ayurved Treatment

1. ।। क्षतक्षीण ।।

2. क्षत हेतु

3. Section Title

4. क्षीण हेतु

5. क्षतक्षीण लक्षण

6. पूर्वरूप
अव्यक्तम्लक्षणम्तस्य पूर्वरूपममतत
स्मृतम ्।।12।।

7. क्षत विशेष लक्षणे
उरो रुक् शोणणतच्छर्दव: कासो र्ैशेषिक:क्षते।

8. क्षीण विशेष लक्षणे
क्षीणे सरक्तमूत्रत्र्ं
पार्शर्वपृष्ठकर्िग्रह।।13।।

9. साध्यासाध्यत्ि
● साध्य- बलर्ान रोगी, र्दप्ताग्नन, रोग नर्ीन
उत्पन्न झाला असेल , सर्व लक्षणे नसतील
● याप्य- एक र्िावहुन जूना
● असाध्य- सर्व लक्षणे उपन्न झाली आहेत असा

10. उरक्षत चिकित्सा
सदय चिकित्सा

11. मधुिादद योग
िास, पार्शिव ि अस्थिशुल याांत उपयोगी.
मोहािी फु ले, यस्टि, मनुिा, िांश, वपम्पली, बला + तूप
मध

12. एलादद गुदििा

13. रक्तटठीिन चिकित्सा
कोंबडीच्या/ चिमणीच्या अंडाच्या बलक + युि र्ा जल
बकरा /जंगल प्राण्यािे ताजे रक्त + यूि र्ा जल

14. मूढ़िात चिकित्सा
बिऱ्यािा मेद सुरेबरोबर भाजुन सैंधि ममसळून िापरािा

15. क्षीण िृ श रोगी + ननद्रानाश + जाठरास्नन प्रदीप्त
बिऱ्यािा मेद+ मध तूप साखर दूध दुधािी
साय

16. रक्तमाांसिधवि योग
मांसाहारी प्राण्यािे मांसरस + षपम्पली+ मध

17. उरक्षत क्षीण शुक्र चिकित्सा
र्रील िूणाविे क्षीरपाक करून त्यापासून बनर्लेल्या तुपासह शालीिा भात
खार्ा।।

18. यट्यादद घृत , िोललाक्षादद घृत

19. अमृतप्राश घृत

21. र्शिदांटरादद घृत

22. समसक्तुघृत
हे घृत + समभाग यर् िूणव ममसळुन घेणे
उरक्षताने क्षीण र््रक्तगुल्माध्ये र्ापरार्े

23. प्रथम सषपवगुड

24. वपत्त दोषािे आचधक्य - सवपवगुड िािन - वपत्तशामि +
जाठराननी माांद्य नाही
िातदोष आचधक्य - सवपवगुड पान - िायु नाश + उटणता िमी
होते

25. अशाप्रकारेि द्षर्तीय तृतीय ितुथव सषपवगुड
र् पंिम सषपवमोदक सांचगतले आहे.

26. पांिम सवपवमोदिम

27. अनेक र्ृष्ययोग
● तनरंतर स्री सहर्ासामुळे बग्स्तप्रदेशी र्ात प्रकोप होतो।। त्यामुळे तनरंतर
र्ातनाशक, बृंहण, र्ृष्य कल्प र्ापरार्े
● षर्दारी र््इक्षु रसात मशजर्लेले मुगाच्या डाळीिे यूि+ तूप + दाड़िम रस
● यर् तूप मध पाणी घुसळून मंथ करून प्यार्े
● जीर्नीय गणाच्या द्रव्य क्र्ाथात जांगल पशु पक्षी मांसरस मशजर्ुन तूप
साखर घालून प्यार्े
● गाय म्हैस घोिी हत्तीण बकरी यांिे दूध + यांिेि मांस+ यर् खार्े

28. अस्ननमाांद्य , अनतसार असताना दोषपािन ि दीपन
योग
● सैंधर्ार्द िूणव
● िाडर्

29. एिे री िूणव प्रयोग
● नागबला
● मंडुकपणी
● सुंठ
● यष्िी या द्रव्यांिा उपयोग रोज अधाव किव मात्रा र्ाढर्त
नेत 1 पल पयवन्त न्यार्ी।। र् फक्त दुनधाहार घ्यार्ा

30. संतपवण चिककत्सा

31. ।। धन्यर्ाद ।।