Układ jezdny

1. Moduł 7
Nadwozia pojazdów samochodowych
1. Podział nadwozi pojazdów samochodowych
2. Budowa nadwozi pojazdów samochodowych
3. Nadwozia autobusów i samochodów ciężarowych

2. W tym module zostaną omówione zagadnienia dotyczące konstrukcji nadwozi
stosowanych w pojazdach samochodowych. Zostanie tu omówiony podział i zastosowanie
poszczególnych rozwiązań konstrukcyjnych nadwozi pojazdów samochodowych.
1. Podział nadwozi pojazdów samochodowych
Nadwozie i jego zadania
Nadwozie – jest to część pojazdu, w której znajduje się pomieszczenie kierowcy, która
zależnie od przeznaczenia służy do przewozu pasażerów, ładunków lub do wykonywania
innych określonych zadań.
Skład nadwozia:
• przedział osobowy,
• przedział silnikowy,
• przedział ładunkowy.
Zadania nadwozia:
• zapewnienie maksymalnego komfortu,
• zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa,
• zapewnienie optymalnych warunków przewozu towarów.
Nadwozia samochodów osobowych
Podział nadwozi
W zależności od liczby brył tworzących sylwetkę samochodu osobowego:
• 3­bryłowe,
• 2­bryłowe,
• 1­bryłowe,
• 2,5­bryłowe.
Rys. 7.1. Podział nadwozi w zależności od liczby brył tworzących sylwetkę samochodu
osobowego: a) 3­bryłowe, b) 2­bryłowe, c) 1­bryłowe, d) 2,5­bryłowe
Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ
2

3. W zależności od formy nadwozia dzielimy na:
• zamknięte,
• otwarte,
• mieszane,
• pochodne od osobowych.
Odmiany nadwozia w zależności od liczby miejsc, drzwi, standardu wyposażenia
• sedan – rodzaj trójbryłowego, zamkniętego nadwozia samochodu osobowego,
z wyraźnie oddzielonym przedziałem silnikowym i bagażowym.
Sedan dwudrzwiowy nadwozie zamknięte (4­6 miejsc siedzących), 4 okna boczne,
szyby opuszczane tylko w drzwiach. Boczne okna rozdzielane są stałymi słupkami
będącymi elementami nośnymi nadwozia.
Sedan czterodrzwiowy obszerne nadwozie zamknięte, z 4­6 wygodnymi miejscami
siedzącymi, boczne okna rozdzielone stałymi słupkami.
Rys. 7.2. Nadwozie typu sedan
Źródło: http://www.gaddidekho.com/
• limuzyna – luksusowy samochód, najczęściej spotykany w kolorze czarnym lub
białym. Nadwozie zamknięte, czterodrzwiowe. Klasyczny układ napędowy. Może
posiadać od czterech do kilkunastu miejsc siedzących, czasem dwa lub trzy
dodatkowe składane siedzenia. Siedzenie kierowcy i pasażera zazwyczaj są
oddzielone od tylnej części kabiny (siedzenia „VIP”) szybą lub ścianką – wtedy
nazywamy to samochodem dual cowl.
Rys. 7.3. Nadwozie typu limuzyna
3

4. Źródło: http://www.classycars.org/
• coupe – najczęściej dwubryłowe nadwozie zamknięte samochodu osobowego,
posiadające dwoje drzwi i charakteryzujące się bardziej opływową i płaską stylistyką,
niż inne typy nadwozia. Często, ze względu na nisko opadającą ku tyłowi linię dachu,
w środku jest mało miejsca, zwłaszcza dla pasażerów tylnej kanapy, jeśli takowa w
ogóle jest w samochodzie.
Rys. 4. Nadwozie typu coupe
Źródło: http://www.automoblog.net/
• kombi – typ nadwozia samochodu osobowego o wydłużonej tylnej części, zazwyczaj
przeznaczonej na bagaż. W odróżnieniu od typu hatchback wysokość kabiny nie
zmniejsza się aż do samego końca samochodu; szyb z boku jest po trzy, a nie po dwie;
tylna szyba nie jest tak mocno odchylona od pionu. Jest to nadwozie dwubryłowe. Z
reguły współczesne samochody kombi mają relingi dachowe umożliwiające montaż
dodatkowego bagażnika na rowery, narty, a nawet box dachowy, zazwyczaj mają
pięcioro drzwi. Można spotkać jednak trzydrzwiowe odmiany.
Rys. 7.5. Nadwozie typu kombi
4

5. Źródło: http://www. http://a2goos.com/
• kabriolet – rodzaj samochodu osobowego albo nadwozia nieposiadającego stałego
dachu. Przeważnie miękki dach jest składany lub zdejmowany. Odmianą kabrioletu
jest roadster. Inne cechy charakterystyczne to: boczne, otwierane okna, brak
pionowych słupków czy też jakichkolwiek ram nad górną krawędzią nadwozia (poza
szybą przednią).
Rys. 7.6. Nadwozie typu kabriolet
Źródło: http://www.mobile.de/pl/
• roadster – dwumiejscowe auta o sportowym charakterze, bez stałego dachu.
Współczesnego roadstera poznać można po tym, że jego dach (miękki lub sztywny)
przypinany jest do karoserii, a więc nie jest integralną częścią nadwozia.
Rys. 7.7. Nadwozie typu roadster
5

6. Źródło: http://www.mobile.de/pl/
• miniwan lub MPV – typ nadwozia wielozadaniowego samochodu osobowego. Jest to
zazwyczaj nadwozie jednobryłowe, choć bywają wyjątki jak dwubryłowy Chevrolet
Uplander. Te samochody są produkowane w czterech klasach (rozmiarach). Większe
prawie zawsze mają siedem lub osiem siedzeń w trzech rzędach. Mniejsze mają pięć
w dwóch rzędach.
Rys. 7.8. Nadwozie typu miniwan
Źródło: http://www.mobile.de/pl/
• liftback – typ nadwozia samochodu osobowego, zbliżonego konstrukcyjnie do
samochodu typu hatchback, różniącego się nieznacznie – bardziej pochyloną szybą i
(czasem niewielkim) nawisem nadwozia za tylnym kołem. W obu przypadkach szyba
unosi się jako integralny element pokrywy bagażnika.
• hatchback – typ zamkniętego nadwozia samochodu osobowego, o dużej tylnej
pokrywie (klapie) przestrzeni bagażowej stanowiącej trzecie, czwarte lub piąte drzwi.
Jest to nadwozie jedno­ lub dwubryłowe. Część bagażowa samochodu jest dostępna z
zewnątrz po podniesieniu do góry tylnej klapy schodzącej z linii dachu do bagażnika
lub z wnętrza pojazdu, po odchyleniu oparcia tylnego siedzenia. Klapa zawiera tylne
okno i część tylnej ściany.
Rys. 7.9. Nadwozie typu hatchback
Źródło: http://www.mobile.de/pl/
• SUV – samochód sportowo­użytkowy – rodzaj samochodu, który łączy cechy
luksusowego samochodu osobowego i terenowego. SUV od samochodu terenowego
różni się tym, że może, ale nie musi, radzić sobie w terenie i zawsze zapewnia wysoki
6

7. komfort podróżowania, w przeciwieństwie do spartańsko wyposażonych i czasem
twardo zawieszonych aut terenowych.
Rys. 7.10. Nadwozie typu SUW
Źródło: http://www.superauto24.se.pl/
• Van − typ nadwozia wielozadaniowego samochodu. Jest to nadwozie jednobryłowe.
Samochody te mają różne konfiguracje siedzeń, zazwyczaj 1­4 rzędów, każdy po 2­4
siedzeń.
Rys. 7.11. Nadwozie typu Wan
Źródło: http://carmodelsworld.com/
• pick­up – typ nadwozia dostawczego lub terenowego, dostawczego samochodu
osobowego, charakteryzujący się posiadaniem skrzyni ładunkowej, znajdującej się
zaraz za kabiną pasażerską.
7

8. Rys. 7.12. Nadwozie typu pick­up
Źródło: http://www.truckswallpapers.com/
• Fastback – typ zamkniętego nadwozia samochodu osobowego. Występuje najczęściej
w 2­drzwiowych coupe i 4­drzwiowych sedanach. Jest to nadwozie dwubryłowe,
charakteryzujące się nieruchomym tylnym oknem, pod którym znajduje się pokrywa
bagażnika lub silnika. Pokrywa silnika wraz z tylną szybą opada pod łagodnym kątem
w stronę tylnych świateł. Obecnie nadwozia typu fastback nie są zbyt popularne.
Rys. 7.13. Nadwozie typu fastback
Źródło:
http://image.mustangandfords.com/f/featuredvehicles/1964_1973_mustang/mdmp_1012_1967_ford_mustang_fa
stback/31043020/mdmp_1012_02_o%2b1967_ford_mustang_fastback
%2bpassenger_side_rear_quarter_panel.jpg
• Hardtop – rodzaj samochodu osobowego albo typ nadwozia, posiadający sztywny,
nakładany bądź zamontowany na stałe dach. Nadwozie to charakteryzuje się brakiem
słupków pomiędzy bocznymi oknami. Szyby w drzwiach opuszczają się w całości.
Rys. 7.14. Nadwozie typu hardtop
8

9. Źródło: http://www.wakpaper.com/id105504/edag­pontiac­soltice­hardtop­photo­pic­wallpaper­high­quality­
new­1024x768­pixel.html
Rys. 7.15. Podział samochodów osobowych na sektory i podsektory handlowe
9

10. Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ
2. Budowa nadwozi pojazdów samochodowych
Budowa nadwozi
• nadwozie nieniosące – osadzone na ramie i ta przenosi wszystkie obciążenia
pochodzące od zespołów podwozia,
Rys. 7.16. Nadwozie nieniosące
Źródło: Orzełowski S.: Budowa podwozi i nadwozi samochodowych. WSiP. Warszawa 1999
• nadwozie samonośne – przenoszące wszystkie obciążenia od zespołów podwozia. W
celu zapewnienia dużej sztywności i wytrzymałości są one wykonywane jako
szkieletowe lub skorupowe.
Rys. 17. Nadwozie samonośne
Źródło: Orzełowski S.: Budowa podwozi i nadwozi samochodowych. WSiP. Warszawa 1999
Wyposażenie nadwozia:
• tablice przyrządów,
• poszycie wewnętrzne z warstwami izolacyjnymi stanowiące zabezpieczenie cieplne i
akustyczne,
• kanapy i fotele (z wykładziną tapicerską),
• typowe elementy wyposażenia jak: lusterko, półki, osłony przeciwsłoneczne itp.,
• układy chłodzenia i ogrzewania wnętrza,
10

11. • poduszki gazowe – chroniące kierowcę i pasażerów w razie wypadku.
3. Nadwozia autobusów i samochodów ciężarowych
Rodzaje nadwozi części bagażowej:
• skrzyniowe,
• izoterma,
• wywrotka,
• furgon,
• kontener.
Rodzaje części osobowych (kabin) ze względu na dostęp do silnika:
• kabina odchylana,
• kabina unoszona,
• silnik umieszczony w kabinie.
Nadwozia autobusów
Podział ze względu na pojemność:
• mini – od 6­8 m,
• midi – 9­10 m,
• maxi – 11­12 m,
• mega – 13­18 m.
Podział ze względu na rozwiązania konstrukcyjne:
• autobusy solo,
• autobusy przegubowe.
Podział ze względu na wznios podłogi:
• niskopodłogowe (340 mm) – autobusy miejskie umożliwiające szybką wymianę
pasażerów na przystanku,
• wysokopodłogowe (700­900 mm) – autobusy dalekobieżne z pomieszczeniami na
bagaże,
• podwyższane (1200­1400 mm) – autobusy turystyczne o dobrej widoczności, z
dużymi pomieszczeniami bagażowymi, WC, miejscami do spania.
Nadwozi autobusów są to nadwozia szkieletowe.
Rys. 7.18. Szkielet nadwozia autobusu
11

12. Źródło: Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2. Warszawa: WKŁ
Nadwozia pojazdów specjalnego przeznaczenia
1) Nadwozia do przewozu materiałów ciekłych, wyposażone w układ dystrybucyjny,
umożliwiający napełnianie zbiornik a cieczą. Przykładowo do przewozu mleka
stosowane są zbiorniki termoizolacyjne z komorami zmniejszającymi falowanie
mleka.
2) Nadwozia do przewozów materiałów sypkich np. cementu, zbudowane w postaci
zbiorników o stożkowych dnach (w celu łatwego opróżniania) i niekiedy ze
specjalnymi pneumatycznymi urządzeniami przeładunkowymi.
3) Nadwozia do przewozu ładunków przestrzennych np. o regulowanej wysokości
4) Dachu, a w przypadku przewozu mebli z tyłu posiadające szerokie drzwi i wnętrze
obite wykładziną.
5) Nadwozia do przewozu ładunków żywnościowych. Nadwozia takie są szczelnie
zamknięte, izolowane cieplnie od otoczenia i wyposażone w urządzenia chłodnicze
lub zamrażające. Ponadto takie nadwozia posiadają urządzenia wentylacyjne, które
wytwarza niewielkie nadciśnienie przeciwdziałające ewentualnemu przedostawaniu
się pyłu i kurzu przez drobne nieszczelności.
6) Nadwozia pojazdów komunalnych, przystosowane do utrzymywania porządku
i higieny w miastach, osiedlach i na drogach publicznych, np. zamiatarki, polewaczki,
zmywarki, śmieciarki itp.
7) Nadwozia pojazdów do wykonywania specjalnych zadań np. pożarnicze, służby
zdrowia, służb technicznych itp.
Bibliografia:
1. Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 1.
Warszawa: WKŁ.
2. Gabryelewicz M. (2011), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych cz. 2.
Warszawa: WKŁ.
3. Praca zbiorowa (2008), Podwozia i nadwozia pojazdów samochodowych. Warszawa:
REA.
4. Fundowicz P. Radzimierski M. Wieczorek M, (2013), podwozia i nadwozia pojazdów
samochodowych. Podręcznik do nauki zawodu. Warszawa: WSIP.
5. Praca zbiorowa (2003), Budowa pojazdów samochodowych. Warszawa: REA.
12