Light world LED Lighting TECHNOLOGY

İÇİNDEKİLER
TELEVİZYONU OTOMATİK OLARAK
AÇABİLEN AKILLI AMPUL
LAMP 83 AYDINLATMA İLE SELUX
İŞBİRLİĞİ
LONDRA FESTİVALİ
YENİ YÜZYILIN SİMGESEL BİNASI
YETİŞKİNLER İÇİN OYUN ALANI
AY’DAN ELEKTİRİK ÜRETECEĞİZ
İNTERAKTİF AÇILIŞ
ULKER SPORTS ARENA TURKCELL
LOUNGE
YENİ GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMİ
AVANTGARDE COLLECTION TAKSİM
SQUARE OTELİ
SAN FRANCISCO’NUN GURUR KAYNAĞI
SUUDİ ARABİSTAN’IN EN ÖNEMLİ
KÜLTÜREL YAPISI
YÜKSEK BİNA AYDINLATMALARI VE IŞIK
KİRLİLİĞİ
PROF. DR. ZEKI ASLAN
PHILIPS TÜNEL AYDINLATMASI
MOZAİK TASARIMA MODERN
GÖNDERME
3 YENİ TÜNEL GELİYOR
LIGHTRAILS: DEMİRYOLU ALT
GEÇİDİNDEN IŞILTILI BİR DÜNYAYA
RENK SKALASINA SAHİP TÜNEL
DİMÇAYI TÜNELİ AYDINLATILDI
ALT GEÇİTLER LED AYDINLATMA
SİSTEMİ İLE IŞIL IŞIL OLUYOR
ALT GEÇİTLERE ALTERNATİF
ÇÖZÜMLER
STARRY NIGHT
TÜNEL VE ALT GEÇİTLERDE
AYDINLATMA TASARIMI
Doç.Dr. Deniz Ayşe Yazıcıoğlu
İstanbul Teknik Üniversitesi / Mimarlık
Fakültesi / İç Mimarlık Bölümü
GELİŞEN TEKNOLOJİYİ YAKINDAN TAKİP
EDEN FİRMA:
NİKİ ELEKTRONİK
BİTLİS’İN TÜNELLERİ SCHREDER’LE
IŞILDAYACAK!
ENERJI TASARRUFLU TÜNEL
AYDINLATMASI IÇIN AKILLI ÇÖZÜMLER
ÇELİK OLUKLU KONSTRÜKSİYONLU
TÜNEL
TÜNELLERDE ACİL AYDINLATMANIN
ÖNEMİ
EEC ELECTRONİCS
GÖKKUŞAĞI TÜNELİ
5
6
8
10
13
14
17
18
23
24
28
30
34
38
42
45
46
48
49
50
51
51
52
57
60
61
65
66
68
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
DÜNYADAN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
IŞIK VE SANAT
MAKALE
MAKALE
RÖPORTAJ
RÖPORTAJ
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
PROJE
2
Grn Medya A.Ş Adına İmtiyaz Sahibi
Tuğçe Güliz
tugce@grnmedya.com.tr
Proje Yöneticisi / Yazı İşleri Müdürü
Ezgi Tulunay Çağıldak
ezgi@lightworld.com.tr
Genel Yayın Yönetmeni
Reklam Direktörü
Musa Acar
musa@lightworld.com.tr
Görsel Yönetmen
Musa Acar
musa@lightworld.com.tr
Sosyal Medya Yönetmeni
Mehmet Tuğrul
info@lightworld.com.tr
Junior Editör
Duygum Doğa Çetinkaya
info@lightworld.com.tr
Grafik Tasarım
Ertaç Daryavuz
grafik@lightworld.com.tr
Reklam
0551 241 38 84
İki ayda bir yayımlanan dergimiz basın meslek ilkelerine
uymaya söz vermitşir. Yayımlanan yazı ve reklamların
sorumluluğu sahiplerine aittir. Gönderilen yazılar,
yayınlansın veya yayınlanmasın iade edilmez, yazılara
müdahale edilebilir. Kendi ürettiğimiz haberlerin hakları
saklıdır kaynak gösterilerek yayınlamak mecburidir buna
uymayan kuruluşlara yasal işlem başlatılacaktır.
38.SAYI

68
38
10 2418
81 86
SHENZHEN TÜNELİ
KISA KISA
13 AVRASYA GEÇİŞİ PROJESİ, ITA ULUSLARARASI TÜNELCİLİK ÖDÜLLERİ’NDE ‘YILIN
BÜYÜK PROJESİ’ ÖDÜLÜNE LAYIK GÖRÜLDÜ
TÜNEL AYDINLATMA ÜRÜNLERİ
YENİDEN DOĞUŞ
İHTİŞAMIYLA BÜYÜLEYEN METRO TÜNELİ
ÇEVRECİ ALT GEÇİT
GERİ DÖNÜŞÜM MALZEMELERİNDEN OLUŞAN ALT GEÇİT
SÜRÜKLEYİCİ TÜNEL AYDINLATMA KURULUMU
BÜYÜKŞEHİR’DEN KAMU BİNALARINA AYDINLATMA
A’DESIGN TASARIM ÖDÜLLERİ
71
72
74
76
78
81
85
86
88
89
90
DÜNYADAN
DÜNYADAN
SEKTÖRDEN
SEKTÖRDEN
IŞIK VE SANAT
PROJE
PROJE
PROJE
KISA KISA
ÜRÜN

4
L I G H T W O R L D . 3 8
EDİTÖRDEN
Değerli LightWorld Okuyucuları,
Bu sayımızda dosya konusu olarak tüneller ve alt geçitleri ele aldık. Tüneller genel
anlamıyla yer altından kazı yapmak suretiyle oluşturulan geçitlerdir. Ana kullanım amaçları
motorlu taşıt ulaşımı, metro ve demiryolu ulaşımını sağlamaktır. Geçitler ise bir yerden
bir bölgeden geçmek için yapılmış olan yerlerdir. Çoğu zaman tünel ile karıştırılır ancak
unutulmamalıdır ki her tünel bir geçit değildir. Osmanlı döneminde Lağımcılar tarafından
inşa edilen tüneller, belki de bu alanda ülkemizde atılan ilk adımlardandır. Eski Mısırlıların
da mezar yapımlarında kullanılacak olan su için tüneller kazdıkları bilinmekte.
Dünyanın gelişmiş ülkeleri akılcı bir tercihle, geçen yüzyılda çok büyük oranda raylı
taşımacılığa yatırım yaptı. Ülkemizde de erken Cumhuriyet döneminde başlayan daha
doğrusu önem kazanan bu projeler, 2012 yılında Tünelcilik Derneği’nin kurulması ile iyiden
iyiye ivme kazanmıştır. Dünyada gerçekleştirilen sudaki ve karadaki bu zorlu projeler
Türkiye’de daha ucuz olması nedeni ile bu yapımları gerekli kıldı. Benzer projeler ülkemizde
’de son birkaç yıldır yoğun yatırımlarla hayata geçirilmeye başladı.
Bütün dünyada olduğu gibi yol iyileştirme çabaları; kaliteyi, mimariyi ve aydınlatmayı esas
olarak kabul eder. Tünel ve alt geçitler, seyahat mesafesini kısaltmak, sürücü ve yayalar için
oluşabilecek tehlikeleri engellemek amacını göz önünde bulundurur.
Tünellervealtgeçitlerdeaydınlatmanınönemioldukçabüyüktür. Projeleriçinaydınlatmanın
temel amacı, yolculuk sırasında yolcu güvenliğini ve konforunu korumaktır. Gündüz ve
gece yolculuk şartları göz önüne alındığında, nitelikli bir aydınlatmada özellikle sürücünün
gözlerinde, tünele yaklaşırken, tünelden geçerken ve tünelden ayrılırken göz kamaşmasına
neden olmayacak şekilde bir aydınlatma tasarımı gerçekleştirilmeli. Eşit bir ışık dağılımı
elde etmek için yerleştirilen armatürler, düzgün ve sıralı olarak konumlandırılmalı. Kapalı
alanlarda tünel armatürlerinin ışık seviyeleri açık yollarda bulunan aydınlatmadan yüksek
seviyede olmakla birlikte göz alıcı şekilde konumlandırılmamalı. Son yıllarda bu konuda
eğitimli insanların artması, aydınlatma firmalarının bilinçlenmesi, son tüketiciyi de nitelik
ve kaliteye yönlendirmiştir.
Bu sayımızda ‘Tüneller ve Alt Geçitler’ adlı özel dosyamız yanında, yer altı aydınlatmasının
önemini, mimarinin ve aydınlatma tasarımının ne kadar hassas bir konu olduğunu
vurgulamaya çalıştık. Ayrıca sizlere sektörel haberler, yurtiçi ve yurtdışı projeler, teknik ve
görsel açıdan oldukça zengin bir içerik oluşturmaya çalıştık.
“Aydınlanma, insanın aklını kendisinin kullanmaya başlamasıdır.”
Immanuel Kant
Genel Yayın Yönetmeni
YERALTI MİMARİSİNİN IŞIĞI

5
DÜNYADAN
A
kıllı ev sistemleri hayatımızı
kolaylaştırmaya devam edi-
yor. Sony’nin geliştirdiği akıllı
ampul, tek bir tuşa dahi basmaya ge-
rek kalmadan diğer akıllı cihazları aktif
hale getirebiliyor. Multifunctional Light
olarak adlandırılan bu ampul, normal
bir ampulden çok daha fazlasını vade-
diyor. Üzerinde yer alan sensörler sa-
yesinde odaya giriş yapıldığında açılan
ampul, televizyonla bağlantı kurarak
otomatik olarak açılmasını sağlıyor,
klimayı açarak istenen dereceye geti-
riyor, müzik çalabiliyor veya termostatı
kontrol edebiliyor. Ayrıca kullanıcının
odaya girip girmediğini algılayabilmek
için üzerinde bulunan hareket sensö-
rünü güvenlik için de kullanabiliyor.
Alarm kurulduğunda bir hareket algı-
lanırsa alarm çalabiliyor. Ampulün tüm
bu özellikleri akıllı telefonda yer alan
yardımcı uygulama sayesinde yapılı-
yor. LED aydınlatma kullanıldığı için
aynı zamanda enerji tasarrufu da sağ-
lanmış oluyor. 2016’nın ilk yarısında Ja-
ponya’ya gelecek olan ampulün diğer
pazarlarda ne zaman satışa sunulacağı
henüz bilinmiyor.
TELEVİZYONU OTOMATİK OLARAK
AÇABİLEN AKILLI AMPUL

6
SEKTÖRDEN
LAMP 83 AYDINLATMA İLE SELUX İŞBİRLİĞİ
T
ürk aydınlatma sektörünün öncü kuruluşlarından LAMP
83, Avrupa’nın en iyi dış aydınlatma firmalarından Alman
Selux ile yaptığı stratejik işbirliği anlaşması sayesinde gü-
cüne güç katıyor. Selux’ün çok beğenilen dış aydınlatma ürün
ve sistem çözümleri, hem ülkemizde hem de yakın coğrafya-
lardaki nitelikli projelere, LAMP 83 servis kalitesi ve dağıtım ağı
kullanılarak ulaştırılacak.
İç ve dış mekanlar için yüksek kaliteli mimari aydınlatma çö-
zümleri üreten Selux ile özellikle iç mekan aydınlatmasında
uzmanlaşmış LAMP 83’ün geçmişinde, aslında pek çok ortak
nokta var. 1948’de Berlin’de üretime başlayan Selux’ün bünye-
sinde yaklaşık 560 kişi çalışıyor. Öte yandan, 1963’te kurulan ve
sene başında hayata geçirilen yeni üretim tesisi ve showroom
yatırımı ile beraber büyüme trendini sürdüren LAMP 83 ise, 130
çalışanı sayesinde yarım yüzyılı aşkın bir süredir aydınlatma
sektöründe hizmet veriyor. Her ikisi de birer aile şirketi olan
Selux AG ve LAMP 83, yüksek kaliteli aydınlatma aygıtları ile
kişiselleştirilebilen aydınlatma sistemlerinin tasarlanması, pro-
jelendirilmesi ve üretilmesinde uzmanlaşmış durumda. Her iki
firma da, LAMP 83’ün mevcut ürün ve hizmet gamına, Selux’ün
uzmanlığı ve yüksek teknoji ürünü aydınlatma aygıtlarının ek-
lenmesi ile oluşacak sinerjinin getirilerinden emin şekilde yola
çıkıyor. Bu anlaşma sayesinde Türkiye ve komşu ülkelerin üst
düzey aydınlatma aygıtları pazarındaki beklentilerinin karşı-
lanması adına önemli bir adım atılmış olacak.
Aydınlatma sektörünün en tanınmış firmalarından birisi olan
Selux, daha önce, New York’taki ‘Dünya Ticaret Merkezi Anı-
tı’, Marsilya’daki ‘Eski Liman’ ve Stuttgart’taki ‘Porsche Müzesi’
gibi dünya çapında projelere imza atmıştı. Selux, müşterileri-
nin kişiselleştirebildikleri modüler aydınlatma çözümlerini ge-
liştirmeyi, kendisine misyon olarak edinmiş bir firma.

7
Öte yandan, Almanya başta olmak üzere 40’ın üzerinde ülkeye
ihracat yapan ve müşteri odaklı çalışan LAMP 83; mağazalar,
alışveriş merkezleri, ofisler, oteller, rezidanslar, müzeler, kamu
binaları ve diğer yapılar için seri üretim veya ihtiyaca uygun
özel tasarım aydınlatma aygıtlarını üretme konusunda uzman-
laşmış vaziyette. Projelerinde ağırlıklı olarak LED çözümlerine
yer veren LAMP 83, aydınlatma konseptinin belirlenmesi, bu
konsepte uygun aydınlatma projelerinin hesaplanması ve özel
tasarım ürünlerin üretilmesi gibi kabiliyetleri sayesinde, müş-
terilerinin aydınlatma ile ilgili tüm ihtiyaçlarını karşılayabiliyor.
Uluslararası arenada her iki firmaya da güç katacak olan bu
yeni anlaşma sayesinde LAMP 83, özellikle dış mekan aydın-
latma projelerinde farklı ve seçkin bir noktaya ulaşacak. LAMP
83, ayrıca kendi tecrübesine, Selux’ün felsefesi ve teknolojisini
de ekleyerek, müşterilerine benzersiz bir hizmet sunma şansını
yakalayacak. Selux’ün yüksek kalitede dış aydınlatma aygıtları
ile LAMP 83’ün iç mekanlardaki uzmanlığının bir araya gelmesi
sayesinde; Türkiye’deki mimari ofisler, aydınlatma tasarımcıları
ve proje firmalarının aydınlatma anlamındaki her türlü ihtiyaç
ve beklentileri karşılanabilecek.
SEKTÖRDEN

8
DÜNYADAN

9
DÜNYADAN
LONDRA IŞIK FESTİVALİ
L
ondra’da ilk kez gerçekleşen Lumiere Işık Festivali, renkli
görüntülere sahne oldu. Dört akşam boyunca sürecek olan
festival, dünyanın en heyecan verici ışık çalışmalarına ev
sahipliği yapıyor. Festivalin en dikkat çeken kurulumu, sanat-
çı Janet Echelman’ın 2011 yılında Japonya’da meydana gelen
deprem ve tsunaminin mikro saniye bazında şiddet değişimleri
ile oluşturduğu çalışma. Tasarlanan anıtsal hava heykeli, yarım
milyon düğümden fazla ve birbirine bağlı örgüler (sicim ipi)
ile bir araya getirilerek gerçekleştirildi. Yukarıya bakıldığında,
gözenekli formu ile gökyüzünü hareketli bir forma sokarken,
aşağıya bakıldığında ise gölge oyunları ve çizgisel değişiklik-
ler görünüyor. Akşam karanlığında ise etrafına dolanmış LED
ışıklar sayesinde bambaşka büyüleyici bir görüntü ortaya çıkı-
yor. Eserin kurulumunda Autodesk bilgisayar tasarımı kullanıl-
mıştır. Özel bir Wi-Fi ağı ile ziyaretçiler istedikleri renk tonunu
seçebilir.

10
PROJE
YENİ YÜZYILIN
SİMGESEL BİNASI
Z
aha Hadid’in imzasını taşıyan Opera Binası, Çin’in üçün-
cü büyük şehri olan Guangzhou’da yer alıyor. Guangzhou
Opera binası şehrin kalbinde, Pearl Nehri’ne hakim yeni
kültür merkezi bölgesinde yer almakta. En son tasarım ve in-
şaat teknolojileri kullanılarak üretilen yapı, yeni yüzyılın simge-
sel yapılarından biri olacak ve Guangzhou şehrinin Asya’nın en
önemli kültür merkezlerinden biri olacağını belgeleyecek. Kaya
formlarından esinlenen mimarisi eşsiz olan yapı, kentsel strük-
tür ile nehir kenarı teraslarını birbirine bağlayarak, yeni gelişen
şehrin kentsel fonksiyonları arasında diyalog kuruyor.
Bina farklı açılara sahip elemanlar, eğik duvar ve tavanlardan
oluşmakta. 1800 kişilik konser salonunun yanı sıra, lobi ve
oturma salonundan oluşan resepsiyon alanı, bir çok fonksi-
yonlu küçük salon, ofis ve destek bölümlerini kapsıyor. Cam
cepheleri, taş kaplama panelleri ve çatı drenaj sistemlerini içe-
ren yaklaşık 32,000 metrekarelik cephe tasarım paketleri Çin
merkezli KGE-CAE firmasının danışmanlığı ile gerçekleştirildi.
Projede özellikle cephe ile strüktürün birleştiği noktalardaki
detaylar oldukça etkileyici.

11
PROJE

12
PROJE
Proje: Guangzhou Opera House
Lokasyon: Huajiu Road, Tianhe District, Guangzhou city, Guangdong - China
Tasarım: Zaha Hadid Architects, Londra
Üretim: Gooday International
Malzeme: HI-MACS® Alpine White
PROJE DETAYLARI

13
YETİŞKİNLER İÇİN OYUN ALANI
K
anada’da gerçekleşen Pace Des Festivals kapsamında kurulmuş tahterevalliler, Lateral Office ve CS Design tasarım stüd-
yosu tarafından kurgulanmış. Kurulum “Impulse” adını taşıyor ve yetişkinlere eğlenceli bir oyun alanı sunuyor. Harekete
geçen tahterevalliler, bir anda ışık saçmaya ve sesler çıkartmaya başlıyor. Tüm kurulum hareket halindeyken kendiliğinden
oluşan besteler ortaya yayılmakta. Enstalasyonun çevresindeki binaların üzerine ise tahterevallilerle senkronize hareket eden
görüntüleri yansıtılıyor.
IŞIK VE SANAT

14
SEKTÖRDEN
AY’DAN ELEKTRİK ÜRETECEĞİZ
E
NERJİ sektörünün 2035 yılında, yani
bundan yaklaşık 20 yıl sonra gele-
ceği noktayı, araştırmalar, uygulama
ve fikir aşamasındaki projelerden yola çı-
karak oluşturulan dört senaryo üzerinden
inceleyen KPMG raporu, enerji sektöründe
yaşanan zorluklar ve krizlerin stratejik dü-
şünce ve yaratıcılığa olan ihtiyacı ortaya
çıkartarak, inovasyonu teşvik edeceğine
işaret ediyor. Peki enerji sektöründeki ge-
lişmelere bağlı olarak bizi nasıl bir gelecek
bekliyor? İşte enerjide “Yarının fırsatları”
olarak ortaya konulan ve gelecekte karşı-
laşabileceğimiz bazı gelişmeler:
• Kablosuz enerji (2019): Kablosuz elekt-
rik aktarma konusunda ilk başarılı sonuç-
lar, yeni kurulan bir şirket olan Ossia’nın
“cota” sistemiyle alındı. Sistem, wi-fi,
bluetooth ZigBee’nin kullandığı dalga
aralığını kullanarak on metre uzaklığa
kadar enerji aktarımı yapabiliyor. Alıcı-
nın göndericinin görüş alanında olmadığı
durumlarda bile enerji aktarımı başarılı bir
şekilde test edildi.
• Batarya olarak kablo (2021): Gömleğini-
zin cep telefonunuzu şarj edebilmesini ister
miydiniz? Central Florida Üniversitesi’nde
araştırmacılar elektrik depolama özelli-
ği olan bir kablo geliştirdiler. Bu kabloyu
lif haline getirerek veya tekstil ürünlerine
entegre ederek her türlü kıyafeti bir batar-
yaya dönüştürmek mümkün. Bu durumda
elektriği sadece prizden değil giyim mağa-
zalarından da alabileceğiz. Tekstil üretici-
leri aynı zamanda elektrik üreticisi olacak.
• Duvardan ısıtma: Yeni geliştirilen alçı pa-
neller kullanılarak geleneksel duvarlara sa-
hip binalarda ısıtma maliyetleri yüzde 40’a
kadar düşürülebiliyor. Panellerde alçının
yarısı parafin parçacıklarından oluşuyor.
Bunlar sayesinde gün içinde emilen sıcak-
lık gece boyunca içeri veriliyor.
• Ateşböceği aydınlatması (2025): Biyoı-
şıldama kullanan ateşböcekleri uygulanan
enerjinin sadece yüzde 5’ini ısıya, yüzde
95’ini ise ışığa dönüştürebiliyor. Bu, mo-
dern LED’lerin bile erişemediği bir oran.
Bundan yola çıkan bazı araştırmacılar
ateşböceklerinin genlerini ağaçlara akta-
rarak biyolojik sokak aydınlatması geliştir-
meye çalışıyor.
• Ahşaptan enerji (2022): Maryland Üni-
versitesi’nde (ABD) araştırmacılar ahşap
lifleri kalayla kaplayıp sodyum çözeltisi
içine yerleştirdi. Bu prototip 400 şarj dön-
güsünü başarıyla tamamladı. Bu batarya
örneğin güneş enerjisi tesislerinde büyük
miktarlarda enerjinin depolanmasında kul-
lanılabilir.

15
SEKTÖRDEN
• Güneş boyasından enerji (2023): Ku-
antum noktalar, yani elektrik üreten
nano parçacıklar, kaplama malzemesi-
nin içine katıldığında boya olarak kul-
lanılabilen güneş hücreleri ortaya çıkı-
yor. Bu güneş boyası ile evlerin bütün
duvarlarını güneş hücresi olmaksızın
elektrik jeneratörüne çevirmek müm-
kün olacak.
• Batarya olarak tuz (2017): Bu sistem
günümüzde kullanılan bataryalardan
çok daha ucuza mal edilebiliyor. Enerji
kullanılarak tuz eritiliyor ve bu tuz bir
sonraki tüketim artışına kadar muhafa-
za ediliyor. Daha sonra ısı dönüştürü-
cüler kullanılarak tuzdaki enerji açığa
çıkarılıyor ve elektriğe dönüştürülüyor.
• Ay ışığından enerji (2020): Rawlemon
Company’nin ürettiği yüksek verimli
Beta.ray kolektörler ay ışığını bile elekt-
riğe çevirebiliyor. Cep telefonlarının şar-
jında kullanılacak ilk kitlesel üretim ürün-
lerinin önümüzdeki günlerde piyasaya
sürülmesi bekleniyor.
Sıra dışı gelişmeler
KPMG Türkiye Yönetici Ortağı Ayhan
Üstün, gelecek senaryolarını etkileyebile-
cek teknolojik gelişmeler arasında sadece
enerjiyle ilgili değil diğer alanlarda yaşa-
nacak gelişmelerin de etkili olabileceğini
belirtti. Raporda bazı tahminler, yenilikçi
yaklaşımlar, ileri teknoloji ve fütüristik
bir yaklaşımla ele alınan bilimsel projele-
rin bulunduğunu söyleyen Ayhan Üstün,
“Örneğin, ay ışığından enerji üretmek,
elektrik depolayan kablolar yapmak ya
da ateşböceği gibi vücudunda elektrik
üreten hayvanlardan faydalanarak yeni
teknolojiler geliştirmek, gelecek bilimi
senaryolarında yer verilen olası teknolo-
jik gelişme fırsatları arasında yer alıyor.
Diğer taraftan, daha sıra dışı gelişmeler
olan karbondioksitten enerji üretmek,
eski binaların ‘geri dönüşümü’ veya yük-
sek miktarda enerji depolayabilen ‘süper
pil’ icat edilmesi gibi projelerin olası et-
kileri de raporda dikkate alınıyor” diyor.
http://www.hurriyet.com.tr

“Işık üzerimize güçlü bir şekilde parıldadığında, karanlık bize dokunmaya
cesaret edemez.”
Ayın Işık Sözü
“Aydınlanma, insanın aklını kendisinin kullanmaya başlamasıdır”.
Immanuel Kant

17
İ
ngiliz milyarder Joe Lewis’in kurduğu Tavistock Group tarafından oluşturulan Lake Nova’nın açılışı için bir kamu sanat projesi
gerçekleştirildi. Florida’da gerçekleştirilen sanat kurulumu tasarımcı Jefre ve sahne sanatları, tiyatro tasarımcısı olan Michael
Counts imzasını taşır. “Beacon” adı verilen yapı, cam panelleri sayesinde ışığı yansıtan bir güce sahiptir. Kurulumun aydınlatması
ise dünyaca ünlü sahne şovlarının aydınlatma tesisatlarını gerçekleştiren Ryan O’Gara’ya ait. 3-Legged Dog Media tarafından oluş-
turulan 3D sistemi ile birleşen aydınlatma, yapının kavramını pekiştirmesine yardımcı olur. Lake Nova Tower parkını çevreleyen
264 metrelik kurulum, LED aydınlatma sisteminin başlatılması ile ziyaretçilerini kendisine hayran bırakır. Her gece farklı videoların
üzerinde gösterildiği “Beacon” sinematik bir halede izlenir. 3LD tarafından geliştirilen programlanmış müzik, ışık ve videolar multi-
medya deneyimini ziyaretçileri için sunar.
İNTERAKTİF AÇILIŞ
DÜNYADAN

18
PROJE
ÜLKER SPORTS ARENA
TURKCELL LOUNGE
P
roje, işletmesi AEG Facilities tara-
fından yürütülen, basketbol maçları
dışında yıl boyunca çeşitli konser
ve gösterilere ev sahipliği yapan Fener-
bahçe uluslararası spor kompleksi, Ülker
Sports Arena’da gerçekleştirilmiştir. Me-
kan, Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. ça-
tısı altında yıl boyunca düzenlenecek
çeşitli kurumsal davet, tanıtım ve or-
ganizasyonlara ev sahipliğinin yanında,
Ülker Sports Arena içinde düzenlenecek
maçlar dahil tüm organizasyonlarda
firmanın özel davetlilerinin ağırlanması
amaçlı planlanmıştır. Tüm saha çalışması
800 m2 alanda, binanın hali hazırda ya-
şayan ve çalışan bir yapı olması sebebi ile
bina yönetiminin ilettiği haftalık program
çerçevesinde gerçekleştirilmiş ve tüm uy-
gulama çalışmaları 2 aylık bir sürede ta-
mamlanmıştır.
Tasarımda çıkış noktası, mekanın hem
gündüz, hem de gece kullanımına açık,
firmanın kurumsal tanıtım, davet ve
toplantılarının yanında, komplekste
gerçekleşecek tüm organizasyonlarda
özel davetlilerin ağırlanacağı bir alan
olarak kullanılma düşüncesidir. Bu yak-
laşımla, işverenin geçmiş tecrübeleri ve
yönlendirmeleri, mimari grubun kreatif
yaklaşımı ile birleştirilerek firmanın ku-
rumsal yüzünü ortaya koyacak, yumu-
şak ancak dinamik ve teknolojik bir alan
yaratılmıştır. Seçimleri yapılarak me-
kanlara kazandırılan hazır ürünler dışın-
da projedeki tüm imalatlar, malzemeleri

19
PROJE
ve renk seçimleri ile birlikte bir bütün
olarak mimaristudio tarafından bu pro-
jeye özel olarak tasarlanmış, imal ettiril-
miş ve uygulaması yapılmıştır. Turkcell
Lounge 3 ana mekandan oluşmaktadır;
giriş-karşılama, ağırlama ve seyir. Bina-
nın Doğu ve Batı girişlerinde davetlilerin
karşılanıp mekana yönlendirilecekleri
birer karşılama bankosu tasarlanmış-
tır. Banko, tasarımı tamamlayan kabuk
formundaki arka duvarı ile davetlilerin
binaya ilk girişlerinde karşılarına çık-
makta ve arka duvarı saran yapısıyla da
misafirleri asansörlere yönlendirmekte-
dir. Kompleksin batı kanadı girişinden
ulaşılan asansörler, en üst katta bulunan
ana mekana direkt açılmaktadır. Asan-
sörlerden çıkıldığında kurumsal kimlik
vurgusu, tavan ve duvarlarda daha da
iyi hissedilmektedir. Misafirlerin alana
girişlerinde karşılama rolü oynayan bu
mahal, dairesel formu, tavanındaki özel
imalat LED armatürlerle oluşturulmuş
logo ve yine özel olarak üretilen banko-
su ile mekanın ilk ipuçlarını vermektedir.
Turkcell Lounge tasarım
ve proje çalışması, Turkcell
İletişim Hizmetleri A.Ş.’ nin
Pazarlama İletişimi ve Etkinlik
Yönetimi bölümünün açtığı
tasarım yarışması sonucunda,
davetli yarışmacı olarak katılan
mimaristudio ekibi tarafından
gerçekleştirilmiştir.

20
PROJE
Giriş-karşılama alanından ağırlama ala-
nına geçildiğinde tasarımda ön plana
çıkan dairesel formların devam ettiği gö-
rülmektedir. Mekanın genel kurgusunda,
merkezindeki büyük servis barı çevre-
sinde farklı noktalarda konumlandırılmış,
davetlilerin oturarak ve ayakta ağırlanabi-
lecekleri bölümler ile Turkcell ürünlerinin
deneyimlenebileceği özel noktalar dikkat
çekmektedir. Mimaristudio diğer proje-
lerinde olduğu gibi kullanılan ürünlerin
büyük çoğunluğunu mekanın parçaları
olarak tasarlamıştır. Misafirlerin oturarak
ağırlanmalarını sağlayan servis banko-
sunun her iki yanındaki dairesel oturma
grubu ve ona entegre büyük puf ile her
iki tarafından da oturulabilen S formdaki
kanepe, bu bakış açısı ile tasarlanmıştır.
Bu ürünlerle birlikte kullanılan sehpa,
puf, salıncak ve bar tabureleri gibi mo-
bilya grupları da tasarımı tamamlayan
diğer parçalar olarak seçimleri yapılmış
hazır ürünlerdir. Tüm bu ürünler davet,
tanıtım, toplantı vb. organizasyonlarda
kullanım amacına göre mekanın kur-
gusunda hareket esnekliği de sağla-
yabilmektedir. Gerek bar arkasında ta-
sarlanan ayna kaplama pivot paneller,
gerekse seyir alanını ağırlama alanından
ayıran ayna kaplama duvarlar, mekanın
derinlik etkisini artırmaktadır.
Ağırlama alanının ses ve görüntü sis-
temi alt yapısı da özel olarak tasarlan-
mış ve Mobinotech firması tarafından
uygulanmıştır. Mekanın bu anlamda en
önemli parçası olan 4X3 videowall ek-
ran cephesi, kullanılan tüm ekranlar tek
bir ekran gibi kabul edilerek, onu saran
çerçevesi ile eski bir TV’nin duvara yan-
sıması olarak tasarlanmıştır. Son mekan
olan seyir alanı ise yapılan tüm orga-
nizasyonların davetli grubu tarafından
yüksek konfor şartları ile izlemeleri adı-
na oluşturulmuştur. Bu konfor şartları
alanda kullanılan farklı ebattaki ekranlar
ile de desteklenmiştir.
İç mimari tasarımdaki tüm bu detayların
yanında aydınlatma tasarımı da meka-
nın kimliğinde önemli bir role sahiptir.
Gündüz ve gece modları, bu modlara
bağlı ışık rengi seçenekleri ile tüm ay-
dınlatma tasarımı mimaristudio liderli-
ğinde Ukon Aydınlatma firması ile yü-
rütülmüştür.

21
PROJE
Mekanın kullanım ihtiyacına ve mimari bek-
lentilere göre ideal konfor ve kullanım şart-
larında aydınlatma değerleri hesaplanmış
ve armatür seçimleri yapılmıştır. Mekanda-
ki tüm aydınlatma armatürleri, elektronik
bir aydınlatma kontrol sistemine bağlan-
mış olup farklı kullanımlar için farklı renk
ve süre seçenekleri ile senaryolar dahilinde
sistemde tanımlanmıştır. Giriş alanında fir-
ma logosu şeklindeki aydınlatma, her biri
silindirik pleksi kapaklı, power LED ürün-
lerden özel olarak üretilmiştir. Ağırlama
alanı tavanındaki 90 cm ve 150 cm çapla-
rındaki silindirik ürünler mimaristudio tasa-
rımı olup, kabukları özel olarak üretilmiştir.
Ürünlerde barisol gergi tavanı uygulanmış,
ürün içindeki tüm RGB ve gün ışığı LED
armatürler farklı senaryolarda aydınlatma
kontrol sistemine bağlanmıştır.
Bina girişlerinde bulunan konuk karşıla-
ma bankoları ile deneyimleme alanı otur-
ma bankları mimaristudio tasarımı olup,
yarı geçirgen akrilik üründen özel olarak
imal edilmiştir. Bu ürünler içinde de ay-
dınlatma kontrol sistemine bağlı RGB LED
ürünler tercih edilmiştir. Diaresel formda-
ki ağırlama alanları ile tribün alanlarında
ise “Dark Aydınlatma”dan yuvarlak hat-
lı, sıva üzeri ve gömme LED ve halojen
ürünler seçilmiştir. Gerek tasarımı ile iş-
veren grubun farklı alternatif kullanımları
adına beklentilerini karşılaması, gerekse
içinde bulunduğu uluslararası komplekse
kazandırdığı değer bakımından proje he-
define ulaşmıştır.

22
Proje Adı: Turkcell Lounge
Proje Yeri: Fenerbahçe Uluslararası Spor Kompleksi, Ülker
Sports Arena – İSTANBUL
İşveren: Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Proje iç mekan alanı: 850 m2
İç mimari tasarım: mimaristudio
Tasarımcılar: Ayça AKKAYA KUL & Önder KUL
Fotograflar: Gürkan AKAY
İnşaat yapım: Dilek Mimarlık
Elektrik yapım: Frekans
Mekanik yapım: HMT
Aydınlatma tasarımı: mimaristudio, Ukon Aydınlatma
Elektrik proje: Frekans Elektrik
Mekanik proje: HMT Mekanik
Proje yılı: 2013
Yapım yılı: 2013
Finish materials:
PVC zemin kaplaması: Forbo
Özel imalat mobilya tasarımı: mimaristudio
Özel mobilya imalatı: Gözde Mobilya
Mobilya ve aksesuarlar: Mozaik, Connection, Pedrali,
Gotwob
Aydınlatma armatürleri: Ukon, Dark Lighting
PROJE DETAYLARI
PROJE

23
YENİ GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMİ
Y
enilenebilir kaynaklar arasında yer alan güneş enerjisi,
özellikle küresel ısınmanın kendini göstermeye başla-
dığı son yıllarda ciddi oranda kullanılmaya başlandı. Bu
enerjiden çok daha yüksek verimle yararlanmak adına hazırla-
nan Rawlemon adlı küresel güneş konsantrasyon sistemi, her
noktada verimli enerji üreterek dikkatleri üzerine çekmeyi ba-
şarıyor.
Sabit güneş enerji panellerinin düşük verimi, hareketli panel-
lerin yüksek maliyet ile rüzgara karşı dayanıksız olmaları ne-
deniyle hazırlanan Rawlemon, top şeklinde geliştirilen Akrilik
Polimer lensi ve arka tarafında bulunan güneşin duruma göre
hareket eden özel toplayıcı mekanizması ile güneş ışınlarını tek
bir nokta üzerine yoğunlaştırıyor ve böylece çok daha etkili ve
verimli bir üretim gerçekleştirilebiliyor. Farklı ihtiyaçlara göre
10 cm boyutunda beta.ey S, 20 cm boyutunda beta.ey XL, 100
cm boyutunda beta.ray 1.0 ve 180 cm boyutunda beta.ray 1.8
olmak üzere dört farklı model olarak hazırlanan Rawlemon
güneş enerjisi sistemi, ilginç yapısını hayat geçirmek adına
Kickstarter benzeri yapısıyla tanıdığımız Indiegogo üzerinde
120,000$ toplamayı hedefliyor. Proje kapsamında topladığı
para ile öncelikle en düşük model olan beta.ey S’in üretimi ve
sertifikaları için çalışmalarda bulunacağı belirtilen firma, ürün-
ler üzerinde yer alan dahili bataryaların desteğiyle beta.ey S ile
27.5 Whr, beta.ey XL ile 55 Whr, beta.ray 1.0 ile 1.8 kWh ve son
olarak Beta.ray 1.8 ile 5.4 kWh enerji depolayabiliyor ve farklı
bağlantılar ile bu enerjiyi teknolojik ürünler (cep telefonu, tab-
let, dizüstü bilgisayar vb.) üzerine aktarabiliyor.
http://www.donanimhaber.com
DÜNYADAN

24
PROJE

25
T
aksim Mete Caddesi üzerinde strük-
türü zayıflamış bir yapı yerine öneri-
len Avantgarde Taksim Square Ote-
li, Kreatif Mimarlık tarafından kısa süreli
konaklama ihtiyacına cevap verecek, kent
merkezine yakın 59 odalı butik bir şehir
oteli olarak tasarlandı. Bu projede mimari
tasarım ilkesi olarak bulunduğu yerle iliş-
ki kuran, Taksim Meydan’ını tanımlayan
konut sırası tipolojisinin izlerinden giden,
alçakgönüllü bir kimlik benimsendi. Her
zaman oradaymış gibi vakur bir duruş
sergileyen, dikey hatlara sahip dar cep-
hede, imar koşullarının sağladığı imkânla
odalar konsollarla dışarı taşırıldı ve görüş
açıları artırıldı. 1924 yılında Frank Lloyd
Wright ile birlikte kurulan Japon Inax
firmasının, kendini temizleme özelliğine
sahip, Yeşil Logo sertifikalı malzemeleri
ile kaplanan dış cephede, kullanılan abar-
tısız renk, doku ve detaylar sayesinde
yapının Gezi Parkı’na bakan cephesinin
Mete Caddesi’nin tipolojisine uyumlu ol-
ması sağlandı.
Yalınlığın esas alındığı otel iç mekânında
17,5 m2’lik odaların olabildiğince geniş ve
konukların bir otelden çok kendi evlerin-
de hissetmelerini sağlayacak samimiyet-
te tasarlanmasına dikkat edildi. Dar bo-
yutlara sahip ortak alanlar ve koridorlar,
aynalar ve yansıtıcı yüzeyler sayesinde
genişletilirken gerek odalarda gerek-
se diğer mekânlarda alışılageldik ahşap
kaplamalar yerine ferahlığı sağlayacak
şekilde toprak tonlarında açık renkler ve
tekstil tabanlı dokular tercih edildi. Oda-
ların daha ferah hissedilmesi için duvar-
larda geniş aynalar ve kayar kapılı banyo
hacimleri tasarlandı. Oda içindeki bölücü
cam seperatörler üzerinde İstanbul hikâ-
yelerine ait pasajlara yer verildi.
Otelin genelindeki iç mekân ve aydınlat-
ma tasarımı, misafirlerin kendilerini hem
rahat hem de ayrıcalıklı hissedeceği şekil-
de tasarlandı. Sıcak bir atmosfer yaratma
amacı ile duvarlarda doğal ceviz kaplama,
zeminde ise doğal taş kaplamalar tercih
edilirken mekâna zenginlik ve derinlik ka-
tan monoblok duvar kaplamaları, renkli
cam ve organik katmanlı şeffaf paneller
gibi yenilikçi malzemelere de yer verildi.
Otelin karşılama ve bekleme amacı ile en
çok kullanılan ortak mekânı olan lobi ise
yerden tavana uzanan doğramasız cam-
ları sayesinde sokağın sakin bir uzantısı
gibi davranmakta. Benzer şekilde arka
tarafta yaratılan çukur bahçeye bakan
restoran ve kahvaltı salonu da konukla-
rına sakin ve huzurlu bir atmosfer sunu-
yor. Otelin ortak mekânlarında işverenin
kendi koleksiyonundan eserlerin yanı sıra
Hasan Pehlevan ve Deniz Tunç’un sanat
eserlerine de yer verilerek çağdaş sana-
tın özgün örneklerinin konuklarla payla-
şılması hedeflendi.
AVANTGARDE COLLECTION
TAKSİM SQUARE OTELİ
PROJE

26
PROJE

27
PROJE
Mimari: Kreatif Mimarlık
Proje ismi: AVANTGARDE COLLECTION TAKSİM SQUARE OTEL
Proje başlangıç-bitiş: 2012
İnşaat başlangıç-bitiş: 2012-2013
İşveren: Gençoğlu Gümüşsuyu Otelcilik
Kapalı alan: 3.000 m²
Tasarım ekibi: Aydan Volkan, Selim Cengiç, Nesrin Asal, Aysun
Şentürk, Aysun Düzkan
Fotoğraflar: Cemal Emden
PROJE DETAYLARI

28
SAN FRANCISCO’NUN GURUR KAYNAĞI
1967 Albuquerque doğumlu sanatçı Leo Villareal, gerçekleş-
tirdiği interaktif aydınlatma tasarımları ile oldukça önemli bir
yere sahip. Son olarak 2.9 km uzunluğundaki San Francisco
köprüsü üzerinde gerçekleştirdiği dinamik proje ile gündem-
de. Philips ActiveSite teknolojisi sayesinde ikonik San Fran-
cisco köprüsünün 75. yıl dönümü kutlamaları için LED ışıklar
ile süslendi. 25.000 adet programlanabilir beyaz LED ışık ile
gerçekleştirilen çalışmada Philips ürünleri kullanıldı. EW Flex
Compact ürünleri ile istenilen kaliteli sonuç elde edildi. Ku-
rulumda ayrıca Philips ActiveSite sistemi ile uzaktan tanıma,
programlama, veri analizi ve tesisatı yönetmek için kontrolü
bir bulut bağlantı platformu geliştirildi. İlk olarak 2013 yılında
ortaya çıkan kurulum bu yıl yeniden aydınlanacak. Düzenlenen
yeni kurulum kendine özgü yeniliklere ve dört kat daha parlak
LED aydınlatmaya sahip olarak karşımıza çıkacak.
DÜNYADAN

29
DÜNYADAN

30
SUUDİ ARABİSTAN'IN
EN ÖNEMLİ KÜLTÜREL YAPISI
Kral Fahd Milli Kütüphanesi Suudi
Arabistan Krallığı’nın en önem-
li kültürel yapılarından biridir.
Profesör Eckhard Geber ve Alman
Mimarlık firması Geber Arkitekten
ekibi tarafından yeniden tasar-
lanan proje başkent Riyad’da
yer almaktadır. Gerçekleştirilen
tasarım kentsel gelişimin yeniden
düzenlenmesinde büyük bir rol
oynamıştır.
PROJE

31
PROJE

32
B
inayı çevreleyen yeni sembolik
prizmatik bina, eski yapıyı bozma-
dan muhafaza edebiliyor ve bilgi-
nin merkezini oluşturarak başkentte yeni
bir simge halini alıyor. Binanın cephesi
Ortadoğu mimari desenlerini referans
alan tekstil ürünü filigranlarla kaplı. Mi-
marlar cam kaplı çelik kubbesindeki haç
şeklini bozmadan koruyarak, bu yapıya
yeni bir yorum kattı. Küboid kabuk ve
kendine özgü özelliklere sahip olan cam
örtü ve çelik kubbeye modern bir örtü
sistemi tasarlandı. Bu tasarım sonucu at-
mosferik bir ortam meydana geldi. Bina-
nın aydınlatma çalışmasında ise olabildi-
ğince gün ışığından faydalanılabilecek bir
proje yürütüldü. Binanın cephe oluşumu-
nu sağlayan, telkâri işlemelerinin altına
yerleştirilen enerji tasarruflu armatürler
ile gizli bir aydınlatma sistemi sağlandı.
Dış cephelerde kullanılan soluk tenteler
kurum için güçlü bir estetik kimlik oluştu-
rurken, ana işlevi olan aşırı güneş ışığına
karşı kütüphane binasını, kullanıcıları ve
kitap koleksiyonlarını güneşin yıkıcı etki-
sinden korumaktadır. Başkent Riyad için
Kral Fahd Milli Kütüphanesi, toplumda
belirgin bir görüntüsü olan çağdaş cam
mimarisinin en güzel örneğidir. Oldukça
davetkar olan yeni tasarım binası, ziyaret-
çilerine yumuşak, sakin ve nazik bir oku-
ma mekanı sunar.
PROJE
Yer: Riyad, Suudi Arabistan
Mimar: Garber Architekten
Aydınlatma Projesi: Gerber Architekten
Proje Mimarı: Thomas Lücking
İşveren: Suudi Arabistan
Proje Yöneticisi: Thomas Lücking
PROJE DETAYLARI

33
SEKTÖRDEN

34
YÜKSEK BİNA AYDINLATMALARI
VE IŞIK KİRLİLİĞİ
Prof. Dr. Zeki ASLAN
www.isikirliligi.org
L
ightWorld Aydınlatma Dünyası Dergisi’nin 2016 Ocak - Şubat
sayısında Y. Mimar Çelik Erengezgin’in “Gökdelenler Aydınla-
tılmalı mı?” başlıklı makalesini ilgiyle okudum. Yazar maka-
lesinde, yüksek binaların aydınlatılmasını yaşayanların uykusu-
nu kaçıracak ışık düzeyine yükseltmemeye özen gösterilmesi,
“rengarenk gece cephesi yaratıp binanın işlevinden insanları
şüpheye düşüren bir ışık festivali havası yaratmanın” anlam-
sızlığı, yansıtıcı özelliği olan dış cephe kaplamalarında alçak
binalara göre daha özenli aydınlatma yapılması gereği ve acil
durumlarda kolay tahliye gibi konuları işlemektedir. Ben bina
aydınlatması uzmanı değilim ama, bir ışık kirliliği çalışanı ola-
rak, bu konuda söylemek istediğim birkaç şey var.
Ülkemizde yeni konut siteleri, TOKİ yerleşim alanları, AVM’ler,
gökdelenler hızla yaygınlaşıyor, şehirler dönüşüm geçiriyor;
buna bağlı olarak ışık kirliliği hızla artıyor. Işık kirliliği, yani yan-
lış dış aydınlatma, binaların yanlış ve aşırı aydınlatılması doğal
yaşama müdahaledir. (Işık kirliliği konusuna yeni olanlar www.
isikkirliligi.org sayfalarında gerekli bilgiyi bulabilirler.) Göçmen
kuşlar göç zamanlarını mevsimlere göre ayarlar. Gece yönlerini
Bu ve diğer fotoğraflarda görülen aydınlatma lambalarından
çıkan ışığın önemli bir kesri amacı dışında gökyüzünü aydınlatır.

35
ay ışığı ya da yıldız ışığı kullanarak bulurlar. Ormanlık gibi do-
ğal ortamda ışıklı boşluklar kuşların geçiş yollarını temsil eder.
Yüksek binaların ışıklı pencereleri ise kuşları yanıltır ve onların
yollarından sapmalarına neden olur. Her yıl milyonlarca kuş böy-
le yüksek binalara çarpıp ölmektedir. “Kule tipi yaşam konutları”
sayısının hızla arttığı İstanbul ve genel olarak Türkiye kuşların
göç yolları üzerindedir. Burada benim ilk sorum şu: Acaba yük-
sek binaların, gökdelenlerin mimari projeleri göçmen kuşlara so-
run yaratmayacak şekilde tasarlanamaz mı?
Yanlış bina ve sokak aydınlatmalarından etkilenen yalnız göç-
men kuşlar değildir. Konuyu uzatmadan birkaç örnek vermekle
yetineceğim. Kaplumbağa yavruları, içgüdüleriyle, gece karan-
lığında deniz ile kara arasındaki aydınlanma farkını algılayarak,
denize giderler. Çevrede, yollarda ışık varsa ışığa yönelir ve ya-
şamlarından olurlar.
Geceleyin ışığa, özellikle mavice zengin ışığa maruz kalan in-
sanlarda MELATONIN hormonu üretiminin baskılandığı bi-
liniyor; melatonin, uykuyu ve bağışıklık sistemini etkileyen
hormonlarda gece - gündüz değişimini denetler. Bilimsel araş-
tırmalar gösteriyor ki yapay aydınlatma ile gece-gündüz dön-
güsünün (biyolojik saatin) bozulması, göğüs kanseri, prostat
kanseri gibi kanser vakalarının, kalp rahatsızlıklarının, uyku
bozuklularının ve metabolizma hastalıklarının artmasına ne-
den olmaktadır. Yapılan klinik araştırmalar gece vardiyasında
çalışan kadınlarda göğüs kanseri riskinin arttığını gösteriyor.
Yapay aydınlatma ile gece-gündüz döngüsünün bozulması
gece beslenen hayvanlara zarar veriyor. Birçok yarasa türü sırf
bu nedenle tükenme tehlikesi altındadır. Giderek artan ışık kir-
liliği karanlık yıldızlı gökyüzünü, dolayısıyla astronomiyi tehdit
etmektedir. Sokak lambaları ve binalardan gökyüzüne doğru
yayılan ışıklar gök parlaklığını artırır, yıldızları görünmez kılar.
Elektrik üretirken tükettiğimiz sınırlı petrol, doğal gaz ve kö-
mür kaynaklarımızın önemli bir kısmını ışık kirliliği ile boşa har-
cıyoruz; bu yolla atmosfer de kirletilmiş olmaktadır.
Erengezgin’in sözcükleriyle son sorum şu: “Her türlü aydınlat-
ma daima yaşama müdahale değil, destek amaçlı” tasarlana-
maz mı?
Bu ve diğer fotoğraflarda
görülen aydınlatma
lambalarından
çıkan ışığın önemli bir kesri
amacı dışında gökyüzünü
aydınlatır.

TÜNEL VE ALT GEÇİT
AYDINLATMALARI

38
PROJE

39
PHILIPS
TÜNEL AYDINLATMASI
PROJE
P
hilips, rakipsiz bir değer
sağlayan basit çözümlerden
yüksek performans alterna-
tiflerine kadar tüneller için bir
dizi seçenek sağlıyor. Bileşenler,
ihtiyaçlara göre seçiliyor ve daha
sonra bu bileşenler bir araya
getirilerek yalnızca ilgili proje-
ye özgü bir aydınlatma sistemi
oluşturuluyor. Bu nedenle, odak
noktası ister ilk yatırım masrafı
olsun, ister tüm kullanım süreci
boyunca Toplam Mülkiyet Mali-
yeti olsun, Philips duruma en uy-
gun doğru çözümü oluşturuyor.
Bu yaklaşım kapsamında kulla-
nılan ve LED teknolojisi için ta-
sarlanan Tunelogic akıllı tünel
aydınlatma kontrolü, karmaşık
elektrik tasarımlarını en aza in-
diriyor ve işgücü, trafik yönetimi
ve sermaye masrafını önemli öl-
çüde azaltıyor. TunneLogic, tünel
boyunca aydınlatma sisteminin
en uygun şekilde performans
göstermesini sağlamak için ta-
sarlanmıştır. Birçok ülkedeki zor-
lu koşullarda ispat edilebilir proje
verilerine göre Philips ile işbirliği
yapmak proje maliyeti, rahatlık
ve bakım açısından en iyi fırsatı
sağlıyor.
Philips Bağlantılı Tünel Aydınlat-
masının
Faydaları;
Philips, uzmanlığı ve deneyimi ile
tünel projelerinin gerekliliklerine
maliyet, rahatlık ve bakım açısın-
dan mümkün olan en iyi çözümü
üretir. Bu çözümün faydaları şöyle
sıralanabilir:
• Tünel sahipleri ve işletmecile-
ri: TunneLogic etkili, güvenilir ve
emniyetlidir, kontrol ve bakımı
kolaydır. Aydınlatma sisteminin
sağlığı ile ilgili net bilgi yatırımı-
nızı en iyi duruma getirir ve korur.
• Tünel kullanıcıları: TunneLogic
hassas L20 kontrolü sayesinde
tünelin her bir kademesinde doğ-
ru aydınlatma düzeyini sağlar, tü-
nel kullanıcılarının emniyetini en
üst düzeye çıkarır. Sisteme uzak-
tan erişim, tüneli kapatmaksızın
sürekli izlemenin mümkün olması
anlamına gelir ve bu da trafiğin
aksama oranını azaltır.
• Tünel kurulum şirketleri: Sistem
mimarisi modüler, tak-çalıştır
özeliğiyle, kurulum süresini azal-
tarak masraflı yol kapatma işlem-
lerini en aza indirmek için tasar-
lanmıştır.

40
•Tünel bakım şirketleri: Sistem, uzun
ömürlü ve bakımı kolay olmasının yanında,
maliyetlerin öngörülmesi ile tünel kapama
ve trafiğin aksamasını azaltmaya yardım
edecek servis paketleri ve tahmin edilebi-
lir masraflara da sahiptirler. Aydınlatmanın
sağlığına ilişkin sistem bilgisine SCADA
ara yüzünden ya da uzaktan erişilerek, ru-
tin bakım etkin şekilde planlanabilir.
Philips TotalTunnel ile konforlu ve sürdü-
rülebilir aydınlatma
Hollanda, Zwolle şehrinde bulunan
Boxem Tüneli, Philips’in tüneller için özel
dizayn edilen bağlantılı aydınlatma yak-
laşımı ‘TotalTunnel’ ile yeniden aydınlatıl-
dı. Proje tasarımı, ürün seçimi ve kullanım
süreci hizmetleri yönetimini kapsayan
TotalTunnel yaklaşımında, tünel FlowStar
ve Tunnelogic ürünleriyle donatıldı. Böyle-
likle tünel, yüksek kaliteli, ayarlanabilir ve
kontrol edilebilir bağlantılı LED aydınlat-
maya geçiş yaptı. Projede, enerji tasarrufu,
LED aydınlatma ile birleştirilerek, sürücüle-
rin konfor ve güvenliği esas alındı.
Zwolle Belediyesi Proje Müdürü Toon van
Beek, konuyla ilgili olarak: “Bu LED aydın-
latma çözümü sayesinde hem enerjiden
hem de bakım masraflarından büyük ölçü-
de tasarruf ediyoruz. Bu da, sürdürülebi-
lirlik ve güvenliğin bir arada olabileceğini
kanıtlıyor. Bu tüneli daha sürdürülebilir,
konforlu ve güvenli hale getirebilmemiz,
Philips TotalTunnel yaklaşımı sayesinde
oldu.” dedi.
Genel Bilgi;
Hollanda’da bulunan Zwolle şehrinin gi-
rişinde, bir akarsu yatağı ile karayolunun
kesiştiği bir noktada yer alan Boxem Tü-
neli 11,70 metre yüksekliğindedir. İki şeritli
ve tek geçitli olarak tasarlanan tünelin du-
varları, denizden kazanılmış topraklardan
oluşması sebebiyle alçak tutulmuştur. Phi-
lips TotalTunnel konseptiyle inşa edilen bu
tünel, en son teknoloji ürünü olan Philips
tünel LED armatürü FlowStar ve Tunne-
Logic kontrol sistemiyle donatılmıştır.
Philips TotalTunnel, tünel aydınlatma sis-
temlerine getirilen kapsamlı bir yaklaşım-
dır. Philips’in LED alanındaki uzmanlığını
müşterilerine özel çözümlerle aktarmasına
ve böylece yüksek kalite, kontrol ve hiz-
met desteği standartları sunan aydınlatma
çözümleri üretebilmesine imkân tanır.
Amaç;
Yol, köprü ve tünel aydınlatmalarında
LED’e geçiş, özellikle belediyelerin enerji
tüketimini düşürmesinde önemli rol oy-
nuyor. Bu düşünceden hareketle Zwolle
Belediyesi, Boxem Tüneli’ndeki enerji tü-
ketimini minimize etmeyi ve LED aydınlat-
maya geçiş yapmayı hedefleyerek Philips
ile işbirliği gerçekleştirdi.
Çözüm;
Boxem Tüneli’nin yüksekliğinin 4,60 met-
re olması sebebiyle, armatür ve montaj
raylarının 10.5 cm’den az olması gerekliliği
hesaplandı. 20-30 cm aralığında değişen
diğer armatürlerin aksine, yüksekliği sa-
dece 6.5 cm olan Philips FLowStar LED ile
bu koşul sağlandı. Bağlantı kutuları hattın
içine dâhil edildi ve bu da noktasal LED
aydınlatma armatürlerinin tek bir hat üze-
rine yerleştirilmesine olanak tanıdı.
Projeyle elde edilen faydalar;
TunneLogic ile ışık seviyesinin esnek bir
şekilde ayarlanmasına izin veren, uzun
ömürlü FlowStar kurulumu sayesinde,
diğer tünel aydınlatma sistemleri ile kar-
şılaştırıldığında her yıl enerjiden %34
oranında tasarruf sağlanabiliyor. Aydınlat-
mada kullanılan uzun ömürlü LED tekno-
lojisi bakım ihtiyacını neredeyse tamamen
ortadan kaldırıyor. Bu da, hem zaman ve
paradan tasarruf sağlıyor, hem de tüneli
kapatmaya gerek kalmadığı için trafikte
yaşanabilecek sorunları en aza indiriyor.
Bunun yanı sıra, böyle şık bir ışık şeridi
göze daha çok hitap ediyor ve tünelin mi-
nimalist tasarımıyla mükemmel bir birlik-
telik oluşturuyor.
Bu sistem, aydınlatmanın her zaman ayar-
lanabilmesine olanak sağlıyor. Işık seviye-
sini düşürebilmenin yanı sıra armatürlerin
bir kısmını kapatmak dahi mümkün oluyor.
Ayrıca, acil durumlarda ışık seviyesi çok
kısa sürede %100’e kadar artırılabiliyor.
Böylece güvenlik ve cankurtaran ekipleri
ilk yardım yaparken daha geniş bir görüş
mesafesine sahip oluyor. Bu işlem, hem
tüneldeki bir panelden hem de bilgisayar
yardımıyla uzaktan yapılabiliyor.
TunneLogic, tünel içindeki aydınlatmanın
günışığıyla her zaman uyumlu olmasını
da sağlıyor. Tünelin 105. metresinde, tünel
girişindeki aydınlığı ölçen bir parlaklık öl-
çer, tünelin ışık yoğunluğunu belirlemekte
kullanıyor. Böylece her sürücünün gündüz
veya gece sürüş deneyimine uygun sevi-
yede ışık alması mümkün oluyor. Bu da,
tünele giriş-çıkışları keyifli hale getirmenin
yanı sıra güvenliğe de katkıda bulunuyor.
PROJE
Aydınlatmada dünya lideri
Philips, tüneller için de bağlantılı
aydınlatma çözümleri sunuyor. Bu
kapsamda geliştirilen ‘Totaltunnel’
yaklaşımı ile, proje tasarımı, ürün
seçimi ve kullanım süreci hizmet-
leri yönetimi entegre bir biçimde
oluşturulabiliyor.

41
PROJE

42
PROJE

43
İ
talya Napoli’de yer alan Toledo Metro tüneli ünlü sanatçı Salvador Dali’nin yakın ar-
kadaşı Oscar Tusquets Blanca tarafından tasarlanmıştır. Eylül 2012’de hizmete başla-
yan metro istasyonu. 40 metre derinliğiyle İtalya’nın en derin istasyonudur. Tasarımı
bakımından 3 ayrı kademede projelendirilmiştir. 2012’de tamamlanan istasyon Katalan
mimarisinin izlerini taşır ve görüntüsü itibariyle okyanusu andırır. Tasarım teması ola-
rak duvar rengi, parlayan pullar, mozaikler, su ve ışığın mükemmel uyumunu simgeler.
Tünelin içerisinde Güney Afrikalı sanatçı William Kentridge’ın tasarlamış olduğu duvar
panosu projenin en dikkat çeken özelliklerindendir.
Metronun konumu bakımından proje neredeyse deniz seviyesinin altına kalır. Suyun al-
tında yer alan kısımlar tamamen camdan yapılmış mozaikler ile çevrilidir. Toprak üze-
rinde kalan kısımlarda da toprak rengine uygun mat yapılar tercih edilmiştir. Projenin
aydınlatma tasarımı ise AIA’ya ait. Tünelin girişinde yer alan huni biçimli pencereler sa-
yesinde gün ışığından da rahatça faydalanılabilmekte. Mimariye en uygun aydınlatma
tasarımı için oldukça yoğun çaba harcayan sanatçılar, geliştirdikleri bir program saye-
sinde LED’in ışık akısını kontrol edebilir.
MOZAİK TASARIMA MODERN
GÖNDERME
PROJE

44
PROJE
Yer: Napoli, İtalya
Mimar: Oscar Tusquets Blanca
Aydınlatma: AIA
Proje Yöneticisi: Giovanni Fassanaro
Proje Alanı: 13,228 m
PROJE DETAYLARI

45
SEKTÖRDEN
3 YENİ TÜNEL GELİYOR
660 milyon dolara mal olması planlanan tünellerin toplam
uzunluğu 13 kilometreyi buluyor.
Mega kentte trafiği rahatlatmak amacıyla yeni karayolu tü-
nelleri çalışmalarına bu yıl başlanacak. Dolmabahçe’den Ful-
ya’ya 2 kilometrelik, Fulya’dan Levazım’a 4 kilometrelik, Leva-
zım’dan da Baltalimanı’na 6 kilometrelik birbirleriyle bağlantılı
karayolu tünelleri planlanıyor.
TOPLAM UZUNLUK 13 KİLOMETRE
Tünellerin birbiriyle bağlantılı olacak olması İstanbul’un kesin-
tisiz ulaşımı anlamında önemli bir yere sahip. Bu sene içinde
yapımına başlanacak olan Dolmabahçe-Fulya, Fulya-Levazım
ve Levazım - Armutlu arasındaki alt karayolu tünelleri 2018’de
tamamlanacak. 660 milyon dolarlık 3 projenin toplam uzunlu-
ğu yaklaşık 13 kilometre.
CEP OTOGARINA TRAMVAY HATTI
Süresini dolduran Büyük İstanbul Otogarı’nın yerine İstan-
bul’un birçok yerine yapılacak olan otogarlardan olan ve ya-
pımı biten Alibeyköy’e ulaşım kolaylığı için Eminönü’nden
Alibeyköy’e tramvay hattı inşa edilecek. Haliç kıyısı boyunca
ilerleyecek 10 kilometre uzunluğundaki hat için toplam 492
milyon lira ayrıldı ve projenin 4 yılda bitirilmesi hedefleniyor.
http://www.sabah.com.tr

46
DÜNYADAN

47
A
labama şehir merkezinde 1931 yılında inşa edilen,
Birmingham Demiryolu Alt Geçidi, Demiryolu Parkı
adıyla yeni bir kentsel dönüşüm projesinin merkezinde
yer alıyor. Şehirde yaya trafiğini teşvik etmek için heykeltıraş
ve kamu sanatçısı Bill Fitzgibbons ile eski demiryolu alt geçi-
dini farklı bir tarzda aydınlatmayı tercih eden yerel yönetim,
böylelikle karanlık tünelde meydana gelen olayları ve potan-
siyel tehlikeleri de azaltmayı hedefliyor.
Sanatçının “LightRail” ismini verdiği alt geçit, sıcak ve renk-
li tonlarda aydınlatılmış ve istenilen ilgiyi çekmiş durum-
da. LED’le aydınlatılan eski tünel, bilgisayar destekli çalışıyor.
Yeni haliyle farklı kurguların da mümkün olabileceğini göste-
ren bu tünel aydınlatması, eskiyi yorumlamakta iyi bir örnek…
LIGHTRAILS: DEMİRYOLU ALT GEÇİDİNDEN
IŞILTILI BİR DÜNYAYA
DÜNYADAN

48
PROJE
RENK “SKALASINA” SAHİP TÜNEL
B
undan tam olarak 5500 yıl önce Huni Fırıncılığı kültürü-
nün önemli merkezlerinden olan Hollanda’nın Emmen
bölgesi, tuz ve aşınmış kayaları ve verimli toprakları sa-
yesinde oldukça önemli bir konuma sahiptir. Bu kıymetli top-
raklar daha sonra karşımıza gizemli taş mezarlarının yapımın-
da ortaya çıkıyor. Tünelin aydınlatması, farklı bakış açıları ve
aydınlatmada sanatsal bir yol izleyen Titia Ex ekibi tarafından
gerçekleştirilmiş. Titia Ex’in Dolmen Light çalışması, bu aşın-
mış kaya parçalarının Emmen şehri için ne kadar özel oldukla-
rını bir kez daha vurguluyor. Emmen şehrinde yer alan Dolmen
Tüneli 253 metre uzunluğa sahiptir. Özel olarak hazırlanan pro-
jede; şehrin verimli toprakları ve kayaları göz önünde bulun-
durularak organik bir aydınlatma çalışması yapılmıştır. 4000
metrelik bu tünelin aydınlatması RGB LED sistemi ile uzaktan
kontrol edilebiliyor. Tünel içerisinden geçen arabaların hızına
göre adaptasyonu sağlanan aydınlatıcılar bir çok farklı renk
skalası ile değişim göstermekte. Projede, IColor Flex MX gen2
kordon 13123 ft'ten (3962 m) armatür ürünleri kullanılarak, ke-
yifli kısa bir yolculuk sunar.
Proje: Dolmen Işık, Hondsrug Tüneli
Aydınlatma Tasarımı: Titia Ex
Mimari Proje: Emmen Belediyesi, Titia Ex
Proje Yeri: Hollanda
PROJE DETAYLARI

49
SEKTÖRDEN
DİMÇAYI TÜNELİ AYDINLATILDI
A
ntalya Büyükşehir Belediyesi, Alanya
Dimçayı’nda 12 mahalleye ulaşım sağ-
layan grup yolu üzerinde bulunan tü-
neli aydınlattı.
Antalya Büyükşehir Belediyesi Alanya Hizmet
Birimi bünyesinde faaliyet gösteren teknik
ekip, Dimçayı grup yolu üzerinde bulunan tü-
neli ışıklandırdı. Bölgede bulunan 12 mahal-
lenin ortak kullanımı olan grup yolu üzerinde
bulunan 330 metrelik tünel, aynı zamanda
yaz aylarında Dimçayı’nda piknik yapmak
isteyen binlerce vatandaş tarafında da kulla-
nılıyor. Birçok yerli ve yabancı turistin de kul-
landığı tünel, yapılan aydınlatma çalışmasının
ardından trafik açısından daha güvenli hale
geldi.
Büyükşehir Belediyesi Alanya Koordinatörü
Hüseyin Güney, “Daha önce özel idareye bağ-
lı olan tüneldeki aydınlatma son derece ye-
tersizdi. Tünel, Büyükşehir Belediyesi sorum-
luluğuna geçtikten sonra bölgedeki yoğunluk
nedeniyle daha güçlü bir şekilde aydınlatma
gereği hissettik. Artık hem bölge insanı hem
de yerli ve yabancı turistler, daha güvenli bir
şekilde tünelden geçebilecek” dedi.

50
ALT GEÇİTLER LED AYDINLATMA SİSTEMİ İLE
IŞIL IŞIL OLUYOR
A
nkara Büyükşehir Belediyesi, alt
geçitlerdeki mevcut aydınlatma
sistemlerini LED aydınlatma siste-
mi ile değiştiriyor.
ANKARA (İHA) – Ankara Büyükşehir
Belediyesi, alt geçitlerdeki mevcut ay-
dınlatma sistemlerini “LED” aydınlatma
sistemi ile değiştiriyor. Bir yılda 10 bin ar-
matürün değiştirileceği çalışmayla 164 alt
geçit ışıl ışıl olacak.
Ankara Büyükşehir Belediyesi Kent Este-
tiği Dairesi ekipleri, alt geçitlerdeki klasik
armatürlerin “LED” aydınlatma sistemi ile
değiştirilmesine başladı. Eskişehir Yolu
üzerinde bulunan alt geçitlerden başlanan
çalışma ile DSİ önü alt geçidi tamamen
LED aydınlatma sistemi ile donatıldı. Kent
Estetiği Dairesi ekipleri, Türkiye’de üç kat-
lı olarak yapılan ilk modern alt geçit olan
Akay Alt Geçidi’nde de LED aydınlatma
sistemini kurma çalışmalarını sürdürüyor.
164 alt geçitte yer alan 10 bin armatürün
bir yılda değiştirilmesi planlandı. LED ay-
dınlatma sistemleri ile alt geçitler ışıl ışıl
olacak.
Büyükşehir Belediyesi’nin alt geçitlere
kurduğu LED aydınlatma sistemleri “kla-
sik” aydınlatma sistemlerine göre çok
daha fazla tasarruflu. LED aydınlatma sis-
temleri alt geçitlerde gündüz de yanacak.
Böylece sürücüler karanlık ve aydınlık or-
tamlara geçişlerde yaşanan kısmi körlük-
ten korunmuş olacak.
Kent Estetiği Dairesi Başkanlığı yetkili-
leri, projenin gerçekleşmesiyle yüzde 62
oranında tasarruf sağlanacağını bildirdi-
ler. Böylelikle alt geçitlerdeki aydınlatma
sistemlerinin yenilenmesi maliyetinin 2
yıl gibi kısa sürede karşılanacağı belirtil-
di. Büyükşehir Belediyesi’nin alt geçitler-
de yılda yaklaşık 15 milyon liralık elektrik
masrafı bulunuyor.
Modern teknolojiyi de ilk kullanan kurum
olması ile bilinen Ankara Büyükşehir Be-
lediyesi, LED aydınlatma sisteminden
rekreasyon alanlarında, tarihi ve simgesel
yapıların gece aydınlatmasında da yarar-
lanıyor.
http://www.haberler.com
SEKTÖRDEN

51
DÜNYADAN
ALT GEÇİTLERE ALTERNATİF ÇÖZÜMLER
K
aliforniya’nın San Jose şehir merkezinin Santa Clara Cad-
desi boyunca yer alan alt geçidine sanatçı Dan Corson,
tarafından animasyonlu LED kurulum düzenlendi. Alt ge-
çidin tavanında interaktif, teknolojik, dinamik ve farklılık ya-
ratılarak alt geçit kullanıcılarına sunuldu. Gerçekleşen projede
1.000’in üzerinde boyalı halka kullanıldı. Yaya hareketlerini al-
gılayan 81 hareket sensörlü LED, Phililps Lumileds tarafından
projeye bağışlandı. Kurulum araçlar ve kullanıcıları rahatsız
etmeyecek şekilde kurgulanırken, yaya ve bisiklet kullanıcıları
için özel efektler sunmakta.
STARRY NIGHT
G
üney Boston’da yer alan Starry Night alt geçidi kamusal
sanat programı kapsamında, Lisa Greenfield ve Daniel J.
Van Ackere tarafından hayata geçirildi. İlk olarak 2009
yılbaşı gecesine özel olarak tasarlanan aydınlatma kurulu-
mu daha sonra 2011 yılında New England Foundation for the
Arts’tan (NEFA) bir hibe alınarak kalıcı bir kurulum haline geti-
rildi. Kurulumda sanatsal tasarımın görsel çekiciliği kadar yaya
ve arabalı yolcuların konforu ve güvenliği de göz önünde tutul-
muştur. Uzaktan kontrol edilebilen Pharos LPC X kontrol prog-
ramı sayesinde özel gün ve gecelerde birçok farklı ışık şovları
programlanabilir. Projede PhilipsCK LED’leri kullanılmıştır.

52
T
üneller ve alt geçitler şehir içi trafiğini düzenlemek için
belli standartlara uygun olarak inşa edilirler ve aydınlatıl-
maları zorunludur. Otoyollara göre daha farklı tasarım ve
teknikler kullanılarak aydınlatılması gereken tüneller ve alt ge-
çitler, gece olduğu kadar gündüz de yapay aydınlatma gerek-
tirir. Bu durum her iki kamusal alanın da işlevselliği açısından
önemli olduğu kadar güvenliği açısından da hayati önem taşır.
Tüneller
Günün 24 saati aydınlatma gerektiren kamuya açık alanlardan
biri olan tüneller, güvenli seyahatin en önemli ayaklarından bi-
rini oluşturması bakımından, son teknoloji ürünü uygulamaların
kullanımını hak ederler. Bu nedenle yıllardır inşa edilen her yeni
tünel için, tereddütsüz o günün son teknoloji ürünleri projenin
bir parçası olmuştur; yenilenme projelerinde de durum aynıdır.
Güven bakımından, her şeyden fazla önem kazanan söz konu-
su alanlarda trafiğin aydınlatma mesafesini sağlayacak arma-
tür kullanımı esastır. Kullanılan aydınlatma sisteminin parlaklık
standartlarını karşılaması ancak herhangi bir stroboskopik et-
kiyi önlemesi ve tekdüzelik sağlaması zorunludur.
Tünel içindeki aydınlatma seviyeleri, görünürlük ve güvenlik
odaklı bir çözüm geliştirmek üzere kapsamlı bir araştırma ve
mevcut teknolojileri kombine eden bir aydınlatma kurulumunu
gözden geçirerek başlar. Armatürler tüneller içinde havayı kir-
leten egzoz ve benzeri gazların yoğunluğu göz önüne alınarak
tasarlanır. Paslanmaz malzeme, özellikle çelik ve sertleştirilmiş
cam lens malzemeler korozyona dayanıklıdır. Aydınlatmalar
arasındaki mesafeler önemlidir ve estetiğin ötesinde işlevini
görecek yoğunlukta aydınlatma elemanı yükü gerektirir. Genel
olarak uzun ömürlü aydınlatma elemanları kullanılarak oluştu-
rulan tünel projeleri, daha çok floresan lambalar ve LED seçim-
lerle sağlanır. Geliştirilmiş trafik güvenliğine uygun, aydınlatma
renk seçimleri tünelin mimarisine özel olmak zorundadır. Zira
aydınlatma tünelin iç kısmında farklı, tünel çıkışına doğru farklı
şekilde tasarlanmalıdır.
Alt geçitler
Şehirlerin merkezi bölgelerinde, anonim sokaklarında ve alan-
larında önemli rol oynayan alt geçitler, aynı zamanda kentsel
kimliğin de bir parçası olurlar. Araç ve insan geçişlerinin en yo-
ğun olduğu bölgeler olan şehir merkezlerinde, sosyal, estetik
ve mekânsal değerler taşıyan alt geçitler, söz konusu merkezin
en popüler noktalarını birbirine bağlayan yollardır. Işık, ses ve
koku etkenlerinin ince hesaplanarak var ve yok olmasını sağla-
ma hassasiyetiyle tasarlanan alt geçitler, güvenli geçişi teşvik
ederler. Hatta kimi zaman tasarım kalitesiyle şehrin estetik un-
surlarından biri haline gelir, reform alanı olurlar.
Alt geçitler aynı zamanda yoğun araç trafiğinin olduğu kara-
yollarında ve metrolarda yayaların güvenli ve rahat hareket et-
melerini sağlarlar. Bu nedenle geçiş için gece ve gündüz kişisel
güvenliği sağlayacak şekilde iyi bir aydınlatma tasarımı çok
önemlidir, hatta aydınlatma tüm tasarım bütününün önemli bir
parçasıdır. Belli standartlar çerçevesinde aydınlığı sağlamak
için, ortak kullanıma ve aynı zamanda yüklü aydınlatma per-
formansına uygun çeşitli tip armatürlerin düzenlenerek tasa-
rıma dahil edilmesi gerekir. Aydınlatma armatürlerinin zaman
ve çevre koşullarına dayanıklı olması en çok dikkat edilmesi
gereken konulardan biridir. Bakım ve onarım sadece bütçede
bir gider olarak değil, aynı zamanda güvenlik bakımından çok
önem verilmesi gereken bir konudur. Çünkü aydınlığın kesin-
tisizliği ve kullanım kalitesini artıracak aydınlatma sistemlerini
seçmek ön şarttır.
Bugün tünel ve alt geçit aydınlatması ile ilgili hem tasarımları
hem de işlevsellikleri açısından önemli projeler bulunmaktadır.
Hatta bu projelerden bazıları uluslararası platformda ödüle la-
yık görülmüştür.
Kingsun tünel aydınlatma projesi, Shenzhen-Çin
Shenzen’deki 120 kilometrelik otoyolun Kingsun Tüneli aydın-
latma projesi LED aydınlatmalarla 2011 yılının temmuz ayında
tamamlanarak hayata geçirilmiştir. Güçleri 60 ile 90W arasın-
TÜNEL VE ALT GEÇİTLERDE
AYDINLATMA TASARIMI
Doç. Dr. Deniz Ayşe Yazıcıoğlu
İstanbul Teknik Üniversitesi / Mimarlık Fakültesi / İç Mimarlık Bölümü

53
da değişen LED ışıklar, 10 kilometrelik tünelin içindeki karayolu
boyunca parlıyor. Gece boyunca mükemmel bir çalışma ve per-
formans ile yüksek aydınlatma verimliliği sağlayan aydınlatma
sistemi, yoğun trafiğin söz konusu olduğu tünel için mükem-
mel bir çözüm oluşturmuş. Beyaz ve doğal ışık ile aydınlatılmış
tünelden geçen sürücülerin çoğu, önceden var olmayan sürüş
güvenliğinden ve çok daha net görülebilen yoldan memnunlar.
US 60 Queen Creek Tüneli aydınlatma projesi, Arizona-ABD
Karayolu sisteminin modernize edilmesi için sürdürülen proje
kapsamında, bakım maliyetini azaltmak ve görüşü artırmak
üzere gerçekleştirilen tünel aydınlatması, Arizona’nın ilk LED
aydınlatmalı tünel projesi olmuş. Aydınlatma projesi, son tek-
noloji ürünü; tünelin dışındaki ortam ışığına ve hava koşullarına
bağlı olarak ışık seviyesini ayarlayan bir kontrol sistemini kap-
sıyor. 1952 yılında inşa edilen tünelin görüş mesafesini artırmak
üzere gerçekleştirilen projenin, kullanılan yeni aydınlatma sis-
temi ile bakım sıklığını ve güç tüketimini önemli ölçüde azalt-
ması da bekleniyor. Ayrıca projenin, Globe ve Phoenix metro
alanları arasındaki güvenliği artırması hedeflenmiş
Dolmen Işık Tüneli, Hondsburg, Hollanda
Hollanda’nın Hondsburg yakınlarındaki Emmen şehrinde yer
alan 235 metrelik tünel, bölgenin kayalık yapısına uygun bir
projeyle hayata geçirilmiş. Bu özel kayalar arasındaki organik
boşluk tünel duvarlarının inşasına fırsat vermiş ve günün son
teknoloji teknikleriyle kayalar arasında bir geçit oluşturulmuş.
Trafik hızına uyum sağlayan tünel ışık projesi, sürücülerin deği-
şen hızına göre önceden programlanan, değişken renk paletiy-
le kendi alanında ödüle layık görülmüş.
Urban Green, Stockholm-İsveç
Stockholm şehir merkezinde yer alan alt geçit, herkesin yoğun
olarak kullandığı sokaklar ve alanların bulunduğu bölgede inşa
edilmiş. Şehrin kentsel kimliğinin bir parçası olarak gerçekleş-
tirilen proje, doğa ve kültür arasındaki bağlantıyı vurgulayan
kavramsal bir kurulum içeriyor. Şehrin en çok kullanılan yolun-
da, köprünün altında bulunan geçit, modern şehir konseptin-
den yola çıkılarak (ancak tüm örnekleri gibi kaderi ıssızlık olan
alt geçitler göz önüne alınarak) tasarlanmış. İnsanlara ışık ve
ses yoluyla güven vermesinin yanı sıra, pozitif bir atmosfer ya-
ratarak, sosyalleşmeyi teşvik ediyor ve insanların kendilerini iyi
hissetmelerini sağlıyor.
Auburn Caddesi alt geçit projesi, Atlanta-ABD
Atlanta şehir merkezinde, üzerinde Auburn Caddesi bulunan
alt geçitte, yeni aydınlatma sistemi, tabelalar ve duvarındaki
sanat eseriyle, bu üç güzel fikir hayata geçirilmiş. Sivil Haklar
yürüyüşçülerinin siluetini içeren duvar resmi, tek parça halinde
ve alt geçit boyunca kesintisiz süren ikonik bir çalışma.
Yıldızlı alt geçit projesi, Boston-ABD
Boston’un güneyinde “Yıldızlı Gece” olarak adlandırılan alt ge-
çit projesi, başlangıçta dönemsel bir sanat enstalasyonu olarak,
yerel sanatçıların gerçekleştireceği bir Kamusal Sanat serisinin
parçası olarak planlanmış ve hayata geçirilmiş. Uzaktan ku-
manda edilebilen aydınlatmalarla yolun güvenli hale gelmesi ve
bölgede neşe yaratılması amaçlanmış. Ancak daha sonra böl-
gede yaşayanlar yapılan çalışmanın kalıcı olmasını Boston’daki
yetkililerden isteyince, sanatçıların gerçekleştirdiği aydınlatma
bileşenleri daha güçlü çözümlerle uzun vade için tasarlanmış
bir projeye dönüştürülmüş. Ayarlanabilir ve değiştirilebilir ay-
dınlatma yapılanması ile, tam renk spektrumu kullanılarak Bos-
ton belediye bayrağı ya da takımyıldızları gibi programlanabilir
görüntülerle kalıcı hale getirilmiş.

54
Craiglinn alt geçit projesi, Cumbernauld, İskoçya
Bigg Design ve Zero-Waste Design yarışmalarında ödülü, çar-
pıcı aydınlatma ve duvar tasarımlarıyla Cumbernauld alt geçit
yenileme projesi almış. LED aydınlatma elemanları ile değişken
efektler sağlanarak tasarlanan alt geçit duvarları, erken gün-
batımında turuncu, geç günbatımında pembe, alacakaranlıkta
mor, geceleri ise mavi renk tonlarına boyanıyor. Rahat, ilham
verici ve eşsiz bir yolculuğun içinde hissettiren alt geçit son
derece ilgi çekici; karanlık ve korkutucu alt geçitlere benze-
miyor. Söz konusu renkli aydınlatma geçişleri sırasında tonlar
değişirken; öte yandan duvar resimlerinde insanlar, kutlamalar,
parklar ve mimarinin bir karışımı olan içerik bulunuyor. Enerji
verimliliğinin önemli bir öncelik olduğu bu yenilikçi aydınlatma
projesi, tüm alt geçit için sadece 6 standart akkor ampule eş-
değer bir tüketimle, kolayca geri dönüştürülebilir malzemeler
kullanılarak gerçekleştirilmiş.
Metro istasyonu projesi, Hamburg-Almanya
IALD (Uluslararası Aydınlatma Tasarımı Ödülleri) ödüllü Ham-
burg Metro aydınlatma tasarımı projesi, dokuz ülkeden katılan
farklı projeler arasından seçilmiş. Mükemmellik Ödülü’ne la-
yık görülen proje, HafenCity Üniversite metro istasyonunda,
platform üzerinde asılı 12 nakliye konteynırı ile tasarlanmış.
Var olan alanı, kentin serbest liman bölgesini dönüştürmeyi
amaçlayan geniş çaplı yeniden yapılanma projesi kapsamında
gerçekleştirilen proje, LED içeren bir aydınlatma tasarımı. İs-
tasyon, duvarlardan ve tavandan itibaren yumuşak renk yansı-
maları oluşturmuş. Entegre geçiş sağlayan aydınlatma, büyülü
ve yaratıcı bulunmuş. Ayrıca teknik uzmanlık ve desteklenen
yüksek estetik başarı yorumlarıyla sürdürülebilir tasarım ödülü
kategorisinde değerlendirilen proje, sürdürülebilirlik ilkelerine
de uygun bulunmuş.
Formosa Bulvarı Metro İstasyonu, Kaohsiung-Tayvan
Tayvan, Kaohsiung’daki metro istasyonu için, “Sanatsal bir araç
olarak yaratıcı aydınlatma armatürlerinin, bir toplu taşıma ala-
nını canlandırmak için nasıl kullanılabileceğinin parlak bir ör-
neği” yorumu yapılıyor. Kırmızı ve turuncu hatlar arasında bir
aktarma istasyonu olan Formosa Boulevard, renkli camlarıyla
“Işığın Kubbesi” olarak tanımlanıyor. Sanatçı Narcissus Quagli-
ata tarafından gerçekleştirilen tasarım, 660 metrekarelik top-
lam alana sahip. Kronolojik olarak düzenlenmiş dört tema insan
hayatının hikayesini anlatıyor. Ortamını uhrevi bir deneyime
dönüştüren renkli ışıkları, istasyonu şehrin en bilinen yerlerin-
den birine, hatta düğünler ve turistler için popüler noktasına
dönüştürmüş. “Rüzgar, Ateş ve Zaman” başlıklı çalışma İtalyan
sanatçı Nargissus Quagliata’ya ait; 4500 parlak renkli cam pa-
neli dünyanın en büyük cam eseri haline getiren çalışma 30 m
yüksekliğinde. Paneller, su, ışık, ateş ve yeniden doğuş temala-
rıyla, sevgi ve hoşgörü mesajlarıyla, insan hayatını betimliyor.
Westfriedhof Metro İstasyonu, Münih-Almanya
Tasarımı Ingo Maurer tarafından gerçekleştirilen istasyon, 1972
yılında başlayan metro ağının bir parçası. Sayıca az olan ilk is-

55
tasyonlardan sonra gelen yeni istasyonların mimarileri genellik-
le daha cesur olmuş. Bu istasyonunun aydınlatma kurulumları
ise son derece renkli. Westfriedhof metro istasyonunu kullanan
yolculara rahatlık hissi vermek için tasarlanan aydınlatma pro-
jesi, kullanılan renkler ve ışıklar, geometrik aydınlatma tasarım-
ları ile hayata geçirilmiş. Floresan aydınlatma yoluyla, arınmış
bir istasyon tasarımı için yola çıkan Mimar Ingo Maurer ve Au-
er+Weber ekibi, yaratıcı aydınlatma tasarımı ve içbükey arma-
türlerle geçiş ortamını ışıkla başka bir atmosfere dönüştürüyor.
Komsomolskaya Metro İstasyonu, Moskova- Rusya
Üç büyük demiryolunun kesiştiği noktada yer alan istasyon, Ba-
rok detayları, Korint sütunları ve özellikle avizeleriyle etkileme
üzerine kurulu bir amaçla tasarlanmış. Pavel Korin tarafından
yaratılan sekiz tavan mozaiği Rusya’nın kahramanlarının za-
ferlerini betimliyor. Yer altında bir metro istasyonunda ihtişam
duygusu yaratmak için, pirinçten yapılmış şık ve görkemli avi-
zelerden faydalanmak ise Komsomolskaya’yı diğer istasyonlar
arasında taçlandıracak ilginç bir fikir oluşturmuş. Moskova’nın
Sovyet döneminden kalma sistemi içinde sık sık “halk sarayla-
rı” adı verilen istasyonlardan biri olan Komsomolskaya mükem-
mel, barok bir bakış açısıyla meydana getirilmiş
Bleecker Street/Lafayette İstasyonu, New York-ABD
Lafayette istasyonunda, sanatçı Leo Villareal tarafından tasar-
lanan ışık heykeli, tavana monte edilmiş altıgen bir dizi LED
borudan oluşuyor. Alüminyum ve paslanmaz çelikten üretilen
tasarım, özel bir elektrik donanımıyla petek form içinde görün-
tülenen ve sürekli değişen bir renk ve desen dizisi ile büyüklere
eğlence vaat ediyor.
Zoloti Vorota, Kiev-Rusya
Zoloti Vorota, Kiev’in en ünlü metro istasyonlarından biri; 1989
yılında Syretsko-Pecherska hattının, ilk aşamasının bir parça-
sı olarak açılmış. G Koren ve V Fedko imzalı mozaikler, beyaz
mermer tonoz ve sütunlar, mum ampullerle donatılmış avizeler
ve granit zeminle son derece etkileyici bir istasyon.
Champs de-Mars, Montreal-Kanada
Montreal’in ilk metro ağının bir parçası olarak 1966 yılında açı-
lan Ville-Marie’de yer alan istasyon, ressam Marcelle Ferron
tarafından vitray pencerelerle tasarlanmış. Sanatçının gündüz
ışığını kullanarak muhteşem bir başyapıta dönüştürdüğü metro
istasyonu, kimilerine göre non-figüratif sanat eseri olarak en
ünlü eser.

56
Bund, Şangay- Çin
Resmi olarak bir metro olmayan Bund Gezi Tüneli, renkli ışıklarıyla Pu Nehri’nin altından geçiyor. Turistler bu tünelden geçerken
ışık çubukları ile sarılmış bir tüpün içerisinde olmanın keyfini yaşıyor.
KAYNAKLAR
http://www.schreder.com/SiteCollectionDocuments/Additional-
content/Schreder-Tunnel-Lighting-Catalogue-English.pdf
http://www.opus.co.nz/projects/lyttleton-road-tunnel-lighting-
upgrade/
http://www.lighting.philips.com/main/cases/cases/tunnel/lundby-
tunnel.html
http://www.carbonreductiontechnology.com/subway-lighting.html
http://www.researchgate.net/publication/222320835_Design_
and_performance_of_pedestrian_subway_lighting_systems
http://www.kingsunlights.com/led-tunnel-light/china/6.html
http://azdot.gov/media/news/news-release/2014/12/23/adot-
awarded-$1-million-grant-for-lighting-project-in-us-60-queen-
creek-tunnel
http://titiaex.nl/projects/project/32
http://www.santacole.com/recursos/pdf/Urban%20Green_19_
jan_eng%20edited-2.pdf
http://www.ljusarkitektur.com/en/portfolio/urban-green/
http://www.atlantaintownpaper.com/2014/01/public-input-wan-
ted-auburn-ave-underpass-design/
http://www.pharoscontrols.com/blog/2015/03/06/starry-night-
underpass-boston/
http://www.biggdesign.co.uk/Bigg_Design/Bigg_Design_-_Cum-
bernauld_Underpasses.html
https://www.iald.org/IALD/media/Media-Library/IALD%20Inter-
national%20Lighting%20Design%20Awards/2013/2013Radiance.
pdf
http://www.kingsunlights.com/led-tunnel-light/china/6.html
http://azdot.gov/media/news/news-release/2014/12/23/adot-
awarded-$1-million-grant-for-lighting-project-in-us-60-queen-
creek-tunnel
http://titiaex.nl/projects/project/32
http://www.santacole.com/recursos/pdf/Urban%20Green_19_
jan_eng%20edited-2.pdf
http://www.ljusarkitektur.com/en/portfolio/urban-green/
http://www.atlantaintownpaper.com/2014/01/public-input-wan-
ted-auburn-ave-underpass-design/
http://www.pharoscontrols.com/blog/2015/03/06/starry-night-
underpass-boston/
http://www.biggdesign.co.uk/Bigg_Design/Bigg_Design_-_Cum-
bernauld_Underpasses.html
https://www.iald.org/IALD/media/Media-Library/IALD%20Inter-
national%20Lighting%20Design%20Awards/2013/2013Radiance.
pdf
http://subartsf.org/subway-lighting-can-be-a-work-of-art/
http://delightfull.eu/blog/2012/11/26/10-worlds-most-beautiful-su-
bway-stations/

57
GELİŞEN TEKNOLOJİYİ YAKINDAN
TAKİP EDEN NİKİ ELEKTRONİK
2011 yılında faaliyete geçen ve öncelikle LED aydınlatma teknolojilerinde hizmet
veren Niki Elektronik, aradan geçen kısa süre içerisinde LED aydınlatma sektöründe
öncü kuruluşlardan biri haline gelmiştir.
RÖPORTAJ

58
2011 yılında faaliyete geçen ve öncelikle LED aydınlatma tek-
nolojilerinden hizmet veren Niki Elektronik, aradan geçen kısa
süre içerisinde LED aydınlatma sektöründe öncü kuruluşlardan
biri haline gelmiştir. Kendi Ar-Ge birimlerinde geliştirdiği yeni-
likçi tasarım ve teknolojiler, %100’e varan yerli üretim avantajıyla
birleşerek kullanıcılarına kusursuz aydınlatma hizmetleri olarak
yansımaktadır. Niki Elektronik, kalite ve estetikten taviz verme-
yen bu üretim anlayışı ile gerek gündelik mekanlarda gerekse
geniş çaplı projelerde LED kullanımının öneminin anlaşılmasını
ve yaygınlaştırılmasını sağlamaktadır.
•Tünellerin gece aydınlatması can ve mal güvenliği açısından bü-
yük önem taşımaktadır. Bu sebeple tünel aydınlatmalarında en
dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?
Tünel aydınlatmasında amaç; gece ve gündüz “Tünel Aydınlat-
ma Tasarım Hızı” ile akan trafiğin, yolun tünel dışında olandan
daha az olmayan bir emniyet ve rahatlık ile tünele yaklaşmasını,
tünelde ilerlemesini ve tüneli terk etmesini sağlamaktır. Bir tü-
nele yaklaşan araç sürücüsünde emniyet duygusunun korunma-
sı esastır. Aksi takdirde sürücüler büyük olasılıkla tehlike içeren
bir durum yaratarak ansızın yavaşlayabilirler.
Tünel aydınlatmalarında, yolda ve tünel içi duvarların alt bölüm-
lerinde parıltı seviyesi, kamaşma ve ışık titremesi gibi fotomet-
rik karakteristiklere dikkat edilmelidir.
Günışığının olduğu saatler tünel aydınlatması için en kritik saat-
lerdir, çünkü insan görme sistemi tünel içi ve tünel dışındaki ay-
dınlık seviyeleri arasındaki büyük farka uyum sağlamakta güçlük
RÖPORTAJ

59
çekebilir. Uyum süresi aradaki fark ile doğru orantılı olarak art-
maktadır. Bu sebeple günışığından tünele geçişteki aydınlık far-
kının en aza indirgenmesi güvenli ve doğru tünel aydınlatma
uygulamasında önem arz etmektedir.
•Yolcu güvenliğine uygun armatür ve LED armatür seçimleri na-
sıl olmalıdır?
Işığın göze gelmemesi, göz kamaşma (UGR) seviyesinin düşük
olması, doğru oranda aydınlatma sağlanması gibi ayrıntılara
dikkat edilmesi gerekmektedir. Kullanılacak ürünlerden gelen
ışığın skotopik değerinin fotopik değerlerinin altında olması
kamaşmayı azaltacaktır. Bunun için öncelikle tünel bölgelerine
uygun aydınlatma yapılması gerekmektedir.
Tünellerde beş ayrı Aydınlatma Bölgesi tanımlanmıştır.
•Dış Bölge
•Eşik Bölgesi
•Geçiş Bölgesi
•İç Bölge
•Çıkış Bölgesi
Dış Bölge, yolun hemen tünel girişindeki uzantısıdır. Tünele yak-
laşan sürücünün tünelin içini görebilmesi gerekmektedir. Ancak
bunu etkileyen pek çok faktör söz konusudur. Parıltı, kamaşma
gibi faktörler eşik bölgesindeki aydınlatmayı da etkilemektedir.
Tünelde belirlenmiş maksimum hızın fren mesafesi eşik bölgesi-
nin uzunluğunu belirler ve dış bölgedeki kamaşmaya bağlı ola-
rak eşik bölgesinde uygun bir aydınlatma yapılmalıdır.
Geçiş bölgesinde aydınlatma kademeli olarak düşürülerek iç
bölgedeki sabit aydınlık seviyesine sürücülerin uyum sağlama-
sına imkan verilmelidir.
•Türkiye’deki tünel aydınlatmaları sizce yeterli mi? Tüm tünelleri
LED aydınlatma teknolojisine geçirmek mümkün mü?
Tünellerin aydınlatılması, yukarıda belirttiğimiz gibi mühendis-
lik çalışmaları ile yürütülmekte ve bu doğrultuda uygulamalar
yapılmaktadır. Burada dikkat çekmek istediğimiz nokta şudur
ki; 24 saat kesintisiz aydınlatma yapılan tünellerde, mevcut ay-
dınlatma elemanları ile yapılan uygulamalarda; bakım ve onarım
maliyetlerinin fazlalığı, bunlara harcanan zaman işgücünün yük-
sek olması ve tüketilen elektrik enerjisinin çokluğudur. Bu bağ-
lamda tüm tünellerin; uzun ömürlü, bakım ve onarım maliyetleri
minimuma indirgenmiş %50 ve üzeri enerji tasarrufu sağlayan
LED’li aydınlatma teknolojisi ile aydınlatılması gerekliliği kaçı-
nılmaz bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Gelişen teknoloji
ve enerjinin yaşamdaki önemi ve değeri göz önüne alındığında,
kademeli olarak yapılacak çalışmalar ile ülkemiz ve tüm dünya-
da LED’li armatürlerin tüneller ve tüm aydınlatma alanlarında
yer alacağını söylemek çok da zor olmasa gerek.
• Tünellerde rutubet, egzoz gazı ve benzeri gazların varlığı za-
man içinde tahribatlara yol açmaktadır. Bu sebepler göz önüne
alındığında armatür, kablolama ve montaj sırasında nelere dikkat
edilmesi gerekmektedir?
Tünellerde; güç besleme sisteminde bir arıza durumunda, ay-
dınlatmanın en küçük kademesini devrede tutacak ve güvence
altına alacak bir yardım besleme sisteminin sağlanması gerekir.
Bunun için iki ayrı şebekeye sahip olmak, bir yardım jeneratörü
ve akü grubundan şebekeyi beslemek gibi alternatiflerden biri
kullanılmalıdır. Şayet LED dönüşümü yapılırsa jeneratör ve/veya
akü grubuna ait maliyetler de aynı oranda düşecektir.
Ayrıca aydınlatma armatürlerinin ve tünel duvarlarının temizliği,
armatürlerin ve diğer malzemelerin paslanmaya karşı dirençli
olması ve armatür montaj yerlerinin (izin verilen maksimum tra-
fik yüksekliğinden en az 25cm yukarıda olması gerekmektedir)
doğru belirlenmesi de gereklilikler arasındadır.
• Son olarak Niki Elektronik’in bu konudaki çalışmaları hakkında
biraz bilgi verebilir misiniz?
Biz Niki Elektronik olarak, yaptığımız Ar-Ge çalışmalarımızda
tünel aydınlatmalarında kullanılmak üzere geliştirdiğimiz ürün-
lerimizi 2014 ve 2015 yıllarında yapılan İstanbulLight ve LedLi-
ghting Fuarlarında, kullanıcıların beğeni ve eleştirilerine sunduk
ve sunmaya devam edeceğiz. Gelişen teknolojiyi yakından takip
ediyor ürünlerimizde en doğru şekilde uygulamayı sürdürüyo-
ruz. Biz hazırız…
RÖPORTAJ

60
PROJE
Türkiye’nin ilk LED’li karayolu tüneli Schréder’den
D
ünyanın lider aydınlatma firmalarından ve sadece aydınlatma için değil,
aydınlatma kontrol sistemlerinin de çözüm ortağı olan Schréder, Bitlis 8
Ağustos, Buzlupınar ve Doğudeniz tünellerini aydınlatacak. Çalışmaları
hızla devam eden projelerden Buzlupınar ve Doğudeniz Türkiye’nin ilk LED’li
karayolu tüneleri olacak.
Tünel aydınlatması alanında 40 yılı aşkın tecrübesiyle birçok önemli projeye
imza atan Schréder, Türkiye’nin ilk LED’li karayolu tüneli olan Buzlupınar ve
Doğudeniz tünellerini aydınlatacak. HID sistemiyle aydınlanacak olan Bitlis 8
Ağustos tüneli de Schréder kalitesiyle ışıldayacak.
Türkiye’nin ilk LED’li karayolu tünelleri
Bitlis Buzlupınar ve Doğudeniz tünelleri Türkiye’nin ilk LED’li karayolu tünel-
leri olma özelliği taşıyor. 227 metre uzunluğa sahip Buzlupınar ve 166 metre
uzunluğa sahip Doğudeniz tünellerinde tasarımlar, Schréder GL2 COMPACT
LED’li tünel aydınlatma armatürleri ile gerçekleştiriliyor. İkişer şeritten oluşan
tünellerde aydınlatma tasarım hızı ise 80 km/saat.
Tünellerin yaklaşım yolları aydınlatması da Schréder’in LED’li Yol aydınlatma
armatürü AMPERA MAXI serisi ile gerçekleştiriliyor.
LED’le tasarruf ve konfor
Enerji kesintisi halinde konvansiyonel sistemdeki gibi ışık kaynağının rejime
girmesi için anında devreye girebilen LED teknolojisiyle tünele araç yaklaş-
tığında sistem hemen devreye giriyor. Günümüz LED ve kontrol teknolojisini
kullanarak Schreder LED li tünel armatürleri tünellerde %45’lere varan enerji
tasarrufu elde etmeyi mümkün kılıyor ve beyaz ışığı ile görsel konforu artı-
rıyor.
1981 metre uzunluğundaki çift tüpten oluşan Bitlis 8 Ağustos tüneli ise yine
Schréder tarafından AF4 serisi HID konvansiyonel sistem ile aydınlatılıyor.
Yaklaşım yollarında ise AMBAR serisi HID armatürler kullanılmıştır.
BİTLİS’İN TÜNELLERİ
SCHREDER’LE IŞILDAYACAK!

61
SEKTÖRDEN
ENERJİ TASARRUFLU TÜNEL AYDINLATMASI
İÇİN AKILLI ÇÖZÜMLER
LED teknolojisi ve kontrol sistemleri sayesinde tünel aydınlatması son yıllarda önemli derecede ilerleme göstermiştir. Son ge-
lişmelere rağmen, tünellerin birçoğu halâ fazla enerji tüketimine sebep olan %100 HID çözümleriyle aydınlatılmaktadır ki bu
300m uzunluğunda bir tünel için 100kW’tan daha fazla toplam güç tüketimi demektir.
Bu yazıda; kontrol sistemleri, daha uzun bir armatür kullanım ömrü yönetimi ve LED aydınlatması kullanarak tünel aydınlatma-
sının nasıl daha verimli olabileceğini göstereceğiz
Tünel aydınlatmasında verimliliği artırırken tasarruf sağlayabilmek için göz önünde bulundurduğumuz 5 alan olduğunu düşünü-
yoruz:
1. Aydınlatma kademeleri için hassas bir yönetimin geliştirilmesi
2. Aydınlatma kademelerinin sayısının artırılması
3. Seviyelerin trafik hızına göre ayarlanması
4. Kontrol sistemlerinin entegrasyonu
5. LED teknolojisi kullanımı
İlk tünel aydınlatma tasarımını detaylandırmadan önce bir tünel aydınlatma tasarımının verimliliğini geliştirecek araçlar tanım-
lanmalıdır.
1. Aydınlatma kademeleri yönetimi
Genellikle tünellerde giriş bölgesinde 4 farklı aydınlatma kademesi kullanılır.
Ekteki tablo 1’de farklı aydınlatma kademelerini yönetmek için 3 alternatif sunuyoruz.
“Basit” aydınlatma kademesi tipik bir aydınlatma kademesi yönetimidir, ki aynı armatür her aydınlatma kademesinde devrede-
dir. Bu nedenle devre 1 (C1)’deki armatürlerin ışık kaynağı diğer ışık kaynaklarından daha önce kullanım ömrünün sonuna ulaşır.
“Dim” olanağı sunan aydınlatma kademesi, ışık kaynaklarının yenilenmesi ve kurulum masraflarını optimize etmek üzere sadece
ON/OFF değil, %50 dim ederek basit bir kontrol sistemiyle uygulanabilir. Üçüncü alternatif optimum çözümdür, çünkü yönetim
sistemi aynı aydınlatma kademesini sağlayacak ışığı vermek üzere birkaç armatür grubu seçebilir. HID Çözümleri için armatür
yenileme aralıkları 3 yıldan 8 – 10 yıla çıkarılmıştır, bu da bakım masraflarını önemli derecede düşürmektedir. Buna bağlı olarak,
bir HID çözümünün bakım ömrü LED çözümünün bakım ömrüne ulaşabilir. Farklı aydınlatma kademelerini yönetmek üzere be-
lirlenen bu üç alternatifli çözüm tek değildir, başka çözümler de bulunmaktadır.
ENERJI
TASARRUFLU
TÜNEL
AYDINLATMASI
IÇIN
AKILLI
ÇÖZÜMLER

LED
teknolojisi
ve
kontrol
sistemleri
sayesinde
tünel
aydınlatması
son
yıllarda
önemli

derecede
ilerleme
göstermiştir.
Son
gelişmelere
rağmen,
tünellerin
bir
çoğu
halâ
fazla
enerji

tüketimine
sebep
olan
%100
HID
çözümleriyle
aydınlatılmaktadır
ki
bu
300m
uzunluğunda
bir

tünel
için
100kW’tan
daha
fazla
toplam
güç
tüketimi
demektir.

Bu
yazıda;
kontrol
sistemleri,
daha
uzun
bir
armatür
kullanım
ömrü
yönetimi
ve
LED

aydınlatması
kullanarak
tünel
aydınlatmasının
nasıl
daha
verimli
olabileceğini
göstereceğiz.

Tünel aydınlatmasında verimliliği artırırken tasarruf sağlayabilmek için göz önünde
bulundurduğumuz 5 alan olduğunu düşünüyoruz:
1. Aydınlatma kademeleri için hassas bir yönetimin geliştirilmesi
2. Aydınlatma kademelerinin sayısının artırılması
4. Kontrol sistemlerinin entegrasyonu
5. LED teknolojisi kullanımı
İlk tünel aydınlatma tasarımını detaylandırmadan önce bir tünel aydınlatma
tasarımının verimliliğini geliştirecek araçlar tanımlanmalıdır.
1. Aydınlatma kademeleri yönetimi
Genellikle tünellerde giriş bölgesinde 4 farklı aydınlatma kademesi kullanılır.
Ekteki tablo 1’de farklı aydınlatma kademelerini yönetmek için 3 alternatif sunuyoruz.
“Basit” aydınlatma kademesi tipik bir aydınlatma kademesi yönetimidir, ki aynı
armatür her aydınlatma kademesinde devrededir. Bu nedenle devre 1 (C1)’deki
armatürlerin ışık kaynağı diğer ışık kaynaklarından daha önce kullanım ömrünün

62
SEKTÖRDEN
kademesini sağlayacak ışığı vermek üzere birkaç armatür grubu seçebilir.
HID Çözümleri için armatür yenileme aralıkları 3 yıldan 8 – 10 yıla çıkarılmıştır, bu da
bakım masraflarını önemli derecede düşürmektedir. Buna bağlı olarak, bir HID
çözümünün bakım ömrü LED çözümünün bakım ömrüne ulaşabilir.
Farklı aydınlatma kademelerini yönetmek üzere belirlenen bu üç alternatifli çözüm tek
değildir, başka çözümler de bulunmaktadır.
2. CIE 88 eğrisine daha yakın
Bir Tünel giriş bölgesi daima fazladan aydınlatılır. Bu fazla aydınlatma CIE 88: 2004
eğrisini daha iyi kullanarak ve dışarıdaki aydınlık seviyelerini dikkate alarak
düşürülebilir. Bu tasarruflar, örneğin 4’ten 8’e kadar olan aydınlatma kademelerini
artırarak %20’ye kadar ulaşabilir.
4 aydınlatma kademeli bir tünelde, L20 erişim bölgesindeki [Sekil 1a ektedir] parlaklık
%60’a çıkarsa, yönetim sistemi %100 aydınlatma kademesini devreye alacaktır.
Bu durumda güç gerekenden %40 daha fazladır.
Örneğin %75 aydınlatma kademesi eklersek [Sekil 1b ektedir], kayıplar azalacaktır
(%40 yerine % 15).
Giriş bölgesinde %100 LED kurulum ile aydınlatma, CIE eğrisi 88’e kalıcı olarak
yaklaştırılabilir.
Sekil 1a
2. CIE 88 eğrisine daha yakın
Bir tünel giriş bölgesi daima fazladan aydınlatılır. Bu fazla aydınlatma CIE 88: 2004 eğrisini daha iyi kullanarak ve dışarıdaki
aydınlık seviyelerini dikkate alarak düşürülebilir. Bu tasarruflar, örneğin 4’ten 8’e kadar olan aydınlatma kademelerini artırarak
%20’ye kadar ulaşabilir.
4 aydınlatma kademeli bir tünelde, L20 erişim bölgesindeki [Sekil 1’a] parlaklık %60’a çıkarsa, yönetim sistemi %100 aydınlatma
kademesini devreye alacaktır.
Bu durumda güç gerekenden %40 daha fazladır.
Örneğin %75 aydınlatma kademesi eklersek [Sekil 1b ektedir], kayıplar azalacaktır (%40 yerine % 15).
Giriş bölgesinde %100 LED kurulum ile aydınlatma, CIE eğrisi 88’e kalıcı olarak yaklaştırılabilir.

63
SEKTÖRDEN
Sekil 1a
Sekil 2a
Trafik hızı, tünel girişinde ihtiyaç duyulan parlaklık seviyesini belirlemede kritik bir unsurdur. Hız kriteri tünel aydınlatma tasa-
rımında ilk enerji tasarruflarını oluşturmak için dikkate alınmalıdır. Şehir tüneli olması durumunda iş trafiği saatlerindeki trafik
hızının ölçülmesiyle tünel girişindeki seviyeleri daha iyi uyarlayabiliriz. %5’ten %10’a kadar olan enerji tasarrufları bu şekilde elde
edilebilir.
4. Kontrol sistemleri
Esnek bir kontrol sistemi, aydınlatmayı trafik yoğunluğuna göre uyarlamak, kirlilik çevresi ayarlama, dinamik aydınlatma boşalt-
ma sistemleri ve daha fazlası gibi ekstra özellikleri entegre etmeye olanak sağlar. Armatürlerin, sayaçların veya diğer sistemlerin
enerji tüketimleri ve arızalarını takip etmek ve raporlamak, tünel yöneticilerine ek bilgi ve ağa yönelik görünürlük sağlar.
5. LED teknolojisi
Geçmişte tünellerin tamamı HID armatürlerle aydınlatılırken günümüzde giriş bölgesi için HID veya LED çözümlere, gereklilikle-
rin çok farklı olduğu iç bölgelerde ise neredeyse tamamiyle LED teknolojisine yönelmiş bulunuyoruz. Giriş; ülkeye, tünel türüne,
yönelimine, hızına, vb. bağlı olarak 150 - 350cd/m² gerektirir. HID çözümü ile giriş bölgesi için 400W’a kadar olan kaynaklar
gerekmektedir. Artık LED’lerin ışık akısı bu yüksek güçlü HID kaynaklarıyla yarışabilir. LED fotometrinin tünel geometrisine uyar-
lanabilme kolaylığı, LED kurulumların daha az güç harcayarak aynı sonuçlara ulaşacağını garantilemektedir. İç zon için sadece
2 aydınlatma kademesine ihtiyacımız vardır: gündüz ve gece. Bu bölgede tamamıyla LED çözümlere yönelmek kolaydır, çünkü
sadece 1 - 10cd/m² olan gereklilikler giriş bölgesinde ihtiyaç duyulandan çok daha düşüktür. LED kurulumların uzun kullanım
ömrü de bir diğer avantajdır. Hiçbir yönetim olmadan, ışık kaynağını yenilemeksizin bu süreyi 12 yıl olarak düşünebiliriz.
Hibrid ya da LED aydınlatma çözümü?
En verimli çözümü tam olarak analiz edebilmek için 3 kurulum türünü karşılaştırdık:
• %100 HID
• Hibrid (LED ve HID kombinasyonu)
• %100 LED.
Her kurulum için 2 tür tünel analiz edildi:
• 220m uzunluk için 150cd/m²’lik Parlaklık Eşiği (Lth) ve
• 350m uzunluk için 350cd/m²’lik Parlaklık Eşiği (Lth).
Seçilen tünel, giriş zonunun sonuna ulaşmamızı garantileyecek kadar uzundur. İç zon tünel boyunca tekrarlanmaktadır. Dört
gündüz aydınlatma kademesi: %100, %50, %25, %12.5; ve bir gece kademesi, temel gündüz kademesinin %33’ü dikkate alınmıştır.

64
SEKTÖRDEN
%100 HID kurulumu için armatürler yüksek-basınç sodyum (HPS) ve bi-power balastları ile donatılmıştır. İç bölge HPS veya
floresanlarla aydınlatılmıştır. Hibrid kurulum için iç bölge ve ilk 2 aydınlatma kademesi LED’lerle aydınlatılmıştır. Geriye kalan
aydınlatma kademelerinde HPS ampullü armatürler takılmıştır. LED armatürler iç kısım ve aydınlatma kademeleri arasında de-
ğişmek üzere dim edilebilir. %100 LED kurulumu için tüm armatürler LED’lerle donatılmıştır ve dim edilebilmektedir.
Farklı aydınlatma çözümlerinin sonuçları aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.
Sonuç
Tünel aydınlatması için aydınlatma kontrolü, yol aydınlatmasından bile daha gereklidir. Basit aydınlatma yönetimi, HID ile bile
ilginç tasarruflar elde etmeyi mümkün kılıyor. Önemli derecede enerji tasarrufu ve düşük bakım masrafları sağlayabilecek verimli
çözümler elde edebilmek için dim edilebilir LED armatürler kullanılması gerekmektedir. LED ve donanım sürücülerindeki geliş-
meler artık tüm tünel uygulama ihtiyaçlarını karşılamak üzere yüksek lümen paketleri sundukları anlamına gelmektedir. Ayrıca,
bir LED çözümü tarafından sunulan beyaz ışık (HPS ampullerinden daha yüksek CRI verdiğinden) sürüş esnasında daha iyi görüş
sunar ve tünel şartlarında genel güvenlik hissini artırır.
%100 HID kurulumu Hibrid kurulumu %100 LED kurulumu
HID kurulumuna kıyasla yıllık
enerji tasarrufu - %15 - 20 %20 - 25
Bakım: armatür yenileme Her 3 yıl Her 12 yıl Her 12 yıl
HID kurulumuna kıyasla kurulan
armatür miktarı - %5 - 10 daha %10 - 15 daha
fazla armatür fazla armatür
Tablo.2 Farklı Çözümlerin Sonuçlarının Karşılaştırılması
%100 HID Uygulama Hybrid Uygulama %100 LED Uygulama
%100 HID Uygulamaya Kıyas-
la Yıllık Enerji tasarrufu Oranı
%15 ila %20 %20 ila %25
Bakım : Lamba Değişimi Her 3 yılda bir Her 12 Yılda bir Her 12 Yılda bir
%100 HPS Uygulamaya
Kıyasla Kullanılacak Armatür
Sayısı
5 ila %10 Daha fazla armatür 10 ila %15 daha fazla armatür
Avantajları İç bölge Beyaz ışık %100 Beyaz Işık

65
ÇELİK OLUKLU
KONSTRÜKSİYONLU
TÜNEL
G
üney Hollanda’da Zoertmeer ve Gouda arasında yer
alan Bleiswijk Tüneli 16 metre uzunluğa ve 6.5 metre
yüksekliğe sahip olup yaya ve bisiklet kullanıcıları için
aydınlatıldı. Tünelin dış cephe kaplaması Balast Nedam Infra
mühendisleri tarafından, oluklu çelik paneller ve çelik somun
ile birbirine bağlı olarak oldukça kuvvetli bir yapı gerçekleşti-
rildi. Tasarımcı ve mimarlar yolu en güvenli hale getirebilmek
için yoğun çaba harcadı. Aydınlatmanın da oldukça önemli bir
rol oynadığı çalışmada mekânsal etkiyi en iyi vurgulayan mavi
LED’ler kullanıldı. Proje aynı zamanda Avrupa’nın en büyük çe-
lik oluklu konstrüksiyonlu tünelidir.
DÜNYADAN

66
RÖPORTAJ
TÜNELLERDE ACİL AYDINLATMANIN ÖNEMİ
Tescilli markası dolayısıyla sektörde EEC ELEKTRONİK adı ile tanınan şirket, deneyimli kadrosu ve 30 yılı aşan tecrübesi ile Acil
Aydınlatma, Besleme ve Akü Şarj Üniteleri ile LED’li Aydınlatma üretimi ve ihracatı konusunda öncü ve lider bir kuruluştur. 25’i
aşan ülkeye kendi markası ile ihracat yaparken yurt içi ve yurt dışında bulunan birçok firmaya OEM/ODM bazda üretim ve ihracat
yaparak ülkemiz ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
• Tüneller için acil aydınlatmaya neden ihtiyaç duyulur?
Uzun mesafeleri kısaltarak ulaşımı kolaylaştıran tünellerde za-
man zaman trafik ve araç arızaları dolayısıyla yangınlar mey-
dana gelmektedir. Bir yangın anında meydana gelen can ka-
yıplarının büyük bir kısmı, yanan maddelerin çıkardığı duman
ve zehirli gazlardan ileri gelmektedir. Tünel tipi yangınlarda
duman ve ısı yanlara doğru çok hızlı bir şekilde yayılır. Bu
tür acil durumlarda tünelde araçları ile mahsur kalan kişilerin
dumandan etkilenmeden ortamdan bir an önce tahliye edil-
mesini sağlamak açısından acil aydınlatma ve yönlendirme sis-
temine ihtiyaç duyulur.
• Tünellerde insanların tahliyesi ne şekilde sağlanır?
Karayolu tünelleri genellikle yan yana bağımsız tüpler olarak
tasarlanır. Belli aralıklarla tüpler arasında emniyetli geçiş nok-
taları bulunur. Normalde bu geçiş noktalarında bulunan ve
yangına dayanıklı olan yangın tahliye kapıları kapalıdır. Her-
hangi bir acil durumda insanlar yol kenarlarında bulunan ışıklı
acil aydınlatma ve yönlendirme işaretleri ile yan tüpe geçiş ka-
pısının nerede ve kaç metre mesafede olduğunu görerek em-
niyetli bir şekilde yangından kaçış sağlarlar.

Light world LED Lighting TECHNOLOGY

Light world LED Lighting TECHNOLOGY

Recommended

Recommended

More Related Content

Featured

Featured (20)

Light world LED Lighting TECHNOLOGY