5. Eğitimde gözlenmeye ya da ölçülmeye çalıĢılan
değiĢkenler genellikle; baĢarı, ilgi, motivasyon
yetenek vb. gibi psikolojik değiĢkenlerdir. Ölçme,
bir nesnenin ya da bireyin belli bir niteliğe veya
özelliğe ne derece sahip olduğunun belirlenmesi
amacı ile yapılır.
5
6. Eğitim sürecinde, her bir öğrencinin,
kazandırılmak istenilen davranıĢ değiĢikliğini ne
derece gerçekleĢtirdiği, istenilen baĢarı ve
yeteneğe ne düzeyde ulaĢmıĢ olduğu
belirlenmeye çalıĢılır.
6
7. Fark kavramı ölçme için temeldir, ölçme farktan
doğmuĢtur.
Gerçekten de, bütün insanlar eĢit derecede zeki
olsalardı zeka kavramı; aynı uzunlukta olsalardı
boy kavramı; her mekan aynı sıcaklıkta olsaydı
sıcaklık kavramı ve bunların ölçülmesi diye bir Ģey
söz konusu olmazdı.
7
9. 6/F sınıfındaki öğrenciler sayılmıĢ, 38 kiĢi
bulunmuĢtur.
Sami’nin boyu 152 cm dir.
Bu sabah okul bahçesindeki termometre 16 C
gösteriyordu.
Nermin tıp fakültesine 18. sırada girdi.
Merve güzel yazısından ötürü öğretmeninden (+)
aldı.
9
10. Ölçme yaparken nesnelerin sahip oldukları
özellikleri ve bu özellikler arasındaki farkı ortaya
çıkarmaya çalıĢırız.
Bazı özellikler ve farklar doğrudan bazıları ise
dolaylı biçimde gözlenir.
Öğrenci baĢarısı
Öğrenci
FARK
10
12. Eğitim sürecinde bazı özellikler doğrudan bazı
özellikler dolaylı olarak ölçülmektedir. Doğrudan,
dolaylı ve türetilmiĢ ölçme olmak üzere üç tür
ölçme eğitimde kullanılmaktadır.
Ölçme Türleri
DOĞRUDAN
ÖLÇME
DOLAYLI ÖLÇME TÜRETĠLMĠġ
12
13. Ölçme konusu olan değiĢkenlerin değerlerinin
araya baĢka bir değiĢken alınmadan doğrudan
gözlenerek ölçülmesidir.
13
14. Örneğin; bir sınıftaki erkek öğrencilerin sayılarak
sayılarının 15 bulunması. Doğrudan ölçmede
ölçülen özellik ile ölçmede kullanılan aracın niteliği
aynıdır. Örneğin; boy uzunluğunun yine bir uzunluk
olan metre ile ölçülmesi, ağırlığın ise çift kollu
terazide yine bir ağırlık olan kilo ile ölçülmesi.
Geçerliği ve
güvenirliği yüksek
bir ölçme elde
edilir.
14
15. Bir değiĢkenin baĢka bir değiĢken yardımıyla
ölçülmesidir. Örneğin; baĢarı, zeka ve yetenek
değiĢkenleri doğrudan ölçülemez ancak baĢarı,
zeka ve yetenek testleri aracılığıyla ölçülebilir.
AKADEMĠK BAġARI
TUTUMLAR
ĠLGĠ
KĠġĠLĠK
ZEKA
ÖRNEKLE
R
15
16. Ölçmek istediğimiz özellik üzerinde herhangi bir
iĢlem yapmadan bu özellikle ilgili baĢka değiĢkenler
üzerinde matematiksel iĢlemler yapılarak elde
edilen ölçümlerdir. Örneğin hız; bir cismin birim
zamanda aldığı yol (yol/zaman) bağıntılarıyla ifade
edilmektedir.
V(km/saat)=Yol (km)/Süre(saat)
16
19. Ölçme iĢlemlerinin en az hata ile gerçekleĢtirilmesi
ölçme sonucunun ölçme amacına en doğru hizmet
etmesi için önemlidir. Ancak ölçme iĢlemlerine
mutlaka hata karıĢır. Bu nedenle ölçme iĢlemleri
tam olarak aynı sonucu vermez, farklı sonuçlanır.
Gerçekte ölçülen özellik aynı kalsa da yapılan hata
değiĢir.
19
20. Ölçmede hata kaynakları Ģunlardır;
Ölçmeci
Ölçme aracı
Ölçme ortamı
Ölçülen özellik
20
21. Ölçme hataları hata kaynağı ve ölçme sonucuna
etkileri bakımından üç türde ele alınmaktadır.
Bunlar;
Sabit Hata,
Sistematik Hata,
Rasgele Hatadır.
21
22. Her bir ölçme için miktarı değiĢmeyen hatalara
sabit hatalar denir.
Bir öğretmenin her okuduğu cevap kağıdına 10
puan fazla vermesi.
22
23. Ölçülen büyüklüğe, ölçmeciye ve ölçme
koĢullarına göre miktarı farklılık gösteren
hatalardır. Örneğin; öğretmenin yazısı güzel
olanlara 5 puan fazla vermesi ya da öğretmenin
kız öğrencilere erkek öğrencilerden 5 puan daha
fazla vermesi gibi. Bu nedenle, bu tür hatalara
yanlılık da denilir.
23
24. Kaynakları iyi bilinmeyen ve ölçme sonuçlarına
geliĢigüzel karıĢan hatalara denir. Sınav günü
öğrencinin hastalığı, sınav koĢullarının
elveriĢsizliği, öğretmenlerin notları toplarken
dikkatsiz olması bu tür hatalara örnek olarak
verilebilir.
Bu tür hatalar miktarı bilinmediği ve bu nedenle
gerçek değer bilinemediği için ölçmenin
geçerliliğini düĢürür.
24
26. Bir ölçme aracı neyi ölçüyorsa ya da neyi ölçmek
için hazırlanmıĢsa onu, kararlı bir Ģekilde
ölçmelidir. Buna ölçme aracının güvenirliği denir.
26
27. Soru sayısı artıkça sınavın güvenirliği artar.
Çünkü soru sayısı arttıkça ölçme hatası azalır.
Sınav soruları öğrencilerin seviyesinin üzerinde
ya da altında hazırlanmıĢsa güvenirlik azalır.
Cevaplayıcıların soruları cevaplama yönünde
istekli oluĢu güvenirliği artırır.
27
28. Sorular bilenle bilmeyeni ayırıcı nitelikte
olmalıdır.
Ölçme iĢlemi titizlikle yapılmalıdır, kopya
çekilmesi önlenmelidir.
Sınavda sorular açık, anlaĢılabilir ve kesin
cevaplanabilir nitelikte olmalıdır. Bu durum
öğrencilerin geliĢigüzel cevaplamalarını
engellediği için güvenirliği artırır.
28
29. Sınavın objectif yollarla puanlanması ve cevap
anahtarının önceden hazırlanması güvenirliği
artırır.
Öğrencilerin sınavlarla ilgili fikirleri ve önyargıları
olumsuz ise bu durum güvenirliği azaltır.
29
30. Bir ölçme aracının amaca hizmet edebilme
derecesidir.
BaĢarı ölçmede kullanılan sınavın amacı; o
derste kazandırılmaya çalıĢılan davranıĢları
öğrencilerin kazanıp kazanmadıklarını
belirlemektir. Eğer sınav öğrencilerin
kazandıkları davranıĢları ölçmeye hizmet
ediyorsa, ölçmek istediği davranıĢlar dıĢında
baĢka özellikleri ölçmüyorsa, sınav amacını
gerçekleĢtiriyor denilir.
30
31. Güvenirliği düĢüren bütün etmenler geçerliği de
düĢürür.
Soruların dersin konularını yeterince
kapsamaması,
Soru sayısının azlığı,
Sınavın uygulama koĢullarının olumsuzluğu,
Sınav süresinin yetersizliği
Ölçüt puanların güvenirliği geçerliği düĢüren
faktörlerdir.
31
32. Bir testin kullanıĢlılığı, onun geliĢtirilmesi,
çoğaltılması, uygulanması ve puanlanmasının
kolay ve ekonomik olması demektir.
32
33. KullanıĢlı bir test kolay kullanılabilir; böyle bir
testin kullanılması, emek, para ve zaman
yönünden ekonomiklik sağlayacak sınırlar
içindedir.
Kullanılması zor olan, ileri derece uzmanlık
gerektiren bir test kullanıĢlı değildir.
33
