Spor pazarlamasında lider konumda bulunan Kuzey Amerika Spor Organizasyonlarından dünyaca en yaygın olanı NBA (National Basketball Association) dır. Büyük çaba harcayarak hazırladığım bu sunumumda NBA tarihsel gelişimini, rekabet dengesini nasıl sağladıklarını, dünya pazarına nasıl açıldıklarına dair cevaplar bulabileceksiniz. Emeğe her zaman saygı duyalım, kaynak hırsızlığı yapmak yerine, kaynak göstermeyi unutmayalım. Saygılarla.

1. SPOR PAZARLAMASI
NBA PAZARLAMA STRATEJİLERİ
DanıĢman Öğretim Üyesi
Yrd. Doç. Dr. Zahit SERARSLAN
Hazırlayan
Giray ÇAVDAR
2013-Ġstanbul
T.C.
MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ
SAĞLIK BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
SPOR YÖNETĠM BĠLĠMLERĠ

2. «Bir NBA takımını almak için yüz milyonlarca doları olan büyük bir kapitalist olmanız
gerekir. Ama bir takımı alıp yönetim koltuğuna oturduktan sonra herkes sosyalist
olur.»
Dr Matthew J. Robinson
 https://www.youtube.com/watch?v=MNxCfXghnzs

3. TARĠHSEL GELĠġĠM
 1946’da Basketball Association of America (BAA)
adıyla kuruldu.
 1949’da NBL (National Basketball League) ile
birleĢerek ‘National Basketball Association’ (NBA)
adını aldı.
 17 takımdan oluĢan ligde büyük Ģehirlerin takımları,
küçük takımları eziyordu. Ligler arası büyük kalite
farkı vardı.
NBA’nın resmi logosunda eski
LA Lakers’lı oyuncu Jerry
West’in silüeti bulunmaktadır.

4. TARĠHSEL GELĠġĠM
 1967 yılında ‘American Basketball Association’
(ABA) kurulmuĢ ve NBA’nın geleceğini riske
sokmuĢtur.
 ABA’da gösterilere dayalı, seyir zevki yüksek
maçlar oynanıyordu. 3 sayı atıĢının patenti bu
lige aittir.
 1976’da bu iki lig birleĢmiĢ ve NBA’ya farklı bir
görünüm kazandırmıĢtır.
Julius Erving (Dr J) New York
Nets takımının oyuncusu,
ABA’nın en önemli kozuydu.

5. TARĠHSEL GELĠġĠM
 1990 yılında Canada’da Totonto Raptors ve
Vancouver Grizzlies takımları kurularak ABD
dıĢına çıkıldı.
 1992’de Dream Team kurularak Barcelona
Olimpiyatları’na katıldı ve Ģampiyon oldu.
 Uzun süre yabancı oyuncu almakta tereddüt
eden NBA’de 2012-13 sezonunda 37 farklı
ülkeden 84 ABD’li olmayan oyuncu
oynamaktadır.
 Bugün ligde 29’u ABD’de 1’i Canada’da
olmak üzere 30 takım mücadele etmektedir.
Michael Jordan, Larry Bird
ve Magic Johnson'lı ABD
milli takımı her maçını farklı
kazanarak Olimpiyat altın
madalyası kazandı.

6.  NBA 15’er takımdan doğu ve batı olmak üzere iki gruba bölünmüĢtür. Her grupta
kendi arasında 3’e ayrılmıĢtır. Yani 6 grupta 5’er takım mücadele etmektedir.
 Normal sezon içinde 41’i iç saha ve 41’i deplasmanda olmak üzere 82 maç yapılır.
NBA’da Bir Sezon

7. Play-off maçları her konferanstan 8’er, toplamda 16 takımın katılımıyla
Nisan ayı sonunda baĢlar.
7 maç üzerinden oynanır. Ġki konferansın Ģampiyonu final oynar. Haziran
ayı içerisinde sona erer.

8. Pazarlama Stratejileri
Yıldıza Dayalı Model
 Michael Jordan, Hakeem
Olajuwon, Charles Barkley ve
John Stockton gibi efsane
oyuncuları lige kazandırmıĢ ve
lige olan ilginin artmasını
sağlamıĢtır.
 Bununla beraber sponsor gelirleri
artıĢ gösterdi, Nike firması
ayakkabı sözleĢmesiyle ligin ilk
sponsoru oldu(5).
 NBA’nın dünya pazarına açılması
1988 Seul Olimpiyatları’nda yarı
finalde ABD’yi eleyerek Ģampiyon
olan SSCB oyuncularından
Aleksandr Volkov ve Sarunas
Marciulions’ı transfer etmesi ile
NBA’nın bugünkü halini
almasında 1984’ten beri
NBA’nın baĢkanı olan David
Stern’in rolü büyüktür.

9. Yıldıza Dayalı Model
Daha sonraları
 Türkiye’den Mirsad Türkcan,
Hidayet Türkoğlu ve Mehmet
Okur; Çin’den Yao Ming NBA’ya
transfer edilmiĢtir.
 Yao Ming’in ilk maçını Çin’de
300 milyon kiĢi izlemiĢtir.
 Bu geliĢmelerden sonra Çin,
Asya ve G. Amerika’da ofisler
açılmıĢtır.
Yao Ming, 2.29cm
boyuyla NBA tarihinin
en uzun 3. adamıdır.
Kaynak: Serarslan Z. (2009). Futbol Pazarlaması, 1. Baskı, Ġstanbul

10. Yıldıza Dayalı Model
 Ġzlenme oranları artmasıyla
yayın haklarının satıĢı arttı.
 Logolu ürünlerin satıĢları
yükseldi(5).
 Avrupa ve Asya’da turlar
düzenlenmeye baĢlandı(7).
 2006 yılında Philadelphia 76ers
ve CSKA Moskova arasında
oynanan NBA Europe Live Tour
finali NBA’nın Avrupa’da daha
çok tanınmasını sağladı(8).
 Kobe Bryant, Allen Iverson,
LeBron James, Kevin Garnett
gibi pek çok yıldız hem Adidas,
Nike ve Reebok gibi sponsorlar
hem de NBA tarafından Çin’e
götürülerek ligin tanıtımı
yapıldı(8).

11. Ücret Tavanı (Salary Cap)
 Dünyada ilk kez 1946 yılında
NBA’da kullanılmıĢtır, ancak
1984’de kadar askıya alınmıĢtır.
 Bir takımın oyuncularına
ödeyebileceği para miktarına
konulan sınırı ifade eder.
 Takımlar arasındaki güç
dengesini ve rekabetçi ortamı
korumak, rekabeti en üst
seviyeye çıkarmak ve mali
açıdan güçlü takımların
rekabetçi ortamı bozmasını
engellemek amaçlanmıĢtır(1).
 Her yıl NBA’nın tüm gelirlerinin
%51’nin takım sayısına
bölünmesi ile hesaplanır(5).
 Kulüplerin kendi oyuncularının
takımda kalmasını sağlamak

12. Ücret Tavanı (Salary Cap)
 1946 – 1947 sezonunda 55 bin dolar
 1984 – 1985 sezonunda 3.6 m $
 2007 – 2008 sezonunda 55 milyon 630 bin dolar maximum
ücret, 41 milyon 720 bin dolar minimum ücret olarak
açıklanmıĢtır(1).

13. Ücret Tavanı (Salary Cap)
 Oyunculara ödenecek
ücretlerde bu model
kapsamında belirlenmiĢtir.
Minimum Kontratlar
 6 ya da daha az sene ligde
oynayan oyunculara yaklaĢık 1
m $
 7-9 yıl oynayan oyunculara 1.27
m $
 10+ yıl oynayan oyunculara 1.4
m $
Maximum Kontratlar
 6 ya da daha az sene oynayan
oyunculara 9 m $
 7-9 yıl oynayan oyunculara 11 m
$
 10+ yıl oynayan oyunculara 14
Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/NBA_salary_cap (eriĢim: 05.05.13)

14. Lüks Vergisi (Luxury Tax)
 BaĢarılı ve yüksek fiyatlı
oyuncuların sadece zengin
takımlarda oynamasını
engellemek amacıyla getirilmiĢ
bir sistemdir.
 Belirlenen eĢikten daha fazla
ücret ödeyen takımlar, geçtikleri
her $1 dolar için $1 vergi
ödemek zorundaydılar.
 Toplanan vergiler eĢiğin altında
kalan diğer takımlara dağıtılır.
Eşik
($ million)
Standart
Vergi
Mükerrer
Suçlu Vergi
5 ya da
daha az
$1.50 $2.50
5 – 10 arası $1.75 $2.75
10 – 15
arası
$2.50 $3.50
15 – 20
arası
$3.25 $4.25
2013 – 2014 sezonundan itibaren uygulanacak
yeni lüks vergileri
 2008 – 2009 sezonu Luxury Tax $71.15 million
 2009 – 2010 sezonu Luxury Tax $69.92 million
 2010 – 2011 ve 2011 – 2012 sezonu Luxury Tax
$70.30 m
Kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/NBA_salary_cap

15. NBA Seçmeleri (Draft)
 Ligde dengenin sağlanması
açısından getirilen bir sistemdir.
 Sezonu en kötü geçiren takım 1.
sıradan, en iyi geçiren takım en
son sıradan seçme hakkına
sahiptir.
 Böylece sezonu kötü geçiren
takıma iyi oyuncu seçme imkanı
tanınarak denge korunmaya
çalıĢılır.
 2003 sezonunu kötü geçiren
Cleveland, ilk sıradan LeBron
James’i draft ederek finale
çıkmayı baĢarmıĢtır.
 1984 yılında Chicago Bulls 3.
sıradan Michael Jordan’ı draft
etmiĢ ve takımına 6
Ģampiyonluk kazandırmıĢtır.
 Genel olarak NCAA liginde
oynayan üniversiteden

16. KarĢılaĢmanın ġölenleĢtirilmesi
 Maç öncesi etkinliklerden
baĢlayıp, maç devam ederken,
periyot aralarında ve maç
sonlarında olağanüstü
gösterilerin paraya çevrilmesi ve
ilginin arttırılması
amaçlanmıĢtır(7).
 https://www.youtube.c
om/watch?v=nFlbZRA
14xg

17. KarĢılaĢmanın ġölenleĢtirilmesi
 14.04.2013 tarihinde
oynanan Washington
Wizards – Milwaukee
Bucks maçı öncesinde
Türk halk oyunları
sergilenmiĢtir.
 https://www.youtube.c
om/watch?v=szMtvpH
jh18

18. NBA Mağazaları (NBA Store)
 Ġlk kez 1998 yılında New York’ta
açıldı.
 NBA takımlarının forma,
ayakkabı, hatıra, hediyelik eĢya,
mobilya, mutfak eĢyası gibi
ürünleri satılmaktadır.
 NBA, takımların logolarından,
bu ürünlerine kadar her Ģeye
müdahele etmektedir.
 Yeni ürün üretmek isteyen takım
NBA yönetiminden izin almak
zorundadır.
 Kötü logo ve ürün üretiminin
önüne geçerek, marka değerinin
zarar görmesinin engellenmesi
amaçlanmıĢtır.
 Pekin’de 2 tane Ģubesi
bulunmaktadır.

19. Salonlar
 Reklam logosu olan tek
ürün formaları üreten
Adidas markasıdır. Bunun
dıĢında hiçbir ticari reklam
ya da logoya salonda ya
da sahada izin verilmez.
 Salonların isim hakları
uzun vadeli kontratlarla
satılır.
 Örneğin LA Lakers
maçlarını ABD’nin ofis
malzemesi markası
Staples Center’da
oynamaktadır.
 Denver’deki salonun adı
ise Pepsi Center. 30 yıllık
anlaĢmayla bu salonda
sadece Pepsi
satılmaktadır(11)

20. NBA TV
 1999 yılında yayın hayatına
baĢlamıĢ olup, bir ligin sahip
olduğu ilk kablolu yayın
kanalıdır(9).
 NBA 1981 finallerini
yayınlayacak bir kanal dahi
bulamazken, bugün 205
ülkede 43 dilde yayın
yapabilmektedir(8)

21. KAYNAKLAR
1. Doğru C. (2008). Futbolda rekabetçi dengenin yeniden tesisi ve futbol
emek piyasasının düzenlenmesi: Ücret tavanı modeli, 2. Uluslararası İktisat
Kongresi, Ġzmir
2. Serarslan Z. (2009). Futbol Pazarlaması, 1. Baskı, Ġstanbul
3. http://en.wikipedia.org/wiki/NBA_salary_cap (eriĢim: 01.05.13)
4. http://en.wikipedia.org/wiki/Salary_cap#Salary_cap_in_the_NBA (eriĢim:
01.05.13 13)
5. http://www.futbolekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article
&id=999:nba-basketboldan-daha-fazlas-&catid=122:tugrul-aksar&Itemid=58
(eriĢim: 05.05.13)
6. http://www.ajansspor.com/nba/h/20130312/mart_cilginligi.html (eriĢim:
05.05.13)
7. http://www.futbolekonomi.com/index.php?option=com_content&view=article
&id=1024:bir-marka-deeri-nasl-yaratlr-ya-da-nba-oernei-&catid=117:tugrul-
aksar&Itemid=61 (eriĢim: 05.05.13)
8. http://www.coproline.com/blog/?p=348 (eriĢim 07.05.13)
9. http://en.wikipedia.org/wiki/NBA_TV (eriĢim 09.05.13)
10. http://tr.wikipedia.org/wiki/NBA_Se%C3%A7meleri (eriĢim 09.05.13)