Download luận văn thạc sĩ ngành tội phạm học với đề tài: Nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh

1. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN
NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 7, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
TỘI PHẠM HỌC VÀ PHÒNG NGỪA TỘI PHẠM
HÀ NỘI, 2019

2. VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN
NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC
TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 7, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Ngành: Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm
Mã số: 8.38.01.05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. ĐINH XUÂN NAM
HÀ NỘI, 2019

3. LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi.
Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác
và trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công
bố trong bất kỳ công trình nào khác.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN
NGUYỄN THỊ MỸ DUYÊN

4. MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM
TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE
CỦA NGƯỜI KHÁC ................................................................................................8
1.1.Khái niệm, đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏe của người khác ..........................................................................8
1.2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.........................................................17
Chương 2. NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN 7, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH....................................................28
GIAI ĐOẠN 2014 – 2018........................................................................................28
2.1. Khái quát tình hình tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh ...........................................28
2.2. Đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh.................32
Chương 3. DỰ BÁO NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI VÀ MỘT SỐ GIẢI
PHÁP PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH
HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN 7, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH....................................................49
3.1. Dự báo về nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khỏe của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh trong thời
gian tới 49
3.2. Một số giải pháp tăng cường phòng ngừa tình hình tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn.....................................53
KẾT LUẬN..............................................................................................................63
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

5. DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CQĐT : Cơ quan điều tra
BLHS : Bộ luật Hình sự
PLHS : Pháp luật hình sự
TAND : Tòa án nhân dân
TNHS : Trách nhiệm hình sự
VKSND : Viện kiểm sát nhân dân
XHCN : Xã hội chủ nghĩa

6. DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1 - Cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí
Minh giai đoạn 2014 – 2018...........................................................28
Bảng 2.2- Cơ cấu tình hình tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh
giai đoạn 2014 – 2018.....................................................................29
Bảng 2.3- Cơ cấu về chế tài áp dụng đối với người phạm tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn
Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 - 2018...............31
Bảng 2.4- Diễn biến của tình hình tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố
Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 - 2018..............................................31
Bảng 2.5- Cơ cấu theo giới tính người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố
Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018.................................................33
Bảng 2.6- Cơ cấu theo độ tuổi người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố
Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018.................................................34
Bảng 2.7- Cơ cấu theo trình độ học vấn người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7,
Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018................................35
Bảng 2.8- Cơ cấu theo nghề nghiệp người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7, Thành
phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018...........................................36
Bảng 2.9- Cơ cấu theo tiêu chí tái phạm của người phạm tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7,
Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018................................37

7. 1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài.
Xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ công bằng và văn minh là mục
tiêu của Đảng và Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay. Đại hội Đảng toàn
quốc lần VI, với chủ trương thực hiện đường lối đổi mới và phát triển theo
nền kinh tế thị trường, đến nay đã đạt được nhiều thành tựu trên mọi lĩnh vực
về chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội ... Tuy nhiên song song với những thành
tựu đạt được thì mặt trái của nền kinh tế thị trường cũng tác động không nhỏ
tới đời sống xã hội trên tất cả các mặt. Tình hình tội phạm nói chung, mà đặc
biệt tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác
hiện nay đang có chiều hướng gia tăng đã tác động xấu đến sự phát triển của
nền kinh tế, gây tâm lý bất an, hoang mang, lo lắng trong nhân dân, ảnh
hưởng không nhỏ đến phát triển xã hội. Trong những năm qua, các cơ quan
bảo vệ pháp luật đã tích cực đấu tranh ngăn chặn các hành vi phạm tội xâm
phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con người nói chung và
các hành vi cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe của người khác
nói riêng, góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Quận 7 được thành lập theo nội dung Nghị quyết số 03-CP ngày
06/01/1977 của Chính phủ Việt Nam về thành lập quận phường tại TP.HCM.
Đến tháng 4 năm 1977, Quận 7 chính thức được thành lập trên cơ sở toàn bộ
diện tích tự nhiên và dân số 337ha của các xã Tân Quy Đông, Tân Quy Tây,
Tân Thuận Đông, Tân Thuận Tây, Phú Mỹ và 6.636 nhân khẩu của thị trấn
Nhà Bè, huyện Nhà Bè. Quận 7 có vị trí chiến lược quan trọng, là trung tâm
kết nối các khu vực giao thương phía Nam Thành phố. Với những thuận lợi
về địa lý đó, Quận 7 có điều kiện thu hút đầu tư trong và ngoài nước, cụ thể
khu chế xuất Tân Thuận trên địa bàn quận là một trong những khu chế xuất

8. 2
lớn và hiệu quả nhất của thành phố. Các khu đô thị mới như khu đô thị Phú
Mỹ Hưng, khu đô thị Cityland Riverside, khu đô thị Nam Phú Villas, khu đô
thị Him Lam - Kênh Tẻ là các khu dân cư hiện đại bậc nhất của cả nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, xu hướng chuyển dịch lao động
đến các khu công nghiệp trên địa bàn Quận 7 dẫn đến tình hình an ninh trật tự
diễn biến phức tạp. Mặc dù CQĐT, VKSND và TAND đã đạt được nhiều
thành tựu trong công tác điều tra, truy tố, xét xử nhưng tình hình tội phạm về
xâm phạm tính mạng, sức khoẻ con người vẫn có chiều hướng gia tăng, đặc
biệt là tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khoẻ người khác.
Mặt khác, các đối tượng thực hiện loại tội phạm này trên địa bàn Quận 7 đến
từ những địa phương, vùng miền khác nhau.
Tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người
khác là loại tội phạm nghiêm trọng xâm phạm đến tính mạng sức khỏe của
con người một cách trái pháp luật, hậu quả của nó không chỉ gây ra những
thiệt hại cho gia đình, người thân của người bị hại mà còn gây ảnh hưởng xấu
đến trật tự an toàn xã hội, gây sự bất bình trong quần chúng nhân dân. Trong
những năm qua, tình hình tội phạm, tệ nạn xã hội trên địa bàn Quận 7 vẫn còn
phức tạp. Đặc biệt là tội phạm về trật tự xã hội, trong đó vấn đề cần quan tâm
là tình trạng thanh niên tụ tập gây mâu thuẫn để đánh nhau, các mâu thuẫn
trong tranh chấp đất đai, xung đột gia đình ... dẫn đến việc cố ý xâm phạm
đến tính mạng, sức khỏe của người khác gây hậu quả rất lớn, tỉ lệ thương tích
gây ra cho người bị hại cũng rất cao, có những trường hợp dẫn đến chết
người. Phần lớn những người phạm tội thường liên kết thành các băng nhóm
hoặc lôi kéo thêm người khác vào cùng gây mâu thuẫn để tạo cớ đánh nhau
hay trẻ thù cá nhân. Đối tượng thường sử dụng các loại hung khí nguy hiểm
(dao, mã tấu,...) gây tâm lý hoang mang, lo lắng lan rộng trong nhân dân.
Việc có công trình nghiên cứu cụ thể nào đi sâu làm rõ các đặc điểm nhân

9. 3
thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh là việc làm hết sức
cần thiết.
Chính vì thế, để phòng ngừa các tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khoẻ người khác hiệu quả hơn, đề tài :“Nhân thân người
phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người
khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh” đã được tác giả lựa
chọn để nghiên cứu.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Qua nghiên cứu về tình hình tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ của người khác, tác giả thấy có những công trình nghiên cứu sau:
Bài viết: “Nhân thân người phạm tội; một số vấn đề lý luận cơ bản” của
tác giả GS.TS. Lê Cảm, Tạp chí Tòa án, số 10/2001, tr. 7 và số 11/2001, tr.5;
Luận án Tiễn sĩ Luật học: “Nhân thân người phạm tội trong Luật hình sự
Việt Nam ” của Nguyễn Thị Thanh Thủy, Trường ĐH Luật Hà Nội năm
2005;
Bài viết: “Một số đặc điểm chú ý về nhân thân của người phạm tội cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác ở Việt Nam” của
tác giả Nguyễn Tuyết Mai, Tạp chí Luật học, số 11/2006, tr.32 - 37;
Bài viết: “Các trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự liên quan đến
nhân thân người phạm tội ” của tác giả Đinh Văn Quế, Tạp chí Tòa án, số
13/2009, tr.23 - 27 và số 14, tr. 19-28;
Bài viết: “Một số vấn đề về nhân thân người phạm tội ” của tác giả
Nguyễn Quang Hạnh, Tạp chí Nghề luật, số 01/2013, tr.52 - 57;
Trong các công trình trên, các tác giả đã đi sâu vào việc làm rõ lý luận về

10. 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Mục đích của luận văn là hướng tới sự hoàn thiện
các giải pháp phòng ngừa tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khoẻ người khác trên địa bàn nghiên cứu. Cụ thể hơn, mục đích nghiên
cứu của luận văn là nghiên cứu có hệ thống những vấn đề lý luận liên quan
đến nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh dưới góc độ
nghiên cứu riêng biệt của Tội phạm học.
Nhiệm vụ nghiên cứu: Để thực hiện mục đích nghiên cứu nêu trên, luận
văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau đây:
Một là, tìm, thu thập và nghiên cứu các tài liệu về tội phạm học, về pháp
luật hình sự và những tài liệu có liên quan đến đề tài luận văn làm cơ sở cho
việc nhận thức thống nhất, rõ ràng phương pháp luận nghiên cứu và sử dụng
các phương pháp nghiên cứu cụ thể cho phù hợp; hệ thống hóa lý luận về
nhân thân người phạm tội làm nền tảng lý luận cho việc nhận thức, phân tích
nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác trên địa bàn nghiên cứu.
Hai là, tìm, thu thập, xử lý, phân tích, so sánh những số liệu thống kê
thường xuyên của các cơ quan tiến hành tố tụng, đặc biệt là số liệu thống kê
tội phạm hình sự cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người
khác đã bị đưa ra xét xử sơ thẩm tại TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh.
Phân tích làm rõ các đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7 trong giai đoạn
2014 - 2018.
Tìm, thu thập các bản án hình sự sơ thẩm đã xét xử tội phạm cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác của TAND Quận 7

11. 5
trong giai đoạn 2014 - 2018 và xử lý, phân tích, so sánh theo các tiêu chí Tội
phạm học cần thiết từ góc độ nhân thân người phạm tội.
Ba là, khái quát hóa những vấn đề lý luận chung về nhân thân người
phạm tội. Từ việc khái quát này, sẽ áp dụng lý luận đó vào việc làm rõ các
đặc điểm nhân thân của người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh;
Kiến nghị hoàn thiện giải pháp phòng ngừa tội phạm cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7, Thành
phố Hồ Chí Minh từ khía cạnh nhân thân người phạm tội.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài thể hiện ở việc
làm rõ mối quan hệ phụ thuộc giữa các đặc điểm nhân thân người phạm tội cố
ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác với các hiện
tượng, quá trình kinh tế - xã hội khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí
Minh
- Phạm vi nghiên cứu: Về nội dung phạm vi nghiên cứu: Đề tài nghiên
cứu nhân thân người phạm tội (những đặc điểm sinh học, đặc điểm xã hội học
điển hình của người phạm tội) cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khoẻ người khác dưới góc độ Tội phạm học và phòng ngừa tội phạm.
Về thời gian nghiên cứu: Đề tài sử dụng khoảng thời gian nghiên cứu là
05 năm , từ năm 2014 đến năm 2018.
Về không gian: Đề tài nghiên cứu trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ
Chí Minh.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Đề tài được nghiên cứu dựa trên nguyên lý của Chủ nghĩa Mác Lê

12. 6
Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh; cùng các văn kiện của Đảng và pháp luật của
Nhà nước về công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và phòng,
chống các tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người
khác nói riêng
- Phương pháp nghiên cứu: Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu sau:
Phương pháp kế thừa, phương pháp hệ thống, thống kê, quy nạp, phân
tích, so sánh, logic, dự báo
Các phương pháp nghiên cứu lý luận, phân tích, so sánh, bình luận…
Các phương pháp nghiên cứu phân tích, so sánh, bình luận, quy nạp,
thống kê, diễn dịch, suy luận logic,…
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
- Ý nghĩa lý luận: Luận văn đi sâu phân tích yếu tố nhân thân người
phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
Dựa trên cơ sở lý luận của tình hình tội phạm, luận văn đưa ra những dự báo
và luận giải từ những căn cứ khoa học để từ đó đưa ra kết luận, kiến nghị có ý
nghĩa lý luận trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác. Kết quả nghiên cứu của luận
văn sẽ góp phần bổ sung, hoàn thiện lý luận đối với nhân thân người phạm tội
cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác, nhân thân
người phạm tội cũng như Tội phạm học nói chung và lý luận phòng ngừa tội
phạm nói riêng.
- Ý nghĩa thực tiễn:
Kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ là căn cứ chính xác nhất, quan trọng
nhất giúp các Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trên địa bàn Quận 7 nghiên
cứu và đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động phòng ngừa

13. 7
tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác trên
địa bàn nghiên cứu và Thành phố Hồ Chí Minh nói chung.
Có thể dung kết quả nghiên cứu của luận văn phục vụ cho công tác giảng
dạy trong Nhà trường đào tạo về Luật hoặc cho những ai quan tâm đến vấn đề này.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn gồm có 3 chương ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài
liệu tham khảo. Cụ thể như sau:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về nhân thân người phạm tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác.
Chương 2: Thực tiễn nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác và những yếu tố tác động đến quá
trình hình thành nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 3: Hoàn thiện các giải pháp phòng ngừa tội phạm cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác từ đặc điểm nhân
thân người phạm tội.

14. 8
Chương 1.
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM
TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC GÂY TỔN HẠI CHO SỨC
KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC
1.1.Khái niệm, đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
1.1.1. Khái niệm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Trong Tội phạm học, nhân thân người phạm tội được hiểu là nhân thân
người có lỗi trong việc thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội bị pháp luật
hình sự cấm đoán và trừng phạt [25, tr.155]. Nhân thân con người là tổng hợp
các đặc điểm, dấu hiệu thể hiện bản chất của con người khi tham gia vào các
mối quan hệ xã hội.
Khi nói đến các đặc điểm, dấu hiệu cá nhân thuộc về người phạm tội, mà
dấu hiệu đặc trưng nhất để phân biệt với nhân thân con người nói chung thể
hiện ở hành vi mà họ tham gia vào các quan hệ xã hội (tốt, xấu, thiện, ác,
hành vi nguy hiểm hay không nguy hiểm cho xã hội …) tức là nói đến nhân
than người phạm tội. Nhân thân người phạm tội có thể được hiện thông qua
các yếu tố về bẩm sinh, di truyền hoặjfnbc các đặc điểm về điều kiện, hoàn
cảnh sống, môi trường sống cụ thể tạo ra. Trong quá trình trưởng thành của
con người, họ gặp phải những điều kiện không thuận lợi thì dễ có khả năng
trở thành người phạm tội, khi mà họ hình thành nên những ý thức xấu, bắt
nguồn từ chính cuộc sống không tốt, từ đó hình thành các đặc điểm được coi
là các đặc điểm nhân thân xấu. Dưới tác động của các điều kiện xã hội thì ý
thức được hình thành. Nhưng khi hình thành thì ý thức có tác động rất tích
cực đến các hoạt động của con người, quyết định việc lựa chọn cách xử sự

15. 9
của con người trong hoàn cảnh cụ thể. Chính vì vậy mà trong cùng một điều
kiện, hoàn cảnh giống nhau nhưng con người lại có những hành động khác
nhau, thậm chí hoàn toàn trái ngược nhau, nếu con người có các đặc điểm
nhân thân xấu mà gặp những tình huống khách quan thuận lợi tác động sẽ làm
phát sinh hành vi phạm tội.
Khái niệm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ người khác dưới góc độ tội phạm học cần phải được hiểu
một cách “Công cụ hóa”, tức là có thể nghiên cứu được trên thực tế như sau:
Thứ nhất, nhân thân của một người nào đó là hình ảnh có thể nhận thức
được thông qua tổng thể các đặc điểm về mặt tự nhiên, xã hội và hành vi xã
hội của chủ thể đã thực hiện hành vi đó ở một địa bàn và thời gian nhất định;
Thứ hai, nhân thân người phạm tội là hình ảnh có thể nhận thức được
thông qua tổng thể các đặc điểm về tự nhiên, xã hội và hành vi phạm tội của
chủ thể đã thực hiện hành vi đó trên một địa bàn và thời gian nhất định, tức là
những đặc điểm chứa đựng những thông tin về nguyên nhân và điều kiện của
sự phạm tội;
Thứ ba, nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ của người khác là hình ảnh có thể nhận thức được thông qua
tổng thể các đặc điểm về tự nhiên, xã hội và hành vi phạm tội của chủ thể đã
thực hiện hành vi đó, tức là những đặc điểm chứa đựng những thông tin về
nguyên nhân và điều kiện của tội phạm này.
Như vậy, vấn đề biện chứng và hàm chứa giá trị khả thi của khái niệm
nhân thân nói chung và nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác nói riêng chính là mối quan hệ giữa
hình ảnh và đặc điểm. Hình ảnh càng rõ khi những đặc điểm càng được mô tả
đầy đủ và chuyên biệt theo nhân thân cần nghiên cứu.

16. 10
1.1.2. Các đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
1.1.2.1. Các đặc điểm tự nhiên
Khi nghiên cứu về nhân thân người phạm tội chúng ta phải xem xét tới
những đặc điểm thuộc về người phạm tội. Những đặc điểm này phần lớn phản
ánh bản chất của người phạm tội. Sự hình thành và phát triển của nhân thân
người phạm tội không phải là những biểu hiện thuần túy, giản đơn bên ngoài
Trong lý luận tội phạm học, các đặc điểm nhân thân người phạm tội được chia
thành bốn nhóm: Nhóm đặc điểm sinh học, nhóm đặc điểm tâm lý và nhóm
đặc điểm xã hội, nhóm đặc điểm pháp lý hình sự [25, tr.103]. Sau đây, chúng
ta sẽ làm rõ các nhóm đặc điểm nhân thân người phạm tội.
1.1.2.2.Nhóm đặc điểm sinh học
Nhóm đặc điểm sinh học bao gồm giới tính, tuổi và một số đặc điểm thể
chất khác. Với các dấu hiệu này không thể khám phá những cơ chế của hành
vi phạm tội, không phân biệt người phạm tội với những người không phạm
tội. Các dấu hiệu này chỉ thể hiện mức trội lên về thống kê của loại người
nhất định trong những người phạm tội.
Nghiên cứu sự tác động qua lại giữa yếu tố sinh học và yếu tố xã hội
trong con người là để thấy được những hạn chế trong các quan niệm cực đoan
về cái sinh học, cái xã hội trong con người của một số trường phái triết học.
Thực tế cho thấy rằng, những quy luật sinh học chi phối mặt sinh học, còn
quá trình con người gia nhập xã hội sẽ quyết định mặt xã hội trong con người.
Điều này thể hiện rõ nhất ở những đứa trẻ sinh ra từ cùng một trứng. Những
đứa trẻ này giống nhau về mặt di truyền. Điều đó có nghĩa là, trong quá trình
phát triển, chúng có thể mắc một số bệnh giống nhau, như bệnh về mắt hay
nội tiết, tức là ở đây, mặt sinh học đóng vai trò không nhỏ. Điều này có nghĩa

17. 11
là, con người vừa chịu sự tác động của quy luật sinh học, vừa chịu sự tác
động của xã hội (nhưng cũng cần phải thấy được rằng, sự tác động của yếu tố
sinh học và yếu tố xã hội không phải là ngang nhau, như nhau trong mỗi cuộc
đời con người). Dĩ nhiên, cũng cần phải thấy rằng với những mục đích nghiên
cứu khác nhau, có thể các nhà nghiên cứu nhấn mạnh tới mặt sinh học hoặc
mặt xã hội của con người (và chỉ nhấn mạnh, chứ không phải tuyệt đối hoá
như chủ nghĩa tự nhiên, thuyết sinh học xã hội hay trường phái xã hội đã
làm). Việc tuyệt đối hoá vai trò của yếu tố sinh học, di truyền trong con người
sẽ dẫn đến tình trạng, các tệ nạn xã hội được giải thích bằng những nguyên
nhân tự nhiên và do đó người ta cho rằng, không thể khắc phục được những tệ
nạn xã hội. Điều đó còn đưa đến một quan niệm về "giống thượng lưu”, về sự
phân biệt chủng tộc. Quan điểm này cho rằng, lịch sử loài người được tạo ra
bởi một số người tiêu biểu, được chọn lọc và do đó dù muốn hay không, con
người phải chủ động kiểm soát việc tái sản xuất ra giống người, thực hiện sự
"tuyển chọn" vì "lợi ích" loài người. Ngược lại, việc quá đề cao yếu tố xã hội
trong con người lại đưa đến một quan niệm khác -. quan niệm cho rằng, mọi
tệ nạn xã hội đều bắt nguồn từ khuyết điểm chính trị.
1.1.2.3.Nhóm đặc điểm tâm lý
Gắn với mỗi loại hành vi phạm tội có thể có nhóm đặc điểm tâm lí nhất
định. Ví dụ: Đối với người phạm tội có tính vụ lợi có thể nêu ra ở đây các đặc
điêm như thái độ lao động lười nhác- nhu cầu vật chất không chính đáng; tu
tưởng ích kỉ làm ít hưởng nhiều; tư tưởng làm giàu không chính đáng, thích
tích lũy tiền của và báu vật, dùng tiền để đáp ứng nhu cầu không chính đang
(ma túy, mại dâm, cờ bạc)...
Ở đây, cũng cần đề cập ý thức pháp luật của người phạm tội. Thực tế cho
thấy những ai có ý thức pháp luật tốt thi có thói quen xử sự tuân theo pháp

18. 12
luật. Trái lại, ở những người phạm tội thường có ý thức pháp luật kém, họ
hoặc thiếu hiểu biết về pháp luật hoặc có thái độ tiêu cực đối với các chuẩn
mực pháp luật, thở ơ với sự trừng phạt, không sợ bị trùng phạt vì cho rằng
hành vi phạm tội khó bị phát hiện hoặc có sự bao che v.v.. Kết quả nghiên
cứu còn cho thấy một bộ phận người phạm tội khi bị kết án có tâm lí phủ
nhận lỗi của mình và tìm cớ cho rằng phạm tội là bắt buộc.
Trình độ học vấn và sự phát triển của trí tuệ có ảnh hưởng đến nhu cầu
và lợi ích, đến cách sử dụng thời gian và cách xử sự của con người nói chung
và hành vi phạm tội nói riêng. Nghiên cứu dấu hiệu này cho thấy trình độ học
vấn của người phạm tội nhìn chung thấp hơn so với những người không phạm
tội ở cùng độ tuổi. Tuy nhiên, những người phạm tội ở các loại tội phạm khác
nhau thì có trình độ học vấn cũng khác nhau. Chẳng hạn những người phạm
tội tham nhũng có trình độ học vấn cao hơn những người phạm tội khác.
1.1.2.4.Các đặc điểm xã hội
Nhân thân người phạm tội xét dưới góc độ đặc điểm xã hội thì gồm các
yếu tố như:
Hoàn cảnh gia đình tác động rất lớn đến sự hình thành các đặc điểm
nhân thân của người phạm tội. Khiếm khuyết của gia đình như cha mẹ ly dị,
tình trạng độc thân, bạo lực gia đình, thành phần giai cấp, hoàn cảnh kinh tế
khó khăn… trong mối quan hệ với các yếu tố khác tác động đến việc hình
thành các đặc điểm nhân thân xấu của con người và trong những điều kiện,
tình huống thuận lợi sẽ dễ dàng phát sinh hành vi phạm tội. Nghiên cứu các
khiếm khuyết trong gia đình vì thế có ý nghĩa rất quan trọng việc xác định các
nguyên nhân hình thành các đặc điểm nhân thân tiêu cực của người phạm
tội.Tội phạm học nghiên cứu trình độ học vấn của nhân thân người phạm tội
cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác ở bốn cấp

19. 13
bậc: không biết chữ và tiểu học; trung học cơ sở, trung học phổ thông và cao
đẳng, đại học.
Thuộc về nhóm đặc điểm xã hội của người phạm tội có thể kể đến các
đặc điểm về việc làm, nghề nghiệp, thành phần xã hội, về hoàn cảnh gia đinh,
hoàn cảnh kinh tế., và các đặc điểm về môi trường, quá trình được giáo dục,
đào tạo...
Nghề nghiệp và thành phần xã hội của người phạm tội (công nhân, nông
dân, trí thức, học sinh, hưu trí...) được thống kê cho thấy những người thực
hiện tội phạm không cỏ việc làm chiêm tỉ lệ khá cao, đặc biệt ở trường hợp tái
phạm. Đặc điểm này có liên quan chặt chẽ với đặc điểm về trình độ văn hoá
thấp và đặc điểm có những sờ thích không đúng đắn. Đổi với những trường
hợp có nghề nghiệp thì phần lớn là người lao động phổ thông, không qua đào
tạo nghề như làm nông nghiệp, lao động tự do, buôn bán nhỏ.
Nghiên cứu đặc điểm này có ý nghĩa quan trọng vì cho phép kết luận tội
phạm nào thường xảy ra ở lĩnh vực nào của đời sống xã hội và trong lĩnh vực
sản xuất, ngành nào thuộc nền kinh tế quốc dân.
Hoàn cảnh gia đình và sự thay đổi của nó có tác động lên sự hình thành
nhân cách của con người và ảnh hưởng đến khuynh hưởng và sự kiên định
thực hiện tội phạm.
Kết quả nghiên cứu cho thấy những người có gia đình phạm tội ít hơn
những người chưa có gia đình. Việc hình thành định hướng xấu trong con
người thường xuất phát từ những gia đình có kinh tế khó khăn, gia đình có vợ
chồng ly hôn, gia đình có cuộc sống không hoà thuận hoặc gia đình có thành
viên sổng không có trách nhiệm với gia đình, thậm chí có quan điểm, quan
niệm, xử sự trái đạo đức, trái pháp luật v.v
Ngoài ra các dấu hiệu xã hội khác như nơi cư trú (thành phố hay nông

20. 14
thôn), sự di cư, hoàn cảnh kinh tế cũng cố ý nghĩa quan trọng khi nghiên cứu
nhân thân người phạm tội.
Tóm lại, nghiên cứu nhân thân người phạm tội là để nắm bắt được nội
dung cần thiết trong con người phạm tội, xác định được những yếu tố, điều
kiện, môi trường hình thành nhân thân người phạm tội. Bởi vậy, khi nghiên
cứu nó chúng ta cần phải lưu ý là mỗi nhân thân người phạm tội cụ thể đều có
những đặc điểm chung trong từng nhóm người phạm tội hay trong tất cả
người phạm tội và nó còn cố những đặc điểm đặc thù của nhân thân người
phạm tội đỏ. Trong phạm vi chương này chúng ta chỉ xem xét những đặc
điểm nhân thân người phạm nói chung.
1.1.2.5.Các đặc điểm pháp lý hình sự
Các đặc điểm pháp lý hình sự là các đặc điểm chỉ có ở nhân thân người
phạm tội mà không có ở các loại cấu thành khác. Tội phạm học nghiên cứu
đặc điểm này nhằm tìm ra các quy luật tồn tại, phát triển của tội phạm đồng
thời góp phần làm sáng tỏ nguyên nhân, điều kiện phát sinh, phát triển của tội
phạm từ đó đề ra các biện pháp phòng, chống tội phạm. Các đặc điểm pháp lý
hình sự trong nhân thân người phạm tội bao gồm:
- Tính chất, mức độ lỗi: Lỗi của người thực hiện hành vi phạm tội là dấu
hiệu quan trọng nhất, tiêu chí chính xác nhất nói lên tính chất nguy hiểm cho
xã hội của tội phạm. Dựa vào ý thức chủ quan của người phạm tội. Như vậy
ngay tại nội hàm của điều luật đã thể hiện tính chất nguy hiểm cho xã hội của
tội phạm với lỗi tương ứng. Đặc biệt đối với lỗi cố ý, người phạm tội nhận
thức rõ được hành vi nguy hiểm cho xã hội, thấy trước được hậu quả nguy
hiểm nhưng có ý thức mong muốn cho hậu quả xảy ra (hoặc không mong
muốn nhưng có ý thức để mặc cho hậu quả xảy ra); nếu tội phạm được thực
hiện thì hậu quả gây ra cho xã hội là rất nguy hiểm hoặc đặc biệt nguy hiểm

21. 15
cho xã hội tùy thuộc vào tội phạm người phạm tội định phạm.
Mặt khác dựa vào tính chất, mức độ lỗi chúng ta đánh giá chính xác
được động cơ, mục đích của người phạm tội, xác định đúng phạm tội lần đầu
hay tái phạm hoặc tái phạm nguy hiểm từ đó có căn cứ cho việc áp dụng các
tình tiết tặng nặng định khung, tăng nặng hoặc giảm nhẹ trách nhiệm hình sự
như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, tự thú, đầu thú…
- Tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của của hành vi phạm tội:
Tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm được nhà làm luật cân
nhắc và thể hiện khi quy định là một tội phạm, quy định chế tài và khung chế
tài đối với tội phạm tương ứng. Từ đó dựa vào tính chất phương pháp, thủ
đoạn, công cụ và phương tiện thực hiện hành vi; vào nội dung của thiệt hại do
hành vi gây ra; vào nội dung của động cơ, mục đích của tội phạm; đặc điểm
nhân thân người thực hiện hành vi và hoàn cảnh chính trị xã hội, thời gian địa
điểm thực hiện hành vi… mức độ nguy hiểm cho xã hội của tội phạm được
quyết định bởi giá trị của thiệt hại; bởi mức độ lỗi; bởi động cơ, mục đích
cũng như quyết tâm phạm tội… chúng ta đánh giá được tính chất, mức độ
nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội cụ thể, giúp cho việc cá thể hóa
hình phạt. Điều 9 của Bộ luật hình sự chia tội phạm thành 4 loại: Tội phạm ít
nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng, tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm
đặc biệt nghiêm trọng. Nghiên cứu loại tội phạm mà người phạm tội đã thực
hiện không chỉ cho ta thấy rõ tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm
tội của họ mà còn có ý nghĩa rất lớn trong việc giáo dục, phòng ngừa, điều tra,
xử lý người phạm tội.
- Hình thức gây án: Tội phạm thường được thực hiện dưới một trong hai
hình thức phạm tội là: Đơn lẻ và đồng phạm. Hình thức gây án đơn lẻ là
trường hợp tội phạm được thực hiện bởi một người. Hình thức gây án đồng

22. 16
phạm là trường hợp có hai người trở lên cố ý cùng thực hiện một tội phạm
(khoản 1 Điều 17 của BLHS). Khi đánh giá mức độ nguy hiểm cho xã hội thì
hình thức đồng phạm bao giờ cũng nguy hiểm hơn so với tội phạm do một
người thực hiện bởi vì những người thực hiện tội phạm đã hành động trong sự
liên hệ phối hợp và tác động lẫn nhau từ trước, trong và sau khi thực hiện tội
phạm, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn và gây nhiều khó khăn cho
công tác phát hiện, xử lý tội phạm. Các vụ phạm tội dưới hình thức đồng
phạm trong những năm qua có xu hướng gia tăng, việc phân tích hình thức
gây án sẽ giúp việc phòng ngừa tội phạm đạt hiệu quả.
- Phạm tội lần đầu, tái phạm, tái phạm nguy hiểm: Sự khác nhau về số
lần phạm tội nói lên tính chất nguy hiểm cho xã hội của người phạm tội khác
nhau, cho nên trách nhiệm hình sự mà họ phải chịu cũng khác nhau. Người
phạm tội nhiều lần, tái phạm, tái phạm nguy hiểm bao giờ cũng có tính chất
nguy hiểm cho xã hội cao hơn nhiều so với người mới phạm tội lần đầu, họ đã
có kinh nghiệm trong việc thực hiện tội phạm cũng như đối phó với hoạt động
điều tra, xử lý của các cơ quan bảo vệ pháp luật, có khả năng thực hiện tội
phạm nghiêm trọng hơn. Vì vậy, phòng ngừa tái phạm tội là một trong những
mục tiêu cấp bách trước mắt của hoạt động phòng ngừa tội phạm, nhất là
trong tình hình hiện nay, khi mà tỷ lệ tái phạm tội còn tương đối cao.
* Về địa bàn phạm tội: Nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7 là cơ sở để
xác định mức độ và diễn biến của tội phạm được thực hiện ở từng địa điểm cụ
thể (từng phường, từng đường, từng hẻm), thông qua đó, tham mưu các giải
pháp phòng ngừa phù hợp, ngăn chặn kịp thời tội phạm xảy ra.
- Chế tài áp dụng: Mục đích áp dụng chế tài xử lý không những thể hiện
được tính nghiêm minh của pháp luật mà còn phải hướng đến tính giáo dục,

23. 17
cải tạo những phạm tội thành người có ích cho xã hội.
Tóm lại, khi nghiên cứu các đặc điểm nhân thân người phạm tội phải
nghiên cứu tổng thể các nhóm đặc điểm nêu trên tạo thành một thể thống nhất
không thể tách rời, bởi vì giữa chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Việc
nghiên cứu đầy đủ, toàn diện các dấu hiệu nhân thân người phạm tội sẽ cho
chúng ta thấy được các đặc điểm đặc trưng ảnh hưởng trực tiếp đến quyết
định thực hiện tội phạm của người phạm tội. Từ đó chúng ta có thể đưa ra các
kết luận về dự báo tình hình tội phạm, xây dựng phương án phòng ngừa tội
phạm cũng như việc áp dụng pháp luật đối với họ
1.2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu nhân thân người phạm tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác
Nhân thân người phạm tội được tội phạm học nghiên cứu bao gồm
những đặc điểm đặc trưng điển hình phản ánh bản chất xã hội của người
phạm tội và những đặc điểm này có vai trò quan trọng trong cơ chế của hành
vi phạm tội và góp phần phát sinh 1 tội phạm cụ thể ( hòan cảnh gia đình,
trình độ học vấn,…).Những đặc điểm nhân thân người phạm tội được tội
phạm học nghiên cứu ở các khía cạnh: Sinh học (giới tính, khí chất … ); tâm
lý (Ý thức, thói quen giải trí … ); xã hội (nghề nghiệp, nơi cư trú … );pháp lý
hình sự (thể hiện tính nguy hiểm cho xã hội của nhân thân người phạm tội:
phạm tội lần đầu, tái phạm, nhiều lần, chuyên nghiệp … )
Tội phạm học nghiên cứu nhân thân người phạm tội nhằm làm sáng tỏ
mối quan hệ và sự tác động qua lại của các đặc điểm sinh học, xã hội trong
nhân thân người phạm tội. Từ đó xác định vai trò của từng nhóm đặc điểm
này trong cơ chế của hành vi phạm tội biện pháp phòng ngừa tội phạm phù
hợp việc nghiên cứu nhân thân người phạm tội cũng được tiến hành ở 3 cấp
độ: Nghiên cứu nhân thân người phạm tội nói chung; nghiên cứu nhân thân

24. 18
người phạm tội theo từng nhóm tội; nghiên cứu nhân thân người phạm tội cụ thể.
Trong Từ điển Tiếng Việt 2010 của Viện Ngôn ngữ học có giải thích: “Ý
nghĩa là giá trị, tác dụng”.Ý nghĩa của nhân thân người phạm tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác được đề cập , được
xem xét có tính giá trị và tác dụng thể hiện trên hai phương diện lý luận và
thực tế trong phạm vi chuyên ngành tội phạm học và phòng ngừa tội phạm.
Việc nghiên cứu nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khỏe của người khác có ý nghĩa sau:
Giúp cho việc định tội danh và quyết định khung hình phạt cho các
đối tượng phạm tội được chính xác và khách quan hơn.
Tìm ra nguyên nhân và điều kiện của tội phạm cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác.
Từ việc tìm ra nguyên nhân và điều kiện ấy, sẽ đề ra những giải pháp
phòng ngừa tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác một cách hữu hiệu nhất.
1.3.Những yếu tố tác động đến quá trình hình thành các đặc điểm
nhân thân tiêu cực ở người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khỏe của người khác
1.3.1.Các yếu tố khách quan: Gia đình, nhà trường, xã hội ( coi trọng
đồng tiền, tệ nạn, yếu kém trong quản lý văn hóa
- Các yếu tố tiêu cực thuộc môi trường gia đình: Gia đình là môi trường
quan trọng để hình thành, nuôi dưỡng và giáo dục nhân cách con người; bảo
tồn, phát huy giá trị văn hóa tốt đẹp, chống lại các tệ nạn xã hội; tạo nguồn
nhân lực phục vụ sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước. Một môi trường gia
đình lành mạnh sẽ có lợi cho sự phát triển của con cái và hình thành nên ở trẻ

25. 19
những hành vi cũng như những nhân cách mà xã hội yêu cầu. Và ngược lại,
nếu môi trường gia đình không tốt sẽ tạo nên những ảnh hưởng xấu cho trẻ,
hình thành nên những phẩm chất đạo đức không tốt, thậm chí hình thành nên
những nhân cách đi ngược lại với yêu cầu của xã hội.Có những gia đình do
quan hệ của hai bố mẹ mâu thuẫn, li thân hoặc ly hôn, trong gia đình luôn xảy
ra cãi lộn, mắng chửi, thậm chí là xảy ra xô xát, bạo lực. Sống trong môi
trường gia đình như thế con cái ngày ngày phải nghe, phải chứng kiến, thậm
chí con là người chịu đòn, dần dần các em sẽ hình thành những nhận thức sai
lệch, và thật tệ hại khi trẻ cho rằng bạo lực chính là một cách để giải quyết
mâu thuẫn.Có những gia đình mà cha hoặc mẹ hay người thân mắc những
chứng bệnh hiểm nghèo hoặc gia đình vừa trải qua những biến cố lớn nếu
không có sự chuẩn bị tâm lý tốt sẽ hình thành nên tâm lý tự ti ở trẻ, và khi bị
bạn bè trêu trọc, bàn tán lâu ngày rất có thể trẻ sẽ không kiềm chế được bản
thân mà gây ra những hành vi bạo lực.
Trong mỗi gia đình, tùy theo điều kiện sống, nghề nghiệp, nhóm xã hội,
trình độ học vấn, lứa tuổi, giới tính, ý thức đạo đức, định hướng giá trị... nói
cách khác là tùy theo nếp sống riêng của mỗi gia đình mà các bậc cha mẹ sẽ
chú trọng những phẩm chất đạo đức khác nhau của con cái và có biện pháp
giáo dục khác nhau.Các gia đình bố mẹ có học vấn cao rất chú trọng dùng lời
lẽ lý giải cho con cái hiểu yêu cầu về những phẩm chất đạo đức nào đó. Trong
khi những gia đình bố mẹ có học vấn thấp ít khi chú ý giảng giải, nêu nguyên
nhân vì sao cần một số phẩm chất nhất định. Tương tự, khi rèn con vào khuôn
phép, cha mẹ có học vấn cao thường có khuynh hướng kiên nhẫn giảng giải
và khoan dung với những kích động và cơn giận bột phát của trẻ con hơn
những gia đình có học vấn thấp.
Sự quan tâm chăm sóc, dạy dỗ, ân cần chỉ bảo của gia đình rất quan
trọng trong việc hình thành nề nếp đạo đức, lối sống cho con cái, từ việc nhỏ

26. 20
nhất như: chào hỏi khi gặp gỡ, mời chào khi ăn uống, cách ăn mặc cho phù
hợp với hoàn cảnh… Những sự chỉ dạy này giúp con cái nhận thức được các
chuẩn mực phải tuân thủ nếu muốn trở thành con ngoan, trò giỏi, có ý thức tổ
chức kỷ luật tốt. Sự coi trọng trong việc giáo dục lễ phép cho con cái đã dần
hình thành nên nhân cách tốt ở trẻ. Không chỉ vậy, ngay khi dạy dỗ con cái,
chính các bậc cha mẹ cũng trở nên hoàn thiện nhân cách của mình hơn. Việc
trở thành tấm gương cho con về chuẩn mực đạo đức luân lý, giúp họ luôn có ý
thức để giữ đúng vai trò trong gia đình, tránh rơi vào sự tha hóa hay sa ngã về
đạo đức.
Trong quan hệ gia đình, việc chăm sóc cha mẹ là trách nhiệm, nghĩa vụ
của con cái. Đồng thời cha mẹ cũng có trách nhiệm giúp đỡ chỉ bảo con cháu
trong giao tiếp, công việc hàng ngày để giáo dục về cách ứng xử, giao tiếp với
những người khác trong gia đình và cộng đồng, giữ được nếp nhà, gia phong
của gia đình. Một trong những nội dung quan trọng của gia đình là giáo dục
đạo hiếu, trong đó chú trọng đến việc giáo dục thái độ biết ơn công sinh thành
dưỡng dục của cha mẹ, từ đó dẫn tới ý thức về tình cảm gắn bó, trách nhiệm
phụng dưỡng.
Bên cạnh giáo dục đạo hiếu, việc giáo dục ý thức, thói quen lao động
cũng là một trong những nội dung giáo dục quan trọng của gia đình. Thực tế
đã chứng minh, lao động phù hợp với khả năng lứa tuổi và mang tính sáng
tạo, được hướng dẫn đúng đắn là biện pháp giáo dục lành mạnh, hiệu nghiệm,
thúc đẩy sự phát triển nhân cách của trẻ em. Ngay từ khi còn nhỏ, ông bà cha
mẹ đã hướng dẫn con cháu ý thức làm việc với những bài học kinh nghiệm
được truyền dạy qua các hoạt động sản xuất, sinh hoạt hàng ngày, đó là là sự
cần cù chăm chỉ, ý thức tiết kiệm, yêu lao động... Những nội dung giáo dục
này góp phần xây dựng nên các giá trị, nhân cách cho nhiều thế hệ con em
trong gia đình. Nói cách khác, thông qua việc vừa học vừa làm, trẻ em không

27. 21
chỉ học được kỹ năng lao động mà còn học được những cơ sở đạo đức ngay
trong quá trình lao động . Ngược lại, việc trẻ em không phải vất vả tham gia
lao động sản xuất, sẽ không biết quý trọng công sức và thành quả lao động
của người khác, điều này dễ dẫn đến sự đua đòi, hư hỏng, làm những việc trái
với chuẩn mực đạo đức của xã hội.
Ngoài việc giáo dục về đạo đức lối sống, văn hóa gia đình còn có vai trò
quan trọng trong giáo dục văn hóa và định hướng nghề nghiệp. Thực tế cho
thấy, các gia đình nề nếp, cha mẹ có học vấn cao ảnh hưởng lớn tới con cái
trong học tập (người lớn trong gia đình thường hay nói chuyện về các đề tài
văn hóa, dẫn con đi xem phim, kịch, bảo tàng, triển lãm...). Trong khi những
gia đình có học vấn thấp, họ gặp nhiều khó khăn, trong lối sống cũng ít khi có
các hoạt động vui chơi, học tập, giải trí... nên vốn văn hóa chung nghèo nàn
hơn. Ngoài ra, việc chú trọng đầu tư cho con học thêm và định hướng nghề
nghiệp cũng có sự chênh lệch nhau khá lớn giữa những gia đình có mức sống
khác nhau . Điều này cho thấy việc giáo dục văn hóa, định hướng học tập của
con cái bị chi phối lớn bởi đặc trưng riêng của từng gia đình. Việc giáo dục ý
thức học tập để có trình độ văn hóa cao sẽ giúp cho con cái biết tận dụng
những điều kiện, cơ hội để phát triển sự nghiệp của cá nhân cũng như đóng
góp hữu ích cho cộng đồng và xã hội.
Nếp sống trong mỗi gia đình có ý nghĩa quan trọng để duy trì chuẩn mực
sống của mỗi cá nhân, được xem như là những khuôn phép trong quá trình
giáo dục, xã hội hóa nhằm giáo dục các thế hệ tiếp nối giữ gìn truyền thống
văn hóa cũng như góp phần làm ổn định gia đình. Trong bối cảnh biến động
xã hội mạnh mẽ như hiện nay, việc giữ gìn nền nếp gia đình có ý nghĩa quan
trọng, là chỗ dựa tinh thần cho đến việc giáo dục con cháu trong ứng xử, giao
tiếp, định hướng nghề nghiệp và tạo cơ hội có công ăn việc làm... đóng góp
cho gia đình và xã hội.

28. 22
Lối sống thiếu gương mẫu của ông bà cha mẹ có tương quan nhất định
với hành vi phạm tội của con cái . Những gia đình thường xuyên xung đột
trong nội bộ các thành viên, với xã hội bên ngoài: cha mẹ lười lao động, sống
sa ngã, đồi trụy, rượu chè... có liên quan lớn tới sự hư hỏng của con cái. Theo
các nhà nghiên cứu, so với nhóm con cái trong gia đình bất hạnh, thì con cái
trong gia đình ly hôn ít bị bệnh tâm lý, ít phạm pháp hơn, quan hệ với một
trong hai bố mẹ tốt hơn con cái thuộc gia đình bất hạnh . Khi được sống trong
một gia đình nề nếp, có văn hóa, sẽ tác động trực tiếp, thường xuyên, lâu dài
và mạnh mẽ đến trẻ em, khiến chúng dễ dàng tiếp nhận và thực hiện một cách
tự nguyện. Đặc biệt đối với nhóm trẻ vị thành niên, đang phát triển mạnh mẽ
về óc phê phán và nhận xét, dưới sự định hướng của cha mẹ kết hợp với
truyền thống văn hóa gia đình sẽ tác động tích cực tới đời sống và hành vi đạo
đức của các em. Trẻ vị thành niên dễ bị tác động, ảnh hưởng bởi những lời
nhận xét, đánh giá, trào lưu sống bên ngoài, do vậy, giáo dục cho các em có
một nền tảng đạo đức vững vàng là cần thiết để có thể đứng vững và trưởng
thành. Ngược lại, khi gia đình không hòa thuận, ông bà, cha mẹ không sống
đúng với vai trò của mình, sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống đạo đức của
trẻ... Thực tế xã hội này cho thấy việc xây dựng quan hệ gia đình lành mạnh,
ổn định chính là biện pháp giáo dục con cái có hiệu quả.
Những nghịch cảnh trong xã hội hiện đại như: bạo lực gia đình, bạo lực
học đường, xâm hại tình dục ở trẻ em... cùng sự xuống cấp đạo đức đang gia
tăng trong xã hội là những vấn đề được dư luận quan tâm nhất hiện nay. Vực
dậy nền đạo đức đang trên đà xuống dốc là trách nhiệm của mỗi cá nhân, mỗi
gia đình, cũng như cần sự góp sức của cả cộng đồng. Với ý nghĩa là môi
trường gắn bó mật thiết với các cá nhân từ lúc sinh ra đến khi mất đi, vai trò
của gia đình có ý nghĩa quan trọng đối với việc chống xuống cấp đạo đức. Vì
vậy, việc giáo dục gia đình trong lối sống, học tập và định hướng nghề nghiệp

29. 23
cho các thành viên đều là những hoạt động cần thiết để hình thành đạo đức,
nhân cách theo đúng chuẩn mực cho mỗi cá nhân.
Kết quả của sự giáo dục trong gia đình cùng sức ảnh hưởng của văn hóa,
nề nếp của từng gia đình được thể hiện ngay trong cách thức ứng xử lễ phép,
con cái vâng lời cha mẹ, anh chị em yêu thương đùm bọc lẫn nhau. Trong bối
cảnh xã hội nhiều cạm bẫy, mỗi gia đình cần phải xây dựng cho mình hàng
rào phòng thủ vững chắc được kết lên từ chính tình yêu thương, sự giáo dục
tận tâm của các bậc cha mẹ.
- Các yếu tố tiêu cực thuộc môi trường xã hội: Trong sự hình thành và
phát triển nhân cách, môi trường xã hội có tầm quan trọng đặc biệt vì nếu
không có xã hội loài người thì những tư chất có tính người cũng không thể
phát triển được. Cụ thể, môi trường có vai trò như sau:
+ Sự hình thành và phát triển nhân cách chỉ có thể được thực hiện trong
một môi trường nhất định. Môi trường góp phần tạo nên mục đích, động cơ,
phương tiện và điều kiện cho hoạt động giao lưu của cá nhân, mà nhờ đó cá
nhân chiếm lĩnh được các kinh nghiệm xã hội loài người để hình thành và
phát triển nhân cách của mình.
+ Tuy nhiên tính chất và mức độ ảnh hưởng của môi trường đối với sự
hình thành và phát triển nhân cách còn tuỳ thuộc vào lập trường, quan điểm,
thái độ của cá nhân đối với các ảnh hưởng đó, cũng như tuỳ thuộc vào xu
hướng và năng lực, vào mức độ của cá nhân tham gia cải biến môi
trường.Như vậy cần chú ý đến hai mặt trong tác động qua lại giữa nhân cách
và môi trường.
+ Tính chất tác động của hoàn cảnh đã phản ánh vào nhân cách.
+ Sự tham gia của nhân cách tác dộng đến hoàn cảnh nhằm làm cho
hoàn cảnh đó phục vụ cho lợi ích của mình.Hai mặt nói trên có ảnh hưởng,

30. 24
tác động qua lại lẫn nhau. K.Marx đã chỉ ra rằng: “Hoàn cảnh đã sáng tạo ra
con người trong chùng mực mà con người đã sáng tạo ra hoàn cảnh”.Trong
quá trình giáo dục con người, cần gắn chặt từng bước việc giáo dục, học tập
với thực tiễn cải tạo xã hội. Còn trong quá trình hình thành và phát triển nhân
cách, cần đánh giá đúng mức vai trò của môi trường.
Sự hình thành và phát triển nhân cách chỉ có thể thực hiện được trong
một môi trường nhất định. Lý luận và thực tiễn đã chứng minh, nhân cách con
người chỉ được hình thành phát triển trong môi trường xã hội, chỉ trong môi
trường xã hội thì cá thể người mới trở thành nhân cách. Trong thực tế, con
người sống và hoạt động chịu ảnh hưởng của môi trường vi mô( gia đinh, nhà
trường, làng xóm…) và môi trường vĩ mô( nền văn hóa, kinh tế, chính
trị…).Cả hai loại môi trường đó đều ảnh hưởng đến sự phát triển nhân cách
của họ một cách gián tiếp hoặc trực tiếp.
Môi trường góp phần tạo nên mục đích, động cơ, phương tiện và điều
kiện cho hoạt động giao lưu của cá nhân, qua đó cá nhân chiếm lĩnh được các
kinh nghiệm xã hội loài người để hình thành và phát triển nhân cách của
mình.Môi trường với những đặc điểm, tính chất của nó đã tác động đến xu
hướng phát triển của nhân cách, giá trị nhân cách của con người.VD: GD góp
phần tạo nên mục đích, động cơ và tạo phương tiện cho con người hoạt động
nhờ có môi trường giáo dục nhà trường học sinh hình thành động cơ học tập
và động cơ nghề nghiệp đúng đắn, môi trường giáo dục nhà trường là nơi học
sinh trưởng thành và phát triển. Tác động của môi trường với sự hình thành
và phát triển nhân cách có những đặc trưng sau:
+ Cùng một môi trường tác động nhưng những nhân cách khác nhau có
xu hướng phát triển khác nhau; thể hiện những giá trị nhân cách khác nhau
+ Cùng một môi trường tác động nhưng ở những thời kỳ, giai đoạn phát

31. 25
triển khác nhau của một con người thì xu hướng phát triển nhân cách của
người đó ở từng thời kỳ, giai đoạn cũng có thể khác nhau.Tuy nhiên, tính chất
và mức độ ảnh hưởng của môi trường đối với sự hình thành và phát triển nhân
cách còn phụ thuộc vào lập trường, quan điểm, thái độ của cá nhân đối với
các ảnh hưởng đó cũng như phụ thuộc vào xu hướng và năng lực, vào mức độ
của cá nhân tham gia cải biến môi trường.
Thực tế đã chứng minh, một đứa trẻ có thể trở thành nhân cách tốt mặc
dù nó sống trong môi trường có nhiều yếu tố tiêu cực tác động đến nó, “gần
bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Đặc biệt trong xã hội hiện nay, khi mặt trái
của nền kinh tế trị trường đang hàng ngày tác động đến thế hệ trẻ dưới nhiều
hình thức, những cá nhân có quan điểm đúng đắn, lập trường vững vàng và
tích cực tham gia cải biến môi trường sẽ tạo nên cho mình khả năng thích
ứng, chấp nhận sự tác động của môi trường một cách có chọn lọc, nhờ đó họ
tự định hướng những giá trị tốt đẹp cho bản thân.
Từ sự phân tích ở trên có thể khẳng định môi trường là điều kiện cần
thiết đối với sự phát triển nhân cách của con người . Trong quá trình hình
thành và phát triển nhân cách cần đánh giá đúng mức vai trò của môi trường,
không nên hạ thấp hoặc tuyệt đối hóa vai trò của nó. Nhà giáo dục cần quan
tâm cải tạo môi trường để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển nhân
cách của thế hệ trẻ.
1.3.2. Các yếu tố chủ quan : sai lệch về ý thức, thái độ, sở thích, nhu cầu
Có những sai lệch về sở thích hoặc thú vui bệnh hoạn đã dẫn đến việc
con ngườ vi phạm pháp luật, là nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội. Nhân
cách là nhân cách của từng người, trong tính cá thể sinh động của nó, trong sự
tự biểu hiện và tự khẳng định chất lượng phát triển người của nó với tư cách
một cá nhân, một chủ thể mang nhân cách. Đây là sự phát triển đặc trưng của

32. 26
cái riêng, của từng cái riêng một trong mối liên hệ mật thiết về bản chất với
cái chung. Mỗi cái riêng đó là một con người cá thể, cá nhân mà nhân cách
của nó phản ánh nhân cách xã hội, là sản phẩm của sự phát triển xã hội trong
những điều kiện lịch sử nhất định. Mỗi một cái Tôi nhân cách đều mang dấu
ấn của nhân cách xã hội, chịu ảnh hưởng và tác động của hoàn cảnh xã hội,
điều kiện sống, truyền thống lịch sử, văn hoá cũng như trình độ và tính chất
phát triển của xã hội đương thời. Cái chung của nhân cách xã hội chi phối
nhân cách cá nhân thông qua hệ giá trị và chuẩn mực của nó, biểu hiện thành
thế giới quan và nhân sinh quan, thành tư tưởng và đạo đức, tình cảm và niềm
tin, thành hành vi trong hoạt động và ứng xử của con người trong cộng đồng
xã hội. Do đó, mỗi cá nhân mang cái tôi nhân cách như một hình ảnh thu nhỏ
của nhân cách xã hội. Đời sống hiện thực, hàng ngày của nó diễn ra trong môi
trường xã hội, giữa những người khác, trong công việc, trong giao tiếp và ứng
xử. Môi trường xã hội, hoạt động của con người và những quan hệ xã hội của
nó là những nhân tố trực tiếp nhất tham gia vào sự hình thành và thực hiện
nhân cách của mỗi cá nhân. Tính hiện thực này của nhân cách xác định hình
thức biểu hiện của nhân cách ở lẽ sống, lối sống và nếp sống. Lẽ sống biểu
đạt một quan niệm sống, một thái độ lựa chọn và định hướng giá trị cuộc sống
của bản thân, chứa đựng trong đó cả mục đích, động cơ, nhu cầu và lý tưởng
xã hội mà cá nhân hướng tới. Nó đo lường trình độ trưởng thành xã hội của cá
nhân về mặt nhận thức, lý trí, tình cảm… ý thức và tự ý thức về mình – cải
tạo thành bản ngã, hay ý thức về cái tôi cá thể và chủ thể, trước hết được định
hình ở lẽ sống. Nó như một triết lý về con người và cuộc sống.Với những con
người trẻ tuổi mới bước vào đời, lập thân và lập nghiệp, lẽ sống là cả một vấn
đề hệ trọng của cuộc đời. Xã hội, trước hết là gia đình, nhà trường, các bậc
cha mẹ, các nhà giáo dục và những thế hệ đi trước phải giúp đỡ thế hệ trẻ tự
mình tìm thấy câu trả lời đúng và tôi, tôi và đẹp về lẽ sống. Đây thực sự là

33. 27
một định hướng mang ý nghĩa sâu xa về văn hoá, về văn hoá nhân cách.
Xác định đúng đắn về lẽ sống đối với một con người là điểm tựa tinh
thần đầu tiên để con người phát triển thành một nhân cách với nghĩa là biết
sống lương thiện, tử tế, có trách nhiệm với chính mình và xã hội.
Tiểu kết chương 1
Con người là một thực thể sinh học - xã hội, chính vì thế khi nghiên cứu
về nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức
khỏe của người khác, chúng ta cần làm sáng tỏ vai trò của hai nhóm đặc điểm
sinh học và xã hội trong nhân thân người phạm tội để có cái nhìn đầy đủ và
toàn diện về vai trò và các đặc điểm thuộc về cá nhân con người khi thực hiện
hành vi phạm tội trên lăng kính của khoa học tội phạm học.Tác giả tập trung
làm rõ khái quát lý luận về nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác, đây sẽ là tiền đề, là cơ sở để
tìm hiểu về thực tiễn nhân thân người phạm tội và nguyên nhân hình thành
các đặc điểm nhân thân tiêu cực của người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7,Thành phố
Hồ Chí Minh tại chương 2

34. 28
Chương 2.
NHÂN THÂN NGƯỜI PHẠM TỘI CỐ Ý GÂY THƯƠNG TÍCH HOẶC
GÂY TỔN HẠI CHO SỨC KHỎE CỦA NGƯỜI KHÁC TRÊN ĐỊA
BÀN QUẬN 7, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
GIAI ĐOẠN 2014 – 2018
2.1. Khái quát tình hình tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khỏe của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Tội phạm nói chung và tội phạm cố ý gây thương tích nói riêng là một
hiện tượng xã hội tiêu cực đang tồn tại trong xã hội ta. Khi nghiên cứu tình
hình của một loại tội phạm cụ thể cần phải nghiên cứu tình hình tội phạm nói
chung ở cùng thời điểm đó trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh.
Tuy nhiên, từng lúc, từng nơi một số loại tội phạm còn diễn biến phức tạp.
Bảng 2.1 – Cơ cấu tình hình tội phạm trên địa bàn Quận 7, Thành
phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 – 2018.
Năm
Tình hình tội phạm
Số vụ án Người phạm tội
2014 152 211
2015 193 281
2016 163 224
2017 146 197
2018 124 162
Tổng cộng 778 1.075
Trung bình 155.6 215
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh

35. 29
Căn cứ vào bảng thống kê cho thấy, trong 05 năm (từ 2014 đến 2018) tội
phạm hình sự xảy ra 778 vụ với 1075 người phạm tội. Số vụ án và số người
phạm tội có sự biến động.Tuy nhiên nhìn chung là có sự giảm xuống theo các
năm. Năm cao nhất là năm 2015 với 193 vụ án và 281 người phạm tội; năm
có tình trạng tội phạm giảm xuống đáng kể là năm 2018 với 124 vụ và 162
người phạm tội.
Bên cạnh sự gia tăng về số lượng các vụ phạm pháp hình sự xảy ra trên
địa bàn thì theo cơ cấu đơn vị hành chính, tình hình tội phạm cũng có sự khác
nhau rõ rệt.Tình hình tội phạm xảy ra tập trung nhiều ở các quận nội thành
như quận Bình Thạnh, Quận 1, Quận 8 và Quận Tân Phú. Theo số liệu của
TAND Tp. Hồ Chí Minh thì tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ của người khác được thực hiện từ năm 2014-2018 trên địa bàn
Quận 7 có số vụ và số bị cáo đứng khoảng giữa so với 10 quận so sánh, chiếm
31,1% số vụ và 26,60% số bị cáo (so với Quận 1 thì số vụ án gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác chiếm tỷ lệ cao nhất, chiếm
36,52%, và quận 8 thì số bị cáo chiếm tỷ lệ thấp nhất, chiếm 18,81%).
Bảng 2.2: Cơ cấu tình hình tội phạm cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Thành phố Hồ Chí
Minh giai đoạn 2014 – 2018
STT
Đơn vị hành
chính
Số vụ/ tổng
số vụ
Tỷ lệ
%
Số bị cáo/Tổng
số bị cáo
Tỷ lệ
%
11 TAND Quận 1 458/1254 36,52 507/1.506 33,67
22 TAND Quận 3 203/753 33,60 286/1.014 28,21
33 TAND Quận 7 242/778 31,10 286/1.075 26,60

36. 30
44 TAND Quận 5 290/1.209 23,99 369/1.421 25,97
55 TAND Quận 9 288/1.250 23,04 315/1.553 20,28
66 TAND Quận 8 361/1.769 20,40 398/2.116 18,81
77
TAND Q. Bình
Thạnh
517/2.273 22,75 612/2.720 22,50
88
TAND Q. Phú
Nhuận
208/593 35,07 237/793 29,89
99
TAND Q. Tân
Phú
379/1.769 21,42 417/2.016 20,68
110
TAND Huyện
Hóc Môn
265/1.260 21,03 296/1.435 20,62
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Theo cơ cấu về chế tài áp dụng đối với người phạm tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn quận 7, Tp.
Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 – 2018 thì với việc nghiên cứu 286 vụ án trên
địa bàn, thì hình phạt tù nhiều nhất là tù từ 03 năm trở lên với 157 bị cáo (
chiếm 54,9%), hình phạt tù từ 03 năm trở xuống với 129 bị cáo (chiếm
45,10%). Không có bị cáo nào được áp dụng hình phạt án treo hoặc cải tạo
không giam giữ.

37. 31
Bảng 2.3: Cơ cấu về chế tài áp dụng đối với người phạm tội cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa
bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 - 2018
STT Chế tài áp dụng Số bị cáo Tỷ lệ %
1 Cải tạo không giam giữ 0 0
2 Án treo 0 0
3 Tù từ 03 năm trở xuống 129 45,10%
4 Tù từ 03 năm đến 07 năm 53 18,54%
5 Tù từ 07 năm đến 15 năm 104 36,36%
Tổng cộng 286 100%
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Đánh giá xu hướng tăng giảm của tội phạm gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí
Minh thì trong 05 năm từ năm 2014 đến năm 2018, thì số vụ án giảm dần. Cụ
thể, lấy từ năm 2014-2016 làm định gốc thì giai đoạn 2016-2018 giảm về số
vụ là 25,72% và số bị cáo là 25%.
Bảng 2.4: Diễn biến của tình hình tội phạm cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác trên địa bàn Quận 7,
Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014 - 2018
Năm
Số
vụ
Mức độ tăng, giảm
hàng năm %
Số
bị
cáo
Mức độ tăng, giảm hàng
năm tỷ lệ %
2014 8 100% 5 100%

38. 32
2015 4 133,33% 8 141,82%
2016 3 131,25% 1 129.09%
2017 1 85,41% 3 96.36%
2018 6 43.75% 9 52,73%
2014-
2016
175 100% 204 100%
2016-
2018
130 74,28% 153 75%
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Nhìn chung tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn Quận 7, Thành phố
Hồ Chí Minh đang diễn biến theo chiều hướng gia tăng và phức tạp, thực
sự trở thành vấn đề bức xúc của xã hội, ảnh hưởng đến sự ổn định ANTT
và phát triển kinh tế xã hội hiện nay của tỉnh.
2.2. Đặc điểm nhân thân người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố
Hồ Chí Minh.
Theo công an Q.7, trong năm 2015 trên địa bàn xảy ra 190 vụ phạm
pháp hình sự, giảm 1,04% so với năm 2014. Cơ quan công an đã khám phá
138 vụ, đạt tỷ lệ 72,36%, bắt 142 đối tượng, thu hồi được tài sản gần 1,1 tỷ
đồng. Đáng chú ý, loại tội phạm xâm phạm sở hữu tài sản chiếm tỷ trọng cao
như trộm tài sản xảy ra 123 vụ, khám phá 82 vụ với 75 đối tượng, cướp giật
tài sản xảy ra 29 vụ, khám phá 24 vụ với 23 tên cướp bị bắt giữ…
2.2.1. Đặc điểm sinh học
- Về giới tính: Khi đi phân tích giới tính của 286 người phạm tội trong
05 năm từ năm 2014 đến năm 2018 trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí

39. 33
Minh, có 213 người phạm tội là nam giới chiếm tỷ lệ 74,47% và 73 người
phạm tội là nữ giới chiếm tỷ lệ 25,53%. Qua đó, thấy tỉ lệ nam giới phạm tội
chiếm tỷ lệ cao hơn rất nhiều so với nữ giới. Phần lớn nữ giới phạm tội trong
vai trò đồng phạm.
Bảng 2.5- Cơ cấu theo giới tính người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7, Thành
phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018
Năm
Số lượng người phạm tội đã xét xử Giới tính
Nam Nữ
2011 55 18 7
2012 78 40 18
2013 71 25 16
2014 53 38 15
2015 29 52 7
Tổng số 286 213 73
Tỷ lệ % 100 4,47 25,53
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
- Về độ tuổi : Những người phạm tội ở độ tuổi từ 18 đến 30 tuổi là cao
nhất, chiếm tỷ lệ 47,2% ; nhóm người phạm tội ở độ tuổi vị thành niên từ 14
đến 18 tuổi chiếm tỷ lệ ít nhất 2,8% .

40. 34
Bảng 2.6- Cơ cấu theo độ tuổi người phạm tội cố ý gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7, Thành
phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018
Năm
Số lượng người
phạm tội đã xét
xử
Độ tuổi
Từ 14 đến
dưới 18
tuổi
Từ 18 đến
dưới 30
tuổi
Từ 30
đến 45
tuổi
Từ 45
tuổi trở
lên
2011 55 1 29 6 9
2012 78 3 37 5 13
2013 71 2 32 1 16
2014 53 2 21 4 16
2015 29 0 16 5 8
Tổng số 286 8 135 1 62
Tỷ lệ % 100 2,8 47,2 8,4 21,6
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
Việc nghiên cứu độ tuổi của người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ
Chí Minh nhằm xác định độ tuổi nào có tỷ lệ phạm tội nhiều nhất và vai trò
của nó trong cơ chế thực hiện hành vi như thế nào.
Số bị cáo từ 18 đến 30 tuổi có tỷ lệ phạm tội cao nhất, bởi đây là độ tuổi
mà con người chưa đạt được thành công trong sự nghiệp, chưa thật sự chín
chắn trong suy nghĩ và hành động, nên dưới những tác động tiêu cực của môi
trường sống và những đặc điểm nhân thân xấu dễ dẫn đến bị kích động, lôi
kéo vào con đường phạm tội. Mặt khác, những người trong độ này là những
người có sức khỏe, sự nhanh nhẹn... phù hợp với việc thực hiện các hành vi
khách quan của tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác. Số người trên 45 tuổi có tỷ lệ phạm tội cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khỏe của người khác tương đối thấp, bởi những người

41. 35
trong độ tuổi này, trải qua nhiều biến động của cuộc sống, suy nghĩ đã chín
chắn hơn, điềm đạm hơn... khả năng kiểm soát và kiềm chế hành vi cao hơn
nên vào các tình huống tiêu cực cụ thể họ thường lựa chọn cách xử sự khác
chứ không giải quyết bằng bạo lực
2.2.2. Đặc điểm xã hội
- Trình độ học vấn của những người phạm tội trên địa bàn Quận 7 cũng
có những sự phân biệt rõ rệt. Không người nào có trình độ từ trung cấp trở lên
phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác,
số người phạm tội có trình độ học vấn trung học phổ thông rất ít, chỉ chiếm
1,05%; từ trung học cơ sở, tiểu học trở xuống chiếm tới 88%; và cứ khoảng
10 người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác thì 01 người không biết chữ.
Bảng 2.7- Cơ cấu theo trình độ học vấn người phạm tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn
Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018
Năm
Số lượng
người phạm
tội đã xét xử
Trình độ học vấn
Từ ĐH,
Trung cấp
trở lên
Trung
học phổ
thông
Trung
học cơ
sở
Tiểu
học
Không
biết chữ
2014 55 0 0 2 46 7
2015 78 0 1 5 62 10
2016 71 0 1 2 60 8
2017 53 0 0 2 47 4
2018 29 0 1 1 25 2
Tổng số 286 0 3 12 240 31
Tỷ lệ % 100 0 1,05 4,10 83,90 10,95
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh.

42. 36
Như vậy trình độ học vấn ảnh hưởng nhiều đến nhận thức và hành vi xử
sự của người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác trên địa bàn Quận 7, Thành Phố Hồ Chí Minh. Người phạm tội có
trình độ học vấn cao chiếm tỷ lệ rất thấp trong số người phạm tội đã bị xét xử
và người phạm tội có trình độ học vấn thấp chiếm tỷ lệ phạm tội rất cao từ số
liệu thống kê và các vụ án đã nghiên cứu. Đặc biệt người phạm tội về cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác không biết chữ
chiếm tỷ lệ 10,95% là vấn đề rất đáng báo động.
-Về nghề nghiệp: Trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh, phần
lớn người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người
khác là không có nghề nghiệp chiếm 43%; lao động tự do chiếm 31,60% như
phụ hồ, phụ bán hàng ăn uống, bán vé số …; nội trợ chiếm 25,52% trong số
này toàn bộ người phạm tội là nữ; công nhân chiếm 1,39% là ít nhất theo tỷ lệ
về cơ cấu nghề nghiệp người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ người khác.
Bảng 2.8- Cơ cấu theo nghề nghiệp người phạm tội cố ý gây thương
tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn Quận 7,
Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018
Nghề nghiệp
Năm
Tổng Tỷ lệ %
2014 2015 2016 2017 2018
Sinh viên, học sinh 0 0 0 0 0 0 0
Công nhân 1 2 0 1 0 4 1,39
Lái Honda ôm 3 6 2 3 2 16 5,59
Lao động tự do 15 25 24 17 9 90 31,60
Nội trợ 17 18 16 15 7 73 25,52
Không nghề nghiệp 19 27 29 17 11 123 43
Tổng 55 78 71 53 29 286 100

43. 37
2.2.3. Đặc điểm pháp lý hình sự
Mức độ tái phạm của tội phạm về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ người khác trên địa bàn quận 7 là khá cao, trung bình trong 05
năm là 22.38%. Trong đó năm 2012 tỷ lệ tái phạm cao nhất chiếm 28,20% và
năm 2014 là tỷ lệ tái phạm thấp nhất chiếm 16.98%. Tuy nhiên đây là tiêu chí
đánh giá tỷ lệ tái phạm, tái phạm nguy hiểm nói chung, bởi ngoài trường hợp
tái phạm nhóm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ
người khác, có thể người phạm tội này có tiền án về tội phạm khác chưa được
xóa án tích và ngược lại đối với các tội phạm, đặc biệt là tội phạm xâm hại tới
quyền sở hữu về tài sản thì tỷ lệ người có tiền án, tiền sự của tội phạm gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác là khá cao, khoảng
30%.
Bảng 2.9- Cơ cấu theo tiêu chí tái phạm của người phạm tội cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏecủa người khác trên địa bàn
Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2014- 2018
Năm
Số vụ
án
Số người phạm tội
Tổng số
BC
Lần
đầu
Tái phạm, tái phạm nguy
hiểm
Tỷ lệ
%
2014 48 55 41 14 25,45
2015 64 78 56 22 28,20
2016 63 71 58 13 18,30
2017 41 53 44 9 16,98
2018 26 29 23 6 20,68
Tổng 242 286 222 64 22,38
Nguồn: TAND Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh

44. 38
2.3. Nguyên nhân hình thành các đặc điểm nhân thân tiêu cực của
người phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của
người khác trên địa bàn Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh
2.3.1. Những yếu tố tiêu cực thuộc môi trường gia đình:
- Đối với những người mà họ sống trong gia đình không đầy đủ, thiếu
cha hoặc thiếu mẹ:
Theo số liệu thống kê của TAND Quận 7 thì năm 2015 đã thụ lý 545 vụ
án ly hôn, giải quyết 537 vụ, tồn 08 vụ trên tổng 1.061 vụ án các loại, tỷ lệ
lượng án ly hôn là 51,36%. Với số liệu nêu trên thì thực trạng này là đáng báo
động về mặt giá trị đạo đức đối với tác động tiêu cực đến nhân thân người
phạm tội trên địa bàn Quận 7. Theo thống kê nhân thân của tội phạm về cố ý
gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác trên địa bàn giai
đoạn 2014 – 2018 có đến 16% số người phạm tội xuất thân từ gia đình thiếu
hoàn thiện, thiếu thốn tình cảm và sự dạy dỗ của cha, mẹ do gia đình không
có đủ cha hoặc mẹ.
- Gia đình khó khăn về kinh tế:
Theo thống kê trong giai đoạn từ 2014 - 2018, trên địa bàn Quận 7 có
đến 74,60% số người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khoẻ người khác có sự khó khăn về kinh tế (không có nghề nghiệp chiếm
43%; lao động tự do chiếm 31,60%). Đối với các nhóm người này, với tâm lý
bất mãn, hay tụ tập uống bia rượu, dễ bị kích động. Chỉ có 6,98% nhóm người
làm công nhân, lái Honda ôm có thể chấp nhận họ tạm ổn định về mặt kinh tế.
- Gia đình kinh tế khá giả:
Theo thống kê trong giai đoạn từ 2014 đến 2018, trên địa bàn Quận 7 có
khoảng 12,5% số người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ người khác sinh sống trong gia đình có kinh tế khá giả hoặc
giàu có. Họ được sự nuông chiều mà thiếu sự dạy dỗ của cha mẹ, rèn luyện về

45. 39
tính cách, đạo đức.
- Gia đình có người vi phạm pháp luật:
Theo thống kê trong giai đoạn từ 2014 - 2018, trên địa bàn Quận 7 có
khoảng 13,6% số người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại
cho sức khoẻ người khác có người thân (ông, bà, cha, mẹ, vợ, chồng, anh chị
em ruột) là người vi phạm pháp luật hình sự hoặc chính người phạm tội (tỷ lệ
tái phạm là 22,38%) là người đã từng vi phạm pháp luật về hình sự. Làm rõ
nguyên nhân và điều kiện tái phạm tội trong nhóm tội phạm này giúp cho
chúng ta có cái nhìn về mặt tổng thể để phân loại các đối tượng nhằm giúp
cho họ tái hòa nhập cộng đồng để công tác phòng chống tội phạm đạt được
hiệu quả nhất.
2.3.2. Những yếu tố tiêu cực thuộc môi trường nhà trường
- Thiếu sự quản lý của gia đình và nhà trường:
Con người trưởng thành, hay đặc biệt là trẻ em, thì việc giáo dục, bồi
dưỡng, rèn luyện các phẩm chất và năng lực nhằm giúp trẻ phát triển nhân
cách một cách toàn diện là một quá trình lâu dài liên tục, diễn ra ở nhiều môi
trường khác nhau, liên quan rất nhiều đến các mối quan hệ xã hội phức tạp.
Vì thế, việc giáo dục nói chung và giáo dục trẻ em nói riêng luôn luôn đòi hỏi
sự phối hợp, kết hợp chặt chẽ của nhiều lực lượng xã hội và nhất là đòi hỏi sự
quan tâm đúng cách của nhà trường, gia đình và mọi người trong xã hội.
Chúng ta đều biết rằng trong thực tế, trong môi trường xã hội mà trẻ
sống, học tập và phát triển; bên cạnh các mặt tác động tốt, các ảnh hưởng tích
cực luôn luôn tồn tại, hàm chứa các yếu tố có thể gây nguy hại đến sự phát
triển nhân cách của trẻ và với đặc điểm hiếu động và ít vốn sống lại trẻ dễ bắt
chước theo, dần dần trở thành thói quen xấu, tác động tiêu cực đến sự phát
triển nhân cách của trẻ. Nhất là khi thiếu sự phối hợp đúng đắn, thiếu sự
thống nhất tác động giáo dục giữa nhà trường và gia đình thì hậu quả xấu

46. 40
trong giáo dục sẽ xuất hiện, nếu không kịp thời khắc phục hậu quả sẽ rất tai hại.
Nghiên cứu nhân thân người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc gây
tổn hại cho sức khoẻ người khác trên địa bàn Quận 7, từ các tác động thiếu
tích cực nhằm tìm ra các vấn đề hạn chế, thiếu sót, bất cập tác động đến việc
hình thành và phát triển nhân cách, phẩm chất và ý thức của người phạm tội.
Từ đó chúng ta nhìn thấy được những mặt hạn chế của việc quản lý học sinh,
sinh viên, việc giáo dục về nhân cách, đạo đức trong nhà trường chưa quan
tâm đúng mức, tình trạng trốn học vướng vào tệ nạn xã hội còn xảy ra, tâm lý
đua đòi ăn chơi theo băng nhóm, tình trạng bạo lực học đường chưa được giải
quyết triệt để. Kỷ luật trong nhà trường còn cứng nhắc, sự liên kết giữa nhà
trường và gia đình còn lỏng lẻo trong việc giúp đỡ những học sinh cá biệt
hướng thiện, dễ làm phát sinh tâm lý tiêu bỏ học dẫn tới tỷ lệ trình độ học vấn
rất thấp trong cơ cấu thống kê nêu trên.
- Chưa quan tâm đúng mức đến việc giáo dục kỹ năng sống:
Ý thức, đạo đức của con người được hình thành trong quá trình sống và
chịu sự tác động từ các yếu tố gia đình, nhà trường, xã hội, môi trường sống
xung quanh… Trong nền kinh tế thị trường thì ngoài các tác động tích cực
thúc đẩy phát triển các mặt trong đời sống xã hội thì tính hai mặt của vấn đề
đã nảy sinh như tâm lý coi đồng tiền là thước đo của giá trị đã tạo sự xuống
cấp và suy thoái về đạo đức. Nền giáo dục hiện nay chưa chú trọng đúng mức
tới đến việc giáo dục rèn luyện đạo đức, tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp
luật, dạy kỹ năng sống cho học sinh, sinh viên, học viên mà chỉ chú trọng đến
vấn đề “học” như việc thay đổi sách giáo khoa trong thời gian vừa qua gây dư
luận không tốt là một điển hình.
2.3.3.Những yếu tố từ môi trường xã hội
Môi trường nơi công tác, bạn bè có tác động trực tiếp đến nhân thân con
người phạn tội nói chung và tội phạm về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn

47. 41
hại cho sức khoẻ người khác nói riêng. Trong tập thể nơi công tác có những
người đồng nghiệp tốt, bạn tốt sẽ hình thành nên những đặc điểm nhân thân
tốt, tích cực để cá nhân có ý thức phòng ngừa những tác động xấu có thể trở
thành chủ thể của các tội phạm về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khoẻ người khác. Ngược lại nếu trong môi trường làm việc, bạn bè có
những người hay sử dụng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn thì những ảnh
hưởng này rất dễ dẫn đến con người đến hành vi phạm tội với vai trò đồng
phạm hoặc phạm tội độc lập.
Đối với các tội phạm gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của
người khác thì vấn đề tồn tại xã hội (như phong tục, tập quán lạc hậu) mà cụ
thể là những tàn dư từ chế độ cũ để lại tình trạng sử dụng đồ uống có cồn,
chất kích thích, chất gây nghiện của một bộ phận dân cư là khá nghiêm trọng.
Qua thống kê, số bị cáo phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho
sức khoẻ của người khác trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2014 - 2018 bị ảnh hưởng
của rượu bia, chất gây nghiện có 62 người/286 người phạm tội, chiếm
21,67%.
Nhà nước là chủ thể quản lý trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và
quản lý cần được hiểu một cách đơn giản, nhưng phổ biến là một quá trình
điều chỉnh hành vi xã hội theo các bước: Đề ra mục đích quản lý, cơ chế quản
lý; đề ra mệnh lệnh quản lý mà hạt nhân là pháp luật; thực hiện mệnh lệnh
quản lý, tức là thực hiện pháp luật; kiểm tra việc thực hiện mệnh lệnh quản lý.
Những hạn chế, thiếu sót trong các bước này của công tác quản lý nhà nước là
một trong những yếu tố làm nảy sinh tội phạm gây thương tích hoặc gây tổn
hại cho sức khoẻ của người khác.
Qua thống kê của Tòa án nhân dân Quận 7, tội phạm gây thương tích
hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của người khác đã xét xử trên địa bàn giai đoạn
2014 - 2018 chiếm 31,1% về số vụ và 26,6% về số bị cáo, phần lớn nguyên

48. 42
nhân xuất phát từ tâm lý chủ quan của người phạm tội, có hành vi lệch chuẩn,
vi phạm các chuẩn mực đạo đức xã hội, như: Ăn chơi, đua đòi, bê tha, trụy
lạc, thích thể hiện bản thân…
2.3.4. Những yếu tố từ bản thân người phạm tội
- Tâm lý muốn được xưng tụng, sự xuống cấp, suy thoái về đạo đức: Đây
là tâm lý khá phổ biến của một bộ phận giới trẻ có suy nghĩ lệch lạc như hiện
nay, họ lười lao động, sống thực dụng muốn hưởng thụ, ham muốn vật chất,
mong muốn có nhiều người phải nể sợ mình.
- Tâm lý ăn chơi đua đòi: Đây là lối sống thực dụng, ích kỷ của một số
người do tiêm nhiễm những thói hư, tật xất từ gia đình và xã hội cũng như
môi trường sống xung quanh. Họ có sở thích muốn thể hiện cá tính của mình,
cái tôi của mình với xã hội. Tuy nhiên xét về mặt đạo đức thì đây là những cá
tính xấu, cái tôi xấu. Trong quá trình sống với tác động của các yếu tố khách
quan tạo thuận lợi cho cá tính xấu, cái tôi xấu phát triển thì họ sẽ mất kiểm
soát được bản thân mà lao vào con đường phạm tội, đặc biệt là các tội phạm
về cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác đang có
chiều hướng gia tăng như hiện nay.
- Nhận thức sai lệch về nhu cầu, sở thích: theo số liệu thống kê của
TAND Quận 7 thì độ tuổi của người phạm tội về cố ý gây thương tích hoặc
gây tổn hại cho sức khoẻ người khác có xu hướng ngày càng trẻ hóa, người
phạm tội từ độ tuổi 30 trở xuống chiếm tỷ lệ 47,2%. Như vậy cứ 10 người thì
có gần 5 người đang trong độ tuổi học tập và lao động phạm tội về cố ý gây
thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ người khác. Những lựa chọn tiêu
cực, sai lệnh về nhu cầu, sở thích này của số người lẽ ra họ còn đang ngồi trên
ghế nhà trường đã đặt ra cho chúng ta những câu hỏi về các vấn đề lớn của
đất nước như vấn đề cải cách giáo dục, định hướng nghề nghiệp hay hoạt
động xã hội hóa pháp luật. Phải chăng chúng ta đang thờ ơ, vô cảm trước các

49. 43
nhu cầu, sở thích chính đáng của giới trẻ hiện nay và chúng ta đang phải trả
giá cho những sai lầm của mình khi nhìn những số liệu thống kê nêu trên.
- Biểu hiện tiêu cực từ sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội: Trong nền
kinh tế thị trường thì khoảng cách giữa người giàu và người nghèo ngày càng
lớn, một số người lười lao động nảy sinh tâm lý đố kỵ, ghen tức. Đây cũng là
nguyên nhân cơ bản thúc đẩy một họ phải kiếm tiền bằng mọi giá và lao vào
con đường phạm tội.
- Chủ thể quyết tâm thực hiện tội phạm đến cùng:
Đây là dấu hiệu sau cùng thể hiện sự kiên quyết của chủ thể khi thực
hiện hành vi phạm tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khoẻ của
người khác. Nếu trước giai đoạn nhận thức để đi đến quyết định thực hiện
hành vi phạm tội, có thể có những yếu tố tích cực tác động đến yếu tố nhân
thân người phạm tội, những yếu tố này cũng có thể làm thay đổi nhân thân
chính con người đang kế hoạch hóa hành vi hoặc chuẩn bị thực hiện hành vi,
đó là những yếu tố ngăn chặn sự chuẩn bị và ngăn chặn ngay cả khi hành vi
đang được thực hiện, thì đến giai đoạn này người phạm tội có ý thức bất chấp
tất cả, bản thân họ nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội,
nhận thức được hậu quả nguy hiểm do mình gây ra, họ mong muốn và thực
hiện hành vi đến cùng cho hậu quả xảy ra nếu không có các yếu tố khách
quan tác động ngăn chặn hành vi phạm tội của họ. Trong trường hợp có các
yếu tố khách quan tác động làm ngăn chặn hành vi phạm tội của họ thì chính
các yếu tố khách quan này là ngoài mong muốn của họ, là các yếu tố cản trở
cho quyết tâm phạm tội đến cùng của người phạm tội.
2.3.5. Những yếu tố thuộc sự quản lý của Nhà nước và các cơ quan chức năng.
- Sự yếu kém của cơ quan Công an:
Yếu kém trong tiếp nhận và xử lý thông tin về tội phạm, xây dựng các
trạm an ninh, các đường dây nóng và không có cơ chế tốt nhất để tiếp nhận