Loa

Zumaia, 2017ko urtarrilaren 25a
Amagoia Andres
Loaren nahasmenduak
haurtzaroan (I)

Loaren nahasmenduak haurtzaroan
http://www.guiasalud.es/GPC/GPC_489_Trastorno_sue%C3%B1o_infadol_Lain_Entr_compl.pdf

• Loaren nahasmenduek prebalentzia altua dute haurtzaroan eta nerabezaroan: %30.
• Nahasmendu hauetako gehienak onberak eta iragankorrak dira.
• Adinaren arabera klinika ezberdina eragiten dutenez, sarritan ez dira egokiro
diagnostikatu eta tratatzen.
• Loaren nahasmenduek haurraren garapen fisiko, kognitibo, emozional eta
sozialean eragiten dute.
• Lo-gabeziaren eragina: ohikoagoak dira suminkortasuna eta hiperaktibitatea
logura baino.
ZERGATIK LOAZ?

LO NORMALA HAURRETAN
Pascual M, Estivill E, Albares J. Trastornos del sueño en la infancia. An Pediatr Contin. 2007
Jaioberria, hilabete arte 7 hilabete arte
7 hilabetetik 4-5 urtera
• Ongi egituratutako esnaldi-loaldi erritmoa.
• Gauez gutxienez 11 ordu eta egunez 2 siesta.
• Umea hazten doan neurrian, lo orduak gutxitzen dira, batez ere eguneko siesta orduak.
• 4 urteko haurrek, bataz-beste, 12 ordu lo egiten dituzte gauez.

LOAREN ANTOLAKETA: FASEAK eta ZIKLOAK
LOAREN FASEAK
a) Uhin geldoko loa (Ez-REM)
1 fasea:  Lokartze fasea.
 Loaren %2-5.
 Fase honetan esnatu ezkero ez gara ohartzen lo egon
garenik.
2 fasea:  Tarteko loa.
 Loaren %40-50.
 EEGn bi zeinu: loaren ardatzak eta k konpexuak.
3 eta 4 faseak:  Lo sakonagoa.
 Loaren %20.
 EEGn uhin geldoak.
N1
N2
N3
AASM

LOAREN FASEAK
b) Lo paradoxikoa (REM)
 Lokartzetik 90 min.
 EEGren bat-bateko aldaketa: uhin geldoak desagertu eta esnaldikoaren antzekoa
den trazatua agertzen da.
 Loaren %20-25.
 Fase honetan esnatu ezkero, litekeena da amestutakoa gogoratzea, amets-irudi
gehienak fase honetan gertatzen bait dira.

LOAREN ZIKLOAK
• Ez-REM – REM ziklo bakoitzak 90-120 min irauten du
eta gaueko loaldi bakoitzean 4-5 ziklo izaten ditugu.
• Ziklo baten ondoren beste bat etor daiteke ala
esnatu egin gaitezke.
• Gauaren lehen erdian: Esnalditik Ez-REM 1,2,3 eta 4 estadiotara pasatzen gara,
gero Ez-REM 2 eta 3a datoz berriro eta ondoren, lehen aldiz agertzen da REM
fasea.
• Gauaren bigarren erdian: Ez-REM 2 eta REM faseak txandakatzen dira.

SAILKAPENA
1. LO HARTZEKO ZAILTASUNA DUEN HAURRA
2. GAUEZ EZOHIKO GERTAERAK DITUEN HAURRA
3. EGUNEZ LOKARTZEN DEN HAURRA

SAILKAPENA
A.Lo-ohitura desegokiek eragindako insomnioa eta insomnio
konduktuala
B. Atsedenik gabeko zangoen sindromea
C. Atzeratutako fasearen sindromea

SAILKAPENA
A.Loaldiko apnea-hipopnea sindromea
B. Parasomniak: Lo-ibiltzea, gaueko izu-ikarak, nahasmenduzko
esnatzea, amesgaiztoa
C. Loaldiari lotutako mugimendu erritmikoak

SAILKAPENA
A.Lo-gabezia kronikoa
B. Narkolepsia

A.Lo-ohitura desegokiek eragindako insomnioa eta
insomnio konduktuala
 Insomnioa: loa hartu edota mantentzeko zailtasun errepikakorra, lokartzeko
ordua eta aukerak egokiak izan arren ematen dena.
• Sintoma multzoa da eta ez diagnostikoa.
• Laburra eta iragankorra (normalki gertaera konkretu bati lotua) ala kronikoa.

 Funtzio kognitiboen narriadura
• Klinika  Egunez logura izatea.
 Umore eta portaera aldaketak
Haur suminkorra, inpultsiboa, erraz arreta galtzen duena,
jarduera fisiko handikoa (ADNH)
Arreta falta, oroimen arazoak,
errendimendu akademiko eskasa

Lo ohitura desegokiek eragindako insomnioa
• Haur koskortu eta gazteengan ematen da.
• Loaren kalitate egokia oztopatzen duten jarduerei lotua.
 Hiperalerta egoera eragiten duten jarduerak: txokolatea, kola edariak,
alkohol edota kafeinaren kontsumoa, baita lotaratu aurretik ere; intentsitate handiko
jarduera mental, fisiko edo emozionala; ordenagailu, bideo-jolas edo mugikorrarekin
aritzea; argi edo soinu-baldintza desegokiak.
 Loaren egituraketa egokia oztopatzen duten jarduerak: egunean
zehar siestak egitea; lotaratu eta esnatzeko ordutegian aldaketa handiak egitea;
ohean denbora luzez egotea;

Insomnio konduktuala
• Haur txiki eta edoskitzaileetan.
• Lotaratzeko edo gauez esnatzean berriro loak hartzeko haurrak besoetan
hartzea, jaten ematea, gurasoen presentzia behar du. Hau horrela ez bada
loa nabarmen atzeratzen da.
Loaren hasierarekin egindako asoziazio ezegokien ondoriozko insomnioa:
Mugak ez ezartzeak eragindako insomnioa:
• Oheratzeko orduan: momentua atzeratzeko estrategiak, kasketak.
• Gurasoek mugak ezarri eta haurraren portaera tratatzeko duten
zailtasunaren ondorio.
• Haurraren oposizio jarrerak arazoa okertu dezake.

Tratamendua
Loaren higiene neurriak
Esku-hartze psikologikoa-Terapia konduktuala (TK)
Tratamentu farmakologikoa: hipnotikoak, antihistaminikoak, melatonina
Beste tratamendu batzuk

Tratamendua
C
gomendio
maila
Loaren higienea, lo-beharrak eta loaren garrantziari buruzko esku-
hartze hezitzaileak gomendatzen dira.
Guía de Práctica Clínica sobre Trastornos del Sueño en la Infancia y Adolescencia en Atención Primaria. Plan de Calidad para el Sistema Nacional de
Salud del Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdad. Unidad de Evaluación de Tecnologías Sanitarias de la Agencia Laín Entralgo; 2011.

1. Gutxi gorabehera egunero ordu berean esnatu eta oheratu. Asteburu eta lanegunetako
aldea ez da ordubetekoa baino haundiago izango.
2. Haurretan siestak adin eta garapenaren beharraren araberakoak izango dira. Nerabeetan
siestak ekidin behar dira.
3. Lotaratu aurreko errutina egonkor bat mantendu (20-30 min).
4. Lotarako ingurune-baldintza (tenperatura, aireztapen, zarata, argitasun) egokiak
mantendu.
5. Lotaratu aurretik ez hartu jatordu ugaririk.
6. Ez kontsumitu alkohol, kafeina eta tabakorik.
7. Ez burutu estresa eragin dezakeen jarduerarik lotaratu aurreko orduetan.
8. Logelan ez erabili aparailu elektronikorik (telebista, ordenagailu, mugikor).
9. Egin ariketa fisikoa egunero, baina ez lotaratu aurretik.
10. Egunero aire librean denbora bat pasa.

Tratamendua
B
gomendio
maila
Insomniorako TK-k bere barnean hartu behar ditu gutxienez iraungitze
graduala eta gurasoen heziketa. Gomenda daitezkeen beste TK batzuk:
iraungitze estandarra, oheratze orduaren atzeratzea + lotaratu aurreko
errituala eta esnatze programatuak dira.

Tratamendua
B
gomendio
maila
Nerabeetan loaren higienea eta, gutxienez estimuluen kontrola
sartzen duen TK gomendatzen da.
B
gomendio
maila
Nerabeetan loaren hezkuntza eta maneiuari buruzko programak
gomendatzen dira, loaren higienea eta estimuluen kontrolerako
gomendioak eta sustantzien kontsumoak eta loaren arazoek umorea
eta eskola-funtzionamenduan izan dezaketen eragina azalduz.

Tratamendua
B
gomendio
maila
Ez da gomendatzen tratamendu farmakologikoa lehen aukera modura
ezta tratamendurako estrategia bakartzat ere.
D
gomendio
maila
Medikazio epe motzean solik erabili behar da, arazoaren arabera
hautatuz-eragin laburrekoa loaren hasierako arazoetan eta bataz
besteko bizitza luzekoa mantentze arazoetan- eta onura eta ondorio
kaltegarriak monitorizatuz.

Tratamendua
 Ez dago 6 urte baino gutxiagoko haurretan melatonina gomendatzeko
ebidentziarik.
 AEMPSek ez du baimendu melatonina insomnio pediatrikorako. Hala
ere, loaren hasierako insomnio kronikoa zuten eta eskuhartze
hezitzaile eta psikologikoei erantzun ez zieten 6-12 urteko haurretan
egindako azterketen arabera, lotaratu baino 1-2 ordu lehenago 0,05
mg/kg dosian emandako melatonina erabiltzea balora daiteke.

Tratamendua
Beste tratamendu batzuk
D
gomendio
maila
Ez dago behar adina ebidentzia elikadura-osagarriak, baleriana,
lupulu-baleriana konbinazioa edo zarata zuria gomendatzeko.

 Nahasmendu neurologiko kroniko sentsitibo-motorra da, zangoak
mugitzeko behar larria ematen duena, normalki sentsazio desatseginarekin.
 Mugimenduak sintomak arintzen ditu.
 Sintomak egunaren amaieran agertu edo areagotzen dira.
B. Atsedenik gabeko zangoen sindromea (AGZS)
Haurraren bizi kalitatean eragin handia du: eguneko nekea, arreta falta eta
hiperaktibitate paradoxikoa, eguneko gehiegizko logura.
 Prebalentzia 8 urtetik aurrerako umeetan: %2.

 Etiopatogenia
Dopaminaren hipotesia:
Burdin eskasia:
Beste batzuk: gibel edo giltzurrun gutxieg, DM, hasiera goiztiarreko ataxia batzuk,
neuropatiak, farmakoak (antihistaminikoak)…
Hipotesi genetikoa: • %70ek lehen mailako senideren bat gaixorik.
• Aurrekari familiarrak badaude, gaixotasuna lehenago.
• Ttu dopaminergikoak sintomak arintzen ditu,
antagonista dopaminergikoek okertu.
• L-dopa sortzeko koentzima da eta dopamina D2 hartzaileei
lotzea errazten du.
• Maila baxua eta sintomak agertzea edo areagotzea, lotuta.
• Ferritina da markatzaile egokiena.

Klinika
Sintoma sentsitibo-motorrak
Gorputz-adarren mugimendu periodikoak (GMP)
Loaren asaldurak
Nahasmen psikiatrikoak

Klinika
Sintoma sentsitibo-motorrak:
• Helduetan: Batez ere zangoetan ematen den sentsazio
desatsegina eta ezinegon motorra da, atseden egoeran
eta egunaren amaieran areagotua.
• Haurretan: Sintomak ez dira helduetan bezain zehatzak;
edozein ordutan eta gorputzaren edozein ataletan.
1

Klinika
Gorputz-adarren mugimendu periodikoak (GMP):
• Gorputzadarren bat-bateko astinduak, pseudo-erritmikoak
eta estereotipatuak loaldian eta, zenbaitetan, iratzarri-
egoeran gertatzen direnak.
• Ohikoagoak dira zangoetan.
• Oineko lehen behatzaren luzatzea, orkatilaren eta,
zenbaitetan belaun eta aldakaren dorsi-flexioa dira.
• Paziente pediatrikoen %70ak.
2

AGZS GMP
Sentsazio mota Sentsitibo-motorra Motorra
Zeinuak Lokartu aurretik Loaldian
Etzateko erresistentzia Bai Ez
Insomnioa Hasierakoa
(loaren latentzia handitzen du)
Hasierakoa eta mantentzekoa
(loaren kalitateari eragiten dio)
Eguneko gehiegizko logura Bai Bai
Subjektua kontziente da? Bai Ez
Familia aurrekariak Bai Bai
Diagnostikoa Klinikoa Polisomnografia

Klinika
Loaren asaldurak:
Nahasmen psikiatrikoak:
• Gauaren haserako insomnioa sintoma sentsitibo eta motorrengatik.
• GMP baditu, lo zatikatua eragiten dute, mikro-esnatzeekin.
• Depresio sintomak, antsietatea.
• %25ak ADNH

Tratamendua
Neurri orokorrak:
 Kasu arinenetan neurri orokor ez-farmakologikoak gomendatzen dira:
faktore eragileak ekiditea (kafeina, txokolatea, nikotina, alkohola eta
botikak) eta loaren higiene neurriak ezartzea.
 Ikasgelan, zangoetako ondoeza arintzeko, komenigarria da klase
garaian haurrak paseo bat egin dezan, jolasgaraian ariketa fisikoa egin
dezan edo maiztasunez jarrera aldatzeko aukera izan dezan
baimentzea.
D
gomendio
maila
Ebidentzia gehiago behar da AGZS pediatrikoaren tratamenduan
ariketa fisiko programak gomendatzeko.

Tratamendua
Burdin gehigarriak:
D
gomendio
maila
AGZS sintomak dituztenei odoleko burdin eta ferritina mailak neurtzea
gomendatzen da, baita anemiarik ezean ere.
 Ferritina mailak 35 mcg/l-tik behera badaude, aho bidezko burdina
ematea gomendatzen da, anemia ferropenikorako terapeutikoa den
dosian, eta ondoren analisi-kontrola egitea.
 Higiene neurri, neurri orokor eta aho-bideko burdinari erantzuten ez
dieten haurrak Loaren Unitatera edo erreferentzia zentruetara
bidaltzea.
Deribazioa:

C. Atzeratutako fasearen sindromea (AFS)
 Loaren erritmo zirkadianoaren nahasmendua da.
 Loaldiaren hasiera eta amaiera, orokorrean, 2 ordu baino gehiagoan
atzeratuta daude.
 Lotaratzean insomnioa izaten dute eta goizean esnatzeko zailtasuna.
 Loaren egituraketa eta kalitatea egokiak dira.
 Edozein adinetan eman daitekeen arren, ohikoagoa da nerabezaroan
eta heldu gazteetan.
 Prebalentzia: nerabeen %7-16.

• Ez da guztiz ezaguna.
 Etiopatogenia
 Faktore genetikoak
 Ohikoa baino erritmo zirkadiano luzeagoa
 Argiari emandako erantzun-fasearen kurban
anomaliak

 Klinika
• Loaren hasiera berantiarra, normalean gauerditik aurrera.
• Goizago oheratuarazi ezkero, insomnioa.
• Loa mantentzeko zailtasunik EZ.
• Jarduera sozial eta akademikoek eskatzen duten ordurako jaikitzeko
zailtasuna eta alerta mailaren gutxitzea goizetan.
• Eguneko gehiegizko logura, lo-gabezia kronikoagatik.

 Klinika
• Sarritan arreta fata, hiperaktibitatea, portaera arazoak, nahasmendu
oposizionista edo-ta oldarkortasuna erakusten dituzte.
• Zenbaitetan arazo psikiatrikoak dauzkate.
• Ohikoak dira goizetan puntualtasun arazoak eta eskola-absentismoa.

• Klinikoa da.
• Lo-agendak erabilgarriak izan daitezke.
 Diagnostikoa
• Diagnostiko diferentziala: insomnioa,
lo-ohitura desegokiak, aldartearen
zenbait nahasmendu edo antsietatea.

 Tratamentua
 Loaren higiene neurri orokorrak gomendatzen dira, hurrengo hauek
nabarmenduz: siestak ekidin, ohea lotarako bakarrik erabili, jarduera
fisikoa ekidin lotarako orduetatik gertu, eguneko azken orduan argi
gehiegi jasotzea ekidin (TB, bideo-jolasak, ordenagailua) eta goizetan
eguzki argitan egotea gehitu.
Fototerapia eta argi distiratsua:
D
gomendio
maila
Ebidentzia gehiago behar da AFS pediatrikoan fototerapia edo argi
distiratsua gomendatzeko.

 Tratamentua
Kronoterapia:
B, C
gomendio
maila
Ebidentzia gehiago behar da AFS pediatrikoan kronoterapia
gomendatzeko.
B12 bitamina:
B
gomendio
maila
AFS pediatrikoan ez da gomendatzen B12 bitamina ematea.

 Tratamentua
Melatonina:
 AEMPSek ez du baimendu melatonina AFS pediatrikorako. Hala ere,
higiene esku-hartzeei erantzuten ez dieten 6 urtetik gorako AFSdun
haurretan egindako azterketetan ikusten denez, baimen hori
emandakoan erabiltzea balora daitekeela lotaratu aurreko 6 orduetan
emandako 0,3 eta 6mg arteko dosian.

A.Lo-gabezia kronikoa
 Eguneko gehiegizko loguraren (EGL) arrazoi nagusiena da adin pediatrikoan.
 Beharrezkoa da eskola-errendimendua eta portaera arazoak (hiperaktibitatea,
esaterako) ikertzea.
 Jatorrian arrazoi ezberdinak egon daitezke eta tratamendua arrazoiaren
araberakoa izango da:
• Insomioa
• Atsedenik gabeko zangoen sindromea
• Gorputz-adarren mugimendu periodikoak
• Erritmo zirkadianoaren nahasmenduak

B. Narkolepsia
REM loaren erregulazioko nahasmendua da: REM loaren intrusioak
esnaldian.
Eguneko gehiegizko logura da sintoma nagusia.
Kataplexia gertakariak, haluzinazio hipnagogiko eta hipnoponpikoak eta
loaldiko paralisi gertakariak ere ematen.
Prebalentzia: • Narkolepsia: 3-16/10.000
• Narkolepsia kataplexiarekin: 0,2-0,5/10.000

B. Narkolepsia
 Etiopatogenia
Hipokretina-1 neurotransmisore hipotalamikoaren eta hau sortzen duten
neuronen eskasiarekin lotua.
Predisposizio genetikoa (HLA DQA1* 0102 eta DQB1* 0602, kataplejia badago) +
kanpo faktoreak eta gertakari autoinmuneak.
Gehienetan idiopatikoa da, baina sekundarioa ere izan daiteke
(traumatismoak, tumore intrakranalak, infekzioak, arazo baskularrak, Prader-Willi Sd, 1
motako distrofia miotonikoa, Down Sd)
Kataplexia isolatua eman daiteke C motako Niemann-Pick gaixotasuna edo
Coffin-Lowry Sd duten haurretan.

B. Narkolepsia
 Klinika
• Eguneko gehiegizko logura (EGL)
• Kataplexia
• Haluzinazio hipnagogiko eta hipnoponpikoak (HH)
• Loaldiko paralisia (LP)
• Beste batuk: portaera automatizatuak, gizentasuna,
depresioa, eskola-arazoak, etab.
• Gaueko loaren nahasdurak
TETRADA
KLASIKOA

B. Narkolepsia
 Klinika
1) Eguneko gehiegizko logura (EGL)
• Sintoma unibertsala eta, sarritan, lehena.
• Bat-batean agertzen diren eta ekidin ezinekoak diren siesta
laburrak dira.
• Pazienteak somatzen ez dituen “mikroloaldiak” ere ager
daitezke, portaera automatikoekin batera ematen direnak.
• EGL konpentsatzeko, batez ere haur txikienek,
hiperaktibitate paradoxikoa izaten dute, ADNHren
antzerakoa.
3

B. Narkolepsia
 Klinika
2) Kataplexia
• Bigarren sintoma nagusiena eta patognomonikoa.
• Arraroa da lehen sintoma izatea.
• Paziente helduen %60 – paziente pediatrikoen %80.
• Haur eta gazteetan ezaugarri atipikoak izan ditzake.

B. Narkolepsia
 Klinika
2) Kataplexia
• Muskulu-tonuaren bat-bateko galera da, normalean
emozio positibo batek (barrea, ezustekoa), beldurrak,
larritasunak, ariketa intentsoak ala nekeak eragina.
• Konorte galerarik ez da gertatzen eta muskulu-tonua
erabat errekuperatzen da gertakaria amaitzean.
• Gertakariak laburrak dira eta frekuentzia, aldakorra.
4

B. Narkolepsia
 Klinika
2) Kataplexia
• Manifestazioak sotilak izan daitezke (aurpegiko ahulezia, begi-
kliskatzea, baraila erortzea, hizketa geldoa) edo nabarmenagoak (burua
erortzea, belaunen flexioa edo lurrera erortzea).
• Facies kataplexikoa:  Aurpegiko muskuluei eragiten dien estatus
kataplexikoa da.
 Mihiaren protusioa gertatzen da.
 Eragile emozional argirik ez.
 Haurren heren batean.

B. Narkolepsia
 Klinika
3) Haluzinazio hipnagogiko eta hipnoponpikoak
• Esnaldi-loaldi (hipnagogiko) eta loaldi-esnaldi (hipnoponpiko)
trantsizioetan agertzen diren “amets biziak” dira, errealitatetik
bereizten zailak.
• Ametsek eduki desatseginak dauzkate eta ikusmen, entzumen edo
ukimen sintomak izaten dituzte.
• Eguneko siestetan ere ager daitezke.

B. Narkolepsia
 Klinika
4) Loaldiko paralisia
• Loaldiaren hasieran edo amaieran ematen den mugiezintasun
sentsazioa da.
• Segundu edo minututako iraupena du.
• HHekin ager daiteke ala ez.
• Zenbaitetan, begi-kliskatze, ahuena, edo sintoma autonomikoekin
batera ager daiteke.

B. Narkolepsia
 Klinika
5) Gaueko loaren nahasmenduak
• Narkolepsia duten pazienteen %90ak.
 REM loaldiaren nahasmenduak: muskulu atoniaren gabezia,
REM loaldiko parasomniak….
 Loaldiko gertakari ezberdinak: Loaldiko Apnea-Hipopnea Sd,
Gorputz-adarren mugimendu periodikoak, parasomniak.
6) Beste batzuk: portaera automatizatuak, gizentasuna, depresioa,
eskola-arazoak… 5

B. Narkolepsia
 Diagnostikoa
• Lagungarria da EGLren edo narkolepsiaren familia-aurrekaririk ote
dagoen jakitea.
• Proba diagnostikoak:
 Gaueko polisomnografia
 Loaren latentzia anizkoitzen testa
 HLA DQB1*0602 tipajea
 LZRko hipokretina-1 kontzentrazioaren neurketa
 Neuroirudi probak.

B. Narkolepsia
 Tratamendua
• Narkolepsiaren tratamenduaren oinarriak ber-berak dira heldu zein
haurretan.
• Abordatze integrala, arreta berezia eskainiz alderdi psiko-sozialari,
pazienteari, familiari zein eskolari (irakasle eta ikaskideak)
dagokionean.

B. Narkolepsia
 Tratamendua
 Guraso/tutoreei haur hauen beharrei buruz eskola informatzeko
gomendioa egingo zaie, eskolak ordutegi eta zereginak behar
horietara molda ditzaten haur hauen eskola-errendimendua ez
kaltetzeko.
 Haurrak gainbegiratu behar dira arriskutsuak izan daitezkeen
jarduerak burutzen dituztenean, igeriketa esaterako.
 Loaren higiene neurri orokorrak azaldu behar zaizkie.
 Egunean zehar siesta programatu laburren bat egitea gomendatzen
da.

B. Narkolepsia
 Tratamendua
 Gida-baimena badute, nerabeei ez gidatzeko eta Trafiko Zuzendaritza
Nagusiari beren egoeraren berri emateko gomendioa egingo zaie.
Bestalde, indarrean dagoen araudiaren arabera, narkolepsia duten
pertsonek, fakultatiboaren aldeko irizpenik ezean, ezin dutela gida-
baimena atera edo berritu adieraziko zaie, baita baimena lortzen
deneko kasuan fakultatiboaren irizpidearen arabera baimenaren
indarraldia labur daitekeela ere.

B. Narkolepsia
 Tratamendua
Farmakoak:
 Narkolepsiarako farmakoak erabiltzearen erabakia Loaren Unitateari
dagokio.
Erabilitako botiken artean daude psikoestimulatzaileak,
antidepresiboak eta sodio oxibatoa.
Lehen mailako arretan garrantzitsua da botika hauek gainontzekoekin
izan ditzaketen interakzioei adi egotea.

BIBLIOGRAFIA
1. Guía de Práctica Clínica sobre Trastornos del Sueño en la Infancia y Adolescencia en Atención Primaria. Plan de Calidad para el Sistema Nacional de Salud del
Ministerio de Sanidad, Política Social e Igualdad. Unidad de Evaluación de Tecnologías Sanitarias de la Agencia Laín Entralgo; 2011.
2. Martínez Granero MA, Mazagatos Angulo D. Trastornos paroxísticos no epilépticos. En: AEPap (ed). Curso de Actualización Pediatría 2016. Madrid: Lúa Ediciones
3.0; 2016. p. 99-111
3. Pascual M, Estivill E, Albares J. Trastornos del sueño en la infancia. An Pediatr Contin. 2007; 5 (5):302-7
4. Alberola López, S. Tratornos del sueño en la infancia. Mesa Redonda. Foro Pediátrico
5. Muñoz Hiraldo ME, Estivill Sancho E. Trastornos del sueño en los niños. En: Manual práctico de pediatría en atención primaria, 2ª Edición. Publimed; 2013. p.
675-685
6. Owens JA. Medicina del sueño. En: Nelson tratado de pediatría, 19ª edición. Elsevier España SL; 2013. p49-59
7. Sánchez-Carpintero Abad, R. Trastornos del sueño en la niñez. www.aeped.es/protocolos
8. Manejo del insomnio. Infac. Vol 21, nº3, 2013.
9. Wise Merrill S, Glaze Daniel G. Assessment of sleep disorders in children. En: Uptodate.
10. Owens Judith A. Behavioral sleep problems in children. En: Uptodate.
11. Kotagal Suresh. Sleep-related movement disorders in childhood. En: Uptodate.
12. Kotagal Suresh. Narcolepsy in childrenEn: Uptodate.

Loa

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Loa

Similar to Loa (20)

More from Amagoia Andres

More from Amagoia Andres (13)

Loa

Editor's Notes