1. HACETTEPE MESLEK YÜKSEK OKULU
MRK 109 MAKİNE RESİM I DERSİ
NOTLARI
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
2. Teknik Resim
Teknik resim, teknik elemanlar
tarafından herhangi bir makinenin ya da
bu makineye ait parçaların üretimi için
kullanılan çizgi dilidir
Teknik resim, üretilmesi istenen bir ürünün biçimine,
boyutlarına ve özelliklerine ait tüm bilgileri içeren, belirli
kural ve standartlara göre çizilen bir şekildir.
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
3. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
Resim masası
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
4. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
T-cetveli
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
6. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
Çeşitli cetvel türleri
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
7. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
Pistole (Eğri cetvel)
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
8. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
Standart gönyeler: 45° ve 30° (60°) olarak iki türde yapılan standart gönyeler, T
cetveli üzerinde kaydırılarak dikey ve eğik çizgilerin çiziminde kullanılır. Gönyelerin
açıları 45°x45°x90° ve 30°x60°x90° dir. Aynı zamanda bu gönyelerle 15°, 30°, 45°,
60°, 75°, 90°, 105° lik açılar çizilebilir.
Açı Ölçerler (İletki): Standart gönyeler ile çizilemeyen 0° ile 180° arasındaki
veya 0° ile 360° arasındaki açıların ölçüm ve işaretlenmesinde kullanılır.
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
9. Pergeller
Daire ve yay çizimi ile ölçü taşınmasında kullanılır. Bir pergel takımında
bulunan ana parçalar aşağıda görülmektedir.
10. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
Daire ve Yay Şablonları: Değişik ölçülerdeki daire ve yayların çiziminde
kullanılır.
11. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
1. Sert Kalemler: H harfi ile ifade edilir. Sertlik derecesini ifade eden
rakamlar harfin
soluna konur (2H, 3H…).
2. Yumuşak Kalemler: B harfi ile ifade edilir. Harfin soluna konulan
rakamlar
büyüdükçe yumuşaklığı artar (2B, 3B,…).
3. Orta Sertlikte Kalemler: HB ve F harfleriyle ifade edilir.
Genellikle yazı yazerken HB, kroki çizimi ve ölçülendirmede B veya HB,
ince
çizgilerde F veya H, kalın ve koyu çizgilerde B veya 2B kullanılır.
Kalemler
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
12. Teknik Resim Araç ve Gereçleri
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
13. Teknik resim kâğıtları
Teknik resimde kullanılan standart kağıt ölçüleri, A serisi
formalarıdır. Resim kağıtları, tam ölçüsünde veya resim masalarına
yapıştırma payı ilaveli olarak kesilir. A serisi resim kağıtlarının kesilmiş net
ölçüleri aşağıda görülmektedir.
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
15. Yazı alanı(Antet)
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
16. TEKNİK RESİMDE KULLANILAN ÇİZGİLER
Teknik resim, belirlenmiş çeşitli çizgilerden oluşur. Bu çizgilere standart çizgiler
denir. Standart çizgilerin şekilleri, çeşitleri, kullanıldığı yerler ve çizgi kalınlık
grupları aşağıda tablo halinde verilmiştir. Çizgi kalınlık grubunda 1. grup
çizgiler büyük boy formalarda ve büyük resimlerde, 4. grup çizgiler ise en
küçük formalarda kullanılır.
18. Çizgilerin çizilmesinde dikkat edilecek noktalar:
1. Çizilecek çizginin çeşidine göre uygun kalem seçilir. Teknik resim dersinde
genellikle kalın çizgiler HB, ince çizgiler H kalemle çizilir. Çizgi kalınlığı
yukarıdaki çizelgede belirtilmiştir.
2. Çizgi çizerken kalem, çizme yönüne doğru 60° eğimle tutulur. Çizilen
çizginin kalınlığı ve koyuluğu her yerde aynı olmalıdır. Bunun için çizim
sırasında kaleme belirli bir baskı uygulanırken aynı zamanda parmaklar
arasında hafifçe döndürülür.
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
19. Temel Geometrik Çizimler
Doğru, aşağıda görüldüğü gibi her iki yönden sonsuza kadar uzanan
noktalar
kümesine denir. Doğrular, tek veya iki harfle ifade edilir. m doğrusu
veya AB doğrusu gibi
MRK 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
27. 3-) İZDÜŞÜMLER :
TASARI GEOMETRİ: Uzaydaki cisimleri düzlemsel resimlerle ifade etmek ve bu
cisimlere ait problemleri düzlemsel kağıt üzerindeki çizimlerle çözmek için
kullanılan metodları inceler. Tasarı geometride cisimleri resimlerle ifade etmek için
izdüşüm metodları kullanılır.
İZDÜŞÜM: Bir düzlem önünde bulunan bir cisme , karşıdan bakıldığı zaman cisim
düzlem üzerine aksetmiş gibi görünür. Düzlem üzerindeki bu görüntüye cismin
izdüşümü veya görünüşü denir.
İzdüşümün aksettirildiği A düzlemine izdüşüm düzlemi veya resim
düzlemi , gözden gelerek cismin görüntüsünü düzlem üzerinde çıkaran ışınlara
izdüşürücü ışınlar , görüş çizgileri veya bakış çizgileri denir.
İzdüşürücü ışınların işdüşüm düzlemine geliş doğrultularına göre KONİK
ve PARALEL olmak üzere iki çeşit izdüşüm elde edilir.
28. a-) KONİK İZDÜŞÜM: Gözden çıkaran ışınlar bir
noktadan uzaklaşarak gidiyorsa meydana gelen izdüşüm
KONİK İZDÜŞÜM dür.
29. b-) PARALEL İZDÜŞÜM : Bakış noktası izdüşüm düzleminden
sonsuz uzaklıkta ise , izdüşürücü ışınlar birbirine paralel olarak
gelirler. Böyle ışınlarla elde edilen izdüşüme PARALEL İZDÜŞÜM
denir. Paralel izdüşümde cismin düzlem üzerindeki izdüşümü cismin
kendi büyüklüğündedir.
30. EŞLENİK DİK İZDÜŞÜM:
Bir cismin bütün biçimini ve boyutlarını belirtmek için
birden fazla izdüşümün çizilmesi gerekir. Bunun için
birbirine dikey izdüşüm düzlemleri kullanılır.
Cisim bu düzlemler arasında tutularak herbir
düzlem üzerindeki dik izdüşümleri çizilir. Bu metoda
EŞLENİK DİK İZDÜŞÜM metodu denir. Teknik
resimde kullanılan izdüşüm metodu budur
31. Z
Profil düzlem
Y
2.BÖLGE 1.BÖLGE
3.BÖLGE X 4.BÖLGE
33. Alın düzlem Profil düzlem
Ön görünüş Yan görünüş
EPÜR
Yatay düzlem
Üst görünüş
34. NOKTANIN İZDÜŞÜMLERİ:
Bir A noktası kapalı izdüşüm düzlemleri arasındadır.
A noktasının bu üç izdüşüm düzlemi üzerindeki görünüşleri
ayrı ayrı bulunur.
A' düşey düzlem üzerindeki ön görünüş, A'' yatay
düzlem üzerindeki üst görünüş, A''' yanal düzlem üzerindeki
yan görünüştür. Bu görünüşleri çizebilmek için A
noktasından, düşey, yatay ve yanal düzlemlere dik ışınlar
çizilir.
Işınların düzlemleri deldiği noktalar A noktasının
izdüşümleridir.
Kapalı izdüşüm düzlemleri açılarak EPÜR elde edilir.
35. Profil düzlem
Yan Görünüş
O A''
O O A
A'
O A'''
Yatay düzlem
SAYFA-322
36.
37. Alın düzlem Profil düzlem
Ön Görünüş Yan Görünüş
O A' O A''
O A'''
Yatay düzlem
Üst Görünüş
SAYFA-322
38. Alın düzlem Profil düzlem
Ön Görünüş Yan Görünüş
O A' O A''
O A'''
Yatay düzlem
Üst Görünüş
40. NORMAL DOĞRULARIN İZDÜŞÜMLERİ:
Bir doğru izdüşüm düzlemlerinden birine dikey ise
diğer iki düzleme paraleldir. Böyle bir doğruya NORMAL
DOĞRU denir. Normal doğruların paralel oldokları
düzlemler üzerindeki dik izdüşümleri doğrunun kendi
boyuna eşit birer doğru, dik olduğu düzlem üzerindeki
izdüşümleri ise bir noktadır.
Düşey ve yatay izdüşün düzlemlerine paralel, yanal
İzdüşüm düzlemine dikey bir doğrunun kapalı
düzlemlerdeki izdüşümlerini ve EPÜR üzerindeki
izdüşümlerini inceleyelim
41. Profil düzlem
Yan Görünüş
. A’’’ - B’’’
B’
B
A’ A
B’’
A’’
Yatay düzlem
Üst Görünüş
SAYFA-322
45. NORMAL YÜZEYLERİN
İZDÜŞÜMLERİ:
Normal düzlem yüzey, normal doğruların
meydana getirdiği bir yüzeydir ve izdüşüm
düzlemlerinden birine paraleldir. Yüzeyleri doğrular
meydana getirdiği için, yüzeyi meydana getiren her
bir doğrunun ayrı ayrı izdüşümleri çizilecek olursa
düzlem yüzün izdüşümü çizilmiş olur.
46. Profil düzlem
Yan Görünüş
A’’’ - B’’’ C’’’ - D’’’
B’-D’
B D
A C
A’-C’
B’’ D’
A’’ C’
Yatay düzlem
Üst Görünüş
47. Alın düzlem Profil düzlem
Ön Görünüş Yan Görünüş
Yatay düzlem Üst Görünüş SAYFA-322
49. CİSİMLERİN İZDÜŞÜMLERİ:
Cisimler yüzeylerin birleşmesiyle meydana
geldiği için, cismi meydana getiren yüzeylerin
ayrı ayrı izdüşümleri çizilirse cismin izdüşümü
elde edilir.
70. TEĞET KENARLARIN
İZDÜŞÜMLERİ:
Silindirlik bir yüzeyle, düzgün bir yüzey
Teğet olarak birleştiriliyorsa, birleşme yerinde
kenar meydana gelmez ve görünüşte kenar
gösterilmez.
Düz bir yüzeyden silindirlik bir yüzey düz
bir yüzey çıkarılırsa bir köşe meydana gelir ve
görünüşte kenar gösterilir.
102. 4-MAKİNA PARÇALARININ
GÖRÜNÜŞLERİ VE
GÖRÜNÜŞLERİNİN
SEÇİLMESİ
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
103. MAKİNA PARÇALARININ
GÖRÜNÜŞLERİ VE GÖRÜNÜŞLERİNİN
SEÇİLMESİ
Cisimlerin genişlik, yükseklik ve derinlik olmak üzere üç
boyutu vardır.
Görünüşler cismin özelliğine göre seçilir.
Cismin görünüşleri seçilirken, cismin belli başlı biçimini
belirten görünüşü ön görünüş olarak seçilmelidir.
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
126. İKİ GÖRÜNÜŞ İLE ANLATILABİLEN BİR
MAKİNA PARÇASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
127. DÖRT GÖRÜNÜŞ İLE ANLATILABİLEN BİR
MAKİNA PARÇASI
B A
A-A KESİTİ B A B-B KESİTİ
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
128. BİR GÖRÜNÜŞ VE YARDIMCI GÖRÜNÜŞLER İLE
ANLATILABİLEN BİR MAKİNA PARÇASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
129. Simetrik parçaların
resimlerinde, orta
eksenin bir tarafında
kalan Yarım görünüşleri
çizilebilir. Bu
görünüşlere YARIM
GÖRÜNÜŞ denir.Orta
eksenin her iki ucuna
iki kısa paralel çizgi
çizilerek belirtilir.
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
130. Çok uzun ve sabit ölçülü parçaların çiziminde boy kısaltılarak
gösterilebilir. Bu durum hem çizim kolaylığı , hemde detayların
daha iyi gorünmesini sağlar
415
415
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
131. ÇİZGİLERİN ÖNCELİKLERİNİN
SEÇİLMESİ:
Bazı görünüşlerde çeşitli özellikleri belirten çizgiler
üst üste çakışabilir.
Kenar çizgisi eksen çizgisi üzerine geliyorsa, dolu
çizgi eksen çizgisine tercih edilir. Görünen kenar ,
görünmeyen kenar üzerine geliyorsa,
Kesik çizgi yerine dolu çizgi tercih edilir.
Görünmeyen kenar eksen çizgisi üzerine geliyorsa,
kesik çizgi eksen çizgisine tercih edilir.
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
133. 5-TEKNİK RESİM
OKUMA
GÖRÜNÜŞLERİ VERİLEN BİR
PARÇANIN
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
134. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
135. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN CANLANDIRILMASI
Alın Düzlemi Profil Düzlemi
Yatay Düzlemi
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
136. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN CANLANDIRILMASI
Profil düzlem
Yatay düzlem
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
137. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
138. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN ÇIKARMA YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
139. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN ÇIKARMA YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
140. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN ÇIKARMA YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
141. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN ÇIKARMA YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
142. ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR
PARÇANIN ÇIKARMA YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
143. İK GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR PARÇANIN
GEOMETRİK PARÇALARININ İNCELENMESİ
YÖNTEMİYLE CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
144. İKİ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR PARÇANIN GEOMETRİK
PARÇALARININ İNCELENMESİ YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
145. İKİ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR PARÇANIN GEOMETRİK
PARÇALARININ İNCELENMESİ YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
146. İKİ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR PARÇANIN GEOMETRİK
PARÇALARININ İNCELENMESİ YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
147. İKİ GÖRÜNÜŞÜ VERİLEN BİR PARÇANIN GEOMETRİK
PARÇALARININ İNCELENMESİ YÖNTEMİYLE
CANLANDIRILMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
148. BİREYSEL UYGULAMA ÇALIŞMASI
PERSPEKTİFİ VE ÜÇ GÖRÜNÜŞÜ VERİLMİŞ
OLAN RESİMLERDE ÜÇ GÖRÜNÜŞLERİN
EKSİKLERİNİN TAMAMLANMASI
MKN 109 MAKİNE RESİM I
Öğr.Gör.İsmail OVALI SAYFA-322
