Afrikaans geskiedenis

1. To promote the preservation and protection of all
languages used by peoples of the world – 2016
Inclusive Education through and with Language -
Language Matters

2. Elke jaar op 21 FEBRUARIE word Internasionale Moedertaaldag
deur UNESCO gevier. Taalkundige en kulturele diversiteit en
meertaligheid word op dié dag gevier.

3. Tale is die mees kragtige
instrument om alle aspekte,
sigbaar en nie-sigbaar, van
kultuur te beskerm en te
ontwikkel. Dit is ’n
wonderlike geleentheid om
tale en kulture te bestudeer.

4. UNESCO het die dag as International Mother Language Day in 1999
aanvaar. Die dag herdenk “language martyr” toe vier studente in
1952 Bangladesh gedood is. Tans word die dag herdenk deur
multikulturele feeste waar ’n verskeidenheid van tale gebruik word.
Nelson Mandela het dit as volg opgesom: “If you talk to a man
in a language he understands, that goes to his head. If you talk
to him in his language, that goes to his heart.”

5. Vier studente is op 21 Februarie 1952 tydens studente-onluste in Bengali,
Bangladesh dood. Die studente het betoog dat die sesde grootste taal,
BENGAALS, erken moes word as ’n amptelike taal in Pakistan. Pakistan het toe
bestaan uit Oos- en Wes-Pakistan [die huidige Bangladesh]. Die regering het
slegs URDU erken as amptelike taal van Pakistan.

6. Die Verenigde Nasies [VN] se
Internasionale Moedertaaldag
word jaarliks gevier op 21
Februarie. Dit word herdenk op
21 Februarie aangesien vier
studente op daardie dag in 1952
te Bengali, Bangladesh dood is.
Hulle was deel van ’n betoging
dat hulle moedertaalonderrig
wou ontvang. Die dag gedenk
ook die mensreg wat mense
toekom dat hulle hul eie
moedertaal mag gebruik.

7. Suid-Afrika het 11 amptelike tale – dit bewys die groot diversiteit van ons mooi
land: Afrikaans, English, isiNdebele, isiXhosa, isiZulu, Sesotho sa Leboa, Sesotho,
Setswana, Siswati, Tshivenda en Xitsonga.

8. “Moedertaal” is ’n leenvertaling of ’n term wat in talle Romaanse tale
voorkom: lengua materna (Spaans), lingua madre (Itali)aans en langue
maternelle (Frans).

9. Meer as 50% van die geskatte 7000 tale wat in die wêreld gebruik word, sal in die volgende
paar geslagte uitsterf. 96% van die moontlike tale wat gaan uitsterf, word deur slegs 4% van
die wêreld se bevolking gebruik. Slegs ’n paar honderd van die tale het hul plek in die
opvoedkundige wêreld ingeneem en minder as ’n honderd tale het ’n plek in die digitale
wêreld gekry.
Die Moedertaaldag het juis in ’n tyd ontstaan waar die meeste tale al hoe meer bedreig
word. Taal is fundamenteel daar sodat ons as mense met mekaar kan kommunikeer, en dit
is kommunikasie wat verandering en ontwikkeling moontlik maak. Deur tale te gebruik, OF
dit nie te gebruik nie, kan deure dus gesluit of oopgemaak word vir spesifieke groepe
mense.

10. “If language is not only the
medium of communication,
but also a means of cultural
heritage transmission
between generations, how
are our children to know
who they are and what
heritage they bring to South
Africa’s diversity?”
Mamphele Ramphele

11. Wat soos ’n paal bo water staan, is dat die belangrikheid van
moedertaalonderrig vandag wêreldwyd beklemtoon word. Unesco het al
selfs aanbeveel dat die gebruik van die moedertaal tot so ’n laat
moontlike stadium in die onderrig moet voortduur.

12. Volgens ’n wêreldverslag van
UNESCO, het kulturele diversiteit
met die draai van die eeu as ’n
sleutelbegrip na vore getree.
Hiervolgens is taal een van die
belangrikste aspekte om gestalte
aan kulturele diversiteit te gee. Taal
is nie net ’n middel tot
kommunikasie is nie; dit
verteenwoordig ’n rykdom aan
kultuurgoedere, en is ’n draer van
identiteit en waardes. Taal fasiliteer
ons intellektuele en kulturele
interaksies met ander mense. Taal
is dus ’n belangrike instrument vir
nasiebou.

13. UNESCO definieer moedertaalonderrig as “education which uses as its medium of
instruction a person’s mother tongue, that is, the language which a person has acquired
in early years and which normally has become his natural instrument of thought and
communication”.
Dus behels moedertaalonderrig dat leerders die fundamentele konsepte van ’n
onderwerp in hulle moedertaal geleer word. Sodra hulle hierdie konsepte begryp, kan
hulle dit toepas tydens die aanleer van ’n tweede taal. Kinders verstaan konsepte
makliker in ’n taal wat aan hulle bekend is, maar in ’n tweede taal word dit dooie woorde
wat net gememoriseer, maar nie geïnternaliseer word nie.
Die probleem is dat baie min leerders moedertaalonderrig ontvang – wat ’n reuse-
uitwerking het op hulle vermoë om die kurrikulum baas te raak.

14. Internasionaal word aanvaar
dat moedertaalonderrig die
mees effektiewe vorm van
onderrig is, en in ’n land met
elf amptelike tale is die taal
waarin onderrig moet geskied
’n baie belangrike besluit wat
die betrokke
onderwysowerhede moet
neem. Nie net moet die
belange van die leerders in ag
geneem word nie, maar die
politieke implikasies van so ’n
besluit moet ook deeglik
oorweeg word. Die 1976-
onluste in Soweto, waar swart
leerders in opstand gekom het
teen die gebruik van Afrikaans
as taal van onderrig, is ’n
goeie voorbeeld van wat in
gedagte gehou moet word.

15. ’n Rigtinggewende uitspraak oor hierdie kwessie is die UNESCO-verslag van 1953,
1968 en 1972, waarin aanbeveel word dat die leerder se moedertaal as
onderrigmedium gebruik moet word vanaf die aanvang van skoolopleiding en dat dit
vir so lank as moontlik volgehou moet word, indien prakties haalbaar.

16. Een van die belangrikste vaardighede wat die leerder in die
aanvangsonderwys moet bemeester, is dié van lees. Volgens
navorsers, is die aanleer van die leesproses gebou op gesproke
taal (moedertaal). By ’n leerder wat in die tweede taal leer lees,
kan verwarring dus ontstaan, aangesien die visuele simbool (lees)
verskil van die ouditiewe simbool (praat). Hierdie taalverwarring
kan tot leesagterstande aanleiding gee. Is dit die rede waarom so
BAIE kinders in ons skole sukkel met lees?

17. Baie taalnavorsers maak die bewering dat denke deur middel van taal geskied. Indien
daar dus taalverwarring by ’n kind ontstaan, het dit ’n invloed op sy denkvermoë.
Hierdie beginsel sal bespreek word by intelligensie en akademiese prestasie.
Navorsing het getoon dat leerders wat te gou in ’n ander taal as hul moedertaal
onderrig word, ’n groot agterstand het wanneer hulle vergelyk word met leerders wat
die voorreg van moedertaalonderrig geniet

18. Selfs die Nepi-verslag [Opgestel deur ’n
groot groep opvoedkundiges, maar
teenstanders van ou NP-bewind gedurende
die vroeë 1990’s] van 1993 onderskryf dié
argument: “The main argument for mother-
tongue instruction is that it facilitates better
early learning ... It will ... initially be more
costly for materials production, although
there should be significant efficiency pay-
offs, and it may turn out to be less costly in
the long run in terms of skills and
knowledge attained.”

19. Moedertaalonderrig is een van die primêre instrumente van
bemagtiging en opheffing van derduisende leerlinge wat tans
noustrop trek omdat hulle nie toegelaat word om deur hul eie
taal tot selfverwesenliking te kom nie.