Luis Alavez Bautista

DISTRIBUCIÓN GRATUITA
Si láku&dsà
dsa k@# • dsa chää Jájui m& #ie • chinanteco Valle Nacional • dsa k@# • dsa chää Jájui m& #ie

Chinanteco VN M3 LA f.indd 1

#>&à jne kiä# is&n jne jà@. J}g jmeï kia# dsa k@#

Ní si laa já kàlaj} #tá imitâ# dij&ng
likuë# ala# #@&à dsa kiä# i#s&n #dsa
kiä# j}g jm#eï kia# dsa k@# chä jájui,
kiä# jajmó# makê ne tá i jaa si. Kiä#
si laa #niudsa liku# dsa #liû ní lá#@&à
dsa kiä# is}n dsa j}g jmeï.

Leo y escribo en mi lengua. Chinanteco Valle Nacional

En este material encontrarás
diferentes actividades con
el propósito de continuar
con el aprendizaje de la lectura y
la escritura del Chinanteco Valle
Nacional. Además, te ayudará a
poner en práctica el conocimiento
que tienes sobre la lengua en
diferentes tipos de textos que
descubrirás en el.

Libro del adulto
Si kia# dsa käâ#

Leo y escribo
en mi lengua.
Chinanteco
Valle Nacional
#>&à jne kiä#
is&n jne jà@.
J}g jmeï kia#
dsa k@#

dsa k@# • dsa chää Jájui m& #ie • chinanteco Valle Nacional • dsa k@# • dsa chää Jájui m& #ie • chinanteco Valle Nacional

11/07/12 02:43 p.m.

Chinanteco VN M3 LA int.indd 1

04/07/12 11:20 a.m.

Créditos a la presente edición
Coordinación académica
Sara Elena Mendoza Ortega
Elisa Vivas Zúñiga
Flor María Kobe Guzmán
Carmen Díaz González
Javier Avelino Fernández
Luis Alavez Bautista

Coordinación gráfica y cuidado de la edición
Greta Sánchez Muñoz
Adriana Barraza Hernández

Autoría del prototipo
Guillermina Duarte Hernández
Elisa Vivas Zúñiga

Seguimiento editorial
María del Carmen Cano Aguilar

Adaptación para la población hablante
de chinanteco Valle Nacional
Leticia Cruz Cruz
Asesoría académica
Ana Isabel Jacinto Hernández
Revisión técnica
Maribel Eloisa Hidalgo Morales

Seguimiento al diseño
Ricardo Figueroa Cisneros
Jorge Alberto Nava Rodríguez

Supervisión editorial
Marlik Mariaud Ricárdez
Revisión editorial
Hugo Fernández Alonso
Agustín Escamilla Viveros
Laura Sainz Olivares
Alma Alicia Naves Merlín
Diseño de interiores
Jorge Guillermo Aguilar Picasso
Diseño de portada
Fabiola Escalona Mejía
Diagramación
Jesús García Morales
Norma García Manzano
Ilustración de interiores
Ernesto Arce Ortega
Ismael David Nieto Vital
Dalia Lilia Alvarado Diez
Juan Jesús Sánchez Muñoz
Alejandro Villalobos González
Ilustración de portada
Cristina Niizawa Ishihara
Fotografía
Pedro Hiriart y Valencia
Guadalupe Velasco Ballesteros
Jorge Alberto Nava Rodríguez

Leo y escribo en mi lengua. Chinanteco Valle Nacional. MIBES 3. Libro del adulto. D. R. 2012 ©Instituto Nacional para la
Educación de los Adultos, INEA. Francisco Márquez 160, Col. Condesa, México, D.F., C.P. 06140.
Esta obra es propiedad intelectual de sus autores, y los derechos de publicación han sido legalmente transferidos al INEA.
Prohibida su reproducción parcial o total por cualquier medio, sin autorización escrita de su legítimo titular de derechos.
ISBN Modelo Educación para la Vida y el Trabajo. Obra completa: 970-23-0274-9
ISBN MEVyT Indígena Bilingüe con Español como Segunda Lengua: 970-23-0500-4
ISBN Leo y escribo en mi lengua. Chinanteco Valle Nacional. MIBES 3. Libro del adulto: En trámite
Impreso en México

Já tö i #@&à dsa
Mijniì

5

Laí

6

#Nang 1

11

Tareé 1

12

Tareé 2

30

Tareé 3

52

Eksamen i ngãïdsà ïä#

70

#Nang 2
Tareé 1

78

Tareé 2

94

Tareé 3

113

Eksamen i ngãïdsà ïä#

131

Músi ja s}ndsà imakamitä


77

139

04/07/12 11:20 a.m.

Ejnè tsëë:

Ejnè w} jui tsëë:

Ejnè të estado kia#:


04/07/12 11:20 a.m.

Mijniì
Si kia# dza käâ# kajmodzà i#@& dz@&dzà #ning, ní
si j&ng dyä# kala#ei ní j}g kiä# tá i jmó# j&ng ij&ng
mi#a@ kiä#ã iliñ@ë# kur@ ja @#@ kiä# ja s&ng j}g ní si.
L@a r@töö tõ dsü# #nang j}g. Lak&ng #nang r@töö
#n@& tareé. J@} tareé j&ng, töö si# j}g i #@&a dsa
j&ng liñiidsà, j&ng nakadsã dsag kala# ala# jmodsà
dyio ja #@&a (kia# niu# i#@&adsà kiä# itä# dsi&dsà j}g
#@&a), ni jmuwei kia# j}g ds&i kiä# ja #@&à dsa j}g tij,
j&ng k&ng imitä# jmó# ala# s&ng j}g kur@ ní si kiä#
ja jmo#° naju ti#ëê. J&ngma mila@# ja likuë# isi# kia#
já@#dsà j}g jmeï kiä#ã t@& bá# #oug ilikuë# ime#.
Ja mi#öü# kiä# si laa kuedsa si #@&à dsa, k&ng músi
ju&# kiä# k&ng si já tioó# j}g sàku#dsà j&ng jmo
jna¢n j&g i ikië# #ning tìä já jmo# tá. Kiä# ij&ng, di#
iku&dsà takaja@ kia# makë ne j}g, jmó# tsü ne tá
im&a ní si laa.
Kulé #io# jë# #na# dí# mila@# @# si kalakadsã j@.
#N&ng jna@n ku# #na# kalaj} bij kiã#ã ja @# si.


04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Laí
K&ng laí dyiä#ning kia# tak&ng si, j&ng ij&ng jmò j}g kia# tá ilé kö# kàlaj}
j}g ir@töö ní si itio# s@tu#.

Nìó# laa jmo j}g kia# kalaj} tá ijmó# ní si l@a kia# jáliñ@ë#ë
i ~# kiä# si já #@&à dsa tij.

J}g ku& já dyiedsa k&ng j}g. Laí laa jmo j}g i já#i
kur@ nìó# kiä#/ò j}g ritöö j&ng dyí# a já #niu# #@&à dsa
ò s}n dsa.

Irijia@ ds@&dsà niü# i #@&à. Laí laa jmo j}g kia# tá ijmó# ir@
jia@ oug ò j}g ijmó# r@töö ní si, j&ng #niu# já#i nìó#, seyo,
akô te letra, ë, i kur@ tijní kiä# músi ikuë#.

#>&a j}g töö. Kiä# laí laa jmo j}g in}#¢ ò ~ j}g töö si j&ng
kâ# #í. Náju l@ê# sàtee imana#i# k&ng rô, j&ng dyia@# oug
j}g, jmo# o @# si# lakö# rô l@ê# #niu#.

Riñ@ê#dsà j}g töö. Laí laa t&#ning já dyia@# oug kiä# iliñi#
e j}g chíkiä jmáï töö ní si na #i#.

6

04/07/12 11:20 a.m.

#>&a jne kiä# is&n jne ja@. J{g jmeï kia# dsa k@#

Ala# l@a lak&ng ne j}g. L@a k&ng laí ijá#ì j&ng likuë# ala#
tio# makë ne j}g (tala kudsû#, e ne já@dsa, ala# dsa@ j}g
ir@jia@ ds@&dsà) firma, seyo, akö# te kiä ala# l@a letra, e ë,
e músi kiä# e imè# dsëê #niu# kia# j}g ijmodsà.
Já #@&à dsa j}g tij.
• Jmodsa j}g tá ilé si @}à dsa j&g j&ng jáidsa alá#
dsa@ dsij i #@&adsà, akö# tij kiä# alá# dsa@ dsij.
• Jmodsà j}g tá ilé j&ng lileí i #@&à dsa kia# k&ng j}g
r@töö j&ng chii iliju&# j}g si# leí laa #@&à dsa.
#>&à dsa j}g tij ir@töö si.
• Jmodsà j}g kiä# dsa i #@&àdsà tà#u} ir@töö.
• J&ng dyiédsà é #niu# ju&# dsa kajmo j}g r@töö.
• Mitâ i #@&à dsa j}g tij j&ng eé# dsa shâ#.
• Jmodsà j}g tá ilé j&ng tä# oug i #@&à dsa, j&ng já#ì:
ála# @#, júla ala# dsa@ dsij, leí ála#dsa@ j}g i #@&à dsa
mal@a kiä# ij&ng jmó# j}g náju e l@ë# #niu# ime#.

Ní si kiâ# dyiã# laí laa ijmo j}g e jmáï jmá# tá si i #@&à
dsa kiä# ij&ng jmó# tá k&ng já r@töö kàlaj} ilikuë#.

Náju já#ì nìó# laa liñi# e tá lé j&ng kiä#ij&ng mila@# jmó# ü
kurí@ já s&ng si.

7

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

1.__
2.__
3.__

Jmodsà programa ala#s}n. Kiä# laí laa t&#ning ju# in
dsa kia# si s&ng, é j}g juai#dsà, alá# juai#dsà i alá# jmó#
r@töö si já s&ng.

R@s}n j}g. Laí laa dyã# ijmo j}g ja j@} jále lijmó# kopiaá
ò s&ng il@ê jú# já s&ng si.

Jai kiä# i jmong# j}g töö. Laí laa jmo idyia@# oug já
kadsã s&ng #niu# já#i ir@töö imi#n@ng ju# juai# dsa, j&ng
já#i kalá# j&ng jmó#u j&g r@s&n #lai#, náju #niu#.
Köö#dsà j}g. Jala likuë# ala# tili&} makë ne j}g j&ng ala#
l@a músi itöö j}g i #@&a dsa kiä# is&ndsa ika#i#i ní lak&ng
tareé.
Náju já#ì nìó# laa liñi# e tá lé j&ng kiä# ij&ng mila@# jmó#ü
kur@ já s&ng si.

#Nangdsà kàlaj} ala# s&ndsà j}g r@töö ní si kiä# j}g
jmëï.
Jmodsa si i #i&adsà j&ng lit@ë dsa imè# ala# s&ndsa j}g
r@töö ní si kiä# j}g jmëï.

8

04/07/12 11:20 a.m.


Riñ@ê#dsà j}g kiä# iliku#dsà ala# r@töö ní si kiä#
j}g jmëï.
Eedsà #lü ne tá já mijnidsà ala# s&ndsà j}g r@töö ní si
kiä# j}g jmëï já töö makë né j}g.

Jmodsà ala# S&ndsà kur@ i r@töö ní si kiä# j}g jmëï.
Tá imi#a@ kia# dsa iliñ¢êdsà si imaka#~dsà kia# ala#
s&ndsà kur@ j}g jmëï kia# dsa chä Jájui ò já@ dsa k@#.

9

04/07/12 11:20 a.m.


04/07/12 11:20 a.m.

#Nang 1
Dsachi# kiä# dsa käâ#:
• #Nang máï ala# ju# j}g il@ë
ritöö ní músi.
• Jái e r@ju# kiä# i#niu# ju©#
kàlaj} j}g r@töö.
• Milá@ jmó tá kiä# si já #@&à
dsa tij.


• Jái ala# l@a músi j&ng likuë#
a já jmá# tá làk&ng j}g r@
töö.
• S&n ala# jmó# k&ng músi:
#nang oug, jmó si j&ng
jmóng jati#ë jmáï s&ng.
• Mañidsà alá# l@a já@# #ning.

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tareé 1

I#niu# mitiì:
• Jái j&ng íi j}g r@ju# músi r@s}n r@jü# #n@& dyiä#
ili#niu# ju&# j}g.
• Mañí#ï ala# l@a músi r@s}n r@jü# #n@& likuë# alá# til@&}
lak&ng ja~.
• Ju&# kiä# j}g kiâ# é r@ju#, inar@ñ@é#e kia# músi r@s}n
r@jü# #n@& làníí j&ng likuë# é liju&# j}g r@töö.
• Íi tij.
• Jmó# j}g it©töô ní si jmodsà j}g.
• S}n ní si jmodsà j}g imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë si jmodsà j}g.
• Jmó# j}g alá# töö ní músi r@s}n r@jü# #n@& kiä# si
jmodsà j}g.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# músi r@s}n r@jü# #n@& kiä# si
jmodsà j}g.
• Küûg j}g kia# músi r@s}n r@jü# #n@& kiä# si jmodsà
j}g.
• Liku#dsà ala# s&ndsà jula ala# dsa@ dsij jmáï #l@adsà
tij, ku#e# kiä# jmáï dsa@ dsij tà#u} já #l@adsà.

12

04/07/12 11:20 a.m.


Jái nìó# j&ng íi ir@töö.

Ku&jnè si jmodsà j}g laa
j&ng liñi# tä#jmi#ö# jnang
isàmajïï# ime# pí# uài.

Ti#má# #laí#, jái jnè.

Dyié j}g.
¿É músi ku& chim}?
¿Máka #iéi# músi jni làlá?
¿Á makàjái#?

Íi j}g r@töö.
13

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#Náng ní músi ju&# músi r@s}n r@jü# #n@&. “Nájù #n&ng lìjuä#…
~#@ jmó í j&ng achí ijê#”, íi ir@ju# làníí, ir@ju# jámatâ# kiä# nió#
j&ng dyié j}g.

14

04/07/12 11:20 a.m.


Ngâï é r@ju#.
¿É r@jiá@ oug naka i#i làníí ir@ju#?
¿Akô# ja~ l} músi?
¿Là r@ju# jámatâ#, nai# j}g r@ñ@é# làníí ir@töö làk&ng ja~ músi?

Íi músi r@s}n r@jü# #n@& j&ng jaí náju imir@jiá@ oug r@töö si.
¿J}g na í#i makê til@a kiä# imir@jiá@ oug?
¿É j}g i m@é nadsâ#?
15

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jmó jú kia# j}g ds&@.
Kiä j}g ritöö ní músi r@s}n r@jü# #n@& dsoó# #niu# mitiì kiä#:

a) 4 jné# já r@s}n
b) 4 ja~
ch) 4 mó#
¿Akô# jné# já r@s}n l} jáma #n@& ja~?
a) 6
b) 4
ch) 3
Já làníí ja~, “Nájù #n&ng lìjuä#… ~#@ jmó j&ng achí ijê#”, ¿é liju# làníí ja~ laa?
a) Já mamilá@ dsa kàlaj} ir@töö
b) Já milá@ kàlaj} ir@töö
ch) Já kadsä kàlaj} ir@töö
¿In kajmò tá jákajmo dsa músi r@s}n r@jü# #n@&?
a) ÑIJUI JŒG JMO TUMŒ› kiä# coepra
b) sep
ch) inea

16

04/07/12 11:20 a.m.


S}n ds ds&@, s sàds&@ j}g ir@töö u&à.
Mids&@ j{g

ds

s

T©a #niu# jmo tá ku©dsà j}g jmodsà í j&ng sajî#dsà uài.
Jï# dsa uài dyinéi, kia# tum&à kiä# jánun.
J&ng li#öüdsà sajïî#dsà uài #niu# ku&dsà j}g kia# t©a.

Kàlaj} ir@töö ní músi r@s}n r@jü# #n@& lé lilé:
a) Lùk&ng j}g töö làníí
b) Kia# k&ng j}g töö làníí
ch) Tõ j}g töö làníí
Músi kia# ir@s}n r@jü# #n@& lia júla l@a:
a) K&ng periódiko
b) K&ng rebista
ch) K&ng mó# l} #n@& dsoó# kiä# jñ}¢ ní.
Dsa@# oug...
K&ng músi r@s}n r@jü# #n@& l@a músi ijmó j}g kia# kàlaj} i#niu# kia# dsa.
R@töö j}g kia# tum&à, ilé #í, itë dsajmuwéi, kiä# imè# isi#.
Ní músi r@töö j}g kö# làníí kiä# ir@ju# jámatâ#, já jmodsà j}g, kia#t©a já jmodsa kiä# já u&#dsà.

17

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#>&à dsa j}g tij
Íi tij j}g ir@töö, jmó í já ~# kur@ j}g.
Kö# làníí ~#@ ku#ña# tà#u& j&ng, dyié inar@ñ@ë#.

J}g dyie dsa kia# ju{#
Châ tä ja# t~#dsà ju{#. Ju{# miläâ jä ja# sàchii kú#a@ pá, j&ngna mil@aá
júla l@a kia# lujä tä. K&ng jmáï kaju#j a# kadsái# jä tä pá kú#a@:
—Ku} katí kú#a@# dí# ejnè jëê# go.
Tä éi mikaku© kati kú#a@ j&ng àchí màkajä#i ja#.
J&ngba l@a kú#a@ ju{# naà pá.
Agustín Días
Kaji&#: J. Manuel Idalgo Péres
Dyí má# kia# játë Chiapas

Dyié j}g
¿É uê najë#ë mi najmó# i #@&àdsà?
¿É j}g sanatãä# jú#? ¿É l∆kuín?
¿É l@ë# l@a j}g ir@töö?

18

04/07/12 11:20 a.m.


Ñi#ï...

a #niu#, dyiä# dsa é
#~dsà tij, niú# ijmo ds
Náka
gou# j}g kur@, jë# kiä#
j}g #niu# liju&#, j&ng
ilé #io# jï# dsa náng.

Íi si “Jä chikiij kiä# jä chím&a#”, ní Si #@&a dsa
kiä#ä, j&ng jmó kujiâ j&ng ~#@ tij.

Kiä# j}g r@ju# u&à mitâ#ã ~# kur@ si kiä#.
• Íi j}g r@töö tà#u& j&ng jái é #niu# ju&#.
• Ju}# kur@ alá# #@&adsà làk&ng j}g.
• Jïë ku#na námana i#i já r@töö k&ng koma kiä# k&ng punto, punto
s@juu, ò k&ng #matii tar@sie.
• Íi kur@ jmáï já ngäï dsa j}g, ò ju#dsà j}g g&@.
• #Niu# liñi# kur@ j}g ir@ju# làníí, ja~ mo# já r@töö ín dsa kajmò éi kiä#
dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#. J}g laa #niu# jmo dsa tajiä niú#
imilá@dsà #@&à.

19

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái nìó# j&ng ~# ir@töö.

Tañií#di jmodsà omenaje
kia# bandera?

Jäã, paá.

Dyié j}g j&ng ngäï# é r@töö.
¿É l} ní nìó#?

20

04/07/12 11:20 a.m.


¿É né j}g ∆&a dsagiu#?

¿Á makajai# r@s}n j}g làlaa?

¿É né j}g dyä# ní si laa?

¿Mákas}ng #ning k&ng rô si j}g làlaa?

21

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái j&ng íi j}g r@töö. Jnéï kiä# k&ng l&&# j}g itöö làníí kia#
làk&ng ja~.

SI jmodsà j}g
Jmodsà j}g kiä# kalajâ ime# töü# kia# t&a lune k&ng
lunes 23 ts@# agosto kia# ñii 2010, í jnáng kia# bandera di
mila~ jnang ée si kia# ñii laa agosto 2010-julio 2011.
Dsa jmo j}g
Dsa kië ní kiä t&a

S}n ds ds&@, s sàds&@ j}g ir@töö u&à
Mids&@ j{g

ds

s

Si jmodsà j}g achii iú firma kia# dsa ò #niu kia# já jmodsà.
Si jmodsà j}g r@töö jmáï dsa ò jui já jaï#dsà j}g.
Si jmodsà j}g r@töö madyio kuu.
Si jmodsà j}g #niu# s}ndsà dí# ichii j}g jäï#dsà.

Dsa@# oug...
K&ng si jmodsà j}g achii uê r@s}n, já jmodsa j}g ilé ò nabí# lé. Si la ku&#dsà jä dsa o dsa juë #iú jmáï
#niu já jmodsà ò jmáï dsa sén si.

22

04/07/12 11:20 a.m.


1.__
2.__
3.__

S}n k&ng si jmodsà j}g, ilar@töö u&à.
Susana ïô j@} komiteé läädsà tá kiä t&à j&ng #niudsà tô#ü kàlajâ
tijmin ime# j&ng j}#dsa já dsií chilí kia# ime# töü# kinder.

S}n j}g #niu# jmodsà ní si jmodsà j}g, jái làr@töö i j}g i
ngäïdsà.
¿Ín dsa t}#dsà j&ng mi#a@?

¿É j}g dyiè dsa reunion?

¿Al@é#i, á j&ng é ora jmodsà reunion?

¿Ín dsa kië ní jmò reunion?

23

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kiä j}g imanas}ndsà, s}n k&ng si jmodsà j}g jála.

Náju #niu#, jmó#u kur@ j}g r@s}n kiä# j&g r@töö u&à mi#a@ kiä#.
¿Si jmodsà j}g kiä# r~töö jmáï dsa m@#£ mi#a@?
¿É j}g jmodsà ní si jmodsà j}g?
¿Át@# e ora jmodsà tájui?
24

04/07/12 11:20 a.m.


Tséi# jä dsa kiäâ# #ning jáidsà j}g k&ng.
¿J}g r@töö tijäâ kiä# kudsû# j}g si#? ¿Akô# l~?
¿Ju}# é j}g achii r@s}n kur@?

S}n kalá# j}g ní si jmodsà j}g nájù achii nal@a kur@ ò dsa
kiäâ# #ning naju# e na#@i.

25

04/07/12 11:20 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# músi r@s}n r@jü# #n@& kiä# Si jmodsà
j}g. ¿Lé liju# kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa?

Músi r@s}n r@jü# #n@&

Si jmodsà j}g

S}n j&ng dyié j}g.
¿Á tijní makê?

26

04/07/12 11:20 a.m.


¿Al@é#i á jmá#dsà tá làk&ng?

¿É l@& s}n dsà si laa?

Tâ# ds@& ala# s&n si kiä# jà@
Íi j}g j&ng já#ì làk&ng j}g töö kiä# ë li#

J@}kui
Dsa të munisipio kia# jajui kia# dsa k@# kiä# jne ïün jnáng ts@# mayo j&ng ma jné
nama já jm&a, ka#ë k&ng tõ chiú# kui dí# dsa töng k&@ kajmo k&ng jú janidsà ju
ju&#, ilidyio kia# dsajui di# iniô ku} kien lio. Röü#jnè ja s@ju jadyí k&ng l&# j@} kui,
dí# l@a kia# dsa k@# tá la jmodsà làníí di# ilaa bá ku© i g&#dsà jmáï kalaj}.
Namaka#i chiú# kui, röü#jnè jnè ma#, jm&#, ñ} kiä# jnì&ng. Jmodsà jën i jà

gü# jä#ñ} j&ng ds@kô sar@giü# tai kui.
Röü#jnè jù #na# jañiû# j@} kui, taka#l}@ nakawä#dsà dyinéï ka#u# #laí#, giin
dy&@dsà #io# jï# tiä i dyiè röü#jnè j}g kia# ku&.
Dsa kajmo: Leticia Cruz Cruz
Dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#: Leticia Cruz Cruz

27

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kiä# j}g r@töö kiä# ili# mikâ# niu# kuadro töö u&à jula l@a lei r@
töö làk&ng j}g. Jai imar@töö.
(´)

( )

(_)

já

ja

jà
jnè

jú
ku&

Dyi}# kiä# j}g kiä# e liju©# lak&ng né j}g inatio# makë nii.

Mi#yäâ j}g r@töö u&à kiä# j}g i l@a j}g r@.
Kalajâ
a) ku}
b) ku&
ch) ku©

g&a# t&@.

28

04/07/12 11:21 a.m.


jn~.

Ïû

a) ku}
b) ku&
ch) ku©
K&ng
a) jú
b) ju
ch) jù

M@jliaá l@a tii.

Juan
a) jú
b) ju
ch) jù

ameï kiä j&ng ds∆lë jmáï Mala@.

Íi j}g töö u&à j&ng jneï kiä# k&ng l&&# j}g r@töö kur@.
Röüg jne já jajái s@juu j@}kui kia#.
Röüg jne ja jajái s@juu j@}kui kia#.
Röüg jne jà jajái s@juu j@}kui kia#.
Letisia jnè lí jádsii kia#.
Letisia jne dsii lí jádsii kia#.
Jádsii kia# Letisia jné lí.

29

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tareé 2

I#niu# mitiì:
• Jái músi j&ng i j}g r@ju# kiä# nìó# j&ng dyiä# ili#niu#
ju©# músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#.
• Ñii#i ala# l@a j}g r@ju# músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa
käâ#.
• Likudsa j}g ichíliëê jmáï tioó# ní músi kâdsà í
jáds& #ë# kia# dsa käâ# Mitâ i #@&à dsa j}g tij.
• #Nang j}g it©töô ni si kìa# si ke@dsà j}g.
• S}n j&g ni si ke@dsà j}g j}g imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë si kia# si ke@dsà j}g.
• Jái j}g alá# töö ni si kia# músi kâdsà í jáds& #ë# kia#
dsa käâ# kiä# si ke@dsà j}g.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# músi kâdsa í jáds& #ë# kia#
dsa käâ# kiä# si ke@dsà j}g.
• Küûg j}g kia# músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#
kiä# si ke@dsà j}g.
• Liku#dsà ala# s&ndsa letra m, ñ, n, l, jm, jñ, jn, jl,
isa#l@a#dsa kalachöds@& kiä# ijmodsà kalachögds@&
nakat@ já #l@a#.

30

04/07/12 11:21 a.m.



¿Á nuñie#?

Nuñie un#ê# m&à.
Centro de Salud

Mitää jne ds@#ê# dy}@ kalá#
àchí kàñié jne dí#ei tá.

Gu kùl@& laa, nabitiö#
dsa &i#.

Dyié j}g.
¿É músi l@ë#ç kië dsagiu# ní jugóu?
¿É tá jmá#dsà músi j&ng?
¿Á jmá#dsà tá músi j&ng?

Íi j}g r@töö.

31

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#Náng ní músi ju&# kiä# músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#,
i ir@ju# làníí, ir@ju# jámatâ# kiä# nìó# ë j&ng dyié j}g.

32

04/07/12 11:21 a.m.


33

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

34

04/07/12 11:21 a.m.


Ngâï é r@ju#.
¿É l@a l@ê#ë l~ madyio ja~?
¿É l@ê#ë liju# làk&ng ja~ músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#?
¿É l@ê#ë liju# nìó# r@töö ní kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#?

Íi kala# Músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ# dyié é ngäïdsà.

Íi lar@töö si j&ng ngâï é r@ju#.
¿Alá# tsëë làk&ng ja~ músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#?

¿Ín kajmò músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#?

35

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

¿Ín dsa tää mikâg músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#?

Kö# làníí ja~ r@ju#:
a) Jmáï bakuna
b) Akö# të kiä# i #ñé dsa
ch) Kàlaj} dato kia#dsà
Já r@töö Td liju©#:
a) E dsá@
b) Jmáï bakuna ds@#ë#dsà
ch) Akô# lé lids& #ë#dsà
¿Á ja~ r@töö akô# të kiä# i #ñé dsa?
a) Dsä# dsá@
b) Já r@töö bakuna tädsà
ch) Kö# io jáds©@ li#ñé

36

04/07/12 11:21 a.m.


S}n ja jní ti&g j}g èi ní músi kâdsà í jáds& #ë# kia# dsa käâ#.

37

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

38

04/07/12 11:21 a.m.


39

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Ñi#ª...

dsa
a käâ#. L@& músi i jmá#
kâdsà í jáds& #ë# kia# ds
K&ng músi
& #ë# j&ng salidsó#dsà
dsà í e bakuna tädsà ds
tá dí# kiä# ij&ng kâ
a matö# kö# 60 ñii.
kàlajâ #io kiä# dsaño# ds
áï dsa, #io ò dsaño#,
& #ë# r@töö j}g laláa jm
Ní músi kâdsà í i ds
kuna kiä# é jmáï tädsa
áï kar@chädsa; jmáï ba
ñii iûdsa, é jm
ds&#ë# kia# dsa käâ#.
nìó# kia# já kajmodsà
tó# j~ dyiä# jnáng jmáï o
Kö# làníí o jáka
músi laa.

#>&à dsa j}g tij
Íi j}g làk&ng ijmo# #e# o làk&ng idyi# j}g.
a)
b)
ch)
ds)

Lij boleto. (Jmo# #e#)
Lij boleto. (Dyi# j}g)
Màds}@, j&ng liñí#. (Jmo# #e#)
Màds}@, j&ng liñi#. (Dyi# j}g)

¿Á til@a makë j}g r@töö a kiä# d?

¿Náju ~#@ kàlaj} kiä# k&ng dsíj il@ê#ë r@ñ@ê# kur@ kàlaj} j}g?

40

04/07/12 11:21 a.m.


¿É l@& l@ë# #niu# #@&à dsa kur@ làr@töö j}g kiä# ala# dsa@ dsíj?

Ñi#ª...

jmeï #niu# jmodsà
k&ng si kiä# lùk&ng j}g
Náka #l@&# ò #@&à dsa
ò kiâ# #ning dsa ~# si.
mal} j}g ku&dsà kajm
kur@ dí# jáj&ng

Íi tij j}g ir@töö u&à.
Kö# làníí mitâ# ~#@ ku#ña# tà#u& j&ng liñ@é# é #niu# ju&# j}g.

Konfusio ju#:
“Ju}# imañí#. Sàjmo kuë# isa makajái#, inaa bá# làdsó# dsa kuu#.”
“Náju kadsã# jä dsa dyiòn dsa ñi, jmó bíj ilikuë# ikuu# dsa éi.
Tanii dsa #lââ# ngâï ku#ñà# iku#dsa làj&ng.”
“Náka #l@&# kiä# ameï kiä# #niu# mití# i ju#dsà.”

41

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi kala# j}g làr@töö.
Làníí já r@s}n kudsû# j}g: làk&ng iku©dsà j}g.
Já matõ kudsû# j}g já r@s}n:
• kö# làníí j}g làk&ng ijmo# #e#;
• já matõ j}g íi làk&ng idyi# j}g.
Jámà #n@© jné# já r@s}n: íi làk&ng iku©dsà j}g.

Tâ# ds@& jne i#@&à
Nàr@ñ@ê# bá#jnè ir@ju# làk&ng já r@s}n kudsû# j}g.
Jã (
)
#Äâ (
)
Uê najëï ju&}# kur@ ir@ju# já r@s}n kudsû# j}g.
Jã (
)
#Äâ (
)

Íi si “Ja#umóng kiä# chím©a#”, ní si i#@&adsà kiä#ä,
j&ng jmó kujiâ j&ng ~#@ tij.
Kiä# j}g r@ju# u&à mitâ#ä ~# kur@ si kiä#:
• Jmó íj ala# dsa@ dsij já #@&a dsa làk&ng j}g.
• #L@á# kur@ ala# dsa@ dsij j&ng liñ@eï# j}g kiä#.
dsa mids&i k&ng j}g kiä# j}g si#. J}g laa #niu# jmo dsa tajiä niú#
imilá@dsà #@&à.
42

04/07/12 11:21 a.m.


Íi j}g, jái nìó# j&ng ~#@ ir@töö.
Dí# kajá #laí# jm&a ñii laa, ka#ë juu já kalaà# w}# j&ng Rodrigo dsijaá
kubaá Alfonso kiä j&ng achii kadsa@#dsà j}g kake@dsà k&ng si kiä# ime#
m&jm}ïdsà.

¿Ñé# manàr@#â #laí#
kubaá kiã?

Jäã, jm}ì, s}n k&ng
si é j}g míjuài#dsà.

Dyié j}g j&ng ngäï# e r@töö.
¿É l} ní nìó#?
¿É né j}g #niu# jmo dsagiu#?
¿É jmáï #niu# s}ndsa j}g làlaa ní músi?
¿Ín dsa s}n j}g làlaa?
¿Al@éi# makar@#niu# jmó# k&ng si ke@dsà j}g?
43

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái j&ng íi j}g r@töö. Nákal@a j&ng jná#ï kiä# k&ng l&&# e jmáï,
kiä# k&ng kuadro jmáï dsa s}n si, j&ng kiä# k&ng triangulo
jmáï dsa ìéi# si.

SI KE>DS› JŒG
23 tsi# agosto ñii 2012

Kubaá Alfonso:

Á∆ góu ñí jmó# juu já ka#ëë kiä# jm&a katá# bierne kiä# sá kàijuëê
yá, j&ng jmó# j}g kiä# kalajâ dsa tijmo tá kia# jui j&ng dyilê dsa
tañií#.
Na jêï.
Rodrigo

J}g r@töö niú# kuadro töö u&à jneé j}g dsa@ ní músi kia# si
ke@dsà j}g.
Jmáï jmodsà
seyo

numero

jmáï dsa

j}g töö ní si

s}n si

sàuê r@n@ê#dsà j}g

dsa tsei

nìó#

aidsà j}g

já töö kajné j}g

klabe j&ng

44

04/07/12 11:21 a.m.


Ñi#ï...

jäï#dsà o i ki}@dsà
sà j}g r@s}n kajné# j}g i
Kiä# si ke@dsà j}g já jmod
sà j}g ní jné músi pí#.
dsa taniì. Chii jmáï jmod
náju sal~ lil@&# kiä#
iu# jmó dsà kur@ j&ng
@dsà j}g i jâ#ï dsà j}g #n
Nákas}ndsà si ke
sà kiä# jmáï dsa
sa kia# si jä#ª, j}g jmod
liñ@ê#dsà: e jmáï, jmáï d
s}n si ke@dsà j}g.

1.__
2.__
3.__

S}n k&ng si ke@dsà j}g. Kiä# j}g kiä# j}g töö u&à.
Jákiâ#ä l@a k&ng negosio si# kaseta kia# jál@a#dsa j&ng kal@à# dsa Siudaá
ñii Jm&i iju#dsà gúte# katí dsagiu# Karlos Krus Martínez dí #l@à# jañiú#dsà
a la 6:00 tàka#l}@. J&ng #ning achii lé ligó#u gujmó# j}g dí# achä lijmò í
negosio kiâ#ä j&ng kuñeï# s&ng k&ng si j&ng jâ#ï.

S}n j}g ichíkiëê jmáï madyio i #niu# jmó ni si já jâ#ï j&g, kiä#
j}g r@ju# u&à mi#a@ kiâ#ä alá# jmó#.
¿Jmáï is}ndsà si ke@dsà j}g?

¿Ín dsa kia# si jä#ª?

45

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

¿É J}g #n@ng jâ#ª iliñii dsa?

Kiä# j}g imanas}ndsà, s}n k&ng si ke@dsà j}g i jâ#« kiä#
dsagiu# Karlos Krus Martínez.

46

04/07/12 11:21 a.m.


Náju #niu#, kiäâ# j}g töö u&à mi#a@ kiâ#ä alá# s&ng# kur@.
¿Ní si ke@dsà j}g kiä#ä r~töö e jmáï kajmó#?
¿Najmó# jmáï dsa kia# si jä#ª si ɨɨke@dsà j}g?
¿Ir@ñ&ï# j}g inajmó# ní si ke@dsà j}g i jäï#?
¿Nas}ng jmáï# já kàtó# j&& si ke@dsà j}g?
¿R@s}n kur@ j}g?

S}n kalá# j}g ní si ke@dsà j}g nájù achii nal@a kur@ o dsa
kiäâ# #ning naju# e na#@í.

47

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# músi kâdsà í jáds& #ë# kiä# Si ke@dsà j}
g. Lé liju# kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa.
Músi kâdsà í jáds& #ë#

Si ke@dsà j}g

S}n j&ng dyié j}g.
¿Á tijní makê?


48

04/07/12 11:21 a.m.


¿É l@& s}ndsà?

#Nìang ní sopa kia# letra j}g töö niu# kuadro töö u&à.
maî

ñié

ní

laa

m&i

ne

jmáï

jñie

jni

jláá

jm&i

jne

m

l

o

ñ

j

n

i

&

j

@

¢

a

@

i

e

m

t

ch

n

o

l

a

î

é

&

l

&

k

e

ch

&

ts

t

k

n

í

k

i

u

ï

ch

r

k

ï

ñ

e

j

l

á

á

j

n

á

m

k

&

ñ

i

â

g

n

m

l

ñ

ts

ï

i

u

ng

m

e

¢

f

ü

ë

d

e

dy

y

&

ch

j

m

á

ï

dy

l

t

o

i

49

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Dyi}# kiä# j}g kiä# kia# j}g i ngäï töö u&à.
¿E liju©# lak&ng né j}g inadsä#ã ní sopa kia# letra?

Kiä# j}g töö u&à s&n kiä# k&ng jú ja jë# jmáï kia# kiä# itöö
ní nìó#.

jm&i

jñie

ñie

m&i

50

04/07/12 11:21 a.m.


Kiä# j}g i jë# kiä# jmáï kia# itöö ní nìó#, s&n kiü oración ní jú
töö u&à.
1.

2.

3.

4.

S&n kur@ j}g dsa@ j&ng jmó# kur@ ní jú töö u&à.
Jä jm&i miw& k&@# kia# chié#me#.

Jma #laí# m&i gu.#

Ñiû jne ïûdsà ñie ñii.

Maî kiã kajmo tamale kia# jñie.

51

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tareé 3

I#niu# mitiì:
• Jái músi j&ng i j}g r@ju# kiä# nió# j&ng dyiä# ili#niu#
ju&# músi i tôg# dsa.
• Mañí#ï ala# l@a músi i tôg# dsa r@s}n r@jü# #n@& likuë#
alá# til@&} lak&ng ja~.
• Liñí#i ala# l@a músi i tôg dsa j&ng likuë# é tá
lijmá#dsà j}g r@töö.
• Íi tij kàla#io# j}g i jaa ní si.
• #Nang j}g it©töô ni si kia# si t}dsà.
• S}n j&g ni si t}dsà j}g imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë si kia# si t}dsà.
• Jái j}g alá# töö ni si kia# músi i tôg dsa kiä# si
t}dsà.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# músi i tôg# dsa kiä#
si t}dsà.
• Küûg j}g kia# músi i tôg# dsa kiä# si t}dsà.
• Liku#dsà ala# s&ndsà letra n, ñ, l, m, #n, #ñ, #l, #m.
Náju kata@ já #l@&dsà jnaï tila@dsa ku#na j&ng ná
kala# jama ju#dsa j}g.

52

04/07/12 11:21 a.m.


Jái nìó# töö u&à.
Agencia M

unicipal

Dyié j}g.
¿É l@ê#ë chöö# dsagiu# dsò# #niu?
¿É l@kuín chöö#dsà músi dsò# #niu?
¿Á jasí# makàjaí# músi lànaa?

Íi j}g r@töö.
53

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi ir@ju# làníí, ir@ju# jámatâ#, ir@ju# làk&ng ja~, firma j&ng dyié
j}g é #niu# ju©# j}g.

J}g ijmodsà dí’ jmodsà jmáï kia’ jui ijmodsà làkeng ñii kia# kristo eskipulas.
Jui San Lukas Játë Jájui kia# dsa k@# jmo j}g ijmo dsa jmáï
kia# jui j&ng jmodsa j}g kiá# músi i tôg# dsa

Músi i tôg# dsa
Jmodsà j}g kiä# kalajâ dsa ds@k}@ jmáï kia# jui ala# #niu# ds@lêdsà kujïâ.
1. É jmáï: jmodsà ní jákoo dsa m}i kia#jui já 3 ts@# enero kia# ñii tá@# jnáng láa.
2. Jmáï já töõ dsa si: kalaj} jmáï kö# nákamilá@ jmodsà j}g kate# nakady}@
jmáï.
3. Dsa koo: dsaño#.
4. #M&a# iká#i dsa: kalajâ dsakoo làk}ng ekipo ká#i dsa kané #m&a# kiä# numero
kia#.
5. Ala# koodsà: jáma tõ rô ds&#êdsa uã#.
6. #E#: kâdsa #e# kiä# j}g makal&à.
7. Dsa tôg mesa: làk&ng ekipo kuã já dsa kiää gúu mesa.
8. Jmáï tôg dsa jmo j}g: ora jmodsà en gietê takà #l}@ já kië gièkiû ts@# enero
kia# ñii tá@# jnáng laa.
9. Iku©dsà kia# dsalí#: nakadsäã ikoodsa ku©dsa kóu:
Dsalí# kô#làníí: tõ meï #ñí i l}i
Dsalí# jámatö: k&ng meï #ñí i l}i
Dsalí# jáma#n@&: k&ng meï
10. J}g isar@tö ní si#la t@© jmáï #tôg dsa jámò j}g kur~ kia# jmáï.
#Ieé# já 1 ts@# enero kia# ñii tá@# jnáng láa.

Dsatá kiä jui

Komisariado

Aureliano Péres Juan

Selestino Krus Abendaño

Perfekto Krus Juan

Dsatá

T@sí

Dsa neng ní kóu

Jeronimo Martínes Soto

Dsa jmò í

Isaia Ipólito Péres

Pedro Joakin Aasevedo

54

04/07/12 11:21 a.m.


Ngâï é r@ju#.
¿É r@jiá@ oug nakà i#i làníí ir@ju#?
¿É j}g lidyã#dsà ní si?
¿Ín dsa kajmò si naa?

Íi músi i tôg# dsa j&ng jaí náju imir@jiá@ oug r@töö si.
¿J}g na í#i makê til@a kiä# imir@jiá@ oug niu# i ~#@?
¿É j}g i m@ê nadsâ#?

S}n j}g ds&@ ní jú j&ng mí#yä# j}g r@töö.
Jui já jmodsà jmáï kiä# ikoo dsa lé:

Jmáï já koo dsa m}i lé:

Akô# kóu ku&dsà kia# dsa lí# jáma#n@&:

55

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kiä# j}g ritöö ní músi i tôg# dsa #niu# mitiì kiä# já:
a) Jmo j}g
b) T}dsà
ch) #Naï
¿Kàlaj} j}g ir@töö ní músi i tôg# dsa ala# til@a?
a) Töö kàlaj} j}g kiä# firma
b) Töö kàlaj} j}g kiä# kalaj} dato kia# dsa
ch) Töö kàlaj} j}g jmodsà kiä# jmáï ekipo
Ní músi i tôg# dsa l@a k&ng si:
a) Töö madyio j}g
b) Töö kajné# pí# j}g
ch) Töö kajné# j}g

Dsa@# oug...
Ní músi i tôg# dsa töö kajné# j}g, já t}dsà kia# kuchië# dsa idyiedsà j}g é lé. Idyio kala# ijmòdsà j}g
ín #niu koo ò ds&lê jmáï ijmodsà.

56

04/07/12 11:21 a.m.


#>&à dsa j}g tij
Íi j}g r@töö j&ng mitâ jmó# ala# chím&a.
a)
b)
ch)
ds)

Éi lää dsa dyiòn jma#. (#Io# jë#)
Kala jalài nàngdsà j}g dyie dsa. (#Lai# jë#)
Miki&ndsà kàlaj} ili#niu# jmáï. (#Io# jë#)
#Iò# jeijne mi mi#öu #ning. (#Lai# jë#)

¿Á til@a makë j}g r@töö a kiä# d?

¿Náju ~#@ kàlaj} kiä# k&ng dsíj il@ê#ë r@ñ@ê# kur@ kàlaj} j}g?

¿É l@& l@ë# #niu# @&à dsa kur@ làr@töö j}g kiä# ala# dsa@ dsíj?

Ñi#ï...

j&ng
~#@. Làníí #niu# liñ@ê# j}g,
jmó# là#n@ng iã# kiä# si i
~#
Náka í#ì tij, tä#
kal@a j&ng #niu# mitâ#ä
dsa jmo ò dsa s}n si ná
likuë# e liju©# j}g kia#
jnie j}g dyio inat}
ala# dsa@ kur@ j}g, j&ng
jmó#
j&ng lé liku&# dsíj ir@töö,
@ê# dsa náng.
oug #ning dsa ~# j&ng liñ
#.
tá #io# jï# náma nar@ñ@ê
# ime# j&ng kalajâ jmo
Ilaa mi#a@ kiâ#ä ilikuë

57

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi tij j}g ir@töö, jmó í já ~# kur@ j}g.
Kö# làníí ~#@ ku#ñà# j&ng liñ@ê# likuë# e #niu# ju©# j}g.

Ku&dsà j}g ala# g}#dsà kur@

Lajiä jigiú# jne míku& j}g dyiò.
Jigiú# jne mí tsëë Tibursio. Jmáï läâ mi#o dsa jmáï míku&#dsà jne j}g.
Míma giu#laí#dsà jalài mí nàngdsà imi #l@&# dsa. Mí#niu# #l@}# tij j&ng
mínàngdsà kur@. Dyio jmá# j}g miku&dsà. Mi pí# jne jmáï j&ng.
—Achii k~# e dsíj —míju#dsà w©.
—Nìú# ik~# miwé#ì, náju dsíj. Laj&ng tiu# jä#ä. Achii titá kiã. Sak~# idsíj.

58

04/07/12 11:21 a.m.


Tâ# ds@& i#@&à
Jã (
)
#Äâ (
)
Jã (
)
#Äâ (
)

Íi si “Maj}g kiä# ds&i nung”, ní Si I#@&a dsà kiä#ä,
j&ng jmó kujiâ j&ng ~#@ tij.

Kiä# j}g r@ju# u&à mitâ#ä ~# kur@ si kiä#.
• Íi j}g r@töö tà#u& j&ng jái é #niu# ju©#.
• Jái e j}g nat~ oug ina í#i j&ng likuë# e liju©# aladsa@ dsíj já#@&à dsa,
tà#u&, ta#né kiä# ikala#io# jï# dsa ju# j}g t@& ds@&.
dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#. J}g laa #niu# jmo dsa tajiä niú#
imilá@dsà #@&à.

59

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi j}g, jái nìó# j&ng ~#∆ ir@töö.
Dsagiu# Andrés Flores García chä jä jámaïdsà dsa kadsò# si j&ng #niudsà
jmo k&ng jmáï jayá machí# mi# munisipio kia# Jájui, já të ñijui. J&ngbá#
kajmodsà si i t©# dsa kiää.

¿Ín dsa t@&# jnáng jmáï?

Dyiobá# j&ng ñé#, má
mila@ s&n si t}dsa.

Mónika n&ï jne,
tígiu# Karlo.

Ngâï é r@ju#.
¿Mákas&ng ò makà iéi# k&ng si jni làlaa?
¿É jmáï makas&n# k&ng si làlaa?

60

04/07/12 11:21 a.m.


Jái j&ng íi kur@ ir@töö, j&ng s&n kiä# k&ng jú já jë# kiä# ala#
tsëë làk&ng já r@töö j}g tä ni si t}dsà.

Jmáï dsa jmo si

Si t}dsà

É j}g

Jaî#ï ti#má# kiâ#ä nákañiì# kiä# dsa kiâ# já
jmó jnè k&ng má dí kàdso# si chii# Laura
Flores Kasimiro kiä, já kië 2 (tõ) ts@#
oktubre ñii 2012 en 2 (tõ) tàka l}@.
#Io# jï# jnang lé i #iû# #ning j@} jmáï j&ng.

Át&#

Já w&} dsa jmò jmáï, maku# kalajá já
w&} dsa màchí# mí# játë Jájui.
Dsa jmo:
Andrés Flores García

Jmáï si

61

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

S}n é j}g nadsâ#ä ní ja~ si t}dsà kiä# j}g itöö u&à.
É j}g:

At&#:

Ñi#ï...

ï kia# jui o kia# dsa go ijmodsà
Si t}dsà töö j}g it}#& dsa já jmodsà k&ng jmá
komunion, já dso#dsà si ò
júla jmáï já jç#goudsà, shöndsa jm&i, jmodsà
luk&ng jmáï si# ijmodsà.
kiä# Al@é#i j&ng kiä# in dsa t}.
R@s}n kajné# j}g já r@ju# e jmáï jmodsà, át&# j&ng

1.__
2.__
3.__

S}n k&ng si t}dsà, kiä# ir@töö u&à.
Il@ê#ë jmó# k&ng jmáï kia# giin kiâ# já sañìi dsà #nang oug alá# jmó# ò kia
lujää dsa kiâ#ä dsa sàw& kiäâ# #ning k&ng jui j&ng.

S}n j}g #niu# jmodsà ní si t}dsà, jái làr@töö i j}g i ngäïdsà.
¿É j}g jmo# ní si t}dsà?

62

04/07/12 11:21 a.m.


¿At&# jmodsà jmáï?

Kiä j}g imanas}ndsà s}n k&ng si t}dsà iku&}# dsa t&aá#.

63

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Náju #niu#, kiäâ# j}g töö u&à mi#a@ kiâ#ä ala# s&ng kur@ si t}dsà.
¿Ni si t}dsà kiâ#ä r~töö al@é#i kiä# e ora jmó# jmáï?
¿Nás&ng# jmáï dsa lé jmáï kia#?
¿Nás&ng át&# lé jmáï kia# dsa íi ñii?

Kiä# j}g inangäïdsà ò j}g naku& dsa kiä# #ning jmó kala# si t}
dsà kiâ#ä.

64

04/07/12 11:21 a.m.


Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# músi i tôg# dsa kiä# Si t}dsà. Lé liju#
kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa.
Músi i tôg# dsa

Si t}dsà

S}n j&ng dyié j}g.
¿Á tijní makê?


¿É l@& s}ndsà si laa?

65

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#Nìang ní sopa kia# letra j}g töö niu# kuadro töö u&à.

niu

nië

mä

nè

l@a

ñii

#niu

#nie

#mä

#ne

#l@a#

#ñi

n

m

l

y

i

ñ

l

g

g

#

n

e

r

i

m

o

#

i

#

m

#

r

n

m

o

#

u

#

n

i

u

ch

j

y

ch

t

ts

p

g

m

#

ch

m

p

e

m

s

ts

i

l

m

ä

t

ò

#

ñ

#

ñ

i

l

y

d

o

e

n

ts

l

a

n

g

b

@

m

#

n

i

e

p

@

n

è

f

u

a

j

n

&

n

g

l

a

#

j

r

r

j

@

#

n

i

ë

l

#

#

k

e

k

t

66

04/07/12 11:21 a.m.


Tio# lak&ng né j}g nadsä#ä ní sopa kia# letra niu# kuadro töö
u&à. Jái imal@a manajmodsà.
J}g satöö kalik&ng leí (¨)

J}g töö k&ng leí (#)

mä

#mä

¿E l@ë#ë liju&# ò l@a makë né lak&ng j}g lalaa?

67

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

S&n kiä# k&ng jú ja jë# jmáï kia# itöö ní nìó# j&ng liñi# e #niu#
ju©# j}g.

ñii

#mä

#ñi

niu

mä

#niu

68

04/07/12 11:21 a.m.


Íi kur@ j}g kia# oración j&ng ngâï# kiä# k&ng 4 l@a kur@ j&ng
kiä# k&ng 8 sal@a kur@ naju ala# dsa@ j}g r@s}n.
L@a kur@

Sal@a kur@

4

8

Bú# kàjuë j@}kui.
Kiä# ñii i #meïdsà #m&a# jni r@# #ë.
N&ïdsà Guadalupe kajmò k&ng mä jma #laí#.
#Ma# niu kië $15.00 peso já #naïdsà lioó.
Bú# kàìjuë #nie j@}kui.
#Ma# #niu kië $15.00 peso já #naïdsà lioó.
Kiä# #ñi i #meïdsà #m&a# jni r@# #ë.
N&ïdsà Guadalupe kajmò k&ng #mä jma #laí#.

69

04/07/12 11:21 a.m.

Jái kala#
S}n kiä# k&ng jú j}g kiä# i#niu# ju©# làk&ng né j}g töö u&à.
R@s}n kajné# j}g, já t}dsà kia# kuchië#
dsa i tôg dyiè j}g elé. Idyio kalá# ijmo
j}g in #niu koo ò loùk&ng ijmòdsà.

Si ke@dsà j}g

Si r@s&n j}g it}dsà kia# dsa já jmodsà
k&ng jmáï jaj&ng r@ju# e jmáï jmodsà,
át&# kiä# al@éi# j&ng kiä# in dsa t}.

Músi i tôg# dsa

L@a músi i jmá# dsa tá dí# kiä# ij&ng
kâdsà í e bakuna ds& #ë# j&ng
salidsó#dsà kàlajâ #io kiä# dsaño# dsa
matö# kö# 60 ñii.

R@s}n j}g sa uë, r@ju# o ju©# e makal@a.
Dyio i jmòdsà j}g, #}dsà j}g #m@é ilé
j@} jui.

Kajne# j}g r@s}n i jäï#dsà o i ke@dsà
náju sal~ li#l@&# kiä# dsa taniì.

K&ng músi i ju# mitiì j}g r@s}n dyio
kia# kàlajâ dsa, l@a r@jü# #n@& jné#.

Músi r@s}n r@jü# #n@&

Si jmodsà j}g

Si t}dsà

Músi kâdsà í jáds& #ë#
kia# dsa käâ#

70

04/07/12 11:21 a.m.

Íi j}g ritöö niu# kuadro j&ng tio# kur@ j&ng liñ@ê# j}g
töö u&à.

#Io# jï# jnáng i #iû# #ning j@} jmáï j&ng.

Jaî#ï ti#má kiâ#ä nákañiì# kiä# dsa kiâ# já jmó jne k&ng
má dí kàdso# si chí# Laura Flores Kasimiro kiã, já kië 2
ts@# oktubre ñii 2012 en 2 (tö) tàka #l}@.

Dsa jmo: Andrés Flores García

Já w& dsa jmo, maku# kàlajâ já w&dsà machí# mí#,
játë Jájui.

SI TŒD SA

71

04/07/12 11:21 a.m.

Tio# kur@ ja j@} laa j}g töö si t}dsà.

72

04/07/12 11:21 a.m.

Íi j}g töö laa.
Dsagiü# Josefina taa #m&a# j&ng manal@a k&ng #m&a# jóu kia#dsà
ikam&a kumaá María kiädsà, dsa w& Jájui, #ñödsa mi ikang jakiadsa,
achii kàdsa@dsà j&ng kar@jia@ ds@&dsà jmo k&ng si ke@dsà j}g kiä#
jamaïdsà. Mi#öüdsà ala# s&ng si kia#.

S}n k&ng si ke@dsà j}g kiä# j}g laa.

73

04/07/12 11:21 a.m.

Íi j}g r@töö niu# kuadro kia# bakuna tä dsa käâ# j&ng ngâï
é r@ju#.

74

04/07/12 11:21 a.m.

¿E dsá@ jmo kujñiä bakuna kia# Td?

¿Naï# bakuna #niu# ds@#ë#dsà k&ng rô làníí j&ng màdsa@ tala 5 ñii?

¿Naï# bakuna #niu# ds&#ë#dsà madyio?

75

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

76

04/07/12 11:21 a.m.


#Nang 2
Dsachi# kiä# dsa käâ#:
• S&n ala# jmó# k&ng músi:
• S}n ní si j}g lé tàjiä ir@ju#
#nang oug, jmó si j&ng
músi.
jmó#u jati#ë jmáï s&ng.
• Jái kalaj} j}g ir@ju# ní músi e
• S}n kalá# j&ng jmó’ íj játó’ ò
#niu# ju©#.
mids&@ j}g töö si.
• Íi tij ir@ju# ní si jai e #niu# ju&#.
• Mañidsà ala# l@a já@# #ning.
• Jái ala# til@aá j&ng likuë# e
liju©# dsa lak&ng j}g ir@ju#.

77

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tareé 1

I#niu# mitiì:
• Íi #nang j}g r@töö si tsi# j}g ds&@ likuë# i#niu# ju&#.
• Mañí#ï ala# til@&} si tsi# j}g ds&@ likuë# ala# l@&
lak&ng ja~.
• Likuë# j}g töö si tsi# j}g ds&@ liñí# i#niu ju&# dsa s}n.
• Jmó# j}g it©töô ni si #}dsà j}g.
• S}n ni si #}dsà j}g imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë si #}dsà j}g.
• Jmó# j}g ala# töö ní si tsi# j}g ds&@ kiä# si #}dsà j}g.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# si tsi# j}g ds&@ kiä# si #}dsà j}g.
• Küû j}g kia# si tsi# j}g ds&@ kiä# si #}dsà j}g.
• Liku#dsà ala# s&ndsà lak&ng m&ï letra a, e, a#, e#, ä,
ë; jmáï #l@a#dsà kia# makë j}g làj&ng dsa@ dsij naju
e j}g #niudsà ju©#.

78

04/07/12 11:21 a.m.



J&# músi kiâ# manali& bá#.

Ti#má#, #u} jmá# oug.

Dyié j}g kiäâ# dsa kiäâ# #ning, kiä# j}g i ngäï u&à.
¿É músi l@ê#ë ku&# dsachi# chim}?
¿É tá jmá#dsà músi làlaa?
¿Ín kajmò músi làlaa?
¿A jasí# makajai# si làlaa?

Íi j}g r@töö.
79

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi ir@töö làníí kat∆ giú#, firma, nìó# j&ng dyié e #niu# ju©#.
KIA T<A JÁ EDS› SI ÑÉï TSI# JÁ MATË MATÍ# KLAVE KIA# KIA T<A.
30MSU0267P
E JŒG: Si tsi# j}g ds&@

LUJÂDSA #IÉI#:
Dsa jmó si dsa kië ní kiä t&a, kiä# KLAVE 30MSU0267P.
JMODS› JŒG KIÄ# SI TSI# JŒG DS<>
Iû kia t&a: Alisia Kairo Kruz kiä# numero 060066p00705 tödsà si já jñie tö
dsoó# ts@# i #@&a dsa si kiâ ijmodsà t&a, kiâ# numero ku©
SEC ES/150/2005, kia# kö kië ts@# febrero-julio 2012.
Jmo dsa si laa, matí# já #ñí ts@# febrero ñii 2012.

DSA JMO
Mario Martínez Arroyo
k.k.p. Archibo
SMM/MML/mrh
KAYE PAPALOAPAN S/N ESK. INDEPENDENSIA
OTATITLAN VER. TEL: 012888852827

Ngâï é r@ju#.
¿E j}g nadsâ#ä ní músi?
80

04/07/12 11:21 a.m.


Íi si tsi# j}g ds&@ j&ng jaí náju imir@jiá@ oug r@töö si.
¿Kàlaj} itöö si tsì#j}g ds&@ r@ju# imir@jiá@ oug?
¿E j}g i m@é# nadsâ#?

Tiò# kur@ j}g júla dsa@ làk&ng letra a, b, ch, ds, dy, e, &, júla
alà l@a si tsi# j}g ds&@.
(
(
(
(
(
(
(

)
)
)
)
)
)
)

Dato kia# jájmo
Jmáïdsa kiä# firma kia# dsa jmo si tsi#j}g ds&@
Dato kia# dsa #iéi
É j}g
A kiä# e jmáï
Játsií# kiä# teléfono kia# já jmodsà
J}g r@ju# kiä# i ai#dsa j}g

S}n j}g ds&@ ní jú.
¿E l} náju satöö klave kia#niú t&a ní si tsì#j}g ds&@?

a) Achii milikë músi.
b) #Iéi# dsà #niú t&a si#.
Numero kia# li&:
a) Numero kia# dsa #@&a si iû.
b) Klave ku&dsa kia# dsa #@&a si j&ng l& lim@& dsa músi #niu.
81

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Mikâ# ní si tsi# j}g ds&@, kia# j}g töö u&à kia# si tsi# j}g ds&@.

KIA T<A JÁ EDSA SI ÑÉï TSI# JÁ MATË MATÍ# KLAVE KIA# KIA
T<A:
E JŒG:

LUJÂ DSA #IÉI#:
Dsa jmó si dsa kië ní kiä t&a, kiä# KLAVE 30MSU0267P.

Iû kia t&a: Alisia
kiä# numero
tödsà
si já jñie tö dsoó# ts@# i #@&a dsa si kiâ ijmodsà t&a, kiâ# numero ku© SEC
ES/150/2005, kia# kö kië ts@# febrero-julio 2012.

1. 30MSU0267P

Jmo dsa si laa, matí# já

2. Kairo Krus
DSA JMO
Mario Martínez Arroyo
k.k.p. Archibo
SMM/MML/mrh
KAYE PAPALOAPAN S/N ESK. INDEPENDENSIA
OTATITLAN VER. TEL:

3. #ñí ts@# febrero ñii 2012
4. 060066p00705
5. Si tsi# j}g ds&@
6. 012888852827
7. JMODS› JŒG KIÄ# SI TSI#
JŒG DS<>
8. DSA KIË NÍ KIÄ T<A

Dsa@# oug...
Si tsi# j}g ds&@ l@& músi ijmo j}g ds&@ kia# já r@töö dato kia# dsa töö si jmo dsatá, kia# dsa
m@& si. Kia# t&a bá# ijmá#dsà tá madyio si laa im@&dsà já ku© si si#.

82

04/07/12 11:21 a.m.


#>&à dsa j}g tij
a)
b)
ch)
ds)
dy)

¡E j}g chii, ebá dyio jâ jne #ning! (Achí kajmo# j}g)
Ju&# alá#kal@&. (#Né#)
¡É bá #io# l@a jála! (Achii kajmò# j}g)
Dsâ ds@& ilä# lanaa. (#Né#)
(#Nang oug ikâg alá# liju&#dsa ta tö né)

Ñi#ï...

l@&
ò ilàk&ng ijuä#dsa, júla
í#i #niu# já#i i#né dsa #@&a
Náka
#nédsa.
jánamitâ#ä o julaläâ, o
dsa kia# já# itioó#
il@& j}g dyie dsa o idyie
si,
Jáj&ng lìkuë# s@juu já @#
itâ ~# kur@ j&ng lìkuë# e
j}g ilikâdsà í. Náka í#i m
j}g #né, ijuä#dsa o
, ilaa mi#a@ ilikuë#ë
# náka jai# játöö punto
ie
lìju&# j}g j&ng jmó# í ijñ
é tàdsó# ju# j}g.

Íi tij j}g liidsà laa.
W& jne, gudsà; nùng jne, nungdsà; ñ& jne, ñ&dsà.
(#Î#)
(Chiú#ma)

Tio# muní, achii jai. Mo# kia# achii l@a músi. Chitsë#, j&ng achii dsií tái.
Jakadsã mañi# e j&ng.

83

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kur@ jalê, Kur@ ds&lê, k&ng dsa@ taní, ik&ng dsa@ tàká#.
(Táidsà)

Tâ# ds@& i#@&à
¿Uê najëï #@&à já liidsà j}g?
¿É j}g sanata@ ju&}#?
¿A lidyio ki&@ i #@&a tij?
¿Nanáng jne j}g naku© t&a kiã mína#@&à?

Íi si “J}g ju#dsà kia# #ie# kiä# chí#lá#”, ní si #@&à dsa
kiâ#ä, j&ng jmó kujiâ j&ng ~#@ tij.

• Jái kur@ alá#@&a dsà làk&ng.
• Jái já til@a makê j}g o ala# lé liju&# dsa lasi#.
• Jái kur@ ir@ju# làníí, ja~ mó# já r@töö ín dsa kajmo éi kiá dsa kas}n.
J}g laa #niu# jmo dsà tajiä niú# imilá@ dsà #@&à.
84

04/07/12 11:21 a.m.


¡Jái! Mílieé jnáng
naà, shon #má# kui.

Jã, e jne neï isé#i dsagiu#
kiã j&ng jíi ilieé.

Dyié j}g j&ng ngäï# e r@töö.
¿É né j}g ∆&a #ìo?

¿É jmáï ò a makajai# r@s}ng j}g làlaa?

¿Ín dsa s}n j}g laa?

¿Mákajai# k&ng rô já r@s}ng j}g làlaa?

85

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái j&ng íi j}g r@töö.
#Naidsà kui
Líi #nià# kui nàla shon #má# ma $3.00 lak&ng kilo talamadyio,
jñiandsà jákia# já mañí# #nià# át&# niedsà kö# 9:00 tù#&@ kat&# 16:00
tàka#l}@. #Má# laa li#ai kö# 15 kat&# 20 ts@# oktubre ñii 2012.
¡Jñiaâ jnáng #nia#, sakúdyi#ê#ç!

K&ng si já #}dsà j}g #niu# t@töô:
a) Jmáï dsa ò negosio já jmodsà si #}dsà j}g
b) Firma kiä# seyo kia# dsa jmo si #}dsà j}g
ch) É jmáï, át@# kiä# nió# kia# #niu já jmodsa si #}dsà j}g
Kàlaj& j}g ir@töö si #}dsà j}g jmodsà:
a) É j}g r@ju# si #}dsà j}g
b) É j}g, é jmáï nìó#
ch) É j}g jmodsà, át&# e ora
Dsa@# oug...
K&ng si #}dsà j}g jmodsà r@töö imakal@a ò i #naidsà, o ijmodsà j&g kiä# dsajui. Jmáï naa si #}dsà j}g
kur@ til@a kiä# si i #niudsa liñii dsa j&g j&ng lé ds@&dsa i ládsa #má# to# lio, ichii kiä# itägdsa ju. Madyio
já jmá#dsa tá si #}dsà j}g dí# jmodsà j}g, si# kia# dsa jai, dí# chii ë #io# jni ilijniu#dsà j}g r@töö.

86

04/07/12 11:21 a.m.


1.__
2.__
3.__

S}n k&ng si #}dsà j}g, ilar@töö u&à.
Margarita kak&ɨ&ɨ jm&# jin laa, niú# i #ê, kal@& ds@&dsà dsá@ duméi já to#
#má# Jájui j&ng ds@#náï jm&# kia# tala kilo lak&ng jmai, mi#öüdsà jmò si já
#}dsà j}g.

S}n j}g ichíkiëê jmáï madyio i #niu# jmó ni si já #}dsà j}g,
kiä# j}g töö u&à mi#a@ kiâ#ä jajmó#:
¿Ín jai si #}dsa j}g?

¿É j}g jmodsà?

¿At&# e ora ds@#náïdsà?

¿#Má# kia# lak&ng kilo?

87

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kiä# j}g imanas}ndsà, s}n k&ng si #}dsà j}g i gudyió# ták&ng
jui.

Náju #niu#, kiäâ# j}g töö u&à mi#a@ kiâ#ä alá# s&ng kur@.
¿Si #}dsa j}g kiâ#ä r~töö jmáï dsa jmo?
¿É #niu ju©# j}g töö ní si i#}dsa j}g?
¿At&# e ora #nàïdsà?
88

04/07/12 11:21 a.m.


Tséi# jä dsa kiäâ#ning jái ir@töö u&à.
¿J}g töö tijäâ ta kudsû#? ¿Akô# l}?
¿Ju}# e j}g sàr@s}n kur@?
¿Nát@kâ k&ng j}g isànar@ñ@}# ò isànal@& j@@?

Dsa kiäâ# #ning naju# e na#@í.

89

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# si tsi# j}g ds&@ kiä# Si #}dsà j}g. Lé liju#
kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa.
Si tsi# j}g ds&@

Si #}dsà j}g

S}n j&ng dyié j}g.
¿Á tijní makê?

¿Al@é#i a jmá#dsà tá làk&ng?

90

04/07/12 11:21 a.m.


¿É l@& s}ndsà?

Íi kur@ lak&ng oración j&ng mi#yä# j}g jmó# m&ï letra i #ei
(a, ä, a#).
1. Juan j____ jmáï t@& jmáï kia# jui.
2. María räɨ #m&a# kiä# kala madyio j____ kia# niu.
3. José kadsä# jää j____ päâ #laí# dyi juu.
4. Dsa giü# Rosa jnag jma#la ___ káá#.
5. Chii kui ____ li# kia# Mario.
6. Chiu# jm&i gu #@& j____.

S&n j}g itöö kiä# ë li# niu# kuadro töö u&à, jula l@a imar@töö.
a

ä

a’

91

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

¿E dsä# til@a makë né j}g kia# ta#n@& jú kia# kuadro?

S&n kiä# k&ng jú alà dsa@ kur@ j}g sas&ng ní jú imar@töö lei.
Jái imal@a.

Jä

E

ja#

Jmo jnáng

i

L@a
ja

to# tsá#?
j@}kui

niu
kia#

ján}ng

Makê ní

jag&#

ë

Jä

kia#

N&ng

i

kui
¿Te j}g

92

04/07/12 11:21 a.m.


S&n kur@ j}g dsa@ j&ng jmó# kur@ ní jú töö u&à. Jái ilaa
manal@a.
Ja# ja ján&ng jag&# kui
Jä ja# ja jag}# j@}kui ján}ng.

Jamo jnáng ë kui kia# makê ní e

¿Te j}g jä kia# niu to# tsá#?

93

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tareé 2

I#niu# mitiì:
• Jái músi j&ng i j}g r@ju# kiä# nió# j&ng dyiä# ili#niu#
ju©# músi ju&# jmo j}g.
• Liñi#i ala# l@a músi j&ng likuë# ala# r@s}n músi ju&#
jmo j}g lak&ng ja~.
• #Nang kur@ j}g r@ju# ní si músi ju&# jmo j}g likuë# é
tá lijmá# dsà j}g r@töö.
• Jmó# j}g it©töô ní si góu# tàuín.
• S}n j}g ní si góu# tàuín imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë kia# si góu# tàuín.
• Jái j}g ala# töö ní músi ju&# jmo j}g kiä# si góu#
tàuín.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# músi ju&# jmo j}g kiä# si góu#
tàuín.
• Küû# j}g kia# músi ju&# jmo j}g kiä# si góu# tàuín.
• Liku#dsà ala# s&ndsà lak&ng m&ï letra i, ii, i#, i#i, #i,
ï, ij, o, oo, o#, o#o, ö, ö#, oj; jmáï #l@a#dsà kia# makë
j}g làj&ng dsa@ dsij naju e j}g #niudsà ju©#.


04/07/12 11:21 a.m.



Nájai# julalaa majiä jna¢n giin
kuj&ng tiu# jná¢n í si.

Làdsó# já#a.

Dyié j}g.
¿É né j}g l@ê#ë l@a?
¿Á ní si si# makajai# töö j}g làlaa?
¿Á lidyio jmá#dsà tá j}g kia# músi laa?

Íi j}g r@töö.
95

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#Náng ní músi ju&# kiä# músi ju&# jmo j}g, íi ir@töö làníí j&ng
já#i nìó#, ë j&ng dyí# j}g inar@ñ@ê#.
¿É j}g liju&# nìó#?
¿J}g r@töö làníí é l@ê#ë liju©#?

Íi kala# músi ju&# jmo j}g.

#Náng ní músi ju&# kiâ# músi ju&# jmo j}g j&ng jmó# jú kia# j}
g ds&@.
Ir@töö jne lä maî júla #ning, #@&à jne si liju©#:
a) Já milá@ kalaj} ir@töö
b) Já ai#dsa j}g nat}
ch) Já milá@dsà kalaj} ir@töö ní músi ju&# jmo j}g
Ir@töö jákató# j@@ músi ju&# jmo j}g r@ju#:
a) T} i programa
b) I#niù mitiì programa
ch) Dsa neng ní programa

96

04/07/12 11:21 a.m.


Kalaj& ir@töö músi l~ ds@ê#:
a) #Nang pá kia# j}g
b) Kudsû# j}g
ch) Jú

S}n ds ds&@, s sàds&@.
Mids&@ j}g

ds

s

Si t}dsà jmo sep.
Já matõ dsû# j}g r@ju#: kali ín jmo #e# isatitöô# si
kia#t&a ò m@&a dsa j}g iku#ä#. #Niú# tã#dsà #ning juu
kur@.
Kiä# programa laa mi#öu dsa #ioó dsachii# tijiä ò
tikiä giin #niu #@&à si.

Programa imi#öüdsà kiä# beka kia# #io dsachii#
tikiä giin.

97

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kïï k&ng j}g r@töö niú# kuadro s&n ja~ já tää júla l@a dso#
músi ju&# jmo j}g. Jái júla mar@töö.
Nìó#
Kalaj} j}g ir@töö
Nìó# kia# #niu kajmò

Nìó#

J}g r@töö ku&dsà
Jmáï si

Kiä# bij kiâ jna¢n, jä dsdsa lä
maî tiu# midyää si kia#.
¡Éì të kala# jui kiâ jna¢n!

Jmó ikië derecho
kia#dsà ku#idsa si kur@
kia#t&a j&ng mila@dsa, k&ng
i#i&dsa o midyidsa si kia# i
chíkié jmáï.

Programa kia# Beka kia#
Dsa #@&a si Imi#öündsà #ioó
Dsachii# Tijiä ò Tikiä giin dí# k&ng
derecho bá j&ng kia#dsa i #@&adsa si
j&ng sa#niu# jmodsa #iäâdsa dsa.

Mi#öüdsa j&ng tädsa beka kia# Promajoven.
Náju #n{ng ime# j}g jala liñi#: TELSEP 3601 7599 ò #l@á# numero laa 01 800 288 6688 ò #ná¢n kiä#
www.promajoven.sep gob.mx

Programa laa ku&dsà kia# kàlajâ dsa, achii l@a kuruwê# kiä# polítika, lànaa l@a j}g jmodsà di kiä# kóu kia# kalajâ dsa bá#
j&ng i ku&dsà. Achii #io j}g ds&@ ju&#dsà i ku& jä dsa programa laa, di i m@{dsà boto kia# dsa, ò imigà@dsà kiä# kajné# lioó
ig&adsà ò kosa si# jmáï i chii im@{dsa kiä# dsa. Náju in dsa jmo ku& programa #niu# jmodsà dsa@ kia# dsa #éi kiä# dsatá
j&ng taniì dsa kië ní kiä dsajui.

Programa kia# Beka kia# Dsa #@&a si Imi#öündsà #ioó
Dsachii# Tijiä ò Tikiä giin

Ní programa laa #iu kóu kia# kalajâ dsajui kamijnìdsà taniì Diputado kiä Kongreso kiä Unión j&ng achii #niu# ligää dsa i
ju#dsa ku& dsa kiä luk&ng partido, i m@{dsà boto kia# dsa ò j&g ijäï# dsa tiläâ tá.

98

04/07/12 11:21 a.m.


#>&à dsa j}g tij
a)
b)
ch)
ds)
dy)
e)
&)

Nabí# sar@n¢n, chín&n manajmò j}g ilin¢n. (Kalajmo jmáï)
Dyion jmá# dsa läädsà. (Kalakujmâ#)
Náju ñé#ï já sadyio l@&, gúu #niu já ku&dsà. (Kalajmo jmáï)
¿Ik&ng itög dsa jmo tá? (Kalakujmâ#)
Kal}# jnáng làníí ñii laa. (Kalajmo jmáï)
#Noo #laí# jne #nia#. (Kalakujmâ#)
#Nang oug ikâg ala# liju©# dsa ta tö né j}g.

Ñi#ï...

tiläâ dsa nang j}g.
g làr@ñ@é# kú#ïä#, lei ala#
Làjää dsa #@&à ku© j}
# ò dsa käâ#, iku#
áju dsa nang lää imee
a, n
Mits@éidsà máï ala# #@&
áng #niu# jái, iniu#
à ò achii. J&ng náka í jn
í, náju
o achii j}g, t@} ds@&ds
j&ng mañíi jnìáng ala#
g, ala# tiläâ dsa nàng,
ju©# làk&ng j}
a nang itséì# dsa j}g
ò, tàku#náa jâ jnáng ds
jmó jnang gug ò ní,
ò jái i kâdsà í.
al@& ala# #niu dsa #@&a,
ala# li#@&a j}g töö si, m
#Niu# likuu#dsà
j}g.
làj&ng bá# tiú#dsà ku&

Dsa@# oug:
Músi ju&# jmo j}g r@ju# kur@ kiä# kajné# iliñ@ë# dsa i#niu# liju©#; tioó# nìó# ilit@a ds@& dsa j&ng #@&à dsa.
Músi laa dí# ju&# tioó# ëë #io# jní j&ng nung dsa #@&à.
Kalaijmáï nàa músi ju&# jmo j}g jma#dsà tá, já jmodsà j}g il} jui (jmáï to# #ma ds@jëï, jmáï kia# jui, o
luk&ng i si#), koo dsa m}i (koo dsa in li#, inìoó ku#ei, i si#), o j}g jmo tum&à (jmáï l@chii bakuna i ds& #ë#
dsa ò ja#, o isi#) o #nàidsà lioó.

99

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Íi tij j}g r@töö, kïï í kur@ jmà#.

Ku& kiä# chíje#
Kal@© maijâg sàtâ, já #ñgâ nung michä jä #ie# lí juä#. Éì miläâ raí kiä kalajâ ja#
michä jáj&ng.
K&ng jmáï, raí #ie# lí kañó ijäâ ameï kiää chää já #ñgâ nung, kamilá@ oü dsa
#néng minéi tiu. Dí# kála iü#jà# j&ng bá# achii kajñ©i dsa. Já midsä# ku#ei #laí#,
kaniá kiä# k&ng #nang #ma j&ng kài#ñ@e kàla #iig, kàs@juu kànungjà# j&ng kañá#
kala# ku#ei, kat@# míkadyâ# jakiaá#…
Dsa kajmo: Gerónimo Ricardo Can Tec

Dyié j}g laa kiä# dsa nan}n.
¿É #niu# j}g r@töö?
¿Ín kia# #l@&#?

Tâ# ds@& i#@&à
Jã (
)
#Äâ ( )
Jã (
)
#Äâ ( )

Íi si “#Ie# kiä# j~#ieé#”, ní Si #@&adsà kiâ#ä, j&ng jmó
kujñiá j&ng ~#@ tij.
100

04/07/12 11:21 a.m.


Kiä# j}g r@ju# u&à mitâ#ä ~# kur@ si kiä#
• Jái e j}g nat~ oug ina í#i j&ng likuë# e liju&# aladsa@ dsíj já#@&à dsa,
tà#u&, ta#né kiä# ikala#io# jï# dsa ju# j}g t@& ds@&.
• #Niu# liñi# kur@ j}g ir@ju# jmáï si, ja~ mo# já r@töö ín dsa kajmò éi kiä#
dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#.
• J}g laa #niu# jmo dsa tajiä niú# imilá@dsà #@&à.

José Luis Paskual Suárez ïû jmo tá Malá@, játë Nijui. Châ jä #io röügdsà #iû
ñii Jm&i #@&a si, jä ameï kiädsà José Luis dsá@ siudaá j&ng m&adsà k&ng j}g.

É j&g chii, ilaa
najâ#ï rông
José Luis.

Tí#má# #lai#.

101

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Dyié j}g j&ng ngâï é r@ju#.
¿É músi l@ê#ç iei# dsagiu#?
¿Ín dsa s}n si laa?
¿Mákas&ng k&ng si jní làlaa?

Jái j&ng íi ir@töö, nakal@a j&ng jmó numero itää ala# tsëë
làk&ng ja~ j}g itöö si góu# tàuín l@a niú# kuadro.
1. Ai# j}g

3. Dsa iéi# si

5. É j}g

2. Dsa jäï#si

4. J}g dyiò

6. At&# kiä# e jmáï

( ) Malá@ já të ñijui, ja kië 23 ts@# agosto ñi 2012
( ) Ala# l@a Angelina:
( ) #No jne nakadyä@# si laa júgou# #ning, dyio ei oug ijë# kiä# ameï kiä# dsa
tí#@&a si.
( ) Ñé# kajái jne kalifikasion kiä#ä ikal@ë# kö# mi#ñió# já 5 todsoó# ñi, j&ng #io#
jëïjnè l&, júlanaa milá@ ~# si kiä# kur@ j&ng ñeï kalifikasion kâ#ä dí ij&ng
shíjïe jnáng, naa tíjnè kóu kiä#ä j&ng guli# kàjaj} i#niu# jamilá@ sí# ñii #m@é.
( ) Làj&ng #no jmó# í já inió#, kujmo diu í #nìä#.
( ) #nàng rô#° José Luis

102

04/07/12 11:21 a.m.


S}n e j}g nadsâ# ni si góu# tàuín kiä# j}g kia# itöö u&à laa.
É jmáï:

Dsa iei# si:

Dsa jäï# si:

É j}g:

Ai# j}g:

Dsa@# oug...
Si góu# tauín iläâ r@töö kajné# o madyio j&g ijäï#dsa já jmodsa j}g iniù sá#ì dsa shâ# o niudsà dyiè j}g
imakajî#dsa, imakal@a, i#niu# kia#dsa, j&g jmodsa, o im@&dsa. Dato i#niu# dsá∆: é jmáï, j}g dyiò, já milá@
dsa s}n j}g, ai# j}g, jmáï dsa kiä# firma kia# dsa s}n si.
Chii si góu# tàuín, jáj&ng dsa s&n si júla #l@&#dsa kiäâ# dsa kiädsà, dí# s&ng dsa kj&g i#l@&#dsa jmáï
kalaj} dyinéï kia#, dí makueidsa kia# dsa júla jä ameï, dsa kiädsa o dsa kuëdsa.
Si góu# tàuín, já jmodsa j}g kiä# dsatá, kiä# jä dsa sakuëdsa o jä dsa sali#â ds@&. Já@ dsa jmo si
#l@&#dsà kiä#j}g dyiò.

103

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

1.__
2.__
3.__

S}n k&ng si góu# tàuín kia# jä dsa kiâ# w& jui si#.
Il@ê#ë w& jä dsa kiâ#ä siudaá kia# ñii jm&i o já si#. J&ng #n&ng #ning jmó#
k&ng si jâ#ï kia#dsa já ngâï#dsa alá# l@& w&dsà, j&ng ngâï#dsà kalá# al@éi#
ds∆jäâdsà #ning jakiâ#.

S&n j}g i #niu# jmodsa ni si góu# tàuín.
¿Ín dsa iéi# si kiâ#ä si góu# tàuín?

¿S}n luk&ng j}g i #n@ng #ning juai# dsa?

¿É jmáï s&ng si góu# tàuín?

S&n k&ng alá# jmó# já ju# j}g dyio kiä# já ái# j}g.

104

04/07/12 11:21 a.m.


S}n já j@} ta#u& k©ng si góu# tàuín kiä# j}g imanas}ng.

Jái j}g iröö ní si góu# tàuín náju #niu# jmó#ü kiä# j}g töö u&à
mi#a@ kiâ#ä ala# s&ng kur@.
¿R@töö jmáï i jmo# si góu# tàuín?
¿Najmó# j&g dyiò?
¿Nás&ng kàlaj} j}g imi#n@ng juaí#dsà?
105

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Tséi# jä dsa kiäâ# #ning jái ir@töö u&à laa.
¿Já r@s}n j}g dyio ní si góu tàuín r@töö jál@a kudsü# j&ng kàlaj} j}g
ir@töö ijmodsà, ò tijäâ já titöö?
¿Jámilá@ làk&ng kudsû# j}g kö# làníí jmodsa k&ng letra pá?
¿Já tijáâ j}g r@s}n kiä# ir@jia@ ds@&dsà l@a kur@?

Kiä# j}g isànangäï dsa kur@, s}n j&ng jmó#u kala kur@ si góu#
tàuín.

106

04/07/12 11:21 a.m.


Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# músi ju&# jmo j}g kiä# si góu# tàuín. Lé
liju# kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa.
Músi ju&# jmo j}g

Si góu# tauín

S}n j&ng dyié j}g.
¿Á tijní makê?


107

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

¿É l@& s}ndsà si laa?

Íi j}g j&ng já#i làk&ng j}g töö kiä# ë li#.

Jmáï ts@# disiembre l@a jin il@chii li, làk&ng tái ii ma tõ ò #n@& li, ni mo# kia#
jmo jie #majie kia#. Dsagiu# Juan kadsá#i röü# ñi mads}∆ ma#náng li j&ng
#náï, talamajmo k&ng b@&# ma gie #e#kóu tikëï kiä# ñii j&ng kailêdsa jajui,
kainiodsà tala#niu r@chô lá# li, ma#m&ï iniodsà j&ng röü# dsagiu# Juan kaju#
lij k&ng jm&ir&@ #no r@kín ds@&, kaijuëdsa jakatsì# kamioneta kia# j&ng ka ngäï
röü#dsà i lí#i ime# itio# tu#m&a# k&ng. Talà i niodsa #naï dsagiu# Juan kat{¢
jm@ #iei# j&ng ñiédsa #niú tum&a i #iei ju täng tum&a.
Já dsa magiu# miw& jui midyiedsa j}g kia k&ng chiu# dsa mitìö# tiñe #lai# k&@
chijm&i, jaj&ng #io kia# #niu mijma# tá k&ng to ö #lai#, kiä# ij&ng mijnangdsà
e kia#, taka#l&@ ime# kiädsa mids@lê chijm&i di# mi# niudsa koo dyijm&i,
k&ng jmáï jä ime# kiädsa kañâ# ku#ei go# j&ng kadyä# oo di# kajai k&ng gou
jamiko, ch&@da kaju# ñe#, ¿ló#o? J&ng ds@gä ju&# kiä#, má mads&@ chijm&i,
j&ng kailêdsà chijm&i, #io kaj@ê jä dsagiu# tsë# ma#oj k&ng kaja ïû jä ds&@ r@
jö niü# i j&ng ba# kajuä# ime#. Kalakö# jmáï j&ng achii màds@k&∆ ime# k&@
chijm&i.
Dsa kajmo: Leticia Cruz Cruz
Dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#: Leticia Cruz Cruz

108

04/07/12 11:21 a.m.


Tio# niu# kuadro makê j}g töö kiä# ili# ní já r@ju# j}g j&ng ij&ng s&ng já töö
letra kiä# imila@ làníí.
J}g kiä#
i

J}g kiä#
ii

J}g kiä#
#i

J}g kiä#
o

J}g kiä#
i#

J}g kiä#
ï

J}g kiä#
oo

J}g kiä#
i#i

J}g kiä#
ij

J}g kiä#
o#

J}g kiä#
o#ó

109

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

J}g kiä#
ö

J}g kiä#
ö#

J}g kiä#
oj

Ijaa laa dyié ala# til@a makë né j}g itöö kiä# m&ï letra i, ii, i#,
i#i, #i, ï, ij, o, oo, o#, o#o, ö, ö#, oj.

110

04/07/12 11:21 a.m.


Jneï kiä# k&ng l&&# jmáï kia# itöö ní nìó#. S&n kiä# k&ng jú
jájë# jmáï kiä# nìó# kia#.
lij
li

ñi
ñii

#iei
#iei#

giin
kïï

tö
to

gou
góu#

koo
oo
111

04/07/12 11:21 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jmöü# kur@ jmáï nió# s&n ní jú u&à.

tö

ñii

lij

ie

112

04/07/12 11:21 a.m.


Tareé 3
I#niu# mitiì:

• Íi #nang j}g r@töö músi t}j já tôg likuë# i#niu# ju©#
dsa.
• Mañí#ï ala# til@&} j&ng likuë# ala# l@& lak&ng ja~.
• Likuë# j}g töö músi t}j já tôg liñí# i#niu ju©# dsa s}n.
• Íi tij.
• Jmó# j}g it©töô ní si kia# j}g r@.
• S}n ní si kia# j}g r@ j}g imanar@jiá@ oug.
• Jái j&ng jmó#u kur@ játi#ë si kia# j}g r@.
• Jmó# j}g ala# töö ní músi t} já tôg dsa kiä# si kia#
j}g r~.
• Jái é #niu# ju©# j}g kia# músi t} já tôg dsa kiä# si
kia# j}g r@.
• Küûg j}g kia# músi t} já tôg dsa kiä# si kia# j}g r@.
• Liku#dsà ala# s&ndsà lak&ng m&ï letra u, uu, u#,
ü, u#u, uj; jmáï #l@a#dsà kia# makë j}g làj&ng dsa@
dsij naju e j}g #niudsà ju&#.

113

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái nìó# j&ng dyié j}g ngäïdsà.

Maí músi laa njâ#í t©a.

Ku} kujái e r@ju#.

Dyié j}g.
¿É músi l@ê#ë iei# imee#?
¿Máka iéi# si jní làlaa?
¿É jmáï maka iéi#?
¿Ín ime# dsa lé lijmò si làlaa?

Íi j}g r@töö.
114

04/07/12 11:22 a.m.


Íi ir@töö jmaï si itöó làníí, j}g töö jámatâg kiä# ﬁrma, j&ng
dyié e #niu# ju©# j}g.

MÚSI T}J JÁ TÔG DSA

Jmo dsa kiä# kalajâ dsa tô# imee# kiä
t&à primaria “kuautémok” tsi# màjiú#
ju&#, já 20 ts@# septiembre ñii tá@# jnáng
naa tôg dsa já jáï#dsà j}g alá# tilää imé#
kiädsà, en #n@& taka #l}@ já tsi# kia t&à.

DSA JMO:
Mauro González Kastro
Dsa kië ní kiä t&à

Ngâï é r@ju#.
¿Máka í#i k&ng músi t} já tôg dsa jni làlaa?
¿Á l@& chiú# játë?

Íi músi t}j já tôg.
115

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

S}n kiä# k&ng jú j}g ngäï kiä# j}g l@& j}g ds&@ itä.

In jmo j}g tôg dsa
reunion:

Jmáï kia# kia#t&a.

Ní músi t} já tôg dsa
niu# ju©#:

Dsa kië ní kiä t&à: Mario
González Kastro.

Ní músi t} já tôgdsà
niu# t@töô:

At&#, e jmáï, ora
kiä# e j}g t@©.

Ngâï é r@ju#.
Náju sar@töö ní músi t} já tôg dsa jmáï dsa kië ní kiä t&a. ¿E lé?

Tijmin imee# ds@lê já tôg dsa náju:

116

04/07/12 11:22 a.m.


S}n kiä# k&ng jú kia# ala# tsëë làk&ng ja~ ir@s}n ní músi t}
já tôg dsa.

Firma

Dsa iéi#

Jmáï músi

MÚSI T}J JÁ TÔG DSA

Jmo dsa kiä# kalajâ dsa tô# imee# kiä
t&à primaria “kuautémok” tsi# màjiú#
ju&#, já 20 ts@# septiembre ñii tá@# jnáng
naa tôg dsa já jáï#dsà j}g alá# tilää imé#
kiädsà, en #n@& taka #l}@ já tsi# kia t&à.

Al@é#i e ora
DSA JMO:

E j}g
dyiedsà

Dsa@# oug...
Músi t} já tôg dsa r@töö j}g i jmodsà kiä# jä dsa e jmáï t}dsà e ora j&ng kiä e j}g t@©.

117

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#>&à dsa j}g tij
a)
b)
ch)
ds)
dy)

Achí nadsâ# jnè. (Kalas@jú)
¿Alá# li& kiâ? (Kala#io# jë#)
Janá jalê imé#. (Kalas@jú)
Kagoù bá# jm&à. (Kala#io# jë#)
#Nang oug ikâg ala# liju©# dsa ta tõ né.

Ñi#ï...

j&ng
dsa@ dsij ala# #@&a dsa,
a j}g tij, #niu# jmo dsa
Já #@&a ds
liñiidsà e #niu# ju©# j}g.

akal@a kia# jmáï mal@
r@töö madyio mi# j}g, im
Náju kajmodsà
ëï ala# dsa@ já titöö
ds@& dsa míkajmo j&ng
éi#, r@s&n jú kia# ir@jiá@
dsa nang.
punto, j&ng bá lé liñ@ê#

Íi tij j}g r@töö u&à.
Niú# imila@# ~#@ jmo ilaa:
• Íi ku#ñà# tà#u} j}g r@töö ní si.
• #Nang# kur@ j}g këë làníí j&ng já#i é #niu# ju©#.
• Mitâ là#~#@ j}g r@töö j&ng ma ~#@ tij.

118

04/07/12 11:22 a.m.


Jañiú# Raí

(j}g r@töö: Jájêdsa jä guu)

...Kaju# guu katsá#i jañiú# raí: —Jubí ki}@ laj&ng li& tiâ: jma# jne chíchie#
j&ng dsaño# châ# jne. Kalajâ chíchie# kur@ tijniá j&ng kalajâ dsaño# kané
tijniá. J&ng bá#, ds@ñiú# kajné# ds@&. ju#ning bá# dsa@# kaju# oug jne, lasi# li&
w} jne júlaj&ng.
Mílikuei jne kosa si# júla ijmo jne. Kiä# #ning na, r@s@i bí#, míku#ää jne niú#
t&@ ki}i; mílé lal& söô. Kiâ#, si# ¿já#i u&a kia# kui i ñíí#? Jne achíi g&a# jne iñi#
j&ng kui i ñíí# achii lik@&i jne, u&a kia# kui i ñií# achii liju i#e. ¡#laí# jmá li&!
Tu#ning tíds@&} jñiu dsei# jni néng li& oro. Jú #ning ds@ñiú# kajné# oug, ¡li#io#
milé!, dí# u&a kia# kui i ñíí# midsa~# ds@&jne jñiú dsei# li& oro, míli#nó jne
dsíj kiä# táng…
Dsa kajmo: A. de Saint-Exupéry,
El principito, 4a edición, México,
Editores Mexicanos Unidos, 1996, pp. 74-75.

119

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Dyié j}g kiä# dsa nan}ng.
¿É #niu# liju©# j}g r@töö?
¿Ín kia# #l@&#dsà?
¿Alá# lië#ç dsää j}g?

Tâ# ds@& i#@&à.
Jã (
)
#Äâ ( )
Uê najëï ju&}# kur@ ir@ju# já r@s}n j}g.
Jã (
)
#Äâ ( )

Íi si “Ds&i kiä# jä móng”, ní Si #@&a dsa kiä#ã, jmó
kujñiá j&ng ~#@ tij.

• Jái kur@ alá# dsa@ dsíj ja#@&a dsa làk&ng j}g j&ng liñí#i e #niu# ju©#
j}g ~#@.
• #Niu# liñi# kur@ j}g ir@ju# jmáï si, ja~ mo# já r@töö ín dsa kajmò éi kiä#
dsa mits}i k&ng j}g kiä# j}g si#.
120

04/07/12 11:22 a.m.


#Íi j}g j&ng já#i nió#.

Nítá kia# San Lukas Arroyo Palomo,
katô# dsagiu# Alfonso Krus Siksto
kiä# Lukas Ramírez Juan.

Dyié j}g j&ng ngâï é r@ju#.
¿E né j}g l@ê#ç töö ní músi #@&a dsagiu#?

¿E jmáï s}ndsà si làlaa?

¿Ala# t}#dsà si töö j}g làlaa?

121

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

#Náng ní músi ju&# kiâ#ã si kia# j}g r@ j&ng ~#@, nákal@a j&ng
s}ng kiä# k&ng jú j}g tää töö ní si ja~ gugdsa dyio kiä# ja~
gugdsà #laí#.

Tsë làníí

Seyo

#E# l@& kia#
k&ng jmáï

Jámatôg dsa
reunion

Firma

Dsa ds&lê

Lädsà dsa ds&lê
já l@chii reunion.

R@ju# jmáï ò laí jmo dsa já
kadsã ja~ mo#.

S}n é ju#í ds@& l@a kiä# j}g r@
ikal@a.

R@töö e jmáï át&# kiä# ora ilé
reunion ò tájui.

Laí kië kia# iladsó# kailê dsa
tiläâ tá nítá, komisariado o
ikia# #niu si#.

J}g dyiè dsa reunion.
122

04/07/12 11:22 a.m.


1.__
2.__
3.__

S&n k&ng si kia# j}g r@.
#Niú t&a tsi# jui, kalajâ tijmin imee# tìöü# kia#t&a tôg kiä# dsatá kiä t&a
dyiè j}g kia# ka#niú kia# #niú t&a.

S&n j&g ichikiëê jmáï madyio jmodsa ní si kia# j}g r@, kiä# j}g
töö u&à mi#a@ kiâ##ã ala# jmó#.
Ala# tsëë jui:

Dsa@# oug:
Si kia# j&g r@, l@a k&ng músi ja tiüdsà kalaj} j}g chikiëê jmáï i dyiedsà k&ng reunión iku© ime#
j}g ds&@.
J}g #niu# t@töô ní si kia# dsajui:
• K&ng töö làníí ju©# át&#, e jmáï kiä# ora
ilé reunion ò tájui.
• Dsajiug#.
• #E# l@& kia# k&ng jmáï.

•
•
•
•

Jámatôg dsa reunion.
J}g r@ kiä# tareé.
Firma kia# dsa ds&lê.
Seyo kia# dsatá.

Ja~ mo# kia# si kia# j}g r@ kiä# j}g ds&@ i s}ndsa e tá jmò lajä ds&lê j}g imakajudsà mitiì.
Firma kiä# seyo ikië kia#dsà ní músi kia# dsajui.
Músi laa jmo jä t&si ò jä dsa i#ää dsajui.

123

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

E jmáï kiä# e ora:

J}g dyiè dsa:

Ín dsa ds&lê:

J}g r@ lé:

124

04/07/12 11:22 a.m.


Kiä# j}g imanas&ndsa, s}n k&ng si kia# j}g r@.

125

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Jái ní si góu# tàuín kiä# ítöö j}g làr@ju# u&à laa.
Töô e jmáï kiä# át&# jmodsà reunion.
Töô #e# l@& kia# k&ng jmáï.
R~töö j}g r@ lé.
Jmáïdsà kiä# firma kia# dsa tôg.

Ngâï# dsa kiäâ# #ning ir@töö u&a.
¿R@töö k&ng j}g isanar@ñ@ê kur@ ò sàti#iäâ j&ng achir@ñ@ê# j}g imi#niù
dsa ju©#?
¿Kas}n dsa j}g chíkiëê jmáï kalaj} játitöö madyio já kudsû# j}g?
J}g titöö làk&ng já l@a kudsû# j}g, itä jáj&ng ò #niu# mis&ndsà jasí#.
¿Najmá#dsà tá kiä# k&ng punto júla punto s@juu, punto jákadsã?

126

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Köö#dsà j}g
Kajái jnáng tareé kia# músi t} já tôg dsa kiä# si kia# j}g r@. Lé
liju# kö# #n@& j}g kia# làk&ng né si laa.
Músi t} já tôgdsà

Si kia# j}g r@

S}n j&ng dyié j}g.
¿A tijní makê?

¿Al@é#i a jmá#dsà tá làk&ng?

¿E l@& kuín s}ndsà?

128

04/07/12 11:22 a.m.


Jáì letra töö kiä# ë li#.

kü

guu

kú#

kuj

tù

kaju#

kú#u

túj

kuné

Ngâï e j}g chíngäï.
¿A til@a makë?

Íi kur@ lak&ng oración j&ng mi#yä# j}g jmó# m&ï letra i #ei.
Maria naño já #naïdsa lioó ilie

.

Ju&# j

dsií játsií# #niu kia# Martín.

Jä g

kakü# chíchie# kiä Karlo.

Pedro ki

g

Oktabio kaju# k
Luis k

ma kïn jmò kuai.
kajné# iñì# kä#ã mí#noo.

jma# tögdsà #möü.

129

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Kia# j}g töö u&à jmó j@} ja sàchii #ee k&ng 4 náju l@a kur@
j&ng k&ng 8 náju sal@a kur@ j}g r@töö.
Kú# u# l@a dsì#.
guu kajä Dy}@ jnáng jä.
l@a jma#la chiú#ma kú#.
¿Kú#u?
Kö# mikàkúdsà jne kàjui kadsa#@ ds@& dsa éi.
Dsa éi mit©#& ameï kiä jmáï kia#.
#M&#kiu dsa jáï achii ka#ë# dí# t&.
¿Mads&@ ináng k&ng chíjm&ï?
K@# jnè tù#.

Jmöü# kur@ j}g isamitöö kur@ s&n niu# kuadro.

130

04/07/12 11:22 a.m.

Jáì kala#
Jmó jú i jë# kiä# j}g ds&@ il@ê#ç tä.
S&ndsà j&ng jai ja töö dato ò töö imakajmo jä dsatá, ò kia# dsa
#niu si jmodsà.

a)
b)
ch)
ds)

Músi t}j já tôg dsa
Si góu# tàuín
Si tsi# j}g ds&@
Si #}dsà j}g

L@a k&ng músi ja r@ju# kur@ kiä# kajné# j}g sàuê r@ñ@ê# i #niudsà ju©#;
tioó# nìó# it@& ds@& dsa j&ng #@&a dsa j}g riju# músi.

a)
b)
ch)
ds)

Si kia# j}g r@
Músi ju&# jmo j}g
Si tsi# j}g ds&@
Si góu# tàuín

L@a r@s&n j}g i jmodsà kiä# jä dsa e jmáï t}dsà ora j&ng kiä e
j}g t@©.

a)
b)
ch)
ds)

Músi t}j já tôg dsa
Si góu tàuín
Si tsi# j}g ds&@
Si #}dsà j}g

131

04/07/12 11:22 a.m.

Si jmodsa r@töö imakal@a ò i #naïdsà, ò ijmodsà j}g kiä# dsajui. Jmáï naa
si #}dsà j}g kur@ til@a kiä# si i #niudsa liñii dsa j}g j&ng lé ds@&dsà i ládsà
#má# to# lioó, ichii kiä# itägdsà ju jmái ichii i#naï.

a)
b)
ch)
ds)

Músi ju&# jmo j}g
Si #}dsà j}g
Si kia# j}g r@
Si tsi# j}g ds&@

Si r@töö kajné# ò madyio j}g ijäï#dsà já jmodsà j}g i#niù sá#ì dsa shâ# ò
#niudsà dyiè j}g imakajî#dsà, imakal@a, i#niu# kia#, j}g jmodsà, ò im@&#dsà
dsa kiä.

a) Si tsi# j}g ds&@
b) Músi t}j já tôg dsa
ch) Músi ju&# jmo j}g
ds) Si góu# tàuín
L@a k&ng músi ja tiüdsa kàlaj} j}g chikiëê jmáï i dyiedsà k&ng reunion
ikëë kia# j}g imakal@a.

a) Si kia# j}g r@
b) Si #}dsà j}g
ch) Si góu# tàuín
ds) Músi ju&# jmo j}g

132

04/07/12 11:22 a.m.

Íi j}g töö jmáï si, j}g töö jámtâ# kiä# firma kia# j}g r@s}n ní si.

MÚSI T<J JÁ TÔG DSA
Jmo dsa kiä# kalajâ dsa tô# imee# kiä t&à primaria “kuautémok”
tsi# màjiú# ju&#, já 20 ts@# septiembre ñii tá@# jnáng naa tôg dsa já
jáï#dsà j}g alá# tilää imé# kiädsà, en #n@& taka #l}@ já tsi# kia t&à.
DSA JMO:

S}n kiä# k&ng jú j}g ds&@ itä.
In jmo j}g tôg
dsa reunion:

Jmáï kia# kia#t&a

Ní músi t} já tôg
dsa niu# ju©#:

Dsa kië ní kiä t&à:
Mario González
Kastro

Ní músi t} já
tôgdsà niu# t@töô:

At&#, e jmáï, ora kiä#
e j}g t@©
133


04/07/12 11:22 a.m.

Íi j}g töö laa.
Jmo kalàk&ng i#n@ng #l@}# kiä# chi# kiâ#ã iû #@&a si Siudaá ñii Jm&i, j&ng #n@
ng juai#dsà makagóu# kartiya kia# #le@g kia#dsà nítá Jájui j&ng #niu# ds@
ki&ndsà niu# idy&~ 15 ts@# disiembre.

S}n k&ng si gou# tàuín kiä# j}g laa.

134

04/07/12 11:22 a.m.


Notas

135

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Notas

136

04/07/12 11:22 a.m.


Notas

137

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Notas

138

04/07/12 11:22 a.m.


Notas

139

04/07/12 11:22 a.m.

Si kia# dsa käâ#

Notas

140

04/07/12 11:22 a.m.


Notas

141

04/07/12 11:22 a.m.

!

Si kia# dsa käâ#

Notas

142

04/07/12 11:22 a.m.

Itids&í# kiadsà kö# làníí

Kàl@kuë#lal@a lak&ng ne j}g a ja jma#dsà tá, jula ja töö kudsü#j}g,
signo kia#punto kiä#ala#s&ndsa j}g i #niudsà ju&#.

Jai# kur@ ala# l@a kàlaj& j}g ir@töö kiä# i #niu# ju&# j}g r@s&n ni si.

Kàl@kuë#e l@a chikiëê jmáï #@&dsà tij talajmodsà j&g e riju#já
r@s&n ir@töö madyio o kàlaj} j}g.

Jai#kur@ e ne músi l@a já töö makë ní j}g kia#làk&ng #nang.

Jai# kur@ ala# l@a lak&ng ne j}g töö ni làk&ng #nang.

E jmáï

Jmáïdsà kiä#firma kia#dsa e si

E jmáï

Jmáïdsà kiä#firma kia#dsa e si

Jmojne j}g i kakâ# kur@ #nang laa

Jai# ala# kas&ndsà kur@ j}g töö #nang ja r@s&n makajai#.

Jmojne j}g i kakâ# kur@ #nang laa

Jai# ala# l@a s&ndsà j}g kiä# j}g jmeï imakajai#töö #nang.

Kàl@kuë# ala# #niu# s&ndsà si kiä# j}g jmeï ní si já töö j}g madyio.

R@ñ@ë# e liju&# j}g töö ni si i #@&a dsa kia# #nang já maka jmó tá.

Jai#e r@ju#j}g titöö já makajmodsà tá kia#lak&ng #nang si já töö j}g.

Jmaïdsà

Kàl@kuë#al@e@#, at&#e l@a kuín jma#dsà tá j}g töö ní #nang ja r@s&n.

#Nang 2

RFE o CURP

Itids&í#kiadsà já matâg


Kàl@kuë# làk&ng ne músi kiä# j}g r@töö jula músi kâdsà í jáds&
#ê# kia# dsa käâ#, si i tôg dsa, si jmodsà j}g, si ke@dsà j}g,
si t}dsà kiä# músi @s&n r@jü# #n@& j&ng jai e j}g r@jü# kiä#
e tá jma#dsà làk&ng ne ilaa.

#Nang 1

S&n kiä# k&ng paloma 3 làk&ng tareé imakal@a
Kur@ kia# já titöö lak&ng #nang.

Jmaï dsa chii# ò dsa käâ#

#>&à jne kiä#is&n jne jà@.
J}g jmeï kia#dsa k@#

!


04/07/12 11:22 a.m.

#>&à jne kiä#is&n jne jà@.
J}g jmeï kia#dsa k@#

¿É kal@kuei?

Firma kia# dsa chii# ò dsa käâ#


Jmaïdsa kiä# firma kia# dsa kaku&

¿A li#niu# ki&@?

Eksamen i ngãïdsà ïä# já kato# j@

!

E jmáï:
At&# kajmodsà:

04/07/12 11:22 a.m.


Luis Alavez Bautista

Recommended

Recommended

More Related Content

Viewers also liked

Viewers also liked (18)

Recently uploaded

Recently uploaded (6)

Luis Alavez Bautista