Aurkezpen honetan Mario Zubiagak demokratizazio zikloaz hitz egiten du, mobilizazio ziklo zabal bat zeinari zor zaion euskal kulturgintzaren transmisioa azken 40 urteotan. Zubiagaren iritziz ziklo hori posible izan da hegemonia politiko abertzaleari esker. Hiru paradigma aztertzen ditu ziklo horren barruan: boterea, eragina eta identitatea.

1. EUSKAL KULTURGINTZAREN TRANSMISIOA 2010-2011 Euskal herrigintza: Jarduera paradigmen oreka berriak. Mario Zubiaga EHU "2011ko une honetan kokatuta, EAEn azken bi urteotako jitea ikusita, ziklo politiko berri baten atarian gaudela dirudien honetan, delako euskal kulturgintzak zein norabide hartu behar du, zure ustez, hurrengo hamarkadan? Zer egin behar da? Nortzuen artean? Zein hurrenkeratan?...Julen Arexolabeitiaren puntua…

2. EUSKAL KULTURGINTZAREN TRANSMISIOA EUSKAL (euskara, eta hizkuntzak ardazten duen kultura, edo euskal herrietan daudenena) KULTURGINTZA (kultura edo kultur-eraikuntza, kulturari buruzko ardura, kulturkampf ..) TRANS-MISIOA (misiolarien oinordekotza denboran, lurraldean, gizartean zehar…zergatik? IABB) Zeitgeist Volksgeist GLOBALAZ Bauman, likidotasun erreflexiboa? eta Jon Sudupe: -Tesia: aniztasun hazkorra -Antitesia: Multikulturalismo (in)tolerantea -Sintesia: kosmopolitismo kantiarra -Parentesia: aberastasunaren banaketa Nola kudeatu aniztasun hazkorra? Segregazio, akulturazio, aitortza ereduen krisian? (J.Amezaga) Nola ziurtatu euskal kulturaren transmisioa mundu globalean? Zeintzuk dira orain behar ditugun diskurtsoak, pentsamoldeak, tresnak? TOKIKOAZ (“Euskal herria krisian”, 98ko porrota…) protesta ziklo baten amaiera, abertzaletasunaren krisi politikoa, euskalduntzearen mugak, tresna politikoen gabezia/hutsala, etorkin berriak, erabileraren (lingua hila) eta kalitatearen (lingua creole) erronka…

3. 2009an egindakoa laburbilduz eta aurrera begira...LAU GALDERA Zer gertatu da? Hegemoniaren teoria Nola gertatu da? Hegemonia politiko abertzalea. Demokratizazio/naziogintzaren motorra martxan. Nola gaude orain? Hegemonia politikoa kolokan, demokratizazioaren motorra geldirik. Etorkizunean zer? Paradigmen tentsioa

4. Atzera begira… -Nola izan da posible euskal hiztunen kopurua %20tik %40ra igarotzea azken bi hamarkadetan? (Patxi Baztarrika) -Nola da posible kultur gutxiengo batek, izaera galdu gabe, bere egoera hobetu izana? Gutxiengo hori operazio hegemoniko batean kate begi izan delako… HEGEMONIA POLITIKO ABERTZALEAK EUSKARAREN HEGEMONIZAZIO KULTURALA BULTZATU DU Aurrera begira… -Abertzaletasunaren hegemonia politikoa krisian al dago? -Hala bada, nola izango da posible etorkizunean kultur gutxiengo horrek bere egoera hobetzea? Azter dezagun operazio hegemonikoa…

5. POLITIKAREN EREMU PARADOGIKOA (Warrenetik, Zizekera, Laclauren eskutik) METAPOLITIKA ARCHIPOLITIKA tribua HEGEMONIA ULTRAPOLITIKA gerra PARAPOLITIKA BOTEREA Lotesleak bilakatu daitezken erabaki, arau, antolakuntza eta ekintza kolektiboak honako botereen bitartez : Adostasunean oinarritutako erabakiak: Gizarte harreman borondatezkoak, Elkarrizketaren, elkartasunaren, intimitatearen indarrean oinarrituta Botere kulturala Nortasunaren Interpretaziorako bitartekoen kontrola: gizarte zibila eta familia Botere ekonomikoa Bitarteko materialen Kontrola: merkatuak eta enpresak. Botere behartzailea Biolentziaren Bitartekoen kontrola: Estatuko erakundeak. GATAZKA BAI GATAZKA EZ 1.Ez-politikoa. (adostasun falta, gatazkatik Ihes egitea) 3. POLITIKAREN EREMUA Botere harreman eztabaidatuak Genero politika, erlijio, IDENTITATE, estatus politika Lan politika, Aberastasunaren banaketaren politika Estatu politika: Lehia arautua Erakundeen baitan 2. Ez-politikoa. Adostasunak gidatutako Ekintza kolektiboa 4. POLITIKA EZABATUAK. (Ahulak, menderatuak eztabaidatzen ez dituen errutinak eta botere harremanak)

6. HEGEMONIAZ … Zizek eta Laclau. “ Gente brava la de Renter ía” “ Vascos” Gatazka belikoaren fetixetik honantzago, deliberazioaren ametsaz haratago, Hegemonia (Laclau): “Parteak osotasun unibertsalaren hutsunea betetzeko burutzen duen ahalegina….” Ahalegin hori borroka diskurtsibo/sinbolikora eramango du Laclauk. Eduki partzialaren batek hegemonizatuko du beti ustez unibertsala den nozio ideologiko oro, bere unibertsaltasuna koloretuz, bere eraginkortasuna ahalbidetuz…partikular guztiek dute beraien baitan unibertsaltasuna betetzeko joera, ez dago unibertsal neutralik… Kontzeptu ideologikoaren eduki tipikoa zein izango den, horretan datza borroka ideologikoa . Zizek… eta Guadalajarako artzaina… Baina eduki tipikoa ez da inoiz bakarra, eta hortxe dago gakoa… EDUKI TIPIKOEN EKIBALENTZIA (baliokidetza) KATEAK HEZURMAMITZEN DU HEGEMONIA...

7. Locus hegemonikoa euskalduna Langilea independentista estatalista fededuna Euskalzalea enpresaria erdalduna langilea KULTUR EREDUA Ekologista… EREDU SOZIO-EKONOMIKOA EREDU POLITIKOA autonomista Polarizazio antagonikoa Baskista? 1998 soberanista Euskal Herri/gizarte erakundetua Populismo abertzalea: PTV edo EH HIRU KATEATZE/ARTIKULATZE HEGEMONIKO, baliokidetza logikapean Sukaldaria Athletikekoa… Beste Polarizazio ardatzak http://video.google . es/videoplay?docid=7802684310009760132&ei=vW8KSof6N5ry2wKPqYXyBQ&q=ernesto+laclau&hl=es kanpo barne

8. Komunitate linguistikoa datu objektibo/enpirikoa da, baina gizartearen parte gisa ez du muga politiko propiorik sortu: “euskaldun-partea” “abertzale-partearekin” kateatutako eduki baliokide gisa azaldu da orain arte : onerako eta, batzuen ustez, txarrerako... (patrimonializatzea, etab) Beste kateatze hegemonikoetan (artikulazio politikoetan) euskarak duen/ez duen presentziak ziurtatu al dezake etorkizunean bere zentralitate soziala eta iraupena? Azken bi urteotan argi ikusi da abertzaleak ez diren indarren artikulazioan euskara kate-begi ahula dela, lehentasunik gabekoa. GALDERAK Nolakoa da “Rajoy-ren euskal neskatila” tipikoa? Euskalduna al da? Arantza Quiroga: ez denagatik, dena. Denagatik, ez dena. Neskatoa “euskara duena” izatea helburu izanik, PPk (edota PSEk) hezurmamitzen duten kateatze hegemonikoak ziurtatuko al du euskal kulturaren transmisioa? Hortaz, neskatoa euskalduna izan dadin, gurasoak (familia-transmisio naturala) euskaldunak ez badira, abertzalea izan beharko al da derrigorrez hegemonia? Orain arte, horrela izan da...

9. Euskalduna “ Euskal abertzale” unibertsalaren partikularra, euskalduna. Barneratze identitarioa Barneratze politikoa “ Euskaldun” unibertsalaren partikularra, abertzalea “ Euskaldun unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzalea” ote da, jada? “Kalaka sindromea” “ Abertzale unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “euskalduna” ote da, jada? “Gure hizkuntzak” leloa. Hortaz, “euskal herritar unibertsal” horren partikular hegemonikoa, “abertzale euskalduna” ote da, jada? Orain arteko ARTIKULAZIO HEGEMONIKO ZIRKULARRA: hegemonia politiko abertzaleak euskal kulturaren hegemonizazioa… (%20tik-%30era, transmisioa) Euskal herritarra Euskal abertzalea Hegemonia Euskal herritar unibertsalaren partikularra: Abertzale (euskalduna)

10. EKINTZA KOLEKTIBOA LOGIKA ANTAGONIKOA DEMOKRATIZAZIOA AUTONOMIA BOTERE POLITIKA IDENTITATE POLITIKA ERAGINAREN POLITIKA LOGIKA SISTEMIKOA GIZARTE MUGIMENDUEN LOGIKAK Gatazka Nola lortu da hegemonia hori?

11. ALTERNATIBAK ULERTZEKO… lehen aipatu dugun sailkapena garatuko dugu (Cohen & Arato): BOTERE-POLITIKA (AITAREN ETXEA) LELO DISKURTSIBOAK: “Gurea egin, haiek egin ez dezaten”, betoa/alternatiba, liskarra/protesta, gizarteak Estatua menpeko, gizarte zibilaren autonomiarik ez, erradikalismoa, botere-alternatiba. Protesta logika. Kontra-boterea: (Alter)Politics community. ERAGINAREN POLITIKA (SEME-ALABEN LOBBYING-A) LELO DISKURTSIBOAK: “Guk eragin haiek aldatu daitezen/dezaten”, gizarte zibilaren autonomia eta eragina gizarte politikoan. Liskar irekirik ez. Erakundetze logika . Partehartzea: issue/policy network. IDENTITATE-POLITIKA (AMAREN SUA) LELO DISKURTSIBOAK: “Guk geure izaerari eutsi, haiek egin dezatela nahi dutena”. Gizarte zibilaren autonomiara itzuli, identitateren aldarrika, liskar mugatua, gizarte zibilaren aldaketarako lekukotasun garbia. Komunitate logika. Nortasun borobila: Policy community

12. PARADIGMA: BOTERE-POLITIKA TRESNA: ARTIKULAZIO HEGEMONIKO ALTERNATIBOA LOGIKA: EKIBALENTZIA MODUA: ANTAGONISMO AGONISTIKOA DEMOKRATIZAZIOA NAZIO/AGINTE ERAIKUNTZA ERAGIN-POLITIKA ARTIKULAZIO HEGEMONIKO SISTEMIKOA DESBERDINTZEA ANTAGONISMO DELIBERATZAILEA/ ORDEZKATZAILEA ARTEKARITZA POLARIZAZIOA BERRIKUNTZA POLITIKAGINTZA SAREEN ZABALTZEA, TRINKOTZEA ETA BERDINTZEA Protesta/negoziazio/akordio zikloak Demokratizazioaren ibilbidea Euskal Protesta zikloan IDENTITATE-POLITIKA Nola, eta Nondik nora?

13. EKINTZA KOLEKTIBOA (G)une demokratikoa Mobilizazioa Botere politika Ekibalentzia logika Artikulazio hegemonikoa (G)une liberala Erakundetzea Eraginaren politika Desberdintze logika Eskaera isolatua Eragin oldarkorra Bloke Hegemonikoaren berritzea Eragin arautua Bloke Hegemonikoaren birsortzea Ekintza kolektibo abertzalearen (g)uneak. DEMOKRATIZAZIOA (Aginte/nazio eraikuntza) Identitate politika: Kate begi sendoa Ezker abertzalea Jeltzaleak

14. Eragile sozio-politikoen ugalketa: adibidez euskal gizarte zibilaren suspertzailea. Eragileen arteko oreka eta berdintasunaren bultzada, koalizio osaketaren eta bitartekaritzaren bitartez:Adibidez, euskararen lekua irabazi eta orekatu. Desberdintasunen kontrako hesiak eraikitzea, gaiak politizatuz: adibidez, euskara eremu publikora. Konfiantza sareak barneratzea politika publikoan, guneen arteko loturak antolatuz: euskalgintzaren erakundetzea. DEMOKRATIZAZIOA GIZARTE MUGIMENDUAK DEMOKRATIZAZIOA eta GIZARTE MUGIMENDUAK Hegemonia euskaldunik ez Hegemonia politiko abertzalea

15. DESBERDINTZEA Identitatea BERDINTZEA Boterea DESBERDINTZEA Eragina Edo OPERAZIO HEGEMONIKO ZAHARRETIK, ziklo berrira (Laclau eta MTT) Muga sortu, partea “ identifikatu” eta bereiztu Homogeneotik, Politikaren sorrera Herrigintza: Parteak unibertsalaren aurpegi tipikoa izateko lehian. Logika populista: “ plebs (nazioa/euskara)/demos(herria)”: 1. Ekibalentzia/artekaritza 2. Antagonismoa/polarizazioa 3. Heldulekua/orubea: diskurtsoa, hizpide eta praxi sozio-politiko gisa Partea besteen artean kokatu, interes orokor gisa ari den parte baten Hegemoniapean 3 2 1 Lehentasun berriak ? Hiru paradigmetan jauzi kualitatiboa...

16. NATION BUILDING (Nazio eraikuntza) ETA STATE BUILDING (Estatu eraikuntza) PROZESUEN ARTEKO TENTSIOA NATION BUILDING IDENTITATE PARADIGMA “ Euskaldunak euskaraz” STATE BUILDING ERAGIN PARADIGMA “ Euskal Herrian baita euskaraz ere” BOTERE PARADIGMA “ Euskal Herrian euskaraz” HERRIGINTZA Erakundetze prozesu autonomikoan eragin kanpotik/barnetik Mobilizazio prozesu berriari ekin, Euskal Estaturantz Erakundetzea Protesta Komunitatea

17. Eragin paradigma berria: kriseilua/sua etxez-etxe. Eredu kulturaniztun liberala: Kulturen Herritartasun Kontratuaren filosofian jokatu, eremu instituzionala Irabaziz. Oraingoari begira Indarguneak/ahuleziak -Artekaritza/ekibalentzia unibertsala:“Euskal Herririk”ez euskal identitaterako. -Polarizazio eza. Mitxelena… -Diskurtso/praxi neo-instituzionalak: Lobbying eta Laguntza publikoak (Amaren sua, etxez-etxe, amaren sua elikatu/hauspotu erakundeetatik). ETA ORAINGO EGOERA? Idatziak kokatu eta AMIA laburtua egin. xxx xxx

18. Erakundetzea da gakoa (State building/Euskal Estatu “gehiago”) Giza baliabideak : sistematik kanpo (edo barne/kanpo) egon den gizarte esparrua, orain barneratuko dena, euskaldunena, euskalzaleena, abertzaleena da. Baliabide sinbolikoak : Eraginaren paradigman jokatuz (barne/kanpo), eredu kulturaniztunaren kudeaketa omen neutrala euskaraz “margotzea” erraztuko da: erderak “toleratu”. Baliabide materialak : erakundetzearekin batera, euskal kulturgintzak dituen gabeziak bideratzeko aukera zabalduko da. Dena den, eragin-paradigmak, erakunde eremutik kanpoko botere-paradigma beharko du.. Epe laburrean birrosatuko ez den arren... Aurrera begira jarriko gara...

19. Botere paradigma zahar/berria: Aitaren etxea. Azken mobilizazio zikloa eta horren egokitzapena. Jauzi politikoa Estaturantz, euskara erdigunean (Izagirre/Txillardegi/Agirre) Atzera begira Indarguneak/ahuleziak -Artekaritza mugatua eta barne “hegemonismoa”(aita/semea lehian)? -Polarizazio eremu antzuak? -Diskurtso eta praxi zaharkituak? -Zantzu berririk bai banatutako idatzietan? xxx xxx

20. Botere-paradigma (populismo) berria (aitamaren etxe berria), politikoki nola? State building horren motorra berpiztea da gakoa. Artikulazio/Artekaritza eredu berriak. Zein da Nazio kulturala garatzeko ekibalentzia katerik egokiena? A Antagonismo/Polarizazio Egokia. Zein modutan adierazi behar da antagonismo sortzailea? (barne-kanpo) B Diskurtso eta praxi Berritzaileak. Zein da “ lokarri/helduleku” egokia? C Diskurtsoa: erabakitzeko eskubidea eta Euskal Estatua Praxia: erakundetze alternatiboa, Zuzeneko demokrazia eta ekintza kolektiboa ( Direct action )... Euskal herritarra vs. espainiarra/frantziarra... Euskara, artikulazio hegemoniko berriaren kate-begi partikular unibertsalizatua ... Besteak: Anti-liberalismoa-ongizate Estatua, sostengarritasuna edota des-hazkundea, erlijioaren bizipen ebanjelikoa...

21. Identitate paradigma zahar-berria: Amaren sua. Hizkuntz Komunitatea ardatz. Jon Sarasua: gune hegemonikoak sendotu eta saretu Indarguneak/ahuleziak -Itxitura, arkipolitikan. Tribalizazioa, eredu multikulturalaren osagarria -Erreferentzialtasun komunitarioa Betikoari begira Eta, noski... xxx xxx

22. Identitate paradigma: desberdintzearen kudeaketa Zer da euskaldun izatea? Nola garatu hizkuntz komunitatea? Zer ez da? Beste identitateen ukapen gisa: ez da erderaz ARI dena. Erabilerak egiten zaitu euskaldun... Baina, herritar eleanitzen heterogeneitate hazkorrean. Geometria aldakorreko hizkuntz komunitatea: lurralde eremua, erabilera eremua... MUGA MALGUAK Kanpora begira Osotasuna lortu ez duelako da identitatea, barne diferentzia duelako: elebidunok sortu dugu identitatea. Helburu fantasmatikoa: denok soilik euskaraz aritzeak, identitatearen desagerpena ekarriko luke: elebakartasun ideala eta ezinezkoa. GARBIKERIA EKIDIN Barnera begira Gune hegemonikoak (euskara normala eta beharrezkoa) sortzeko: Autoeraketa eta guneen saretzea: Lantokiak, ikastegiak, eta aisialdi guneak, auzoak, herriak, bailarak... BOTERE/ERAGIN LOGIKEKIN BATERA EGIN BEHARRA Hedapena

23. Konklusio eta abiapuntu gisa, zortzi puntu eztabaidarako Euskal kulturgintzaren transmisio a azken 40 urteotan, abertzaletasunaren hegemonia politikoaren ondorio zuzena da. Hegemonia politiko, eta hegemonizazio prozesu kulturalen euskarri nagusia 60. Hamarkadan hasitako protesta zikloa izan da, “populismo abertzalea” ardatz. Bereiztezinak izan dira euskalgintza eta naziogintza politiko eredu hori. Naziogintza ziklo horren amaieran, botere politikatik eragin politikara doan ibilbidean azken urratsa ematear gaude: azken arloa, biolentziaren monopolioaren ukapenaren ukapena. Jauzi horretan hegemonia politiko abertzalea kolokan dago. Krisian dagoen naziogintza politikotik askatua, euskalgintza eragin politikara (lobbya) bideratu daiteke eta euskal hizkuntza-komunitatea identitate paradigmara (tribua): parte legitimoa bai, baina ez unibertsalaren lekua hartu duen partea. Eredu liberala: parapolitika.

24. 4. Unibertsalaren lekua abertzalea ez den parteak hartuko balu, parte horren artikulazio hegemonikoan euskarak ez du lehentasunik. Kulturaren transmisiorako, alde batetik, balizko hegemonia politiko berri hori baliagarria izan daiteke, EAEn egungo locus hegemonikoaren kolorea ez delako neutrala , euskal identitatean barneratze minimoa eskatzen du. Dena den, oraindik orain euskalduntasuna ez denez kate-begi nagusi artikulazio hegemoniko alternatiboan, emaitza logikoena “euskal/erdal kultura pidgin” bat da. Euskara despolitizatzeko eredua: bakoitzak bere egitura, bestearen “koloreak” hartuta. (Donostiako euskara/Txomin del regato). Hauxe da azken bi urteotan nabarmentzen ari den egoera. 5. Hortaz, helburua ez bada soilik “kultura pidgin” bat, orain euskal/erdal munduan indartzen ari dena, hegemonia politiko abertzalea berrindartu beharko litzateke. Demokratizazio/barneratze ziklo berria abian jartzeko.

25. 6. Hegemonia abertzale eraberritua behar da pidgin kulturatik, “kultura-lingua franca” izatera pasa nahi bada, euskararen lurraldeetan guztiok konpartituko dugun gertuko kultura, (ingelera, kultura franko globala den bezala) gazteleraz, eta frantsesez, edota beste hizkuntzetan ere arituko den euskal herrian. Partea (euskara) osotasunaren (euskal herria) adiera. (Behikularra) 7.Hegemonia abertzale eraberritu horrek, batez ere eraginaren paradigman jokatuko du hemendik aurrera. Baina bi lerro abertzale nagusiak sistemaren barnean arituko dira. Kulturaniztasunaren kudeaketa koloretuz, euskaratuz. 8. Beraz, lehen bezala, oraingoz, euskararen hegemonizazioak (transmisioak) hegemonia abertzalea behar du , eta honek eragin-politika sendoagoa ((kanpo lobbya/barne kudeaketa) eskatzen du. Ziurrenik, tokian tokiko egoerari kasu eginez, beste bi paradigmekin batera jokatuz: Boterea (mobilizazio eraberritua), eta identitatea (komunitatearen hedapena eta trinkotzea).

26. Bibliografia SOCIEDAD CIVIL Y TEORÍA POLÍTICA Jean L. Cohen, Andrew Arato. Fondo de Cultura Económica. México, 2001. LA RAZÓN POPULISTA Ernesto Laclau ISBN: 9789505576357