Recursos lingua6º

6PRIMARIA
• Vocabulario temático ....................................................................................................... 113
• Comprensión lectora ....................................................................................................... 119
• Análise gramatical ........................................................................................................... 163
• Traballos en grupo ........................................................................................................... 179
• Traballo co dicionario ...................................................................................................... 185
• Pezas teatrais ................................................................................................................... 197
• Guías de lectura ............................................................................................................... 121
• Banco ortográfico ............................................................................................................. 139
• Ditados .............................................................................................................................. 161
Lingua
Máis recursos
Obradoiro
Santillana
234698 _ 0001-0061.indd 1234698 _ 0001-0061.indd 1 1/12/09 16:23:271/12/09 16:23:27

Máis recursos Lingua 6 é unha obra colectiva concibida, creada e realizada
no Departamento de Primaria de Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.,
baixo a dirección de Ana María Guerra e José Tomás Henao.
Ilustración: Eduardo Fuentes
Edición: Ánxela Carril e Mercedes Rubio
Fotografías: J. Jaime; Krauel; S. Enríquez; AGENCIA ESTUDIO SAN SIMÓN/A. Prieto;
HIGHRES PRESS STOCK/AbleStock.com; ISTOCKPHOTO; J. M.ª Barres;
European Community/EC/ECHO/François Goemans; ARQUIVO SANTILLANA
Calquera forma de reprodución, distribución, comunicación pública ou
transformación desta obra só pode ser realizada coa autorización dos
seus titulares, salvo excepción prevista pola lei. Diríxase a CEDRO (Centro
Español de Dereitos Reprográficos, www.cedro.org) se necesita fotocopiar
ou escanear algún fragmento desta obra.
© 2010 by Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.
Ruela de Entrecercas, 2 - 15705 Santiago de Compostela
PRINTED IN SPAIN
Impreso en España por
CP: 234698
Depósito legal:
234698 _ 0001-0061.indd 2234698 _ 0001-0061.indd 2 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Vocabulario temático
21. O corpo humano
12. Os sentimentos
13. A infancia
14. Os dereitos humanos
15. A solidariedade
16. Os materiais
7. Os sons
18. A electricidade
19. O relevo
10. O clima
11. A contaminación
12. A localidade
13. A ciencia
14. A arte
15. A historia
234698 _ 0001-0061.indd 3234698 _ 0001-0061.indd 3 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

4 © 2010 Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.
Nome Data
Ficha
1
O corpo humano
1. Escribe outras palabras relacionadas co corpo humano.
Substantivos Adxectivos Verbos
abdome corpulento alimentarse
membros esmirrado coidarse
musculatura suorento erguerse
omoplatas forte xemer
osamenta saudable engordar
2. Escribe unha oración con cada un destes significados da palabra cadeira:
Cadeira 1. Cada unha das dúas partes que sobresaen
do corpo por debaixo da cintura; cadril. 2. Asento
para unha soa persoa e con respaldo.
Significado 1:
Significado 2:
3. Completa as seguintes expresións cunha das palabras do recadro.
dente ollo costa ombreiro orella pé cóbado man
• Se queres rematar o traballo a tempo, tes que arrimar o
• Cando lle falei do asunto fixo de mercador.
• Estiven toda a tarde botándolle unha co traballo de ciencias.
• O can ladrou toda a noite, non me deixou pegar
• Este rapaz fala polos , non o aturo.
• Non lle puiden ver a cara porque se sentou de
• Con el non terás problema á hora do xantar, éche de bo
• Hoxe ergueuse co esquerdo.
234698 _ 0001-0061.indd 4234698 _ 0001-0061.indd 4 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

5© 2010 Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.
Nome Data
Ficha
2
Os sentimentos
1. Escribe outras palabras relacionadas cos sentimentos.
envexa angustiado amar
amizade egoísta desprezar
euforia covarde calmar
ira feliz aflixir
pesadume respectuoso chorar
2. Le e marca a oración en que a palabra pena se podería substituír
pola palabra mágoa.
O xuíz impúxolle unha pena de dous anos de cárcere.
Sentou a descansar nunha pena do camiño.
A Marta deulle moita pena aquel can abandonado.
3. Relaciona.
Substantivos Verbos
furia • • entenrecer
tristeza • • enrabechar
rabecha • • enfastiar
tenrura • • enfurecer
fastío • • entristecer
4. Clasifica estas palabras segundo expresen alegría ou tristeza.
• ledicia • congoxa • fortuna • aflición
Alegría:
Tristeza:
5. Cal dos seguintes significados lle corresponde a eufórico? Márcao.
Moi triste. Irritable.
Extremadamente nervioso. Moi contento.
234698 _ 0001-0061.indd 5234698 _ 0001-0061.indd 5 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
3
A infancia
1. Escribe outras palabras relacionadas coa infancia.
educación infantil aprender
escola inocente crecer
mestre obediente enredar
nenez rebuldeiro estudar
cativo traveso xogar
2. Completa coas palabras do recadro.
neno nenez neneiro nenada anenado
• Ese peiteado dálle un aspecto
• Na clase hai un novo.
• Roi e María enfadáronse por unha
• Ao meu avó gústalle contar cousas da súa
• Mario é moi , coida moi ben do seu irmán pequeno.
3. Explica o significado que ten a palabra cativo en cada oración.
• Este xersei saíu moi cativo, xa se esta esfiañando.
• O cativo estaba agochado debaixo da cama.
• Ese caldeiro é moi cativo, tráeme outro máis grande.
• Aquel home estivo cativo nunha prisión africana.
4. Que significa trasnada? Le o texto do recadro e explícao coas túas palabras.
Atoulle os cordóns dos zapatos á cadeira. Que trasnada!
234698 _ 0001-0061.indd 6234698 _ 0001-0061.indd 6 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
4
Os dereitos humanos
1. Escribe outras palabras relacionadas cos dereitos humanos.
democracia axuizado garantir
igualdade equitativo legalizar
xustiza ilegal perseguir
liberdade lexítimo protexer
tolerancia xusto regulamentar
2. Escribe a palabra tabú que equivale a cada un destes eufemismos.
• centro penal • invidente
• enfermo mental • dar a luz
3. Busca eufemismos que substitúan a palabra tabú que aparece destacada
nas dúas frases seguintes.
• Xurxo é cego
• Un familiar seu acaba de morrer
4. Explica o significado da palabra dereito nestas oracións.
• Henrique mancouse no pé dereito.
• Xoel tamén ten dereito a participar.
• Ese cadro non está dereito.
5. Le e explica o significado das palabras destacadas.
elixir eleccións electorado electoral
Hoxe é día de . Todos os cidadáns temos que
os nosos representantes. A xornada empeza ás nove
e o poderá votar deica o final da tarde.
234698 _ 0001-0061.indd 7234698 _ 0001-0061.indd 7 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
5
A solidariedade
1. Escribe outras palabras relacionadas coa solidariedade.
camaradaría comprometido solidarizar
compañeirismo desfavorecido auxiliar
cooperación humano compartir
xenerosidade responsable contribuír
auxilio solidario socorrer
2. Escribe as siglas que correspondan.
• Organización Mundial da Saúde
• Ensinanza Secundaria Obrigatoria
• Organización Non Gobernamental
• Organización das Nacións Unidas
• Unión Europea
3. As seguintes parellas están formadas por palabras parónimas. Elixe unha de cada
para completar cada frase.
• Un famoso actor (asignou/asinou) hoxe en Ourense
o contrato da súa nova película.
• O piragüista cangués volveu demostrar as súas (actitudes/aptitudes).
• Rescataron o náufrago dun mar (infectado/infestado) de quenllas.
• Botoulle á potaxe demasiadas (especies/especias).
4. Escribe un sinónimo e un antónimo de cada unha destas palabras.
Axúdate do dicionario.
Sinónimo Antónimo
xeneroso
favorecer
indixencia
escaseza
ESO
UE
ONU
OMS
ONG
234698 _ 0001-0061.indd 8234698 _ 0001-0061.indd 8 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
6
Os materiais
1. Escribe outras palabras relacionadas cos materiais.
cerámica engurrado encoller
coiro elástico afiar
madeira natural estirar
metal impermeable fabricar
liño téxtil romper
2. Une e forma parellas de palabras de significado contrario.
brando • • flexible
ríxido • • fráxil
resistente • • duro
3. De que poden estar feitas as cousas? Escribe unha lista.
Plástico
4. Subliña as palabras que non pertencen a cada familia.
• Familia de papel: • papelaría • empapelar • papeiras • papeleira
• Familia de metal: • metalizado • metalurxia • metálico • metano
5. Engade palabras pertencentes ao campo léxico das artes.
As artes
PERSOAS
artista
OBXECTOS
lenzo
ACCIÓNS
pintar
234698 _ 0001-0061.indd 9234698 _ 0001-0061.indd 9 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
7
Os sons
1. Escribe outras palabras relacionadas cos sons.
orneo agudo ornear
berro enxordecedor ladrar
gruñido grave ouvear
ruxido melodioso bisbar
asubío rouco tintinar
2. Forma antónimos engadindo os prefixos de negación: in- ou des-.
• montar • cómodo • enredar
• visible • culto • aceptable
• conxelar • seguro • abotoar
• enganchar • san • atascar
3. Escribe palabras onomatopeicas.
• chap ▶ chapuzar
• piiiiiii! ▶
• zmmmmmm ▶
■ Escribe unha oración con cada unha das palabras que escribiches.
4. Completa a oración coa palabra correcta.
• Esa raza de cans ten un (ravo/rabo) curto.
• Xa teño as maletas na (vaca/baca) do coche.
• Ese anaco de queixo está cheo de (valor/balor).
5. Nesta familia hai un intruso. Descúbreo e ríscao.
voceiro vocear vocal vociferar portavoz evocar
234698 _ 0001-0061.indd 10234698 _ 0001-0061.indd 10 25/11/09 16:42:5625/11/09 16:42:56

Nome Data
Ficha
8
A electricidade
1. Escribe outras palabras relacionadas coa electricidade.
corrente illante apagar
enerxía aceso conectar
circuíto eléctrico electrocutar
cable luminoso acender
voltaxe resistente enchufar
2. Que lle pasa a unha persoa que bota chispas? Marca.
Está moi nerviosa. Está moi enfadada. Está moi triste.
3. Subliña no texto os substantivos que estean relacionados co tema da electricidade.
Unha reforma total
Aquel piso estaba nun estado penoso: cables soltos e interruptores colgando da paredes,
táboas do parqué levantadas con perigosos cravos despuntando, lámpadas que non acendían...
O electricista e o carpinteiro tiñan moito que traballar alí.
4. Ordena ben as sílabas das palabras de cada cadro, forma unha palabra relacionada
coa electricidade e cópiaa coa súa definición.
1. Conxunto de cables ou condutores unidos por
onde pasa a corrente eléctrica:
2. Dispositivo para conectar un aparello eléctrico
á rede, a outro aparello, etc.:
3. Dispositivo que serve de soporte dunha lámpada
e asegura a conexión co circuíto eléctrico:
4. Enchufe con varios buracos para distintos
aparellos:
5. O que fai que os corpos se movan ou funcionen:
CUÍTOCIR
EXÍANER
DRÓNLA
FECHUEN
TADAPORLÁMPA
234698 _ 0001-0061.indd 11234698 _ 0001-0061.indd 11 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
9
O relevo
1. Escribe outras palabras relacionadas co relevo.
outeiro accidentado acampar
serra costento deforestar
deserto fluvial erosionar
chaira chan escalar
meseta rochoso esquiar
2. Le e marca. Que significa a expresión vir ao rego?
Álvaro veu ao rego e admitiu que era mellor coller o bus.
Pasear pola beira do río.
Enfadarse moito por algo.
Convencerse dun erro, atender a razóns.
3. Fai corresponder as palabras coas súas definicións. Axúdate co dicionario.
arroio • • Ampla desembocadura dun río.
encoro • • Río que desemboca noutro máis importante.
fervenza • • Caída de auga desde certa altura por un desnivel brusco.
afluente • • Río pequeno e con pouca auga.
esteiro • • Lago artificial onde se retén e almacena a auga dun río.
4. Completa coas palabras do recadro.
prados val cadea veiga cumios
Ao lonxe víase a de montañas. Os máis altos
estaban cubertos de neve. O gando pacía nos que había
no , e nunha un labrego labraba co seu tractor.
234698 _ 0001-0061.indd 12234698 _ 0001-0061.indd 12 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
10
O clima
1. Escribe outras palabras relacionadas co clima.
borrasca ardente escampar
inundación temperado sarabiar
meteoroloxía caloroso chuviscar
precipitacións polar nevar
seca xélido tronar
2. Completa as oracións coa palabra axeitada en cada caso.
trompa
tromba
• O elefante levantou a súa e fixo un saúdo.
• Onte caeu unha de auga na vila.
3. Clasifica as seguintes palabras:
ciclón vendaval chaparrada brisa ballón chuvisca
CHUVIA
VENTO
4. Forma palabras terminadas en -ada.
• neve • trono
• sarabia • río
• xeo • chuvasco
5. Marca dúas expresións que poderías empregar para dicir que non para de chover.
Vén unha escampada. Chove a varrer.
Cae auga a xerros. Fai boa hora.
■ Explica o que significa cada unha das expresións que non marcaches.
234698 _ 0001-0061.indd 13234698 _ 0001-0061.indd 13 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
11
A contaminación
1. Escribe outras palabras relacionadas coa contaminación.
quecemento inmundo ensuciar
fume irrespirable contaminar
osíxeno puro purificar
lixo san respirar
refugo tóxico verter
2. Que significa a expresión cambiar de aires? Márcao.
Nas vacacións gústalle viaxar e cambiar de aires.
Ventilar.
Ir a outro sitio.
Reducir a contaminación dun lugar.
Protexerse do vento.
3. Une cada palabra co seu sinónimo. Se non coñeces o significado dalgún termo,
búscao no dicionario.
malgastar • • pracenteiro
coidado • • daniño
minguar • • desbaldir
prexudicial • • entretido
ameno • • obsoleto
desfasado • • decrecer
obriga • • precaución
agradable • • deber
4. Indica se o significado das palabras destacadas é literal (L) ou figurado (F).
• Aquel veciño chupoulle todos os cartos e desapareceu.
• Aquela pomba non podía voar, estaba ferida.
• Saíu á ventá a observar as estrelas fugaces.
• Tomé estivo toda a tarde navegando pola Internet.
234698 _ 0001-0061.indd 14234698 _ 0001-0061.indd 14 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
12
A localidade
1. Escribe outras palabras relacionadas coa localidade.
alcalde céntrico derrubar
concello industrializado asfaltar
barrio municipal edificar
capital rural poboar
concelleiro urbano urbanizar
2. Relaciona cada estranxeirismo co seu correspondente en galego.
light • • tenda
parking • • percorrido
tour • • afeccionado
boutique • • aparcadoiro
amateur • • lixeiro
3. Escribe unha oración con cada un dos significados da palabra capital.
capital 1. Poboación principal dun Estado, dunha Comu-
nidade Autónoma ou dunha provincia. 2. Diñeiro ou
bens dunha persoa ou dunha sociedade.
Significado 1:
Significado 2:
4. Que significa a palabra urbe? Márcao. Consulta no dicionario se tes dúbidas.
casa cidade aldea vila
5. Marca as dúas palabras da familia de urbe.
urna urbano perturbar urbanización
234698 _ 0001-0061.indd 15234698 _ 0001-0061.indd 15 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
13
A ciencia
1. Escribe outras palabras relacionadas coa ciencia.
análise científico descubrir
fórmula experimental experimentar
investigador probado inventar
laboratorio tecnolóxico investigar
teoría teórico verificar
2. Que che suxiren as seguintes palabras? Escríbeo.
Ten en conta que o que suxire unha palabra pode ser algo negativo (tristeza, perigo…)
ou positivo (alegría, tenrura…).
• cadeliño
• vacacións
• parasol
• biscoito
3. Explica coas túas palabras o significado de aparello en cada frase.
a) Rompeu o aparello e perderon todo o peixe.
b) Non sei que lle pasa ao aparello de radio, soa moi mal.
c) O médico confirmou que ten unha afección no aparello respiratorio.
a)
b)
c)
4. Que significa a expresión destacada? Marca.
Rosalía di que cambiar a roda dunha bicicleta non ten ciencia ningunha.
Non o pode facer unha persoa soa.
É un traballo pouco divertido.
Hai que facelo guiándose por un manual.
Non é difícil.
234698 _ 0001-0061.indd 16234698 _ 0001-0061.indd 16 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
14
A arte
1. Escribe outras palabras relacionadas coa arte.
arquitectura artístico restaurar
escultura fermoso esculpir
galería clásico expoñer
música decorativa pintar
pintura moderna labrar
2. Indica se as palabras destacadas están usadas en sentido figurado (F) ou en sentido
literal (L).
• Descubriron unha nova tumba dun faraón.
• Rosa é unha tumba: gardarache o segredo.
• Ao saber a nova, invadiuno a ledicia.
• Destruíron o castelo cando invadiron a cidade.
• Naquel museo reinaba un silencio absoluto.
• Daquela reinaba Dona Urraca en Galicia.
3. Relaciona cada edificio co contido que conserva ou que expón.
pinacoteca • • libros
biblioteca • • películas, filmes
filmoteca • • xornais
hemeroteca • • pinturas
4. Copia as palabras relacionadas coa música.
melodía compositor pincel partitura
metáfora lenzo pavillón solfexo
valse batuta paleta cicel
234698 _ 0001-0061.indd 17234698 _ 0001-0061.indd 17 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Nome Data
Ficha
15
A historia
1. Escribe outras palabras relacionadas coa historia.
lembranza histórico datar
cronoloxía lendario documentar
vestixio ruinoso narrar
memoria moderno avanzar
testemuña tradicional resgardar
2. Copia cada oración substituíndo o adxectivo antigo polo sinónimo máis apropiado.
arcaico pasado veterano
a) Ricardo é o mestre máis antigo do colexio.
b) A decoración deste salón está un pouco antiga.
c) Os restos atopados no castro son moi antigos.
a)
b)
c)
3. Forma substantivos a partir destes verbos engadindo -(a)nza ou -(e)nza.
• lembrar • comparar
• renacer • saber
• puxar • crer
• loar • manter
4. Ordena cronoloxicamente. Numera do 1 ao 4.
Idade Antiga Idade Contemporánea
Idade Moderna Idade Media
5. Nesta familia hai dous intrusos. Sublíñaos.
data datar posdata dátil datación datable dativo
234698 _ 0001-0061.indd 18234698 _ 0001-0061.indd 18 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Comprensión lectora
1. Unha barreira no horizonte
2. Quita lobos...!
3. Fabulosos poderes
4. Rede de redes
5. A calor da Terra
6. A historia dun dente de allo
7. Relixións orientais
8. Ulises e o ciclope
9. Unha doce historia
10. O labrego e o rei
11. Desertos no Planeta Azul
12. Que risa!
13. Todos e... todas
14. Ponlle vontade
15. A elección do nome
16. Verás que fácil
17. As orellas de Midas
18. Un espectáculo máxico
19. Cando en Milán choveron sombreiros
20. Un lugar único
21. Deméter e Perséfone
234698 _ 0001-0061.indd 19234698 _ 0001-0061.indd 19 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

Ficha
1
Nome Data
Unha barreira no horizonte
No norte da China hai un inmenso
muro que constitúe un dos principais
símbolos desta milenaria civilización:
a Gran Muralla.
A Gran Muralla é o resultado do afán
de numerosos emperadores durante
máis de mil anos e, sobre todo, do enorme
esforzo de multitude de traballadores
e prisioneiros.
A finais do século iii a. C., Xi Huang
Ti unificou o país e foi o primeiro soberano
en recibir o título de emperador. A el
se debe a decisión de levantar unha barreira
para protexer o seu extenso territorio de ataques
inimigos. Así comezou a construción da muralla. En séculos posteriores, a muralla foi
ampliándose. Pero ata principios do século xv, co emperador Iung Lo, non alcanzou
a súa lonxitude definitiva.
Construída con diferentes materiais (ladrillo, terra, pedra calcaria e granito), a Gran
Muralla está composta por unha sucesión irregular de muros e valados, xa que se construíu
aproveitando restos de antigos muros que se uniron con grosas paredes de terra. Chegou a medir
case 6400 quilómetros e estendíase desde a fronteira coa actual Corea ata o deserto de Gobi.
Ademais, contaba con miles de torres defensivas: unha cada medio quilómetro.
Na actualidade, cerca das dúas terceiras partes do total do que foi a Gran Muralla están
derruídas. Para contribuír á súa conservación, en 1987 a Unesco declarouna Patrimonio
Mundial da Humanidade.
Algúns astronautas, ao regreso das súas viaxes espaciais, afirmaron que viran nitidamente
a Gran Muralla desde o espazo, pero nos últimos anos comprobouse que, a pesar da súa
magnitude, non é posible albiscala a esa distancia.
1. Escribe un título que exprese de forma exacta de que trata o texto.
■ Escribe unha afirmación verdadeira e outra falsa sobre a Gran Muralla.
2. Que tipo de construción é a Gran Muralla? Márcao.
artística defensiva decorativa
234698 _ 0001-0061.indd 20234698 _ 0001-0061.indd 20 25/11/09 16:42:5725/11/09 16:42:57

3. Que se di da Gran Muralla? Márcao.
Cando comezou a súa construción.
Cando alcanzou a súa lonxitude definitiva.
Onde está situada.
Que materiais se utilizaron para construíla.
Cal foi a súa máxima lonxitude.
Cal é o seu estado de conservación.
Quen foron os enxeñeiros que a construíron.
■ Numera os parágrafos do texto e localiza neles todos os datos
que marcaches.
4. Se tiveses que acurtar o texto, que suprimirías? Explica por que.
Ten en conta que non debes suprimir nada importante.
5. Escribe unha oración que recolla o contido do primeiro parágrafo do texto.
6. Por que o texto que acabas de ler é informativo? Explícao.
7. Contesta.
• Pareceuche interesante este texto? Por que?
• Cres que ofrece suficiente información sobre a Gran Muralla?
• Onde poderías encontrar un texto coma este?
8. Que sabías sobre a Gran Muralla antes de ler o texto? Responde.
234698 _ 0001-0061.indd 21234698 _ 0001-0061.indd 21 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

Nome Data
Ficha
2
Quita lobos...!
Din que, nunha ocasión, ía un neno moi mentireiro co seu pai por un camiño de monte
cara a unha vila na que nunca estivera. A tarde era sollía e o camiño, longo. Camiñaban
contentos e falaban. Ás veces era o pai quen falaba e outras facíao o fillo. Nunha volta
da conversa, o rapaz dixo:
–Sabes, papá, unha vez vin moitos lobos! Que manda de lobos!
–Cantos? –preguntou o pai, que sabía ben de que pé coxeaba o seu fillo–. Catro quizais?
–Catro? Non, ho! –indignouse o rapaz–. Eran moitos máis!
–Doce?
–Non. Máis!
–Trinta?
–Moitos máis! Non che digo que nunca vira tantos? E todos xuntiños!
–Cincuenta, quizais?
–Mais de cen!
–Parécencheme moitos lobos –dixo o pai, incrédulo.
Esta conversa acabou e continuaron o camiño, que era ben longo. Comezaron outras
e mesmo cansaron de falar. Camiñaron en silencio e, ao cabo dun bo anaco, cando
o sol xa se puxera e a noite lles caía enriba, comezouse a sentir un rumor incesante, monótono
e cada vez máis perceptible. O fillo espantouse un pouco, arrimouse ao pai sen dicir ren,
ata que lle preguntou:
–Que é ese ruído?
–Non teñas medo! E a auga dun río que pasa por aquí preto. De aquí a un pouco temos que
atravesalo por unha vella ponte.
–É unha ponte resistente? –preguntoulle o rapaz, que sempre lle tivera medo á auga.
–Si, moito; só afunde cando pasa algún mentireiro por ela.
O neno quedou calado, pero deseguida dixo:
–Papá, agora que o penso... creo que non vin tantos lobos como che dixen antes.
–Xa me parecía que non podías ter visto tantos. Seguro que non pasaban de cen.
–Incluso menos.
–Oitenta?
–Menos, papá, menos. Quita lobos! Quita lobos!
–Cincuenta..., corenta..., trinta...? –o pai sorrindo malicioso ía diminuíndo, pouco e pouco,
o número de lobos e o fillo negábao humildemente coa cabeza.
–Cinco serían.
–E máis algún menos tamén, si, si.
Xa estaban a dous pasos da estreita ponte, cando se adiantou o pai e tentou tirar da man
do fillo, pero o rapaz recuou e dixo:
234698 _ 0001-0061.indd 22234698 _ 0001-0061.indd 22 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

–Agarda, papá, creo que vin menos de cinco!
–Tanto ten. Apura.
–Oes, non estou seguro se eran dous ou se era un.
–Moi ben, pero atravesa a ponte.
–Non, non, que aínda podería afundir.
–Por que?
–Porque xa non sei se vin un lobo ou unha torada de carballo.
Conto popular
1. Contesta. Que personaxes interveñen no conto e onde están?
2. Lembra esta frase da lectura e responde.
«A ponte só afunde cando pasa algún mentireiro por ela.»
• Quen o di?
• Por que cres que di iso?
• Que efecto tivo no rapaz esta expresión?
• Cres que a ponte ía afundir de verdade?
• Paréceche que o pai lle deu un bo escarmento ao rapaz?
3. Explica o que significa a expresión saber de que pé coxea alguén.
4. Escribe un resumo do conto.
234698 _ 0001-0061.indd 23234698 _ 0001-0061.indd 23 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

Nome Data
Ficha
3
Fabulosos poderes
En todo o mundo existen historias sobre magos
e bruxos lendarios que posuían fabulosos poderes.
Moitas desas historias teñen miles de anos,
pero os seres dos que falan seguen interesando
a todos na actualidade.
Un deses seres é o mago Djedi, que, segundo
contan as lendas do antigo Exipto, era capaz
de unir a cabeza cortada dun animal co seu corpo,
de amansar feros leóns ou de atopar os tesouros mellor
gardados.
Outro famoso personaxe foi a meiga Circe,
á que as lendas mitolóxicas da antiga Grecia
lle atribúen a facultade de converter os homes
en leóns, porcos, cans… Ademais, din que podía
adiviñar o futuro e devolver a xuventude aos anciáns.
Moi célebre tamén na Roma antiga foi Moeris. Segundo parece, polos relatos
que chegaron ata nós, tiña facultades sorprendentes: podía cambiar de sitio
os campos de cultivo, converterse en home lobo ou resucitar os mortos.
Pero, para moitos, o mago máis grande de todos os tempos foi o sabio Merlín,
que, segundo se contaba, vivía en terras de Inglaterra e era capaz de converter a noite
en día, adoptar calquera forma animal ou humana, ou facer aparecer nun santiamén
poderosos exércitos en batallas cruciais.
Narracións e lendas foron as encargadas de facer chegar ata nós
a suposta existencia destes seres fabulosos.
1. Que información non se encontra no texto? Marca.
En que convertía Circe os homes.
Onde viviu Moeris.
Como conseguía Merlín converterse en animal.
2. Numera os parágrafos do texto e di de que trata cada un dos seguintes.
Debes responder cunha palabra.
• Parágrafo 2 ▶
234698 _ 0001-0061.indd 24234698 _ 0001-0061.indd 24 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

3. Que dous datos se ofrecen no texto sobre cada mago? Marca.
O lugar en que viviu.
O rei ao que axudou.
Os poderes que posuía.
4. Completa e copia no teu caderno o esquema do texto. Ademais do nome
de cada mago debes incluír de onde era e que poderes tiña.
5. Inventa e escribe un parágrafo sobre este mago
para incluílo no texto.
Nome:
Lugar:
Poderes:
6 Que significa a expresión nun santiamén? Sinala a resposta correcta.
Con moita educación.
Rapidamente, en pouco tempo.
Con moita calma, tranquilamente.
■ Marca a expresión que ten un significado parecido a nun santiamén.
Nun chiscar de ollo. Con pés de la. De cabo a rabo.
MAGOS LENDARIOS
234698 _ 0001-0061.indd 25234698 _ 0001-0061.indd 25 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

Nome Data
Ficha
4
Rede de redes
A Internet ou «a rede» son termos que denominan un medio de comunicación totalmente
implantado nos nosos días e ao que accedemos de forma continua, pero que resultou ser
un sistema revolucionario no seu momento.
A Internet naceu hai corenta anos nos Estados Unidos. Aínda que en principio xurdiu
para resolver cuestións de defensa, axiña se converteu nun proxecto para comunicar
con rapidez e seguridade os ordenadores de institucións dedicadas á investigación.
A idea foi realmente enxeñosa. Desde un lugar conectado á «rede» podíanse enviar
directamente mensaxes electrónicas a calquera outro lugar que tamén estivese conectado,
sen ter que pasar por un gran centro que distribuíse as mensaxes.
Desde entón, o número de usuarios
da Internet creceu tanto que, actualmente,
sería imposible prescindir deste sistema para
consultar todo tipo de documentos,
intercambiar información, enviar e recibir
mensaxes, desenvolver certas actividades
profesionais a distancia e facer todo tipo
de xestións de compra e venda, operacións
bancarias, etc.
Cada vez é máis fácil reunir as condicións necesarias para poder navegar pola Internet.
1. Dispoñer dunha liña telefónica.
2. Ter un ordenador cuns requisitos mínimos en canto a potencia, velocidade
e accesorios periféricos.
3. Dispoñer dos programas informáticos axeitados.
4. Contratar a conexión cunha empresa que nos permita acceder á «rede».
1. Copia a oración que recolle mellor o contido do texto.
• O texto fala dos problemas informáticos en Estados Unidos hai moitos anos.
• O texto explica o que é a Internet e o que se necesita para utilizar esa rede.
• O texto fala dos programas informáticos que se utilizan na Internet.
2. Escribe V (verdadeiro) ou F (falso).
A Internet ou «a rede» son distintas denominacións para nomear
un mesmo sistema de comunicación.
Para utilizar a Internet non é necesario dispoñer dunha liña telefónica.
A Internet naceu en Estados Unidos hai vinte anos.
A Internet converteuse nun proxecto para comunicar con rapidez e seguridade
os ordenadores de diferentes institucións.
234698 _ 0001-0061.indd 26234698 _ 0001-0061.indd 26 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

3. Le detidamente o terceiro parágrafo do texto e contesta. Que imaxe representa
mellor o funcionamento da Internet?
Imaxe 1 Imaxe 2
4. Contesta.
• Cantos requisitos hai que cumprir para poder utilizar a Internet?
• Hai algún requisito que sexa máis importante ca outro? Por que?
5. Explica o significado que teñen no texto as seguintes palabras.
rede
usuarios
navegar
6. Escribe un texto en que expliques os requisitos que se han de cumprir
para participar nun concurso e gañar un destes regalos.
• 1.º premio: Un ordenador portátil
• 2.º premio: Un reprodutor portátil de DVD
• 3.º premio: Un reprodutor de Mp3
234698 _ 0001-0061.indd 27234698 _ 0001-0061.indd 27 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

Nome Data
Ficha
5
A calor da Terra
Desde hai uns anos, representantes de países
de todo o mundo celebran reunións para falar sobre
o quecemento da Terra. E é que a temperatura
da atmosfera terrestre está aumentando perigosamente
debido á acumulación de certos gases emitidos
desde o noso planeta.
Moitos científicos pensan que, se non evitamos
o progresivo quentamento da Terra, se desencadearán
unha serie de consecuencias catastróficas, non só para a humanidade,
senón tamén para o resto dos seres vivos.
Os científicos que defenden esta idea utilizan os seguintes argumentos:
1. Se continúa a emisión deses gases ao ritmo actual, poderían producirse cambios climáticos
importantes: aumento significativo de chuvias torrenciais, longas épocas de seca…
2. Se sobe en exceso a temperatura terrestre, poderíase chegar a fundir o xeo dos casquetes
polares, o que xeraría un aumento do nivel do mar. Daquela, algúns territorios
e poboacións costeiras poderían inundarse e desaparecer baixo as augas.
Desde logo, se estes científicos están no certo, as consecuencias poden ser terribles.
Por iso, moitos expertos cren necesario que cada país controle a emisión destes gases
nocivos para a atmosfera. Á fin e ao cabo, a Terra é a nosa casa e somos nós
os que debemos coidala.
1. Marca a resposta máis precisa. De que trata o texto?
Das reunións de científicos.
Do aumento da temperatura na atmosfera terrestre.
Do desxeo dos casquetes polares.
2. Inventa outro título que recolla con exactitude o tema do texto.
3. Marca unicamente as oracións que sexan verdadeiras.
Desde hai tempo celébranse reunións sobre o quecemento da Terra.
Por moito que quecese a atmosfera, nunca causaría graves problemas
ao ser humano.
Os científicos que están preocupados polo quecemento da Terra
cren que a causa é a acumulación de certos gases na atmosfera.
Algúns científicos pensan que, se o quecemento da Terra segue
aumentando, as consecuencias para o noso planeta serán catastróficas.
234698 _ 0001-0061.indd 28234698 _ 0001-0061.indd 28 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

4. Que idea defenden algúns científicos en relación co quecemento da Terra?
Marca a resposta correcta.
Hai que evitar o progresivo quecemento da Terra.
Hai que celebrar moitas reunións de científicos.
Hai que vixiar o nivel do mar nas zonas costeiras.
■ Explica en que lugar do texto se inclúen os argumentos que dan os científicos
para apoiar a súa idea.
5. Copia o esquema sobre o texto e complétao.
TESE ARGUMENTOS
Argumento 1:
Argumento 2:
▶
6. Marca a afirmación máis precisa.
No texto exponse unha tese e dáse un argumento para apoiala.
No texto expóñense dúas teses diferentes e dáse un argumento para apoiar
cada unha delas.
No texto exponse unha tese e danse dous argumentos para apoiala.
7. Fai un resumo do texto.
Comeza expoñendo a idea defendida por algúns científicos.
Exemplo: Moitos científicos pensan que…
8. Busca información sobre as vantaxes da enerxía solar.
■ Pensa e escribe argumentos para defender a seguinte tese:
«A utilización de enerxía solar é moi positiva».
234698 _ 0001-0061.indd 29234698 _ 0001-0061.indd 29 25/11/09 16:42:5825/11/09 16:42:58

Nome Data
Ficha
6
A historia dun dente de allo
A un vampiro vello que vivía nun castelo húmido
e ruinoso pasoulle que un día lle caeu un dente cairo.
Un dos dous dos que se valía para procurar mantenza.
Non puido ir ao dentista para que llo repuxese,
xa que estes consultan polo día e aos vampiros
séntalles moi mal tomar o sol.
Aquela noite, como non podía facer o seu traballo,
deitouse no seu cadaleito e baixo a súa almofada
de raso vermello deixou o dente caído cunha carta
para o Rato Pérez. A carta dicía así:
Ao Rato Pérez, que era moi listo e aborrecía os vampiros malos, ocorréuselle cambiar
o dente do vampiro por un dente de allo e deixoulle un debaixo da almofada.
Amencía. O vampiro foi cerrar as contras das ventás, para que non entrase claridade.
Ás escuras apalpou por baixo da almofada en busca do dente novo. Botoulle un pouco de cola
ultrarrápida e encaixouno a todo correr na súa boca.
Ben saberedes que os vampiros detestan os allos e, cando este notou un forte sabor na boca,
pensou tolear. Empezou a voar de ira por todo o castelo coma un paxaro doente
dando bandazos cegos contra as paredes de pedra.
–Auuuuuuu
O coitado laiábase. Daquela o sol xa apuntaba no alto e deulle de cheo na cara.
Entón, coma se fose atravesado por milleiros de coitelos luminosos, esvaeceuse no aire
coma un globo furado; caeu no chan convertido nun cinsento montón de lixo negro
e fumegante.
Por iso en Transilvania, que é onde viven os vampiros, os nenos, cando lles cae un dente,
déixano baixo a almofada xunto cun dente de allo, para que o Rato Pérez sempre teña algún
á man para acabar cos vampiros chupasangues.
Gloria Sánchez
Cabeciña a paxaros e outras historias. (Adaptación)
Querido Rato Pérez:
Caeume un dente e non atopo reposto.
Por iso, pídoche que en lugar de deixarme moedas
ou caramelos, me deixes un dente novo
para poder comer.
Teu, agradecido.
O Vampiro Chupasangues.
234698 _ 0001-0061.indd 30 2/12/09 09:30:37

1. Contesta.
• Cal é o dente cairo?
• Por que é importante para o vampiro?
• Quen é o Rato Pérez? Por que o protagonista lle escribe unha carta?
2. Explica cales son as dúas cousas que lles fan mal aos vampiros segundo o texto.
3. Conta a historia en forma de cómic.
– Distribúea en catro partes. Pensa primeiro a escena que vas debuxar en cada unha.
– Utiliza un globo con texto en cada viñeta, algunha onomatopea e liña narrativa.
234698 _ 0001-0061.indd 31234698 _ 0001-0061.indd 31 25/11/09 16:43:0025/11/09 16:43:00

Nome Data
Ficha
7
Relixións orientais
Sabías que o hinduísmo e o budismo son dúas
das relixións que teñen maior número de seguidores
no mundo? Aínda que as dúas son relixións
orientais, teñen moitas diferenzas entre si.
A primeira diferenza ten relación cos deuses.
Os hinduístas adoran moitos deuses: Shiva, Vishnu,
Krishna, Kali… En cambio, os budistas non seguen
os preceptos de ningún deus concreto, senón as ensinanzas
de Buda, unha persoa que viviu hai 2500 anos.
Moi diferentes son tamén as crenzas de cada relixión. Para os hinduístas
é fundamental a idea da reencarnación. Eles cren que, ao morrer, volverán nacer
noutro ser: nun ser superior se foron bos e nun ser inferior se foron malvados.
Para os budistas é fundamental a idea do sufrimento. E cren que a meditación
lles ofrece o camiño para liberarse de todo sufrimento.
Tampouco coinciden os textos sagrados das dúas relixións. Os Vedas consisten
en himnos e cánticos e conteñen as primeiras crenzas hinduístas. O Tripitaka recolle
o conxunto das ensinanzas de Buda.
Outra diferenza máis entre ambas as relixións son os seus lugares sagrados. Benarés,
na India, é a cidade de peregrinación hinduísta máis importante. Alí, no Ganxes, o seu río
sagrado, báñanse cada ano millóns de persoas para purificarse.
Para os budistas, un dos templos máis importantes é o pagode dourado de Skwe Dagon,
que está en Rangún (Birmania). Alí encóntranse restos dos cabelos de Buda.
A pesar das súas moitas diferenzas, hinduísmo e budismo tamén teñen cousas en común:
as dúas relixións naceron na India, son moi antigas e teñen millóns de seguidores.
Se algunha vez tes ocasión de contemplar unha cerimonia dunha destas relixións,
non deixes de facelo; sorprenderate.
1. Marca a oración que se axusta mellor ao contido do texto.
O texto fala da India.
O texto fala das diferenzas entre hinduísmo e budismo.
O texto fala dos deuses hindús.
2. Numera os parágrafos do texto e escribe de que tratan os parágrafos seguintes.
Parágrafo 2:
Parágrafo 3 e 4:
Parágrafo 5:
Parágrafo 6 e 7:
234698 _ 0001-0061.indd 32234698 _ 0001-0061.indd 32 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

3. Contesta.
• Cales son os deuses do hinduísmo? E do budismo?
• En que cren os hinduístas? E os budistas?
• Como se chaman os textos sagrados hinduístas? E os budistas?
• Que cidade é sagrada para os hinduístas? Cal é un dos máis importantes templos
budistas?
4. Completa o esquema.
Diferenzas entre hinduísmo e budismo
Hinduísmo
Deus
Crenza
Texto sagrado
Lugar sagrado
Budismo
5. Que oración expresa a idea principal do texto? Márcaa.
Hinduísmo e budismo teñen crenzas diferentes.
Entre hinduísmo e budismo existen semellanzas e diferenzas.
Entre hinduísmo e budismo existen diferenzas en canto aos seus deuses.
6. Observa e escribe un parágrafo para incluír no texto Relixións orientais.
Celebración
hinduísta ▶ Nacemento de Krishna
Celebración
budista ▶ Nacemento de Buda
234698 _ 0001-0061.indd 33234698 _ 0001-0061.indd 33 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

Nome Data
Ficha
8
Ulises e o ciclope
Conta unha antiga historia grega que Ulises, rei
de Ítaca, tras participar na guerra de Troia, emprendeu
a viaxe de regreso á súa patria.
Ao comezo daquela viaxe, as súas naves foron empuxadas
polo vento ás costas de Sicilia, a fermosa illa das augas
de cor zafiro. Despois de desembarcar, o rei e algúns
soldados empezaron a explorar a illa. Descoñecían que
estaban no territorio dos ciclopes, horrendas criaturas
de tamaño colosal que tiñan un só ollo na fronte.
O máis temido de todos os ciclopes era o fero Polifemo.
Tras unhas horas de camiño, Ulises e os seus soldados
chegaron á entrada dunha cova.
–Vamos dentro! –ordenou o rei.
A caverna estaba escura e despedía un desagradable cheiro. Pese a iso, os homes entraron.
Era unha cova xigantesca: a súa amplitude e altura resultaban arrepiantes. Absortos como
estaban na contemplación daquel lugar desmesurado, non repararon en que Polifemo
se acercaba co seu rabaño.
O ciclope non tardou en advertir que os homes estaban na cova. Inmediatamente,
desatouse a ira do coloso. Proferiu horribles insultos que retumbaron coma os tronos
dunha violenta tempestade, arrancou de raíz árbores centenarias, fixo voar polo aire
rochas de tamaño descomunal…
Despois de dar renda solta á súa cólera, Polifemo entrou na gruta co gando
e pechou a entrada cunha enorme pedra para impedir que os homes escapasen.
Un indescritible terror apoderouse dos soldados. Entón, Ulises, dando mostra
unha vez máis do seu espírito heroico, acercouse ao xigantesco monstro mentres os seus homes
permanecían inmóbiles.
–Toma –díxolle tendéndolle as provisións da viaxe–. Aquí tes o noso viño
e a nosa comida.
O ciclope ruxiu e estendeu a súa man repulsiva para agarrar o que Ulises lle ofrecía.
Logo, baixando a cabeza, preguntou despectivamente:
–E ti, quen es? Dime como te chamas.
O de Ítaca dubidou un momento e respondeu con astucia:
–Ninguén. Chámome Ninguén.
Despois, Polifemo púxose a comer. Comeu e bebeu ata fartarse. Tras o opíparo banquete,
quedou sumido nun profundo sono e comezou a roncar. Aqueles ronquidos do ciclope xeaban
o sangue.
–Vamos, temos que aproveitar este momento –ordenoulles Ulises aos seus.
234698 _ 0001-0061.indd 34234698 _ 0001-0061.indd 34 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

Seguindo as indicacións de Ulises, os soldados colleron unha enorme e afiada estaca
e feriron no ollo o temible ser. Polifemo espertou entre laios de dor. Non vía nada.
O seus berros de desesperación oíronse en toda a illa e os demais ciclopes acercáronse á cova.
–Polifemo, que che ocorre? Quen te atacou?
–Ninguén! Ninguén feriume! –respondeu.
Ante aquela estraña resposta, os ciclopes marcharon. Polifemo, cego, saíu ás apalpadas
da cova e sentou fóra, despois de cerrar a entrada de novo. Alí pasou toda a noite.
Ao amencer, o ciclope decidiu abrir a cova para que os seus rabaños saísen a pacer.
Pero o que Polifemo non puido ver foi que co gando tamén saían os seus prisioneiros.
E é que, durante a noite, Ulises atara xuntas todas as ovellas e ordenáralles aos seus homes
que se escondesen debaixo delas. Ata el mesmo se suxeitou á barriga dun enorme cordeiro.
Así foi como, grazas ao enxeño de Ulises, el e os seus se libraron da fereza do ciclope.
E conta tamén esta antiga lenda grega que, cando todos os homes embarcaran, Ulises
berrou desde a súa nave:
–Polifemo!, se alguén che pregunta quen te deixou cego, dille que foi Ulises, rei de Ítaca.
Ao oír aquilo, Polifemo, fóra de si, invocou a Neptuno, o deus do mar, para que
o axudase a vingarse. E, por iso, a ira das augas perseguiu os navegantes na súa longa viaxe
de regreso á casa.
1. Contesta.
• De onde viña Ulises?
• A onde ía? A onde chegou?
• Quen era Ulises?
• Por que cres que é un heroe?
• Como se chamaba o ciclope?
2. Explica o plan de Ulises para escapar da cova do ciclope. Utiliza estas palabras:
• provisións
• estaca
• rabaño
234698 _ 0001-0061.indd 35234698 _ 0001-0061.indd 35 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

Nome Data
Ficha
9
Unha doce historia
Cando os españois chegaron a América na época do Descubrimento, frecuentemente
eran agasallados polos indíxenas coa «bebida dos deuses». Esta bebida, amarga e mesta,
estaba elaborada con auga e sementes de cacao, e adoitaba tomarse fría. Esa mestura é a orixe
de noso actual chocolate.
Aínda que aquela bebida resultaba algo amarga, tiña propiedades enerxéticas:
só con tomar uns grolos, e sen inxerir máis alimento, unha persoa podía camiñar unha longa
xornada ou realizar grandes esforzos sen chegar a esgotarse.
Pouco a pouco, esa bebida foi evolucionando para adaptarse aos gustos dos descubridores.
Queres saber como chegou a converterse no noso chocolate en cunca?
Nun primeiro momento, caeuse na conta de que o cacao con auga era máis agradable
se se tomaba quente ou, polo menos, a temperatura ambiente e se se adozaba con azucre.
Posteriormente, comezaron a engadirlle vainilla, canela ou anises e a batelo todo ata
conseguir unha riquísima bebida espumosa.
Máis tarde, incorporáronselle froitos secos triturados, sobre todo, améndoas e abelás.
Nese momento, a deliciosa e nutritiva bebida púxose moi de moda non só en España, senón
en gran parte de Europa.
Moitos anos despois, por fin, introduciuse un cambio definitivo: para elaborar o chocolate
empezou a utilizarse leite en vez de auga.
Así é como o tomamos na actualidade e… está riquísimo!
1. Marca a afirmación verdadeira de cada par.
Ao principio, o chocolate…
era amargo e mesto elaborábase con leite
era doce e mesto elaborábase con auga
2. Contesta.
• Con que se elaboraba a «bebida dos deuses»?
• Como se tomaba: fría ou quente?
• Quen a elaboraba?
• A quen llela ofrecían?
• Que propiedades enerxéticas tiña?
234698 _ 0001-0061.indd 36234698 _ 0001-0061.indd 36 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

3. Numera os parágrafos do texto e copia as palabras que indican orde en cada
un dos que se indican a continuación.
• Parágrafo 4 • Parágrafo 6
• Parágrafo 5 • Parágrafo 7
■ Utiliza esas palabras para explicar como foi evolucionando a antiga bebida
ata converterse no chocolate actual.
4. Fai un esquema coma o seguinte a partir da información do texto.
Nun primeiro momento
5. Contesta.
• Por que Unha longa historia é un texto informativo?
• Por que dicimos que ten estrutura de secuencia?
• Que proceso se conta en forma de secuencia?
• De cantas fases diferentes consta esa secuencia?
6. Marca a afirmación verdadeira.
Os indíxenas agasallaban os descubridores.
Os descubridores agasallaban os indíxenas.
Os indíxenas e os descubridores agasallábanse.
■ Explica coas túas palabras o significado do verbo agasallar.
234698 _ 0001-0061.indd 37234698 _ 0001-0061.indd 37 25/11/09 16:43:0125/11/09 16:43:01

Nome Data
Ficha
10
O labrego e o rei
Henrique IV, rei de Navarra e de Francia, foi un dos mellores reis que houbo no mundo.
Era moi falangueiro, moi divertido e moi natural, igual se daba cos grandes señores coma
cos paisanos e a todos falaba con agarimo e cortesía.
Cóntase del que unha vez saíu de caza con toda a súa corte onde ían os máis grandes
señores de Francia. Como naquel país case todo é terreo chan, alí hai costume de cazar
a cabalo: botan os cans detrás dos corzos ou das lebres e os cazadores van a cabalo
tras dos cans.
Pois indo aquela vez Henrique IV de caza cos seus cortesáns, aconteceulle que se arredou
tanto deles que se perdeu. Por máis voltas que daba non atopaba alma vivente por aquelas
gándaras e por máis que tocaba o seu corno de caza ninguén respondía.
El tiña mentes de que irían durmir nunha aldea próxima, pero non sabía o camiño
para chegar a ela.
Xa co sol poñéndose pasou por unha encrucillada e viu un labrego que estaba subido
a un alto.
–E logo ti que fas aí arriba?
–Eu –respondeu o labrego–; dixéronme que andaba por aquí El-rei que seica vai de caza
e estaba a ver se o vía.
–E ti tes gana de velo?
–Teño; si, señor.
–Pois logo –dixo Henrique IV–, imos facer unha cousa. Ti amósasme o camiño para ir
á aldea de Champenoise e alí eu lévote onde vexas ben o rei, queres?
–Trato feito –respondeu o labrego.
–Pois baixa e monta a cabalo detrás de min.
O labrego baixou da árbore, montou a cabalo atrás de Henrique IV e botoulle os brazos
arredor da cintura para non caer.
–E dígame, señor –preguntou–, logo entre tantos señores como haberá alí, como hei
saber quen é o rei.
–Mira –dixo Henrique IV–, cando cheguemos onda eles has ver que todos sacan
os chapeus, agás o rei, que fica cuberto. O que vexas que está co seu chapeu posto
mentres os outros se descobren, aquel é o rei.
Polo camiño foron de moita conversa e El-rei ía moi admirado do agudo que era
aquel labrego. Xa cando chegaron a Champenoise atoparon a todos os señores da corte
de El-rei que estaban deliberando sobre como ían facer para ir buscar o monarca.
Ao velo chegar, todos sacaron respectuosamente os chapeus, agás Henrique IV e mais
o seu compañeiro, o labrego que viña con el no cabalo:
Entón El-rei volveuse cara ao labrego e preguntou:
–E logo viches o rei? Cal é de todos estes señores?
234698 _ 0001-0061.indd 38234698 _ 0001-0061.indd 38 25/11/09 16:43:0225/11/09 16:43:02

E o labrego respondeu:
–Pois ou é vostede ou son eu, porque soamente nós os dous estamos co pucho posto.
Aquela noite Henrique IV fixo sentar o labrego á súa mesa, no medio de duques
e príncipes de Francia e concedeulle carta de fidalguía e outros favores.
Vicente Risco
Tres contos marabillosos. (Adaptación)
1. Contesta.
• Onde transcorreu esta historia segundo o narrador?
• Quen eran os personaxes protagonistas?
• Como se encontraron o rei e o labrego?
• Por que o labrego e mais o rei marcharon xuntos?
2. Explica.
• Que é unha persoa falangueira?
• Como recoñeces unha encrucillada?
• Que fan as persoas cando deliberan?
3. Xustifica a contestación que dá o labrego sobre quen, de todos os presentes, pode ser o rei.
4. Inventa o comentario que podería facerlle o rei ao labrego ao final da historia.
234698 _ 0001-0061.indd 39234698 _ 0001-0061.indd 39 25/11/09 16:43:0225/11/09 16:43:02

Nome Data
Desertos no Planeta Azul
Desde o espazo, o Planeta Azul,
a Terra, vese dunha intensa cor azulada
debido á gran masa de auga que forman
os seus ríos, mares e océanos. Ademais
da auga, pódense distinguir con certa
nitidez os grandes bosques, as principais
cordilleiras e as rexións máis inhóspitas
da Terra: os desertos.
Normalmente, a xente imaxina
un deserto con dunas, camelos, cactos…
Pero, aínda que pareza asombroso, hai desertos onde sería posible patinar sobre xeo.
Un deserto é unha zona onde calquera forma de vida animal ou vexetal se desenvolve
con gran dificultade. Segundo iso, na Terra podemos distinguir basicamente dous tipos
de desertos: os desertos áridos e os desertos polares.
Os desertos áridos son aqueles en que as temperaturas diúrnas son moi altas
e nos que apenas chove ao longo do ano. Entre estes desertos, podemos distinguir dous tipos
básicos: os desertos pedregosos e os desertos de area. Os primeiros presentan a imaxe desolada
dun chan cheo de pedras, e nos segundos o efecto da erosión converteu as pedras nun mar
de abrasadoras dunas.
No extremo oposto, con temperaturas diúrnas moi baixas, sitúanse os desertos polares,
que se caracterizan por un trazo sorprendente: neles hai auga!
O problema é que non se pode aproveitar porque está xeada.
1. Cal é o tema do texto? Marca.
O planeta Terra.
As temperaturas do planeta Terra.
As clases de desertos.
A cor dos planetas.
2. Analiza o título e contesta.
• Cal di o texto que é o Planeta Azul?
• Paréceche axeitado ese nome? Explica por que.
■ Pensa e escribe outro título para o texto.
Ficha
11
234698 _ 0001-0061.indd 40234698 _ 0001-0061.indd 40 25/11/09 16:43:0225/11/09 16:43:02

3. En que parte do texto se dan estas informacións? Numera os parágrafos do texto
e escribe o número do parágrafo que corresponde a cada información.
Que é un deserto?
Que caracteriza os desertos polares?
Que pode verse da Terra desde o espazo?
Que dous tipos de desertos áridos existen?
4. Que lugares, segundo o texto, se consideran desertos? Marca.
Aqueles en que vai moita calor.
Aqueles en que vai moito frío.
Aqueles en que calquera forma de vida se desenvolve con dificultade.
5. Define estes tipos de deserto segundo o que se di no texto.
Deserto árido:
Deserto polar:
6. Completa o seguinte esquema. Faino así:
– Escribe no primeiro recadro o tema do texto.
– Escribe nos seguintes dous recadros os dous grupos principais de desertos.
– Copia baixo o tipo de deserto correspondente os dous subgrupos que se distinguen.
■ Utiliza o esquema que elaboraches e escribe un resumo do texto.
234698 _ 0001-0061.indd 41234698 _ 0001-0061.indd 41 25/11/09 16:43:0225/11/09 16:43:02

Nome Data
Que risa!
Deberiamos rir máis. E non é que defenda que non hai
que tomar as cousas en serio, senón que, sen dúbida, rirse resulta
moi beneficioso para calquera.
Unha boa razón para seguir este consello son os beneficios
que a risa lle dá á nosa saúde. Sabías que nunha gargallada
se moven centos de músculos? E non só da cara, tamén
do abdome, dos brazos… Ademais, a risa aumenta o ritmo
cardíaco e mellora a circulación e a respiración.
Outra razón para rirmos en canto teñamos a menor
oportunidade é que a risa favorece a nosa capacidade
de comunicación, xa que provoca un estado de ánimo pracenteiro que facilita as relacións
cos demais. A que, en xeral, resulta máis sinxelo levarse ben coas persoas que
rin moito?
E, por se aínda non estás convencido, hai unha terceira razón para concederlle
máis tempo á risa: ao parecer, algúns estudos demostraron que o rendemento das persoas
mellora considerablemente nos lugares onde abundan os chistes e as gargalladas.
Xa ves o bo que é rirse, e ademais, non hai que pagar por iso. É de balde para todos.
Así que… viva a risa e a rir!
1. De que trata este texto? Marca.
Da saúde.
Da risa.
Da xente.
Dos chistes.
2. En calquera texto argumentativo, o autor defende unha idea ou tese.
Cal é a idea que defende o autor deste texto? Marca.
Á xente gústalle moito rirse.
Hai que rir máis.
A risa fainos máis comunicativos.
Hai moitos estudos sobre a risa.
3. Numera os parágrafos e elixe. Que razón se expón no parágrafo 2?
Que a risa é gratis.
Que a risa é beneficiosa para a saúde.
Que é mellor rir ca tomar as cousas en serio.
Que a risa nos facilita as relacións cos demais.
Ficha
12
234698 _ 0001-0061.indd 42234698 _ 0001-0061.indd 42 25/11/09 16:43:0225/11/09 16:43:02

4. Que razón se dá en cada un destes parágrafos? Pensa e escribe.
5. Completa o esquema coa información do texto.
Lembra cal é a tese do autor e que tres razóns dá para apoiala.
Razón 1
TESE
Razón 2
Razón 3
6. Un destes parágrafos é unha razón que podería incluírse no texto para apoiar
a tese do autor. Que parágrafo é? Arrodéao.
7. Modifica o texto seguindo estas pautas:
– Inventa un novo título.
– Incorpora o parágrafo que elixiches na actividade anterior.
– Redacta o texto sen copialo, utilizando as túas propias palabras.
Rirse é moi beneficioso porque,
ao parecer, a risa estimula
a imaxinación, o que nos
converte en persoas moito
máis creativas.
A graza dun chiste pode estar
no enxeño dun xogo de palabras,
na comicidade dunha esaxeración,
no dobre sentido dunha frase…,
e, desde logo, na chispa de quen
o conta.
234698 _ 0001-0061.indd 43 14/12/09 16:53:38

Nome Data
Todos... e todas
Era o primeiro día de clase e estabamos todos os rapaces e as rapazas de 6.º amoreados
ante a porta da aula, agardando a que o titor nos chamase e dixese onde tiñamos que sentar.
A min todos os cursos me tocaba nas últimas filas, é unha das «vantaxes» de se apelidar
Saavedra López. Así que agardei a que o profesor me nomease e ocupei o asento que me
sinalou. Marta xa se ía sentar onda min, pois fora a miña compañeira en cuarto e quinto.
Pero don Ramón dixo: «Salgueiro Torres, Ana», e entón aquela rapaza morena de ollos vivos
sentou cabo de min.
–Uff! Demasiadas cousas novas nunha soa semana! –díxome Ana cun sorriso de amizade–.
Ti levas moito neste colexio?
–Levo, desde os catro anos –dixen eu–. Ti es nova, non si?
–Son. Nova no colexio e nova na vila. Só hai dúas semanas que viñemos para aquí, antes
viviamos en Vigo.
Parecía empeñada en darme información básica sobre ela.
–É que meu pai veu traballar a LAGASA, a fábrica procesadora do leite, e tivemos que
nos trasladar todos. Vivimos nun piso alugado, enriba das oficinas de Correos. Ti chámaste
Raquel, non é? Eu son Ana, xa oíches, espero que sexamos boas amigas.
Don Ramón deunos a benvida e empezou a explicar o que se agardaba de nós no curso.
Despois de soltar o discurso preguntounos se tiñamos algo que comentar; como houbo silencio
xeral, pasou a dicirnos as cousas que debiamos traer a partir da seguinte semana. A lista era
bastante obvia e eu ía anotando todo nunha folla aínda que só fose por non me aburrir.
–... e ademais –dicía don Ramón– cada alumno traerá tamén tres rotuladores
de diferentes cores, para os esquemas de Naturais.
Entón Ana ergueu a man:
–E as alumnas? Temos que traer algo especial para Naturais?
–Como especial? –Don Ramón estaba desconcertado–. Non dixen que había que traer tres
rotuladores?
–Si, iso os alumnos. Pero nós, as alumnas, traémolos tamén ou traemos outra cousa?
–Señorita, non oíu ben ou quere tomarme o pelo?
–Nin unha cousa nin outra, don Ramón. Só pregunto que traemos as alumnas.
–E que dixen logo? –don Ramón tiña un ton de falsa amabilidade que empregaba cando
estaba enfadado de verdade.
–Vostede dixo que cada alumno traerá...
–Exactamente, señorita, cada alumno. E vostede debe saber que cando se fala dun xeito
xenérico, dirixíndose a un colectivo en que haxa xente dos dous sexos, emprégase sempre
o masculino. Cando digo cada alumno quero dicir cada alumno e cada alumna. Entendido?
–Pois se mo permite, a profesora de Lingua que tiven o ano pasado dicíanos que iso
podería ser correcto, pero nin era xusto nin recomendable. Que se falabamos para toda a clase
había que dicir os alumnos e as alumnas e eu...
Ficha
13
234698 _ 0001-0061.indd 44234698 _ 0001-0061.indd 44 25/11/09 16:43:0425/11/09 16:43:04

–Pois esa profesora podería dicir o que quixese, pero neste colexio rexen as normas
de toda a vida, así que sente e cale.
Houbo un ruxerruxe pola clase. Supoño que a todos lles pasaba o mesmo ca a min,
que nunca me decatara do que acabara de dicir Ana. Pero o profesor axiña parou coas conversas.
–Silencio! Silencio, todos! Todos... e todas! Entendido?
O timbre do cambio de clase veu en axuda de don Ramón. Colleu a carteira e saíu da aula
con cara de poucos amigos. Eu mirei a Ana de fronte e ela sorriu con aquel ollar retranqueiro
que me había acabar sendo tan familiar. E daquela tiven a certeza de que o curso que
comezaba non ía ser nin aburrido nin rutineiro.
Agustín Fernández Paz
Rapazas. (Adaptación)
1. Contesta.
• Como se chama a rapaza nova na clase?
• Como se chama a compañeira con que senta esa rapaza nova?
• Cal das dúas conta a historia?
2. Completa coa resposta. Quen di estas palabras e que quere dicir?
• «Cando se fala dun xeito xenérico, utilízase o colectivo»
Dío e quere dicir que
• «Iso pode ser correcto, pero non é xusto nin recomendable»
■ Explica con cal das dúas posicións estás de acordo.
3. Di que significa a palabra ruxerruxe. Despois, explica por que se formou un ruxerruxe
na aula?
4. Relé o derradeiro parágrafo. Explica que conclusión tirou Raquel da influencia da nova
compañeira.
234698 _ 0001-0061.indd 45234698 _ 0001-0061.indd 45 25/11/09 16:43:0425/11/09 16:43:04

Nome Data
Ponlle vontade
En España, máis de dous millóns
de persoas dedícanse a axudar os demais
sen cobrar nada. Esas persoas son
os voluntarios. O seu traballo consiste
en colaborar con distintas organizacións
e asociacións con fins altruístas.
Quizais, a faceta que máis chama
a atención do traballo dos voluntarios
sexa a axuda que prestan en situacións
catastróficas: terremotos, inundacións…
Pero os voluntarios tamén desenvolven
outros labores, máis silenciosos pero
igualmente importantes, de apoio cotián
nas localidades onde viven. Así, ocúpanse de atender persoas maiores, necesitados,
discapacitados, enfermos… Hai tanta xente a quen axudar!
Entre os voluntarios hai persoas de todas as idades: mozos que dedican parte
do seu tempo libre a labores humanitarios e persoas maiores que, libres de obrigas laborais,
decidiron dedicar parte do seu tempo aos demais.
Á túa idade normalmente non se pode ser membro activo de ningunha organización
solidaria, pero si podes informarte dos labores que realizan estes colectivos e, talvez, poidas
botar unha man nalgunha campaña ou actuación determinada.
Por que non te animas? Ponte en contacto con algunha organización deste tipo;
así estarás informado e preparado para poderes colaborar no futuro. E, ademais, seguro
que coñeces un montón de xente que comparte as túas mesmas ideas e preocupacións.
Non o dubides…, decídete!
1. Cal é o tema do texto? Márcao.
A idade dos voluntarios.
As distintas organizacións de voluntarios.
O voluntariado.
2. Marca as afirmacións que sexan verdadeiras.
Os voluntarios só interveñen en catástrofes naturais.
Hai voluntarios novos e maiores.
En España hai máis de dous millóns de voluntarios.
Os voluntarios non cobran nada polo labor que realizan.
■ Localiza no texto os parágrafos en que aparecen as afirmacións verdadeiras.
Ficha
14
234698 _ 0001-0061.indd 46234698 _ 0001-0061.indd 46 25/11/09 16:43:0425/11/09 16:43:04

3. Que pretende o autor do texto? Marca.
Dar información sobre o voluntariado.
Animarnos a colaborar con algunha organización solidaria.
Dicirnos os pasos que hai que seguir para ser voluntario.
■ Escribe un resumo do texto.
4. Que dúas razóns se ofrecen no texto para animarnos a contactar con algunha
organización solidaria? Marca.
Gañar cartos.
Coñecer xente que comparte as nosas preocupacións.
Informarse e prepararse para o futuro.
5. Escribe, a partir de cada situación, mensaxes que animen a ser solidario.
Situación 1:
Situación 2:
6. Substitúe por un verbo as palabras destacadas en cada oración.
• O meu amigo Roi prestou axuda aos seus veciños.
• Sabela prestou atención ao profesor en todo momento.
• A policía prestou auxilio aos feridos no accidente.
■ Agora substitúe por un sinónimo o verbo prestar nesta oración.
Branca prestoume a bicicleta. ▶
Situación 1:
Unha catástrofe natural deixa sen vivenda
e alimentos a miles de persoas.
Situación 2:
Nunha zona desfavorecida non hai
medios para escolarizar os nenos.
234698 _ 0001-0061.indd 47 14/12/09 16:53:14

Nome Data
A elección de nome
Acordouse que a nena, cando nacese, se chamaría Anelise, que era o nome da protagonista
da novela que miña nai andaba a ler. Anelise de ollos azuis e cabelos roxos, tal cal a da novela,
cun final tan infeliz, coitadiña, sempre á espera dun noivo que non chegaría nunca, polo menos
ao tempo de entrar na última páxina do libro.
Anelise, pois.
O pai engruñou un pouco a sobrecella. Alá no íntimo sempre pensara darlle á primeira filla
o nome de Constanza, que na súa familia se prolongaba por xeracións. Mais non dixo nada.
Prometéralle á súa muller ser ela a que escollese o nome e agora non podía botarse atrás.
Anelise. Pois, entón, que fose Anelise.
A avoa rosmou:
–Onde tal nome se viu! Ata me custa dicilo A-ne-li-sa..., coitadiña a nena, lisa desde
o nacemento!
–Lise, mamá, o nome é Anelise, non Analisa.
–E que diferenza hai, coa chea de nomes bonitos que hai polo mundo adiante.
Pero tamén a avoa acabou por se acostumar.
O avó só preguntou:
–Onde fostes descubrir esa perla?
O pai encolleu os ombros e respondeu:
–Parece que está de moda.
–E agora a xente tamén ten que seguir as modas no nome dos fillos? –asombrouse o avó.
E así rematou a conversa.
A nai, entre tanto, chegara ao final do libro. Alá ben dentro de si, atopaba un pouco ridícula
a figura de Anelise, sempre a suspirar, sempre na ventá ollando a estrada baleira, esperando que
todo lle caese do ceo. Non lle gustaría que a súa filla fose así. A súa filla que estaba por nacer,
que se chamaría Anelise, que tería ollos azuis e cabelos roxos. De repente, comezou a pensar que
na familia todos tiñan os cabelos e os ollos ben escuros, e que polo tanto difícil sería que Anelise
nacese roxa. E Anelise tiña que ser forzosamente roxa. Entón non tiña sentido chamarse Anelise.
E unha tarde, díxolle ao marido:
–Silvia tamén e bonito, ¿non é?
O pai ollou sorprendido para a nai, pero cando viu o novo libro que ela andaba a ler,
comprendeu todo. Chamábase O espertar de Silvia. Aínda así fixo unha nova tentativa.
–Non che gusta nada «Constanza», eh?
A nai deu unha risada:
–Es de ideas fixas! Non me gusta nada Constanza e, por riba, na túa familia hai unha
infinidade de Constanzas, que ninguén se entende. Non imos nós aumentar a confusión.
Pero, sen non che gusta Silvia…
Ficha
15
234698 _ 0001-0061.indd 48234698 _ 0001-0061.indd 48 25/11/09 16:43:0525/11/09 16:43:05

–Non, non, –interrompeu o pai, con medo de que volvese a Anelise–. Gústame moito Silvia.
Acordouse entón que a nena, cando nacese, se chamaría Silvia. Silvia, heroína decidida
e con vontade propia, que nunca ficaría, como Anelise, á espera de que a felicidade se lembrase
dela. Silvia sen ollos azuis nin cabelos roxos.
E unha noite, dúas semanas antes do que estaba previsto, a nai sentiuse indisposta de repente.
Telefonou ao médico que axiña ordenou: «Vaia para o hospital!» Minutos despois, o pai puxo
o coche a andar. Meteu a primeira, que rascou porque cos nervios pisara mal o pedal
do embrague, e saíu pitando. Entre un sinal vermello respectado e outro no que fixo a vista gorda
a nai murmurou:
–Anelise non é nada feo…
Mais o pai («Burro, déixeme pasar, non ve que é unha urxencia», berroulle pola xanela
a un condutor) dixo:
–Silvia, Silvia é como a nena se vai chamar e acabouse.
E foi nesa madrugada cando eu nacín. Eu. Ou como di o certificado: «un individuo de sexo
masculino, con 2.100 gramos de peso a quen lle foi dado o nome de Abilio.»
Como deron con ese nome, non o sei. Cada vez que falo do asunto, todos encollen
os ombros.
Alice Vieira
Viaxe arredor do meu nome. (Adaptación)
1. Contesta.
• Que nome quería poñerlle a nai á filla primeiro? Por cal se decidiu despois?
• Que fixo que cambiase un nome feminino por outro?
• Estaba conforme o resto da familia co primeiro nome?
• Que pasou ao final da historia?
2. Imaxina e escribe unha razón pola que, ao final, escolleron o nome de Abilio para o fillo.
234698 _ 0001-0061.indd 49234698 _ 0001-0061.indd 49 25/11/09 16:43:0525/11/09 16:43:05

Nome Data
Verás que fácil
Gustaríache sorprender os teus familiares ou amigos facendo un xogo de maxia?
En realidade é un truco matemático. Resultará moi doado. Só tes que seguir estes pasos:
1. Prepara dúas caixas de mistos. Escribe nunha delas un A e na outra, un B.
Pon trinta mistos na caixa A e vinte e nove na caixa B.
2. Agora empeza a función: entrega as dúas caixas a unha persoa do público e sitúate
de costas a ela.
3. Pide a esa persoa que retire o mesmo número de mistos de ambas as caixas,
¡pero que non che diga cantos mistos quitou!
4. Despois pídelle que saque da caixa A un determinado número de mistos,
o que ti queiras; por exemplo, sete.
5. A continuación, mándalle que baleire a caixa A e conte os mistos que quedan.
Por suposto, tamén sen dicilo!
6. Pide que retire da caixa B o mesmo número de mistos que ten agora a caixa A.
7. Por último, dille que conte ben os mistos que quedan na caixa B e que a cerre.
8. Agora ti debes adiviñar os mistos que ten a caixa B. Vólvete cara ao público,
finxe que te estás concentrando e di: «Seis!, quedan seis!».
O truco é dicir un misto menos ca os que mandaches retirar no paso 4 (lembra: neste caso
eran sete). Non falla!
Verás o éxito que tes! E xa sabes…, os magos nunca revelan os seus trucos.
1. De que trata o texto? Marca.
Dos mistos ou fósforos.
Dos magos e os seus trucos.
Dun xogo de maxia.
■ Escribe un título que recolla o contido do texto e que comece por unha
destas palabras:
por que que como onde
2. Contesta.
• Cantos pasos son necesarios para facer o truco de maxia que se explica
no texto?
• Cres que é importante seguir a orde das instrucións neste tipo
de textos? Por que?
Ficha
16
234698 _ 0001-0061.indd 50234698 _ 0001-0061.indd 50 25/11/09 16:43:0525/11/09 16:43:05

3. Localiza rapidamente no texto as seguintes palabras.
Debes dicir o número do paso en que aparecen.
• función ▶ • truco ▶ • público ▶
■ Xoga a localizar con rapidez outras palabras no texto.
4. En que parte do texto se revela o truco? Responde.
■ Explica en que consiste.
5. Contesta.
• Cantos mistos quedarían na caixa B se mandamos retirar cinco mistos
no paso 4?
• E se mandamos retirar oito?
• Que ocorrería se se suprimise un dos pasos?
• E se alterases a orde dos pasos?
6. Escribe a palabra do texto a que se refire cada definición.
• Definición 1 ▶ • Definición 2 ▶
■ Di outro significado diferente de cada unha desas palabras.
• Palabra - definición 1 ▶
• Palabra - definición 2 ▶
234698 _ 0001-0061.indd 51234698 _ 0001-0061.indd 51 25/11/09 16:43:0525/11/09 16:43:05

Nome Data
As orellas de Midas
Hai moito, moito tempo, o deus Pan, señor dos campos e dos pastores,
orgulloso dos sons que saían da súa frauta, atreveuse a desafiar ao mesmísimo Apolo,
deus da harmonía. Apolo aceptou o reto e os dous deuses acordaron celebrar un combate
musical no que a frauta de Pan se medise coa lira de Apolo.
O día sinalado, a expectación era enorme. Ademais do rei de Lidia, encargado
de arbitrar a disputa, encontrábase presente Midas, rei de Frixia e amigo do deus Pan.
–Chegou o momento de que as nosas voces dean paso aos harmónicos sons dos vosos
instrumentos –dixo o árbitro dirixíndose aos deuses.
O deus Pan foi o primeiro en interpretar a súa melodía. Da súa frauta de sete tubos saíron
unhas notas desafinadas e bastas. Despois, chegou a quenda de Apolo, que, de acordo co que
se esperaba del, deleitou a todos coa exquisita música da súa lira.
O rei de Lidia reflexionou durante uns segundos; despois, pronunciou un veredicto que
parecía indiscutible: a música de Apolo era superior e el era o vencedor daquela disputa.
Nese momento, a voz do rei Midas protestou:
–Non estou de acordo: Pan tocou mellor! Non fostes imparcial –dixo dirixíndose ao rei
de Lidia en ton acusador.
Cando aínda se encontraba defendendo a actuación do seu amigo Pan, Midas notou que
lle medraban as orellas e que se lle cubrían de pelo, ata facerse enormes e adquirir un gran
parecido coas de certos animais. Era a vinganza do poderoso Apolo, que decidira castigar
a conduta do rei e a súa ignorancia.
A partir de entón, Midas intentou gardar celosamente o seu segredo e comezou a usar
un elegante gorro, que lle permitía ocultar a súa deformidade. Con todo, houbo unha persoa
á que o rei non lle puido ocultar a verdade: o seu barbeiro.
–Ooooh! –exclamou o home a primeira vez que Midas quitou o gorro.
O rei dirixiulle unha mirada ameazante e o barbeiro comprendeu que a súa vida corría
perigo se se lle ocorría contar o que vira. O home acabou coa súa tarefa e despediuse do rei
respectuosamente, como se nada ocorrese.
–Maxestade, se non ordenades ningunha outra cousa… –dixo facendo unha reverencia.
Ao saír do palacio, o barbeiro comprendeu o difícil que lle resultaría gardar silencio.
El era un home contiñeiro, acostumado a dar conversación aos seus clientes. Como podería
evitar contar tan sorprendente feito? Pero… algo si sabía, a vinganza do rei sería terrible!
Pasaron varios días de auténtico sufrimento para o barbeiro. Apenas daba durmido,
temeroso de que en soños puidese desvelar o terrible segredo. Ás veces, mentres estaba
con alguén, tiña que saír correndo de repente porque se sentía incapaz de seguir suxeitando
a lingua. A xente comentaba que o barbeiro se estaba volvendo tolo.
Un día, o home tivo unha brillante idea para acabar con aquela incómoda situación.
Marchou a unha inmensa chaira que había no campo e alí fixo un pequeno burato. Logo,
axeonllouse, achegou a boca ao burato e bisbou:
Ficha
17
234698 _ 0001-0061.indd 52234698 _ 0001-0061.indd 52 25/11/09 16:43:0625/11/09 16:43:06

–O rei Midas ten orellas de burro.
Despois, tapou o burato con terra para que non escapase o segredo e foise de alí
moi aliviado. Por fin liberárase do peso de semellante segredo!
Pasou o tempo e, ao chegar a primavera, o lugar en que o barbeiro cavara o burato
converteuse nun canaval.
E entón, sucedeu algo extraordinario: cando o vento comezou a soprar, as canas repetiron
en murmurios o segredo que o barbeiro lle confiara á terra.
–O rei Midas ten orellas de burro. O rei Midas ten orellas de burro… –repetían as canas,
arroladas polo vento.
E así foi como, sen que o barbeiro dixese nada, o segredo de Midas difundiuse ata o cabo
do mundo, por todos os lugares aos que chega o vento.
1. Cres que o título do conto ofrece suficiente información para deducir
de que trata a historia? Explícao.
■ Inventa outro título para o texto.
2. Di quen é cada un destes personaxes.
• O deus da harmonía.
• O deus dos campos e dos pastores.
• O rei de Lidia.
• O rei de Frixia.
3. Contesta.
• Que fixo Midas o día que competiron Pan e Apolo?
• Que fixo Apolo para castigalo?
• Que fixo Midas a partir de entón para ocultar o ocorrido?
4. Explica o problema que tivo o barbeiro despois de coñecer o segredo de Midas.
234698 _ 0001-0061.indd 53234698 _ 0001-0061.indd 53 25/11/09 16:43:0625/11/09 16:43:06

Nome Data
Un espectáculo máxico
Entre os pobos máis interesados
polo Sol, a Lúa e as estrelas
encóntrase a civilización maia.
Este antigo pobo de América
realizou grandes descubrimentos
relacionados co universo.
A importancia que para eles tiñan
os astros e os seus movementos
reflíctese en moitas das súas
construcións, como na famosa
pirámide chamada O castelo.
A pirámide é o edificio máis alto das ruínas dunha antiga cidade maia:
Chichén Itzá. No seu cume encóntrase o templo de Kukulcán, o deus con forma de serpe
ao que está dedicada a construción.
A pirámide ten catro lados con escaleiras para poder ascender deica o alto. Cada un
dos lados dispón de 91 chanzos, que, sumados ao que serve de entrada ao templo, fan
un total de 365. Un por cada día do ano! E é que os maias xa lograran, hai máis
de mil anos, fixar o mesmo calendario que aínda manexamos hoxe.
Pero o máis sorprendente deste lugar é un fenómeno moi especial que se produce
cada ano nos equinoccios de primavera e de outono, é dicir, nos dous momentos en que
as noites e os días teñen a mesma duración. Neses días pódese ver o deus con forma
de serpe descender desde o alto da pirámide. E é que, cando os raios do Sol caen sobre ela,
as luces e as sombras forman algo parecido ao corpo dunha serpe que escorrega polo lateral
dunha das escaleiras. E precisamente ao final dela, xunto ao chan, está esculpida a cabeza
do deus serpe que, ao ser iluminada polo Sol, parece cobrar vida.
Por iso, cada 21 de marzo e 21 de setembro miles de persoas de todo o mundo se acercan
a este fascinante lugar para poder contemplar o que para moitos é, sen dúbida, un espectáculo
máxico.
1. Completa con números.
• A pirámide ten lados.
• Cada lateral ten chanzos.
• A pirámide ten chanzos.
• A aparición de Kukulcán prodúcese cada de marzo e cada
de setembro.
2. Escribe unha afirmación verdadeira e outra falsa sobre o texto.
Verdadeira:
Falsa:
Ficha
18
234698 _ 0001-0061.indd 54234698 _ 0001-0061.indd 54 25/11/09 16:43:0625/11/09 16:43:06

3. Cal destes títulos cres que recollería mellor o contido do texto? Marca.
Kukulcán, o deus serpe.
A pirámide O castelo.
A Terra, o Sol e as estrelas.
■ Inventa outro título para o texto.
4. Explica coas túas palabras cal é o tema do texto. Comproba que ese tema
aparece en todos os parágrafos do texto.
5. En que consiste o «espectáculo máxico»? Responde.
• Por que é «máxico»?
6. Fai unha ficha cos datos máis importantes do texto.
O castelo
• Onde está?
• Como é?
• Que fenómeno curioso se produce alí?
7. Que tipo de texto cres que é este? Marca.
Un texto en que se describe unha pirámide.
Un texto con instrucións sobre as pirámides.
Un conto en que se narra un feito fantástico.
■ Xustifica a elección.
234698 _ 0001-0061.indd 55234698 _ 0001-0061.indd 55 25/11/09 16:43:0625/11/09 16:43:06

Nome Data
Ficha
19
Cando en Milán choveron sombreiros
Unha mañá, en Milán, o contable Bianchini ía ao banco enviado pola súa empresa.
Era un día precioso con sol, algo incrible no mes de novembro. O contable Bianchini estaba
contento, e ao andar con paso lixeiro cantaruxaba para os seus adentros: «Pero que día tan
bonito, que día tan bonito, que día tan bonito, realmente bonito e bo…».
De repente, esqueceu cantar, esqueceu andar e quedou alí, coa boca aberta, mirando
o ceo, ata que un transeúnte se lle botou encima e lle cantou as corenta:
–Ei, vostede!, é que se dedica a ir por aí contemplando as nubes? Non pode mirar
por onde anda?
–Pero se non ando, estou quieto… Mire.
–Mirar que? Eu non podo andar perdendo o tempo. Mirar onde? Eh? Oh!
Arre demo!
–Ve? –preguntou o contable–. Que lle parece?
–Pero iso son… son sombreiros!
En efecto, do ceo azul caía unha chuvia de sombreiros. Non un único sombreiro, que podía
ser arrastrado polo vento. Nin tampouco dous sombreiros, que podían caer dun beiril. Eran cen,
mil, dez mil sombreiros os que ondeando descendían do ceo. Sombreiros de home, sombreiros
de muller, sombreiros con plumas, con flores, gorras de viseira, de pel, boinas, chapelas, gorros
de esquiar…
Xunto ao contable Bianchini e a aquel outro señor, pararon a mirar o ceo moitos outros
señores e señoras.
–Que marabilla! Parece imposible! –dicían.
–Será para anunciar madalenas? –preguntaba un–. Ou para facer propaganda do turrón?
–Desde logo, vostede non pensa máis ca en cousas que levar á boca. Os sombreiros
non son comestibles.
–Daquela, son de verdade sombreiros?
–Non, se lle parece son timbres de bicicleta!
–Desde logo, parecen sombreiros. Pero, serán sombreiros para poñer na cabeza?
–Perdoe, onde coloca vostede o sombreiro: no nariz?
Mentres continuaban as discusións, os sombreiros ían caendo ao chan, sobre os coches…,
e a xente recollíaos e empezaba a probalos.
–Este é demasiado amplo.
–Probe este, contable Bianchini.
–Pero ese é de muller.
–Pois lévello á súa muller, non? Ou déamo a min, que lle vén ben a miña avoa.
–Pero tamén lle vale á irmá do meu cuñado.
–Este collino eu.
234698 _ 0001-0061.indd 56234698 _ 0001-0061.indd 56 25/11/09 16:43:0625/11/09 16:43:06

Había xente que saía correndo con tres ou catro sombreiros, un para cada membro
da súa familia. E cantos máis recollía a xente, máis caían do ceo. O contable Bianchini
xa tiña dezasete entre os brazos e non se decidía a seguir o seu camiño.
–Non todos os días hai unha chuvia de sombreiros, hai que aproveitar a ocasión.
Un aprovisiónase para toda a vida, como aos meus anos a cabeza xa non medra…
E os sombreiros chovían, chovían… Un caeu xusto enriba da cabeza do garda
(que xa non dirixía o tráfico; total, os sombreiros ían onde querían): era unha gorra
de xeneral e todos dixeron que era un bo sinal e que pronto ascenderían ao garda.
Unhas horas despois, no aeroporto de Frankfurt, aterraba un xigantesco avión
que viña de Italia e que dera a volta ao mundo cargado con toda clase de sombreiros para ser
expostos na Feira Internacional do Sombreiro.
O alcalde de Frankfurt fora recibir a preciosa carga. Unha banda municipal entoou
o himno Oh, ti, sombreiro protector das cabezas de valor! Como é natural, o himno
interrompeuse á metade cando se descubriu que os únicos sombreiros que quedaban
no avión eran os do comandante e os dos outros membros da tripulación.
Por suposto, a Feira Internacional tivo que adiarse sen data establecida.
Ah! E o piloto que deixara caer os sombreiros sobre Milán por erro foi severamente amoestado
e condenado a voar sen gorra durante os seguintes seis meses.
Gianni Rodari
Contos para xogar. (Adaptación)
1. Contesta.
• Como se chama o único personaxe con nome desta historia?
Bichini Bianchini
• A que se dedica?
É contable nun banco. É contable nunha empresa.
• Onde transcorre a acción?
• Que explicación se dá no texto á chuvia de sombreiros?
2. Segundo o lugar en que transcorre a acción, en que dúas partes podes dividir o texto? Di
onde empeza e onde termina cada parte.
3. Busca e copia estes datos.
• O nome do autor do conto:
• O título do libro en que aparece o conto:
234698 _ 0001-0061.indd 57234698 _ 0001-0061.indd 57 25/11/09 16:43:0725/11/09 16:43:07

Nome Data
Un lugar único
Seguro que tes oído falar do Coliseo,
un dos monumentos máis grandiosos dos antigos
romanos. Trátase dunha construción
de proporcións colosais, que está situada
na cidade de Roma.
Desde fóra, o Coliseo parece un enorme
anel de catro pisos. Ao principio, o exterior
do edificio estaba recuberto de mármore de gran
calidade, o que o facía aínda máis fermoso.
No interior, as bancadas rodeaban a arena, que era o lugar onde se celebraban
os espectáculos. Baixo o chan había galerías, cuartos, gaiolas e ata unha especie
de ascensores para subir e baixar os homes e os animais! Desde logo, o edificio estaba preparado
para todo; por iso, cando chovía ou ía sol, podía cubrirse cun xigantesco toldo.
E para despregalo cumprían centos de homes traballando á vez!
O público entraba ao Coliseo polos arcos da planta baixa. Unha vez nas bancadas, cada
un colocábase segundo a súa clase social. Abaixo, os senadores, separados da arena por un alto
muro e unha rede, por se algunha fera se achegaba demasiado! Eran os privilexiados
e dispoñían de asentos de mármore cos seus propios nomes. Máis arriba colocábanse outros
cidadáns importantes e na parte máis alta, de pé, o pobo.
Como podes supoñer, a inauguración do Coliseo foi unha festa grandiosa, á medida
do edificio. Con tal motivo celebráronse xogos que duraron cen días, e sacrificáronse
uns cinco mil animais.
Durante anos, houbo alí loitas de gladiadores, pelexas de feras e, incluso, combates navais.
E é que en poucos minutos o chan podíase encher de auga a través dun enxeñoso sistema
de canles!
A maxestosidade do Coliseo resistiu o paso do tempo. Aínda hoxe parece que podemos
oír alí os ruxidos das feras ou os gritos afervoados do público que aclama os seus ídolos:
os gladiadores.
1. Que cres que significa o adxectivo colosal? Marca.
xigantesco de columnas
oloroso colonial
2. De que trata este texto? Escribe unha oración.
■ Escribe para o texto un título que recolla o contido.
Ficha
20
234698 _ 0001-0061.indd 58234698 _ 0001-0061.indd 58 25/11/09 16:43:0725/11/09 16:43:07

3. Busca no texto palabras que correspondan a estes significados:
▼ ▼
4. Numera os parágrafos e escribe xunto a cada pregunta en que parágrafo podes localizar
a resposta. Despois, contesta as preguntas.
• Como é o Coliseo por fóra? Parágrafo número:
• Como é o Coliseo por dentro? Parágrafo número:
• Como se situaba o público? Parágrafo número:
• Como foi a inauguración? Parágrafo número:
• Que se celebraba alí? Parágrafo número:
5. Marca a afirmación correcta.
No texto faise unha descrición do Coliseo.
No texto explícanse as fases da construción do Coliseo.
No texto compárase o Coliseo con outros edificios famosos.
6. Resume brevemente a información máis importante do texto Un lugar único.
Tea que se usa para dar
sombra nalgún lugar.
Rocha calcaria, dura, de varias
cores que se emprega,
por exemplo, para cubrir chans.
234698 _ 0001-0061.indd 59 14/12/09 16:52:13

Nome Data
Ficha
21
Deméter e Perséfone
Segundo unha antiga lenda, Deméter, deusa da agricultura, tiña unha filla moi querida.
A rapaza chamábase Perséfone e era a alegría da súa nai. Un día, mentres a deusa
se ocupaba dos campos e dos seus froitos, oíu un berro da súa filla.
–Perséfone!, que foi? –preguntou alarmada.
Pero o silencio foi a única resposta que obtivo. Non encontrou ningún rastro
da moza e comprendeu que algo grave lle ocorrera. Desesperada, saíu en busca dela.
E durante nove longos días camiñou sen descanso preguntando a todos pola súa filla.
Ao décimo día, o Sol deulle a resposta:
–Perséfone foi raptada por Hades, o deus que vive no reino das sombras.
Aquela noticia sumiu a Deméter nunha fonda tristeza. A causa da súa pena, a deusa
descoidou as súas obrigas e os campos deixaron de dar froito. As terras parecían sen vida.
–Como sigamos así, imos morrer de fame –lamentábanse os campesiños.
Os deuses sentiron compaixón da miseria dos humanos e suplicáronlle a Deméter
que devolvese a fertilidade aos campos.
–Só o farei se volvo ver a Perséfone.
Entón os deuses falaron con Hades para convencelo de que deixase á moza regresar
coa súa nai. Hades accedeu cunha condición: cada ano, Perséfone debía pasar uns meses
xunto a el, no reino das sombras. E así se acordou.
Cando Deméter volveu ver a súa filla, sentiu tal alegría que agromaron as flores,
multiplicáronse os froitos e as árbores cubríronse de novo de follas…
Desde aquela, cada ano, na época en que Perséfone está xunto a súa nai, a terra
florece e os campos énchense de froitos. E tamén cada ano, cando Perséfone regresa ao reino
das sombras, a terra cóbrese cun manto de tristeza e a vexetación desaparece durante
uns meses.
1. Contesta sobre a historia que liches.
• Quen é a protagonista? E o antagonista?
• Que problema se lle presenta á protagonista?
• Que ocorreu entón na Terra?
• Como se solucionou todo? Quen interveu para solucionalo?
■ Di cal é o fenómeno da natureza que explica este relato.
234698 _ 0001-0061.indd 60234698 _ 0001-0061.indd 60 25/11/09 16:43:0725/11/09 16:43:07

2. Explica coas túas palabras o significado denotativo das palabras primavera e outono.
■ Agora que coñeces a historia de Deméter e Perséfone, imaxina que significado
connotativo poderían ter esas palabras para Deméter.
3. Marca o significado da expresión destacada.
Perséfone estaba na flor da vida cando foi raptada.
Era moi nova. Era moi guapa. Era moi simpática.
4. Elixe e escribe un breve diálogo entre algún destes personaxes:
Deméter e Hades Perséfone e Hades Os deuses e Hades
5. Imaxina e describe o reino de Hades.
6. Elabora un programa de festexos para recibir a Perséfone cada primavera.
234698 _ 0001-0061.indd 61234698 _ 0001-0061.indd 61 25/11/09 16:43:0825/11/09 16:43:08

234698 _ 0062-0095.indd Sec1:62234698 _ 0062-0095.indd Sec1:62 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
1. Análise do grupo nominal
2. Análise de demostrativos
3. Análise de posesivos
4. Análise de numerais e indefinidos
5. A conxugación verbal: 1.ª conxugación
8. Os verbo ser e ir
9. Análise verbal: raíz e desinencias
10. Análise de adverbios
11. Análise de enlaces
12. Frases e oracións
13. Análise do suxeito e do predicado
14. Análise dos complementos do verbo
15. Análise e clasificación de oracións
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:63234698 _ 0062-0095.indd Sec1:63 1/12/09 16:20:401/12/09 16:20:40

Análise gramatical
Ficha
1
Nome Data
1. Copia os grupos nominais do seguinte texto. Despois, subliña o núcleo.
Mariña visitou onte a cidade da Coruña. Gustoulle moito o acuario. Disque
había cada peixe! Incluso unha quenlla! Ao saír, unha amable guía regaloulle
unha camiseta moi bonita. Ten un simpático golfiño pintado.
2. Sigue o exemplo e analiza estes grupos nominais.
Exemplo:
Unha man ▶ Determinante: unha.
Núcleo: man.
Esta noite ▶ Determinante:
Núcleo:
Varios ▶ Determinante:
cans Núcleo:
Un rapaz ▶ Determinante:
simpático Núcleo:
Complemento:
3. Forma grupos nominais cos seguintes determinantes.
uns aquelas
a nosa os meus
algúns dous
4. Forma grupos nominais cos seguintes núcleos.
rúa caderno
raposo albanel
música película
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:64234698 _ 0062-0095.indd Sec1:64 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
Ficha
2
Nome Data
1. Subliña os demostrativos das seguintes oracións.
• Ese cuarto está moi desordenado.
• Esta mañá estiven falando con esa amiga túa.
• Aquel coche verde é o que mercou miña nai.
• Roi non quere este xersei; prefire aquela chaqueta.
• Eses cravos son os únicos que serven para colgar estes cadros.
• Aquelas rúas permanecerán cortadas mentres duren esas obras.
• Decidiches facer aquilo do que falamos?
• Non estou de acordo con iso.
2. Analiza os demostrativos que subliñaches. Para iso, sigue o exemplo.
Clase de palabra Xénero Número
ese demostrativo masculino singular
3. Completa coa contracción de preposición (en, de) e mais demostrativo no xénero
e número axeitados.
• Non me gusta a cor pantalóns.
• O verán pasado estivemos fermosa vila da que falas.
• Gardei os documentos caixón do moble.
• Esas mochilas son rapaces que están no ximnasio.
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:65234698 _ 0062-0095.indd Sec1:65 1/12/09 16:20:411/12/09 16:20:41

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
3
1. Subliña os posesivos das seguintes oracións.
• Iria atopou o meu caderno debaixo dos seus libros.
• A túa nai estivo falando coa miña.
• Emprestoume a súa bicicleta e mais o seu casco.
• A vosa casa está moi preto da nosa.
• As da bolsa son as túas mazás e aquelas da cesta son as súas.
• Os meus avós foron de viaxe a Madeira e atopáronse cos teus.
2. Analiza os posesivos que subliñaches. Para iso, sigue o exemplo.
meu posesivo masculino singular
3. Clasifica os seguintes posesivos segundo o exemplo.
Un posuidor Varios posuidores
noso
noso teus
meus vosas
seus súa
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:66234698 _ 0062-0095.indd Sec1:66 1/12/09 16:20:411/12/09 16:20:41

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
4
1. Subliña os numerais do seguinte texto.
Vai comezar a carreira! As oito corredoras están preparadas. Un, dous,
tres! Xa! Margarida, que sae de cuarta, adianta coma un foguete as súas
rivais e..., Margarida entra na meta primeira e Lucía, segunda!
Por quinto ano consecutivo, a medalla de ouro é para Margarida.
2. Clasifica os numerais que subliñaches na seguinte táboa.
Cardinais Ordinais
3. Arrodea os indefinidos que aparecen nestas oracións.
• Que ningunha persoa saia antes de rematar.
• Perdemos toda a tarde intentando resolver ese xeroglífico.
• Creo que ten poucas ganas de ir ao cine e moitas de quedar na casa.
• Esa camiseta ten demasiadas cores, non me gusta nada.
• Faltou á clase varios días por mor da gripe.
• Estiven en Santiago de Compostela moitas veces.
4. Analiza os indefinidos que subliñaches. Para iso, sigue o exemplo.
ningunha indefinido feminino singular
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:67234698 _ 0062-0095.indd Sec1:67 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
5
1. Completa a táboa coas formas do verbo xogar (1.ª conxugación).
Formas persoais
Modo indicativo
Presente
Pretérito perfecto
(Pretérito)
eu xogo
ti
el
nós
vós
eles
Pretérito imperfecto
(Copretérito)
Pretérito pluscuamperfecto
(Antepretérito)
Futuro Condicional
Modo subxuntivo Modo imperativo
Presente
(Pretérito)
Presente
eu xogue
ti
el
nós
vós
eles
Formas non persoais
Infinitivo Xerundio Participio
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:68234698 _ 0062-0095.indd Sec1:68 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
6
1. Completa a táboa coas formas do verbo coñecer (2.ª conxugación).
Formas persoais
Modo indicativo
Presente
Pretérito perfecto
(Pretérito)
eu coñezo
ti
el
nós
vós
eles
(Copretérito)
(Antepretérito)
Futuro Condicional
Presente
(Pretérito)
Presente
eu coñeza
ti
el
nós
vós
eles
Formas non persoais
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:69234698 _ 0062-0095.indd Sec1:69 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
7
1. Completa a táboa coas formas do verbo conducir (3.ª conxugación).
Formas persoais
Modo indicativo
Presente
Pretérito perfecto
(Pretérito)
eu conduzo
ti
el
nós
vós
eles
(Copretérito)
(Antepretérito)
Futuro Condicional
Presente
(Pretérito)
Presente
eu conduza
ti
el
nós
vós
eles
Formas non persoais
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:70234698 _ 0062-0095.indd Sec1:70 25/11/09 16:37:4525/11/09 16:37:45

Análise gramatical
Nome Data
Ficha
8
1. Completa a táboa coas formas dos verbos ser e ir.
Formas persoais
Modo indicativo
Presente
Pretérito perfecto
(Pretérito)
eu son / vou
ti
el
nós
vós
eles
(Copretérito)
(Antepretérito)
Futuro Condicional
Presente
(Pretérito)
Presente
Formas non persoais
ser / ir
234698 _ 0062-0095.indd Sec1:71234698 _ 0062-0095.indd Sec1:71 25/11/09 16:37:4625/11/09 16:37:46

Recursos lingua6º

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (15)

More from LOPEZMOURENZA

More from LOPEZMOURENZA (20)

Recursos lingua6º