2. Disseminə olunmuş damardaxili
laxtalanma (DIC) sistemik iltihab
nəticəsində yaranan laxtalanma sisteminin
qeyri-adekvat sistem aktivləşməsi
nəticəsində yaranan trombohemorragik
sindromdur. Qeyri-mütənasib endotel
hüceyrələrinin aktivləşməsi damardaxili
fibrin əmələ gəlməsinə və mikroangiopatik
tromboza səbəb olur, nəticədə orqan
işemiyası, nekroz, reperfuziyanın
pozulması və çoxlu orqan disfunksiyası
baş verir. Laxtalanma amillərinin,
fibrinogenin və trombositlərin istehlakı
səbəbindən eyni vaxtda geniş yayılmış
qanaxma baş verə bilər.
3.
4. Disseminə olunmuş damardaxili laxtalanma sindromu
(DDL) mamalıq praktikasında ən çox müşahidə olunur
ağır hestozlar
dölyanı maye emboliyası
hemorragik şok
sepsis
böyrək və qaraciyər xəstəlikləri
ürək-damar sistemi
rezus konflikt
normal yerləşmiş ciftin
vaxtından qabaq soyulması
uyğun olmayan qan
köçürülməsi
5.
6.
7.
8. Hemostazın prekoaqulyant həlqəsində baş verən dəyişikliklərin və digər bioloji
aktiv maddələrin əmələ gəlməsi
Damar keçiriciliyinin dəyişməsi, spazmı, qan dövranının ləngiməsi
Qanın yenidən bölünməsi, ddpolaşması, trombların əmələ gəlməsi.
Staz - slack fenomeni
Trombositar həlqənin aktivləşməsi və trombositlərin aqreqasiya və
adqeziyası
9. Təsnifatı
I mərhələ - hiperkoaqulyasiya, bu faza
çoxlu miqdarda aktiv tromboplastin
əmələ gəlməsi ilə əlaqədardır
II mərhələ - koaqulopatiya. Bu faza
prokoaqulyantların miqdarının
azalması, eyni zamanda fibrinolizin
aktivləşməsi ilə müşayiət olunur.
III mərhələ - qanda bütün prokoaqul-
yantların miqdarının kəskin azalması -
hiperfibrinoliz fonunda
afibrinogenemiyanın
IV mərhələ - bərpaedici mərhələ. Bu
mərhələdə tədricən qanın laxtalanma
sisteminin normallaşması baş verir.
10. I mərhələ - hiperkoaqulyasiya
II mə hələ - fibrinolizin generalizə olunmamış
aktivləşməsi ilə gedən hipokoaqulyasiya
IV mərhələ - qanın tam laxtalanması
mərhələsi
III mərhələ - fibrinolizin generalizə olunmuş
aktivləşməsi ilə gedən hipokoaqulyasiya
11. Dissemnə olunmuş damardaxili laxtalanma sindromu üç davamlı,
üst-üstə düşən mərhələdən keçir:
Hiperkoaqulyasiya: Klinik olaraq qeyd olunmur
Kompensasiya edilmiş və ya subklinik mərhələ: laxtalanma
profillərində dəyişikliklər və ya son orqan disfunksiyası ola bilər.
Fulminant və ya kompensasiya olunmamış mərhələ: Fulminant
koaqulopatiya və qanaxma əlamətləri
12. Klinik mənzərəsi
DDL sindromuna sırf xas olan simptomlar mövcud deyil. DDL sind-
romunun klinik mənzərəsi onun inkişaf sürətindən, yayılmasından,
kompensator reaksiyalardan və prosesin mərhələsindən asılıdır.
İnkişaf sürətindən asılı olaraq:
Kəskin
Yarımkəskin
Xronik
13. Kəskin forma
Dəri və selikli qişlarda, cərrahi əməliyyatlardan sonrakı yaralarda,
uşaqlıqda, inyeksiya yerində və travma almış toxumalarda qansızmalar;
Dəri və selikli qişaların bəzi sahələrində nekroz;
Mərkəzi sinir sisteminin funksiyasının eyforiya, dezoriyentasiya, huşun
itirilməsi kimi pozulmaları;
Kəskin böyrək, qaraciyər, ağciyər çatışmazlığı.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20. DDL sindromun fazasının ekspress-diaqnostikası üçün
istifadə olunan testlər:
qanın laxtalanma vaxtı
laxtanın spontan lizisi (əriməsi)
trombotest
trombositlərin sayı
trombinin müddəti
eritrositlərin fraqmentasiya testi.
21. DDL sindromun xronik forması
Fizioloji gedişatlı hamiləlik zamanı fibrinogen və qanın laxtalanmasının digər
faktorlarının konsentrasiyası artır, fibrinolitik aktivlik azalır, trombositlərin
adhezivliyi artır. Hamiləliyin II yarısının hestozlarının patogenezində
arteriolalların generalizə olunmuş spazmı ilə yanaşı, DDL-sindrom (xüsusən
də onun xroniki forması) müəyyən rol oynayır. Ağır hestorlar zamanı
mikrosirkulyasiyanın pozulmaları böyrəklərdə, ağciyərdə, qaraciyərdə,
beyində (əsasən hipofizin ön payında) qansızmalara və nekroza gətirib
çıxarır. Bu dəyişikliklər kəskin böyrək çatışmazlığının, qaraciyər
çatışmazlığının, beyin əlamətlərinin meydana çıxmasına səbəb ola bilər. Bu
cür mexanizmlər gec hestozu olan qadınların ciftində işemik, trombotik və
sklerotik proseslərin inkişafı ilə izah edilir. Bu proseslər isə cift
çatışmazlığının formalaşmasına, kəskin formalı DDL sindromun inkişafı
zamanı isə ciftin vaxtından qabaq soyulmasına gətirib çıxarır.