komst van de Wet Ambulancevervoer in 1979 dwingt het Rode Kruis min of meer te kiezen tussen doorgaan of afstoten van het ambulancewerk. Men voorziet dat hogere eisen gesteld zullen worden aan personeel en materieel en dat het hierdoor nog moeilijker wordt de dienst met vrijwilligers voort te zetten. 76. 1967 Nigeriaanse Burgeroorlog Wanneer in 1967 de Biafra-regio zich onafhankelijk verklaart van Nigeria, ontstaat er een burgeroorlog in het gebied. De Nigeriaanse overheid gebruikt het uithongeren van de bevolking als wapen, wat leidt tot een humanitaire ramp. Het is de eerste keer dat Nederland met beelden van uitgehongerde kinderen wordt geconfronteerd. Dit leidt tot grote financiële hulp door middel van verschillende campagnes. Het Nederlandse Rode Kruis zendt in 1968 een medisch team naar het gebied. Ook in Nederland zelf wordt hulp verleend. Zo komen op 3 mei 1969 op vliegbasis Soesterberg elf Biafranen aan. Deze oorlogsslachtof- fers worden in Nederland verpleegd. Persoonlijk verhaal Mevrouw Annette de Rooy (85 jaar) heeft genoten van een zesdaags verblijf in De Valkenberg: “Ik heb niet aan alle uitstapjes meegedaan; dat is te vermoeiend voor mij omdat ik problemen met mijn hart heb. Het eten en de kamers vond ik geweldig, in het duurste hotel heb je het niet beter! Ik heb vier ochtenden onder begeleiding gezwommen in het heerlijke zwembad”. 74. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
29 79. 77. 1970 Verbindingsdienst Rond 1970 krijgt elke provincie van het landelijk bestuur een set verbindingsmiddelen, geschikt voor een radiofrequentie die alleen door het Rode Kruis gebruikt mag worden. Ongeveer 180 vrijwilligers zijn actief in de verbindings- dienst van het Nederlandse Rode Kruis. Zij zijn in staat om in rampomstandigheden de communicatie met alle ingezette vrijwilligers te verzorgen, ook als de reguliere middelen voor telecommunicatie uitvallen. Dit is een situatie waarmee Nederland vrijwel nooit te maken heeft, maar door zeer regelmatige inzetten blijft de kwaliteit van deze ploeg en de middelen ge- waarborgd. Zo blijft het Rode Kruis goed voorbereid. 78. 1970 Eerste Hulp bij Pinkpop In 1970 wordt de allereerste editie van Pinkpop georganiseerd. Een eendaags festival zonder camping, dat plaatsvindt in de Zuid-Limburgse stad Geleen; logischerwijs zorgt de afdeling Geleen voor de hulpverlening. Er zijn tien EHBO-vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis en een ambulance van de afdeling Geleen actief. Daarnaast is er nog een arts aanwezig. De meeste letsels zijn snijwonden door het aanwezige glas op het terrein. Tegenwoordig is Pinkpop een stuk groter: in plaats van één dag worden de gasten drie dagen non- stop vermaakt, is er een grote camping en zijn er gemiddeld zo’n 4.000 zorgcontacten tijdens deze drie dagen, die nu door meer dan 70 Rode Kruisvrijwilligers op zich worden genomen. Zij werken vanuit diverse kleine en grote Rode Kruisposten op het terrein en zetten zich 24 uur per dag in (met name op de camping). 79. 1971 Vluchten met Martinair Als Prinses Margriet haar naam geeft aan een vlieg- tuig van Martinair, belooft directeur Martin Schröder dat hij eens per jaar een korte vliegvakantie zal organi- seren voor chronisch zieke en gehandicapte mensen. De eerste vlucht vindt in 1971 plaats en heeft als Persoonlijk verhaal Twaalf Nederlandse gezinnen met zieke of gehan- dicapte kinderen vlogen in 2010 in vier dagen op en neer naar Orlando voor een onvergetelijke vakan- tie met hun favoriete Disneyfiguren. Luchtvaart- maatschappij Martinair organiseerde voor het 39e achtereenvolgende jaar een bijzondere vlucht voor bijzondere vakantiegangers van het Nederlandse Rode Kruis. Demi van Megen en haar familie uit het Noord-Limburgse Maasbree waren ook van de partij. Doel van de vierdaagse trip naar het Disney Resort in Orlando is om zieke kinderen en hun ouders na een zware periode een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Kinderen zoals Demi, die in 2009 eindelijk klaar was met haar chemokuur tegen de leukemie, die ze voor de tweede keer in haar korte leven had gehad. En dat moest natuurlijk gevierd worden. Moeder Marjo koestert met name de onderlinge verbondenheid van de gezinnen tijdens de Orlando- trip. “Je communiceert op een ander niveau. Je begrijpt elkaar beter, omdat je in hetzelfde schuitje zit. Dat schept een band.” Daarnaast doet het plezier dat de kinderen hebben haar zichtbaar goed. “Kijk eens naar Demi. Van haar tweede tot haar vijfde en van haar zevende tot haar negende zat ze aan de chemotherapie. Dat was onnoemelijk zwaar. Fijne ervaringen hielden haar op de been. Dat konden kleine dingen zijn, zoals een aardige verpleegster. Maar een trip naar Disneyworld is natuurlijk uniek.” 1970 tot 1980 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal
nrk_145jaar_boekje_totaal

Recommended

Net mktg pres
Net mktg presNet mktg pres
Net mktg presCary Kubas
 
Preparacion de orla
Preparacion de orlaPreparacion de orla
Preparacion de orlanalitaca
 
Trabalho 4
Trabalho 4Trabalho 4
Trabalho 4julia042
 
Presentacion Jaime Zerpa CC
Presentacion Jaime Zerpa CCPresentacion Jaime Zerpa CC
Presentacion Jaime Zerpa CCJaime Zerpa
 
Al Capone
Al CaponeAl Capone
Al Caponembian
 
model_sites_en
model_sites_enmodel_sites_en
model_sites_enJana
 
Fully furnished call center seats on lease
Fully furnished call center seats on leaseFully furnished call center seats on lease
Fully furnished call center seats on leaseGlobal Propertiez Real Estate Consultant Gurgaon, Haryana (India)
 
4. leadership
4. leadership4. leadership
4. leadershipBasanta Chalise
 

Recommended

Net mktg pres
Net mktg presNet mktg pres
Net mktg presCary Kubas
 
Preparacion de orla
Preparacion de orlaPreparacion de orla
Preparacion de orlanalitaca
 
Trabalho 4
Trabalho 4Trabalho 4
Trabalho 4julia042
 
Presentacion Jaime Zerpa CC
Presentacion Jaime Zerpa CCPresentacion Jaime Zerpa CC
Presentacion Jaime Zerpa CCJaime Zerpa
 
Al Capone
Al CaponeAl Capone
Al Caponembian
 
model_sites_en
model_sites_enmodel_sites_en
model_sites_enJana
 
Fully furnished call center seats on lease
Fully furnished call center seats on leaseFully furnished call center seats on lease
Fully furnished call center seats on leaseGlobal Propertiez Real Estate Consultant Gurgaon, Haryana (India)
 
4. leadership
4. leadership4. leadership
4. leadershipBasanta Chalise
 
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Technologies
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations Rajiv Jayarajah, MAppComm, ACC
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data ScienceChristy Abraham Joy
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

More Related Content

Featured

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by HubspotMarius Sescu
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTExpeed Software
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsPixeldarts
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthThinkNow
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfmarketingartwork
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024Neil Kimberley
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)contently
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024Albert Qian
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsKurio // The Social Media Age(ncy)
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Search Engine Journal
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summarySpeakerHub
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Tessa Mero
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentLily Ray
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesVit Horky
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementMindGenius
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...RachelPearson36
 

Featured (20)

2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot2024 State of Marketing Report – by Hubspot
2024 State of Marketing Report – by Hubspot
 
Everything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPTEverything You Need To Know About ChatGPT
Everything You Need To Know About ChatGPT
 
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage EngineeringsProduct Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
Product Design Trends in 2024 | Teenage Engineerings
 
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental HealthHow Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
How Race, Age and Gender Shape Attitudes Towards Mental Health
 
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdfAI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
AI Trends in Creative Operations 2024 by Artwork Flow.pdf
 
Skeleton Culture Code
Skeleton Culture CodeSkeleton Culture Code
Skeleton Culture Code
 
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
PEPSICO Presentation to CAGNY Conference Feb 2024
 
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
Content Methodology: A Best Practices Report (Webinar)
 
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
How to Prepare For a Successful Job Search for 2024
 
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie InsightsSocial Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
Social Media Marketing Trends 2024 // The Global Indie Insights
 
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
Trends In Paid Search: Navigating The Digital Landscape In 2024
 
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
5 Public speaking tips from TED - Visualized summary
 
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
ChatGPT and the Future of Work - Clark Boyd
 
Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next Getting into the tech field. what next
Getting into the tech field. what next
 
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search IntentGoogle's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
Google's Just Not That Into You: Understanding Core Updates & Search Intent
 
How to have difficult conversations
How to have difficult conversations How to have difficult conversations
How to have difficult conversations
 
Introduction to Data Science
Introduction to Data ScienceIntroduction to Data Science
Introduction to Data Science
 
Time Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best PracticesTime Management & Productivity - Best Practices
Time Management & Productivity - Best Practices
 
The six step guide to practical project management
The six step guide to practical project managementThe six step guide to practical project management
The six step guide to practical project management
 
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
Beginners Guide to TikTok for Search - Rachel Pearson - We are Tilt __ Bright...
 

nrk_145jaar_boekje_totaal

  • 1. 145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 2. 4 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis ­internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oor- logsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van op- vangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBO- en AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de ­samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels ­(hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een ­archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereld- oorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigin- gen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Ne- derlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van ver- mogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ­ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940
  • 3. 5 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van ande- ren de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 5. 145 momenten in 145 jaar Nederlandse Rode Kruis 1 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 6. 2 1863 Nederlandse Hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis 1946 Lectuurdienst 1909 Prins Hendrik Voorzitter 1929 Hulp langs de wegen 1997 Mappa Mondo 1940 Bezetting 2004 Serious Request 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis 1953 Watersnoodramp 1994 Rwanda 1970 Verbindingsdienst 2010 Haïti 1914 De Eerste Wereldoorlog 1984 Burgeroorlog Sudan 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 7. 3 Het Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis maakt als noodhulp- organisatie sinds 1867 deel uit van de Internationale Rode Kruis Beweging. Anno 2012 bestaat deze ­beweging uit een drietal onderdelen: • Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC), dat zich primair richt op het hoeden van het humanitair oorlogsrecht en de hulpverlening in conflictgebieden; • De Internationale Federatie van Rode Kruis en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC), de vereni- ging van alle Rode Kruisverenigingen in de wereld, die zich primair richt op de coördinatie van de hulpverlening na grootschalige natuurrampen; • De nationale Rode Kruis- en Rode Halve Maan- verenigingen. Momenteel is er in 188 landen een nationale vereniging opgericht. Overal ter wereld werkt het Rode Kruis vanuit dezelfde zeven grondbeginselen: • menslievendheid • onpartijdigheid • neutraliteit • onafhankelijkheid • vrijwilligheid • eenheid • algemeenheid Het Rode Kruis is strikt neutraal. De missie van het Nederlandse Rode Kruis is: het voorkomen en verzachten van menselijk lijden waar dan ook, het ­beschermen van levens en gezondheid en het waarborgen van respect voor de mens. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar hen die het meest kwetsbaar zijn: mensen die zonder onze hulp niet of slecht zouden overleven of van wie de gezondheid zonder hulpverlening in gevaar zou komen. Het Rode Kruis hanteert drie officiële emblemen: het Rode Kruis, de Rode Halve Maan en het Rode Kristal. Organisatie Het Nederlandse Rode Kruis is een vereniging die te- genwoordig bestaat uit 585.358 leden en donateurs en 35.294 vrijwilligers. Het hoogste orgaan is de Leden- raad. De vrijwilligers worden in hun activiteiten onder- steund door ongeveer vijfhonderd beroepskrachten. In totaal telt het Nederlandse Rode Kruis 262 ­afdelingen (waaronder zes Caribische afdelingen) en 56 districten. In noodsituaties kunnen in korte tijd ­duizenden goed getrainde vrijwilligers in actie komen en hulp bieden. Sociale hulpvrijwilligers verstrek- ken daarbij kennis over de buurt of wijk waar zij zich ­bevinden. Het Rode Kruis betrekt deze lokale buurt- netwerken tijdens noodsituaties bij de hulpverlening. Auxiliaire rol Het verlenen van noodhulp tijdens crisissituaties is een taak die voortvloeit uit de auxiliaire rol van het Rode Kruis. Die auxiliaire rol houdt in dat het Rode Kruis de overheid ondersteunt, aanvult en zonodig vervangt in de rampenhulpverlening. Deze ­bijzondere opdracht is vastgelegd bij Koninklijk Besluit en in 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 8. 4 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis ­internationale verdragen. Een aantal taken van het Rode Kruis op het terrein van het humanitair oor- logsrecht (voorlichting en advies) en opsporing en ondersteuning is ook internationaal vastgelegd. Hulpverlening in het Koninkrijk der Nederlanden Het Nederlandse Rode Kruis is actief op het gebied van: • Noodhulpverlening: bij rampen en crises. De noodhulpvrijwilligers hebben verschillende specialismen: - Geneeskundige hulpverlening: beter bekend als Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (SIGMA-teams) ter ondersteuning van reguliere hulpverleners; - Verwanteninformatie bij calamiteiten: mensen helpen hun dierbaren te traceren; - Opvang en Verzorging: het inrichten van op- vangcentra en het verzorgen van iedereen die daarin verblijft; • Evenementenhulpverlening: ondersteuning door EHBO’ers bij grote evenementen; • Eerste Hulp(onderwijs): verzorgen van EHBO- en AED-cursussen; • Sociale Hulp: het actief betrekken bij de ­samenleving van geïsoleerde groepen; • Voorlichting en bewustwording. Voor het verlenen van sociale hulp beschikt het Rode Kruis over enkele vakantiefaciliteiten voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Dat zijn het vakantieschip de J. Henry Dunant en drie hotels ­(hotel IJsselvliedt in Wezep en de hotels De Valkenberg en De Paardestal in Rheden). Onder de naam Mappa Mondo runt het Rode Kruis in Wezep, Waalre en Rijswijk drie gezinsvervangende huizen voor ernstig zieke kinderen. Het Nederlandse Rode Kruis beheert verder een ­archief met persoonlijke gegevens van meer dan anderhalf miljoen slachtoffers uit de Tweede Wereld- oorlog. Internationale hulpverlening Het Nederlandse Rode Kruis levert een actieve bijdrage aan de internationale noodhulpverlening na rampen en conflicten. Die hulp kan bestaan uit het beschikbaar stellen van geld, goederen of mensen aan de Rode Kruis- of Rode Halve Maanvereniging in het getroffen land of aan de internationale onderdelen van de Rode Kruis Beweging. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een speciaal Stille Rampenfonds voor noodsituaties die weinig publieke aandacht krijgen. Vaak zijn dat sluimerende rampen en structurele probleemsituaties waaraan de media, anders dan bij acute calamiteiten, minder aandacht besteden. Steeds meer richt het Nederlandse Rode Kruis zich op het voorkomen van rampen of het beperken van de gevolgen ervan. Dit doet de organisatie door gemeenschappen te helpen zich beter op rampen voor te bereiden en hun zelfredzaamheid te vergroten. Om projecten op dit gebied te steunen, is in 2011 het Rode Kruis Prinses Margriet Fonds opgericht. Internationaal is het Nederlandse Rode Kruis niet alleen actief in noodhulp, maar ook in het versterken van de kwaliteit en slagkracht van zusterverenigin- gen in andere landen. Speciale expertise heeft het Nederlandse Rode Kruis op het gebied van tracing: het weer in contact brengen van verwanten met hun dierbaren na een ramp of conflict. Financiën en samenwerking De jaarbegroting van het Nederlandse Rode Kruis lag de afgelopen jaren gemiddeld tussen de 70 en 80 miljoen euro. Afwijkingen worden vooral veroorzaakt door de opbrengsten van noodhulpacties. Om alle activiteiten financieel mogelijk te maken kan het Ne- derlandse Rode Kruis rekenen op de steun van ruim 585.000 leden en donateurs. Daarnaast zijn jaarlijks circa 25.000 collectanten actief tijdens de landelijke collecte. Andere belangrijke inkomstenbronnen van het Rode Kruis zijn nalatenschappen, giften van ver- mogende particulieren en fondsen (zoals de Nationale Postcodeloterij). Elk jaar vinden tal van acties voor het Rode Kruis plaats. Het bekendste voorbeeld is de actie 3FM Serious Request, die jaarlijks in de week voor Kerst plaatsvindt. Tot slot werkt het Rode Kruis ook veel samen met het bedrijfsleven, zowel voor financiële ­ondersteuning als in het kader van de hulpverlening zelf. Ambassadeurs van het Nederlandse Rode Kruis zijn Irene Moors, Eric Corton, Floortje Dessing, Yfke Sturm en Humberto Tan. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 9. 5 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis Voorwoord Een jubileum is voor het Rode Kruis altijd een mijlpaal die gemengde gevoelens oproept. Een jubileum betekent voor onze hulporganisatie immers het terugblikken op situaties van groot menselijk leed, tijden van verdriet en pijn. Tegelijkertijd is het een moment waarop we trots mogen zijn wanneer wij als Rode Kruis iets hebben kunnen betekenen voor onze medemens. Met grote acties en kleine gebaren. Vaak zijn het juist die kleine gebaren, van onze vrijwilligers voor anderen, waar we trots op mogen zijn. Kleine gebaren die mensen hoop bieden, die pijn verzachten en die hen helpen de draad van hun leven weer op te pakken. Op 19 juli 1867 tekent Koning Willem III op Paleis Het Loo het Koninklijk Besluit dat de oprichting van het Nederlandse Rode Kruis mogelijk maakt. Dit boekje beschrijft 145 momenten in onze geschiedenis. Het kan niet anders zijn dan een kleine – en willekeurige – greep uit het rijke verleden van onze vereniging. Een interessante schets van de buitengewoon veelzijdige rol die het Rode Kruis in onze samenleving heeft gespeeld – en speelt. Onze doelstelling is al die 145 jaar onverminderd relevant gebleven. Het leed verzachten van diegenen die onze hulp het meest nodig hebben, ongeacht hun achtergrond, waar ook ter wereld. Onafhankelijk, onpartijdig en neutraal. Mensen steunen die in een kwetsbare positie terecht zijn gekomen en met hulp van ande- ren de kracht weten te hervinden om zelfstandig verder te gaan. Daar zetten wij ons als Rode Kruis voor in, daarin vinden onze vrijwilligers hun voldoening. H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden Erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 11. 7 1. Inleiding Op de avond van 24 juni 1859 arriveert een Zwitserse bankier op zakenreis in het Italiaanse plaatsje Solferino. Eerder die dag vond bij het plaatsje een veldslag plaats tussen Oostenrijkse en Franse troepen. Duizenden doden en gewonden zijn achtergebleven op het slagveld, de medische voorzieningen zijn beperkt. De 31-jarige Jean Henry Dunant is zeer aangedaan door het vele leed dat hij op het slagveld ziet en besluit er iets aan te doen. Hij begint de hulpverlening aan de gewonden te coördineren en mobiliseert de lokale bevolking om mee te helpen, zo goed en zo kwaad als dat gaat. Het is in deze ellende dat een plan begint te groeien: zou het een idee zijn om internationaal een permanente hulporganisatie van vrijwilligers op te richten, die zich in vredestijd goed voorbereidt op hulpverlening in tijden van oorlog? Vijf jaar later, op 22 augustus 1864 tekenen verte- genwoordigers van zestien staten de Conventie van Genève. Daarmee wordt feitelijk de basis gelegd voor de oprichting van het Internationale Rode Kruis en voor de oprichting van Rode Kruisverenigingen in verschillende landen, waaronder Nederland. 1. 1863 Nederlandse hulp bij oprichting Internationale Rode Kruis De Nederlandse militaire arts dr. J.H.C. Basting, is één van de eersten die zeer enthousiast is over de plannen van Henry Dunant. Het is Basting, die op een interna- tionaal congres in september 1863 in Berlijn de ideeën van Dunant onder de aandacht van de aanwezigen brengt. Onder hen bevinden zich hoogwaardigheids- bekleders uit een groot aantal landen. Zij stemmen unaniem in met Dunants plannen en beloven aan de uitvoering hiervan in hun land medewerking te verlenen. Op de internationale conferentie op 26 oktober 1863 in Genève wordt een aantal belangrijke besluiten ­genomen met betrekking tot de organisatie van de vrijwillige hulpverlening. Daarnaast wordt, mede dankzij Basting, overeenstemming bereikt over drie ‘wensen’ betreffende de onschendbaarheid van ­hospitalen, ambulances, verplegend personeel en dergelijke. Het zijn deze ‘wensen’, die de kern vormen van het Verdrag van Genève, dat op 22 augustus 1864 tot stand komt tijdens een internationale diplo- matieke conferentie die door de Zwitserse regering bijeen is geroepen. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 12. 8 3. 2. 1867 Oprichting bij Koninklijk Besluit Begin 1863 stuurt een zekere mevrouw P. Micheli ­vanuit Genève een exemplaar van ‘Un Souvenir de Solferino’, het boek dat Henry Dunant schreef naar aanleiding van zijn ervaringen op het slagveld van Sol- ferino, aan dr. Basting. Basting vertaalt het boekje naar het Nederlands en stuurt het naar een aantal Neder- landse prominenten en de media. Deze zijn enthousi- ast en laten weten het met de inhoud eens te zijn. De kranten leggen vooral de nadruk op de conclusies. Het duurt echter nog even voordat de eerste officiële stap wordt gezet tot oprichting van een Nederlandse hulporganisatie in de geest van Dunant. In juni 1867 stuurt het Internationaal Comité te Genève aan de 20 inmiddels opgerichte nationale verenigingen een uit- nodiging voor de internationale conferentie, die in juli 1867 zal worden gehouden in Parijs. Koning ­Willem III maakt mogelijk dat Nederland deel kan nemen aan deze conferentie. Op 19 juli 1867, slechts enkele dagen voor het begin van de bijeenkomst, tekent hij Koninklijk Besluit no. 60, waarvan het eerste artikel luidt: ‘Er zal zijn eene Nederlandsche vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgs- lieden in tijd van oorlog, hetzij Nederland er al dan niet in betrokken is’. 3. 1867 Henry Dunant erelid Nog geen twee weken na de oprichting van het Rode Kruis vindt een bijzondere benoeming plaats: Koning Willem III tekent op 31 juli het Koninklijk Besluit waar- mee Dunant erelid wordt. Behalve Dunant wordt ook dr. Basting tot erelid benoemd. 4. 1868 Oprichting van de eerste lokale afdelingen van het Rode Kruis Kort na de tekening van het Koninklijk Besluit, worden de eerste Nederlandse afdelingen van de vereniging opgericht: Den Haag het vrouwencomité op 22 februari en het mannencomité op 29 februari 1868 Utrecht 12 maart 1868 Nijmegen 18 april 1868 Bergen op Zoom 7 mei 1868 Schiedam 23 mei 1868 Amsterdam 13 juni 1868 Haarlem 11 juli 1868 Voorburg 11 juli 1868 Sittard 7 november 1868 IJsselmonde 26 november 1868 5. 1868 Rode Kruis ziekenhuis in Den Haag Niet lang na de oprichting van de Haagse afdeling van het Rode Kruis neemt het ‘Haagsche Vrouwencomité’ het initiatief voor een verpleegstersopleiding. In 1889 betrekt de opleiding een eigen polikliniekruimte en in de jaren daarop ontstaan binnen het Rode Kruis plan- nen voor een chirurgische kliniek. Koningin-moeder Emma opent deze in 1901. De organisatie groeit, krijgt de beschikking over eigen ambulances en betrekt in 1925 een nieuw gebouw aan de Sportlaan. Daarmee groeit de capaciteit van 40 naar 147 bedden. Ook na de oorlog breidt het ziekenhuis verder uit, totdat het in 2004 opgaat in het Haga Ziekenhuis. 1867 tot 1890 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 13. 9 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 6. 6. 1870 Eerste inzet bij Frans-Duitse Oorlog Na oplopende politieke spanningen tussen beide landen, verklaart Frankrijk op 19 juli 1870 de oorlog aan Pruisen. De Nederlandse regering is bang dat er veel gewonden opgevangen zullen moeten worden in Nederland en neemt contact op met het Rode Kruis. Tien dagen na de slag bij Weissenburg (2 augustus) stuurt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance naar Luxemburg. Deze start na twee dagen haar werk in Saarbrücken. Al snel volgt een tweede ambulance naar Luxemburg en Trier en een derde ambulance naar Düsseldorf en Elberfeld. Ook gaan er zeven ambulances richting Frankrijk. De tien ambulances blijven actief tot na de slagen van Sedan en Metz en de uiteindelijke wapenstilstand op 28 januari 1871. Zij verzorgen honderden gewonden en hun vrijwilligers worden beloond door zowel de Pruisische als de Franse regering. Van Nederlandse zijde ontvangen zij de Herinneringsmedaille 1870: de eerste Nederlandse Rode Kruis onderscheiding is daarmee een feit. 7. 1870 Oprichting Roode Kruis Batavia Het telegram dat op 2 augustus 1870 in Batavia wordt ontvangen en het nieuws brengt dat Frankrijk de oorlog aan Pruisen heeft verklaard, maakt in het toenmalige Nederlands-Indië diepe indruk. Het brengt gouverneur-generaal mr. P. Mijer ertoe ook in Batavia een afdeling te stichten van het Rode Kruis. Twee maanden later, op 8 oktober 1870, wordt in de hoofd- stad een eerste algemene vergadering gehouden. Na de soevereiniteitsoverdracht op 27 december 1949 beëindigt de afdeling Indië van het Nederlandse Rode Kruis haar werk en wordt de Palang Merah Indonesia door de Internationale Federatie van het Rode Kruis in Genève erkend als de nationale Rode Kruisvereniging van Indonesië. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 14. 10 10. 8. 1893 Invoer draagbaar ‘de Mooy’ Eind negentiende eeuw worden patiënten op allerlei manieren naar het ziekenhuis gebracht: kruiwagens, stoelen, karren en draagbaren worden gebruikt. Dit verandert als arts en uitvinder Cornelis de Mooy de radarbrancard ontwerpt. De radarbrancard is een draagbaar tussen twee grote wielen die voorzien is van een zeil om de patiënt te beschermen en in 1893 wordt ingevoerd bij het Rode Kruis. De draagbaar ‘de Mooy’ kan gezien worden als voorloper van de hedendaagse ambulance. 9. 1895 Benaming ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’ In 1895 krijgt de ‘Nederlandsche Vereeniging tot het verleenen van hulp aan zieke en gewonde krijgslieden in tijd van oorlog’ officieel de naam ‘Het Nederlandsche Roode Kruis’. 10. 1899 De Boerenoorlog De Boerenoorlog is een oorlog tussen de repu- blieken Oranje Vrijstaat en Transvaal (beide later Zuid-Afrika) enerzijds, en Groot-Brittannië anderzijds. Op 28 ­oktober 1899 vertrekt de eerste Nederlandse ambulance, onder leiding van dr. G.W.S. Lingbeek en onder de vlag van het Nederlandse Rode Kruis, naar Lourenço-Marques om vandaaruit door te gaan naar Pretoria. Het personeel in deze ambulance verpleegt zowel gewonden aan de kant van de Boeren als aan de kant van de Britten. De ambulances keren in 1900 terug naar Nederland. Een tweede ambulance is minder gelukkig. Deze valt bij de val van de stad Ladysmith in handen van de Britten en de inzittenden worden, geheel tegen de regels van de Conventie van Genève in, drie weken lang gevangen gehouden. Bij hun vrijlating nemen sommigen van hen brieven van gevangen genomen boeren mee om bij hun familieleden af te leveren. De Britten vinden dat aanleiding om de mannelijke leden opnieuw gevangen te zetten en op 8 juli 1900 naar Ceylon (het huidige Sri Lanka) te brengen. Pas bij het tekenen van de vrede op 31 mei 1902 worden zij weer vrijgelaten. 11. 1899 Humanitair Oorlogsrecht In 1899 en 1907 worden in Den Haag twee belangrijke internationale vredesconferenties gehouden. Beide conferenties worden, na de Conventie van Genève van 1864, gezien als de eerste grote stappen voor het humanitair oorlogsrecht. Het oorlogsrecht is het geheel van regels dat de humanitaire gevolgen van gewapende conflicten probeert te beperken. Het beschermt iedereen die niet (langer) deelneemt aan de strijd, zoals burgers, krijgsgevangenen, gewonde of zieke soldaten en medisch personeel. Ook verbiedt het het gebruik van wapens die geen onderscheid kunnen maken tussen burgers en strijders en wapens die onnodig leed veroorzaken. Verder beperkt het oorlogsrecht de methoden van oorlogsvoering; zo mogen bijvoorbeeld alleen militaire doelen worden aangevallen. Het humanitair oorlogsrecht en het Rode Kruis zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het Rode Kruis speelt een grote rol in de ontwikkeling van het hedendaagse oorlogsrecht. Veel taken van het Rode Kruis zijn opgenomen in de Verdragen van Genève en de Aanvullende Protocollen. Ook nu nog speelt het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) een belangrijke rol in conflictgebieden. In Nederland geeft het Nederlandse Rode Kruis voorlichting en advies over het oorlogsrecht. 1890 tot 1900 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 15. 11 13. 12. 1906 Ziekentransportcolonnes Op 4 augustus 1906 stuurt het bestuur van het Rode Kruis een nieuwsbrief rond, waarin het idee van ziekentransportcolonnes wordt geopperd. In dit initiële plan is ruimte voor vijf colonnes met elk 100 man personeel. Het doel van de colonne is het opzet- ten en in gebruik nemen van een evacuatiehospitaal en daarnaast het transporteren van gewonden en zieken naar dat hospitaal. In 1908 beginnen de eerste 14 personen met een oefencursus, waarbij de Haagse colonne wordt opgericht. Niet veel later worden ook colonnes in Rotterdam en Utrecht opgestart. 13. 1909 Prins Hendrik voorzitter Op 21 februari 1907 vergaat de veerboot S.S. Berlin, nadat het schip bij Hoek van Holland tijdens een storm de pier ramt en in tweeën breekt. 128 van de 144 passagiers komen hierbij om het leven. Er gaat veel lof uit naar Prins Hendrik, echtgenoot van ­Koningin Wilhelmina, voor zijn inzet tijdens en na de ramp. Mede naar aanleiding hiervan, wordt hij op 7 januari 1909 benoemd tot voorzitter van het ­Nederlandse Rode Kruis, een functie die hij met grote toewijding vervult. Ook is de ramp aanleiding tot het oprichten van de Koninklijke Bond voor Redding­ wezen en Eerste Hulp bij Ongelukken, het Oranje Kruis. Tijdens het voorzitterschap van Prins Hendrik wordt onder andere maatschappelijke hulp toege- voegd aan het takenpakket. Op 3 juli 1934 overlijdt de prins, enkele dagen nadat hij een hartaanval heeft gekregen op zijn kantoor bij het Rode Kruis aan de Prinsessegracht in Den Haag. 14. 1909 Rode Kruis Honden Op 28 januari 1909 wordt de ‘Nederlandse Vereeni- ging voor Roode Kruis-honden’ opgericht. Het doel van deze vereniging is het africhten van honden voor het opsporen van gewonden op het slagveld en voor de dienst van het Rode Kruis in het algemeen. Hoewel deze vereniging belangrijk werk verricht en de elkaar opvolgende koninklijke voorzitters van het Rode Kruis, Prins Hendrik en Prinses Juliana, als bescherm- heer en -vrouwe optreden, blijkt na de Tweede Koningin Wilhelmina schrijft het volgende over de rol van Prins Hendrik tijdens de ramp: “In 1907 gebeurde er iets, wat mijn man in een geheel andere verhouding bracht tot ons volk. Het was de stranding en het in tweeën breken bij zwaar stormweer van de lijnboot op Harwich, de ‘Berlin’, op de pier bij Hoek van Holland. Hendrik begaf zich er onmiddellijk heen om te zien of hij helpen kon en vond daar een eigen taak. Aan het technische reddingswerk nam hij niet deel, maar hij was een morele kracht en steun voor de anderen. Tot toen was zijn ware aard en inborst nog weinig bekend, hij was zo bescheiden en drong zich nooit op de voorgrond. Maar toen wist het volk ineens welk karakter hij had en bij zijn terugkeer van de redding viel hem een geestdriftige ontvangst ten deel. Hij werd een warme vriend van de redders en het ­reddingwezen in het algemeen en is dit tot zijn dood gebleven.” (Bron: Eenzaam maar niet alleen (1959)) 1900tot 1910 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 16. 12 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 16.16. Wereldoorlog dat haar doelstelling niet meer past in de moderne maatschappij. De vereniging wordt op 27 januari 1967 officieel ontbonden. 15. 1909 Maatschappelijk werk In het nieuwe Koninklijk Besluit voor het Rode Kruis van 2 april 1909 wordt de doelstelling van het Rode Kruis uitgebreid. De organisatie mag zich gaan wijden aan maatschappelijk werk, met het argument dat ook in vredestijd de belangstelling voor de oorspronkelijke doelstelling levend gehouden moet worden. Het zal echter nog tot na de Tweede Wereldoorlog duren voordat het maatschappelijke werk tot ontplooiing komt. 16. 1909 Informatiebureau Als gevolg van de Internationale Vredesconferenties van 1899 en 1907 in Den Haag, krijgt het Nederlandse Rode Kruis in 1909 bij Koninklijk Besluit de opdracht een Informatiebureau in het leven te roepen, dat in ac- tie komt in tijden van oorlog. De taak van het bureau is informatieverstrekking over Nederlandse militairen en krijgsgevangenen, en over in Nederland verblijvende buitenlandse militairen en krijgsgevangenen. Na de Duitse inval, in mei 1940, heeft het bureau onder meer tot taak informatie te voorzien over militairen, krijgs- gevangenen en ook burgers. Familieleden van de ge- sneuvelden en gewonden van de meidagen van 1940 worden door het Informatiebureau geïnformeerd. Na de bevrijding in 1945 gaat het bureau ook ­onderzoek doen naar het lot van honderdduizenden vermisten en vragen beantwoorden van hun verwan- ten. Van 1945 tot 1953 klaart het Informatiebureau een enorme administratieve en humanitaire klus: de honderden medewerkers verwerken 733.069 inkomende en 880.532 uitgaande poststukken en verstrekken 162.597 keer mondelinge inlichtingen. In totaal worden 561.000 ‘aanvragen naar het lot van personen’ behandeld. In de jaren negentig van de vorige eeuw wordt het Informatiebureau opgeheven en worden de taken verdeeld over drie afdelingen van het Nederlandse Rode Kruis: Tracing (het huidige Opsporing en On- dersteuning), Verwanteninformatie en Oorlogsnazorg. Door de werkzaamheden van het Informatiebureau is een belangrijk archief over de Tweede Wereldoorlog ontstaan, dat de medewerkers van Oorlogsnazorg nog dagelijks gebruiken voor het verstrekken van informatie over de lotgevallen van getroffenen aan de overlevenden zelf, aan familieleden, en aan belang- hebbenden in bredere zin. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 17. 13 20. 17. 1910 eerste Rode Kruis Medaille Vanaf 1910 worden medewerkers en vrijwilligers voor het eerst structureel onderscheiden voor hun werk bij het Rode Kruis. Per Koninklijk Besluit wordt in 1910 de Medaille van het Rode Kruis (ook wel Regeringsmedaille) ingesteld. Deze medaille wordt door de regering verleend en is daarmee niet puur een Rode Kruismedaille. Het Rode Kruis komt zelf vier jaar later met een eigen Kruis of Medaille van Verdienste. 18. 1912 Balkanoorlogen De Balkanoorlogen zijn twee op elkaar volgende militaire conflicten tussen Servië, Montenegro, Griekenland, Bulgarije en het Ottomaanse Rijk. Als in 1912 de oorlog op de Balkan uitbreekt, wil het Nederlandse Rode Kruis in eerste instantie geen ambulances leveren, maar na een anonieme gift van 40.000 gulden wordt besloten toch hulp te bieden. 19. 1913 Hulpverlening Internationaal In 1913 worden bij het herzien van de statuten de taken van het Rode Kruis verder uitgebreid. De organisatie mag zich ook gaan wijden aan het verlenen van hulp bij rampen in zowel binnen- als buitenland; een taak die het Rode Kruis nog altijd met veel inzet vervult. Hierbij staan het redden van levens en het beperken van de humanitaire gevolgen van een ramp centraal. Daarnaast biedt het Rode Kruis ook hulp op de lange termijn door middel van goede basisgezondheid, schoon drinkwater en kennis over hygiëne. Persoonlijk verhaal “Veel ontwikkelingslanden zijn gevoelig voor natuurfenomenen zoals extreem weer of aard- bevingen. Vaak komt zo´n ramp regelmatig voor: denk bijvoorbeeld aan overstromingen die jaarlijks terugkeren. Daar kun je je op voorbereiden, zoals ze doen in Vietnam. Daar worden huizen gebouwd die beter bestand zijn tegen orkanen. Ook schaft men rubberen reddingsboten aan. In enkele kustgebieden wordt mangrovebos langs de kust aangeplant. Dat bos breekt de kracht van het water. Vrijwilligers van het Vietnamese Rode Kruis krijgen training in Eerste Hulp. Er komen evacuatie- en noodplannen om ten uitvoer te brengen tijdens een mogelijke ramp. Je geeft de inwoners zo middelen in handen om de ramp aan te kunnen. Hun capaciteiten zijn cruciaal in de hele keten van hulpverlening. Want uiteindelijk zijn het de inwoners van de gebieden zélf, die de meeste levens redden.” Raimond Duijsens, beleidsmedewerker ­Internationale Hulpverlening 1910 tot 1920 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 18. 14 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 22.21. 20. 1913 Samenwerking Ridderlijke Orden Een Koninklijk Besluit van 19 maart 1913 is het officiële begin van de samenwerking van het Nederlandse Rode Kruis met de rooms-katholieke Maltezer Orde en de protestantse Johanniter Orde. Beide organisaties zijn actief op het gebied van ziekenverzorging en hulpverlening en werken nauw samen met het Rode Kruis. Een hoogtepunt in de samenwerking is er op 30 november 1965, wanneer Prins Bernard als Commandeur van de Johanniter Orde een speciaal gebouwde bus aan het Nederlandse Rode Kruis schenkt. Deze bus biedt plaats aan 46 mensen en kan in tijden van nood gebruikt worden voor ziekenvervoer. 21. 1914 Pestambulance Java In 1914 wordt Java geteisterd door een uitbraak van de pest. Door financiële bijdragen kan het Neder- landse Rode Kruis vier zogeheten ‘pestambulances’ naar Java sturen. Elke ambulance is uitgerust met een mobiele ‘ontsmettingsoven’ en wordt bemand door drie verpleegsters. Gezien het grote risico worden er dit keer vacatures voor betaalde krachten opengezet. Niet minder dan 76 verpleegsters solliciteren op de twaalf functies. De hoofdverpleegsters krijgen 300 gulden per maand, de verpleegsters 250. Dat dit werk niet zonder gevaar is, blijkt uit het feit dat zuster H. Karssen op 7 juli 1915 plotseling aan de ziekte overlijdt. 22. 1914 De Eerste Wereldoorlog De Eerste Wereldoorlog start op 28 juli 1914 als de Duitse troepen bij Visé over de Belgische grens trek- ken. De Nederlandse regering vindt het niet goed dat het Nederlandse Rode Kruis ambulances naar het buitenland stuurt; daarbovenop verbiedt de regering de export van genees- en verbandmiddelen. Er is namelijk een grote kans dat het geweld overslaat naar ons land en daarom moet worden voorkomen dat onze eigen voorraden niet toereikend zijn. Samen met onder andere de Johanniter Orde, de Maltezer Orde, het Oranje Kruis en het Groene Kruis begint het Nederlandse Rode Kruis met het ­inrichten van noodziekenhuizen. Hoewel het in Nederland nooit tot oorlog komt, ziet het zuiden wel de directe gevolgen van de oorlog. In Zuid-Limburg worden ­verschillende gewonden en zieken opgevangen. In totaal worden 180 patiënten verpleegd. Daarnaast worden rond 250.000 vluchtelingen uit België en Frankrijk opgevangen in Zuid-Nederland. 23. 1918 Spaanse griepepidemie Tussen 1918 en 1920 wordt de wereld getroffen door een epidemie die naar schatting tussen de 50 en 130 miljoen levens eist. Nederland kent twee griepgolven: een eerste milde in de zomer van 1918, gevolgd door een zware in de herfst. Eén op de 250 ­Nederlanders sterft aan de epidemie. Vooral in de provincies ­Groningen, Drenthe en Overijssel overlijden veel mensen. Het Rode Kruis is goed voorbereid en kan gelukkig voldoen aan veel aanvragen om hulp, zowel op lokaal als op landelijk niveau. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 19. 15 25. 24. 1922 Eerste jaarlijkse collecte In 1922 voert het Rode Kruis zijn eerste jaarlijkse collecte uit, zonder groot succes. Ook de tweede en derde collecte mislukken. Pas in 1925 begint de collecte een succes te worden en wordt er een bedrag van 34.000 gulden opgehaald. Tegenwoordig gaan er tijdens de Nationale Collecteweek van het Rode Kruis maar liefst 25.000 collectanten de straat op. In 2012 was dat goed voor ruim € 1.867.000,-. 25. 1923 Het Jeugd Rode Kruis In 1923 besluit de vereniging het Jeugd Rode Kruis in Nederland op te richten; dat gaat in het verzuilde ­Nederland van die tijd echter niet vanzelf. De ver- schillende vormen van opvoeding en godsdienstige levensbeschouwing roepen spanningen op die de ontwikkeling van het Jeugd Rode Kruis in de weg staan. Het duurt dan ook tot 1946 voor er opnieuw een poging wordt gedaan om de jeugd met een eigen organisatie bij het Rode Kruiswerk te betrekken. De doelstelling van het Jeugd Rode Kruis is om te helpen bij onder meer de hulpverlening aan zieken en gehandicapten, contacten uit te wisselen met Jeugd Rode Kruisverenigingen in het buitenland en jongeren kennis te laten maken met eenvoudige EHBO, zieken- verzorging en hygiëne. Vanaf 1993 wordt het jeugd- en jongerenwerk op integrale wijze ondergebracht in de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis. 26. 1925 Cycloon Borculo Op 10 augustus 1925 wordt het oosten van Nederland getroffen door een cycloon. Er vallen vier doden en 80 gewonden. De cycloon, die in Borculo zijn hoogtepunt bereikt, veroorzaakt enorme schade waarbij verschil- lende gebouwen zelfs compleet instorten. Met grote energie wordt door de transportcolonnes gewerkt, vele afdelingen organiseren eigen collectes en vanuit het magazijn van zowel het verenigingsbestuur als van afdelingen wordt materiaal verstrekt aan dakloze gezinnen. De ramp wordt uiteindelijk aanleiding om het Nationaal Rampenfonds op te richten. 27. 1925 Oprichting Vereniging Zonnestraal In 1925 wordt de ‘Nederlandse vereniging tot het oprichten van arbeidskolonies voor tuberculoselijders in Nederland’ opgericht en deze krijgt in 1926 het protectoraat van het Nederlandse Rode Kruis. Deze vereniging, beter bekend als Vereniging Zonnestraal, laat dichtbij Hilversum een sanatorium bouwen voor 100 mensen. In die tijd zijn rust, schone lucht en goede voeding de belangrijkste geneesmiddelen tegen tuberculose. 1920 tot 1930 24. 25. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 20. 16 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 30.28.28. 28. 1927 Uitgave eerste Rode Kruis postzegels De PTT (nu PostNL) brengt al sinds 1927 speciale Rode Kruispostzegels uit. De koper van deze post­ zegels steunt het Rode Kruis met een klein bedrag per zegel. Met postzegels wordt een jubileum herdacht of aandacht geschonken aan bepaalde activiteiten van het Rode Kruis. In januari 2012 geeft PostNL de in- middels 14e serie uit, ditmaal ter gelegenheid van het 145-jarige bestaan van het Nederlandse Rode Kruis. 29. 1927 Rode Kruis Ziekenhuis Beverwijk In 1920 krijgt de vrouw van de Beverwijkse aan- nemer Stoutenbeek ernstige complicaties bij haar ­zwangerschap. Zij moet ‘s nachts naar het ziekenhuis in Haarlem vervoerd worden. Stoutenbeek belooft dat hij, als vrouw en kind gezond thuiskomen, een zieken- huis zal bouwen. Twee jaar later ziet de Vereeniging Ziekenhuis voor Beverwijk en Omstreken het licht. De fondsen voor de bouw en eerste exploitatie van het ziekenhuis worden geworven onder de inwoners van Beverwijk, Wijk aan Zee en Velsen-Noord. Omdat het nieuwe ziekenhuis patiënten van alle gezindten wil behandelen, wordt in 1924 contact gezocht met het Nederlandse Rode Kruis. De gesprekken met het Rode Kruis verlopen zeer positief en de Vereeniging wordt omgezet in een afdeling van het Rode Kruis. In september 1927 opent Prins Hendrik het zieken- huis, met 27 bedden. In 1965 wordt het ziekenhuis formeel losgemaakt van het Nederlandse Rode Kruis. Het blijft echter wel de naam Rode Kruis Ziekenhuis dragen. 30. 1929 Hulp langs de wegen Doordat het steeds drukker wordt op de wegen en er daardoor ook steeds meer ongelukken gebeuren, besluit het Rode Kruis om speciale Rode Kruishulp- posten in te richten langs de belangrijkste wegen. De eerste Eerste Hulppost wordt ingericht in 1929. Sindsdien zijn in totaal een kleine 900 hulpposten langs de wegen gevestigd. Rond 200 motorvoer- tuigen van de ANWB Wegenwacht doen bovendien dienst als mobiele Rode Kruishulpposten. Per jaar wordt bij zo’n 5000 ongevallen gratis hulp verleend. De behoefte aan deze vorm van hulpverlening wordt echter in de loop van de jaren minder, waardoor geleidelijk aan de hulpposten uit ons straatbeeld verdwijnen. Persoonlijk verhaal “In mijn vele herinneringen aan 25 jaar Rode ­Kruiscolonne Rhenen komt spontaan naar boven: Wij, de colonne Rhenen, werkten ook mee aan het Rode Kruissnelwegproject met standplaats ­Driebergen bij de politiepost Alex (post 5120). Bij mooi weer hadden we een rustplaats, A12 zuid- zijde, waar een parkeerplaats was die onzichtbaar was voor het voorbijrijdende verkeer. Een bakje in de zon, de luidspreker van de (oproep)radio aan het portierraam en…. wachten op zaken die naar we hoopten niet zouden gebeuren, namelijk on- gevallen op het traject van de snelweg waarvoor wij verantwoordelijk waren. Op een dag komt een goed geklede heer naar onze ambulance lopen en hij begroet ons met de woorden: “Zo, ik kom eens kijken waar mijn bijdrage aan het Rode Kruis aan besteed wordt.” Ik sta op en open het rechterpor- tier. Klap de bijrijderstoel naar voren, waarachter het reservewiel ligt. Met de woorden: ‘Onzichtbaar maar onmisbaar’.” Piet Onink, oud-colonnelid Rhenen. 30. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 21. 17 34. 31. 1930 Bloedtransfusiedienst Dr. H.C.M.J. van Dijk, internist in het St. Franciscus Gasthuis te Rotterdam, vat omstreeks 1925 het plan op om een lokale bloedtransfusiedienst op te richten. Hij stelt aan het bestuur van het Rode Kruis voor om de centrale organisatie van bloedtransfusiediensten als een vredestaak op zich te nemen. Het bestuur stemt hiermee in. De officiële opening van de nieuwe dienst van de afdeling Rotterdam vindt plaats op 24 april 1930. Op 30 april wordt de eerste bloedtransfu- sie verricht. In 1998 fuseert de bloedtransfusiedienst met de Nederlandse bloedbanken tot de stichting Sanquin. 32. 1931 Rode Kruis Strandpost Op 20 juni 1931 opent op het Wassenaarse strand de Rode Kruis Strandpost. Deze is voorzien van verschil- lende hulpmiddelen, waaronder vijf brancards en een zuurstofkamer. Het Rode Kruis bemant de post elk jaar in de zomermaanden voor de ‘droge’ hulp op het strand. Denk hierbij aan kwallenbeten, snijwon- den, schaafwonden, bloedneuzen, botbreuken en verdwaalde kinderen. In 1982 draagt het Nederlandse Rode Kruis de post over aan de reddingsbrigade. 33. 1931 Afdeling Curaçao Het Curaçaose Rode Kruis wordt in 1931 opgericht. Tot 1940 houdt deze organisatie zich op Curaçao hoofdzakelijk bezig met de zorg voor consultatiebureaus, de tuberculosebestrijding en de bloedtransfusiedienst. Als in 1939 het gevaar voor het uitbreken van een oorlog in Europa ernstige vormen aanneemt, richt het Centrale Comité van het Rode Kruis op Curaçao een transportcolonne op die naar Nieuw Guinea gaat. Een deel vliegt vervolgens door naar de Molukken om vandaaruit deel te nemen aan landingen in de door Japanners bezette gebieden in Nederlands-Indië. Daarnaast spelen zij een belangrijke rol in de wederopbouw van de medische dienst van Nederlands-Indië direct na de Japanse capitulatie. Het Curaçaose Rode Kruis is de eerste afdeling in het Caribisch gebied, later volgen ook andere eilanden. 1930 tot 1940 31. 31. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 22. 18 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 38.36.35. 34. 1931 De Radio Medische Dienst Op 10 augustus 1931 wordt de Radio Medische Dienst in het leven geroepen ten behoeve van de hulpverlening aan zieken en gewonden die zich op schepen bevinden waar geen dokter aan boord is. Via Radio Scheveningen kunnen de schepen zich in verbinding stellen met de wachtdokter in het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag, die gratis medisch advies geeft. Jaarlijks worden op deze wijze enkele honderden radiografische of telefonische adviezen verstrekt. In 1999 neemt de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) deze taak over. 35. 1934 Prinses Juliana voorzitter Na het overlijden van haar vader Prins Hendrik, neemt Prinses Juliana het voorzitterschap over tot haar inhuldiging in 1948. Ook zij voelt zich zeer betrokken bij het Rode Kruis en vervult haar taak met veel enthousiasme en inzet. Na 1948 wordt Juliana beschermvrouwe van de organisatie, een functie die zij tot haar overlijden in 2004 uitvoert. 36. 1934 Blindengeleidehonden Op 19 maart 1934 richt het Rode Kruis samen met Het Nederlandse Blindenwezen het Nederlandsche Geleidehonden Fonds op. Oud-politieman Van der Most wordt gevraagd om de eerste geleidehonden te trainen. Van der Most twijfelt of een blinde zich, ook in het drukke verkeer van de grote stad, compleet zal overgeven aan een hond. Ondanks zijn twijfels leidt hij een hond op en noemt die hond Sunny. Na drie maanden heeft Sunny het onder de knie en mag zich de eerste Nederlandse geleidehond noemen. Op 30 september 1935 opent Prinses Juliana officieel de geleidehondenschool in Amsterdam. Een goed gekozen locatie, want het ligt midden in de stad en in de buurt van het asiel, de grootste leverancier van aspirant-geleidehonden in die tijd. 37. 1935 Alike Westerhof Alike Westerhof, Rode Kruisverpleegster, krijgt op 20 juni 1935 uit handen van Prinses Juliana als eerste Nederlandse Rode Kruismedewerker de Florence Nightingale medaille uitgereikt, wegens “opofferings- gezindheid en moed.” Westerhof is ambulancever- pleegkundige tijdens de Balkanoorlog en de Eerste Wereldoorlog. Ook is zij docent bij het Rode Kruis in Amsterdam en hoofdverpleegster bij de Vrijwillige Bur- gerwacht. In de Balkanoorlog raakt Westerhof zwaar gewond, maar desondanks blijft zij na haar herstel soldaten en andere slachtoffers verzorgen. In Leens, in de provincie Groningen, is een straat naar haar vernoemd. 38. 1935 Oorlog Italië – Abessinië Als in oktober 1935 de vijandelijkheden tussen Italië en Abessinië (het huidige Ethiopië) beginnen, zendt het Nederlandse Rode Kruis een ambulance uit naar het gebied. Dat die uitzending niet zonder gevaar is, blijkt als een ambulancearts levensgevaarlijk gewond raakt door twee kogels in de borst. 39. 1938 Opvang vluchtelingen Eind 1938 probeert een stroom vluchtelingen de westelijke grens van het Duitse rijk over te steken. Het Rode Kruis stelt hulpmiddelen ter beschikking voor de geneeskundige verzorging van diegenen die in Nederland asiel krijgen. Onder andere in Den Haag, Deventer en Leeuwarden worden maatregelen getroffen om de opvang van vluchtelingen mogelijk te maken. 40. 1939 Fins-Russische Oorlog Op 30 november 1939 valt de Sovjet-Unie Finland binnen; een hevige strijd met veel slachtoffers barst los. Het Nederlandse Rode Kruis start een hulpactie en stuurt in maart een ambulance naar Finland. In de zomer van 1940 wil de ambulance terugkeren naar Nederland, maar door de Duitse bezetting duurt het tot september voordat de ambulancemedewerkers terug kunnen keren. Het Internationale Rode Kruis stelt in 1912 de Florence Nightingale medaille in. De eremedaille wordt om de twee jaar uitgereikt aan verpleeg- kundigen, helpers en actieve Rode Kruisvrijwil- ligers die zich in tijden van oorlog en bij rampen door dapper gedrag onderscheiden. Sinds 1935 hebben 14 Nederlandse verpleegkundigen en helpsters de medaille gekregen wegens getoonde moed. Marianne Tenthof van Noorden ontvangt in 1991 de medaille voor haar werk voor HIV/Aids patiënten. In 2009 reikt Prinses Margriet de me- daille uit aan vrijwilliger Marieta Wanapa-Luydens op Aruba, vanwege haar jarenlange, bijzondere en volhardende inzet voor het Rode Kruis op het eiland. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 23. 19 41. 41. 1940 Het Surinaamsche Roode Kruis Op 20 juni 1940 wordt in Paramaribo de vereniging ‘Het Surinaamsche Roode Kruis’ opgericht. De vrouw van de gouverneur wordt de eerste voorzitter. De ver- eniging groeit in de eerste jaren snel. Activiteiten zijn onder meer het oprichten van een transportcolonne, EHBO cursussen, het opzetten van een bloedtransfu- siedienst en het doorsturen van berichten aan familie­ leden in de bezette gebieden via het Internationale Rode Kruis in Genève.   Na de onafhankelijkheid van Suriname wordt het ­Surinaamse Rode Kruis in 1983 een zelfstandige nationale vereniging. 42. 1940 Slag om Nederland Op 10 mei 1940 raakt Nederland betrokken in de Tweede Wereldoorlog door de Duitse aanval op ­Nederlands grondgebied. Nederland wordt aangeval- len op verschillende fronten. Rode Kruismedewerkers en vrijwilligers werken onder gevaarlijke omstandig­ heden. In Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Den Haag en Leiden richt het Rode Kruis noodhospitalen in. De centrale magazijnen in Amsterdam en Leiden sturen materiaal naar Rotterdam, Delft, Den Haag en Heemstede. Na de zware bombardementen op Rotterdam treft Den Haag maatregelen voor het op- vangen van de vluchtelingen. Mede door deze bom- bardementen legt het Nederlandse leger op 14 mei de wapens neer en op 15 mei tekent opperbevelhebber Henri Winkelman het document van overgave. De koninklijke familie vertrekt op 12 mei naar Engeland. Daardoor kan Prinses Juliana haar werkzaamheden als voorzitter van het Rode Kruis niet meer uitvoeren en krijgt mr. W.J. Baron van Lynden de leiding. 43. 1940 London Committee of the Netherlands Red Cross Society Terwijl de activiteiten van het Rode Kruis in bezet Nederland vrijwel beperkt blijven tot het binnen- land, wordt in Londen het London Committee of the ­Netherlands Red Cross Society samengesteld, mede op aandringen van Prinses Juliana. Nadat het Inter- nationale Rode Kruis toezegt dit London Committee te zullen erkennen, vindt op 3 juni 1940 de officiële oprichting plaats. Het London Committee begint later dat jaar met werkzaamheden voor het Netherlands Emergency Committee, dat de hulpverlening aan in Engeland gestrande Nederlanders wil coördineren. Als na de bevrijding van Nederland het bestaansrecht van het Londen Committee vervalt, draagt het comité op 17 april 1946 zijn kapitaal en fondsen over aan het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag, waarmee offici- eel een einde komt aan de wereldwijde werkzaamhe- den van het Nederlandse Rode Kruis in ballingschap. 44. 1940 Bezetting Het Nederlandse Rode Kruis is kritisch over haar eigen rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Al direct na de oorlog wordt een onderzoek ingesteld naar de houding van het Rode Kruis; een commissie onder leiding van verzetsman en oud-concentratiekamp- gevangene Koos Vorrink publiceert een rapport, waaruit blijkt dat het Nederlandse Rode Kruis zich te formalistisch heeft opgesteld. Officieel bekommert het Rode Kruis zich voornamelijk om krijgsgevangenen en militairen en neemt het geen stelling tegen de Duitse bezetter. Het verleent medewerking aan een 1940 tot 1950 41. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 24. 20 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 45.44. anti-joodse bloedtransfusiemaatregel, waarbij joden aanvankelijk alleen bloed mogen afstaan aan joden maar uiteindelijk als donor worden geschrapt. Daarnaast moeten 106 joodse transportcolonnisten het Rode Kruis verlaten; twee maatregelen waarbij het grondbeginsel van onpartijdigheid met voeten wordt getreden. Ook ontvangen Nederlandse burgergevangenen in de concentratiekampen geen pakketten. Dit in tegenstelling tot hun Franse, Noorse of Belgische medegevangenen, wat het allemaal extra pijnlijk maakt. Plaatselijke afdelingen en individuele vrijwilligers zetten zich tegelijkertijd wel degelijk voor de burgerslachtof- fers in, maar verschillende medewerkers vinden het Rode Kruis te zwak en te meegaand met de bezetter en stappen op. Toch verricht het Rode Kruis in zijn moeilijkste jaren ook positief werk. Zo voorziet de Dienst voor Speciale Hulpverlening de kampen Vught en Amersfoort wel regelmatig van voedsel en wordt er veel zorg verleend aan oorlogsgewonden. Daarnaast treden het Infor- matiebureau en Correspondentiebureau in werking. Ook verleent het Rode Kruis voor zover mogelijk hulp aan politieke gevangenen in Nederland. Wanneer Nederland vanaf september 1944 frontgebied wordt, verlenen plaatselijke afdelingen en vrijwilligers hulp waar dit maar kan: ze redden en verzorgen gewonde soldaten – meer dan eens tijdens de gevechten. Enkele tientallen vrijwilligers komen om terwijl zij hun Rode Kruistaak uitvoeren. In november 1944 legt het bestuur haar taak neer nadat de bezetter de ‘deutschfreundliche’ heer Piek tot secretaris- generaal benoemt. Vanaf dat moment ligt het Rode Kruiswerk (de afdelingen sluiten zich bij het bestuur aan) in het bezette deel van Nederland formeel stil. Intussen gaat het grootste deel van het Nederlandse Rode Kruis echter ondergronds verder en zet zijn taken als het ‘Zwarte Rode Kruis’ voort tot de bevrijding in mei 1945. 45. 1941 Kamp Amersfoort In de geschiedenis van het Rode Kruis neemt het ‘Polizeiliches Durchgangslager Amersfoort’ bij Laan 1914 een bijzondere plaats in. Dit kamp wordt door de Duitse bezetter in augustus 1941 geopend om er gevangenen tijdelijk in onder te brengen. Tot aan de bevrijding zitten in totaal ruim 35.000 mensen korte of langere tijd vast onder erbarmelijke omstandigheden. Persoonlijk verhaal “Op donderdag 30 maart om 5.45 uur vond weer een transport plaats van 400 gevangenen. Deze trein zou 11 minuten oponthoud hebben te Eindhoven. In deze korte tijd wilden wij de gevangenen erwtensoep en koffie geven, beide afgestaan door de Philips gaar- keuken. De transportcolonne hielp mee de gamellen, die op wagentjes geplaatst waren, zo vlug mogelijk voor elke wagon te rijden. Eén dame van het bestuur, drie helpsters en één lid van de transportcolonne waren nodig om één wagon te bedienen. De leden van de transportcolonne zorgden tevens voor het uitdelen van sigaretten, die beschikbaar waren ge- steld door familie Mignot. De stationschef forceerde door een technische storing het oponthoud tot 15 minuten. (…) Op dinsdagavond 4 april kregen wij pas het sein dat de volgende ochtend om 5.45 uur weer een transport met 375 gevangenen voorbij zou komen. Door buitengewoon snelle medewerking van de melkinrichting en gaarkeuken stond het Rode Kruispersoneel de volgende ochtend klaar met pap en koffie. Doordat het de vorige keer gevangenen gelukt was uit de trein te ontsnappen, was de Duitse bezetting van de trein razend van woede toen zij daar in het donker het Rode Kruis klaar zag staan met het doel weer in de trein te stappen. Mevrouw Van Anrooy werd haast uit de trein geslingerd. In één woord, het was vreselijk, en wij dachten niets aan de gevangenen te kunnen geven. Na enige minuten ­probeerden wij het echter toch en het lukte aardig, maar wij kwamen in het geheel niet klaar. Terwijl de trein zich in beweging zette riep iemand van het Hollands treinpersoneel: “Ga mee in de goede- renwagon”, met als gevolg dat 15 leden personeel en gamellen de goederenwagon in rolden. De stationschef te Eindhoven had zijn collega te Venlo opgebeld om hem op de hoogte te brengen van het gevolg, dat het hele spoorwegpersoneel te Venlo met wagentjes klaarstond om ons zo snel mogelijk met de uitdeling te helpen. (…) Allen, die aan dit echte Rode Kruiswerk hebben meegeholpen zullen dit niet licht vergeten, deze herinnering aan donkere perrons, wanhopige familieleden die de nummers van de gevangenen langs de trein lopen te gillen, de loerende blikken van de verkeerde marechaussees en de ongebroken pit van de gevangenen.” Mevr. H.A. van Riemsdijk-Philips in het ­jaarverslag van 1944 44. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 25. 21 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 46. Het regiem is er ongekend wreed. Ziekte en uitput- ting maken veel slachtoffers, terwijl grote aantallen ­mensen ook het leven verliezen door executies en ander geweld. Veel gevangenen worden doorgestuurd naar concentratiekampen in het oosten. In het begin kunnen burgers af en toe wat hulp ­bieden, totdat het Rode Kruis er rond 1943 in slaagt dit in de diverse kampen in ons land min of meer structureel te doen. Rode Kruis Amersfoort verzorgt bijvoorbeeld voedselpakketten die via zijn dienst hun bestemming kunnen bereiken. Medio april weet het Rode Kruis (in de persoon van Loes van Overeem- Ziegenhardt) letterlijk de leiding van Kamp Amersfoort over te nemen. De geallieerden zijn in aantocht en daarom bedingt ze een overdracht, waardoor ze de levens van de aanwezige gevangenen veilig stelt. 46. 1944-1945 Bevrijding Op 15 september 1944 wordt officieel gemeld dat de eerste Nederlandse gemeenten Eijsden en Maastricht bevrijd zijn. De Duitse troepen bieden felle tegen- stand. Nijmegen wordt op 21 september bevrijd, maar door het mislukken van Operation Market Garden bij Oosterbeek en Arnhem wordt de rest van Nederland pas in mei 1945 bevrijd. 47. 1944-1945 Hulp aan de bevrijde gebieden In 1944 ziet in bevrijd Zuid-Nederland een tijdelijk ‘comité van het Nederlandsche Roode Kruis’ het licht. Onder leiding van dit comité wordt direct op grote schaal hulp verleend aan de slachtoffers van de bezetting. Ook ontstaat de Hulp Actie Roode Kruis (HARK), een organisatie verantwoordelijk voor de verdeling van hulpgoederen. Aan de distributie van het zogenaamde Zweedse witte brood, enkele dagen vóór de algehele bevrijding van Nederland, wordt een grote ledenwerfactie verbonden waardoor het ledental stijgt van 39.000 naar 500.000. De gezondheid van de bevolking is door onder- voeding en ziekten sterk ondermijnd. Talloze zieke landgenoten wachten in concentratiekampen en gevangenissen op vervoer naar Nederland. Ook in Nederlands-Indië is veel medische hulp nodig. Daar worden ook 250.000 Nederlanders vermist. In zeer korte tijd beschikt het Rode Kruis over ­mensen en materiaal om op al deze terreinen hulp te verlenen. 48. 1946 Repatriëring Gevangenen in de concentratiekampen verwachten na de bevrijding door het Rode Kruis te worden ­geholpen, maar in de eerste weken na de bevrijding van de kampen schittert het Nederlandse Rode Kruis door afwezigheid. Veel overlevenden worden door Belgische en Franse hulpverleners gerepatrieerd. Ook de transportcolonnes van het Nederlandse Rode Kruis ontbreken. Belangrijkste reden lijkt dat Nederlandse autoriteiten inschatten dat zij de grote stroom repatrianten niet aankunnen en mensen daarom aan de grens tegenhouden. Geleidelijk aan echter verbetert het Nederlandse Rode Kruis de hulpverlening. Behalve medische teams zet het ook tracing teams in om mensen te helpen hun familieleden en naasten op te sporen. 49. 1946 Hulpverlening ­ ex-krijgsgevangen in Thailand In het voorjaar van 1946 zendt het Nederlandse Rode Kruis vrijwilligers uit naar Thailand om daar hulp te bieden aan 11.000 Nederlandse ex-krijgsgevangenen. Deze militairen zijn tijdens de oorlog gevangen ­genomen en wachten in het oerwoud van Thailand op hun bevrijding. Persoonlijk verhaal “Ik overleefde het jappenkamp en eind 1946 werd ik met mijn ouders met de Nieuw Amsterdam naar Nederland gebracht. Die reis duurde weken en toen we in het Suezkanaal kwamen, waren er in de plaats Al Ballah aan de wal grote loodsen met kleding en dekens. Daar kreeg ik van het Rode Kruis een winterjas, dekens en witte wollen wanten, dat weet ik nog goed. Later tijdens de overtocht gleed ik uit op het bevroren en gladde dek. Ik had nog nooit een echte winter met ijs en sneeuw meegemaakt. Toen ik na mijn val aan mijn gezicht voelde, waren mijn wanten ineens rood. De wond viel gelukkig mee, maar ik was wel heel erg geschrokken. Zoiets vergeet je nooit meer. Overigens, een van de dekens die ik kreeg heb ik pas in 2005 weggedaan, zo goed waren die.” Mevrouw Raadsen uit Wijk bij Duurstede 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 26. 22 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 52.51.51. 50. 1946 Rode Kruis Korps De Tweede Wereldoorlog toont onder meer de noodzaak aan van een nauwe samenwerking tussen alle colonnes in het land. Deze samenwerking is nergens vastgelegd, zodat de (transport)colonnes vrijwel overal als zelfstandige eenheden, zonder enige coördinatie, optreden. De lokale afdelingen besluiten daarom direct na de bevrijding tot nauwere samen- werking: op 1 mei 1946 wordt een centraal geleid Rode Kruis Korps opgericht. 51. 1946 Lectuurdienst Het Nederlandse Rode Kruis richt in 1946 een lande- lijke lectuurdienst op. De doelstelling ervan is boeken en tijdschriften in te zamelen voor verspreiding onder chronisch zieken, bejaarden en gehandicapten, en levering aan medische en sociale instellingen. Het hoofddepot van de lectuurdienst is in Den Haag. Men kan de boeken en tijdschriften deponeren in plaatselijke lectuurhuisjes. Deze worden eenmaal in de drie weken geleegd. In 1966 zijn er ongeveer vijfhonderd inzamelpunten. Vrijwilligers op het depot sorteren en verzenden de lectuur. Het Rode Kruis stopt vanwege de toenemende kosten op 1 januari 1983 met de landelijke lectuurdienst. 52. 1946 Welfare Naar het voorbeeld van het Britse Rode Kruis, dat tijdens de Tweede Wereldoorlog een bezig- heidstherapie ontwikkelt voor gewonde en zieke militairen, introduceert het Nederlandse Rode Kruis deze therapie in 1946 in Nederland onder de naam ‘welfare-werk’. Deze bezigheid – in de ruimste zin van het woord – wordt aangepast aan de fysieke en psychische mogelijkheden van langdurig zieken. ­Aanvankelijk worden deze activiteiten alleen aange- boden in militaire hospitalen. In enkele jaren groeit deze Rode Kruistaak echter zo, dat ook patiënten in bijvoorbeeld ziekenhuizen, sanatoria, psychiatrische inrichtingen en revalidatiecentra betrokken worden. Al snel groeit ook het besef dat veel patiënten die naar huis worden gestuurd terwijl ze nog niet geheel hersteld zijn, toch graag bezig willen blijven. Voor deze thuisliggende zieken die graag door willen gaan met de bezigheidstherapie, start in 1948 een nieuw ­vrijwilligerskorps; de afdeling Welfare. Deze blijft tot 1988 bestaan. 53. 1946 Uitzendingen Nederlands-Indië Vele woorden kunnen gewijd worden aan het werk van het Nederlandse Rode Kruis vlak na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië. Meer dan 800 Rode Kruismensen vertrekken per schip of per vliegtuig richting het oosten om de bevolking te Persoonlijk verhaal “Beste en lieve medewerksters van de boekenvoor- ziening! Wat een zalige verrassing heeft u mij be- zorgd met het pakket! Mijn gezinsverzorgster stond ermee om me heen te springen en toen ik het uitpak- te was ik dolenthousiast. Drie cadeaus: een agenda, een bouwpakket van een Mercedes 1902 (waar ik in mijn vroege jeugd nog een keertje vol angst in gereden heb) en een heerlijke puzzel. Ik woon erg afgelegen en kan alleen één of twee keer per jaar met de koopavond boodschappen doen, dan komt er niet veel van eens echt iets voor je hobby uit te zoeken in je karretje. Dankzij u verveel ik me zelden, hoewel ik wel zenuwtabletten en oppeppers moet slikken. Ze bewonderen me wel eens, maar dan geef ik eerlijk alle eer aan de medicijnen en aan u. Als ik u allen niet had, de boekenzendingen, zou ik het niet erg zien zitten…” Mevrouw Corry Mooy uit Diemen 53. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 27. 23 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 54.53. helpen bij de wederopbouw. In de drukste periode vliegen zelfs viermaal per week vliegtuigen van Nederland naar Indië (het huidige Indonesië). Gedurende de Japanse bezetting is het onmogelijk om in georganiseerd verband te werken; hierdoor gaat de hulpverlening in die periode moeizaam. Maar zodra de val van Japan een feit is, ontstaan er in Batavia (het huidige Jakarta), Bandoeng en Soerabaja kernen van hulpverlening. Diverse medische teams vanuit de ‘Oost-Indische kamer van het Nederlandse Rode Kruis’ bemannen deze kernen. Van hieruit kunnen zij zich verspreiden over de rest van het land. 54. 1947 Nijmeegse Vierdaagse In 1947 helpt het Nederlandse Rode Kruis voor het eerst mee bij de Vierdaagse van Nijmegen. Dan lopen er 6.776 deelnemers mee. Nu, 65 jaar later, is dat aan- tal vele malen groter: ieder jaar werken honderden EHBO-vrijwilligers een week lang met man en macht om ruim 42.000 wandelaars over de eindstreep te helpen. Ze kunnen bij het Rode Kruis terecht voor spierkramp, blaren en insectenbeten, maar ook voor zwaardere ongevallen als flauwtes of een hartaanval. In 2012 worden ruim 5.700 mensen behandeld. ­Hiervoor gebruikt het Rode Kruis 2.500 wattenstaaf- jes, 13 liter jodium, 10,8 liter kamferspiritus, 10 km aan pleisters, bijna 10.000 gaasjes en maar liefst 20.000 handschoenen. 55. 1948 Moedermelkcentrale De Moedermelkcentrale, die het Rode Kruis op 1 januari 1948 opricht, heeft als voornaamste taak het “lyofiel drogen” van ingezamelde moedermelk. Er zijn verschillende inzamelcentra, waar moeders hun moedermelk gratis afstaan. Vanuit deze centra wordt de melk verzonden naar het Centrale Laboratorium van de Bloedtransfusiedienst in Amsterdam. Hier wordt de melk eerst gepasteuriseerd om eventueel aanwezige ziektekiemen te doden. Vervolgens wordt de melk ingevroren en ten slotte gedroogd. Het ontstane melkpoeder is zo jaren houdbaar. De melk is bestemd voor zuigelingen die bij de eigen moeder niet de hoeveelheid melk krijgen die zij nodig hebben. In 1973 wordt de Moedermelkcentrale opgeheven door de grote opmars van vervangings- middelen. 56. 1949 Rode Kruis als ziekenvervoerder Tot 1945 wordt het vervoer van liggende patiënten nagenoeg uitsluitend verzorgd door beroepsver- voerders, gemeentelijke geneeskundige diensten en slechts enkele plaatselijke Rode Kruisafdelingen (Hengelo, Arnhem en Weesp). Na de bevrijding is het ambulancematerieel in Nederland aanzienlijk minder, maar dankzij schenkingen is het landelijk bestuur in staat aan een aantal plaatselijke afdelingen één of meer ambulances toe te wijzen. Dag en nacht staan deze paraat om te voldoen aan de talrijke hulpvragen. 54. 55. 56. 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 28. 24 61. 57. 1950 Hoornvliestransplantaties Eind jaren ’40 wordt duidelijk dat gehele of gedeelte- lijke blindheid in een aantal gevallen tegengegaan kan worden door hoornvliestransplantaties. Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezond- heid neemt het Nederlandse Rode Kruis in 1950 de taak op zich om de bevolking te wijzen op de ­mogelijkheid van hoornvliestransplantaties en om donors te werven. De oprichting van de Centrale Commissie voor de Hoornvliesinstanties van het ­Nederlandse Rode Kruis is daarmee een feit. 58. 1951 Eerste Rode Kruis boottocht Het is de Hengelose huisarts Franz Delhez die het idee heeft om mensen die door ernstige ziekte of ­invaliditeit thuis aan bed gekluisterd zijn, een boot- tocht aan te bieden. Het Rode Kruis ondersteunt dit plan van harte en zo kan in 1951 de eerste vaart ge- maakt worden met het gehuurde schip ‘Gelderland’. Later wordt dat tot 1958 de ‘Kasteel Staverden’. Dit schip blijkt echter niet gedurende de zomer ingezet te kunnen worden. Dat maakt de behoefte aan een eigen schip met speciale voorzieningen urgenter. In 1959 wordt daarom de J. Henry Dunant in de vaart genomen, die tot op de dag van vandaag vaart. 59. 1951 Beentransplantatiedienst Op verzoek van de minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid besluit het Nederlandse Rode Kruis op 6 juli 1951 te gaan meewerken aan het aanmaken en distribueren van zogenaamde beentransplantaten. De ‘bevrorenbeencentrale’ wordt gevestigd in het gemeentelijke slachthuis van Amsterdam, waar van geconserveerd kalfsbot de spanen en snippers wor- den bereid die chirurgen bij verschillende operaties nodig hebben. 60. 1952 Trombosedienst Op initiatief van het Rode Kruis Ziekenhuis in Den Haag wordt in 1952 de Stichting Rode Kruis ­Trombosedienst ’s-Gravenhage opgericht. Later volgen er diensten in onder meer Delft, Leeuwarden en Almelo. Deze dienst heeft als doel thuisliggende patiënten met trombose of dreigende trombose te bezoeken, waarbij bloed wordt afgenomen voor onderzoek. Met de uitslagen van dit onderzoek kan de samenstelling en dosering van medicatie worden vastgesteld. Een van de voordelen van deze methode is dat patiënten eerder uit het ziekenhuis ontslagen kunnen worden of zelfs helemaal thuis mogen blijven. 61. 1953 Watersnoodramp Op 31 januari 1953 voorspelt het KNMI in de namid- dag “guur weer en gevaarlijk hoog water”. Dat het water hoog staat, is op zich niet verontrustend; dat komt wel vaker voor. Maar in de vroege morgen van 1 februari belt de nachtredactie van het ANP met het Rode Kruis. Zuidwest-Nederland is getroffen door de grootste natuurramp van de twintigste eeuw. Dijken zijn doorgebroken en 20.000 hectare land is over- spoeld; veel slachtoffers zijn verrast in hun slaap. Het Rode Kruis komt meteen in actie. Diezelfde dag vertrekken Rode Kruiscolonnes met hulpgoederen naar het rampgebied. Er komt een ‘bureau Waters- nood’ in Den Haag voor de coördinatie van de hulp. 1950 tot 1960 61. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 29. 25 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 65.63.61. Inzamelingsacties leveren al snel veel geld en goederen op. Er is werk te verzetten: geëvacueerden opvangen, voeden en verzorgen, kleding sorteren en verstrekken, medicijnen en andere noodhulpgoederen distribueren, noodziekenhuizen inrichten enz. Talrijke vrijwilligers melden zich om te helpen. Het Internatio- nale Rode Kruis draagt bij met onder meer noodwo- ningen en landbouwwerktuigen. 1.835 Nederlanders verliezen het leven in die ­verwoestende februarinacht. 62. 1953 Vakantieweek invalide jongeren In 1953 organiseert het Rode Kruis de eerste vakantieweek voor jongeren met lichamelijke of sociale beperkingen. Al bijna zestig jaar dus! Gedurende deze vakantieweek genieten jongeren samen met leeftijdsgenoten van tal van activiteiten en uitstapjes op een van de vier bijzondere locaties. 63. 1955 Parachutistencommando In overleg met de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Luchtvaart wordt in mei 1955 het ‘parachutisten- commando Rode Kruis Korps” als nieuw onderdeel aan het Rode Kruis toegevoegd. Een twaalftal reeds gebrevetteerde leden van de Eerste Nederlandse ­Parachutistenclub begint in oktober 1955 in Leiden met een opleiding tot Eerste Hulpverlener van het Rode Kruis Korps. Het parachutistenkorps wordt eind 1966 opgeheven. 64. 1956 Hongaarse Opstand Een door studenten georganiseerde betoging leidt op 23 oktober 1956 tot een opstand tegen het communistische regime in Hongarije. Deze massale volksopstand duurt tot 4 november, wanneer Sovjet- troepen het land bezetten en de opstand neerslaan. De opstand kost duizenden het leven en meer dan 150.000 mensen vluchten naar onder andere Oostenrijk. Het Nederlandse Rode Kruis opent een speciaal gironummer waarop ruim vijf miljoen gulden binnenkomt. Hiermee worden onder meer 2160 sets bloedplasma naar Hongarije gevlogen. Verder worden er verband- en geneesmiddelen, voedsel en dekens naar Oostenrijk gestuurd. Vanwege de grote stroom vluchtelingen neemt het Nederlandse Rode Kruis, op verzoek van onder meer de Oostenrijkse regering en de VN, de leiding van twee vluchtelingenkampen in Oostenrijk op zich. Vanaf november ontvangt ­Nederland zelf ook een grote groep Hongaarse ­vluchtelingen. Zij zijn onderweg naar Canada en krijgen tijdelijk onderdak in Nederland. 65. 1956 Drumband Rode Kruis Korps De heer Meulman, Rode Kruis commandant van het Rode Kruis Korps, merkt tijdens de Nijmeegse Vier- daagse op dat veel binnenkomende detachementen begeleid worden door muziekkorpsen. Maar als zijn eigen Rode Kruismensen voorbij trekken, blijft het stil. Hierom wordt op 21 augustus 1956 de Drumband van het Rode Kruis Korps opgericht. De beginperiode is voor de band erg druk. Alle plaatselijke afdelingen proberen het korps voor een optreden te strikken. In die tijd wordt er van en naar een optreden gereisd per open vrachtwagen, ­uiteraard met een huif en met rampendekens over de knieën tegen de kou. In 2003 worden alle afdelingen afgestoten die geen directe medische hulpverlening geven; dit betekent helaas ook het einde van de Rode Kruis Drumband. Persoonlijk verhaal “… In het klooster waren intussen de broeders met onze helpsters bezig met het opzetten van de ledikanten uit het Rode Kruisrampendepot. Ook werden er ledikanten en beddengoed aange- sleept uit de omliggende boerderijen. De dames hadden daar de handen vol aan; zeker toen daar de ­opvang van de geëvacueerden nog bijkwam.” Frans IJsselstijn, Rode Kruishelper persoonlijk verhaal Evelien Eekhoorn nam deel aan een vakantieweek voor jongeren. “In het begin was het nogal onwennig en onbekend, maar dat gevoel verdween heel gauw. Al snel was het alsof we samen één grote familie waren. Nu kijk ik terug op één van mijn mooiste weken van mijn leven. Ik hoop het zeker nog eens mee te maken!” 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 30. 26 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 67.66. 66. 1956 Zwemmen voor minder validen In verschillende zwembaden in het land verzorgt het Rode Kruis zwemmen voor gehandicapten. Al sinds 1956 helpen vrijwilligers mensen met een verstande- lijke en/of lichamelijke handicap bij hun activiteiten in en rond het zwembad. Voor sommigen om lekker in beweging te blijven, voor anderen om diploma’s te behalen. 67. 1959 J. Henry Dunant te water De eerste ‘J. Henry Dunant’ vaart op 1 juni 1959 vanuit Deventer uit voor een weektocht. Zieken, gehandicapten en ouderen liggen op grote zalen waar ook de verzorging plaatsvindt en eten ook in bed. Sinds 1996 vaart de derde ‘J. Henry Dunant’, een ongekend populair vakantieschip. Door alle faciliteiten aan boord is het tegenwoordig een stuk aangenamer reizen. Verblijven met brede gangen, ruime liften, tweepersoonskamers, verstelbare bedden en aangepaste badkamers zijn daarvan het bewijs. De koks houden rekening met het dieet van de gasten en de verpleegkundigen en vrijwilligers geven zorg, hulp en begeleiding. Daarnaast worden er verschillende uitstapjes buiten het schip aangeboden. Een weekje weg wordt zo een weekje genieten zonder zorgen voor mensen die anders niet of nauwelijks zelfstandig buiten komen. 68. 1959 Nationale Rode Kruis Rally Het idee voor een autorally voor het Rode Kruis is niet iets van de laatste jaren. Al in 1959 organiseert Motorclub ‘De Wegkruisers’ een Rode Kruis Rally. Inschrijven kan dan voor 10 gulden. Tegenwoordig is de rally een stuk exclusiever; zo rijdt alleen de ‘crème-de-la-crème uit de autobranche’ mee en is het inschrijfgeld ook ‘iets’ verhoogd. “Combineer dit met de mooiste landschappen van Nederland, racesport-, verzets- en filmhelden, de minister-president, leden van de koninklijke familie en u krijgt de huidige Rode Kruis Rally zoals die sinds 2000 gereden wordt. Zo’n evenement is wellicht niet helemaal te rijmen met mensen in nood, maar het substantiële bedrag dat dankzij de Rally elk jaar wordt geschonken aan het Rode Kruis is dat wel. We halen met de Rally ongeveer € 100.000 per jaar op,” aldus de organisatie. Persoonlijk verhaal Jacomien (27): “Ik help mee bij het zwemmen voor minder validen. Wij zwemmen met een groep van vijftien tot twintig personen. Onder onze zwemmers zitten mensen van twintig tot tachtig jaar oud. De rolstoelers hebben veel hulp nodig; degenen die slecht ter been zijn, ondersteunen we als ze naar het zwembad lopen. Het klikt erg goed onderling. Naast een leuke, ontspannende activiteit is het voor de deelnemers ook een so- ciaal gebeuren. Ze leggen contacten en zijn even uit hun dagelijkse omgeving. Lopen en zwemmen is voor niet-gehandicapten iets vanzelfsprekends. Door dit werk te doen, zorgen wij dat het voor ge- handicapten ook vanzelfsprekend wordt. Het kost weinig tijd, maar je krijgt er zoveel enthousiasme voor terug van de deelnemers.” Persoonlijk verhaal “Ik denk dat het 1962 was. In die tijd lagen ‘de patiënten’, want zo noem ik ze nu maar, met een achteruitkijkspiegeltje in bed en kwamen er van zaterdag tot zaterdag niet uit. Als deze mensen dan thuis kwamen, waren ze zó stijf. Fysiotherapie kregen ze ook niet op het schip. De Henry Dunant had een schoorsteen die uit elkaar gedraaid moest worden als we onder een brug door moesten varen. Dit uit elkaar draaien moest soms voor straf gedaan worden, als je bijvoorbeeld maar half in uniform van boord ging. Destijds ging dr. Stumphius mee als arts. Hij heeft dit voor straf een keer moeten doen. Ook moest één van de Rode Kruisers eens op het topdek verschijnen met een zwemvest aan en een zuidwester op zijn hoofd. Hij dacht dat hij overboord gegooid zou worden en had voor de zekerheid een zwembroek aangetrokken. Hij werd op het topdek met de brandslang bewerkt, waar niet alleen hij nat van werd, maar ook de ­omstanders. Ik denk nog steeds met veel plezier aan dit schip terug.” J. Maas 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 31. 27 70. 69. 1960 Hulpactie Congo De overdracht van de soevereiniteit door de Belgische regering aan de Congolese autoriteiten leidt al snel tot een groot gebrek aan medische verzorging van de bevolking in Congo. De Internationale Federatie in Genève doet een beroep op de nationale Rode Kruisverenigingen om medisch personeel ter beschik- king te stellen. Het Nederlandse Rode Kruis stuurt een bloedtransfusieteam naar Congo. Op 28 juli 1960 start dit team zijn werkzaamheden in Leopoldstad. Naast de directe hulpverlening besteedt het team vooral aandacht aan de opleiding van Congolees personeel. 70. 1962 Treinramp Harmelen Op 8 januari 1962 wordt Nederland getroffen door de zwaarste spoorwegramp in zijn historie: de treinramp van Harmelen. Twee passagierstreinen botsen op elkaar, met 93 doden en 52 gewonden tot gevolg. Hoewel het Rode Kruis niet in de alarmering wordt betrokken, zenden de afdelingen Utrecht en Den Haag ambulances naar de plaats van het onheil. De colonnecommandant van de afdeling Utrecht, dr. J.G. Herschel, verricht nuttig werk door een ­informatiebureau te improviseren dat aan vele ­honderden informatieverzoeken kan voldoen. 71. 1963 Rode Kruis Bungalow Someren In 1963 neemt mevrouw H.A. van Riemsdijk-Philips het initiatief tot het bouwen van een vakantieoord voor mensen die door hun chronische ziekte, handicap of sociaal isolement niet zelfstandig met vakantie kunnen. Zij is in die tijd als voorzitter van het Eindhovense Rode Kruis nauw betrokken bij het selecteren van gasten voor het vakantieschip, de ‘J. Henry Dunant’, en constateert een ernstig tekort aan vakantiemogelijkheden voor deze categorie gasten. Zo ontstaat de ‘Rode Kruis Bungalow’ van de afde- ling Eindhoven, die 49 jaar later nog steeds een zeer gewilde vakantiebestemming is voor gasten uit het hele land. Ook maken Eindhovense ­verpleegtehuizen graag gebruik van de accommodatie. Inmiddels hebben ruim 16.000 gasten er hun vakantie door- gebracht, iedere week bijgestaan door zeven zeer toegewijde vrijwilligers: een verpleegkundige, vier verzorgers en een keukenploeg. 72. 1963 Kennedymars De Kennedymars is een wandeltocht van 50 mijl (80,467 km) die binnen 20 uur gelopen moet worden. Deze wandeltocht is vernoemd naar de Amerikaanse president John F. Kennedy, die zich afvroeg of officieren van het US Marine Corps voldoende uithoudingsvermogen hadden om binnen 20 uur 50 mijl te lopen. Nadat verschillende militairen deze tocht maakten, voelden vele (Amerikaanse) burgers zich uitgedaagd en gingen ook op pad. Sinds 1963 helpt het Rode Kruis, voornamelijk de afdeling Sittard, bij dit evenement. In het begin ging het wel anders dan nu. Zo werden prikpennen en injectiespuiten niet weggegooid maar ontsmet, waren pleisters eerder uitzondering dan regel en was het niet uitzonderlijk dat een vrijwilliger de 80 kilometer op de fiets moest afleggen. Tegenwoordig zijn er rond de 125 vrijwilligers verdeeld over 8 posten langs de route. In 2012 behandelen zij 421 lopers. 73. 1964 Hotel De Valkenberg Op de heuvelrand van de Oost-Veluwezoom wordt in 1834 een landhuis gebouwd met uitzicht over de IJssel. Omringd door twaalf hectare bos, prachtige tuinen en velden is het een vakantieoord bij uitstek. In 1964 schenkt de eigenaresse, mevrouw Van Hoboken 1960 tot 1970 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
  • 32. 28 145momentenin145jaarNederlandseRodeKruis 76.71.69. – Van Sminia, het landgoed aan het Nederlandse Rode Kruis, ter gelegenheid van het aanstaande 100-jarige bestaan van de vereniging. Hotel De Valkenberg ligt op een uitgestrekt landgoed en biedt volop mogelijkheden tot ontspanning. Honderden ouderen, chronisch zieken en gehandicapten per jaar vieren er vakantie en krijgen professionele begeleiding door zowel Rode Kruisberoepskrachten als vrijwilligers. In 2012 besluit het Rode Kruis de exploitatie van Hotel de Valkenberg over te dragen aan een andere partij. 74. 1966 Prinses Margriet en het Rode Kruis Prinses Margriet is al vanaf haar studententijd actief bij het Rode Kruis. Na haar studietijd, in 1966, doet ze een opleiding tot Rode Kruis Helpster 1e klas en loopt verschillende stages bij het Rode Kruis. Daarna doet ze meerdere malen vrijwilligerswerk bij het Rode Kruis, onder meer op het schip de J. Henry Dunant. Na haar actieve rol als vrijwillige verpleegster, wordt ze in 1987 benoemd tot vicevoorzitter van het Rode Kruis. Vanuit deze functie bezoekt ze meerdere ramp- en oorlogsgebieden. In Afrika gaat ze langs bij aidswezen. Tijdens de Kosovo-oorlog bezoekt ze een vluchtelingenkamp in Albanië. Haar betrokkenheid bij de slachtoffers en vrijwilligers is groot. In 1984 ontvangt Prinses Margriet een Kruis van Verdienste. Dit is de hoogste onderscheiding die het Nederlandse Rode Kruis toekent aan personen die zich op een bijzondere wijze hebben ingezet voor het Rode Kruis. In 1995 wordt ze gekozen als voorzitter van de Standing Comittee. In 2000 zet Prinses Margriet klimaatverandering op de agenda bij het Rode Kruis en ze is nauw betrokken bij de oprichting van het klimaatcentrum in Den Haag in 2002. Het klimaatcentrum is een expertisecentrum van het Internationale Rode Kruis op het gebied van klimaat- verandering. In 2011 wordt de prinses benoemd tot erevoorzitter van het Nederlandse Rode Kruis. 75. 1966 Ambulances langs de snelweg In 1966 start het Rode Kruis op verzoek van de algemene verkeersdienst en de Rijkspolitie een ambulanceproject aan het begin en het einde van de bouwvakantie. Het project groeit in de jaren daarna uit tot een tiental posten (caravans) langs de snelwegen, waar tijdens de weekenden speciaal opgeleide vrijwilligers paraat staan voor hulpverlening. Begin jaren ’80 stopt het project om twee redenen: de maatschappelijke ontwikkelingen zorgen ervoor dat professionele hulp de inzet van vrijwilligers overbodig maakt en de wetgeving verandert. De komst van de Wet Ambulancevervoer in 1979 dwingt het Rode Kruis min of meer te kiezen tussen doorgaan of afstoten van het ambulancewerk. Men voorziet dat hogere eisen gesteld zullen worden aan personeel en materieel en dat het hierdoor nog moeilijker wordt de dienst met vrijwilligers voort te zetten. 76. 1967 Nigeriaanse Burgeroorlog Wanneer in 1967 de Biafra-regio zich onafhankelijk verklaart van Nigeria, ontstaat er een burgeroorlog in het gebied. De Nigeriaanse overheid gebruikt het uithongeren van de bevolking als wapen, wat leidt tot een humanitaire ramp. Het is de eerste keer dat Nederland met beelden van uitgehongerde kinderen wordt geconfronteerd. Dit leidt tot grote financiële hulp door middel van verschillende campagnes. Het Nederlandse Rode Kruis zendt in 1968 een medisch team naar het gebied. Ook in Nederland zelf wordt hulp verleend. Zo komen op 3 mei 1969 op vliegbasis Soesterberg elf Biafranen aan. Deze oorlogsslachtof- fers worden in Nederland verpleegd. Persoonlijk verhaal Mevrouw Annette de Rooy (85 jaar) heeft genoten van een zesdaags verblijf in De Valkenberg: “Ik heb niet aan alle uitstapjes meegedaan; dat is te vermoeiend voor mij omdat ik problemen met mijn hart heb. Het eten en de kamers vond ik geweldig, in het duurste hotel heb je het niet beter! Ik heb vier ochtenden onder begeleiding gezwommen in het heerlijke zwembad”. 74. 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1875 1876 1877 1878 1879 1880 1881 1882 1883 1884 1885 1886 1887 1888 1889 1890 1891 1892 1893 1894 1895 1896 1897 1898 1899 1900 1901 1902 1903 1904 1905 1906 1907 1908 1909 1910 1911 1912 1913 1914 1915 1916 1917 1918 1919 1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939
  • 33. 29 79. 77. 1970 Verbindingsdienst Rond 1970 krijgt elke provincie van het landelijk bestuur een set verbindingsmiddelen, geschikt voor een radiofrequentie die alleen door het Rode Kruis gebruikt mag worden. Ongeveer 180 vrijwilligers zijn actief in de verbindings- dienst van het Nederlandse Rode Kruis. Zij zijn in staat om in rampomstandigheden de communicatie met alle ingezette vrijwilligers te verzorgen, ook als de reguliere middelen voor telecommunicatie uitvallen. Dit is een situatie waarmee Nederland vrijwel nooit te maken heeft, maar door zeer regelmatige inzetten blijft de kwaliteit van deze ploeg en de middelen ge- waarborgd. Zo blijft het Rode Kruis goed voorbereid. 78. 1970 Eerste Hulp bij Pinkpop In 1970 wordt de allereerste editie van Pinkpop georganiseerd. Een eendaags festival zonder camping, dat plaatsvindt in de Zuid-Limburgse stad Geleen; logischerwijs zorgt de afdeling Geleen voor de hulpverlening. Er zijn tien EHBO-vrijwilligers van het Nederlandse Rode Kruis en een ambulance van de afdeling Geleen actief. Daarnaast is er nog een arts aanwezig. De meeste letsels zijn snijwonden door het aanwezige glas op het terrein. Tegenwoordig is Pinkpop een stuk groter: in plaats van één dag worden de gasten drie dagen non- stop vermaakt, is er een grote camping en zijn er gemiddeld zo’n 4.000 zorgcontacten tijdens deze drie dagen, die nu door meer dan 70 Rode Kruisvrijwilligers op zich worden genomen. Zij werken vanuit diverse kleine en grote Rode Kruisposten op het terrein en zetten zich 24 uur per dag in (met name op de camping). 79. 1971 Vluchten met Martinair Als Prinses Margriet haar naam geeft aan een vlieg- tuig van Martinair, belooft directeur Martin Schröder dat hij eens per jaar een korte vliegvakantie zal organi- seren voor chronisch zieke en gehandicapte mensen. De eerste vlucht vindt in 1971 plaats en heeft als Persoonlijk verhaal Twaalf Nederlandse gezinnen met zieke of gehan- dicapte kinderen vlogen in 2010 in vier dagen op en neer naar Orlando voor een onvergetelijke vakan- tie met hun favoriete Disneyfiguren. Luchtvaart- maatschappij Martinair organiseerde voor het 39e achtereenvolgende jaar een bijzondere vlucht voor bijzondere vakantiegangers van het Nederlandse Rode Kruis. Demi van Megen en haar familie uit het Noord-Limburgse Maasbree waren ook van de partij. Doel van de vierdaagse trip naar het Disney Resort in Orlando is om zieke kinderen en hun ouders na een zware periode een onvergetelijke ervaring te bezorgen. Kinderen zoals Demi, die in 2009 eindelijk klaar was met haar chemokuur tegen de leukemie, die ze voor de tweede keer in haar korte leven had gehad. En dat moest natuurlijk gevierd worden. Moeder Marjo koestert met name de onderlinge verbondenheid van de gezinnen tijdens de Orlando- trip. “Je communiceert op een ander niveau. Je begrijpt elkaar beter, omdat je in hetzelfde schuitje zit. Dat schept een band.” Daarnaast doet het plezier dat de kinderen hebben haar zichtbaar goed. “Kijk eens naar Demi. Van haar tweede tot haar vijfde en van haar zevende tot haar negende zat ze aan de chemotherapie. Dat was onnoemelijk zwaar. Fijne ervaringen hielden haar op de been. Dat konden kleine dingen zijn, zoals een aardige verpleegster. Maar een trip naar Disneyworld is natuurlijk uniek.” 1970 tot 1980 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012