2. Is taal voorbehouden aan mensen?
https://www.youtube.com/watch?v=Aon_pDdKAjI
Bassie en Adriaan - Dierentaal
3. In veel literatuur komt het onderwerp spreken met dieren of het
verstaan van dierentaal aan de orde.
Onder andere in Karel en Elegast heeft Elegast een kruid dat hem
in staat stelt dierentaal te verstaan. Als hij het in zijn mond
steekt, hoort hij de hanen kraaien dat koning Karel in de buurt is.
Wie heeft er nog een voorbeeld?
5. Is taal voorbehouden aan mensen?
Is mensentaal uniek? De taalkundige Charles Hockett stelde zichzelf in
de jaren zestig dezelfde vraag. Hij maakte een lijst met kenmerken van
menselijke taal. Toch zijn lang niet al die kenmerken uniek voor
mensentaal.
Waarin is de mensentaal WEL uniek, denk je?
6. Mensen kunnen praten over dingen die er niet zijn.
Mensentaal is oneindig.
We kunnen in het verleden en in de toekomst ‘praten’.
Er is niet altijd (bijna nooit) een verband tussen de woorden en
hun betekenis.
- Kun je hiervan een tegenvoorbeeld geven?
7. Woorden die gebaseerd zijn op geluiden, noemen we
ONOMATOPEE(EN)
De kievit, koekoek en oehoe zijn voorbeelden uit het dierenrijk.
Ken je nog een voorbeeld?
Sommigen zien woorden als loeien, blaffen en kraaien ook als
onomatopeeën.
Wat valt hier tegenin te brengen?
8. Hoe lang kunnen wij eigenlijk al spreken?
https://www.kuleuven.be/thomas/page/videodatabank/view/166531/
Evolutie
Maar wanneer beginnen we te praten?
9. Wat was de allereerste taal ter wereld?
De oudste taal ter wereld is het Nederlands, want Diets of Duyts (een
andere benaming voor Nederlands) komt van Douts, en dat betekent 'de
oudste'. Deze theorie van de Antwerpenaar Johannes Goropius Becanus
uit 1569, die overigens ook nu nog aanhangers heeft, doet voor de meeste
mensen nogal komisch aan - een lot dat veel theorieën over de oorsprong
van taal beschoren is. Het Franse Taalkundig Genootschap weigerde in
1866 om die reden zelfs alle artikelen over dit onderwerp
10. Inmiddels zijn er nog steeds geen harde feiten, maar wetenschappers zijn
het er wel min of meer over eens dat taal eerder moet zijn ontstaan dan
75.000 voor Christus. Uit die tijd dateren enkele stukken rode oker (een
aardsoort) die in 2002 gevonden werden en waarin patroontjes zijn
gekrast. Met een dergelijk abstractieniveau moet ook taal mogelijk zijn
geweest, zo is het idee.
11. Maar hoeveel eerder ontstond taal dan precies? Er zijn grofweg drie
theorieën (ontleend aan NRC Handelsblad, 6 januari 2001):
• Taal ontstond 140.000 jaar geleden, met de opkomst van de Homo
sapiens. Die had 75% grotere hersenen dan zijn voorganger Homo erectus.
• Taal ontstond 1 miljoen jaar geleden. Volgens berekeningen was
spraak toen al lichamelijk enigszins mogelijk.
• Een vroege vorm van taal, zonder spraak, ontstond 2,5 miljoen
geleden toen de voorouders van de mens gingen jagen.
12. Theorie 1 over het ontstaan van taal
Mensen hebben geluiden gekopieerd, waaruit langzamerhand een
echte taal is ontstaan.
https://www.youtube.com/watch?v=x-_n9C4Ybdo
Hoe sprak de oermens?
13. Theorie 2 over het ontstaan van taal
De `hee-hup-theorie' (yo-he-ho): de kiem van taal ligt in de
ritmische geluiden die een groep mensen onwillekeurig maakt bij
een gemeenschappelijke inspanning; men houdt de adem vast en
laat die bij ontspanning ontsnappen, waardoor vanzelf kreunende
en grommende klanken te horen zijn. Taaluitingen zijn dus geboren
uit samenwerking, met verzoeken om hulp of bevelen.
14. Theorie 3 over het ontstaan van taal
De `la-la-theorie' , die taal vooral van de romantische kant benadert:
ze komt voort uit geluiden die met zang, muziek, liefde en spel
samenhangen. Taal was in eerste instantie niet opgebouwd uit losse
primitieve klanken, maar ontstond uit een doelmatige
vereenvoudiging van lange en ingewikkelde klankclusters, die eerder
informatie overbrachten.
15. Theorie 4 over het ontstaan van taal
De `mjam-mjam-theorie' (of mondgebaartheorie): ziet taal als de
uitkomst van een soort pantomime, waarbij bewegingen van het
lichaam bewust of onbewust gekopieerd werden door de mond. Het
eetgeluid `mjam-mjam' wordt nog steeds universeel begrepen,
evenals `slurp-slurp' voor drinken.
16. Theorie 5 over het ontstaan van taal
De `Jan-Piet-Klaas-theorie' (of naamtheorie): de aanvang van taal ligt
in de willekeurige klanken waarmee een bepaalde persoon werd
aangeduid, en die bij uitbreiding gingen staan voor zijn
karakteristieke kenmerken of eigenschappen. Het gebruik van
namen ging vooraf aan de taal.