SlideShare a Scribd company logo
Mozaiki bizantyjskieMozaiki bizantyjskie
Autor: Urszula Dzwonnik
Po upadku Rzymu centrum świata
śródziemnomorskiego stał się
Konstantynopol- stolica Cesarstwa
Bizantyjskiego.
Bizancjum to nazwa :
• miasta, zmieniona ok. 330 r.
na Konstantynopol (a po zajęciu
przez Turków na Stambuł-Istambuł),
• cesarstwa wschodniorzymskiego
od czasu upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego.
•Potęgę Bizancjum wyrażała sztuka,
a zwłaszcza architektura bizantyjska.
•według Ojców Kościoła zadaniem
twórczości artystycznej było
głoszenie prawd wiary
oraz ukazywanie (za pomocą
obrazów symbolicznych)
najważniejszych elementów świata
będących w relacji do prawd
wiary.
W architekturze:W architekturze:
powstał nowy typ budowli-
- bazylika kopułowa.
Najważniejszym elementem są
kopuły, z których główna, nad
częścią centralną świątyni,
znacznie góruje nad bocznymi.
Klasyczna forma kościołówKlasyczna forma kościołów
bizantyjskich:bizantyjskich:
•wznoszone na planie krzyża
greckiego, czyli równoramiennego,
z dużą kopułą pośrodku i czterema
małymi nad każdym ramieniem
krzyża.
Kontrast między elewacją i wnętrzem:Kontrast między elewacją i wnętrzem:
•elewacja nie była bogato zdobiona,
•całe wnętrze pokrywała dekoracja
malarska: mozaikowa
lub freskowa, gdyż olśniewając
wspaniałością, miało przypominać
raj.
Największe dzieła architektury:Największe dzieła architektury:
Kościół Mądrości BożejKościół Mądrości Bożej
(Hagia Sophia) w Konstantynopolu
(minarety - wieże dodano już po zajęciu miasta przez Turków)
• stanowi połączenie planu centralnego
z podłużnym,
• centralną przestrzeń wieńczy kopuła
o średnicy ok. 31 m,
• sklepienia i ściany wewnątrz pokryte
są mozaikami, głównie o motywach
ornamentalnych.
Kościół Mądrości BożejKościół Mądrości Bożej
(Hagia Sophia) w Konstantynopolu
•m.in. Kościół San Vitale (wzniesiony
w latach 546-547) – stał się budowlą
wzorcową, powtórzoną m.in. w kaplicy
pałacowej Karola Wielkiego
w Akwizgranie.
Inne rozwiązania konstrukcyjne zastosowano
m. in. w bazylikach hellenistycznych
w Rawennie (Włochy)
Mozaika:Mozaika:
- to obraz, wzór dekoracyjny
wykonany z drobnych kawałków
kolorowych kamieni, marmuru,
szkła, ceramiki, układanych na
odpowiednim podłożu.
Działanie mozaiki zależy od użytych
materiałów,którymi mogły być
różnobarwne kamyki, masa perłowa,
a nawet półszlachetne kamienie.
•poszczególne elementy mozaiki
oddziaływały kolorem, jakością
tworzywa, kompozycją,
•Efekt mozaiki podobny jest działaniu
malarstwa: szeroka paleta barw i ich
zestawienia kontrastowe lub delikatne
dawały wrażenie elegancji.
•duże płaszczyzny różnią się
odcieniami. Jedna plamka koloru
powoduje,że całość płaszczyzny
sprawia wrażenie ożywionej
a zarazem spokojnej.
MozaikiMozaiki bizantyjskie:bizantyjskie:
•z okresu wczesnobizantyjskiego znane
są przeważnie tylko z opisu,
•poza terenem Grecji właściwej
arcydzieła tego typu zachowały się
w Rawennie,
• nie zaznaczano perspektywy:
zestawienia barw umieszczone były
w jednej płaszczyźnie. Jedynie twarz
i ręce modelowano światłocieniem.
ChrystusChrystus w sztuce bizantyjskiejw sztuce bizantyjskiej
•w najwyższym pod względem
znaczenia miejscu, czyli w sklepieniu
absydy,
•początkowo jako młody i piękny
pasterz, później jako dojrzały wiekiem
mężczyzna o surowej, majestatycznej
twarzy, górujący nad całym światem.
Przedstawiany był:
Chrystus jak władcChrystus jak władcaa nieba i zieminieba i ziemi,
ale i dawca życia wiecznego.
Odziany jest w królewski, purpurowy płaszcz.
Ma młodzieńczą
twarz.
Tronem jest błękitny glob ziemski umieszczony
na wzgórzu rajskim, na tle nieba.
Chrystus PantokratorChrystus Pantokrator
przedstawiany jako:
Jedyny Prawodawca,
Potężny Sędzia,
najwyższy władca,
siedzący zwykle na katedrze
lub tronie, z ręką podniesioną
w uroczystym geście
nauczyciela
Trzej KrólowieTrzej Królowie
na mozaice z kościoła San Apollinare Nuovo
Symbolika barwSymbolika barw
PurpuraPurpura (ciemnoczerwona lub fioletowa)
była barwą świętą, boską, królewską,
symbolem życia. Pełny strój z purpury był
przywilejem cezarów.
•wyrazem wysokiej godności Chrystusa-
Króla, prawdziwego „Kyriosa”było
przedstawianie Go w szatach z czerwonawo-
fioletowej purpury przyozdobionej złotymi
pasami (takie nosił cesarz)
ZłotoZłoto
•Nadawało mozaikom bizantyjskim
największą siłę wyrazu dzięki
stopieniu się z nim barwnych plam
kamyków.
•Barwa złota symbolizowała niebo,
wieczność, uważana była za
najjaśniejszą z barw.
Żółty –Żółty – w kulturze i religii Azji uchodził
za kolor równie wspaniały, co purpura. Jest
również kolorem dojrzałego zboża i złota.
Wskazuje na wieczne światło, chwałę, godność
i potęgę.
Złote tłoZłote tło w sztuce bizantyjskiej wskazuje
na żywioł czystego światła, w którym mieszka
Bóg ze swoimi świętymi. Złota aureola wokół
głowy ma to samo znaczenie.
Madonna z Dzieciątkiem, Archaniołem
Michałem i Gabrielem (mozaika z lewej
apsydy katedry San Giusto w Trieście)
Fiolet –Fiolet –powstały z połączenia błękitu
i czerwieni:
• przedstawiał równowagę miedzy
niebem i ziemią,
• symbolem walki ducha z ciałem
(w ikonografii kolorem wcielonego
Boga-Człowieka, którego w cierpieniu
przestawia się odzianego w fioletowy
płaszcz).
Błękit (hiacyntowy) –Błękit (hiacyntowy) – miał wartość niemal taką
jak purpura. Wulgata wymienia ja jako barwę
królewską. Jest symbolem nieba i wszystkiego,
co z nim związane. Ta symbolika odnosi się
także do bieli.
Biel –Biel – znak nieskazitelności, niezawisłości
i czystości. Są to przymioty właściwe
wszystkiemu, co związane z niebem.
Kolor niebieski był zawsze kolorem Matki
Bożej, a niebiesko-biały znakiem szczególnego
poświęcenia Niepokalanej.
LegendaLegenda
Po zajęciu Konstantynopola przez Turków kościół
Hagia Sophia został zamieniony w meczet. Jednak
w kościele prawosławnym utrzymywała się legenda,
że kiedy w 1453 r. wojska tureckie wkraczały
do Konstantynopola, przed głównym ołtarzem kościoła
Mądrości Bożej odprawiano mszę, a pop przystępował
właśnie do ceremonii Podniesienia Najświętszego
Sakramentu. Gdy w tym momencie Turcy wtargnęli
do świątyni, poruszyły się ściany przed ołtarzem
i zasłoniły popa z uniesioną monstrancją w rękach.
Ponoć car Mikołaj I, zgodnie z tą legendą, wierzył,
że po wkroczeniu jego wojsk do Konstantynopola
rozstąpią się ściany w meczecie Hagia Sophia
i wyjdzie ówże pop, aby dokończyć przerwane przed
400 laty nabożeństwo.
Wnętrze kościoła Hagia Sophia jako meczetuWnętrze kościoła Hagia Sophia jako meczetu
Na zewnątrz
dobudowano
minarety.
ŹródłaŹródła
wykorzystane w przygotowaniu prezentacji:
Encyklopedia katolicka,t.II,Lublin 1997,s.635, t.VII,s.7-8, 111.
B.Osińska, Sztuka i czas. Podręcznik dla Liceum Sztuk Plastycznych –
cz. 1, Warszawa 1976, s. 95.
S.Grodziski, Franciszek Józef I, Wrocław 1983, s.73.
Encyklopedia multimedialna Omnia 2001
Sztuka - Encyklopedia multimedialna PWN
http://wiem.onet.pl/wiem/004663.html

More Related Content

More from RenataNowak6

Matematyka w sztuce
Matematyka w sztuceMatematyka w sztuce
Matematyka w sztuce
RenataNowak6
 
Dzien Ziemi
Dzien ZiemiDzien Ziemi
Dzien Ziemi
RenataNowak6
 
Język niemiecki
Język niemieckiJęzyk niemiecki
Język niemiecki
RenataNowak6
 
Cwiczenia leksykalne 7
Cwiczenia leksykalne 7Cwiczenia leksykalne 7
Cwiczenia leksykalne 7
RenataNowak6
 
Prezentacja Julii
Prezentacja JuliiPrezentacja Julii
Prezentacja Julii
RenataNowak6
 
Prace uczniow
Prace uczniowPrace uczniow
Prace uczniow
RenataNowak6
 
Escher - tesselations
Escher - tesselationsEscher - tesselations
Escher - tesselations
RenataNowak6
 
Escher - tesselations
Escher - tesselationsEscher - tesselations
Escher - tesselations
RenataNowak6
 
Project 1
Project 1Project 1
Project 1
RenataNowak6
 

More from RenataNowak6 (9)

Matematyka w sztuce
Matematyka w sztuceMatematyka w sztuce
Matematyka w sztuce
 
Dzien Ziemi
Dzien ZiemiDzien Ziemi
Dzien Ziemi
 
Język niemiecki
Język niemieckiJęzyk niemiecki
Język niemiecki
 
Cwiczenia leksykalne 7
Cwiczenia leksykalne 7Cwiczenia leksykalne 7
Cwiczenia leksykalne 7
 
Prezentacja Julii
Prezentacja JuliiPrezentacja Julii
Prezentacja Julii
 
Prace uczniow
Prace uczniowPrace uczniow
Prace uczniow
 
Escher - tesselations
Escher - tesselationsEscher - tesselations
Escher - tesselations
 
Escher - tesselations
Escher - tesselationsEscher - tesselations
Escher - tesselations
 
Project 1
Project 1Project 1
Project 1
 

Mozaiki bizantyjskie

  • 2. Po upadku Rzymu centrum świata śródziemnomorskiego stał się Konstantynopol- stolica Cesarstwa Bizantyjskiego. Bizancjum to nazwa : • miasta, zmieniona ok. 330 r. na Konstantynopol (a po zajęciu przez Turków na Stambuł-Istambuł), • cesarstwa wschodniorzymskiego od czasu upadku cesarstwa zachodniorzymskiego.
  • 3. •Potęgę Bizancjum wyrażała sztuka, a zwłaszcza architektura bizantyjska. •według Ojców Kościoła zadaniem twórczości artystycznej było głoszenie prawd wiary oraz ukazywanie (za pomocą obrazów symbolicznych) najważniejszych elementów świata będących w relacji do prawd wiary.
  • 4. W architekturze:W architekturze: powstał nowy typ budowli- - bazylika kopułowa. Najważniejszym elementem są kopuły, z których główna, nad częścią centralną świątyni, znacznie góruje nad bocznymi.
  • 5. Klasyczna forma kościołówKlasyczna forma kościołów bizantyjskich:bizantyjskich: •wznoszone na planie krzyża greckiego, czyli równoramiennego, z dużą kopułą pośrodku i czterema małymi nad każdym ramieniem krzyża.
  • 6. Kontrast między elewacją i wnętrzem:Kontrast między elewacją i wnętrzem: •elewacja nie była bogato zdobiona, •całe wnętrze pokrywała dekoracja malarska: mozaikowa lub freskowa, gdyż olśniewając wspaniałością, miało przypominać raj.
  • 7. Największe dzieła architektury:Największe dzieła architektury: Kościół Mądrości BożejKościół Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w Konstantynopolu (minarety - wieże dodano już po zajęciu miasta przez Turków)
  • 8. • stanowi połączenie planu centralnego z podłużnym, • centralną przestrzeń wieńczy kopuła o średnicy ok. 31 m, • sklepienia i ściany wewnątrz pokryte są mozaikami, głównie o motywach ornamentalnych. Kościół Mądrości BożejKościół Mądrości Bożej (Hagia Sophia) w Konstantynopolu
  • 9. •m.in. Kościół San Vitale (wzniesiony w latach 546-547) – stał się budowlą wzorcową, powtórzoną m.in. w kaplicy pałacowej Karola Wielkiego w Akwizgranie. Inne rozwiązania konstrukcyjne zastosowano m. in. w bazylikach hellenistycznych w Rawennie (Włochy)
  • 10. Mozaika:Mozaika: - to obraz, wzór dekoracyjny wykonany z drobnych kawałków kolorowych kamieni, marmuru, szkła, ceramiki, układanych na odpowiednim podłożu. Działanie mozaiki zależy od użytych materiałów,którymi mogły być różnobarwne kamyki, masa perłowa, a nawet półszlachetne kamienie.
  • 11. •poszczególne elementy mozaiki oddziaływały kolorem, jakością tworzywa, kompozycją, •Efekt mozaiki podobny jest działaniu malarstwa: szeroka paleta barw i ich zestawienia kontrastowe lub delikatne dawały wrażenie elegancji. •duże płaszczyzny różnią się odcieniami. Jedna plamka koloru powoduje,że całość płaszczyzny sprawia wrażenie ożywionej a zarazem spokojnej.
  • 12. MozaikiMozaiki bizantyjskie:bizantyjskie: •z okresu wczesnobizantyjskiego znane są przeważnie tylko z opisu, •poza terenem Grecji właściwej arcydzieła tego typu zachowały się w Rawennie, • nie zaznaczano perspektywy: zestawienia barw umieszczone były w jednej płaszczyźnie. Jedynie twarz i ręce modelowano światłocieniem.
  • 13. ChrystusChrystus w sztuce bizantyjskiejw sztuce bizantyjskiej •w najwyższym pod względem znaczenia miejscu, czyli w sklepieniu absydy, •początkowo jako młody i piękny pasterz, później jako dojrzały wiekiem mężczyzna o surowej, majestatycznej twarzy, górujący nad całym światem. Przedstawiany był:
  • 14. Chrystus jak władcChrystus jak władcaa nieba i zieminieba i ziemi, ale i dawca życia wiecznego. Odziany jest w królewski, purpurowy płaszcz. Ma młodzieńczą twarz. Tronem jest błękitny glob ziemski umieszczony na wzgórzu rajskim, na tle nieba.
  • 15. Chrystus PantokratorChrystus Pantokrator przedstawiany jako: Jedyny Prawodawca, Potężny Sędzia, najwyższy władca, siedzący zwykle na katedrze lub tronie, z ręką podniesioną w uroczystym geście nauczyciela
  • 16. Trzej KrólowieTrzej Królowie na mozaice z kościoła San Apollinare Nuovo
  • 17. Symbolika barwSymbolika barw PurpuraPurpura (ciemnoczerwona lub fioletowa) była barwą świętą, boską, królewską, symbolem życia. Pełny strój z purpury był przywilejem cezarów. •wyrazem wysokiej godności Chrystusa- Króla, prawdziwego „Kyriosa”było przedstawianie Go w szatach z czerwonawo- fioletowej purpury przyozdobionej złotymi pasami (takie nosił cesarz)
  • 18. ZłotoZłoto •Nadawało mozaikom bizantyjskim największą siłę wyrazu dzięki stopieniu się z nim barwnych plam kamyków. •Barwa złota symbolizowała niebo, wieczność, uważana była za najjaśniejszą z barw.
  • 19. Żółty –Żółty – w kulturze i religii Azji uchodził za kolor równie wspaniały, co purpura. Jest również kolorem dojrzałego zboża i złota. Wskazuje na wieczne światło, chwałę, godność i potęgę. Złote tłoZłote tło w sztuce bizantyjskiej wskazuje na żywioł czystego światła, w którym mieszka Bóg ze swoimi świętymi. Złota aureola wokół głowy ma to samo znaczenie.
  • 20. Madonna z Dzieciątkiem, Archaniołem Michałem i Gabrielem (mozaika z lewej apsydy katedry San Giusto w Trieście)
  • 21. Fiolet –Fiolet –powstały z połączenia błękitu i czerwieni: • przedstawiał równowagę miedzy niebem i ziemią, • symbolem walki ducha z ciałem (w ikonografii kolorem wcielonego Boga-Człowieka, którego w cierpieniu przestawia się odzianego w fioletowy płaszcz).
  • 22. Błękit (hiacyntowy) –Błękit (hiacyntowy) – miał wartość niemal taką jak purpura. Wulgata wymienia ja jako barwę królewską. Jest symbolem nieba i wszystkiego, co z nim związane. Ta symbolika odnosi się także do bieli. Biel –Biel – znak nieskazitelności, niezawisłości i czystości. Są to przymioty właściwe wszystkiemu, co związane z niebem. Kolor niebieski był zawsze kolorem Matki Bożej, a niebiesko-biały znakiem szczególnego poświęcenia Niepokalanej.
  • 23. LegendaLegenda Po zajęciu Konstantynopola przez Turków kościół Hagia Sophia został zamieniony w meczet. Jednak w kościele prawosławnym utrzymywała się legenda, że kiedy w 1453 r. wojska tureckie wkraczały do Konstantynopola, przed głównym ołtarzem kościoła Mądrości Bożej odprawiano mszę, a pop przystępował właśnie do ceremonii Podniesienia Najświętszego Sakramentu. Gdy w tym momencie Turcy wtargnęli do świątyni, poruszyły się ściany przed ołtarzem i zasłoniły popa z uniesioną monstrancją w rękach. Ponoć car Mikołaj I, zgodnie z tą legendą, wierzył, że po wkroczeniu jego wojsk do Konstantynopola rozstąpią się ściany w meczecie Hagia Sophia i wyjdzie ówże pop, aby dokończyć przerwane przed 400 laty nabożeństwo.
  • 24. Wnętrze kościoła Hagia Sophia jako meczetuWnętrze kościoła Hagia Sophia jako meczetu Na zewnątrz dobudowano minarety.
  • 25. ŹródłaŹródła wykorzystane w przygotowaniu prezentacji: Encyklopedia katolicka,t.II,Lublin 1997,s.635, t.VII,s.7-8, 111. B.Osińska, Sztuka i czas. Podręcznik dla Liceum Sztuk Plastycznych – cz. 1, Warszawa 1976, s. 95. S.Grodziski, Franciszek Józef I, Wrocław 1983, s.73. Encyklopedia multimedialna Omnia 2001 Sztuka - Encyklopedia multimedialna PWN http://wiem.onet.pl/wiem/004663.html