Studim rreth tarikateve sufiste ...

1 Studim rreth Tarikateve (Nakshibenditë,Sulejmanxhitë dhe Nurxhitë)
Studim rreth
tarikateve
sufiste
Nakshibenditë, Sulejmanxhitë dhe
Nurxhitë

Titulli i librit në shqip: Studim rreth tarikateve sufiste
(Nakshibenditë, Sulejmanxhitë dhe Nurxhitë)
Mblodhi dhe përgatiti:
Ergin Shala
Redaktura fetare:
Hoxhë Zejd Haziri
Lektura:
prof.Agim Mullafetahu
Ballina:
Rajan Alliu
Faqosja:
Ergin Shala
Botimin e mundësuan disa bëmirës.
Botimi i parë, 2014
Prizren
Dhurohet!

PËRMBAJTJA:
Parathënie...........................................................................6
Dëshmi nga studenti në Universitetin Islamik në Medine
rreth Nurxhiut, Fet'hullah Gylen dhe pasuesve të
tij...................................................................................10
Kapitulli i parë
Devijimi i njerëzve.......................................................13
Teuhidi dhe shirku.......................................................16
Origjina e shirkut..........................................................17
Kufri..............................................................................24
Kuptimi i dëshmisë la ilahe il lAllah.............................26
Kuptimi i pjesës së dytë të dëshmisë “ue enne
Muhameden resulullah”...................................................36
Dashuria ndaj Muhammedit alejhi selam........................ 37
Kapitulli i dytë
Fillimi i shfaqjes së fraksioneve......................................... 40
Shfaqja e Sufizmit dhe ndarja e tyre në Tarikate............ 49
Ç'është Tarikati (rruga sufite)........................................... 49
Tarikatet më të njohura dhe më të përhapura në botën
islame............................................................................ 52
Teqetë............................................................................... 54
Fytyra e vërtetë e sufive.................................................... 54
Vahdetul Vuxhudi ............................................................. 60
Besimi i Ehli Sunnetit rreth lartësimit të Allahut............62
Tevesuli dhe llojet e tij........................................................66
Rabëta-lloj ibadeti të cilën tarikatet sufiste e praktikojnë..
..............................................................................................72
Shpjegimi i Rabëtas............................................................. 72

Kushtet dhe zbatimi i Rabëtas .......................................... 73
Kapitulli i tretë
Tarikati Nakshibendi...................................................... 74
Përfaqësuesit bashkohorë të tarikatit Nakshibendi në
Turqi.................................................................................75
Doktrina Persiane ............................................................... 76
Bazat e tarikatit Nakshibendi ...........................................76
Qëndrimi ndaj personit i cili kundërshton drejtimin e
tyre................................................................................... 77
Gënjeshtrat e tyre............................................................... 77
Disa nga gabimet e tyre që i praktikojnë
Nakshibenditë
a) Dhikri Haffij.................................................................78
b) Shikimi i Allahut........................................................80
c) Kerametet....................................................................81
ç) Kërkimi i ndihmës nga shejhët................................ 81
d) Madhërimi i varreve të shejhëve Nakshibendi.......82
dh) Lutja drejtuar shejhëve.............................................. 84
Rreth Osman Nuri Topbashit-prijësit të shoqatës
"ISTANBUL" ..............................................................90
Tarikati Sulejmanxhi.................................................... 103
Kush është shejhu i tarikatit Sulejmanxhi.................104
Shpjegimi i Rabëtas............................................................105
Gabimet e Sulejmanxhive nga libri“ME KAASİDU’T-
TALİBİYN”....................................................................... 109
Lejimi i kamatës..................................................................115
Nurxhitë.............................................................................116
Një biografi e shkurtër e Said Nursit (shejhu i
Nurxhive)........................................................................116
Një kronologji e shkurtër e Said Nursit.........................118
Grupimet e Nurxhive ..................................................... 119

Disa nga gabimet e pasuesve të Said Nursit ................. 119
Përse e quajnë Said Nursin ”Bediuzzaman” (Mrekulli e
kohës)?............................................................................125
Disa nga gabimet e Said Nursit........................................125
E vërteta rreth Fet’hullah Gylenit.................................140
Librat e shpërndara nga tarikatet sufite në trojet
shqiptare, nga shtëpia botuese “Hakikat”......................158
Kapitulli i katërt
Disa dyshime (pretendimet se kinse e pasojnë Ebu
Hanifen).........................................................................181
Dyshimet në lidhje me marrjen e diturisë nga
epsharakët......................................................................191
Shoqërimi dhe polemizimi me të devijuarit...................197
Hadithet e dobëta të cilët argumentohen sufitë............200
Hadithet e dobëta të klasifikuara nga Albani dhe Ibn
Bazi............................................................................... 201
Qëndrimi që duhet të mbajmë me ata që bëjnë bidate
dhe.................................................................................. 209
Përmbyllje.........................................................................213
Literatura e konsultuar..................................................... 214

Parathënie
Falënderimi i takon Allahut. Atij i bëjmë hamd dhe prej tij
kërkojmë ndihmë dhe falje. Kërkojmë mbrojtje nga Allahu prej të
këqijave të vetvetes dhe të veprave tona. Kë e udhëzon Allahu, s’ka
kush e lajthit dhe atë që e largon nga rruga e vërtetë, s’ka kush e
udhëzon. Dëshmoj se s’ka të adhuruar tjetër me të drejtë përveç
Allahut, i Cili është Një dhe i pashoq dhe dëshmoj se Muhamedi
sal-lAllahu alejhi ve se-lem është rob dhe i Dërguari i Tij.1
Fjala më e vërtetë është fjala e Allahut, kurse udhëzimi më i mirë
është udhëzimi i Muhamedit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem. Veprat
më të këqija janë ato të shpikurat, çdo shpikje është bidat dhe çdo
bidat është lajthitje, e çdo lajthitje çon në zjarr...
Në vazhdim...
Duke e parë gjendjen e vështirë të muslimanëve të Kosovës - nga
padituria apo thjesht nga mosinteresimi, apo edhe nga disa
hoxhallarët tanë të cilët nuk e ngritin zërin kundra tarikateve
sufiste, që e kanë vërshuar Kosovën, Shqipërinë dhe Maqedoninë -
e pashë te arsyeshme që të përgatiti një libër në lidhje me disa
tarikate. Në këtë libër mund të gjeni material të bollshëm në lidhje
me tarikatet e ardhura nga Turqia si Nakshibenditë, Sulejmanxhitë
dhe Nurxhitë. Fillimisht jam munduar që me pak fjalë të sqarojë
besimin e vërtetë të Ehli Sunnetit duke vazhduar më pas me
origjinën e shirkut, pastaj çka është tarikati dhe a lejohet grupimi
nëpër tarikate? Cili është grupi i shpëtuar? Si dhe lloje të ndryshme
të adhurimive që i praktikojnë sufitët/dervishët si p.sh. tevesulin
(afrimin me ndërmjetësim), Rabëtan etj.. Në mbyllje kam sjellur
1 Dobi: Imam Albani (Allahu e mëshiroftë!) në parathënien e botimit të parë
të ri 1421 h, të librit “Sahihut Targib vet Terhib”vëll.i parë fq. 3, botim i
“Mektebul-Mearif” Rijad; thotë se: Leximi i tri ajeteve të njohura nga suret
“Al Imran”,”Nisa” dhe “Ahzab” nuk thuhen gjithmonë. Qoftë nëpër hutbe
apo nëpër mësime të ndryshme. Shih“Hutbetul Haxheh” të shejh Albanit
(Allahu e mëshiroftë!) botuar nga “Mektebul-Islami”Bejrut.

sqarimin se çfarë thonë thënë dijetarët Islam rreth marrjes së
diturisë nga të devijuarit.2
Kam parë disa muslimanë që shkonin tek këto xhemate/tarikate dhe
për këtë ndjehesha shumë i shqetësuar për popullatën tonë. Kjo
ishte një ndër arsyet pse iu rroka punës për përmbledhjen e gjithë
këtij materiali. Shkak tjetër ishte dhe mungesa e një libri specifik
ku trajton rrugën dhe besimin e prishur të këtyre tarikateve. Allahu
i Lartmadhëruar thotë: "Me të vërtetë ata që e fshehin atë që e
kemi zbritur Ne prej argumenteve të qarta dhe udhëzimit
(diturisë se qartë) pasiqë ua qartësuam njerëzve në Libër,ata i
mallkon Allahu dhe i mallkojnë mallkuesit (të gjitha krijesat)”
El-Bekare 159.
I Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ve sel-lem thotë: "Kush e
fsheh një dituri Allahu atij në ditën e kijametit do t’ia vendosë një
fren(sikur freni që vendoset në gojë të kalit) nga zjarri”3
Zatën edhe një prej veçorive më karakteristike të gurabave (të
huajve) është përmirësimi; saqë i është thënë Profetit sal-lAllahu
alejhi ve sel-lem: “Kush janë të huajt (gurabatë)?” Tha:”Janë ata
të cilët bëjnë përmirësime kur të prishen njerëzit”4
Prandaj ky libërth nuk është “larje hesapesh”, por thjeshtë një
këshillë për hir të Allahut5
drejtuar muslimanëve në përgjithësi. Në
mënyrë që të kuptojnë dhe mësojnë se kush feja e vërtetë që duhet
ndjekur. Fe, e cila merret nga burimet bazë të saj: Kurani dhe
Suneti autentik. Duke i kuptuar të dyja këto ashtu siç i kanë
kuptuar (dhe zbatuar) të parët tanë të mirë (es selefus salih).
Shpesh më tingëllonte fjala e Imam Ahmedit e transmetuar nga
shejhul Islam Ibn Tejmije në ”Mexhmu’ul Fetava” (28/231-232) i
2 Kur lejohet marrja e të vërtetës nga bidatçinjët dhe kafirat.
3 Hadith Hasen. E ka transmetuar Ibn Hibbani në “Sahih”-un e tij (296).
Hakimi (1-102) e ka bërë sahih dhe është pajtuar me këtë Dhehebiu.
4 Hadith Sahih. Shih:”el Gurbetu ve el-Guraba” fq.13
5 Feja është këshillë dhe këshilla është prej fesë.

cili thotë: I është ankuar dikush Ahmed bin Hanbelit: ”Vërtetë mua
më vjen vështirë që të them: filani është kështu e filani është ashtu!
Ai i tha: “Nëse hesht ti dhe hesht unë, atëherë si do ta mësoj
injoranti se kush është i miri e kush është i keqi?! Po ashtu thotë:
“Të paralajmërosh ummetin kundër udhëheqësve të bidatçinjëve, të
cilët kundërshtojnë Kuranin dhe Sunetin, apo ata të cilët bëjnë
adhurime në kundërshtim me Kuranin dhe t’u tregosh (ummetit) të
vërtetën rreth tyre; ky është obligim me konsensusin e
muslimanëve. Ahmed bin Hanbelit (Allahu e mëshiroftë!) i kanë
thënë: Një njeri i cili agjëron, falet dhe bën itikaf është më i dashur
tek ti, apo një njeri i cili flet kundër bidatçinjëve? Tha: “Nëse ai
falet dhe bën itikaf; ai këtë e bën për vetveten, e nëse flet kundër
risimtarëve, atëherë ai këtë e bën për muslimanët. Kështu që kjo
është më e mirë.”
Nga kjo sqarohet se dobia e këtij hulumtimi është në interes të të
gjithë muslimanëve dhe fesë së tyre. E kjo lloj përpjekje në rrugën
e Allahut: është për fenë, metodologjinë dhe sheriatin e Tij.
Gjithashtu largimi i tiranisë dhe armiqësisë së tyre ndaj fesë është
obligim shoqëror me konsensusin e mbarë muslimanëve. Sikur të
mos kishte pasur asnjë që të fliste kundër tyre e të largonin dëmin e
tyre, atëherë do të ishte ndërruar feja. Shkatërrimi që ata bëjnë
është më i madh se i ndonjë okupatori që na lufton. Ngase këta
(armiqët okupatorë) nëse bëjnë okupim nuk i prishin zemrat (e
muslimanëve) vetëm se pasi që të bëhet okupimi; kurse ata
(bidatçinjët) i prishin zemrat qysh në fillim”6
Muhammedi sal-
lAllahu alejhi ue sel-lem ka thënë: “Vërtetë kur njerëzit e shohin të
keqen dhe nuk e ndryshojnë atë, atëherë ekziston frikë që Allahu t’i
përfshijë ata me një ndëshkim nga Ai”.7
Andaj ashtu siç duhet të
mësohet e vërteta paralelisht duhet të mësohet edhe e kota, që t’i
mbrojnë vetet tona nga ata të cilët pasojn teket dhe epshet e tyre.
Poeti thotë:
“E kam mësuar të keqen, jo për ta bërë të keqen,
6 ‘el-Fetava”(28/231,232).
7 Sahih Ibn Maxheh (3236).

Por që të ruhem prej saj.
E kush nuk e dallon (mëson) të keqen prej të mirës,Ai bie në të”.
Një fjalë të njejtë e kemi edhe nga sahabiu i njohur Hudhejfe bin
Jeman i cili ka thënë: “Njerëzit e pyetnin Pejgamberin sal-lAllahu
alejhi ve sel-lem për hajrin, kurse unë e pyetja për sherrin, nga
frika se do të bie në të”.8
Dije, vëlla musliman, se përhapja e diturisë së dobishme është
pasuria më e mirë që një musliman mund të posedojë gjatë jetës së
tij. E kjo duke praktikuar fjalën e Muhamedit, alejhi selam, ku
thotë: ”Mirësitë e diturisë janë më të mira sesa mirësitë e
adhurimit”9
, apo thënia e tij, alejhi selam:”Mirësitë e dijetarit ndaj
adhuruesit janë si mirësitë e mia ndaj ndonjërit nga ju”10
poashtu,
ka thënë: “Me të vërtetë ajo që e pason njeriun pas vdekjes, si
rrjedhojë e punës dhe të mirave të njeriut, është dituria të cilën e
ka praktikuar dhe shpërndarë...”11
Mjetet e thirrjes janë të shumta dhe rrugët e shpërdarjes së diturisë
islame janë të lehta. Ku nga më të mirat dhe më të rëndësishmet
janë shkrimet dhe botimet.12
.
E lus Allahun Lartmadhëruar që ta bëj këtë vepër të sinqertë vetëm
për Fytyrën e Tij dhe të dobishme për mua dhe mbarë muslimanët!
Ergin Shala
8 Tra. Buhariu dhe Muslimi.
9 Transmeton et-Taberani në 'Evsat', dhe Bezati me zinxhir të mirë nga
Hudhejfete. (Sahih Xhami es-Sagir 4090, Albani.)
10 Transmeton Ahmedi dhe et Taberani me zinxhir të mirë dhe Ibn Hibani në
Sahi-në e tij, si dhe Hakimi, dhe ka thënë zinxhiri është i vertetë. (Sahih et
Tergib ve Terhib 69.
11 Transmeton Ibn Maxhe dhe Bejhakiu me zinxhir të mirë. (Sahih Xhamiu
Sagir 2227 dhe Irvau el Galil 1079.
12 Dispozita Islame mbi mjekrrën dhe duhanin-Ali bin Hasen AbdulHamiid
el Halebi el Etheri. [Përktheu:Unejs Shuajb Murati]

Dëshmi nga studenti në Universitetin Islamik në Medine, për
Fet'hullah Gylen (Nurxhiu) dhe pasuesve të tij
Falënderimet dhe lavdërimet janë për Allahun subhanehu ve
teala. Salavatet dhe selamet qofshin mbi Muhamedin alejhi salatu ue
selam. Sa i përket librit që e keni në dorë, mendoj se është një libër i
përgatitur me argumente të sakta dhe të mjaftueshme për atë që e
kërkon të vërtetën. Pasi që e lexova librin, u pajtova me atë çfarë
kishte punuar vëllau ynë Ergin Shala dhe e pash të arsyeshme të shtojë
edhe unë diçka nga ajo që kam parë tek xhemati i Fet'hullah Gylenit.
Grupet sufiste të cilët vërshuan pas luftës në Kosovë, siç janë
Nakshibenditë, Sulejmanxhitë dhe Nurxhitë, gjetën një rast të mirë për
të infektuar një pjesë të popullit tonë. Ata me ardhjen në Kosovë, u
paraqitën tek populli ynë kinse i përkasin medh'hebit hanefij. Kjo për
arsye që të jenë më të pranueshëm në mesin e popullit. Ata të cilët nuk
dinin të bënin dallimin në mes të akides (besimit) dhe fik'hut
(dispozitave), u mashtruan nga këto grupe sufiste, sepse këto grupe
sufiste në çështje të fik'hut iu përmbaheshin deri diku medh'hebit
hanefij mirëpo në akide ishin larg besimit të Ebu Hanifes dhe
dijetarëve të tjerë të Ehli Sunnetit. Ata që ishin pak më të ditur në
mesin e popullit, u larguan nga shoqatat e tyre dhe paralajmëruan nga
rreziku i tyre, kurse ata që ishin mendjelehtë, u mashtruan dhe
vazhduan në pasimin e tyre. Koha të cilën e kam kaluar në prezentim
të ligjëratave tek shoqata "Atmosfera" në Prizren, ishte rreth 2 vite
(2006 - 2008). Gjatë shoqërimit me ta kam hasur disa herë në
mospajtime në çështje e besimit. Edhe pse nuk kisha dituri të
mjaftueshme për t'i njohur më thellë devijimet e tyre, mirëpo disa
gjëra të cilat i kisha mësuar nga Kurani Famëlartë dhe nga hadithet e
Profetit alejhi salatu ue selam, ishin shkak që t'i vëreja disa gabime tek
ata, të cilat nuk përputheshin assesi me besimin e pastër Islam. Në
vitin 2006, në një ndeje tek shtëpia ime me drejtorin e shoqatës
"Atmosfera" , në bisedë e sipër u konfliktuam në një nga çështjet e
besimit, ku (Ai) thoshte se Allahu është në çdo vend me Qenien e Tij.
Unë i kisha thënë asokohe se e kam lexuar hadithin e robëreshës, e
cila u pyet nga Profeti (alejhi salatu ve selam) se ku është Allahu? Ajo
u përgjigj se Allahu është mbi Qiej (me Qenien e Tij). Mirëpo drejtori
i shoqatës "Atmosfera" e mohoi një hadith të tillë i cili është i njohur

mirë, i transmetuar nga Muavije bin Hakem es-Sulemi, mirëpo ai nuk
u pajtua dhe më kundërshtoi. Këmbënguli në akiden e tij se Allahu
është në çdo vend me Qenien e Tij. Të besosh se Allahu është në çdo
vend me Qenien e Tij "Vahdetul Vuxhud" , është gabim që bie në
kundërshtim me besimin e imam Ebu Hanifes (Allahu e mëshiroftë!)
dhe të tre medh'hebeve të tjera të cilët ishin në besimin e pastërt të
gjeneratave të para të ummetit. Po ashtu besonin se lejohet të shkohet
tek varri i ndonjë veliu (mik i Allahut) dhe të kërkohet ndërmjetësim
për të qenë duaja më e pranueshme tek Allahu (subhanehu ve
teala)...!!!
Besonin se Said Nursi ka qenë muxhed-did (ripertrirës i fesë) në
shekullin e kaluar, ndërsa Fet'hullah Gyleni në këtë shekull...!!!
Namazin e preferonin që ta falnin shpesh nëpër shtëpiat e tyre, që në
mesin e intelektualëve mos të njihen se janë fetar... , dhe shumë
komplekse të tjera që kishin me vetet e tyre në raport me intelektualët.
Kjo mendoj se është një problem serioz me ta në metodologjinë e tyre
se si i qasen Islamit në jetën bashkëkohore. Unë nuk do të mundohem
t’i demantoj këto devijime, për arsye se libri që keni në dorë përmban
argumente të mjaftueshme për të dalluar të vërtetën nga e kota. Allahu
ju dhëntë sinqeritet në kërkimin e së vërtetës. Po ashtu gjatë
shoqërimit me ta kam hasur kritika për lëshimin e mjekrrës, të cilëve
ua impononin të gjithë shoqëruesve të tyre t’i rruanin mjekrrat, derisa
një vëlla që e njihnim për devotshmëri, e bindën brenda disa muajsh
që ta heq mjekrrën. Allahu na forcoftë!
E shihni o vëllezërit dhe motrat e mi/a, këta më shumë e kishin
qëllimin që t'i përngjanin dhe t'a pasonin Fet'hullah Gylenin sesa t'a
pasonin Muhamedin alejhi salatu ve selam. Drejtori i shoqatës
"Atmosfera" nuk ngurroi t'i quante të sëmurë psikik ata që e lëshojnë
mjekrrën, kjo për mua ishte shumë e rëndë kur i dëgjova këto fjalë me
veshët e mi nga goja e tij. Prej Allahut kërkojmë shpëtim nga këta
njerëz të paditur.
Ata të cilët kanë përvojë me pasuesit e Fet'hullah Gylenit, e dinë
shumë mirë se jeta e tyre do të jetë e imponuar në hizmetin
(shërbimin) e Fet'hullah Gylenit dhe nëse ti nuk e bën hizmetin siç
urdhërojnë ata, atëherë ti nuk je musliman i mirë. Ti nuk guxon të
martohesh në rini pa i informuar të mëdhenjtë e Hizmetit. Ata duhet të

të japin leje për t'u martuar. Ti nuk guxon të punosh diku pa marrë leje
nga ata. Apo ti nuk guxon të prezantosh në çfarëdo xhamie për të
dëgjuar ligjërata. E gjithë jeta jote do të jetë nën dirigjimin e tyre, pa
marrë parasysh se çfarë profesioni ke. Hoxhallarët të cilët mbanin
ligjërata në shoqatën e tyre, vazhdimisht e lavdëronin Fet'hullah
Gylenin kinse ai është dijetari i kësaj kohe që duhet t'i referohemi pasi
"Ai është që qanë shumë për gjendjen e ummetit".
Me lavdërime të këtij lloji, ia mbushnin mendjet e të rinjëve injorant
kinse Fet'hullah Gyleni është njeriu më i mirë në botë. Mirëpo
injoranca nuk ka kufij, sa që hoxhallarët e kësaj shoqate krenoheshin
me Fet'hullah Gylenin, kinse atij i paraqitet Profeti alejhi salatu ue
selam dhe sahabët dhe se ai këshillohet me ta për problemet
bashkëkohore. T'u besosh këtyre gjërave dhe të mendosh se këto
mund të ndodhin vërtetë, ky është devijim i qartë, Allahu na ruajtë. Në
librat e Fet'hullah Gylenit mund të gjeni shumë devijime në lidhje me
besimin siç është lejimi i kërkimit të ndihmës nga Profeti alejhi salatu
ue selam, e cila është shirk me pajtimin e të gjithë dijetarëve të Ehli
Sunnetit. Po ashtu në librat e tij mund të gjeni tregime të shumta në
çështjet e gajbit, p.sh. kontaktet me shpirtërat e njerëzve të vdekur, me
të cilat dëshmohet akideja e tij e mbushur me devijime. Shpresoj tek
Allahu që ky libër t'i bëjë dobi lexuesit, siç i ka bërë dobi disa të
rinjëve që kanë qenë të ndikuar nga ky sekt i devijuar. E lus Allahun
ta shpërblejë vëllaun tonë Ergin Shala me shpërblimin më të mirë,
xhenetin Firdeus dhe t'ia bëjë këtë libër sadakë rrjedhëse deri në Ditën
e Gjykimit. Amin.
Samir Mullafetahu
Student në Universitetin Islamik në Medine
05.08.2014/ Prizren

Kapitulli i parë
Devijimi në jetën njerëzore
Allahu, subhanehu ve teala, i krijoi qeniet me qëllim që ta
adhurojnë Atë dhe u përgatiti atyre nga furnizimet e Tij gjëra që t'u
ndihmojnë në jetë. Ai thotë: "Unë nuk i krijova xhinët dhe
njerëzit për tjetër përveç se të më adhurojnë. Unë nuk dua nga
ata kurrfarë furnizimi e as nuk dëshiroj që ata të më
ushqejnë". (Edh-Dharijat: 56-57).
Nëse shpirti i rikthehet natyrshmërisë së tij, ai do të vërtetoj
hyjninë e Allahut, subhanehu ve teala, do të shprehë dashurinë për
Të, do ta adhuroj Atë dhe askënd nuk do t'ia bëjë shok. Shpirtin e
shkatërrojnë dhe e shmangin nga kjo natyrshmëri, zbukurimet që i
bëjnë atij shejtanët nga njerëzit dhe xhinët duke i shpallur njëri-
tjetrit fjalë zbukuruese e mashtruese. Teuhidi (monoteizmi) është i
mbjellur (i lindur) në zemrën e njeriut. Shirku (politeizmi) është
rastësor dhe i huaj në të. Allahu, sub-hanehu ve teala,
thotë:"Përqëndro vetveten tënde sinqerisht në fenë, i larguar
prej çdo gjëje të kotë, (e ajo fe), feja e Allahut në të cilën i
krijoi njerëzit, s'ka ndryshim (mos ndryshoni) prej asaj
natyrshmërie të krijuar nga Allahu; ajo është feja e drejtë por
shumica e njerëzve nuk e dinë" (Err-Rrum: 30).
Muhammedi, sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, thotë: "Çdo fëmijë lind
në natyrshmëri (në besim të vërtetë), kurse prindërit e bëjnë atë
çifut, të krishterë apo mexhusij (zjarrë putist)". Pra bazë tek njeriu
është teuhidi.
Feja Islame fillon qysh nga Ademi, alejhis-selam, dhe mbijetoi në
pasardhësit e tij disa shekuj. Allahu, subhanehu ve teala, thotë
"Njerëzit ishin një ummet (një fe), (e pastaj pasi u përçanë)
Allahu dërgoi profetët përgëzues e qortues" (EI-Bekare:213).

Shirku dhe devijimi i parë nga besimi i drejtë ndodhi në popullin e
Nuhit, alejhis-selam; ai ishte i Dërguari i parë: "Ne të shpallëm ty
ashtu sikurse i shpallëm edhe Nuhit dhe profetëve pas tij..."
(En-Nisa: 163).
Ibën Abbasi radijAllahu anhuma ka thënë: "Mes Ademit dhe Nuhit,
alejhis-selam, kaluan dhjetë gjenerata, i gjithë njerëzimi jetonte në
islam.”
Ibnul Kajjimi (Allahu e mëshiroftë!) thotë "Kjo thënie është e saktë
në mënyrë të prerë. Këtë e dëshmon fjala e Allahut, subhanehu ve
teala: "Njerëzit ishin një ummet (një fe), pastaj u përçanë..."
(Junus: 19).
Ky dijetar (Allahu e mëshiroftë!) dëshiron të thotë se dërgimi i
profetëve u bë për shkak të përçarjes në fenë e vërtetë, sikurse ishte
rasti me arabët të cilët pasonin fenë e Ibrahimit, alejhis-selam,
derisa nuk e ndryshoi atë Amr Ibn Luhaj EI-Huzaiji, i cili ndërroi
Fenë e Ibrahimit, alejhis-selam, i barti idhujt në tokën e arabëve
dhe në tokën e Hixhazit (Meivës) në veçanti, të cilët pastaj
adhuroheshin përveç Allahut, subhanehu ve teala. Në këtë mënyrë
u përhap shirku në këto vende të shenjta dhe rreth tyre, derisa
dërgoi Allahu, subhanehu ve teala, të zgjedhurin e Tij, Muhamedin,
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, vulën e profetëve, i cili ftoi njerëzit
në monoteizëm, në vijimin e fesë së Ibrahimit dhe luftoi për
Allahun, subhanehu ve teala, me luftë të vërtetë, derisa u kthye
besimi monoteist dhe feja e Ibrahimit. Ai plotësoi fenë, plotësoi
begatinë e Tij ndaj botëve dhe kështu sipas rrugës së tij (Islamit)
vazhduan tre shekujt e lavdëruar në fillim të këtij ummeti, derisa u
përhap përsëri injoranca në shekujt e mëvonshëm dhe u përzien në
të elemente nga fetë tjera, kështu që u rikthye shirku tek shumica e
këtij ummeti me ndikimin e thirrësve të devijimit për shkak të
ndërtimit mbi varreza, duke kërkuar kështu respekt ndaj evlijave
(besimtarëve të devotshëm) e bamirësve dhe duke shfaqur adhurim
për ta, duke ndërtuar tyrbet mbi varrezat e tyre. Ata, pastaj u bën
idhuj që adhurohen përveç Zotit me lloj-lloj formash sikurse janë:
lutja e tyre, kërkimi i ndihmës nga ata, prerja e kurbanit, betimet

për ta. Këtë shirk ata e quajtën ndërmjetësim me bamirësit dhe
shprehje e dashurisë ndaj tyre. Ata harruan se kjo ishte fjala e
politeisteve të parë, të cilët thanë:"Ne ata (idhujt) nuk i
adhurojmë për tjetër, veçse të na afrojnë tek Allahu sa më
afër..." (Ez-Zumer: 3).
Me gjithë paraqitjen e këtij shirku në të kaluarën dhe sot, prapë se
prapë, shumica e tyre besojnë në Teuhidurr-Rrububije (se Allahu
është Krijuesi e Furnizuesi i çdo gjëje), por ata bëjnë shirk në
Teuhidul uluhije (në atë se vetëm Allahu meriton adhurimin),
sikurse thotë Allahu, subhanehu ve teala: "...shumica e tyre nuk e
beson ndryshe Allahun, përveç se duke i bërë shirk Atij...".
(Jusuf: 106).
Ekzistimin e Allahut, subhanehu ve teala, nuk e mohoi askush,
përveç një numri të vogël nga njerëzit, si Faraoni dhe sikurse janë
ateistët komunistë në këtë kohë. Ky injorim i tyre bëhet nga
mendjemadhësia, përndryshe, ata janë të detyruar të vërtetojnë
ekzistimin e Tij në brendësinë (zemrat) e tyre, sikurse thotë Allahu,
subhanehu ve teala:"...ata i refuzuan ato (ajetet e Allahut) si
shkak i mizorisë së tyre dhe nga mendjemadhësia, edhe pse
zemrat e tyre ishin të bindura në to." (En-Neml: 14).
Mendimet e tyre se çdo krijesë nënkupton krijuesin, çdo e formuar
ka formuesin dhe sistemi i përpiktë i kësaj Gjithësie, patjetër duhet
të ketë një themelues të Urtë, të Fuqishëm dhe të Gjithëdijshëm. Ai
që e refuzon Atë, është i çmendur ose është mendjemadh, që nuk
përdorë logjikën, e i cili nuk merret parasysh.13
13 Teuhidi-Shejh Salih el-Feuzan

Teuhidi dhe Shirku
Për ta kuptuar më mirë nocionin e teuhidit, nevojitet që të dihet
edhe e kundërta e saj, e ajo është shirku që d.t.th. t’i përshkruash
Allahut shokë. Kur’ani është përplot me ajete që na urdhëron për
teuhidin dhe na ndalon nga shirku. Shirku është mëkati më i madh
që njeriu mund t’a bëjë. Allahu subahnehu ve teala i falë të gjitha
mëkatet përpos shirkut.Allahu subahnehu ve teala në Kuranin
famëlartë thotë: “Është e vërtetë se Allahu nuk falë (mëkatin) t'i
bëhet Atij shok, e pos këtij (mëkati), të tjerat i falë atij që
dëshiron. Ai që i përshkruan shok Allahut, ai ka humbur dhe
bërë një largim të madh (prej të vërtetës).”(en-Nisa,116) “...ai
që i përshkruan Zotit shok, Allahu ia ka ndaluar (ia ka bërë
haram) atij xhennetin dhe vendi i tij është zjarri. Për mizorët
nuk ka ndihmës.”(el Maide,72). Këtu nënkuptohet se Allahu nuk
e falë shirkun nëse njeriu vdes me këtë mëkat, mirëpo nëse
pendohet para vdekjes, Allahu subhanehu ve teala do t’ia pranoj
pendimin edhe nga ky mëkat i madh. “Duke qenë të sinqertë në
besimin ndaj Allahut, dhe duke mos i përshkruar Atij shok, e
kush i përshkruan shok Allahut, ai është sikur të bie nga qielli
e ta rrëmbejë shpendi, ose si ai të cilin e gjuan era e stuhishme
në ndonjë vend të humbur.”(el-Haxhxh, 31) Në kohën e të gjithë
pejgamberëve, mëkati më i madh ka qenë shirku. Për këtë arsye
shohim se çdo i dërguar, misionin e vet e filloi tek populli i vet që
të besojnë në teuhid (njëshmëri) dhe që t’a braktisin shirkun. Në
suren “El Araf” përmenden mesazhet madhështore të pesë
pejgamberëve, Nuhit, Hudit, Salihut, Shuajbit dhe Musës alejhimus
selam. Thirrjet e të gjithë këtyre kanë qenë në një fjalë: "O popull
im, adhurojeni Allahun, ju nuk keni zot tjetër pos Tij...” (Hud,
84). Shirku i fshinë të gjitha punët e mira: “Pasha Allahun, ty të
është shpallur, e edhe atyre para teje: "Nëse i bën shok
(Allahut), veprat tua janë të asgjësuara dhe ti do të jeshë prej
të humburve.”(ez-Zumer,65)

Origjina e Shirkut14
Prej asaj që është vendosur në Sheriat (ligjin e urdhëruar) është se
njerëzimi qe – në fillim – popull i vetëm në teuhidin e vërtetë,
pastaj Shirku (të drejtuarit e ndonjë forme të adhurimit, apo
çfarëdoqoftë tjetër që është e drejtë ekskluzive e Allahut, tjetërkujt
pos Allahut) gradualisht i kaploi ata.Bazë për këtë është thënia e
Allahut – më të Bekuarit, më të Lartit:“Njerëzimi ishte një Umet
(popull), pastaj Allahu dërgoi pejgamberë që sollën përgëzime
dhe paralajmërime.” (Bekare, 213)
Ibën Abbasi radjAllahu anhu thotë: “Në mes Nuhut dhe Ademit
qenë dhjetë gjenerata, të gjitha prej tyre qenë në Sheriat (ligj) të së
vërtetës, pastaj ata u përçanë. Kështu që Allahu dërgoi pejgamber
si prurës të lajmeve të mira dhe si paralajmërues”15
Ibën Urve el-Hanbeli (v. 837) tha: “Kjo thënie i përgënjeshtron ata
historianë nga Njerëzit e Librit, të cilët pohojnë se Kabili (Kaini)
dhe të bijtë e tij qenë adhurues të zjarrit”16
Unë them: Kjo po ashtu
është përgënjeshtrim ndaj disa filozofëve dhe ateistëve, të cilët
pohojnë se baza (natyrore) e njeriut është Shirku, dhe se Teuhidi
evuloi në njeriun! Ajeti që parapriu i bën këto pohime të rreme, dhe
po ashtu edhe të dy hadithet që vijojnë.
Së pari: Thënia e tij (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem), që ai
transmetoi nga Zoti i Tij (Allahu): “Unë i krijova të gjithë robërit e
Mi në Fenë e vërtetë (në Teuhid, të pastër prej Shirkut). Pastaj
atyre u erdhën djajtë dhe i devijuan ata prej Fesë së vërtetë. Ata ua
14 Shkëputur nga libri i Muhaddithit shqiptar të këtij shekulli,Imam
Nasiruddin el-Albani,rahimehullah me titull” Vërejtje falësit mos t’i
shndërrojë varret në xhamia (Tehdhirus-Saxhid min Itikhadhil-Kuburi
Mesaxhid)” www.mburoja.net
15 Tedhirus-Sexhid Min Itikhadhil-Kuburi Mesaxhid (F. 101-106)
16 Transmetuar nga Ibn Xherir et-Taberi ne tefsirin e tij (4/275) dhe el-
Hakim (2/546) i cili tha: “Kjo është autentike sipas kriterit të el-Buharit.”
Edh-Dhehebi po ashtu u pajtua.

bënë të palejuar njerëzve atë çka Unë ua kam lejuar atyre, dhe ata i
urdhëruan të shoqërojnë në adhurimin Tim atë për të cilën Unë
s’kam zbritur kurrfarë autoriteti.” (El-Kheuakibud-Durari fi Tertib
Musnedul-Imam Ahmed’ela Ebuabil-Buhari (6/212/1), ende në formë
manuskripte.)
Së dyti: Thënia e tij sal-lAllahu alejhi ve selam: “Çdo fëmijë lind
në Fitre (natyrshmëri të pastër) (Transmetuar nga Muslimi (8/159) dhe
Ahmed (4/162) nga Ijadh ibn Himar el-Muxhashi’i radiallahu anhu.) por
prindërit e tij e bëjnë atë çifut, të krishter apo zjarrputist. Kjo është
sikurse mënyra në të cilën një shtazë lind një pjellë natyrale. A keni
vërejtur ndonjë të lindur të shtrembëruar, para se ju t’i keni
shtrembëruar ato.” Ebu Hurejra ka thënë: Lexoni nëse doni: “Fitra
e Allahut me të cilën Ai krijoi njerëzimin. Nuk duhet të ketë
ndryshim në krijesën (fenë) e Allahut.” (er-Rum, 30) 17
Pas këtij shpjegimi, është me rëndësi të madhe për Muslimanin që
ta di se si përhapet shirku në mesin e besimtarëve, pasi që ata ishin
muvehidin (njerëz të teuhidit) Në lidhje me thënien e Allahut – më
të Përsosurit – për popullin e Nuhut (alejhis selam):“Dhe ata
thanë: ti s’do t’i braktisësh zotat tu, as që do të braktisësh
Uedin, as Suvanë, as Jeguthin, as Ja’ukun, as Nesrin.” (Nuh,
23)
17 Ibn el-Athir tha në en-Nihaje (3/457): “El-Fitr: do të thotë të fillosh dhe të
krijosh, dhe el-Fitre është gjendja që rezulton nga kjo. Domethënia është se
njerëzimi qe lindur me një dispozitë dhe natyrë, e cila është e gatshme ta
pranojë Fenë e vërtetë. Kështu që sikur ai të lihej në këtë, atëherë ai do të
vazhdonte në këtë. Sidoqoftë, ata të cilët devijojnë nga kjo e bëjnë këtë për
shkak të ndjekjes së dobësive njerëzore dhe pasimit të verbër të të tjerëve...”
El-Hafidh Ibn Haxher tha në El-Fet-h (3/248): “Njerëzit dallojnë në lidhje me
atë se çfarë është menduar me el-Fitre, dhe thënia më e famshme është ajo se
kjo do të thotë Islam. Ibn Abdul-Ber tha: Kjo ishte ajo që ishte mirë e njohur
në shumicën e Selefit (paraardhësve të devotshëm), dhe dijetarët e tefsirit
janë pajtuar se ajo çka është menduar në thënien e Allahut – më të Lartit –
“Fitra e Allahut me të cilën Ai e krijoi njerëzimin” është Islami.

Është treguar nga një grup prej Selefit (paraardhësve të
devotshëm), në shumë transmetime, se këto pesë perëndi qenë
adhurues të drejtë. Sidoqoftë, kur ata vdiqën, Shejtani (Satana) u
përshpëriti njerëzve të tyre që të tërhiqen dhe të ulen tek varret e
tyre. Pastaj Shejtani u përshpëriti atyre që erdhën pas tyre se ata
duhet t’i marrin ata si idhuj, duke ua zbukuruar atyre idenë se ju do
t’i përkujtoni ata dhe me këtë t’i pasoni në sjelljen e mirë. Pastaj
Shejtani i sugjeroi gjeneratës së tretë se ata duhet t’i adhurojnë këta
idhuj krahas Allahut – më të Lartit – dhe ai u përshpëriti se kjo
ishte ajo çka stërgjyshërit e tyre bënin!!!Kështu që Allahu iu dërgoi
atyre Nuhun (as), duke i urdhëruar ata që ta adhurojnë vetëm
Allahun. Mirëpo, asnjë nuk iu përgjigj thirrjes së tij përveç disave.
Allahu e tregoi tërë këtë incident ne kaptinën Nuh.
Ibën Abasi tregon: “Vërtet, këta janë pesë emra të njerëzve të drejtë
prej popullit të Nuhut. Kur ata vdiqën, Shejtani iu përshpëriti
popullit të tyre që t’u bëjnë statuja atyre dhe t’i vendosin këto
statuja në vendtubimet e tyre si përkujtim për ta, kështu që ata
vepruan kësisoj". Sidoqoftë, asnjë prej tyre nuk i adhuroi këto
statuja derisa ata vdiqën dhe qëllimi i statujave qe harruar. Pastaj
(gjenerata tjetër) filloi t’i adhurojë ata.”( Buhari (11/418) dhe Muslim
(18/52)) E njëjta si kjo ka qenë treguar po ashtu nga Ebu Muteher, i
cili tha: Jezid ibn el-Muhelleb i qe përmendur Ebu Xhafer el-
Bakirit (v. 11H), kështu që ai tha: "Ai qe mbytur në vendin ku një
tjetër pos Allahut qe adhuruar së pari. Pastaj, ai e përmendi Uedin
dhe tha: “Uedi qe një Musliman i dashur për popullin e tij. Kur ai
vdiq, njerëzit filluan të mblidheshin rreth varrit të tij në vendin e
Babilit (Babilonisë), duke qarë dhe vajtuar. Kështu që kur Iblisi
(Satana) i pa ata duke qarë dhe vajtuar për të, ai mori formën e
njeriut dhe u erdhi atyre, duke thënë: Unë shoh se ju jeni duke qarë
dhe vajtuar për të. Pra, pse nuk e bëni një figurë të tij (d.m.th.
statujë) dhe ta vendosni atë në vendtubimet tuaja që ta përkujtoni
atë. Ata thanë: Po. Dhe ata e bënë një figurë të tij dhe e vendosën
në vendtubimin e tyre, e cila i përkujtonte ata për të".Kur Iblisi i pa
ata sesi e përkujtonin atë (së tepërmi), ai tha: “Pse nuk e bëni secili
prej jush nga një figurë të ngjashme që ta mbani në shtëpitë tuaja,
ashtu që ta kujtoni atë (vazhdimisht).”Ata thanë “po”. Dhe secila

shtëpi e bëri nga një figurë të tij, të cilën ata e admironin dhe
respektonin dhe e cila i përkujtonte vazhdimisht në të. Ebu Xhafer
tha: “Ata të gjeneratave të vona panë se çfarë kishin bërë
(gjeneratat e mëhershme) dhe e morën këtë në konsiderim... deri në
atë masë, saqë e morën atë si një ilah (perëndi) për adhurim krahas
Allahut. Ai pastaj tha: “Ky ishte idhulli i parë që u adhurua pos
Allahut, dhe ata e quajtën këtë idhull Ued. (el-Buhari (8/534))
Kështu urtësia e Allahut qe përmbushur kur ai dërgoi Muhamedin
(sallallahu alejhi ue selam) si pejgamberin e fundit dhe e bëri
Sheriatin e tij plotësim të të gjitha Ligjeve të Urdhëruara hyjnore.
Me këtë Ai ndaloi të gjitha mënyrat dhe shtigjet me të cilat njerëzit
mund të bien në shirk – i cili është mëkati më i madh.Për këtë
arsye, të ndërtuarit e faltoreve mbi varre dhe qëllimi që të
udhëtohet posaçërisht te ato, duke i marrë ato si vende për kremta
dhe tubime, dhe duke u betuar në banorin e varrit, të gjitha janë
ndaluar.E gjithë kjo çon në teprim dhe udhëheq për në adhurimin e
të tjerëve pos Allahut – më të Lartit. Duke qenë ky rasti edhe më
shumë në epokën në të cilën dituria është duke u pakësuar,
injoranca është në rritje, ka pak këshillues të sinqertë (në të
vërtetën) dhe shejtani është duke bashkëpunuar me njerëz dhe
xhinë që ta devijojë njerëzimin dhe t’i largojë ata nga adhurimi i
Allahut – të Bekuarit, më të Lartit.
Llojet e shirkut18
Shirku ndahet në dy lloje:
1. Shirku i madh
Përkufizimi: Kryerja e një adhurimi për dikë tjetër përveç
Allahut.Kështu,ata që bëjnë kurban apo i luten dikujt tjetër përveç
18 Kitabu et-Teuhid-Saleh Feuzan

Allahut,siç bëjnë shumë njerëz tek varret e njerëzve të mirë, kanë
bërë shirk të madh. Të njëjtën gjë e themi edhe për ata që
frikësohen nga të vdekurit duke menduar se ata mund t’u sjellin
fatkeqësi dhe shpresojnë prej tyre gjëra që janë në dorë të
Allahut,siç janë plotësimi i nevojave apo largimi i fatkeqësive.All-
lahu i Madhëruara thotë: “Ata pos Allahut adhurojnë çdo gjë që
nuk bën as dobi, e thonë: "Këta janë ndërmjetësuesit tanë te
Allahu.”( Junus,18).
Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami dhe në të njëjtën kohë
bëhet shkak që ai të mbes përgjithmonë në zjarrin e xhehennemit,
nëse vdes pa u penduar.
2. Shirku i vogël
Ky lloj i shirkut nuk e nxjerr njeriun nga Islami, por bëhet shkak
për mosplotësimin e një pjese të Teuhidit dhe,në të njëjtën kohë,
është hapi i parë që të çon në shirkun e madh,i cili,siç thamë dhe
më lartë, e hedh poshtë teuhidin në tërësi.
Shirku i vogël ndahet në dy pjesë:
1. Shirku i dukshëm, i cili mund të bëhet me fjalë ose me vepra.Tek
shirku i vogël që bëhet me fjalë mund të përmendim:
-Betimi në diçka tjetër përpos Allahut (siç betohen disa njerëz për
kokën e prindërve apo fëmijëve)
-Thënia”Si të dëshirojë Allahu dhe ti”.Transmetohet se një herë
dikush i tha Profetit sal-lAllahu alejhi ve sel-lem: ”Si të dëshirojë
Allahu dhe ti.” Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ia ktheu:”A më
bëre të barabartë me Allahun”!? Thuaj: Si të dëshirojë vetëm
Allahu.”
-Thënia”Po të mos ishte Allahu dhe filani” pasi lidhësa dhe vë
shenjën e barazimit midis Allahut dhe një prej krijesave të Tij.
Ndaj, në të tilla raste duhet të themi: ”Po të mos ishte Allahu,pastaj
filani”,pasi në këtë mënyrë kuptohet se dëshira e njeriut është në

varësi të Dëshirës dhe Vullnetit të Allahut,i cili thotë: ”Dhe ju nuk
dëshironi veçse atë që dëshiron Allahu,Zoti i botëve”(et-
Tekvir,29)
Në këtë kategori futet dhe thënia:”Nuk kam njeri tjetër përveç
Allahut dhe teje.”apo “Kjo është për shkak të mirësisë së Allahut
dhe tëndes.” Ndërsa tek kategoria e dytë, d.m.th. tek shirku që
bëhet me anën e veprave, mund të përmendim mbajtjen e varësave,
byzylykëve, fijejeve të perit apo çfarëdolloj gjëje tjetër,19
për të
larguar sëmundjet,magjitë, syrin e keq apo çdo të keqe tjetër. Por
duhet të jemi shumë të kujdesshëm, sepse këto veprime jo
gjithmonë konsiderohen prej shirkut të vogël. Në disa raste ato
mund të jenë prej shirkut të madh. Kështu nëse njeriu që kryen
veprime të tilla beson se është Allahu ai që e mbron njeriun nga të
këqijat, por këto gjëra janë shkaqe për largimin e të keqes , atëherë
kemi të bëjmë me shirkun e vogël, sepse Allahu nuk i ka bërë këto
gjëra shkaqe për largimin e sëmundjeve. Por nëse personi që mban
gjëra të tilla beson se janë këto gjëra ato që e mbrojnë nga të
këqijat,atëherë veprimi i tij hyn tek shirku i madh,i cili e nxjerr
njeriun nga Islami siç thamë dhe më sipër.
2. Shirku i fshehtw apo shtirja, i cili ndodh atëherë kur muslimani
kryen një adhurim me qëllim që ta shohin të tjerët,si p.sh.kur
dikush e zbukuron apo e zgjat namazin me qëllim që t’a lavdërojnë
të tjerët,apo jep lëmoshë me qëllim që njerëzit të thonë se filani
është bujar,apo përmend Allahun vetëm që ta dëgjojnë të tjerët,etj.
Një vepër e tillë nuk pranohet nga Allahu, i cili thotë: “E kush
19 Siç veprojnë shumë njerëz në vendin tonë, të cilët vendosin tek fëmijët e
vegjël,apo edhe tek të rriturit,zhivë apo hudhra në formë të hajmalive,me
qëllim që t’i ruajnë nga syri i keq.Kjo gjë është kategorikisht e ndaluar,pasi
mbrojtja e njeriut nga të gjitha të këqijat është në kompetencën e Allahut.Nga
ana tjetër si ka mundësi që,një njeri që beson te Zoti dhe ka sadopak logjikë,
të bëjë të tilla gjëra,kur ai e di fare mirë se e mira dhe e keqja janë në dorë të
Allahut dhe se askush tjetër nuk mun t’i bëj keq dikujt përveçse me lejen e
Tij.Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem ka thënë: ”...sikur të mblidhen të
gjithë njerëzit për të bërë keq,nuk do të mund të bëjnë veçse atë që ka caktuar
Allahu për ty. Janë ngritur penat dhe janë tharë fletët.”

shpreson në takimin e Zotit të tij,le të bëjë punë të mira e të
mos shoqërojë akënd në adhurimin e Zotit të tij.” Profeti sal-
lAllahu alejhi ve sel-lem u tha një ditë shokëve të Tij:”Gjëja prej
së cilës kam më tepër frikë për ju,është shirku i vogël.”Kur u
pyet për të,tha:”Shtirja.” Në këtë kategori futet dhe bërja e një
pune për përfitime materiale,siç është rasti i atij që thërret ezanin
apo bëhet imam apo mëson dije fetare,duke pasur për qëllim vetëm
marrjen e parave.
Imam Ibnul Kajjimi thotë: “Ndërsa shirku që bëhet me anën e
nijetit jo të sinqertë,është si deti pa brigje dhe janë të paktë ata që
shpëtojnë prej tij.Ai person,që ka për qëllim me punën e tij diçka
tjetër përveç kënaqësisë së Allahut,ka bërë shirk me nijetin e tij jo
të pastër,pasi sinqeriteti i vërtetë arrihet vetëm atëherë kur çdo
punë,thënie apo qëllim bëhet vetëm për hirë të Allahut.Kjo është
feja e vërtetë, feja e Profetit Ibrahim(paqja qoftë mbi të), ndjekja e së
cilës është detyrë për qdo musliman, pasi ky është realiteti dhe
thelbi i Islamit, përveq të cilit Allahu nuk pranon asnjë fe tjetër:”E
kush kërkon fe tjetër përveç Islamit, atij nuk do ti pranohet(ajo
fe)dhe në botën tjetër ai do të jetë prej të humburve”(Ali Imran
85). Nga sa përmendëm më sipër arrijmë në përfundimin se midis
shirkut të madh e të vogël ekzistojnë ndryshimet e mëposhtme:
1. Shirku i madh e nxjerr njeriun nga Islami, ndërsa shirku i vogël
nuk e nxjerr njeriun nga Islami.
2. Personi që kryen shirkun e madh, nese vdes pa u penduar, do të
jetë përgjithmonë në zjarrin e Xhehenemit, ndërsa personi që e
kryen shirkun e vogël, edhe nëse hyn në zjarr nuk do të qëndrojë
atje përgjithmonë.
3. Shirku i madh i fshin të gjitha punët e mira , ndërsa shirku i
vogël fshin vetëm punën me të cilën është i përzier.

Kufri-Mosbesimi
a) Perkufizimi i tij - Fjala El-Kufr ne gjuhën arabe ka kuptimin e
mbylljes dhe mbulimit, kurse ne terminologjine islame, kufri eshte
e kunderta e imanit.
b) Llojet e tij- Kufri ndahet ne dy lloje:
Lloji i pare: Kufri i madh:i cili largon nga mileti islam. Ai ndahet
ne pese lloje:
1. Kufri i pergenjeshtrimit: Argument per kete eshte fjala e Allahut
subhanehu ve teala: "Kush është më mizor se sa ai që shpif
gënjeshtër ndaj Allahut, ose përgënjeshtron të vërtetën pasi t'i
ketë ardhur ajo? Po, a nuk është Xhehennemi vend për
jobesimtarët"(El-Ankebut:68)
2. Kufri i refuzimit dhe mendjemadhësia me vërtetim: Argument
për këtë është fjala e Allahut subhanehu ve teala:"E kur u thamë
engjëjve: përuluni (bini në sexhde) Ademit, ata menjëherë iu
përulën, me përjashtim të iblisit (djallit). Ai rrefuzoi dhe u
mbajtë në të madh dhe u bë pabesimtar".(El-Bekare 34)
3. Kufri i dyshimit (i supozimit): Argument për këtë është fjala e
Allahut subhanehu ve teala: Dhe ai hyri në kopshtin e vet (e me
besimtarin për dore), po duke qenë dëmtues i vetës (duke mos
besuar dhe duke u krenuar) tha: "Unë nuk mendoj se zhduket
kjo kurrë!" Dhe nuk besoj se do të ndodhë kijameti, (dita e
gjykimit), por nëse bëhet që të kthehem te Zoti im, padyshim
do të gjej ardhmëri edhe më të mirë se kjo.Atij ai shoku ivet
(besimtari) itha - duke e polemizuar atë -: "A e mohove Atë që
të krijoi ty nga dheu, pastaj nga një pikë uji, pastaj të bëri njeri
të plotë?"(El-Kehf:35-37)

4. Kufri i nifakut (dyftyrësisë): Argument për këtë edhe fjala e
Allahut subhanehu ve teala: "Ngase ata besuan (me gojë) e pastaj
mohuan, andaj zemrat e tyre u mbyllën dhe ata nuk kuptojnë.”
(El-Munafikun:3)
Lloji i dytë: Është kufri i vogël që nuk të nxjerr nga populli islam.
Ai është kufri veprues (praktik) që janë gjynahet ku në Kuran dhe
Sunnet janë quajtur kufr, por që nuk kanë arritur shkallën e kufrit të
madh, sikurse është p.sh. kufri i mirësive (mohimi i begative të
Allahut, subhanehu ve teala) i përmendur në fjalën e Allahut
subhanehu ve teala: "Allahu sjell si shembull një fshat
(vendbanim) që ishte i sigurt dhe i qetë, të cilit i vinte furnizimi
nga të gjitha anët me bollëk, kurse ata (banorët) i përbuzën të
mirat e Allahut...''(En-Nahl:112)
Lufta e muslimanit-është në të njejtën shkallë e përmendur ne
fjalën e Muhamedit salAllahu alejhi ve selem:"Sharja e muslimanit
është fusuk (mosrrespekt ndaj Zotit, kurse të luftosh kundër tij është
kufr'' dhe fjala e tij: ''Mos u ktheni pas meje (pas vdekjes time)
pabesimtare ti mëshoni njërit tjetrit (me shpata)''.
Betimi në dikë tjetër veç Allahut, subhanehu ve teala, është në të
njejtën shkallë, sepse Muhamedi salAllahu alejhi ve selem tha: ''Ai
që betohet në diç tjetër,përveç Allahut,subhane ve teala ,ka bërë
kufr ose shirk''. Allahu subhanehu ve teala e quajti vepruesin e
gjynahit madh besimtarë. Ai tha: ''O ju që besuat, u është bërë
obligim gjurmimi për dënim për mbytje.''(El-Bekare:178)
Vrasësin Allahu subhanehu ve teala, nuk e nxori nga atë qe
besuan dhe e bëri vëlla të përgjegjësit për hakmarrje në vrasje, e
tha: Kurse atij që i falet diçka nga vëllau i vet atëherë ajo le të
përcillët (e atij që e fal) kuptueshëm.(El-Bekare:178) Këtu pa
dyshim është vllazëria e fesë. Allahu subhanehu ve teala thotë:
"Nëse dy grupe besimtarësh tentoj në të luftojnë ndërmjet vete,
ju pajtoni ata...'' Dhe deri tek fjala e Tij: "S'ka dyshim se
besimtarët janë vëllezër, pra bëni pajtim ndërmjet vëllezërve
tuaj." (Huxhurat 9-10)

Paraqitja e përmbledhur e dallimeve, mes kufrit te madh dhe
kufrit te vogël
1. Kufri i madh largon nga mileti islam dhe i shkatërron veprat e
mira, kurse kufri i vogël nuk largon nga mileti islam dhe nuk
shkatërron veprat e mira, por i pakëson ato dhe atë sipas madhësisë
së tij dhe vepruesi i tij i nënshtrohet qortimit.
2. Kufri i madh shpie njeriun ne zjarr përgjithmonë,kurse vepruesi i
kufrit te vogël nëse hyn në Xhehenem, nuk qëndron aty
përgjithmonë. Gjithashtu, Allahu, subhane ve teala, mund t'ia falë
atij , kështu qe nuk hyn ne Zjarr.
3. Kufri i madh lejon gjakun dhe pasurinë, kurse kufri i vogël nuk
lejon ato.
4. Kufri i madh detyron armiqësinë e sinqertë mes vepruesit te tij
dhe besimtarëve. Nuk i lejohet besimtarëve ta duan dhe shoqërojnë
atë edhe nëse është njeriu më i afërm i tij. Kurse kufri i vogël nuk e
pengon dashurinë, por vepruesi i tij duhet dashur dhe shoqëruar
sipas masës së imanit te tij dhe urrehet armiqësohet sipas masës së
mosrespektit të tij (ndaj Allahut subhanehu ve teala)20
Kuptimi i dëshmisë "La ilahe il lAllah"
Nuk meriton askush në tokë dhe në qiell të adhurohet me të drejtë
përveç Allahut, i cili është Një i pashoq. Ngase adhurimet e kota
janë të shumta, por adhurimi i vërtetë është vetëm për Allahun.
Allahu i Madhëruar thotë : “Kjo ngase Allahu është Ai i vërteti
dhe ajo që lusin ata pos Tij është e kotë. Vërtet, Allahu është i
larti, i madhi.” (Sure el-Haxhxh, ajeti 62). Kjo dekleratë nuk e ka
kuptimin ”nuk ka krijues tjetër përveç Allahut”, si mendojnë disa
20 Teuhidi-Shejh Salih el-Feuzan

injorantë, ngase jobesimtarët Kurejshitë, të cilëve u qe dërguar
Muhammedi, alejhi selam, pranonin atë se Allahu është Krijues,
mirëpo ata mohonin që të adhuronin vetëm Allahun një dhe ta
përkufizonin adhurimin vetëm ndaj Tij. Allahu i Lartmadhëruar
thotë, duke i përshkruar thëniet e tyre në Kuran: “A mendon
(Muhamedi) t’i shndërrojë zotat në një Zot? Vërtet kjo është
shumë e çuditshme.” (Sad, ajeti 5).
Politeistët e kishin kuptuar shumë mirë domethëniën e kësaj fjale
dhe enkas për këtë arsye ata mohonin këtë realitet, sepse
përndryshe do t’u shkonte huq ajo që kishin adhuruar me qindra
vite. Mu për këtë arsye i luftoi ata Muhmmedi, alejhi selam, derisa
dëshmuan se nuk meriton askush të adhurohet përveç Allahut, dhe
praktikuan ashtu si duhet njësinë ndaj Tij, i cili është një dhe pa
rival. Ky besim i vërtetë e bën të kotë adhurimin e adhuruesve të
varreve dhe të ngjashmen me këtë, të cilët mendojnë se “La ilahe
ilallah” ka kuptimin se Zoti ekziston, Ai është Krijues, Fuqiplotë
për çdo gjë, etj, dhe se kush beson në këtë vetëm se ka vërtetuar
teuhidin e duhur, e pastaj le të bëjë ç’të dojë në të shoqëruarit
Allahut në adhurim, si dhe në kërkimin e ndihmës nga tjetërkush
pos Allahut, duke u ofruar te ta me betime, therrje të kurbaneve për
ta, të sillurit rreth varreve në shenjë adhurimi, etj.
Dallimi mes adhuruesve të varreve të kohës së sotme dhe
politeistëve të kohës së injorancës, është se politeistët e atëhershëm
po që se e pranonin vetëm adhurimin e Allahut, ata e braktisnin çdo
lloj adhurimi krahas Tij, për dallim nga këta adhurues të varreve, të
cilët për fat të keq thonë “La ilahe il lAllah” mirëpo këtë e
kundërshtojnë me lutjen që ua bëjnë varrezave apo njerëzve të
mirë, etj. Dhe fatkeqësi më e madhe është se Ebu Xhehli dhe Ebu
Lehebi (dy politeistë të njohur të kohës së Pejgamberit) kanë qenë
më të ditur për kuptimin e fjalës “La ilahe il lAllah” se këta të
mjerë.Janë transmetuar edhe shumë hadithe (fjalë të pejgamberit),
që aludojnë më qartë se kuptimi i fjalës “La ilahe il lAllah” është
njësimi i adhurimit për Allahun, të pastër nga çdo lloj adhurimi
tjetër. E njësia e Allahut në adhurim është udhëzimi i plotë dhe feja
e vërtetë, me të cilën Allahu i dërgoi të dërguarit e Tij dhe shpalli

Librat e Tij. Mirëpo thënia e njeriut, ”La ilahe il lAllah”, duke mos
ia ditur kuptimin dhe duke mos vepruar sipas kërkesave të saja, apo
pretendimi i tij se ai i përket teuhidit dhe është nga pasuesit e tij,
mbjell dyshimin se ky njeri një ditë, adhurimin që i takon vetëm
Allahut do ta bëjë për dikë tjetër pos Tij.
Ibën Rexhebi (Allahu e mëshiroftë!) thotë: ”Në qoftëse e vërteton
zemra kuptimin e fjalës “La ilahe ilallah” me sinqeritet, Allahu do
ta forcojë në adhurimin e Tij, duke ia mundësuar më pastaj njohjen
e madhështisë së Allahut dhe respektit ndaj Tij, frikën dhe shpresën
në Të dhe mbështetjen te Ai në çdo gjë dhe duke larguar nga kjo
çdo lloj adhurimi të kotë ndaj krijesave që njollos adhurimin e
vërtetë. Dhe kur robi e arrin (adhuruesi i Allahut) këtë shkallë,
atëherë nuk do të mbetet tek ai asnjë dëshirë a punë e që të mos e
ketë bërë për Allahun dhe kënaqësinë e Tij, duke mohuar kjo zemër
e shëndoshë më pas çdo epsh dhe dëshirë të shpirtit dhe cytjet e
shejtanit.”Andaj kush e do dikë dhe e respekton atë, duke urrejtur
dhe shoqëruar vetëm për hir të tij, ai është adhuruesi i tij, ngase i
sinqerti nuk e do dhe urren askë, e as që shoqëron dhe braktisë
askë, vetëm se për hir të Allahut. Mirëpo, përsa i përket këtij të
parit, i adhuruari i tij është epshi, ashtu sikurse thotë Allahu i
Lartmadhëruar në Kur’an: ”A e ke parë atë i cili e ka zgjedhur si
Zot të tij epshin dhe dëshirën e tij” (Sure el-Furkan, ajeti i 43)
- Vlerat dhe mirësitë e thënies së sinqertë La ilahe il
lAllah e quajtur kelimetul ihlas
Fjala e sinqertë (dëshmia se nuk ka të adhuruar tjetër me meritë pos
Allahut) përmbledh në vete shumë mirësi, mirëpo këto të mira dhe
dobi nuk arrihen me një shqiptim të thjeshtë të saj dhe duke mos
punuar me të, por këto i arrin ai që e thotë me bindje të fortë duke
besuar dhe duke punuar me të. Nga mirësitë dhe vlerat e saja më të
larta janë: Allahu i Lartmadhëruar ia ka ndaluar zjarrit djegien e
atij i cili thotë këtë duke patur qëllim me këtë thënie Fytyrën dhe
kënaqësinë e Allahut.Transmeton Itbani, radijallahu anhu (Allahu
qoftë kënaqur me të), se Muhammedi, alejhi selam, ka

thënë:”Vërtet, Zoti ia ka ndaluar zjarrit (djegien) e atij i cili thotë
La ilahe il lAllah, duke pasur për qëllim Fytyrën e Allahut”
(Transmeton Buhariu dhe Muslimi). Mirëpo, disa njerëz nuk e thonë
këtë thënie vetëm se për shkak të frikës që i kaplon ata që të mos
sprovohen me momentin e vdekjes, e të shpëtojnë nga mëkatet e
tërë jetës së tyre, për shkak të moskujdesit të tyre ndaj urdhërave
dhe ndalimeve të Allahut të Lartmadhëruar, apo disa që e kanë së
paku traditë dhe zakon. Mirëpo, sido që të jetë, këtyre personave ky
besim nuk ua ka kapluar zemrat e tyre me sinqeritet në këtë thënie.
Shumica e njerëzve që sprovohen në çastin e vdekjes para daljes së
shpirtit të tyre, janë ata të cilët harrojnë Zotin gjatë jetës së tyre, e
pastaj në momentin e vdekjes e përkujtojnë, dhe vetëm në ato
çaste. Personi që e thotë këtë dëshmi me sinqeritet të plotë dhe
bindje të paluhatshme, nuk vepron shumë mëkate për arsye se
sinqeriteti dhe bindja arrijnë piedestalin dhe bëjnë që Allahu të jetë
tek ai më i dashur se çdo gjë në këtë botë, duke mos mbetur në
zemrën e tij asnjë urrejtje për atë çka ka ndaluar Ai, e mu këta
Allahu do t’i shpëtojë nga zjarri i xhehennemit edhe nëse kanë
pasur mëkate më herët, sepse i tërë ky besim, pendim, sinqeritet,
bindje dhe dashuri e plotë për Allahun fuqiplotë që posedon ky
njeri, e anulojnë çdo mëkat ashtu sikurse e anulon drita e mengjesit
errësirën e natës.
- Kushtet e fjalës La ilahe il lAllah
Dëshmia la ilahe il Allah ka dy shtylla:
1. Mohimin
2. Pohimin
Kur njeriu thotë: “La ilahe” (nuk ka të adhuruar), atëherë ka
mohuar të gjitha adhurimet dhe besimet tjera pos Allahut, ndërsa
kur thotë: ”Il-lAllah” (përveç Allahut), atëherë ka pohuar dhe
pranuar adhurimin dhe besimin e vetëm, besimin në Allahun e
Lartmadhëruar i cili është Një dhe pa ortak. Dijetarët islamë në të

kaluarën, si dhe në kohën e tashme, na bëjnë me dije se kjo fjalë
apo dëshmi ka shtatë kondita, pa realizimin e të cilave nuk mund të
plotësohet kuptimi dhe jetësimi i plotë i saj. Qëllimi i këtyre
kushteve nuk është vetëm mësimi përmendwsh i tyre në mënyrë që
të thuhen ashtu pa kuptim dhe duke mos e ditur qëllimin e tyre.
Këto kushte janë:
1. Dituria, domethënë posedimi i diturisë mbi dëshminë islame,
nisur nga dy konditat e saj, pastaj rreth asaj se çka kërkon kjo
dëshmi për ta punuar apo jetësuar në jetë. Kur njeriu arrin njohjen
dhe diturinë se vërtet Allahu i Lartmadhëruar është i merituari i
vetëm për adhurim dhe çdo adhurim pos Tij është i kotë dhe punon
më pas me këtë, atëherë e ka njohur kuptimin e vërtetë të kësaj
dëshmie. Mirëpo në qoftëse nuk di se duhet adhuruar vetëm
Allahun, duke menduar se lejohet adhurimi i tjetërkujt pos Tij,
atëherë nuk e ka njohur kuptimin e saj të vërtetë. Allahu thotë në
Kur’an: “Atëherë dije se nuk meriton të adhurohet askush
tjetër pos Allahut. Kërko falje për mëkatin tënd…” (Sure
Muhammed, ajeti 19). Gjithashtu thotë Allahu: “Ata që adhuruan
pos Tij nuk mund të ndërmjetësojnë, përveç kush dëshmoi të
vërtetën, e ata e dinë” (Sure ez-Zuhruf, ajeti 86), d.m.th e dinë se
kur kanë dëshmuar “la ilahe il-lallah”, kanë dëshmuar me bindje të
plotë dhe zemër të sinqertë.
2. Bindja- Kjo konditë ka për qëllim që kur të thuhet dëshmia, ajo
duhet të thuhet me bindje derisa të pushojë zemra në të, duke
larguar çdo lloj dyshimi që mund të lindë si pasojë e cytjeve të
djajve njerëz dhe xhinnë, por duhet të thuhet me bindje të plotë dhe
ngulitje në të, d.m.th me bindje të zemrës duke besuar vërtetësinë
për atë çka thua se Allahu është merituesi absolut për adhurim dhe
çdo gjë tjetër pos kësaj është e kotë. E në qoftëse dyshon si p.sh.: të
thuash unë besoj se Allahu është i vetëm, mirëpo nuk e di se për
çfarë arsye të mos adhurohet dikush tjetër; atëherë dije se thënia e
dëshmisë nga ti nuk është e dobishme, ngase Allahu i
Lartmadhëruar në Kur’an thotë: “Besimtarë janë vetëm ata që i

besuan Allahut dhe të dërguarit të Tij, e mandej nuk dyshuan”
(Sure el-Huxhurat, ajeti 15).
3. Pranimi- Kjo konditë kërkon nga thënësi i dëshmisë që të
pranojë çdo gjë që përmban në vete kjo dëshmi, si p.sh. të pranojë
çdo gjë që ka lajmëruar Allahu dhe i dërguari i Tij Muhammedi,
alejhi selam, prej gjërave jo të dukshme, si dhe për ato që ndodhin
në të ardhmen me një pranim të plotë dhe të padyshimtë në asgjë,
duke mos refuzuar apo tallur me asnjë citat të Kur’anit ose të
Muhammedit, alejhi selam, e as të komentojë citatet e Kur’anit dhe
ato të Muhammedit, alejhi selam, nga mendja e tij apo të
shtrembërojë kuptimin e vërtetë të ndonjë citati, sepse Allahu i
Lartmadhëruar ka ndaluar një gjë të tillë duke thënë: “Thuani i
besuam Allahut dhe asaj çka është zbritur për ne” (Sure el-
Bekare, ajeti 136). E kundërta e pranimit është refuzimi, sepse
vërtet ka njerëz që dinë kuptimin e dëshmisë dhe është i bindur në
atë çka përmban ajo, mirëpo refuzon atë me mendjemadhësi dhe
zili. Thotë Allahu i Lartëmadhëruar: “Ne e dimë se ty të brengosë
ajo që thonë, e ata nuk të përgënjeshtrojnë ty, por ata mizorë
refuzojnë argumentet e Allahut” (Sure el-En’am, ajeti 33).
Gjithashtu në refuzim hyn edhe kundërshtimi i normave të sheriatit
dhe i kufijve të tij, si dhe urrejtja e atyre normave. Thotë Zoti i
Lartmadhëruar në Kur’an: “O ju që besuat, hyni në islam
tërësisht” (Sure el-Bekare, ajeti 208).
4. Nënshtrimi- Domethënë nënshtrimi në kërkesat e kësaj dëshmie
dhe të islamit përgjithësisht dhe dorëzimi me punë. Thotë Allahu
në Kur’an:“Pendohuni të gjithë tek Zoti i juaj dhe dorëzojuni
Atij” (Sure ez-Zumer, ajeti 54). Gjithashtu edhe të nënshtruarit dhe
të dorëzuarit ndaj çdo gjëje e cila ka ardhur prej Muhammedit,
alejhi selam, duke praktikuar porositë e tij, pa ndonjë
shpirtngushtësi ose refuzim në këtë aspekt, për arsye se kur njeriu e
di kuptimin e dëshmisë islame dhe është i bindur në të, mirëpo nuk
është i nënshtruar dhe dorëzuar kërkesave fetare, atëherë nuk ka
dobi pranimi dhe shqiptimi i saj, ngase mosnënshtrim është lënia e
të gjykuarit me normat e islamit.

5. Vërtetësia- Vërtetësia në Allahun - dhe kjo nuk arrihet vetëm se
atëherë kur njeriu është besnik në besimin e tij dhe në fenë e tij, e
kur të jetë kështu, ai patjetër do të vërtetojë çdo gjë që ka ardhur
nga Zoti në Kur’an dhe nga Muhammedi, alejhi selam, në sunnetin
(traditën) e tij. Vërtetësia, pra, është esenca e fjalës, dhe nga
vërtetësia është edhe përpjekja në të respektuarit e Allahut dhe
ruajtjes së vetvetës nga tejkalimi i kufijve të Tij. Thotë Zoti në
Kur’ an: ”O ju që besuat, kini frikë Allahun dhe jini me të
drejtit” (Sure et-Teube, ajeti 119). E kundërta e vërtetësisë është të
gënjyerit, sepse kur njeriu është gënjeshtar në imanin (besimin) e
tij, ai nuk konsiderohet besimtar por hipokrit, edhe nëse e thotë
dëshminë me gjuhën e tij, dhe si i tillë nuk do të shpëtojë nga
dënimi i Allahut.
6. Sinqeriteti- Sinqeriteti është pastrimi i veprave nga çdo lloj
shirku me qëllim të pastër për Zotin, meqë qëllimi i muslimanit me
fjalët dhe veprat e tij duhet të jetë Fytyra e Allahut dhe arritja e
kënaqësisë së Tij, e jo sy-e-faqësia apo interesi personal ose ruajtja
e ndonjë posti a pozite të punës, apo për shkak të ndonjë medhhebi
apo fraksioni, e që t’u nënshtrohet atyre pa udhëzim nga Zoti.
Thotë Allahu në Kur’an: ”Vëni re! Vetëm Allahut i takon
adhurimi i sinqertë” (Sure ez-Zumer, ajeti 3). Gjithashtu thotë:
”Dhe nuk janë të urdhëruar vetëm se që të adhurojnë Allahun
sinqerisht.” (Sure el-Bejine, ajeti 5). E kundërta e sinqeritetit është
hipokrizia, që është të pasurit për qëllim me vepra dhe fjalë të tij
shikimin dhe lavdërimin e njerëzve, jo arritjen e kënaqësisë së
Allahut. Ne qoftëse robi e humb sinqeritetin, atëherë dëshmia nuk i
bën dobi.
Allahu në Kuran thotë: ”Ne i kthehemi veprës që e bëjnë ata dhe
e bëjmë atë hi e pluhur” (El-Furkan, ajeti 23). Domethënë se nuk
i bën dobi asnjë punë apo vepër e punuar jo për Allahun, për arsye
të humbjes së sinqeritetit. S’ka dyshim se Allahu nuk fal mëkatin
që t’i përshkruhet Atij shok, e përpos këtij e fal kë të dojë, për çka
edhe thotë në Kur’an: ”Kush i përshkruan Allahut shok, ai ka
trilluar një mëkat të madh” (Sure en-Nisa, ajeti 48).

7. Dashuria ndaj kësaj fjale- Dashja e shehadetit dhe çdo gjëje
tjetër që kjo dëshmi përmban në vetën e saj, pikësëpari duke e
dashur Allahun dhe të dërguarin e Tij, Muhammedin, alejhi selam,
duke paraprirë dashuria ndaj tyre para çdo gjëje tjetër. E dashja e
Allahut është madhërimi i Tij dhe lartësimi i Tij, frika dhe shpresa
në Të, gjithashtu paraprirja e çdo gjëje që shkakton kënaqësinë e
Tij, p.sh.: të urrehen mosbesimtarët dhe mosbesimi i tyre për shkak
të urrejtjes së Allahut që është mbi ta, pastaj urrejtja e mëkateve
dhe amoralitetit të tyre, etj.Argument për dashurinë e tij ndaj
Allahut dhe Muhammedit, alejhi selam, është nënshtrimi ndaj
Allahut dhe pasimi i Muhammedit, alejhi selam, në çdo gjë. Thotë
Allahu i Lartmadhëruar: ”Thuaj, nëse e doni Allahun, atëherë
më pasoni mua që Allahu t’ju dojë dhe t'jua fal mëkatet tuaja,
se Allahu është që fal shumë dhe mëshiron shumë” (Sure Ali-
Imran, ajeti 31).E kundërta e kësaj është urrejtja e kësaj dëshmie
dhe kërkesave të saja ose dashja e dikujt tjetër krahas Zotit. Zoti
thotë në Kur’an: ”Këtë për shkak se ata urrejtën atë që e zbriti
Allahu, prandaj atyre ua zhdukë veprat” (Sure Muhammed,
ajeti 9). Ajo çka e kundërshton këtë konditë është edhe urrejtja e
Muhammedit, alejhi selam, të shoqëruarit e armiqve të Zotit dhe të
armiqësuarit me njerëzit e devotshëm dhe të mirë.
- Kushtet e pjesës së dytë të dëshmisë Islame “ve enne
Muhameden rasulullah”
Këto kushte janë:
1. Besimi me zemër në shpalljen e tij dhe pranimi i saj
2. Shqiptimi me gjuhë i këtij besimi.
Argument i këtyre dy konditave është thënia e Lartëmadhëruarit:
“Besimtarë janë vetëm ata që i besuan Allahut dhe të dërguarit
të Tij, e mandej nuk dyshuan.” (El-Huxhurat, ajeti 15).

Dhe thënia e Allahut: ”Këto janë argumentet e Allahut që po t’i
lexojmë ty me saktësi, e s’ka dyshim se ti je prej të dërguarve.”
(Sure el-Bekare, ajeti 252).
3. Pasimi i tij duke punuar me çdo gjë që të vërtetë që ka urdhëruar
ai dhe të larguarit nga çdo e kotë që ka ndaluar ai. Thotë Allahu i
Lartëmadhëruar: ”Thuaj: (Muhamed) Nëse e doni Allahun,
atëherë më pasoni mua që Allahu t’ju dojë dhe t’jua fal
mëkatet tuaja, se Allahu është që fal shumë, mëshiron shumë.”
(Sure Ali imran, ajeti 31).
Allahu azze ve xhel-le thotë: "Mëshira Ime ka përfshirë çdo gjë.
Atë (mëshirën Time) do ta caktoj për ata të cilët u ruhen
(mëkateve), e japin zeqatin dhe për ata që në argumentet Tona
janë të bindur; ata të cilët e pasojnë të dërguarin
(Muhamedin), pejgamberin arab (që nuk shkruan e as nuk
lexon), të cilin e gjejnë të cilësuar në Tevrat dhe Inxhil…” (El-
A’raf, ajeti 156,157).
Allahu i Lartëmadhëruar thotë: ”…Pra besoni në Allahun dhe të
dërguarin e Tij, pejgamberin e pashkolluar, që beson Allahun
dhe fjalët e Tij; pasoni rrugën e tij që ta gjeni të vërtetën.”
(Sure el-A’raf, ajeti 158).
4. Vërtetimi i çdo gjëje që ka lajmëruar ai, nisur nga urdhërat,
ndalimet, gjërat e padukshme të kaluara dhe ato që do të ndodhin
në të ardhmën etj. Allahu i Lartëmadhëruar thotë: ”… atë çka jua
jep i dërguari, merreni; atë çka ai jua ndalon, largohuni prej
saj…” (Sure el-Hashr, ajeti 7). Transmeton ebu Seid el-Hudri,
radijallahu anhu, se Muhammedi, alejhisselam, ka thënë: ”A nuk
më besoni, përderisa unë jam i vërtetuar nga Ai që është në qiell?
Mua më vie shpallja në mengjes e mbrëmje.” (Transmeton Buhariu,
hadithi 4094 dhe Muslimi, hadithi 1064).
5. Dashja e tij më shumë se çdo gjë tjetër. Thotë Enes ibn Maliku
radijallahu anhu: Ka thënë i dërguari i Allahut: ”Nuk ka besuar
askush prej jush përderisa të mos jem tek ai më i dashur se prindi i

tij, fëmiu i tij, dhe njerëzit tjerë në përgjithësi.” (Transmeton Buhariu,
hadithi 15 dhe Muslimi, hadithi 44).
Transmeton Ebu Hurejra, kënaqësia e Allahut qoftë mbi të, se
Muhammedi, alejhisselam, ka thënë: ”Pasha Atë, në dorë të së cilit
është shpirti i im, nuk ka besuar askush prej jush përderisa të mos
jem tek ai më i dashur se prindi dhe fëmiu i tij.” (Transmeton
Buhariu, hadithi 14).
Transmeton Abdullah ibn Hishami duke thënë: Ishim me të
dërguarin e Allahut (paqja dhe shpëtimi i Allahut qofshin mbi të), e
ai e kishte kapur dorën e Umerit dhe Umeri i tha: O i dërguari i
Allahut, vërtet ti je më i dashur tek unë se çdo kush përveç vetës
time. I tha atij Muhammedi, alejhissealm; ”Jo. Pasha Allahun, në
dorën e të Cilit është shpirti im, përderisa të jem më i dashur se
vetvetja yte.” I tha Umeri:”Vërtet, pasha Allahun, tani je tek unë
më i dashur se vetvetja ime.” Atëherë Muhammedi, alejhisselam
tha:“Tani, O Umer.” (d.m.th se tani t’u plotësua besimi).
(Transmeton Buhariu, hadithi 6257).
6. Paraprirja e fjalës së tij para fjalës së çdokujt tjetër, pa marrë
parasysh se kush është ai, dhe të punuarit me sunnetin e tij. Thotë
Allahu në Kur’an:”O ju besimtarë, mos bëni asgjë para (se të
orientoheni në udhëzimet e) Zotit dhe të të dërguarit Tij. Kini
kujdes Allahun, se me të vërtetë Ai dëgjon të gjitha dhe i di të
gjitha.” (Sure el-Huxhurat, ajeti 1).
7. Respektimi dhe nderimi i tij si dhe madhërimi i çdo gjëje me të
cilën ka ardhur ai nga Zoti i Lartëmadhëruar, që është Kur’ani dhe
Sunneti. E kjo nuk arrihet vetëm se kur punohet me këto dy
burime, dhe dashja e tyre mbi të gjitha. Thotë Allahu azze ve
xhel:”Ne të dërguam ty (Muhammed) dëshmitar, përgëzues dhe
qortues, që ju (njerëz) t’i besoni Allahut dhe të dërguarit të Tij
dhe ta përkrahni e ta respektoni atë, e (Allahun) ta madhëroni
për çdo mëngjes dhe mbrëmje.” (Sure el-Fet'h, ajeti 9).

- Kuptimi i pjesës së dytë të dëshmisë
“ve enne Muhameden resulullah”
Kjo pjesë e dëshmisë islame kërkon respektimin e Muhamedit,
alejhi selam, në atë që ka urdhëruar dhe të besuarit në atë çka ka
lajmëruar, dhe të larguarit nga ajo çka ai ka ndaluar, dhe që mos të
adhurohet Allahu përveç siç ka porositur ai. Çdo musliman
domosdo duhet të besojë dhe të vërtetojë konditat e kësaj dëshmie,
ngase nuk arrihet plotësimi i saj përderisa njeriu ta shqiptojë me
gjuhë dhe me bindje në zemër edhe këtë pjesë të dëshmisë.
Muhamedi, alejhi selam thotë: ”Kush më respekton mua, e ka
respektuar Allahun; kush më kundërshton mua vetëm se e ka
kundërshtuar Allahun” (Buhariu). Po ashtu ka thënë Muhamedi,
alejhi selam:”Kush shpik ndonjë gjë në çështjen tonë (fenë tonë) që
nuk është prej saj, ajo është e refuzuar” (Buhariu dhe Muslimi).
Dhe nga kërkesat e kësaj dëshmie është edhe që mos të besojë
njeriu se Muhamedi, alejhis selam, ka ortakllëk me Allahun në
krijimtari ose furnizim, apo sundim të gjithësisë, por të besojë se ai
është rob i cili nuk adhurohet dhe i dërguari i Allahut që nuk
përgënjeshtrohet, që nuk posedon dobi ose dëm për veten e tij ose
për të tjerët, përveç çka dëshiron Allahu i Lartmadhëruar.Allahu di
më së miri. Paqja dhe shpëtimi i Allahut qofshin mbi
Muhammedin, alejhi selam, mbi shokët e tij dhe mbi të gjithë ata
që e pasojnë atë deri në ditën e Gjykimit.21
21 Mburoja.Net

Dashuria ndaj Muhamedit sal-lAllahu alejhi ue sel-lem22
Dashuria ndaj të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem.
Është një nga themelet e mëdha të besimit. Besimi varet nga të
ekzistuarit e kësaj dashurie.Muslimani nuk do të jetë nga grupi i
shpëtuar përderisa i Dërguari i Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-
lem, nuk bëhet më i dashur nga vetvetja e tij, madje edhe nga të
gjithë njerëzit e tjerë.Për këtë qëndrim ekzistojnë një varg
argumentesh nga Kurani dhe Sunneti. Allahu subhanehu ue teala
thotë:" Thuaj (o i dërguar): “Në qoftë se etërit tuaj, vëllezërit
tuaj, bashkëshortet tuaja, farefisi juaj, pasuria që e fituat,
tregëtia që frikoheni se do të dështojë, vendbanimet me të cilat
jeni të kënaqur, (të gjitha këto) janë më të dashura për ju se
Allahu, se i dërguari i Tij dhe se lufta për në rrugën e Tij,
atëherë, pritni derisa Allahu të sjellë vendimin e Tij. Allahu
nuk vë në rrugën e drejtë njerëzit e prishur." Et-Teube, 24.
El-Kadi Ijadi rahimehullah, duke argumentuar në lidhje me këtë
çështje thotë: "Kjo do të ishte e mjaftueshme si nxitje, tërheqje të
vërejtjes dhe argument për obligueshmërinë e dashurisë ndaj të
Dërguarit të Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, si dhe për
madhështinë e rëndësisë së tij (si i Dërguar nga Allahu), meritën që
ai të jetë i dashur, sepse Allahu subhanehu ue teala, e mallkoi atë
për të cilin pasuria, familja dhe fëmijët bëhen më të dashur se
Allahu subhanehu ue teala dhe i Dërguari i Tij. Ai shprehu
kanosjen, e pastaj në fund të ajetit i shpall për mëkatarë dhe
njëkohësisht i lajmëron se të atillët kanë lajthitur dhe se nuk janë të
udhëzuar". (Esh-Shifa, 2/18).
Allahu në Kuranin Fisnik ka thënë: "I Dërguari i Allahut është
më afër për besimtarët se vetja e tyre.". Ky ajet na lajmëron për
pozitën e të Dërguarit të Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, në
22 Kjo temë është marrë nga libri: Dashuria ndaj të Dërguarit të Allahut sal-
lAllahu alejhi ue sel-lem, ndërmjet përcjelljes së sinqertë dhe risive-
Abdurreuf Muhammed Uthman

mesin e besimtarëve, ashtu siç na tregon edhe për gjendjen në të
cilën duhet të qëndrojnë me të Dërguarin e Allahut sal-lAllahu
alejhi ue sel-lem.
Ibën Kajjimi rahimehullah, shpjegon se ky ajet është argument se
ai për të cilën i Dërguari i Allahut nuk është më i dashur se vetvetja
e tij, nuk llogaritet nga besimtarët. Më pas ai shpjegon se kjo
përparësi nënkupton dy gjëra:
1. I Dërguari Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, të jetë më i
dashur për njeriun se vetvetja e tij, sepse dhënia përparësi buron
nga dashuria....
2.Që njeriu në esencë të mos jetë gjykatës i vetvetes, por gjykatës i
tij të jetë Muhammedi sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, gjygji i të cilit
është më i madh se gjygji i feudalëve ndaj robërve ose gjygji i
prindërve ndaj fëmijës së vet. Transmeton Buhariu nga Ebu
Hurejre radiAllahu anhu, se Muhamedi sal-lAllahu alejhi ue sel-
lem, ka thënë: "Pasha Atë në dorën e të cilit është shpirti im,
askush nga ju nuk do të besoj përderisa unë nuk i bëhem më i
dashur se prindërit dhe fëmijët e tij"23
Transmetojnë Buhariu dhe Muslimi nga Enesi radiAllahu anhu, se
Muhamedi, sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, ka thënë: Askush prej
jush nuk do të besoj, përderisa unë nuk i bëhem më i dashur se
prindërit e tij, fëmijët e tij dhe nga gjithë njerëzit".24
Nga hadithet
që tregojnë për obligueshmërinë e dashurisë ekziston edhe një
hadith tjetër të cilin e transmeton Buhariu nga Abdullah Ibn
Hishami i cili ka thënë: "Ishim me të Dërguarin e Allahut sal-
lAllahu alejhi ue sel-lem e ai e mbante për dore Omer Ibn Hattabin
radiAllahu anhu, Ai të Dërguarit sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i
tha: O i Dërguari i Allahut ti je më i dashur nga gjithçka tjetër
përveç meje. Muhammedi sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, i tha: JO,
pasha Atë në dorën e të Cilit është shpirti im, përderisa nuk të
23 Buhariu, Kitabul Iman 1/10
24 Buhari, Kitabul Iman, 1/10; Muslimi, Kitabul Iman, 1/10.

bëhem më i dashur edhe se vetvetja yte. Omeri radiAllahu anhu,
tha: Tani, pasha Allahun, ti je më i dashur edhe se vetja ime.I
Dërguari sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, tha: Tani, o Omer!.25
Ky hadith shpjegon se muslimani nuk do të arrij thelbin e besimit
përderisa i Dërguari i Allahut,sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, nuk i
bëhet më i dashur edhe se vetvetja. Ky është kulminacioni në
dashuri, sepse atëher muslimani ngritet mbi ëndjet e shpirtit dhe
epsheve të tij, duke i dhënë përparësi dashurisë ndaj të Dërguarit të
Allahut sal-lAllahu alejhi ue sel-lem, nga dashuritë tjera.
Hasan el Basriu rahimehullah, ka thënë: "O biri i Ademit, mos u
mashtro me atë që thuhet se njeriu është me atë që e dashuron.
Kush dashuron ndonjë grup njerëzish dhe i përcjell gjurmët e tyre,
por nuk do të ju bashkangjitesh të ndershmëve përderisa nuk i
përcjell gjurmët e tyre, t'iu përmbahesh udhëzimeve të tyre, të
gdhish dhe të zë mbrëmja në rrugën e tyre, përderisa sinqerisht nuk
orvatesh të bëhesh si ata dhe të shkosh rrugës së tyre, madje dhe
nëse je i pakujdesshëm në ndonjë vepër. Masë është të jesh
këmbëngulës.Vallë, a nuk i ke vërejtur hebrenjtë, të krishterët dhe
ithtarët e ëndjeve të ulëta se si i dashurojnë të Dërguarit e tyre, por
ata nuk do të jenë me ta, sepse ju kundërvynë fjalëve dhe veprave
të tyre dhe shkuan rrugës tjetër. Ata do të hyjnë në Zjarr, e unë i
mbështetem Allahut.
25 Buhari, Kitabul Iman, 8/161

Kapitulli i dytë
Fillimi i shfaqjes së fraksioneve(sekteve)
Kurani i nderuar iu shpall të Dërguarit të Allahut (Paqja dhe
bekimi i Allahut qofshin mbi të!) për njëzet e tre vjet me radhë dhe
ai (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ua komunikonte atë
njerëzve, duke ua sqaruar atyre, derisa u plotësua feja dhe Mirësia
e Allahut, pastaj Allahu i Madhëruar e mori të Dërguarin e Tij
.Shokët e të Dërguarit (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!)
e dëgjonin Kuranin dhe e kuptonin domethënien e tij, pastaj
besonin në të dhe punonin sipas dispozitave të tij.
Nga gjërat me të cilat zbriti Kurani i ndershëm është njoftimi për
gjërat e fshehta si: njoftimi për Qënien e Allahut të Madhëruar si
dhe Cilësitë, Emrat dhe Veprat e Tij, njoftimi për botën tjetër, për
ngjarjet dhe tmerret e saj, për xhenetin dhe zjarrin si dhe për atë që
ka përgatitur Allahu në to prej shpërblimit dhe dënimit të Tij…Të
gjitha këto e të tjera si këto, shpalleshin në Kuran dhe i Dërguari
(Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) ua komunikonte ato
njerëzve, duke i sqaruar ato, ndërsa sahabët e tij i dëgjonin, i
kuptonin dhe besonin në to. Ky është realiteti në të cilin jetuan
sahabët (Allahu qoftë i kënaqur me ta!). Shoqëria e tyre ka qenë e
pastër dhe larg çdo devijimi apo rrëshqitjeje që mund të prekte
pastërtinë dhe kthjelltësinë e saj. Në fakt, disa devijime kërkuan të
ngrenë kokë në atë shoqëri, por ato u trajtuan në kohën e duhur, që
në djep dhe nuk u shfaqën më kurrë në këtë periudhë.
Në kohën e të Dërguarit (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi
të!) dikush prej sahabëve foli për kaderin (caktimin), por i Dërguari
(Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të!) u zemërua dhe i ndaloi
nga thellimi në të, ndërsa ata ndaluan veten përnjëherë nga kjo gjë.

Abdullah ibën Amër ibën el Asi (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!)
thotë: “ I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin
mbi të!) doli dhe i gjeti ata duke u grindur për caktimin e Allahut.
Dikush përmendte një ajet dhe dikush një ajet tjetër. Ai (Paqja dhe
bekimi i Allahut qofshin mbi të!) u skuq sikur të kishte plasur para
fytyrës së tij një kokërr shegë, pastaj tha: “A mos jeni urdhëruar
për këtë gjë? A mos jeni ngarkuar që të përplasni një pjesë të
Librit të Allahut me një pjesë tjetër të tij? Shihni atë për të
cilën jeni urdhëruar dhe kryejeni atë! Shihni atë nga e cila jeni
ndaluar dhe largohuni prej saj!”26
Ky hadith tregon se disa prej sahabëve u futën në çështjen e kaderit
në kohën e të Dërguarit (Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi
të!), por ajo polemikë ishte diçka aksidentale dhe nuk u përsërit më
prej tyre.Në kohën e Umer ibën el Hatabit (Allahu qoftë i kënaqur
prej tij!) u shfaqën tek-tuk disa gjëra të tilla, por u zhdukën shumë
shpejt. Përmendim këtu atë që ka ndodhur me Sabigun, i cili pyeste
për ajetet jo të qarta në Kuran (muteshabih), por Umeri (Allahu
qoftë i kënaqur prej tij!) e rrahu atë, derisa u pendua.
Transmeton El Lalikai me senedin e tij nga Sulejman ibën Jesar se
një burrë prej fisit beni temim, të cilin e quanin Sabig ibën Isël hyri
në Medine duke pasur me vete disa libra. Ai filloi të pyeste për
ajetet jo të qarta të Kuranit. Kjo gjë i shkoi në vesh Umerit (Allahu
qoftë i kënaqur prej tij!), i cili dërgoi që ta thërrasin, ndërkohë që
kishte bërë gati disa lëvore hurme për të goditur atë.
Kur ai hyri dhe u ul, Umeri i tha:
- Kush je ti?
-Unë jam robi i Allahut, Sabigu.
26 Senedi i këtij hadithi është hasen. E ka quajtur hasen El Albani në
shënimet e librit “El Mishkat”. Atë e transmeton Ibën Maxheh dhe Ahmedi
me disa rrugë, prej të cilave disa janë të saktë.

-Ndërsa unë jam robi i Allahut, Umeri. Pastaj u ngrit dhe filloi
ta godasë me lëvoret e thata. Vazhdoi ta godasë derisa e çau
dhe filloi t’i rridhte gjaku nëpër fytyrë.-Mjaft, o prijësi i
besimtarëve! Për Allahun, më iku ajo që kisha në kokë.”27
Me këtë përmbledhje bëhet e qartë pastërtia e atij brezi nga bidatet
dhe devijimet në akide dhe metodologji (menhexh). Ky brez
konsiderohet shembull i saktë, tek i cili duhet të hedhë vështrimin
muslimani në çdo kohë. Ky brez, është gjithashtu, baza origjinale,
mbi të cilën mbështeten pasuesit e sunetit dhe të xhematit për
kuptimin e Islamit dhe njohjen e tij. Ai që nuk i merr ata për
shembull dhe nuk e ndjek rrugën e tyre, ai është mbi një dërrasë të
kalbur, e cila është gati për t’u gremisur bashkë me të në zjarrin e
xhehenemit.
Nga viti (37-100 h.) e cila fillon nga mesi i pushtetit të Aliut
(Allahu qoftë i kënaqur prej tij!), u shfaqën kokat e bidateve. Kjo
për shkak të gjurmëve të mosmarrëveshjeve politike, me të cilat u
ndeshën sahabët (Allahu qoftë i kënaqur me ta!) në përpjekjet e
tyre.
Në kohën e tij (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!), u shfaqën
hauarixhët dhe shijat, dy grupe të kundërta me njëri-tjetrin. Njëri
grup e quan Aliun (Allahu qoftë i kënaqur prej tij!) kafir dhe e
mohon atë si udhëheqës të tyre, ndërsa grupi tjetër e mbështet dhe e
ndihmon atë. Më pas u shfaqën grupe të tjera si: kaderijet dhe
murxhijet, të cilat do t’i sqarojmë më pas. Në hyrje të shekullit të
dytë të hixhretit u shfaqën katër personalitete prej bidatçinjve,
çdonjëri prej të cilëve u bë kokë për në humbje dhe errësirë.
Këta të katërt ishin:
1.Uasil ibën Ata el Basri, i cili është themeluesi i grupit të
mutezilive (vdiq 131 h.).
27 Këtë ngjarje e ka përmendur El Lalikai në librin “Sherh esuli itikadi ehlis
suneti uel xhemaah”.

2.El Xhead ibën Dirhem (vdiq 124 h.).
3.El Xhehm ibën Safuan (vdiq 128 h.).
4.Mukatil ibën Sulejman (vdiq 150 h.)28
Dije – Allahu të mëshiroftë – se shtegu i cili do të garantojë
shpërblimin është një, e jo shtigjet e shumta, sepse Allahu ka
caktuar sukses vetëm për një grup .Ai tha,“Ky është grupi i
Allahut. Vërtet, grupi i Allahut është i suksesshëm.”
(Muxhadile, 22)Dhe Ai ka caktuar fitore vetëm për këtë grup – Ai
tha,“Dhe kushdo që e merr për mbrojtës Allahun, të Dërguarin
e Tij dhe Besimtarët, atëherë, vërtet, grupi i Allahut është i
suksesshëm.” (Ma’ide, 56) Pa marrë parasysh se sa shumë e
hulumtoni Librin e Allahut dhe Sunetin e të Dërguarit të Tij
(sallallahu alejhi ue selam), ju s’do të gjeni ndonjë gjë e cila e lejon
ndarjen e Umetit në grupe (xhemate), apo ndarjen e tij në parti
(ahzab) dhe blloqe, veçse kjo të jetë e dënueshme. Allahu i
lartësuar ka thënë,“Dhe mos u bëni sikur pabesimtarët, ata të
cilët u përçanë në fenë e tyre dhe u ndanë në grupe; secili grup
duke qenë i kënaqur me atë që kishte.” (Rum, 31-32)
Dhe si mundet Zoti ynë i Madhërishëm të afirmojë ndarje për
Umetin pasi që Ai e ka mbrojtur atë me Litarin e Tij dhe e ka liruar
Pejgamberin e tij nga kjo kur ai (Umeti) u bë i tillë (i ndarë); dhe
pasi që Ai e ka kërcënuar këtë (veprim),“Vërtet, ata të cilët e
përçanë Fenë e tyre dhe u ndanë, ti s’ke të bësh asgjë me ta.
Vërtet, çështja e tyre i takon Allahut, ata do të informohen për
atë që bënin.” (En’am, 159)
Prej Mu’avije ibn Ebi Sufjan i cili tha, “I Dërguari i Allahut
qëndroi mes nesh dhe tha, ‘Vërtet, para jush Njerëzit e Librit u
28 Rrugetepaqes.net, "Metoda e Selefeve ne trajtimin e fitneve"- Dr. Bledar
Karaj el Albani

ndanë në shtatëdhjetë e dy grupe, ndërsa kjo Fe do të ndahet në
shtatëdhjetë e tri grupe. Shtatëdhjetë e dy prej tyre do të jenë në
zjarr dhe një do të jetë në Parajsë, dhe ky është xhemati.”29
El-
Amir es-San’anij–rahimahullah – ka thënë, “Përmendja e numrit në
hadith nuk i përshkruan plotësisht ata të cilët janë të shkatërruar,
por kjo vetëm shpjegon shtrirjen e gjerë të rrugëve të devijuara dhe
degëve të tyre, në krahasim me rrugën e vetme të vërtetë. Kjo është
ajo çka dijetarët e Tefsirit (shpjegimit të Kur’anit) kanë përmendur
në lidhje me thënien e Allahut,“Dhe mos pasoni rrugë tjera,
meqë ato do t’ju ndajnë juve nga Rruga e Tij.” (En’am, 153)30
Shejhul-Islam Ibn Tejmije (v.728H) – rahimehullah – ka
thënë:“Feja e Muslimanëve është ndërtuar mbi pasimin e Librit të
Allahut, Sunetit të Pejgamberit të Tij (sallallahu alejhi ue selam)
dhe atë në çka Umeti është pajtuar. Pra, këto janë tri usulet (bazat)
e pagabueshme. Në çfarëdoqoftë që Umeti s’pajtohet, ateherë ajo i
referohet Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Kështu, nuk i takon askujt
që të vendosë një person për Umetin, dhe të thërret në rrugën e tij
dhe të formojë uela’ (dashuri, besnikëri dhe miqësi) dhe ‘eda
(armiqësi dhe urrejtje) të bazuar në të, përveç në Pejgamberin
(sallallahu alejhi ue selam). Dhe nuk duhet të vendosin ndonjë të
folur në bazë të së cilës ata formojnë uela dhe eda përveç të Folurit
të Allahut, dhe atë të Dërguarit të Tij, dhe atë në të çka Umeti është
pajtuar. Më saktë, kjo është praktikë e njerëzve të risisë (bidatit), të
cilët e vendosin një person apo një thënie me të cilën ata
shkaktojnë përçarje në Umet, duke formuar uela dhe eda bazuar në
atë thënie apo atribuim.” [Mexhmu’ul Fetaua (20/164) të Ibn
Tejmijes.]
Abdullah Ibn Mesudi ka thënë: Pejgamberi (sallallahu alejhi ue
selam) e tërhoqi një vijë dhe tha: “Kjo është Rruga e Drejtë.”
29 Sahi: Transmetuar nga Ahmed (4/102), Ebu Daud (nr. 4597), ed-Darimi
(2/241), et-Taberani (9/376, 884-885) dhe el-Hakim (1/28). Është bërë
autentik në Silsiletul-Ahadith-Sahi (nr.203).
30 Shtegu është një- nga shejh Abdul-Malik Ramadani el-Xheza’iri-
nëpërmjet www.mburoja.net

Pastaj ai tërhoqi vija në të djathtë dhe në të majtë, dhe pastaj tha:
“Këto janë rrugë tjera. Në secilën prej tyre është një djall që
thërret në të. Pastaj, ai tha: “Vërtet kjo është Rruga ime e Drejtë,
pra pasoni atë e mos pasoni rrugë tjera që do t’ju ndajnë nga
Rruga e tij.” (En’am 153) 31
Ky hadith dëshmon përmes tekstit të
tij se shtegu është një. Ibnul Kajjimi (v.751H) ka thënë, “Dhe kjo
është sepse shtegu i cili çon te Allahu është një,dhe kjo është ajo
për çka Allahu dërgoi të Dërguarit e Tij dhe i shpalli Librat e Tij,
dhe asgjë s’mund të çojë te Allahu përveç këtij shtegu. Dhe, edhe
sikur njerëzit të vinin nga çdo shteg, dhe ata të hynin nëpër secilën
derë, atëherë të gjitha këto shtigje do të pengoheshin dhe të gjitha
ato dyer do t’u mbylleshin atyre, përveç këtij shtegu, meqë ky është
ai i cili çon te Allahu.” 32
Dhe secili grup prej këtyre tarikateve
pretendojnë se janë në të vërtetën,mirëpo duhet ditur se hakku
është një,siç e cekëm edhe më lartë dhe rruga për të arritur tek
Allahu azze ve xhel-le duhet të jetë e argumentuar me Kur’an,
Sunnet dhe me ixhmanë (koncensusin) e sahabëve dhe ata dijetarë
që i pasuan në të mirë. [si Ebu Hanifeja, Shafiu, Maliku, Ahmedi e
dijetarë të tjerë që pasuan rrugën e sahabëve] Për të kuptuar më
hollësisht vlerën e të kuptuarit të Kur’anit dhe Sunnetit sipas
komentimit të sahabëve,do t’u lëmë me disa fjalë nga Imami i
madh i këtij shekulli Muhammed Nasirudin el-Albani,material i cili
është shkëputur nga kaseta me titull “Da’uetuna”:
(Thotë shejh Albani): Ka thënë Ibnul Kajjum el-Xheuziju: “Dija
është çfarë ka thënë Allahu,ka thënë I Dërguari I Tij dhe ajo që
kanë thënë sahabët..” Imam Ibnul Kajjum el Xheuziju, ia ka
bashkangjitur kështu,Kur’anit e Sunnetit edhe sahabet.A është kjo
bashkangjitje që ai i bëri Kur’anit dhe Sunnetit;opinion,ixhtihad,33
31 Hasen: Transmetuar nga Ahmed (1/435), en-Nesa’i (7/49) dhe të tjerët. Ky
hadith është bërë autentik nga Shejh Albani në Dhilalul-Xheneh (nr.16).
32 Et-Tefsirul-Kajim (f. 14-15)
33 Ixhtihad quhet nxjerrja e një norme të sheriatit nga ana e dijetarëve në
bazë të argumenteve përkatëse nga Kur’ani dhe Sunneti

apo thjesht një mendim i gabuar.Kjo sepse çdo njeri mund të
gabojë?! Përgjigja për këtë është se jo. Ky nuk është një mendim e
as ixhtihad i gabuar,por është mbështetur në Librin e Allahut dhe
Sunnetin e të Dërguarit të Allahut,sal-lAllahu alejhi ve sel-lem.Për
sa i përket Kur’anit,mund të përmendim fjalën e Zotit tonë në
Librin e Tij të Madhëruedhëm ku thotë: “E kush i kundërvihet të
Dërguarit pasi që i është bërë e qartë e vërteta DHE NDJEK
RRUGË TJETËR NGA AJO E BESIMTARËVE, Ne e lëmë në
atë që e ka zgjedhur dhe fusim në Xhehennem.Sa përfundim I
keq është ai.”(Nisa,115) Nuk mjaftohet Zoti ynë në këtë ajet-dhe
nëse do ta bënte do të kishte të drejtë-duke thënë:e kush i
kundërvihet të dërguarit pasi i është bërë e qartë e vërteta,ne e
lëmë në atë që ka zgjedhur…,porse tha për një arsye të madhe që
ne tani po nisim ta shpjegojmë dhe qartësojmë.Ai tha:”…dhe
ndjek rrugë tjetër nga ajo e besimtarëve…”
Ky ajet ju lutem që të ngulitet në mendjet e dhe zemrat tuaja e të
mos harrohet për asnjë çast prej jush,sepse në të ndodhet e vërteta
dhe e drejta ashtu siç ju po e shqiptoni.E kështu ju do të mund të
shpëtoni nga të devijuarit majtas dhe djathtas dhe nuk do të
përziheni qoftë edhe sadopak me idetë e mendimet e ndonjërit prej
grupeve të humbura.…Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem,përsëri
në përgjigje të pyetjes se cili është grupi i shpëtuar,thotë:”është Ai
që ndodhet në rrugën time dhe të sahabëve të mi”. E pra
atëherë”dhe sahabëve të mi” është rruga e besimtarëve.Kur Ibn
Kajjimi tha:dhe(dija është çfarë) thonë sahabet,këtë nuk e nxori
nga diku tjetër veçse nga ajeti i sipërpërmendur dhe nga ky hadith.
Po kështu edhe nga hadithi i Irbad ibn Sarijes, radiAllahu anhu, nga
i cili po mjaftohem tani vetëm me atë që përbën pjesën dëshmuese,
ku Profeti sal-lAllahu alejhi ve sel-lem, thotë:“Ju e keni detyrim
ta pasoni Sunnetin tim dhe Sunnetin e halifëve të drejtë dhe
udhëzues që vijnë pas meje”. Atëher, pra, edhe këtu kemi të
njëjtën gjë si në hadithin dhe ajetin e mëparshëm. Nuk thotë Profeti
sal-lAllahu alejhi ve sel-lem “Ju e keni detyrim Sunnetin tim” dhe
kaq, por ai i shtoi Sunnetit të tij Sunnetin e halifëve të drejtë. Që
këtej mund të konkludojmë se feja mbështetet tek Kur’ani, Sunneti
dhe rruga e të parëve tanë të mirë[selefit]. Kjo është një diçka mjaft

e rëndësishme veqanërisht në këtë kohë, në të cilën po përplasen
opinionet, mendimet dhe medhhebet e po shtohen partitë dhe
xhematet saqë shumë prej të rinjëve muslimanë jetojnë të
pavendosur e nuk dijnë se në cilin xhemat të shkojnë apo cilin grup
të ndjekin.Që këtu vjen përgjigjja,në ajetin dhe dy hadithet e
përmendura;ndiqni rrugën e besimtarëve;a rrugën e besimtarëve në
kohën e sotme?Përgjigja është jo.Bëhet fjalë për rrugën e
besimtarëve të kohës së parë,kohës së sahabeve,të parëve tanë të
mirë(Selefu Salih).Ata meritojnë të jenë prijësit tanë,të cilët duhet
t’i ndjekim dhe askend tjetër në faqe të tokës përveç tyre.E pra
thirrja jonë ngrihet në tri shtylla:mbi Kur’anin,Sunnetin dhe
pasimin e të parëve tanë të mire (selefu salih) (mbaroi fjala e shejh
Muhammed Nasiruddin el-Albanit)
Prandaj, ajo që është e domosdoshme për Muslimanin – individin
dhe kolektivin – me qëllim që t’i pregatisim ata për detyrën
madhore dhe për të arritur synimin fisnik, është që vërtet të njihet
Rruga e Drejtë, njerëzit e saj, akideja (besimi) e tyre dhe menhexhi
(metodologjia), po ashtu duke i njohur risitë (në fe) dhe të këqijat
të cilat shkaktojnë ndarjen nga kjo rrugë. Urtësia e njohjes të së
keqes është marrë nga hadithi i Hudhejfe Ibnul-Jemanit (radiallahu
anhu) kur ai tha: “Njerëzit e pyetnin të Dërguarin e Allahut
(sallallahu alejhi ue selam) për të mirën, ndërsa unë e pyesja për të
keqen nga frika se do të më kaploj ajo…”34
Ebu Alije (v.90H) – rahimehullah - ka thënë: “Mësoni Islamin.
Pastaj kur ta keni mësuar Islamin, mos u largoni prej tij në të majtë
apo në të djathtë. Por, qëndroni në Rrugën e Drejtë dhe në Sunetin
e Pejgamberit tuaj (sallallahu alejhi ue selam) dhe atë në çka kanë
qenë Shoqëruesit (Sahabët)…dhe ruajuni nga këto risi sepse ato
shkaktojnë urrejtje në mes jush. Pra, mbahuni për gjendjen
autentike të çështjeve të tyre, e cila ishte para se të përçaheshin
ata.” Asim ka thënë: Ia përcolla këtë el-Hasan el-Basrit, dhe ai tha:
34 Pjesë e një hadithi të gjatë të transmetuar nga el-Buhari (6/615) dhe
Muslim (12/235).

“Ai të ka dhënë këshillë të sinqertë dhe të ka thënë të vërtetën.”35
Është e njohur se kjo gjendje autentike e çështjeve, si burim të
ëmbël të vetin e ka pasur Kur’anin dhe Sunetin, të ndërtuar në të
kuptuarit e Selefus-Salihit (paraardhësve të devotshëm) –
Sahabëve, tabi’inëve, dhe atyre që i pasuan ata – për të cilët
Pejgamberi (sallallahu alejhi ue selam) ka thënë:“Më të mirët nga
njerëzimi janë gjenerata ime, pastaj ata që i pasojnë ata, pastaj ata
që i pasojnë ata.”36
Ky parim – obligimi i të mbajturit për Kur’anin
dhe Sunetin autentik në metodologjinë e Selefus-Salihit – është
parim-gurthemel i Ehlus-Sunet uel-Xhemat.
Imam Ebu Hanife (v.105) rahimehullah,ka thënë: “Përmbajuni
transmetimeve të rrugës së Selefit dhe ruajuni nga çështjet e
shpikura, sepse e tëra ajo është risi (në fe).” 37
Imam el-Euzai (v.157) – rahimehullah – ka thënë:“Kufizoje veten
me durim në Sunet dhe ndalu aty ku njerëzit janë ndalur[të parët
tanë të mire,selefi], thuaje atë që thonin ata dhe shmangu nga ajo
prej së cilës shmangeshin ata. Merreni rrugën e Selefus-Salihit tuaj,
se vërtet, ajo që ishte e mjaftueshme për ta është e mjaftueshme
edhe për ju.” 38
Në një vend tjetër Imam el-Euzaiu, rahimehullah,
thotë: “Mbahuni fort për transmetimin e Selefit, edhe nëse ju
braktisin njerëzit. Dhe ruajuni nga mendimet/opinionet e njerëzve,
pa marrë parasysh se sa e zbukurojnë atë me të folurit e tyre.”39
35 Transmetuar nga Ibn Bata në el-Ibane (nr.136)
36 Transmetuar nga el-Lalika’i në Sherh Usul-I’tikad Ehlus-Sune uel-
Xhemat (nr. 31).
37 Transmetuar nga es-Sujuti në Seunul Mentek uel-Kelam (f.32).
38 Transmetuar nga el-Axhurri në esh-Sheriat (f.58), dhe po ashtu nga el-
Bejheki në Madkhal iles-Suneh (nr.233).
39 Transmetuar nga el-Hatib në Sheref As-habul Hadith (f.25) me isnad Sahi.

Shfaqja e Sufizmit dhe ndarja e tyre në Tarikate
Nëse shikohet me kujdes shfaqja e Sufizmit, atëherë fjala
"Sufizëm" nuk ka qenë e njohur në kohën e Sahabëve. Në të
vërtetë, ajo nuk ishte aq e njohur në shekullin e parë dhe në tre
shekujt më të mirë. Më saktë, ajo u bë e njohur pas përfundimit të
tre shekujve të parë.
Shejhul-Islam Ibn Tejmije, rahimehullah, përmend se Sufizmi u
shfaq për herë të parë në Basra të Irakut, ku disa njerëz shkuan
tejkaluan kufijtë në adhurim dhe në shmangien nga jeta e kësaj
bote, në një shkallë që nuk është parë në vende të tjera. (el-Fetaua
11/6)
Çka është Tarikati (rruga sufite)
Fjala tarikat, rrjedh nga gjuha arabe e cila e ka kuptimin e rrugës
në të cilën duhet ecur, metodë e cila duhet të ndiqet, gjendje dhe
pozitë. Në fillim tarikati kishte kuptim të largimit prej dynjasë për
ta fituar ahiretin dhe të rrugës, e cila do të ndiqej me edukimin e
fuqive shpirtërore, kontrollimin e shtytësve të unit dhe të karakterit
njerëzor. Ndërsa më vonë, me tarikat nënkuptohej tërësia e
rregullave dhe parimeve etike-sociale të ndjekura nga ana e
personave që marrin edukatë shpirtërore nën kontrollin e një shejhu
dhe brenda një teqeje të caktuar.40
Qëllimi i tarikatit është t’i nxjerr në pah vlerat shpirtërore me
origjinë hyjnore të fshehura në brendinë e ithtarit të tarikatit
(murid) dhe t’ju ndihmoj atyre ta gjejnë Allahun xhel-le sha-nuhu.
40 Burime sufite,Gündüz,Irfan,Osmanlilarda/Tekke Münasebetleri,Stamboll
1989,fq.15

Studim rreth tarikateve sufiste ...

Studim rreth tarikateve sufiste ...

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Studim rreth tarikateve sufiste ...

Similar to Studim rreth tarikateve sufiste ... (20)

More from RregullatIslame

More from RregullatIslame (20)

Studim rreth tarikateve sufiste ...