1. palet 376 I april/mei 20156
Tekst Merel van den Nieuwenhof
Beeld Keetje Mans
Keetje
Mans een
schildert
schemergebied
‘Droom’ is een terugkerend woord als Keetje Mans (1979)
over haar werk praat. Daarmee doelt ze op de sfeer van
haar schilderijen.‘Het heeft altijd iets onderhuids,iets woeke-
rends. Vaak ook iets dat ik zelf nog niet ken.’ Ondanks het
soms bijna vrolijke kleurgebruik hebben haar schilderijen iets
mysterieus,ongemakkelijks of zelfs unheimisch, waar je moei-
lijk de vinger op kunt leggen. Een schemergebied tussen
aards en hemels, tussen droom of nachtmerrie.
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:31 Pagina 1

2. Girl on Cloth, 2015,
olieverf op paneel en doek,
60 x 60 cm
palet 376 I april/mei 2015 7
Gemoed
Na een lange rit door een koud, winters landschap lijkt het bij aankomst in het atelier van Keetje
Mans in Maastricht wel alsof de lente ineens is aangebroken. Het zonlicht valt naar binnen door de
ramen van haar kunstenaarsstudio, die een prachtig uitzicht geven op de Sint-Theresiakerk en het
heuvelachtige landschap. ‘Als ik naar buiten kijk, lijkt het alsof ik op het dak van de wereld zit,’ zegt
Mans. Hoewel ze die omgeving niet letterlijk naar haar schilderijen vertaalt, heeft het wel degelijk
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:31 Pagina 2

3. palet 376 I april/mei 20158
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 3

4. Keetje Mans
palet 376 I april/mei 2015 9
invloed op haar werk. ‘Voorheen werkte ik in
een donkere kelderruimte. Sinds ik dit atelier
heb, ben ik lichter werk gaan maken. Het werkt
toch anders op je gemoed.’ Met de zon in mijn
gezicht dwaalt mijn blik door de ruimte, waar
grote schilderijen tegen de wanden staan, klei-
nere doeken op een tafel liggen en een muur
rond een raam is behangen met knipsels: inspi-
ratiebronnen.
Knipselwand
Op de knipselwand worden plaatjes van kunst-
werken van Joan Miró en Louise Bourgeois af-
gewisseld door kleurrijke patronen, een foto
van een hond die op lijkt te gaan in het hoog-
polige vloerkleed onder hem, modetekeningen
uit de jaren twintig en een dagboekfragment.
Hoe uiteenlopend haar inspiratiebronnen zijn,
blijkt ook uit de boeken die her en der liggen:
mijn kop thee staat bijvoorbeeld op een be-
kend boek over het symbolisme. Mans pakt er
een uitgave over Duitse naïeve kunst bij: ‘Dit
vind ik geweldig. Soms zijn het hele vreemde
voorstellingen.’ Ze wijst er een paar aan die ze
goed vindt. Naast afbeeldingen inspireren tek-
Room, 2012, olieverf op doek, 190 x 240 cm
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 4

5. Jane & Chomain 44, 2012,
olieverf op doek, 190 x 136 cm
palet 376 I april/mei 201510
sten haar ook. Ze vertelt hoe ze tijdens het
lezen van een boek woorden en delen van zin-
nen noteert. Dergelijke tekstfragmenten keren
soms terug in haar werk.
Diary
Wie in 2013 haar solotentoonstelling in het
Bonnefantenmuseum bezocht, kent Mans van
grote schilderijen, waarin naast toets, kleur en
voorstelling ook tekst een belangrijke rol speelt.
Waar dat bij andere kunstenaars soms te let-
terlijk of verklarend werkt, beconcurreren de
woorden in haar werk de voorstelling niet. In
het geval van ‘Ranchbox’ lijken ze zelfs iets es-
sentieels toe te voegen: de raadselachtige
woorden versterken de wat ongemakkelijke
voorstelling van drie playbackende meisjes in
een badkamer. ‘Het geeft een diary-achtig ge-
voel aan het geheel,’ zegt Mans. Inmiddels is
haar gebruik van tekst verminderd en naast
grote schilderijen is ze ook werk op kleiner for-
maat gaan maken. Tijdens de afgelopen editie
van Art Rotterdam was een wand in de stand
van Cokkie Snoei gevuld met deze nieuwe,
kleinere schilderijen.
Uitersten
‘Ik heb er lang over gedaan voor ik klein werk
kon maken. Dat is moeilijker,’ vertelt Mans. Op-
vallend, want ongeacht het formaat werkt ze
met een klein kwastje, waarmee ze de olieverf
in meerdere pasteuze lagen op het doek zet.
‘Daarmee krijg ik gelaagdheid, een soort rulle
dromerigheid in mijn werk.’ Misschien zijn het
dergelijke contrasten die haar schilderijen zo
goed maken. Het fascineert me hoe ze met
een kleine kwast zo’n groot doek te lijf gaat,
maar ook hoe voorstellingen herkenbaar en te-
gelijkertijd onnavolgbaar zijn. En hoe een op
het eerste gezicht vrolijk gekleurd schilderij in
tweede instantie toch een zwaar thema lijkt te
herbergen. Haar werk beweegt zich tussen ui-
tersten of balanceert op een grensvlak. ‘Tres-
hold,’ is het woord dat Mans daar zelf voor
gebruikt. ‘Door dat schemergebied blijf je je af-
vragen waar je naar kijkt.’
Gedachte van een hoofd
Tegen de wanden van het atelier staan ver-
schillende doeken: Mans werkt altijd aan meer-
dere schilderijen tegelijk. ‘Dan kan ik verder
werken terwijl de olieverf droogt.’ Een groot
schilderij dat bijna af is, is geheel gevuld met
een lichte sprei, die een deinende ondergrond
vormt voor schetsmatig geschilderde voorwer-
pen en hoofden. Ze zijn bewust niet volledig
uitgewerkt, want ‘een hoofd moet een ge-
dachte van een hoofd zijn, niet te veel een ge-
zicht. Dan is het geen droom meer,’ legt Mans
uit. Doeken, spreien en gordijnen zijn terugke-
rende elementen in haar werk. Soms vormen
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 5

6. Black Dots, 2013,
olieverf op paneel,
35 x 45 cm
palet 376 I april/mei 2015 11
ze de achtergrond, dan weer werken ze mee
in een spel van verhullen of onthullen. ‘Het kan
een gordijn zijn, een theatraal element. Soms
wordt het ook bijna een landschap. Ik vind de
interieurs van Matisse geweldig, misschien
komt het daar vandaan.’ Op een klein schilderij,
dat geïsoleerd aan de wand hangt, is het doek
zelf het hoofdonderwerp geworden. Verfrom-
meld of nonchalant neergegooid en weerge-
geven tegen een donkere achtergrond is het
een bijna abstracte vorm geworden.
Goed gevoel
Als ze het schilderij ‘Room’ uit 2012 tevoor-
schijn haalt en naast een recenter werk zet, zie
ik het verschil in verfbehandeling. Haar manier
van schilderen was altijd al royaal en los, maar
de toets is in de afgelopen jaren veranderd,
dynamischer en expressiever geworden.
De voor Mans kenmerkende kleuren en
beeldtaal zijn gebleven, net als het wroeten in
de verf. Ze vertelt hoe het kunstenaarschap
soms ook ploeteren is, vooral in de jaren na het
afronden van de academie. ‘Ik heb nu gelukkig
meer houvast en werk meer op gevoel.
Ik word blij van dit vak, ik doe het voor het
goede gevoel.’
Voor meer informatie
www.keetjemans.nl.
6-7-8-9-10-11_1 29-03-15 14:32 Pagina 6