Math cad lesson etc

2. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 1 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
មុនដំបូងត្រូវចំលង (copy) soft កមមវ ិធីដដលត្រូវបញ្ចូ លចូលទៅកនុងកុំព្យូទ័រត្រង់ទីតំងណាមួយ
តមរយៈ disk, USB flash, memory ឬក៏ hard disk ដដលមានផ្ទុកកមមវ ិធី ទដីមបីងាយត្រួយកនុងការដំទ ីង
(install ឬ set up)។
១. ចុចទលី file ទ្ម ោះ setup ដដលមានកនុង folder កមមវ ិធី ទដីមបីដំទ ី រការបញ្ចូ ល។
២. ចុចទលីបូរុង Next >

3. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 2 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៣. ចុចត្រីរយកពាកយ √ I accept >> បន្ទទ ប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

4. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 3 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
៤. ចុចទលីពាកយ Mathcad

5. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 4 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៥. ចុចត្រីរយកពាកយ • Acquire a new license >> បន្ទទ ប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

6. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 5 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
៦. ចុចត្រីរយកពាកយ • Typical >> បន្ទទ ប់មក ចុចទលីបូរុង Next >

7. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 6 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៧. រងចំដំទ ី រការបញ្ចូ ល ...........

8. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 7 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
៨. ចុចត្រីរយកពាកយ • I want to configure Mathcad to use an existing license file
>> បន្ទទ ប់មក ចុចទលីបូរុង Next >
ចុចបូរុងទនោះ

9. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 8 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៩. ចុចត្រីរយកពាកយ • Use a license file >> បន្ទទ ប់មក ចុចទលីបូរុងត្រង់ File Path: C:SOK
RASMEYMATHCAD15Cracklicenseslicense.dat (ជាឧទាហរ ៈ ដូចបងាា ញកនុងរូបខាងទត្កាម)។
១០. ចុចទលីបូរុង Next >

10. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 9 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
១១. ចុចទលីបូរុង Finish រងចំដំទ ី រការបញ្ចូ លត្រូវបញ្ចប់។
ចំណាំៈ ត្បរិនទបី លិចទ ីងនូវផ្ទ ំងដូចរូបខាងទលី រូមទោកអ្នកចុចទលីបូរុង OK ។
១២. ចុចទលីបូរុង OK ទដីមបីបញ្ចប់ការបញ្ចូ ល។

11. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 10 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
១៣. ចុចទលីបូរុង Next >
១៤. ចុចទលីបូរុង Exit ទដីមបីចកទចញ។

12. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 11 រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី
១៥. ចុចទលីបូរុង Yes ទដីមបីបញ្ជា ក់ការចកទចញ។
បន្ទទ ប់ព្ីការបញ្ចូ លកមមវ ិធីចប់ ទោកអ្នកព្ុំទាន់អាចទត្បីត្ារ់ានទទ ទត្ពាោះមិនទាន់ crack រួចរាល់។
ទដីមបីដំទ ី រការកមមវ ិធីាន ទោកអ្នកត្រូវ crack តមលំដាប់លំទដាយខាងទត្កាមៈ
១៦. ចំលង (copy) crack file ដដលមានកនុង soft កមមវ ិធីត្ាប់ ដូចរូបខាងទត្កាម។
ចំណាំៈ ទបីចំាច់ ទោកអ្នកអាចទបីកទមីលការដ ន្ទំព្ីការ crack កនុង Readme.txt ។

13. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបបញ្ចូ លកម្មវិធី 12 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
១៧. Past ទៅកនុងទីតំងផ្ទ ល់ដដលបញ្ចូ លកមមវ ិធីរួច ដូចរូបខាងទត្កាម ទដីមបីជំនួរ
mathcad.exe ចរ់ ជាការទត្រច។
ទត្កាយព្ី crack រួច ទោកអ្នកនឹងអាចទត្បីត្ារ់កមមវ ិធី Mathcad 15 ាន យ៉ា ងត្រឹមត្រូវ 100% ។

14. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 13 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
១. ការកំណត់ប្រភេទប្កដាស (Format Page Set)
១.១ ចុចល ើ File >> Page setup...
១.២. ត្រង់ Paper: ការកំណរ់ទំហំ
Size: A4
Source: Automatically Select
១.៣. ត្រង់ Orientation: ការកំណរ់ទិសលៅត្រដាស
• Portrait: ត្កដាសរញ្ឈរ
• Landscape: ត្កដាសលតេក
១.៤. ត្រង់ Margins (inches): ការកំណរ់រំរ ិមត្កដាស (ខ្នា រគិរជា អុើន)
Left = 1 : រំរ ិមលវេង
Rigth = 0.75 : រំរ ិមស្េ ំ
Top = 0.75 : រំរ ិមល ើ
Bottom = 0.75 : រំរ ិមលត្កាម
ចំណំាំៈ 1in = 25.4mm

15. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 14 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
២. ការកំណត់រចនារថអកសរអតថរទ (Format Style)
២.១ ចុចល ើ Format >> Style...
២.២ ចុចលរ ើសយកពាកយ Normal >> ចុចល ើរ៊ូរុង Modify... ល ើមបើកករត្មូវរចនារថអកសរ
២.៣ ចុចល ើរ៊ូរុង Font ... ល ើមបើកំណរ់ពុមពអកសរក ចង់បាន
២.៤ ការកំណរ់រចនារថអកសរ (Text Format)
កាុងការកំណរ់លនេះ អាត្ស័យតាមការច៊ូ ចិរេ និងលសចកេើចង់បានរចនារថ និងពុមពអកសរររស់
មនុសសម្នា ក់ៗលរៀងៗខ្លួន មិនចំបាច់ត្រូវកំណរ់តាមខ្នងលត្កាមលទ។
Font: Khmer OS Battambang (ពុមពអកសរ)
Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)
Size: 11 (ទំហំអកសរ)
- ត្រង់ Effects
√ Strikeout: គ៊ូសរនាា រ់ត្រង់កណេ អកសរ

16. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 15 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
√ Underline: គ៊ូសរនាា រ់លត្កាមអកសរ
√ Subscript: សនាសសន៍លត្កាមអកសរ
√ Superscript: សនាសសន៍ល ើអកសរ
- ត្រង់ Color: Black លមៅ (ការកំណរ់ពណ៌ ររស់អកសរ)
២.៥ លត្កាយពើការកំណរ់រួចរា ់ ចុចរ៊ូរុង OK >> ចុចល ើ OK មេងលទៀរ >> ចុចល ើរ៊ូរុង Close

17. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 16 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៣. ការកំណត់រចនារថអកសរគណិ ត (Format Math Style)
ការកំណរ់រចនារថពុមពអកសរគណិ រ ករងកចកជា២កតាកគឺ (១) កតាកអញ្ញរ ឬអលថរ និង (២) កតាក
រម្មលលថរ ។
៣.១ ចុចល ើ Format >> Equation...
៣.២ កាុងត្រអរ់ Default Equation Color លរ ើសយកពាកយ Blue (ពណ៌ លខ្ៀវ)
៣.៣ កាុងត្រអរ់ Style Name លរ ើសយកពាកយ Variable ល ើមបើកំណរ់រចនារថអញ្ញរ ឬអលថរ
៣.៤ ចុចល ើរ៊ូរុង Modify...

18. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 17 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
កាុងការកំណរ់លនេះ អាត្ស័យតាមការច៊ូ ចិរេ និងលសចកេើចង់បានរចនារថ និងពុមពអកសរររស់
មនុសសម្នា ក់ៗលរៀងៗខ្លួន មិនចំបាច់ត្រូវកំណរ់តាមខ្នងលត្កាមលទ។
Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)
Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)
Size: 12 (ទំហំអកសរ)
- ត្រង់ Effects
√ Underline: គ៊ូសរនាា រ់លត្កាមអកសរ
- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌ លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ ររស់អកសរ)
៣.៥ លត្កាយពើការកំណរ់រួចរា ់ ចុចរ៊ូរុង OK ល ើមបើរញ្ចរ់ការកំណរ់
៣.៦ កាុងត្រអរ់ Style Name លរ ើសយកពាកយ Constant ល ើមបើកំណរ់រចនារថរម្មលលថរ
៣.៧ ចុចល ើរ៊ូរុង Modify...
Font: Californian FB (ពុមពអកសរ)
Font style: Regular (រចនារថពុមពអកសរ)
Size: 12 (ទំហំអកសរ)
- ត្រង់ Effects
√ Underline: គ៊ូសរនាា រ់លត្កាមអកសរ

19. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 18 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
- ត្រង់ Color: Blue ពណ៌ លខ្ៀវ (ការកំណរ់ពណ៌ ររស់អកសរ)
៣.៨ លត្កាយពើការកំណរ់រួចរា ់ ចុចរ៊ូរុង OK >> ចុចល ើរ៊ូរុង OK ល ើមបើរញ្ច រ់ការកំណរ់។

20. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 19 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
៤. ការកំណត់លទធផលចភ្លើយ (Format Result)
ជាទ៊ូលៅការគណនាមួយ ត្រូវរង្ហា ញមកវ ិញន៊ូវ ទធត មួយក រ ៊ូលចាេះ ទធត ក រង្ហា ញលនាេះ
លោកអាកអាចកំណរ់ទត្មង់រួល ខ្ក ត្រូវការ និងចង់បាន។ ឧទហរណ៍ រង្ហា ញ ទធត ជារួល ខ្រាយ
ល ខ្សេ័យ ល ខ្ត្រភាគ ។ ។
៤.១ ចុចល ើ Format >> Result...
៤.២ ការកំណរ់ ទធត Result Format
- ត្រង់ Format:
General: ល ខ្ទ៊ូលៅ
Decimal: ល ខ្រាយ
Scientific: ល ខ្និទសសនេ ឬ អុិចសបប៊ូណង់កសយ
Engineering: ល ខ្វ ិសេកមៅ (ការ់សេ័យគុណមេង ៣ខ្ាង់)
Fraction: ល ខ្ត្រភាគ
Y ខ្នងលត្កាម ជាឧទាហរណ៍ រញ្ជា ក់ពើការកំណរ់ាំៈ
 General – ទធត ជាការកំណរ់និទសសនេ(អុិចសបប៊ូណង់កសយ ) លៅលព ក
“exponential threshold” ល ើស ។
Results are in exponential notation when "Exponential threshold" is
exceeded.

21. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 20 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
12461.7556 = 1.246 × 104
(exponential threshold is 3)
- Number of decimal places : ជាចំនួនលត្កាយលកបៀស
- Show trailing zeros : ជាការរង្ហា ញស៊ូនយលត្កាយលកបៀស
- Show exponents in engineering format : ជាការរង្ហា ញនិទសសនេតាមល ខ្វ ិសេកមៅ
- Exponential threshold : ការកំណរ់និទសសនេ
 Decimal – ទធត រង្ហា ញល ខ្រាយ (មិនកមនល ខ្និទសសនេ)។
Results are never in exponential notation.

22. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 21 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
12461.7556 = 12461.756
If there are more than 17 digits to the left of the decimal, Mathcad displays
zeros for the remaining digits, but only the first 16 digits are accurate. For
example:
12345678901234567890 = 12345678901234568000
 Scientific – ទធត រង្ហា ញល ខ្សេ័យគុណ ឬនិទសសនេ
Results are always in exponential notation.
12461.7556 = 1.246 × 104
- Show trailing zeros : ជាការរង្ហា ញស៊ូនយលត្កាយលកបៀស
-
Show exponents as E±000: ជាការរង្ហា ញនិទសសនេជាទត្មង់ E±000
(12461.7556 = 1.246E+004)
ចំណំាំៈ និទសសនេវ ិជ្ាម្ននរង្ហា ញ E+ រ ើឯអវ ិជ្ាម្នន E- ។
 Engineering – ទធត រង្ហា ញជាល ខ្និទសសនេ លហើយនិទសសនេជាល ខ្គុណនឹង៣។
Results are always in exponential notation, and the exponents are multiples
of three.
12461.7556 = 12.462 × 103

23. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 22 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
 Fraction – ទធត រង្ហា ញជាល ខ្ត្រភាគ ។ លោកអាកជាត្រួរត្តាបាន លទាេះរើជាលត្រើល ខ្
ចំរុេះ ។
Results display as fractions. You can control whether mixed numbers are
used.
The default is "General."
Number of decimal places (ចំនួនក្រោយក្្បៀស)
Normally, this controls the number of digits displayed to the right of the decimal
point, assuming that "Show trailing zeros" is checked. However, if N is the
number of digits to the left of the decimal point, then at most 17 − N digits can
be displayed to the right of the decimal point, regardless of the setting of
"Number of decimal places." This option affects only the display. Calculations
occur with full precision no matter how you decide to display the result.
For example, the number .126125 is displayed as follows:
Number of
decimal places
Result in
decimal format
2 .13
3 .126
4 .1261
5 .12613
6 .126125
The number of decimal places must be between 0 and 17 inclusive. The default
is 3.

24. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 23 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
Show trailing zeros (ោរបង្ហា ញក្េខសូនយក្រោយក្្បៀស)
Controls whether trailing zeros display to the right of the decimal point to fulfill
the current choice of "Number of decimal places."
For example, if "Number of decimal places" is 3, then:
1.5 "Show trailing zeros" is unchecked Displays as 1.5
1.5 "Show trailing zeros" is checked Displays as 1.500
If a result has more than 17 digits total and "Show trailing zeros" is checked,
Mathcad displays 17 digits followed by zeros until there are as many digits to the
right of the decimal point as specified by "Number of decimal places." The
exception is when "General" format is selected as the Format scheme. If
"General" is selected and "Show trailing zeros" is checked, Mathcad does not
display zeros beyond 17 digits total, regardless of "Number of decimal places"
specified. For example:
Number
Format
scheme
Settings
Result with "Show
trailing zeros"
checked
1234567890123.45678 General
Decimal places = 3
Exp. Threshold = 15
1234567890123.457
1234567890123.45 Decimal Decimal places = 4 1234567890123.4500
12 Scientific Decimal places = 3 1.200 x 101
12.345678 Engineering Decimal places = 4 12.3457 x 100
The default is "Show trailing zeros" turned off.
Exponential threshold (ោរបង្ហា ញនិទសសនត)
When "General" format is selected, controls whether you see a number displayed
in exponential notation. Results of magnitude greater than 10n
or smaller than
10−n
, where n is the exponential threshold, are displayed in exponential notation.
Exponential
Threshold
Displayed
Result
5 x = 1.123581 · 106
6 x = 1.123581 · 106
7 x = 1123581
2 y = 0.123581
1 y = 0.123581
0 y = 1.235813 · 10−1

25. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 24 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
The exponential threshold must be between 0 and 15 inclusive. The default is 3.
This means that all numbers outside the intervals [.001, 1000] and [−1000,
−.001] are shown in exponential notation.
For binary, octal, and hexadecimal numbers, results of magnitude greater than
bn
or smaller than b−n
, where b is the display radix and n is the exponential
threshold, are displayed in exponential notation.
Show exponents as E±000 (ោរបង្ហា ញនិទសសនតជា E±000)
When either "Scientific" or "Engineering" format is selected as the Format and
this option is checked, the result is displayed using E notation. For example:
Scientific Format:
23.4556 = 2.346 × 101
Scientific Format with exponents in E notation:
23.4556 = 2.346 E+001
The default is "Show exponents as E±000" turned off.
Use mixed numbers (ោរក្ររីក្េខចំរុុះ)
When "Fraction" is selected as the Format and this option is checked, the result
is displayed as a mixed number. For example:
Fraction Format:
Fraction Format Using Mixed Numbers:
The default is "Use mixed numbers" turned off.
Level of accuracy (្ររិតភាពរឹររតូវ)
When "Fraction" is selected as the format, controls how close the fraction
approximation is to the decimal value. The higher the accuracy, the closer an
approximation. The default is 12.

26. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 25 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
Apply to symbolic results (អនុវតតន៍ក្េីេទធផេ Symbolic)
When checked, all of the settings in the Number Format tab are applied to the
results of symbolic evaluations, as well as to numeric evaluations.
៤.៣ ការកំណរ់ Display Options
Matrix display style : ការរង្ហា ញរចនារថររស់ម្នប ត្ទើស
Automatic: សេ័យត្រវរេិ
Matrix: ម្នប ត្ទើស
Table: តារាង
Matrix display style (រចនាបថននោរបង្ហា ញម៉ា រទីស)
Specifies whether an array is displayed in an output table or in matrix form.
 Choose "Matrix" to see the result in matrix form.
 Choose "Table" to see the array displayed in an output table.
 Choose "Automatic" if you want a table or matrix depending on the size of
the array. If the array has more than 10 rows or columns, you see a table.
Otherwise, you see a matrix.
The default is "Automatic."

27. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 26 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
Expand nested arrays (ោរពង្ហា យ េំដាប់ជួរដែេលា្់)
Expands nested array notation. For example:
Nested Array Notation:
Expanded:
The default is unchecked.
If a nested array is displayed as a table, you can temporarily expand an element
by right-clicking on the table and choosing Down One Level from the menu.
Imaginary value
Controls whether computed results having an imaginary part are displayed using
"i" or "j."
You can continue to use either "i" or "j" when you enter an imaginary number.
You can only set this option when a particular result is not selected. Click in a
blank part of your worksheet, then choose Result from the Format menu.
The default is "i."
Radix
Controls whether a number is displayed as binary, octal, hexadecimal, or decimal.
The default is decimal.
Binary, Hexadecimal, and octal numbers are followed by the letter "b," "h," or "o"
respectively so you can readily distinguish them from decimal numbers. (Mathcad
does not reliably show hexadecimal or octal numbers of magnitude greater than
231
.)

28. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 27 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
៤.៤ ការកំណរ់ Unit Display
√ Format units: រង្ហា ញតាមខ្នា រកំណរ់
√ Simplify units when possible: រង្ហា ញខ្នា រស្មញ្ញ
√ Show unit exponents as a fraction: រង្ហា ញខ្នា រនិទសសនេជាត្រភាគ
The Unit Display tab has the following options:
Format units (ខ្នា ត្ំណត់)
Reformats the unit display to more common notation. For example, sec-1
displays
as 1/sec. This option is checked by default.
Simplify units when possible (ខ្នា តសារញ្ញ )
Displays the simplest unit possible. For example, kg*m/sec2
is simplified to N
(newton). This option is checked by default.
Display unit exponents as a fraction (បង្ហា ញខ្នា តនិទសសនតជាររភាគ)
Displays unit exponents as rational fractions when checked. Otherwise, they are
displayed as decimals. This option can only be set for the whole worksheet, not on
a region-by-region basis.

29. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 28 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៤.៥ ការកំណរ់ Tolerance
Complex threshold
Controls how much larger the real or imaginary part of a number must be before
display of the smaller part is suppressed.
For example, the number 1+0.002i would appear as follows when displayed with
different complex threshold values:
Complex threshold Result
2 1
3 1+.002i
4 1+.002i
Complex threshold must be an integer between 0 and 307. The default is 10. This
means:
z is shown as pure real if
z is shown as pure imaginary if

30. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 29 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
Zero threshold
Controls how close a result must be to zero before it is displayed as zero. For
example, the number 0.000125 would appear as follows when displayed with
different zero threshold values:
Zero Threshold Displayed Result
2 0
3 0
4 .000125
5 .000125
The zero threshold must be between 0 and 307. The default is 15. Numbers
smaller than 10−15
are displayed as zero.

31. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 30 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៥. ការកំណត់អកសរអតថរទ (Format Text)
ការកំណរ់រចនារថអកសរអរថរទលនេះ អាចល្េើលៅបាន ុេះត្តាករលោកអាកលត្ជ្ើសលរ ើសអរថរទណមួយ
ជាមុនសិន។ លហើយការកំណរ់ជ្លត្មើស ៊ូចរិចដាក់លៅនឹងការកំណរ់រចនារថអកសរអរថរទត្រង់ចំណុ ច២.៤
របុកនេត្ាន់ករថាការកំណរ់លនេះ មិនកមនកំណរ់ទ៊ូលៅកាុងទត្មង់ឯកស្រទាំងត្សុងលទ វាកំណរ់ល ើករអរថរទ
ក លោកអាកចង់កំណរ់។
៥.១ ចុចល ើ Format >> Text...
៥.២ ចុចល ើរ៊ូរុង OK ។

32. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 31 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
៦. ការកំណត់កថខ័ណឌ ររស់អតថរទ (Format Paragraph)
៦.១ ចុចល ើ Format >> Paragraph...
៦.២ កំណរ់ត្រង់ Indent (inches): ជាការកំណរ់ កឃ្លល ល ើមរនាា រ់
Left: កឃ្លល លវេង
Right: កឃ្លល ស្េ ំ
Special: {none} មិនអនុវរេ
: First line កឃ្លល ជ្ួរ ំរ៊ូង
: Hanging កឃ្លល ជ្ួររនាា រ់ខ្នងលត្កាម
By: រម្មល កឃ្លល សត្ម្នរ់ជ្លត្មើស Special
៦.៣ កំណរ់សញ្ជញ ល ើមឃ្លល Bullets:
(none): ាៅ នសញ្ជញ
Bullets: ជាសញ្ជញ ត្រអរ់
Numbers: ជាល ខ្លរៀង (ឧទាហរណ៍ ាំៈ 1. 2. 3. ... )
៦.៤ កំណរ់រត្មង់ជ្ួរ Alignment:
• Left : លវេង
• Right : ស្េ ំ
• Center : កណេ
៦.៥ កំណរ់រួចរា ់ ចុចល ើរ៊ូរុង OK ល ើមបើរញ្ចរ់ ។

33. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 32 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៧. ការកំណត់កាល និងភ ើងទំព័រ (Format Header and Footer)
៧.១ ចុចល ើ View >> Header and Footer...
ទាំងការកំណរ់កា និងលជ្ើងទំព័រ ត្រូវម្ននត្រអរ់រើគឺ លវេង (Left) កណេ (Center) និងស្េ ំ
(Right)។
៧.២ កំណរ់កា ទំព័រ
៧.៣ កំណរ់លជ្ើងទំព័រ
៧.៤ លត្កាយពើការកំណរ់រួចរា ់ ចុចល ើរ៊ូរ៊ូង OK ។

34. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 33 រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់
√ Use full width for each section: លត្រើទទឹងទាំងអស់សត្ម្នរ់ត្រអរ់នើមួយៗ
Y ការកំណរ់ Tools
1. Insert File Name: រញ្ច៊ូ ល្ៅ េះឯកស្រ
2. Insert File Path: រញ្ច៊ូ ទើតាំងរកាឯកស្រ
3. Insert Page Number: រញ្ច៊ូ ល ខ្លរៀងទំព័រ
4. Insert Number of Pages: រញ្ច៊ូ ចំនួនទំព័រ
5. Insert Date Last Saved: រញ្ច៊ូ កា ររ ិលចេទរកាឯកស្រចុងលត្កាយ
6. Insert Time Last Saved: រញ្ច៊ូ លព លវោរកាឯកស្រចុងលត្កាយ
7. Insert Date: រញ្ច៊ូ កា ររ ិលចេទ
8. Insert Time: រញ្ច៊ូ លព លវោ
Y ការកំណរ់ Options
Start at page number : ចរ់លតេើមជាមួយល ខ្ទំព័រ
Different header and footer on first page : កា និងលជ្ើងទំព័រខ្ុសាា លៅទំព័រ ំរ៊ូង
ត្រសិនជ្លត្មើសលនេះ ត្រូវបានលត្រើ លនាេះផ្ា ំង Header and Footer នឹងរង្ហា ញ Header-
Page 1 និង Footer-Page 1 សត្ម្នរ់កំណរ់ករទំព័រ ំរ៊ូងដាច់លដាយកែក។

35. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
រ្បបៀបកំណត់ការ្ប្បើ្ាស់ 34 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
Y ការកំណរ់ Frame
Page : សុ៊ុំទំព័រ
Header : សុ៊ុំកា ទំព័រ
Footer : សុ៊ុំលជ្ើងទំព័រ

36. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 35 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
ផ្នែកទី១:
ដូចទៅនឹងអ្នកផ្ទុកឧបរកណ៍ ទៅកនុងប្បអ្ប់មួយអ្ញ្ចឹងដដរ, អ្នកផ្ទុកឧបករណ៍ Mathcad ទៅ
កនុងប្បអ្ប់ឧបករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ។ ប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក គឺជាកដនែងដដលអ្នក
នឹងផ្ទុកនូវជំនាញ Mathcad របស់អ្នក – ដដលជាឧបករណ៍ ដដលនឹងប្រូវបានពិភាកាទៅកនុងដផ្នក ២ និង ៣
។ អ្នកអាចបទងកើរនូវប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ទោយការទរៀនអ្ំពើមូលោា នប្គឹឹះននកមមវ ិធើ Mathcad
និង សនែឹកការងារ Mathcad ។ ជំពូកដដលសថិរទៅកនុងដផ្នក ១ ទនឹះ បទប្ងៀនអ្នកអ្ំពើ Variables,
ការដករប្មូវទៅទលើសមើការ, អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់, ទ ើយនិងខ្នន រ ។ ការបទងកើរ
Mathcad, និង ការដករប្មូវ Mathcad ។ ជំពូកទំងទនឹះបទងកើរនូវមូលោា នប្គឹឹះមួយ
អាប្ស័យទៅទលើអ្វើៗដដលវាបានបទងកើរ ។ ទំងទនឹះបទងកើរនូវប្បអ្ប់ឧករណ៍ Mathcad របស់អ្នក ។

37. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 36 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
ជំពូក ១
ជំពូកទនឹះ មានទោលបំណងបទប្ងៀនឲ្យអ្នកទប្បើប្បាស់យល់យ៉ា ងរ ័សនូវទោលគំនិរននកមមវ ិធើ
Mathcad ជាមូលោា ន ។ ទយើងនឹងប្ោន់ដរជួបនូវទោលគំនិរប្ាលៗប៉ាុទ្ណ ឹះននទោលគំនិររបស់កមមវ ិធើ
Mathcad ជាទប្ចើន ។ ទៅកនុងជំពូកទប្កាយៗទ ៀរ, ទយើងនឹងសុើជទប្ៅកាន់ដរទប្ៅ,
ទ ើយទយើងនឹងបទងកើរជាមូលោា ននូវទោលគំនិរដដលប្រូវបានប្គបដណត ប់ទៅកនុងជំពូកទនឹះ ។
ជំពូកទនឹះផ្ងដដរ នឹងបទប្ងៀននូវវ ិធើបទងកើរ និង ដកសមើការ Mathcad ។
ជំពូក ១ នឹងផ្តល់ឲ្យអ្នកនូវៈ
 បងាា ញអ្ំពើរទបៀបគណនាគណិ រវ ិ ាាមញ្ញៗទៅកនុង Mathcad ។
 បទប្ងៀនអ្ំពើរទបៀបកំណរ់ និង បងាា ញ(ទៅ) អ្ញ្ញរ (Variables) ។
 ពនយល់អ្ំពើរទបៀបបទងកើរ និង ដកសមើការគណិ រវ ិ ា ។
 ប្ាយបំភ្ែឺអ្ំពើ cursor ដករប្មូវ និង ប្មង់ទផ្េងៗដដលវាទប្បើ ។
 ពិភាកាអ្ំពើការទប្បើប្បាស់ននប្បរិបរតិការ ។
 ប្ាយបំភ្ែឺអ្ំពើនូវរទបៀបលាក់រំបន់គណិ រ (math region) ។
 ពិភាកាយ៉ា ងសទងេបអ្ំពើរបារឧបករណ៍ របស់ Mathcad ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់ និង កំណរ់អ្ំពើរំបន់គណិ រ (math region) និង រំបន់អ្រថប (text
region) ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់អ្ំពើអ្នុគមន៍ដដលសរទសរចូល និង អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើ
ប្បាស់ ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់អ្ំពើខ្នន រ ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់អ្ំពើ arrays និង subscripts ។
 ពិភាកាអ្ំពើការចាប់ទផ្តើមដំបូងរបស់អ្ញ្ញរ (variable ORIGIN) ។
 ពិពណ៌ នាអ្ំពើភាពខុសោន រវាង literal និង array subscripts ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់អ្ំពើ range variables ។
 ដណនាំឲ្យាា ល់អ្ំពើការសង់ប្ក វិច X-Y (X-Y plots) ។
 ទលើក ឹកចិរតឲ្យបញ្ចប់នូវទមទរៀន Mathcad ។

38. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 37 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
មុននឹងអ្ែកចាប់ផនតើម៖
ប្បសិនទបើអ្នកមិនទន់មានកមមវ ិធើ Mathcad រទមែើងទៅកនុងកុំពយូ ័ររបស់អ្នកទ , សូមយកទពល ២ ឬ
៣ នា ើ ទ ើយរទមែើង Mathcad version 15 ។ ទនឹះគឺជា version ដដលមិនផ្ុរកំណរ់ទពញទលញរបស់
Mathcad ។ ទនឹះនឹងអ្នុញ្ញញ រតឲ្យអ្នកទធវើតាម និង
អ្នុវរតនូវទោលគំនិរដដលប្រូវបានពិភាកាទៅកនុងទសៀវទៅទនឹះ ។ វាក៏នឹងផ្តល់ឲ្អ្នកផ្ងដដរនូវផ្ែូវចូលទៅកាន់
Mathcad Help និង Math-cad Tutorials ។
Essential Mathcad គឺពឹងដផ្ែកទៅទលើ US version នន Mathcad ។ វាពឹងដផ្ែកផ្ងដដរទៅទលើ US
keyboard ។ អាចមានការខុសោន រិចរួចទៅកនុង versions របស់ Mathcad ដដលបាន
លក់ទៅទប្ៅស រដាអាទមរ ិក ។
ទយើងសូមសំណូ មពរឲ្អ្នកអាន និង ទធវើលំហារ់ទៅកនុង Mathcad tutorial មុន ឬក៏ បនាទ ប់ពើ
អ្នកអានជំពូកទនឹះចប់ភាែ ម ។ អ្នកអាចទបើក Mathcad tutorial បាន ទោយការ click ទៅទលើ Tutorials ពើ
Help menu ។ ការទធវើរទបៀបទនឹះ នឹងទបើកនូវផ្ទ ំងថ្មើមួយ ដដលទៅថា ផ្ទ ំង Mathcad Resources ។
ទៅកនុងផ្ទ ំងទនឹះ អ្នកនឹងទ ើញនូវបញ្ជើមួយនន Mathcad tutorials ។ សូម click ទៅទលើ Getting Started
Primers ។ ទសៀវទៅហារ់អានដំបូងនើមួយៗទំងទនឹះគឺប្បទសើរបំផ្ុរ ។ អ្នកអាចទប្ជើសទរ ើសទធវើវាទំងអ្ស់
ប៉ាុដនតសប្មាប់ទោលបំណងននជំពូកទនឹះ ទផ្ត រទៅទលើប្បធានប ដូចខ្នងទប្កាមទនឹះ៖
ការបញ្ចូ លសមើការគណិ រវ ិ ា, ការបទងកើរសមើការគណិ រវ ិ ា, ការដករប្មូវសមើការគណិ រវ ិ ា, និង
ការវាយអ្រថប បដនថម និង ការបញ្ចូ លរូបភាព ។ ជំពូកទនឹះ មិនអាចជំនួសនូវប ពិទាធន៍ ឬក៏
ចំទណឹះដឹងដដល ួលបានពើការបញ្ចប់នូវ Mathcad tutorials ទនាឹះទ ។
មូលដ្ឋា នគ្ឹឹះននកមមវិធី Mathcad៖
ទៅទពល្ដដលអ្នកទបើកកមមវ ិធើ Mathcad, សនែឹកការងារ ទ រាែ រមួយនឹងទលចទចញទ ើង ។
អ្នកអាចប្បដូចសនែឹកការងារទនឹះទៅនឹងសនែឹក ទ រាែ រមួយននប្កោសគណនាដដលកំពុងរង់ចាំអ្នក
បញ្ចូ លពរ៌មានទៅទលើវា ។
សូមចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងគណិ រវ ិ ាាមញ្ញខែឹះៗ ។ សូមវាយ ។ អ្នកនឹង ួលបាន
ដូចខ្នងទប្កាម៖
ឥ ូវសូមវាយ ។ អ្នកនឹង ួលបានដូចខ្នងទប្កាម៖
អ្នកក៏អាចកំណរ់ទ្ម ឹះអ្ញ្ញរឲ្សមើការទំងទនឹះ ។ ទដើមបើកំណរ់រនមែមួយទៅឲ្អ្ញ្ញរ,
សូមវាយទ្ម ឹះ អ្ញ្ញរ ទ ើយបនាទ ប់មកវាយសញ្ញញ ។ ជាឧទរណ៍ , សូមវាយ ។

39. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 38 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
ឥ ូវសូមវាយ ។ ទធវើរទបៀបទនឹះវានឹងគណនា និង បងាា ញរនមែននអ្ញ្ញរ a1 ។
សូមកំណរ់អ្ញ្ញរទផ្េងទ ៀរ ។ សូមវាយ ។
ឥ ូវសូមវាយ ។ ទធវើរទបៀបទនឹះវានឹងបងាា ញរនមែននអ្ញ្ញរ b1 ។
ឥ ូវរនមែទំងទនាឹះប្រូវបានកំណរ់ទៅជាអ្ញ្ញរ a1 និង variable b1,
អ្នកក៏អាចទប្បើអ្ញ្ញរទំងទនឹះទៅកនុងសមើការ ។ សូមវាយ ។
ឥ ូវសូមវាយ ។ អ្នកនឹង ួលបាននូវល ធផ្លដូចខ្នងទប្កាម៖
ដូចដដលអ្នកបានទ ើញប្ាប់, កមមវ ិធើ Mathcad មិនទមទរនូវភាាកមមវ ិធើ (programming
language) ទដើមបើដំទណើ រការនូវប្បរិបរតិការាមញ្ញៗទប្ចើនទនាឹះទ ។ ប្ោន់ដរវាយសមើការដូចទៅ
នឹងអ្នកសរទសរពួកវាទៅទលើប្កោសអ្ញ្ចឹង ។
ទៅទពលដដលអ្នកចាប់ទផ្តើមទប្បើប្បាស់អ្ញ្ញរ, វាគឺមានារៈសំខ្នន់ ទដើមបើដសវង
យល់អ្ំពើប្បព័នធកបួនចាប់របស់ Mathcad ខ្នងទប្កាម ។ ទដើមបើទប្បើប្បាស់អ្ញ្ញរ ដដលបាន
កំណរ់ពើខ្នងទដើម, អ្ញ្ញរ ប្រូវដរបានកំណរ់ទៅពើខ្នងទលើ ឬក៍ ទៅខ្នងទវវងននកដនែងដដលវា
ប្រូវបានកំពុងទប្បើប្បាស់ ។ មា៉ាងវ ិញទ ៀរ, កមមវ ិធើ Mathcad គណនាពើទវវងទៅាត ំ និង ពើទលើចុឹះ
ទប្កាម ។

40. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 39 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
ការបផងកើតសមីការ្ណិ តវិទាសាមញ្ញៗ៖
មានវ ិធើាស្រសត២ កនុងការបទងកើរសមើការគណិ រវ ិ ាាមញ្ញៗ ។ វ ិធើាស្រសត ើ១ គឺប្ោន់ដរវាយ
ដូចទៅនឹងអ្នកអានសមើការអ្ញ្ចឹង ។ ជាឧទ រណ៍ , អ្នកអានថា 2 បូក 5, ដូទចនឹះអ្នកនឹងវាយដូចខ្នងទប្កាម
។ អ្នកអានថា 2 សវ័យគុណ 4, ដូទចនឹះអ្នកនឹងវាយ ។ អ្នកអានថា ឬសកាទរនន 100,
ដូទចនឹះអ្នកនឹងវាយ ។
វ ិធើាស្រសត ើ២ កនុងការបទងកើរសមើការគណិ រវ ិ ាាមញ្ញៗ គឺប្ោន់ដរវាយនូវប្បរិបរតិការមួយដូចជា៖
+, –,*, ឬក៏ / ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងបទងកើរនូវចទនាែ ឹះបំទពញ ទ រ (empty placeholders = black boxes)
ដដលបនាទ ប់មកអ្នកអាច click ទៅទលើវា ទដើមបើបំទពញនូវចំនួនទលខ ឬក៏ operands ។ ជាឧទ រណ៍ ,
ប្បសិនទបើអ្នកចុចសញ្ញញ (+) កដនែង្មួយទៅកនុងសនែឹកការងាររបស់អ្នក, ទនាឹះអ្នក
នឹង ួលបានដូចខ្នងទប្កាម៖
Click ទៅទលើចទនាែ ឹះបំទពញ ើ១ ទ ើយវាយទលខ 2, បនាទ ប់មកចុច ឬក៏ click ទៅទលើ
ចទនាែ ឹះបំទពញ ើ២ ទ ើយវាយទលខ 5 ។ សមើការរបស់អ្នកទពលទនឹះគួរដរទចញរទបៀបទនឹះ៖
ទៅកនុងឧទ រណ៍ ទនឹះ, 2 និង 5 គឺជា operands ននប្បរិបរតិការ (+) ។
អ្នកអាចទប្បើប្បាស់ដំទណើ រការទនឹះជាមួយនឹងប្បរិបរតិការទផ្េងៗទ ៀរ ។ សូមពាយមនូវប្បរិ-
បរតិការអ្ុិចសបូណង់ដសយល ។ សូមចុច ទដើមបើបទងកើរនូវប្បរិបរតិការអ្ុិចសបូណង់ដសយល ។ អ្នកក៏ អាច
click ទៅទលើរបារឧបករណ៍ គណនា (calculator toolbar) បានដដរ ។ អ្នកគួរដរ ួល
បានដូចខ្នងទប្កាម៖
Click ទៅទលើចទនាែ ឹះបំទពញខ្នងទប្កាម ទ ើយវាយទលខ 2, បនាទ ប់មកចុច ឬក៏ click ទៅទលើ
ចទនាែ ឹះបំទពញខ្នងទលើ ទ ើយវាយទលខ 4 ។ សមើការរបស់អ្នកទពលទនឹះគួរដរទចញរទបៀបទនឹះ៖
វ ិធើាស្រសតទំងទនឹះននការបទងកើរសមើការ ទធវើការបានលែ្ស់ សប្មាប់ការបទងកើរសមើការគណិ រ
វ ិ ាាមញ្ញៗ ។ ទៅទពលដដលសមើការរបស់អ្នកកាែ យជាសមុគាម ញជាង នឹង, មានទរឿងរ៉ាវ២ ឬ ៣
ដដលទយើងប្រូវដរទរៀន ។

41. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 40 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
បន្ទា ត់ផ្កតគមូវ៖
ការបទងកើរសមើការគណិ រវ ិ ាដដលសមុគាម ញជាទប្ចើន គឺមានភាពងាយប្សួល្ស់ ទៅទពល
ដដលអ្នកបានទរៀននូវទោលគំនិរននបនាទ រ់ដករប្មូវ ។ ទំងទនឹះគឺប្សទដៀងោន ទៅនឹង cursor ពើរ ិស (two-
dimensional cursor) ដដលមានកំប៉ាូសង់ឈរ និង ទដក ។ មានបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរ មួយ និង
បនាទ រ់ដករប្មូវទផ្តកមួយ ។ ទៅទពលដដលសមើការមួយលូរធំជាងមុន, បនាទ រ់ដករប្មូវអាច លូរធំជាងមុនដដរ
ទដើមបើផ្ទុកសមើការដដលលូរធំទនាឹះ ។ សូមករ់សមាា ល់នូវរទបៀបទៅកនុងឧទ រណ៍ ខ្នងទដើម បនាទ រ់ដករប្មូវ
បានផ្ទុក operand ដរមួយប៉ាុទ្ណ ឹះ ។ ការចុច spacebar នឹងទធវើឲ្បនាទ រ់ដក រប្មូវលូរ ប្គបធំជាងមុន
ទៅទលើសមើការ ។ ជាឧទ រណ៍ , ប្បសិនទបើអ្នកវា , អ្នកនឹង ួលបាន
ដូចខ្នងទប្កាម៖
អ្វើក៏ទោយឲ្ដរប្រូវបានប្គបដណត ប់ទៅចទនាែ ឹះបនាទ រ់ដករប្មូវ នឹងកាែ យជា operand សប្មាប់
ប្បរិបរតិការបនាទ ប់ទ ៀរ ។ ប្បសិនទបើអ្នកវាយ , អ្នកនឹង ួលបានដូច
ខ្នងទប្កាម៖
ទៅកនុងករណើ ទនឹះ (2+5) គឺជា operand x សប្មាប់ប្បរិបរតិការ x ទដើមបើទលើកជាសវ័យគុណ y ។
សូមករ់សមាា ល់នូវរទបៀបដដលបនាទ រ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ ផ្ទុកដរទលខ 3 ប៉ាុទ្ណ ឹះ ។ ទនឹះមានអ្រថ-ន័យថា
ប្បសិនទបើអ្នកវាយប្បរិបរតិការទផ្េងទ ៀរ, ទលខ 3 គឺជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការទនាឹះ ។ ដូទចនឹះ,
ប្បសិនទបើអ្នកវាយ , អ្នកនឹង ួលបានដូចខ្នងទប្កាម៖
ប៉ាុដនត, ប្បសិនទបើអ្នកចុច មុន, បនាទ រ់ដករប្មូវនឹងលូរព័ ធជុំវ ិញសមើការទំងមូល ។
សមើការទនឹះនឹងកាែ យជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការបនាទ ប់ទ ៀរ ។ ដូទចនឹះ, ឥ ូវប្បសិនទបើអ្នកវាយ
, អ្នកនឹង ួលបានដូចខ្នងទប្កាម៖
សមើការទំងមូលបានកាែ យជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការដដលបដនថមទប្កាយទ ៀរ ។
វាគឺមានារៈសំខ្នន់្ស់ ទដើមបើដសវងយល់នូវទោលគំនិរទនឹះ អ្ំពើការទប្បើប្បាស់បនាទ រ់ដករប្មូវ
ទដើមបើកំណរ់ថា អ្វើទៅជា operand ននប្បរិបរតិការបនាទ ប់របស់អ្នក ។ អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចទប្បើវង់-ប្កចក

42. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 41 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
ទដើមបើបទងកើរ operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការ ។ ការចុចសញ្ញញ (single quote) នឹង
បដនថមនូវវង់ប្កចកសងខ្នងមួយគូរ ។
ឧទ រណ៍ ខ្នងទប្កាមនឹងជួយពប្ងឹងនូវទោលគំនិរទំងទនឹះ ។ សូមបទងកើរនូវសមើការដូចខ្នងទប្កាម៖
ទដើមបើបទងកើរសមើការទនឹះ, សូមទប្បើប្បាស់នូវជំហានដូចខ្នងទប្កាម៖
១. សូមវាយ ។ បនាទ រ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ ប្គបដណត ប់ទលើប្បភាគ 1/2 ។
ប្បភាគទនឹះនឹងកាែ យជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការដក ។
២. សូមវាយ ។ បនាទ រ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ
គួរដរប្គបដណត ប់ទលើប្បភាគទំងពើរ ។ ប្បភាគទំងពើរទនឹះនឹងកាែ យជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការ
សវ័យគុណ ។
៣. សូមវាយ ។ បនាទ រ់ដករប្មូវឥ ូវទនឹះ គួរដរប្គបដណត ប់ទលើភាគ-
យកទំងមូល ។ ភាគយកទនឹះនឹងកាែ យជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការដចក ។
៤. សូមវាយ
។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងទធវើឲ្ប្បភាគ 4/5 សថិរទៅទប្កាមរ៉ាឌើកាល់
ដដលជា operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការបូក ។

43. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 42 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
៥. សូមវាយ ។ ទធវើរទបៀបទនឹះ នឹងបញ្ច ប់នូវឧទ រណ៍ ទំងមូល ។
សូមករ់សមាា ល់នូវរទបៀបទធវើ កំ ុងទពលអ្នុវរតជំហាននើមួយៗ, spacebar ប្រូវបានទគទប្បើទដើមបើ
ពប្ងើកបនាទ រ់ដករប្មូវ រួមបញ្ចូ លទំង operand ផ្ងដដរ សប្មាប់ប្បរិបរតិការខ្នងទប្កាម ។
Mathcad tutorial មានឧទ រណ៍ បដនថមជាទប្ចើនទ ៀរ ដដលផ្តល់នូវការអ្នុវរតន៍ដដលមាន
ប្បទយជន៍ ។
ការផ្កតគមូវសមីការ៖
ទោលគំនិរដ៏សំខ្នន់មួយទ ៀរដដលប្រូវដឹង គឺរទបៀបដករប្មូវទៅទលើសមើការដដលមានប្ាប់ ។
ទដើមបើយល់ដឹងអ្ំពើទោលគំនិរទនឹះ, វាគឺមានារៈសំខ្នន់្ស់ ទដើមបើដសវងយល់នូវរទបៀបរ ំកិលបនាទ រ់ដក
រប្មូវបញ្ឈរ ។ បនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរទនឹះ អាចប្រូវបានរ ំកិលទៅទវវង និង ទៅាត ំ ទោយការទប្បើប្បាស់ arrow
key ទវវង និង ាត ំ ។ អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចរ ំកិល បនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរពើដផ្នកខ្នងាត ំទៅដផ្នកខ្នងទវវង
ទ ើយនឹងប្រលប់ទៅទប្កាយវ ិញ ទោយការចុច key ។ សប្មាប់សមើ-ការដដលមានភាពសមុគ
ាម ញទប្ចើន អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចទប្បើ arrow key ទ ើង និង ចុឹះ ទដើមបើរ ំកិលបនាទ រ់ដករប្មូវទំងពើរ ។
ការ Select តួ (Selecting Characters) ៖
ប្បសិនទបើអ្នក click កដនែង្មួយទៅកនុងសមើការ ទ ើយបនាទ ប់មកចុច spacebar,
បនាទ រ់ដករប្មូវនឹងពប្ងើក ទដើមបើរួមបញ្ចូ លទប្ចើនទៅៗននសមើការ ។ រទបៀបដដលបនាទ រ់ដករប្មូវពប្ងើក ពឹង
ដផ្ែកទៅទលើកដនែងដដលអ្នកចាប់ទផ្តើមពប្ងើកវា ទ ើយនឹងទៅដផ្នក្មួយ ដដលបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅ
។ បនាទ រ់ដករប្មូវទធវើការខុសៗោន ទៅតាម versions ទផ្េងៗ របស់ Mathcad ។ វ ិធើដ៏លែបំផ្ុរ
ទដើមបើដសវងយល់អ្ំពើរទបៀបដដលពួកវាទធវើការ គឺទធវើពិទាធ ទ ើយទធវើតាមឧទ រណ៍ ឲ្បានទប្ចើនទៅកនុង
Mathcad tutorial ។
ខ្ុំបានរកទ ើញថា ប្បសិនទបើអ្នកចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរ ទៅដផ្នក
ខ្នងាត ំននបនាទ រ់ដករប្មូវទផ្តក, ការពប្ងើកននបនាទ រ់ដករប្មូវនឹងទធវើឲ្យល់កាន់ដរដថ្មទ ៀរ ។
កបួនចាប់ជា ូទៅគឺថា ទៅទពលដដលបនាទ រ់ដករប្មូវពប្ងើក ទ ើយ ការ់ប្បរិបរតិការមួយ, ទនាឹះ
operand សប្មាប់ប្បរិបរតិការទនាឹះ គឺប្រូវបានរួមបញ្ចូ លទៅកនុងបនាទ រ់ដករប្មូវទនាឹះ ។

44. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 43 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
ការលុបតួ (Deleting Characters) ៖
អ្នកអាចលុបរួ្មួយទៅកនុងសមើការរបស់អ្នកបាន ទោយការរ ំកិលបនាទ រ់ដករប្មូវ
បញ្ឈរទៅជិរនឹងរួទនាឹះ ។ ប្បសិនទបើបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងទវវងននរួទនាឹះ, សូមចុច key
។ ដរប្បសិនទបើបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងាត ំននរួទនាឹះ, សូមចុច key
។
រូប ១.១ ការជំនួសប្បរិបរតិការ + ទៅជា -
ទដើមបើលុបបានរួទប្ចើន សូម select អ្ូស (drag-select) នូវដផ្នកននសមើការដដលអ្នក
ចង់លុប ។ ប្បសិនទបើបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងទវវងនននផ្ទដដលបាន highlight (highlighted area)
ទនាឹះ, សូមចុច key ។ ដរប្បសិនទបើបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងាត ំនននផ្ទដដលបាន
highlight ទនាឹះ, សូមចុច key ។
ការលុប និង ការជំនួសគបតិបតតិការ៖
ទដើមបើជំនួសប្បរិបរតិការមួយ សូមោក់បនាទ រ់ដករប្មូវ ដូទចនឹះបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរ គឺសថិរ
ទៅខ្នងទវវងននប្បរិបរតិការ ។ បនាទ ប់មក, សូមចុច key ។ ទធវើរទបៀបទនឹះនឹងលុប
ប្បរិបរតិការទនាឹះ, ដដលជាធមមតា វានឹងចាកទចញពើសញ្ញញ ប្បអ្ប់ប្បទហាង ( ) ទនាឹះ ដដលជាកដនែង
ដដលប្បរិបរតិការប្រូវបានទប្បើពើមុន ។ ឥ ូវសូមវាយនូវប្បរិបរតិការថ្មើមួយ ទ ើយវានឹងជំនួសនូវសញ្ញញ
ប្បអ្ប់ប្បទហាងទនាឹះ ។ សូមទមើលរូប ១.១ ។
អ្នកក៏ផ្ងដដរអាចមានបនាទ រ់ដករប្មូវបញ្ឈរសថិរទៅខ្នងាត ំននប្បរិបរតិការ ទ ើយក៏ផ្ងដដរ
អ្នកអាចទប្បើ key ទដើមបើលុប និង ជំនួសប្បរិបរតិការទនាឹះ ។
វ ិធើដ៏លែបំផ្ុរ ទដើមបើដសវងយល់នូវទោលគំនិរទនឹះ គឺទធវើពិទាធជាមួយវា ។
ការខ្ចប់សមីការ (WRAPPING EQUATIONS) ៖
មានករណើ ជាទប្ចើនទលើកមកទ ើយ ទៅទពលដដលសមើការដ៏ដវងមួយ អាចបនាែ យ ួសផ្ុរពើ
ជាយ ំព័រខ្នងាត ំ (right margin) ។ ប្បសិនទបើករណើ ទនឹះទកើរទ ើង សមើការទំងមូលនឹងមិន print
ទចញទៅទលើប្កោសសនែឹកការងារដរមួយទនាឹះទ ។

45. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 44 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
មានវ ិធើាស្រសតមួយ ទដើមបើខចប់សមើការបស់អ្នក ដូទចចឹះពួកវាប្រូវបានផ្ទុកទៅជា២ ឬ ៣ ជួរ,
ទទឹះបើជាយ៉ា ង្ក៏ទោយ, អ្នកប្រឹមដរអាចខចប់សមើការសប្មាប់ប្បរិបរតិការបូក (+) ដរប៉ាុទ្ណ ឹះ ។
ទដើមបើខចប់សមើការមួយ, សូមចុច មានអា ិភាពសប្មាប់ដរប្បរិបរតិការបូក
ប៉ាុទ្ណ ឹះ ។ Mathcad នឹងបញ្ចូ លចំណុ ច ៣ ដដលចងែុលបងាា ញថា សមើការប្រូវបានរទៅជួរខ្នងទប្កាម ។
ទៅជួរខ្នងទប្កាម, Mathcad នឹងបញ្ចូ លនូវប្បរិបរតិការបូក ជាមួយនឹងប្បអ្ប់ចទនាែ ឹះបំទពញមួយ ។
ទោយារដរ Mathcad បញ្ចូ លនូវប្បរិបរតិការបូកទោយសវ័យប្បវរតិ, ដូទចនឹះអ្នកមិនអាចខចប់
សមើការមួយសប្មាប់ប្បរិបរតិការទផ្េងទ ៀរបានទ ។
សូមទមើលរូប ១.២ សប្មាប់ជាឧទ រណ៍ ននការខចប់សមើការ ។
រូប ១.២ ការខចប់សមើការ
របារឧបករណ៍ (TOOLBARS) ៖
ទោយឥ ូវទនឹះ អ្នកយល់អ្ំពើរទបៀបបទងកើរ និង ដករប្មូវសមើការ Mathcad ទ ើយ, សូមចាប់ទផ្តើម
ពិនិរយលកេណៈពិទសសរបស់ Mathcad មួយចំនួន ។
វ ិធើាស្រសតដ៏ងាយប្សួលមួយកនុងចំទ្មវ ិធើាស្រសតដ៏ងាយប្សួលជាទប្ចើន ទដើមបើចូលទៅរក
លកេណៈពិទសសជាទប្ចើនរបស់ Mathcad គឺទោយការទប្បើប្បាស់របារឧបករណ៍ ។ អ្នកអាចចូលរក Mathcad
toolbars បាន ទោយការចុចទលើ Toolbars ពើ View menu ។ សប្មាប់ការពិភាការបស់ទយើង
វាគឺមានារៈសំខ្នន់្ស់ ដដលរបារឧបករណ៍ ខ្នងទប្កាមទនឹះប្រូវដរបានបងាា ញទៅទលើទអ្-ប្កង់ ដូចជា
អ្នកអាចខចប់សមើការមួយទោយប្បរិបរតិការដក (-) បាន ទោយការបទងកើរ
operand ខ្នងទប្កាម ជាចំនួនអ្វ ិជជមាន (កនុងខែឹមារបដនថមនូវចំនួនអ្វ ិជជមាន) ។

46. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 45 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
របារឧបករណ៍ Standard, Formatting, និង របារឧបករណ៍ Math ។ សូមទមើលរូប ១.៣
ទដើមបើទមើលរូបរបារឧបករណ៍ ទំងទនឹះ ។
របារឧបករណ៍ គណិ រវ ិ ា (Math toolbar) អ្នុញ្ញញ រឲ្អ្នកចូលរករបារឧបករណ៍ ទផ្េងទ ៀរ
ជាទប្ចើនបានយ៉ា ងរ ័ស ។ ពើរបារឧបករណ៍ ទនឹះ អ្នកនឹងអាចទបើករបារឧបករណ៍ ដូចខ្នងទប្កាម៖
Calculator, Graph, Vector and Matrix, Evaluation, Calculus, Boolean, Programming, Greek
Symbol, និង Symbolic Keyword ។ យក mouse របស់អ្នកោក់ចំពើទលើ icon នើមួយៗ
ទៅទលើរបារឧបករណ៍ គណិ រវ ិ ា ទដើមបើទមើលដំបូនាម នរបស់ឧបករណ៍ (tooltip) ដដលរ ំឮកអ្នកថា
របារឧបករណ៍ ្មួយ ដដល icon នើមួយៗទបើក ។
រូប ១.៣ របារឧបករណ៍ Standard, Formatting, and Math
របារឧបករណ៍ ្ណន្ទ (Calculator Toolbar) ៖
របារឧបករណ៍ គណនា អ្នុញ្ញញ រឲ្អ្នកចូលរកប្បរិបរតិការគណិ រវ ិ ាមូលោា នប្គឹឹះមួយចំនួន
និង អ្នុគមន៍ប្រើទកាណមាប្របានយ៉ា ងរ ័ស ។ សូមទមើលរូប ១.៤ ។ របារឧបករណ៍ គណនា
ប្បប្ពឹរតដូចទៅនឹងមា៉ា សុើនគិរទលខមួយអ្ញ្ចឹង ។ វាបញ្ចូ លនូវចំនួន និង ប្បរិបរតិការទៅកនុង Mathcad
ទៅទពលដដលអ្នកចុចទលើបូរុងទំងទនាឹះដដលមានទៅទលើរបារឧបករណ៍ ។ ប្បសិនទបើអ្នកចុចប្បរិ
បរតិការមុនការបញ្ចូ លចំនួន, Mathcad នឹងបញ្ចូ លនូវចទនាែ ឹះបំទពញ ទ ទៅកនុងសនែឹកការងារ ។ សូមចុច
key ទដើមបើរ ំកិលទៅមកទៅចទនាែ ឹះរវាងចទនាែ ឹះបំទពញទំងទនាឹះ ។
គបតិបតតិការផ្ែក (÷) (In-Line Division) ៖
ប្បរិបរតិការដចក (÷) (In-Line Division) គឺជាវ ិធើាស្រសតមួយ ទដើមបើជួយ
សនេំចទនាែ ឹះលំ ទៅទពលដដលអ្នកមានប្បភាគទប្ចើនទៅកនុងសមើការរបស់អ្នក ។ វាបងាា ញប្បភាគ
ប្សទដៀងទៅនឹងទសៀវទៅសរ-ទសរមួយអ្ញ្ចឹង ។ ទដើមបើបដនថមប្បរិបរតិការ in-Line Division មួយ
ទៅកនុងសមើការរបស់អ្នក, សូមវាយ ជំនួសទោយការវាយ ។ អ្នកក៏អាចទប្បើ icon
សញ្ញញ ដចក (÷) ទៅទលើរបារឧបករណ៍ គណនាបានផ្ងដដរ ។ សូមទមើលរូប ១.៥ ។

47. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 46 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
រូប ១.៤ របារឧបករណ៍ គណនា (Calculator Toolbar)
រូប ១.៥ ប្បរិបរតិការដចក (÷) In-Line Division
ផលខ្ែគមរឹះ (Mixed Numbers) ៖
ទលខចប្មរឹះអ្នុញ្ញញ រឲ្អ្នកបញ្ចូ ល និង បងាា ញរនមែជាទលខគរ់ និង ប្បភាគ ។
ទដើមបើបញ្ចូ លទលខចប្មរឹះ សូមចុច ឬក៏ទប្បើ icon ទៅទលើរបារឧប-
ករណ៍ គណនា ។ សូមទមើលរូប ១.៦ ។
ទដើមបើបងាា ញល ធផ្លជាប្បភាគចប្មរឹះ, សូម double-click ទៅទលើល ធផ្លដដលបានបងាា ញ
។ ទធវើរទបៀបទនឹះ នឹងទបើកនូវប្បអ្ប់ ប្មង់ល ធផ្ល (Result Format dialog box) ។ ទប្ជើសទរ ើសយក
Fraction ពើ Format list, ទ ើយសូមប្គើសយក “Use mixed numbers” ។

48. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 47 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
របារឧបករណ៍ អ្កសរ Greek (Greek Toolbar) ៖
របារឧបករណ៍ អ្កេរ Greek អ្នុញ្ញញ រឲ្អ្នកបញ្ចូ លអ្កេរ Greek បានយ៉ា ងរ ័ស ។ សូមទមើលរូប
១.៧ ។ ជំពូក ២ នឹងពិភាកាអ្ំពើអ្កេរ Greek លមែិរបដនថមទ ៀរ ។
ការសផងេបអ្ំពីសញ្ញញ ផសមើ (Summary of Equal Signs) ៖
មានសញ្ញញ ទសមើ ៤ ប្បទភ្ ទៅកនុង ប្រូវបានទប្បើទៅកនុង Mathcad ។ វាមានារៈសំខ្នន់
្ស់ ទដើមបើទធវើការដសវងយល់នូវភាពខុសោន រវាងសញ្ញញ ទសមើទំងទនឹះ ។
 The assignment operator គឺប្រូវបានទប្បើប្បាស់ ទដើមបើកំណរ់អ្ទថ្រ
(variables), អ្នុគមន៍ (functions), ឬក៏សមើការ (expressions) ។
រូប ១.៦ ទលខចប្មរឹះ (Mixed Numbers)

49. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 48 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
រូប ១.៧ របារឧបករណ៍ អ្កេរ Greek (Greek Toolbar)
 The evaluation operator គឺប្រូវបានទប្បើប្បាស់ ទដើមបើ
គណនាអ្ទថ្រ (variables), អ្នុគមន៍ (functions), ឬក៏សមើការ (expressions)
ជារនមែទលខ ។
 The Boolean equality operator គឺប្រូវ
បានទប្បើប្បាស់ ទដើមបើគណនាលកេខណឌ ទសមើោន ទៅកនុង Boolean statement ។
វាក៏ប្រូវបានទប្បើប្បាស់សប្មាប់ programming, solving, and in symbolic
equations ផ្ងដដរ ។ វានឹងប្រូវបានពិភាកាលមែិរទៅកនុងជំពូកខ្នងមុខៗទ ៀរ ។
 The global assignment operator
ប្រូវបានទប្បើប្បាស់ទដើមបើកំណរ់អ្ទថ្រសកល (global variable) ។ ប្គប់និយម-
ន័យទំងអ្ស់នន global assignment ទៅកនុងសនែឹកការងារ ។ ទនឹះមានន័យថា global
variable អាចប្រូវបានកំណរ់ប្គប់កដនែងទៅកនុងសនែឹកការងារ ទ ើយទៅ
ដរប្រូវបានាា ល់ ។ Global assignments គួរដរប្រូវបានទប្បើប្បាស់ទោយមាន
ការប្បយ័រនប្បដយង ។
ការទប្បើប្បាស់ global definitions គឺមិនប្រូវបានជំរុញឲ្ទប្បើទ ើយ ទោយារ
ដរពួកវាមិនបានចូលរួមទៅកនុង redefinition warnings, ទ ើយពួកវាអាចបទងកើរឲ្មានការភាន់ប្ច ំ
redefinition chains ប្បសិនទបើវាប្រូវបានទប្បើប្បាស់ទៅចំក្ត លននឯការ ។

50. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 49 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
The assignment operator, evaluation operator, and global assignment
operator អាចរកបានទៅទលើរបារឧករណ៍ គណនា (Evaluation toolbar) ។ The Boolean equality
operator អាចរកបានទៅទលើរបារឧករណ៍ Boolean (Boolean toolbar) ។
REGIONS ៖
A region គឺជា ើតាំងមួយ ដដលពរ៌មានប្រូវបានផ្ទុកទៅទលើសនែឹកការងារ ។ សនែឹកការងារ
Mathcad ទំងមូលរបស់អ្នក នឹងប្រូវមាន regions ទោយដ កៗ ។ អ្នកអាចបងាា ញ regions ទៅ
កនុងសនែឹកការងាររបស់អ្នក ទោយចុចទលើ Regions ពើ View menu ។ មាន regions ២ ប្បទភ្ – math
regions និង text regions ។
Math Regions ៖
Math Regions មានដូចជា អ្ទថ្រ (variables), រនមែទថ្រ (constants), សមើការ
(expressions), អ្នុគមន៍ (functions), ប្កាប (plots), ទផ្េងៗទ ៀរ ។ regions ទំងទនឹះ គឺជា
មូលោា នននអ្វើៗទំងអ្ស់ ទលើកដលងដរ text regions ។ regions ទំងទនឹះ នឹងប្រូវបានបទងកើរទោយ
សវ័យប្បវរតិ ទៅទពល្ដដលអ្នកបទងកើរសមើការ ឬក៏ ការកំណរ់ទផ្េងៗ ។
Text Regions ៖
Text regions អ្នុញ្ញញ រឲ្អ្នកបដនថមនូវកំណរ់សមាា ល់, ទសចកតើអ្ធិបាយ, ចំណងទជើង,
ដផ្នកននកាល ំព័រ, ទ ើយនិងអ្វើៗទផ្េងទ ៀរ ដដលមានប្បទយជន៍សប្មាប់សនែឹកការងារគណនារបស់អ្នក ។
មានវ ិធើាស្រសតជាទប្ចើនកនុងការបទងកើរ text region ។ វ ិធើាស្រសតដ៏ាមញ្ញបំផ្ុរកនុងការបទងកើរ text region
គឺទោយការចាប់ទផ្តើមវាយអ្រថប ។ ទៅទពល្ដដលអ្នកទប្បើ spacebar, Mathcad នឹងបតូរពើ math
region ទៅជា text region ។ ទនឹះគឺជាលកេណៈពិទសសមួយដដលងាយប្សួលទប្បើ, លុឹះប្តា្ដរ អ្នកចុច
spacebar ទោយនចដនយ ទៅទពលដដលអ្នកកំពុងបញ្ចូ លទ្ម ឹះអ្ទថ្រ ។ ទៅទពលដដល math region
ប្រូវបានបតូរទៅជា text region, វាមិនអាចបតូរប្រ ប់ទៅជា math region វ ិញបានទ ។ (អ្នកអាចទប្បើ
command undo, ប្បសិនទបើអ្នកដឹងកំ ុសភាែ មៗ ។) វ ិធើាស្រសតមួយទផ្េងទ ៀរកនុងការបទងកើរ text region
គឺទោយទប្បើប្បាស់ key សញ្ញញ (double quote), ឬក៏ទប្ជើសទរ ើសយក Text Region ពើ Insert menu ។
ទៅទពលដដលអ្នកបញ្ចប់ការវាយអ្រថប រួច, ប្បសិនទបើអ្នកចុច key , Mathcad
នឹងបញ្ចូ លនូវកថាខ័ណឌ ថ្មើមួយទ ៀរ ទៅកនុង text region ដដដលទនាឹះ ។ ទដើមបើទចញពើ text region,
សូមចុចខ្នងទប្ៅ region ។ អ្នកក៏អាចចុច បានផ្ងដដរ, ឬក៏
អ្នកអាចទប្បើប្បាស់ arrow keys ទដើមបើរ ំកិល cursor ទៅខ្នងទប្ៅ text region ។
ទៅកនុងជំពូក ២, ទយើងនឹងពិភាកាអ្ំពើ text regions ឲ្កាន់ដរទប្ៅដថ្មទ ៀរ ។
អ្នុ្មន៍ (FUNCTIONS) ៖
អ្នុគមន៍នឹងប្រូវបានពិភាកាយ៉ា ងសទងេបទៅកនុងជំពូក ៣ និង ប្រូវបានទធវើឲ្ប្បទសើរទ ើង ទៅ
ទពលដដលអ្នកអានទសៀវទៅទនឹះចប់ ។ កថាខ័ណឌ ខ្នងទប្កាម នឹងទធវើឲ្អ្នកចាប់ទផ្តើមជាមួយនឹងអ្នុគមន៍ ។
អ្នុ្មន៍សរផសរបញ្ចូលគសាប់ Built-In Functions

51. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 50 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
Mathcad មានអ្នុគមន៍សរទសរបញ្ចូ លប្ាប់រប់រយ ។ អ្នកអាចចូលរកអ្នុគមន៍ទំងទនឹះពើ
ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍ (Insert Function dialog box), ដដលប្រូវបានទបើកទោយការចុចទលើ Functions
ពើ Insert menu ។ សូមទមើលរូប ១.៨ ។ អ្នកក៏អាចវាយ បានផ្ងដដរ ឬក៏ ចុចទលើ icon
ដដលមានទៅទលើរបារឧបករណ៍ សតង់ោ (Standard toolbar) ។ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍
ចុឹះបញ្ជើនូវប្បទភ្ ននអ្នុគមន៍ដដលឋិរទៅខ្នងទវវង ទ ើយនឹង ចុឹះបញ្ជើនូវទ្ម ឹះអ្នុគមន៍ ដដលឋិរទៅខ្នង
ាត ំ ។ ប្បអ្ប់ដដលទៅឋិរខ្នងទប្កាមប្បអ្ប់ទ្ម ឹះអ្នុគមន៍ ចុឹះបញ្ជើនូវ arguments
ដដលទយើងគិរថាចង់ទប្បើវា ទ ើយនឹងការពិពណ៌ នាយ៉ា ងសទងេបននអ្នុគមន៍នើមួយៗ ។
រូប ១.៨ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លអ្នុគមន៍ដដលបងាា ញនូវប្បទភ្ អ្នុគមន៍ និង ទ្ម ឹះអ្នុគមន៍
អ្នុ្មន៍ផ្ែលកំណត់ផដ្ឋយអ្ែកផគបើគបាស់(User-Defined Functions) ៖
អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ គឺមានភាពប្សទដៀងោន ទប្ចើនទៅនឹងអ្នុ-
គមន៍សរទសរបញ្ចូ លប្ាប់ ។ ពួកវារួមមាន ទ្ម ឹះ, បញ្ជើនន arguments (ឋិរទៅកនុងវង់ប្កចក ដដល
បានបំទពញទ្ម ឹះ), ទ ើយនឹង និយមន័យដដលផ្តល់នូវ ំនាក់ ំនងរវាង arguments ។ ទ្ម ឹះនន
អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ គឺប្សទដៀងោន ទៅនឹងទ្ម ឹះអ្ទថ្រ ។ សូមទមើលរូប ១.៩
សប្មាប់ជាឧទ រណ៍ ននការទប្បើប្បាស់អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ ។

52. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 51 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
រូប ១.៩ អ្នុគមន៍ដដលកំណរ់ទោយអ្នកទប្បើប្បាស់ (User-defined functions)
ខ្នែ ត (UNITS) ៖
ដផ្នកទនឹះមានទោលបំណងដរមួយ គឺទដើមបើឲ្អ្នកចាប់ទផ្តើមសិកាជាមួយនឹងខ្នន រ ។ អ្នកទប្បើ
ប្បាស់កមមវ ិធើ Mathcad ដដលមានប ពិទាធន៍ជាទប្ចើនអ្នក ទៅដរមិនទន់យល់ចាស់អ្ំពើអ្រថប្បទយ-
ជន៍ដ៏សំខ្នន់ននការទប្បើប្បាស់ខ្នន ររបស់កមមវ ិធើ Mathcad, ដូទចនឹះ វាមានារៈសំខ្នន់្ស់ កនុងការអាន និង
ទរៀននូវជំពូក ៤ គឺអ្ំពើ “ខ្នន រ!” ។
ទៅទពលដដលខ្នន រប្រូវបានកំណរ់ទៅឲ្អ្ទថ្រមួយ, Mathcad នឹងរកានូវខ្នន រដដលបានសរ-
ទសរោក់ចូលទនាឹះឲ្វា ទ ើយនឹងបងាា ញខ្នន រទផ្េងៗទោយសវ័យប្បវរតិ ។ អ្នកមិនចាំបាច់ចងចាំនូវទម-
គុណបដមែងសប្មាប់ខ្នន រទផ្េងៗទនាឹះទ ើយ ។ អ្នកមិនចាំបាច់ទធវើការបដមែងវាពើប្បព័នធខ្នន រមួយទៅប្ប-
ព័នធខ្នន រមួយទផ្េងទ ៀរទនាឹះទ ។ Mathcad នឹងទធវើរួចទប្សចឲ្អ្នកទំងអ្ស់ ។ អ្វើដដលអ្នកចាំបាច់ប្រូវដរទធវើ
គឺប្បាប់ Mathcad ថា ទរើអ្នកចង់បងាា ញខ្នន រអ្វើ ។ ជាឧទ រណ៍ អ្នកអាចោក់បញ្ចូ លខ្នន រដម៉ាប្រ (m)
ទៅឲ្អ្ទថ្រមួយ ។ បនាទ ប់មក អ្នកនឹងអាចប្បាប់ Mathcad ឲ្បងាា ញអ្ទថ្រទនឹះទៅជាខ្នន រទផ្េងៗននប្បដវង
ដូចជា មិលើែដម៉ាប្រ (millimeters, mm), សង់ ើដម៉ាប្រ (centimeters, cm), គើ ូដម៉ាប្រ (kilometers,
km), អ្ុិញ (inches, in), យ៉ា រ (yards, yd), ឬក៏ មា៉ា យ ៍ (miles, mi) ។ Mathcad
នឹងទធវើការបដមែងខ្នន រឲ្អ្នក ។ ប្បសិនទបើ Mathcad មិនមានខ្នន រននរងាវ ស់ដដលបានសរ-ទសរោក់ចូល,
ទនាឹះអ្នកអាចកំណរ់វា ទ ើយអាចទប្បើវាមតងទ ើយមតងទ ៀរបាន ។
ការកំណត់ខ្នែ តឲែំនួន (Assigning Units to Numbers) ៖
ទដើមបើកំណរ់ខ្នន រឲ្ចំនួនមួយ, សូមគុណចំនួនទនាឹះទោយទ្ម ឹះននខ្នន រ ។ ប្បសិនទបើ
អ្នកមិនអាចចងចាំទ្ម ឹះននខ្នន រ, អ្នកអាចទប្ជើសទរ ើសពើបញ្ជើននខ្នន ររបស់ Mathcad ដដលបានសរទសរ
ោក់ចូលទប្ចើនជាង 100 ខ្នន រ (over 100 built-in Mathcad units) ។ ខ្នន រទំងទនឹះរកបានទៅកនុង
ប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ (Insert Unit dialog box) ។ សូមទមើលរូប ១.១០ ។
ទដើមបើទបើកប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ (Insert Unit dialog box), សូមទប្ជើសទរ ើសយកពាកយ Unit ពើ
Insert menu ។ អ្នកក៏អាចចុច icon measuring cup ដដលមានទៅទលើរបារឧបករណ៍ សតង់-ោ (Standard
Toolbar) បានផ្ងដដរ, ឬក៏ អ្នកអាចទប្បើប្បាស់ shortcut ។ សូមទមើលរូប ១.១១ ។
ប្បព័នធខ្នន រដដលបានបងាា ញទៅកនុងប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ គឺជាប្បព័នធខ្នន រមានប្ាប់ (default unit system)
ដដលបានទប្ជើសទរ ើសពើប្បអ្ប់ជទប្មើសសនែឹកការងារ (Worksheet Options dialog box) ។ ជំពូក ៤

53. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 52 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
នឹងពិភាកាអ្ំពើប្បព័នធខ្នន រទផ្េងៗទ ៀរ ។ ប្បសិនទបើអ្នកទប្ជើសទរ ើសយកពាកយ All ពើប្បអ្ប់ Dimension,
ទនាឹះខ្នន រដដលបានសរទសរោក់ចូលទំងអ្ស់ដដលមានសប្មាប់ប្ប-ព័នធខ្នន រទនាឹះ
នឹងប្រូវបានបងាា ញទៅកនុងប្បអ្ប់ Unit ។ សូមករ់ចំ្ំថា ខ្នន រខែឹះនឹងមានសប្មាប់ដរ
ប្បព័នធខ្នន រជាក់លាក់មួយចំនួនប៉ាុទ្ណ ឹះ ។
រូប ១.១០ ប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ (Insert Unit dialog box)
រូប ១.១១ Icon បញ្ចូ លខ្នន រ (insert unit)

54. មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល
សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី 53 សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី
រូប ១.១២ ឧទ រណ៍ ខែឹះៗននខ្នន រដដលបានោក់បញ្ចូ លទៅឲ្ចំនួន
ទដើមបើកំណរ់ខ្នន រពើប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ (Insert Unit dialog box), សូមវាយចំនួនមួយ,
រួចវាយសញ្ញញ ទ ើយទប្ជើសទរ ើសយកខ្នន រដដលចង់ទប្បើពើប្បអ្ប់ Unit, បនាទ ប់មកសូមចុច OK ។ រូប
១.១២ បងាា ញនូវឧទ រណ៍ ខែឹះៗននខ្នន រដដលបានោក់បញ្ចូ លទៅឲ្ចំនួន ។
ការ្ណន្ទ និង ការបង្ហា ញខ្នែ ត (Evaluating and Displaying Units)
ទៅទពលដដលអ្នកគណនាសមើការមួយជាមួយនឹងខ្នន រដដលបានោក់បញ្ចូ លឲ្, ទនាឹះ
ខ្នន រដដល Mathcad បងាា ញប្ាប់ គឺពឹងដផ្ែកទៅទលើប្បព័នធខ្នន រមានប្ាប់ដដលបានទប្ជើសទរ ើស
(សូមទមើលជំពូក ៤) ។ បនាទ ប់ពើការគណនាសមើការ ទោយការចុច key , Mathcad នឹងបងាា ញ
ខ្នន រប្ាប់ ដដលប្បប្ពឹរតទៅតាមប្បអ្ប់ទមម តាន់មួយ (a solid black box) ។ ប្បអ្ប់ទនឹះ គឺជាចទនាែ ឹះ
បំទពញខ្នន រ ។ ប្បសិនទបើអ្នកចង់ឲ្ Mathcad បងាា ញខ្នន រខុសពើខ្នន រមានប្ាប់, សូមចុចចទនាែ ឹះបំ-
ទពញខ្នន រ ទ ើយវាយទ្ម ឹះននខ្នន រដដលអ្នកចង់បងាា ញ ។ អ្នកក៏អាច double-click ទៅទលើចទនាែ ឹះបំ-
ទពញខ្នន រ ទ ើយទប្ជើសទរ ើសខ្នន រមួយពើប្បអ្ប់បញ្ចូ លខ្នន រ ។ សូមទមើល រូប ១.១៣ សប្មាប់ជាឧទ-
រណ៍ ខែឹះៗននការបងាា ញខ្នន រ ។

55. ស្ំណ្ង់ស្៊ីវិល មជ្ឈមណ្ឌលវិស្វកមម និងបច្ចេកវិទ្្ា
សេចក្ាីណែនាំពីក្ម្មវិធី 54 សាស្រ្សាា ចារ្យៈ សុខ រសមី
រូប ១.១៣ ការបងាា ញល ធផ្លទៅជាខ្នន រទផ្េងៗ
ជំពូក ១៤, ១៥, និង ១៦ នឹងបងាា ញអ្ំពើរទបៀបបទងកើរ និង រកា ុកនូវប្បព័នធខ្នន រមានប្ាប់ ។
ARRAYS AND SUBSCRIPTS ៖
An array គឺជាវុ ិច ័រាមញ្ញមួយ ឬជា មា៉ា ប្ ើសាមញ្ញមួយ ។ វុ ិច ័រមួយ គឺជាមា៉ា ប្ ើសមួយ
ដដលមានដរជួរឈរមួយ ។ ដផ្នកទនឹះដណនាំយ៉ា ងសទងេបអ្ំពើប្បធានប ដរប៉ាុទ្ណ ឹះ, ជំពូក ៥ នឹងមាន
ការពិភាកាសុើជទប្ៅដថ្មទ ៀរ ។
Creating Arrays ៖
សូមទប្បើប្បាស់ប្បអ្ប់បញ្ចូ លមា៉ា ប្ ើស (Insert Matrix dialog box) ទដើមបើបទងកើរមា៉ា -
ប្ ើសមួយ ។ ប្បអ្ប់ទនឹះអាចចូលរកបានតាមវ ិធើ ៣ យ៉ា ង៖ ទោយការទប្ជើសទរ ើសយកពាកយ Matrix ពើ Insert
menu, ទោយការវាយ shortcut , ឬក៏ ទោយការទប្ជើសទរ ើសយក icon មា៉ា ប្ ើស
បនាទ ប់ពើការគណនាសមើការមួយរួច, សូមចុច key ទដើមបើរ ំកិល mouse
ទៅរកចទនាែ ឹះបំទពញខ្នន រទោយសវ័យប្បវរតិ ។