1. 1 ÚÀˆ¬•§¬ı˛, 2013 fl¡fl¡ÀȬ˘
¬ı˛¬ıœf¸√ÀÚ ë¬Û”¬ı˛¬ıœí ’±À˚˛±Ê√Ú
fl¡À¬ı˛øÂ√˘ Ó“¬±¬ı˛ ¸eœÓ¬Ê√œ¬ıÀÚ¬ı˛
¬Û=±˙ ¬ıÂ√¬ı˛ ¬Û”øÓ«¬ ά◊¬Û˘Àé¬ ¤fl¡
ø¬ıÀ˙¯∏ ’Ú≈ᬱں øÓ¬øÚ ¸≈ø‰¬S± ø˜Sí¬ı˛
Â√±Sœ-- ¬ı˛¬ıœf·±ÀÚ¬ı˛ ¤fl¡ ¶ú¬ı˛Ìœ˚˛
Ú±˜-- ¬ı¯∏«œ˚˛±Ú ø˙äœ ¿˜Ó¬œ ¬Û”¬ı«±
√±˜º ˜À= ¶ú¬ı˛Ì fl¡À¬ı˛Ú Ó“¬±¬ı˛
Ê√œ¬ıÚÀ√¬ıÓ¬± ¬ı˛¬ıœfÚ±Ô√Àfl¡-- ¸≈À¬ı˛-
Â√Àµ Œ¬ıÀÊ√ ›Àͬ Ó“¬±¬ı˛ ˜¢ü ά◊2‰¬±¬ı˛Ì--
ë’±˜±À¬ı˛ Ó≈¬ø˜ ’À˙¯∏ fl¡À¬ı˛Â√, ¤˜øÚ
˘œ˘± Ó¬¬ıíº ¤ø√ÀÚ¬ı˛ ’Ú≈ᬱÀÚ
¶ú‘øÓ¬‰¬±¬ı˛Ì fl¡À¬ı˛Ú ¸≈ø˜S± Œ¸Ú, ¬Û”¬ı˛¬ıœ
˜≈À‡±¬Û±Ò…±˚˛-- ë¬ı˛ø¬ıÓ¬œÔ«í¬ı˛ õ∂Ô˜
¬ı…±À‰¬¬ı˛ Â√±Sœ ¸±ø¬ıSœ √M√√ qÀˆ¬26√±
Ê√±Ú±Ú ø˙äœÀfl¡º ¸≈À¬ı˛¬ı˛ Ò±¬ı˛±˚˛
ˆ¬ø¬ı˛À˚˛ Œ√Ú ¶§õü± Œ‚±¯∏±˘, ¸≈ø˜S±
¬ı˛±˚˛, |±¬ıÌœ ‰¬ÀA±¬Û±Ò…±˚˛ ¤¬ı— qw±
¸±˝√√±º
Œ¸˝◊√√ ·ˆ¬œ¬ı˛ ¬ı±Ìœ¬ı˛ Œ¬ı˛˙ øÚÀ˚˛
Œ¬ÛÓÂ√ÀÚ± ¸¬ı˛±¸ø¬ı˛ ø˙䜬ı˛ fl¡±ÀÂ√º õ∂ùü
fl¡ø¬ı˛ ¤˝◊√√ 78 ¬ıÂ√¬ı˛ ¬ı˚˛À¸ “√±øάˇÀ˚˛
˚‡Ú ø¬ÛÂ√Ú¬Û±ÀÚ ¤fl¡¬ı±¬ı˛ øÙ¬À¬ı˛ ‰¬±Ú,
Ó¬‡Ú Œfl¡±Ú› ’õ∂±ø5 øfl¡ Ó¬±Î¬ˇ±
fl¡À¬ı˛∑ Ó“¬±¬ı˛ ø¬ıÚ˚˛œ ά◊M√√¬ı˛ Œˆ¬À¸
’±À¸ ¤fl¡ ˘˝√√˜±˚˛-- ë˚± Œ¬ÛÀ˚˛øÂ√,
’ÀÚfl¡ Œ¬ÛÀ˚˛øÂ√-- Œfl¡±Ú› ’Ó‘¬ø5
ŒÚ˝◊√√ ’±˜±¬ı˛, ÷ù´¬ı˛ ’±˜±˚˛ ˚±
ø√À˚˛ÀÂ√Ú, ’±ø˜ øfl¡ ¸øÓ¬…˝◊√√ Ó¬±¬ı˛
Œ˚±·…/í ’¸—‡… ˜±Ú≈À¯∏¬ı˛
¬ˆ¬±À˘±¬ı±¸±-¸•ú±Ú-|X± ’±√±˚˛
fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú ø˚øÚ-- Ó“¬±¬ı˛ øfl¡ fl¡‡Ú›
˜ÀÚ ˝√√˚˛ , ·œÓ¬ø¬ıÓ¬±ÀÚ¬ı˛ ’ÀÚfl¡ ·±Ú
ŒÓ¬± ¤‡Ú› ·±›˚˛±˝◊√√ ˝√√˘ Ú±∑
›¬Û±À¬ı˛ Œ¬ıÀÊ√ ›Àͬ Ó“¬±¬ı˛ ˜Ò≈¬ı˛ fl¡F--
댸˝◊√√ Œfl¡±Ú ŒÂ√À˘À¬ı˘± ¬ı±À¬ı˛± ¬ıÂ√¬ı˛
¬ı˚˛À¸ ø·À˚˛øÂ√˘±˜ ¸≈ø‰¬S±ø√í¬ı˛ fl¡±ÀÂ√-
- Ó“¬±¬ı˛› Ó¬‡Ú ¸√… õ∂fl¡±ø˙Ó¬ ˝√√À˚˛ÀÂ√
õ∂Ô˜ Œ¬ı˛fl¡Î«¬-- Œ¸ø√Ú ŒÔÀfl¡ qèº
Œ˙¯∏ø√Ú ¬Û˚«ôL ˚Ó¬È≈¬fl≈¡ ø√À˚˛ÀÂ√Ú,
≈√í˝√√±ÀÓ¬ ’±“Ê√˘± ˆ¬À¬ı˛ fl≈¡øάˇÀ˚˛
øÚÀ˚˛øÂ√..... Ó¬¬ı≈ ŒÓ¬± ’ÀÚfl¡ ·±Ú
¸øÓ¬…˝◊√√ ’±˜±¬ı˛ Œ˙‡± ˝√√˚˛øÚ-- Œfl¡Î¬◊
øfl¡ ¸¬ı ·±Ú ·±˝◊√√ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛∑ øfl¡ Ê√±øÚ,
’±ø˜ ŒÓ¬± ¬Û±ø¬ı˛ Ú±º fl¡Ó¬ øfl¡Â≈√ ¤‡Ú
ˆ≈¬À˘ ˚±˝◊√√.... ˜±ÀÁ¡ ˜±ÀÁ¡ ¬Û±À˙ ¬ı˝◊√√Ȭ±
¬ı˛±ø‡, ˚ø√ Œfl¡±Ú› ˆ≈¬˘ ˝√√˚˛/í ¬ı˝◊√√ ¬ı±
‡±Ó¬± Œ√À‡ fl¡‡Ú˝◊√√ ’±˜¬ı˛± ·±Ú
·±˝◊√√ÀÓ¬ Œ√ø‡øÚ Ó“¬±Àfl¡, Œ¸fl¡Ô±
Ê√±Ú±ÀÓ¬ ¤fl¡È≈¬ ‘√Ϭˇ ˆ¬±À¬ı˝◊√√ ¬ıÀ˘Ú,
ëŒfl¡Ú Œ√À‡ ·±˝◊√√¬ı, Œ√À‡ ·±˝◊√√À˘ Œ˚
¸¬ı ˆ¬±¬ı, ¸¬ı ˆ¬±¬ıÚ± ¤À˘±À˜À˘±
˝√√À˚˛ ˚±À¬ı.... ¸≈ø‰¬S±ø√› ¬ı˝◊√√ Œ√À‡
·±›˚˛± ¬ÛÂ√µ fl¡¬ı˛ÀÓ¬Ú Ú±
¤fl¡√˜ºí ¤‡Ú ˚±¬ı˛± ·±Ú Œ˙À‡Ú,
¬ıfl≈¡øÚ Œ√Ú Ó¬±À√¬ı˛, ¬ıÀ˘Ú ˙±¶aœ˚˛
¸eœÀÓ¬¬ı˛ Ó¬±ø˘˜ Ú± Ô±fl¡À˘
¤À·±ÀÚ± ’¸y¬ıº ·˘± ‰¬±˘±ÀÚ±¬ı˛
Ê√Ú…, ¶§¬ı˛ ˘±·±ÀÚ±¬ı˛ Ê√Ú… √¬ı˛fl¡±¬ı˛
’ÀÚfl¡ Œ¬ı˛›˚˛±Ê√, ’ÀÚfl¡
Ó¬±ø˘˜º ¬Œ¸˝◊√√ ŒÂ√À˘À¬ı˘±˚˛ &è¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ Œ˙‡± õ∂Ô˜ ·±Ú &Ú&øÚÀ˚˛
›ÀͬÚ-- ëøÚÓ¬… ¸ˆ¬± ¬ıÀ¸ ŒÓ¬±˜±¬ı˛
õ∂±eÀÌ-- ŒÓ¬±˜±¬ı˛ ˆ‘¬ÀÓ¬…À¬ı˛ Œ¸˝◊√√
¸ˆ¬±˚˛ Œfl¡Ú ·±›˚˛±› Ú±∑í-- ¸≈À¬ı˛¬ı˛
˜±˚˛±Ê√±˘ ˆ≈¬ø˘À˚˛ Œ√˚˛ ¬Û”¬ı«± √±˜
Œ¬Ûø¬ı˛À˚˛ ¤À¸ÀÂ√Ú Ó“¬±¬ı˛
¸eœÓ¬Ê√œ¬ıÀÚ¬ı˛ ¬Û=±˙ ¬ıÂ√¬ı˛º
˙…±˜˘œ ’±‰¬±˚«
ë˙ø˝√√√í Â√ø¬ıȬ± ŒÓ¬± ˜≈øMê√¬ı˛ ¬ÛÀ¬ı˛˝◊√√ ‡≈¬ı
õ∂˙—¸± Œ¬Û˘º ¬ı…øMê√·Ó¬ ˆ¬±À¬ı ’±¬ÛÚ±¬ı˛
õ∂øÓ¬øSê˚˛± fl¡œ∑
˚‡Ú Â√ø¬ı¬ı˛ ø¶ç¡õI◊Ȭ± ¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡ ’±˜±Àfl¡
Œ˙±Ú±Ú Ó¬‡Ú˝◊√√ ’±˜±¬ı˛ ‰¬…±À˘ø?— ˜ÀÚ
˝√√À˚˛øÂ√˘º Ó¬À¬ı fl¡±Ê√Ȭ± fl¡¬ı˛±¬ı˛ ¬ÛÀ¬ı˛ ¤Ó¬È¬±
õ∂˙—¸± ¬Û±À¬ı± Œ¸È¬± ˆ¬±ø¬ıøÚº Ó¬À¬ı ¤È¬± ’±ø˜
ŒÊ√±¬ı˛ ø√À˚˛ ¬ı˘ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛, ¤˝◊√√ Â√ø¬ıȬ± ’±˜±¬ı˛
fl¡±ÀÂ√ ’Ú…Ó¬˜ Œ¶Û˙…±˘ Â√ø¬ıº ’±˜¬ı˛± ‡≈¬ı
¬Ûø¬ı˛|˜ fl¡À¬ı˛øÂ√º
Â√ø¬ıȬ± Œ√À‡ ˙±ø˝√√À√¬ı˛ ˜± › ¬ˆ¬±˝◊√√-¤¬ı˛
õ∂øÓ¬øSê˚˛± Œfl¡˜Ú Œ¬ÛÀ˘Ú∑
›“¬ı˛ ˜± Â√ø¬ıȬ± Œ√À‡ÚøÚº Ó¬À¬ı ˆ¬±˝◊√√ Â√ø¬ıȬ±
Œ√À‡ ‡≈¬ı˝◊√√ ’±À¬ı·õ∂¬ıÌ ˝√√À˚˛ ¬ÛÀάˇøÂ√˘º
¤˝◊√√ ¬ı˛fl¡À˜¬ı˛ ¤fl¡øȬ ø¬ıÓ¬øfl«¡Ó¬ ø¬ı¯∏˚˛ øÚÀ˚˛
Â√ø¬ı fl¡¬ı˛À˘Úº Œfl¡±Ú ¸˜¸…±¬ı˛ ˜≈À‡±˜≈ø‡ ˝√√ÀÓ¬
˝√√À˚˛øÂ√˘∑
¤Àfl¡¬ı±À¬ı˛˝◊√√ Ú±º ¤˝◊√√ ¬ı…±¬Û±À¬ı˛ ’±˜±¬ı˛
¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡ ’±˜±Àfl¡ ‡≈¬ı ¸±˝√√±˚… fl¡À¬ı˛ÀÂ√Úº
˙±ø˝√√À√¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛¬ı±À¬ı˛¬ı˛ ŒÔÀfl¡› ø¬ı¬ı˛±È¬ ¸±˝√√±˚…
Œ¬ÛÀ˚˛øÂ√º
Œfl¡ø¬ı˛˚˛±À¬ı˛¬ı˛ ’ä ¸˜À˚˛ ¤Ó¬ ˆ¬±À˘±
ˆ¬±À˘± Â√ø¬ıÀÓ¬ ¸≈À˚±· ¬Û±À26√Úº ¬ı˛˝√√¸…Ȭ±
Œfl¡±Ô±˚˛∑
Œfl¡±Ú› ¬ı˛˝√√¸… Ú˚˛º ’±ø˜ ¤˝◊√√ ¬ı…±¬Û±À¬ı˛
¤fl¡˜±S ÷ù´¬ı˛Àfl¡ ÒÚ…¬ı±√ Ê√±Ú±ÀÓ¬ ‰¬±˝◊√√º
[Œ˝√√À¸] ’±ø˜ ˝√√˚˛Ó¬ ÷ù´À¬ı˛¬ı˛ ˘ø¬ıÀÓ¬ ¬ı˛À˚˛øÂ√º
’±¬ÛÚ±¬ı˛ ŒÓ¬± øÔÀ˚˛È¬±¬ı˛ ¬ı…±fl¡¢∂±Î¬◊`¬
¬ı˛À˚˛ÀÂ√º øÔÀ˚˛È¬±¬ı˛ fl¡¬ı˛À˘ fl¡œ ¬Û√±«˚˛ fl¡±ÀÊ√¬ı˛
Œé¬ÀS ¬ı±Î¬ˇøÓ¬ ¸≈ø¬ıÒ± ¬Û±›˚˛± ˚±˚˛∑
’±ø˜ ˜ÀÚ fl¡ø¬ı˛, ’øˆ¬Ú˚˛ fl¡±Î¬◊Àfl¡˝◊√√
Œ˙‡±ÀÚ± ˚±˚˛Ú±º Ó¬À¬ı ’øˆ¬ÚÀ˚˛¬ı˛ øfl¡Â√≈¬ Œ¬ıø¸fl¡
¬ı…±¬Û±¬ı˛ Ô±Àfl¡ º Œ¸&À˘± ’±¬ÛøÚ ˜À= fl¡±Ê√
fl¡¬ı˛À˘ Ê√±ÚÀÓ¬ ¬Û±¬ı˛À¬ıÚº ˆ¬À˚˛¸ ˜Î≈¬À˘˙Ú,
’±À˘±¬ı˛ ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ ¤&À˘± Œ˙‡± ˚±˚˛º ¸¬ıÀÔÀfl¡
¬ıάˇ fl¡Ô±, øÔÀ˚Ȭ¬±¬ı˛ ’±¬ÛÚ±Àfl¡ ’Ú≈˙±¸Ú
Œ˙‡±˚˛º Œ¸È¬± øfl¡c ¸¬ıÀé¬ÀS¬˝◊√√ fl¡±ÀÊ√ ˘±À·º
ë’±ø˜ ¸±˚˛¬ı˛±¬ı±Ú≈í Ú±À˜ ¤fl¡øȬ ¬ı±—˘±
Â√ø¬ıÀÓ¬ Ú±˜ ˆ¬”ø˜fl¡±˚˛ ’øˆ¬Ú˚˛ fl¡¬ı˛øÂ√À˘Ú∑
’±ø˜ ˚Ó¬”√¬ı˛ Ê√±øÚ, Â√ø¬ıȬ± ˝√√À26√ Ú±º
’Ú… Œfl¡±Ú› ¬ı±—˘± Â√ø¬ıÀÓ¬ ’øˆ¬Ú˚˛¡fl
¬ı˛ÀÂ√Ú∑
¤‡Ú› fl¡¬ı˛±¬ı˛ ˜ÀÓ¬± ŒÓ¬˜Ú ’Ù¬±¬ı˛ ¬Û±˝◊√√ øÚº
ø˝√√øµ Â√ø¬ı∑
¸±˜ÀÚ˝◊√√ ëfl≈¡˝◊√√Úí ˜≈øMê√ ¬Û±À¬ıº Œ¸‡±ÀÚ
’±˜±¬ı˛ ¸Àe ¬fl¡e̱ ¬ı˛±Ú±›˚˛±Ó¬ ¬ı˛À˚˛ÀÂ√Úº ˜À˝√√˙
ˆ¬±ÀȬ¬ı˛ ëø¸øȬ ˘±˝◊√√Ù¬í Â√ø¬ıÀÓ¬ ’øˆ¬Ú˚˛ fl¡¬ı˛øÂ√º
¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡ ’Ê√˚˛ ¬ıÀ˝√√˘º ˜À˝√√˙ ˆ¬±ÀȬ¬ı˛ ’±¬ı˛›
¤fl¡È¬± Â√ø¬ıÀÓ¬› fl¡±Ê√ fl¡¬ı˛øÂ√º ¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡
Œ˜±ø˝√√Ó¬ ¸≈ø¬ı˛º Ú±˜ øͬfl¡ ˝√√˚˛øÚº
‰¬ø¬ı˛S ¬ı±Â√±¬ı˛ ¸˜À˚˛ Œfl¡±ÚȬ±Àfl¡ Œ¬ıø˙ &èQ
Œ√Ú∑
’±ø˜ ˜ÀÚ fl¡ø¬ı˛, Œfl¡±Ú› Â√ø¬ı¬ı˛ ø‰¬SڱȬ…
˚ø√ ˆ¬±À˘± ˝√√˚˛ Ó¬À¬ı Œ˚Àfl¡±Ú ø˙äœ ¬ı±
¬Ûø¬ı˛‰¬±˘fl¡˝◊√√ Â√ø¬ıÀfl¡ ¬ı'’øÙ¬À¸ √±“άˇ fl¡¬ı˛±ÀÓ¬
¬Û±¬ı˛À¬ıÚº
’±¬ÛÚ±¬ı˛ øE˜ Œ¬ı˛±˘∑
’±˜±¬ı˛ øE˜ øÂ√˘ ’øˆ¬ÀÚÓ¬± ˝√√›˚˛±º Œ¸È¬±
’±Àô¶ ’±Àô¶ ¬Û”¬ı˛Ì ˝√√À26√º
’±¬ÛÚ±¬ı˛ øõ∂˚˛ ø˙äœ--
ø˝√√øµÀÓ¬ ’±ø˜¬ı˛ ‡±Ú, ˝◊√√¬ı˛Ù¬±Ú ‡±Úº
˝√√ø˘Î¬◊Àά¬ı˛ ά…±øÚÀ˚˛˘ ŒÎ¬˘º
’±ø˜¬ı˛ ‡±ÚÀfl¡ ¬ıø˘Î¬◊Àά ø˜à±¬ı˛
¬Û±¬ı˛ÀÙ¬"√√˙øÚà ¬ı˘± ˝√√˚˛º Ó¬±¬ı˛ ¸Àe ëÓ¬±˘±˙í
Â√ø¬ıÀÓ¬ fl¡±Ê√ fl¡¬ı˛±¬ı˛ ’øˆ¬:Ó¬± Œfl¡˜Ú∑
’±ø˜¬ı˛ ‡≈¬ı ¬ıάˇ ˜ÀÚ¬ı˛ ˜±Ú≈¯∏º ¤Ó¬¬ıάˇ
¤fl¡Ê√Ú ¸≈¬Û±¬ı˛à±¬ı˛ ’Ô‰¬ Œfl¡±Ú› ’˝√√—fl¡±¬ı˛
ŒÚ˝◊√√º øÓ¬øÚ ˚‡Ú Œ¸ÀȬ Ô±Àfl Ú Ó¬‡Ú õ∂ÔÀ˜
’øˆ¬ÀÚÓ¬± Ó¬±¬ı˛¬ÛÀ¬ı˛ õ∂À˚±Ê√fl¡º
¬Û”¬ı« ¬Û≈èÀ¯∏¬ı˛ øˆ¬ÀȬ ¬Û±¬ıÚ±º ¬ÛÀ¬ı˛ ά◊M√√¬ı˛¬ıÀe¬ı˛
ø√Ú±Ê√¬Û≈¬ı˛ ŒÊ√˘±¬ı˛ ͬ±fl≈¡¬ı˛·“± ¸±¬ıøάøˆ¬˙ÀÚ¬ı˛
ά◊øfl¡˘¬ı±¬ı≈ ’±qÀÓ¬±¯∏ ˆ¬±≈√άˇœ › ¶§À√˙œ
’±Àµ±˘ÀÚ¬ı˛ ¸Àe ˚≈Mê√ ∆˙˘¬ı±˘± Œ√¬ıœ¬ı˛ √˙
ŒÂ√À˘À˜À˚˛¬ı˛ ˜ÀÒ… ¬Û=˜ Ê√Ú ˜øÌÀfl¡ ˆ¬±ø·…¸
Ȭ±„√√ÀÚ¬ı˛ ά◊ijM√√ Œ¶⁄±Ó¬ ŒÈ¬ÀÚ ŒÚ˚˛øÚ Ó¬±¬ı˛ ·Àˆ«¬º
ø√ø√À√¬ı˛ ¸Àe Ú√œÀÓ¬ ¶ß±Ú fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ø·À˚˛ øfl¡
ø¬ı¬Û√Ȭ±˝◊√√ Ú± ¬ı±øÒÀ˚˛øÂ√˘ Œ˜À˚˛øȬº ŒÊ√À√¬ı˛ ¬ıÀ˙ ›˝◊√√
‚Ȭڱ¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ˜øÚ øfl¡c ¸“±Ó¬±¬ı˛ ø˙À‡ øÚÀ˚˛øÂ√˘
ˆ¬±˘˜ÀÓ¬±º Ó¬±˝◊√√ÀÓ¬± ¬Û¬ı˛¬ıÓ¬πfl¡±À˘ ¬ı±—˘± ڱȬ…Ê√·»
›˝◊√√ øÊ√øV Œ˜À˚˛øȬÀfl¡ Œ¬ÛÀ˚˛øÂ√˘ Ó‘¬ø5 ˆ¬±≈√άˇœ ¬ı±
Ó‘¬ø5 ø˜S ø˝√√À¸À¬ıº ¸±˜±Ú… ˙s-¬ı“±ÒÀÚ Ó“¬±¬ı˛
fl¡˜«fl¡±À`¬¬ı˛ ¬ı…±ø5Àfl¡ Œ¬ı“ÀÒ ŒÙ¬˘± ≈√–¸±Ò…º Ó¬±˝◊√√
Œ˘‡±øȬÀfl¡ ’é¬À˜¬ı˛ ’øÓ¬ ¸—øé¬5 ¸|X õ∂À‰¬©Ü±
¬ıÀ˘˝◊√√ ÒÀ¬ı˛ ŒÚ›˚˛± ˆ¬±˘º Ó“¬±¬ı˛ ¸≈ø¬ı˙±˘ fl¡˜«fl¡±`¬Àfl¡
Ó≈¬À˘ Ò¬ı˛±¬ı˛ Œ‰¬©Ü± fl¡ø¬ı˛ fl¡±˘±Ú≈Sêø˜fl¡ˆ¬±À¬ıº
1925-¤¬ı˛ 25 ’À"√√±¬ı¬ı˛ Ê√ijº õ∂Ô˜ øÔÀ˚˛È¬±¬ı˛
Œ√‡± ˜±À˚˛¬ı˛ ¸Àeº
1943-- ˜…±ø¬∏Cfl≈¡À˘˙Ú ¬Û¬ı˛œé¬±¬ı˛ Ù¬˘ õ∂fl¡±À˙¬ı˛
’±À·˝◊√√ ¤’±¬ı˛ø¬ÛÀÓ¬ ‰¬±fl¡ø¬ı˛ ŒÚ›˚˛± › ڱȬ…fl¡±¬ı˛
ø¬ıÊ√Ú ˆ¬A±‰¬±À˚«¬ı˛ ë’±&Úí ڱȬÀfl¡ ’—˙¢∂˝√√̺
1944-¤¬ı˛ 3 Ê√±Ú≈˚˛±ø¬ı˛ à±À¬ı˛ ·ÌڱȬ… ¸—À‚¬ı˛,
ø¬ıÊ√Ú ˆ¬A±‰¬±À˚«¬ı˛ ڱȬfl¡ ëÊ√¬ı±Ú¬ıµœí ˜=¶ö ˝√√˚˛ ˙y≈
ø˜ÀS¬ı˛ øÚÀ«√˙Ú±˚˛º Œfl¡√±¬ı˛ ¬ıά◊ ‰¬ø¬ı˛ÀS Ó‘¬ø5 ˆ¬±≈√άˇœº
24 ’À"√√±¬ı¬ı˛ ¿¬ı˛eÀ˜ ˜=¶ö ˝√√˚˛ ·ÌڱȬ… ¸—À‚¬ı˛,
ø¬ıÊ√Ú ˆ¬A±‰¬±À˚«¬ı˛ ëÚ¬ı±ißí, ø¬ıÀÚ±ø√Úœ¬ı˛˛ ˆ≈¬ø˜fl¡±˚˛ Ó‘¬ø5
ˆ¬±≈√άˇœº
1945-¤¬ı˛ 10 øάÀ¸•§¬ı˛, ‡±Ê√± ’±˝√√À˜√
’±¬ı3±À¸¬ı˛ ¬ı±øάˇÀÓ¬ ¬Ûø¬ı˛Ì˚˛ ¸”ÀS ’±¬ıX ˝√√Ú, ˙y≈
ø˜ÀS¬ı˛ ¸Àeº
1945-47 ˜À˝√√˙ fl¡±Î¬◊À˘¬ı˛ 댷±¬ÛœÚ±Ôí Â√ø¬ıÀÓ¬
fl¡±Ê√ fl¡À¬ı˛Úº
1947-48 ’±˝◊√√ø¬ÛøȬ¤-¬ı˛ ¸Àe ˜ÀÚ±˜±ø˘Ú… ›
√˘Ó¬…±·º
1949 Œ¸ÀõI◊•§À¬ı˛ ë¬ÛøÔfl¡í ˜=¶ö ˝√√˚˛º
ˆ≈¬ø˜fl¡±˚˛ Ó‘¬ø5 ø˜Sº
1950 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ ·Àάˇ ›Í¬±¬ı˛ ¬Û¬ı˛ õ∂Ô˜ ڱȬfl¡
ëά◊˘≈‡±·Î¬ˇ±í, ˆ≈¬ø˜fl¡±˚˛ Ó‘¬ø5 ø˜Sº
1951 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ¬ı˛ 뉬±¬ı˛ ’Ò…±˚˛í-¤ ¤˘±¬ı˛ ‰¬ø¬ı˛ÀS
’øˆ¬Ú˚˛ fl¡¬ı˛À˘Ú 1982 ¬Û˚«ôLº ˜=¶ö ˝√√˘ ëŒÂ“√άˇ±
Ó¬±¬ı˛íº ¬ÛÀ¬ı˛ 1965-ŒÓ¬› ˜=¶ö ˝√√˚˛º Ù≈¬˘Ê√±Ú
‰¬ø¬ı˛ÀS Ó‘¬ø5¬ı˛ ’ø¬ı¶ú¬ı˛Ìœ˚˛ ’øˆ¬Ú˚˛ Ê≈√ÀÓ¬± ¬Ûάˇ±¬ı˛
‘√À˙…º
1954 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ¬ı˛ ë¬ı˛Mê√fl¡¬ı˛¬ıœí-¬ı˛ ÚøµÚœ¬ı˛
ˆ≈¬ø˜fl¡±˚˛ Ó‘¬ø5 ø˜Sº ø√~œÀÓ¬ õ∂Ô˜ Ê√±Ó¬œ˚˛
Ú±ÀȬ…±»¸À¬ı, ¬ı±—˘±¬ı˛ Œ|ᬠ¸•ú±Ú øÚÀ˚˛ ¤˘ ¤˝◊√√
ڱȬfl¡º 1978 ¬Û˚«ôL øÓ¬øÚ˝◊√√ ÚøµÚœº
1957-58 ëÊ√±À·± U˚˛± ¸À¬ı¬ı˛±í ‰¬˘ø2‰¬ÀS¬ı˛ Ê√Ú…
¬Û±øfl¡¶ö±Ú ˚±S±º ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ õ∂À˚±øÊ√Ó¬ ë¬Û≈Ó≈¬˘À‡˘±í-˚˛
¬ı≈˘≈ ‰¬ø¬ı˛ÀS ’øˆ¬Ú˚˛ fl¡¬ı˛À˘Ú 1978 ¬Û˚«ôLº ά"√√¬ı˛
Úœ˝√√±¬ı˛¬ı˛?Ú ¬ı˛±À˚˛¬ı˛ ˜ÀÚ ˝√√À˚˛øÂ√˘ ŒÚ±¬ı˛± [Œ˝√√Úø¬ı˛fl¡
˝◊√√¬ıÀ¸ÀÚ¬ı˛ 'A Doll's House' ’¬ı˘•§ÀÚ
¬Û≈Ó≈¬˘À‡˘±] ¬ı± ¬ı≈˘≈-¬ı˛ ’øˆ¬Ú˚˛ ›À√¬ı˛ ›À√À˙¬ı˛
’øˆ¬ÚÀ˚˛¬ı˛ Œ‰¬À˚˛ ’ÀÚfl¡ ˆ¬±À˘±º
1959 Œ¬Û˙±√±ø¬ı˛ ˜À= Œ¸Ó≈¬ ڱȬÀfl¡ ’øˆ¬Ú˚˛º
1960 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ ¬ÛøSfl¡±˚˛ ¤fl¡±√˙ ¸—‡…±˚˛
ø˙¬ıÀÓ¬±¯∏ ˆ¬±≈√άˇœ Â√ΩÚ±À˜ ¤fl¡±—fl¡ ڱȬfl¡ ë¬ıø˘í
õ∂fl¡±ø˙Ó¬ ˝√√˚˛º
1961 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ¬ı˛ ëfl¡±=Ú¬ı˛eí, ëø¬ı¸Ê«√Úí ڱȬÀfl¡
¬ı˛±øÚ &̬ıÓ¬œ › ¬ÛÀ¬ı˛ ’¬Û̱«¬ı˛ ‰¬ø¬ı˛ÀS ’øˆ¬Ú˚˛º
1962 ¸eœÓ¬ ڱȬfl¡ ’±fl¡±À√ø˜ ¬Û≈¬ı˛©®±¬ı˛ ˘±ˆ¬º
1963 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ-¬ı˛ ¸5√˙ ø¬ıÀ˙¯∏ ¸—‡…±˚˛
ø˙¬ıÀÓ¬±¯∏ ˆ¬±≈√άˇœ¬ı˛ ëŒfl¡ ¬ı±“À‰¬, Œfl¡ ¬ı±“À‰¬∑ Œfl¡∑í
ڱȬfl¡øȬ õ∂fl¡±ø˙Ó¬ ˝√√˚˛º
1964 ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ ë¬ı˛±Ê√± ’˚˛ø√¬Û±Î¬◊¸í-¤
˝◊√√À˚˛±fl¡±Àô¶¬ı˛ ‰¬ø¬ı˛ÀS› ë¬ı˛±Ê√±í ڱȬÀfl¡ ¸≈√˙«Ú±¬ı˛
ˆ”¬ø˜fl¡±˚˛ ’Ú¬ı√… ’øˆ¬Ú˚˛ fl¡À¬ı˛Úºí
1967 ë¬ı±øfl¡ ˝◊√√øÓ¬˝√√±¸í ڱȬÀfl¡ øÓ¬ÚøȬ ‰¬ø¬ı˛ÀS
’øˆ¬Ú˚˛ fl¡À¬ı˛Úº
1970 ›“¬ı˛ øÚÀ√˙«Ú±˚˛ ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ ˜=¶ö fl¡À¬ı˛
ëøfl¡—¬ı√ôLœíº
1971 ¤fl¡fl¡ ’øˆ¬ÚÀ˚˛¬ı˛ øfl¡—¬ı√ôLœ¶§¬ı˛+¬Û
ë’¬Û¬ı˛±øÊ√Ó¬±í ˜=¶ö fl¡¬ı˛À˘Úº ¬ıU¬ı˛+¬Ûœ¬ı˛ ¸ˆ¬±¬ÛøÓ¬
˝√√À˘Ú › ˆ¬±¬ı˛Ó¬ ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛ ë¬ÛΩ¿í ¸•ú±ÀÚ ˆ”¬ø¯∏Ó¬
˝√√À˘Úº
1980 ë¬ıU¬ı˛+¬Ûœí-¬ı˛ ˝√√À˚˛ ¬ı˛+¬Û¸7¡¡¡±˚˛ ’±¬ı˛ Ô±fl¡±
¸y¬ı ˝√√˘ Ú±º øfl¡Â≈√ø√Ú fl¡±Ê√ fl¡¬ı˛À˘Ú Œ‰¬Ú±˜≈‡
ڱȬ…¸—¶ö±¬ı˛ ¸Àeº
1983 õ∂øӬᬱ fl¡¬ı˛À˘Ú ’±¬ı˛t ڱȬ… ø¬ı√…±˘˚˛º
1987-88 ¬Ûø(˜¬ıe ڱȬ… ’±fl¡±À√ø˜ ë√œÚ¬ıg≈
ڱȬ… ¬Û≈¬ı˛¶®±¬ı˛í-¤ Ó¬±“Àfl¡ ¸•ú±øÚÓ¬ fl¡À¬ı˛º ˙¬ı˛œ¬ı˛ Sê˜˙
‡±¬ı˛±¬Û ˝√√ÀÓ¬ Ô±Àfl¡º Œ˙¯∏ ’øˆ¬Ú˚˛ ë’¬Û¬ı˛±øÊ√Ó¬±í-˚˛º
1988-¬ı˛ Ê≈√˘±˝◊√√ ˜±À¸ Ò¬ı˛± ¬ÛÀάˇ øÓ¬øÚ fl¡…±Ú¸±¬ı˛
’±Sê±ôLº
1989 2Œ˜ ˜Ò…õ∂À√˙ ¸¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛ ¬Ûé¬ ŒÔÀfl¡
ëfl¡±ø˘√±¸í ¸•ú±Ú õ∂√±Úº
’±˜¬ı˛± ø˙äœÀ√¬ı˛ &̘≈* ˝√√ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛, Ó¬±“À√¬ı˛ õ∂øÓ¬
|X±˙œ˘ ˝√√ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛, Ê√œø¬ıÓ¬±¬ı¶ö±˚˛ Ó¬±“À√¬ı˛ øÚÀ˚˛
‰”¬Î¬ˇ±ôL ˜±Ó¬±˜±øÓ¬ fl¡¬ı˛ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛, ‰¬À˘ Œ·À˘ ¬Û±Ó¬±¬ı˛
¬Û¬ı˛ ¬Û±Ó¬± ˆ¬ø¬ı˛À˚˛ Ó≈¬˘ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛ ¸—À¬ı√Ú˙œ˘
Œ˘‡±˚˛, øfl¡c Ó¬±“À√¬ı˛ Ê√œ¬ıÀÚ¬ı˛ Œ˙¯∏ ’ÀǬı˛ Œ˙¯∏
‘√À˙… ˆ¬˚˛Ç¬ı˛ õ∂À˚˛±Ê√ÀÚ› ¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛, Œ¬ı¸¬ı˛fl¡±ø¬ı˛, ¬ı±
¬ı…øMê√·Ó¬ ά◊À√…±À· øÚÀ˚˛ fl¡Ó¬‡±øÚ ¤ø·À˚˛ ’±ø¸ Ó¬±
ˆ¬±¬ı±¬ı˛ ø¬ı¯∏˚˛, Ó¬À¬ı ë’±¬ı˛tí-¬ı˛ ¸√¸…¬ı˛± ˆ¬±¬ı˛ÀÓ¬¬ı˛
’Ú…Ó¬˜ Œ|ᬠ’øˆ¬ÀÚSœ¬ı˛ Ê√Ú… ˚Ô±¸±Ò… Œ‰¬©Ü±
fl¡À¬ı˛øÂ√À˘Úº Ó¬¬ı≈ 24 Œ˜, Œ¬ı˘± 2ŒÈ¬± 55 ø˜øÚÀȬ
Ê√œ¬ıÚ˜À= ’±À˘± fl¡˜ÀÓ¬ ˘±·˘, øô¶ø˜Ó¬ ˝√√ÀÓ¬ ˝√√ÀÓ¬
˘±˝◊√√Ȭ fl¡±È¬ƒ√, ŒÚ± ø˜Î¬◊øÊ√fl¡, fl¡±ÀÈ«¬ÀÚ¬ı˛ ¸Àe ¸Àe
’±˜¬ı˛± ’“±Ò±À¬ı˛---é¬øÌÀfl¡¬ı˛ Ê√Ú…º
˜øÌ ŒÔÀfl¡ Ó‘¬ø5, Ó‘¬ø5 ŒÔÀfl¡ ÚøµÚœ, Ù≈¬˘Ê√±Ú, ¬ı≈˘≈-- ˚‡Ú
Œ˚˜Ú õ∂À˚˛±Ê√Ú, Ó¬‡Ú˝◊√√ øÓ¬øÚ Ó¬±˝◊√√ ˝√√À˚˛ ά◊ͬÀÓ¬Úº ·Ó¬ 25
’À"√√±¬ı¬ı˛ Œ¬Ûø¬ı˛À˚˛ ¤˘±˜ Ó“¬±¬ı˛ Ê√ijø√Úº Œ¬ı“À‰¬ Ô±fl¡À˘ Ó‘¬ø5 ø˜S
Œ¬ÛÓÂ√ÀÓ¬Ú Œ‰¬Ã¯∏øAÀÓ¬º ¶ú‘øÓ¬¬ı˛ ¸¬ı˛øÌÀÓ¬ ‚≈À¬ı˛ ¤À˘Ú ¸µœ¬Û Œ‚±¯∏
Ó‘¬ø5 ŒÔÀfl¡ ÚøµÚœ
˙±ø˝√√À√¬ı˛ ¬Ûø¬ı˛¬ı±À¬ı˛¬ı˛ ŒÔÀfl¡› ø¬ı¬ı˛±È¬ ¸±˝√√±˚… Œ¬ÛÀ˚˛øÂ√
ë˙±ø˝√√√í Â√ø¬ı¬ı˛ ¸±Ù¬À˘…¬ı˛ ¬Û¬ı˛ ˜≈‡… ‰¬ø¬ı˛S±øˆ¬ÀÚÓ¬± ¬ı˛±Ê√fl≈¡˜±¬ı˛
˚±√¬ı-¤¬ı˛ ¸±é¬±»fl¡±¬ı˛ øÚÀ˘Ú ’øˆ¬À¯∏fl¡ ‰¬Sê¬ıÓ«¬œ
·±ÀÚ¬ı˛ Œˆ¬˘±
˜Ò≈¬ı˛ ¬ı˛+À¬Û ø¬ı¬ı˛±ÀÊ√±
¤fl¡Ê√Ú ¸≈¬ı˛fl¡±¬ı˛ ø˝√√À¸À¬ı ’±ø˜ ø¬ıù´±¸ fl¡ø¬ı˛, ˜±iß± Œ√í¬ı˛ õ∂Ò±Ú ∆¬ıø˙©Ü…
¸¬ıÒ¬ı˛À̬ı˛ ·±ÀÚ Ó“¬±¬ı˛ ’Ú±˚˛±¸ √é¬Ó¬±º Ó“¬±¬ı˛ ¸•Û”Ì« Ê√œ¬ıÚ ˚Ó¬”√¬ı˛ Œ˚ÀÓ¬
¬Û±À¬ı˛, Ó¬Ó¬”√¬ı˛ ’¬ıøÒ qÒ≈ ¸≈¬ı˛ ’±¬ı˛ ¸≈¬ı˛º ¤Ó¬ ¸≈À¬ı˛¬ı˛ ¸˜≈À^ øÓ¬øÚ Œ˚ øfl¡ ’Ú±˚˛±À¸
Î≈¬¬ı ø√À˚˛ÀÂ√Ú, Œˆ¬À¸ÀÂ√Ú, Œ˝√√À¸-Œ‡À˘ Ó¬±¬ı˛¸5fl¡Àfl¡ øÚÀÊ√¬ı˛ ˜ÀÓ¬± fl¡À¬ı˛ ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛
fl¡À¬ı˛ÀÂ√Ú, ˆ¬±¬ıÀ˘ qÒ≈ ’±(˚« Ú˚˛, ø˙˝√√ø¬ı˛Ó¬ Ú˝◊√√º øÓ¬øÚ Œ˚˜Úˆ¬±À¬ı Œ‰¬À˚˛ÀÂ√Ú øͬfl¡
ŒÓ¬˜Ú fl¡À¬ı˛˝◊√√ Œ·À˚˛ÀÂ√Ú, Œ˚ √é¬Ó¬±˚˛ Œ¬ÛÓÂ√À˘ ¤fl¡À˙± ˙Ó¬±—˙ Œ¸¬ı˛± ˝√√›˚˛± ˚±˚˛
øͬfl¡ Œ¸˝◊√√ √é¬Ó¬± ’Ê«√Ú fl¡À¬ı˛ÀÂ√Úº ˚‡Ú Ó“¬±¬ı˛
·±ÀÚ¬ı˛ ¸≈À¬ı˛ Œˆ¬À¸ ¤À¸ÀÂ√ ˙±¶aœ˚˛ ¸eœÓ¬,
øÓ¬øÚ Œ˚ √±¬ÛȬ øÚÀ˚˛ Ó¬±Àfl¡ Â≈Àάˇ ø√À˚˛ÀÂ√Ú
Œ|±Ó¬±¬ı˛ fl¡±ÀÚ¬ı˛ √¬ı˛Ê√±˚˛, øͬfl¡ Œ¸˝◊√√ ’Ú±ø¬ı˘
‰¬˘ÀÚ ’±¬ı±¬ı˛ ’±À¬ıÀ· ’±“fl¡Àάˇ ÒÀ¬ı˛ÀÂ√Ú
ë˝√√˚˛ÀÓ¬± ŒÓ¬±˜±¬ı˛˝◊√√ Ê√Ú…í¬ı˛ ˜ÀÓ¬± ŒàòȬ ŒÚ±ÀȬ¬ı˛
·±Úº ˚‡Ú ·±˝◊√√ÀÂ√Ú ëŒfl¡ õ∂Ô˜ fl¡±ÀÂ√ ¤À¸øÂ√í--
Œ˚ ·±ÀÚ Œfl¡±Ú› ¤fl¡àò± ˜≈άˇøfl¡ ŒÚ˝◊√√, Œ¸ ·±Ú
˝√√±Ú± ø√À26√ ’±˜±¬ı˛-’±¬ÛÚ±¬ı˛ ˝√√+√À˚˛¬ı˛ √¬ı˛Ê√±˚˛,
’±¬ı±¬ı˛ ˚‡Ú fl¡±›˚˛±ø˘ÀÓ¬ Œ·À˚˛ ά◊ͬÀÂ√Ú ë’…±˚˛
Œ˜À¬ı˛ ŒÊ√±˝√√¬ı˛± Ê√ø¬ı“í Ó¬‡Ú Œ˜ÀÓ¬ ά◊ͬøÂ√,
øÂ√ȬÀfl¡ ά◊ͬøÂ√ Œ¸ ·±ÀÚ¬ı˛ ŒÎ¬ø˘ˆ¬±ø¬ı˛ÀÓ¬º Œ˚
Œfl¡±Ú› ·±ÚÀfl¡ Œ|±Ó¬±¬ı˛ ˜ÀÚ ø‰¬¬ı˛fl¡±˘œÚ
Ê√±˚˛·± fl¡À¬ı˛ Œ√›˚˛±¬ı˛ Ê√Ú… ¤fl¡Ê√Ú ˜±iß± Œ√
˚Àԩܺ ¤fl¡Ê√Ú ¸≈¬ı˛fl¡±À¬ı˛¬ı˛ ˚±¬ıÓ¬œ˚˛ ø‰¬ôL±-
ˆ¬±¬ıÚ±, ¤'À¬Ûø¬ı˛À˜KI◊, ŒÚ±ÀȬ˙Ú, ¸≈À¬ı˛¬ı˛ ›Í¬±-
¬Ûάˇ±-- ¸¬ı øfl¡Â≈√Àfl¡ Â√±ø¬ÛÀ˚˛ ø·À˚˛ ¤fl¡È¬±
·±ÚÀfl¡ ’¬Û±øÔ«¬ı ά◊2‰¬Ó¬±˚˛ Œ¬ÛÓÀÂ√ ø√ÀÓ¬
¬Û±¬ı˛ÀÓ¬Ú ˜±iß± Œ√º ›“¬ı˛ ·˘±˚˛ ŒÓ¬± Œ¸˝◊√√
·˜·À˜ Œ¬ı±ãÀÚ¸ ŒÚ˝◊√√, Œ˚ ˜fÓ¬± ¤fl¡Ê√Ú Œ˝√√˜ôL ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛, ›“¬ı˛ ŒÈ¬±Ú±˘
Œfl¡±˚˛±ø˘øȬ ¬ı¬ı˛— ˝√√ͬ±» õ∂Ô˜ Œ˙±Ú±˚˛ ŒÓ¬˜Ú Œfl¡±Ú› ’…±¬∏C±fl¡˙Ú ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛ Ú±--
¤˝◊√√ ¸Ó¬… ˜±iß± øÚÀÊ√› Ê√±ÚÀÓ¬Ú, ¬ıU ¸±é¬±»fl¡±À¬ı˛ ¬ıÀ˘›ÀÂ√Ú Œ¸ fl¡Ô±º Œ¸
fl¡±¬ı˛ÀÌ˝◊√√ ø˝√√øµ, ¬ı± ¬ı˘± ˆ¬±À˘± ¸¬ı«ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛ Â√ø¬ıÀÓ¬ Œfl¡±Ú› Ú±˚˛Àfl¡¬ı˛ ø˘À¬Û Ó“¬±¬ı˛
·±Ú ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ ˝√√˚˛øÚ Œ¸˝◊√√ õ∂±Ôø˜fl¡ ¬ÛÀ¬ı«º ˚ӬȬ± ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ ˝√√À˚˛ÀÂ√Ú øfl¡À˙±¬ı˛fl≈¡˜±¬ı˛,
˜˝√√•ú√ ¬ı˛øÙ¬ ¬ı± ˜≈Àfl¡˙º øfl¡c Œ¸˝◊√√ ¸˜˚˛ ŒÔÀfl¡˝◊√√ ˚‡Ú Œ˚ˆ¬±À¬ı Œ¬ÛÀ¬ı˛ÀÂ√Ú
øÚÀÊ√Àfl¡ Œˆ¬À„√√-·Àάˇ ∆Ó¬ø¬ı˛ fl¡À¬ı˛ øÚÀ˚˛ÀÂ√Ú, ·±ÀÚ¬ı˛ ¤˜Ú Œfl¡±Ú› øά¬Û±È«¬À˜KI◊
ŒÚ˝◊√√ Œ˚‡±ÀÚ øÓ¬øÚ øÚÀÊ√Àfl¡ øÚ—Àάˇ Œ√ÚøÚº ’±˜±À√¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ø˙é¬Ìœ˚˛ Ó“¬±¬ı˛ Œ¸˝◊√√
˜ÀÚ¬ı˛ ŒÊ√±¬ı˛, Œ˚ ŒÊ√±¬ı˛, Œ˚ Œfl¡±˚˛±ø˘øȬ øÚÀ˚˛ ¤fl¡Ê√Ú ˜±iß± Œ√ ˝√√À˚˛ ›Í¬± ˚±˚˛º
›“¬ı˛ ·±Ú ˜±ÀÚ˝◊√√ ¬Û±¬ı˛ÀÙ¬fl¡˙Ú, ά◊øÚ øÚÀÊ√˝◊√√ ¤fl¡Ê√Ú ˝◊√√køȬÈ≈¬…˙Ú-- ›“¬ı˛ ά◊2‰¬±¬ı˛Ì,
›“¬ı˛ ŒÎ¬ø˘ˆ¬±ø¬ı˛, ›“¬ı˛ ·±˚˛fl¡œ-- ¸¬ıȬ±˝◊√√ ¤fl¡À˙±˚˛ ¤fl¡À˙±º Œ˚‡±ÀÚ ·±ÀÚ¬ı˛ ø˘ø¬ı˛fl¡
ŒÓ¬˜Ú ŒÊ√±¬ı˛±À˘± Ú˚˛, ¸≈¬ı˛ ŒÓ¬˜Ú fl¡À¬ı˛ Œ¬ıÀÊ√ ›Àͬ Ú±, fl¡À•Û±øÊ√˙Ú ¸±√±˜±È¬±--
Œ¸‡±ÀÚ› ˜±iß± Œ√ ’õ∂øÓ¬À¬ı˛±Ò…º ˜ÀÚ ¬ÛάˇÀÂ√, ëÂ√˚˛ Ÿ¬Ó≈¬¬ı˛ ·±Úí Ú±À˜ ›“¬ı˛ ¤fl¡øȬ
’…±˘¬ı±À˜¬ı˛ fl¡Ô±-- Ó¬‡Ú Œ¸˝◊√√ ¸˜˚˛ ’ôLÓ¬ ¤¬ı˛fl¡˜ Œfl¡±Ú› fl¡ÚÀ¸õI◊-øˆ¬øM√√fl¡
’…±˘¬ı±˜ ˝√√Ó¬ Ú±-- øfl¡c ›˝◊√√ fl¡±À˘fl¡˙ÀÚ› ˜±iß± Œ√ øÚÀÊ√ ’Ó≈¬˘Úœ˚˛º ’±˜±¬ı˛
øÚÀÊ√¬ı˛ õ∂øÓ¬ ˜≈˝”√√ÀÓ«¬ ˜ÀÚ ˝√√˚˛ øÓ¬øÚ øÚÀÊ√¬ı˛ Ê√œ¬ıÚȬ±Àfl¡ fl¡À¬ı˛ Ó≈¬À˘øÂ√À˘Ú ·±Ú-
Œfl¡øffl¡-- ·±Ú-’Ú≈˚±˚˛œ øÓ¬øÚ øάÊ√±˝◊√√Ú fl¡À¬ı˛
¸±øÊ√À˚˛ Ó≈¬À˘ÀÂ√Ú øÚÀÊ√¬ı˛ ¬ı±øfl¡ Ê√œ¬ıÚȬ±º ˚±
Ó“¬±¬ı˛ ¸˝√√Ê√±Ó¬ Ú˚˛, Ó¬±í˝◊√√ øÓ¬øÚ ’…±ø‰¬ˆ¬
fl¡À¬ı˛ÀÂ√Úº øÚÀÊ√ Œ˚À˝√√Ó≈¬ ø˝√√À¬ı˛±¬ı˛ ·˘±˚˛ Ù¬±à«
Œõ∂Ù¬±À¬ı˛k ¬Û±ÚøÚ-- Ó¬±˝◊√√ ˚‡Ú Œ˚‡±ÀÚ
˚Ó¬È≈¬fl≈¡ ¸≈À˚±· Œ¬ÛÀ˚˛ÀÂ√Ú, Ó¬±Àfl¡ ¬Û”Ì«˜±S±˚˛
øÚ—Àάˇ øÚÀ˚˛ÀÂ√Úº
Œ˚ Œfl¡±Ú› ·±ÀÚ¬ı˛ ¸±Ù¬À˘… ¸≈¬ı˛fl¡±¬ı˛-
·œøÓ¬fl¡±¬ı˛ ¬ı˛¸±˚˛Ú ¸¬ı¸˜˚˛˝◊√√ Ê√èø¬ı˛º ’±ø˜
Œfl¡±Ú› ¸≈À¬ı˛¬ı˛ ‰¬˘Ú Œ˚˜Ú ¿Ê√±Ó¬Àfl¡ ø√À˘
øÚø(ôL Ô±øfl¡, › ŒÓ¬± ’Ú±˚˛±À¸ ¬ı≈ÀÁ¡ ŒÚ˚˛
’±˜±¬ı˛ ›˝◊√√ Â≈√ÀȬ ˚±›˚˛± ¸≈¬ı˛&À˘± øͬfl¡ øfl¡ øfl¡
fl¡Ô± ‰¬±˝◊√√ÀÂ√º ¤˝◊√√ Œ¬ı±Á¡±¬Ûάˇ± ’±¬ı˛
ˆ¬±À˘±¬ı±¸±È¬± ¬ıάˇ √¬ı˛fl¡±ø¬ı˛º Œ˚ fl¡ø•§ÀÚ˙Ú
Œˆ¬Ó¬À¬ı˛ Œˆ¬Ó¬À¬ı˛ ¤fl¡È¬± fl¡ø˜Î¬◊øÚÀfl¡˙Ú ∆Ó¬ø¬ı˛
fl¡¬ı˛À¬ı-- Œ¸˝◊√√ Ê≈√øȬ ŒÓ¬± ’¬Û¬ı˛±ÀÊ√˚˛ ˝√√À¬ı˝◊√√,
’˜¬ı˛ ˝√√À¬ı˝◊√√º ˜±iß±-¬Û≈˘fl¡ fl¡±˘Ê√˚˛œ øͬfl¡ ¤˝◊√√
fl¡±¬ı˛ÀÌ˝◊√√º qÒ≈ ¬Û≈˘fl¡ ¬ıÀµ…±¬Û±Ò…±˚˛-¤¬ı˛
¸Àe˝◊√√ Ú˚˛, Ó¬¬ı˘±˚˛ ¬ı˛±Ò±fl¡±ôL Úµœ¬ı˛ ¸eÓ¬˝◊√√
¬ı± ˆ≈¬ø˘ Œfl¡˜Ú fl¡À¬ı˛∑ Úø‰¬Àfl¡Ó¬± Œ‚±¯∏, ¸≈ÒœÚ √±˙&5í¬ı˛ ˜ÀÓ¬± ¸≈¬ı˛fl¡±¬ı˛, ¬Û≈˘fl¡
¬ıÀµ…±¬Û±Ò…±À˚˛¬ı˛ ˜ÀÓ¬± ·œøÓ¬fl¡±¬ı˛ ¤“À√¬ı˛ ¶§±Ó¬ÀLa… Á¡˘˜˘ fl¡¬ı˛ÀÂ√Úº øfl¡c Ó¬¬ı≈ ˜±iß±
Œ√ ¤fl¡±˝◊√√ ¸•⁄±È¬º ¶§Àé¬ÀS, ¶§˜ø˝√√˜±˚˛º
›“¬ı˛ ·±ÀÚ ¤fl¡È¬± ’±(˚« E±˜± Ô±fl¡Ó¬, ’¬Û”¬ı« ’±À¬ı· Ô±fl¡Ó¬, Œ¸Ê√Ú…˝◊√√ Œõ≠-
¬ı…±fl¡ ø¸e±¬ı˛ ˝√√À˚˛ ά◊øÚ ¤Ó¬ ’±(˚«¬ı˛fl¡˜ ¸Ù¬˘º Ú± Ú± qÒ≈ øÙ¬{j-¸À„√√¬ı˛ fl¡Ô±
¬ı˘øÂ√ Œfl¡Ú∑ ˜±iß± Œ√ ˜±ÀÚ ŒÓ¬± ¤fl¡È¬± ’±Ò≈øÚfl¡ ·±Ú ø√À˚˛˝◊√√ ˜±Ú≈¯∏-øÚ¸·«-
¬ˆ¬±À˘±¬ı±¸±-ø¬ıù´±¸-ø¬ı¬ı˛À˝√√¬ı˛ Â√ø¬ı ’±“fl¡±º ˜±iß± Œ√ ‰¬À˘ ˚±›˚˛± ˜±ÀÚ ’±˜±¬ı˛ Œ¸˝◊√√
ŒÂ√±È¬À¬ı˘±¬ı˛ ¬Û≈ÀÊ√±¬ı˛ ·±Ú ˝√√±ø¬ı˛À˚˛ ˚±›˚˛±, Œ¬ıø¸fl¡ ¬ı±—˘± ·±Ú, ’±Ò≈øÚfl¡ ¬ı±—˘±
·±ÀÚ¬ı˛ Œ¬ı˛±˜±= ˝√√±ø¬ı˛À˚˛ ˚±›˚˛±º
’Ú≈ø˘‡Ú . ˙…±˜˘œ ’±‰¬±˚«
˝√√˚˛ÀÓ¬± ŒÓ¬±˜±¬ı˛˝◊√√ Ê√Ú…...
¤˝◊√√ ¸˜À˚˛¬ı˛ ¸≈¬ı˛fl¡±¬ı˛ Ê√˚˛ ¸¬ı˛fl¡±¬ı˛ñ
˜±iß± Œ√í¬ı˛ õ∂øÓ¬ Ó“¬±¬ı˛ |X±‚«…
¸≈Ê√Ú ¬ıg≈ Œ¬ı˛
’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚ ¤¬ı— ˙‰¬œÚ Œ√¬ı ¬ı˜«Ì-- Œ˘±fl¡·±ÀÚ¬ı˛ ≈√˝◊√√
õ∂øӬᬱں ·Ó¬ 27 ’À"√√±¬ı¬ı˛ Œ¬Ûø¬ı˛À˚˛ ¤À¸øÂ√ ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÀÚ¬ı˛
Ê√ijø√Ú, 31 ’À"√√±¬ı¬ı˛ õ∂˚˛±Ó¬ ˝√√À˚˛øÂ√À˘Ú ˙‰¬œÚ Œ√¬ı ¬ı˜«Ì--
’±Ê√ ë·±ÀÚ¬ı˛ Œˆ¬˘±í˚˛ Ó“¬±À√¬ı˛ ¶ú¬ı˛Ì fl¡¬ı˛À˘Ú ˙…±˜˘œ ’±‰¬±˚«
’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚ ¤¬ı— ˙‰¬œÚfl¡Ó«¬±-- ≈√íÊ√ÀÚ˝◊√√ ’±˜±¬ı˛ ’ø˘ø‡Ó¬
&è-- ¤“À√¬ı˛ fl¡±À¬ı˛±¬ı˛ fl¡±ÀÂ√ ’±ø˜ ¸¬ı˛±¸ø¬ı˛ ڱάˇ± ¬ı“±øÒøÚº
øfl¡c Œ¸˝◊√√ ŒÂ√±È¬À¬ı˘±˚˛ ¶≈®À˘ ˚±›˚˛±¬ı˛ ¬ÛÀÔ ˚‡Ú ¢∂±À˜±ÀÙ¬±ÀÚ¬ı˛
Œ√±fl¡±ÀÚ¬ı˛ ¬Û±˙ ø√À˚˛ Œ˚Ó¬±˜, Œ¸˝◊√√ fl¡À˘¬ı˛ ·±ÀÚ¬ı˛ ŒÚ˙±˚˛ “√±øάˇÀ˚˛
Ô±fl¡Ó¬±˜ ͬ±˚˛º qÚÓ¬±˜ ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚ ·±˝◊√√ÀÂ√Ú, ëÙ¬±Àµ ¬Ûøάˇ˚˛± ¬ı·±
fl¡±Àµ Œ¬ı˛í-- ˙‰¬œÚfl¡Ó«¬± ·±˝◊√√ÀÂ√Ú-- ë¬ıg≈ ¬ı“±ø˙ Œ√ Œ˜±¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ÀÓ¬íº
’±¬ı˛ Œ¸ø√Ú ¶≈®À˘ ˚±›˚˛± ˝√√˚˛øÚº ¬ı˛±ô¶±˚˛ ˜±À¬ı«˘ Œ‡À˘ ¬ı±øάˇ
øÙ¬¬ı˛˘±˜ ø¬ıÀfl¡˘ ‰¬±¬ı˛ÀȬ˚˛º
Ó¬±¬ı˛¬Û¬ı˛ ’±¬ı˛ øfl¡∑ ¶≈®À˘¬ı˛
˜±à±¬ı˛˜˙±˝◊√√ fl¡±ø˜Úœ ¬ı˜«Ì--
¬ı±øάˇÀÓ¬› ¬Ûάˇ±ÀÓ¬Ú-- Ó“¬±¬ı˛
Œ¬ıÀÓ¬¬ı˛ √±· ¤‡Ú› ø¬ÛÀͬ ¶Û©Ü
Œ˘À· ’±ÀÂ√ Œ·±/ ’Ô‰¬,
’±˜±¬ı˛ ’¬Û¬ı˛±Ò, ’±ø˜ ·±Ú
qøÚ..... ¶≈®˘ ¬Û±ø˘À˚˛º Œ¸˝◊√√
√˙-¤·±À¬ı˛± ¬ıÂ√¬ı˛ ¬ı˚˛À¸ Œ˙±Ú±
·±Ú ëÚ√œ Ú± ˚±˝◊√√› Œ¬ı˛ ¬ı˝◊√√Ó¬í
’±ø˜ ¬ÛÀ¬ı˛ |X±‚«… ø˝√√À¸À¬ı
Œ·À˚˛øÂ√ ø˝√√µ≈¶ö±Ú Œ¬ı˛fl¡Î«¬¸-¤¬ı˛
˝√√À˚˛º ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚÀfl¡
¸±˜Ú±¸±˜øÚ Œ√‡±¬ı˛ Ê√Ú… Œ√ÃÀάˇ Œ·øÂ√ ¬ı±øάˇ ŒÔÀfl¡ ≈√혱˝◊√√˘ ”√À¬ı˛-
- fl≈¡ø˜~±¬ı˛ ¬ı˱p¡Ì¬ı±øάˇ˚˛±¬ı˛ Œ¸˝◊√√ ¤øÚ˜ ‡“±í¬ı˛ ˜±Í¬ Â√±øάˇÀ˚˛º Œ√À‡øÂ√
fl¡±À˘± Ê√˝√√¬ı˛ Œfl¡±È¬ ·±À˚˛ ·±˝◊√√ÀÂ√Ú ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚ-- fl¡±ÀÂ√ ø·À˚˛ fl¡Ô±
¬ı˘±¬ı˛ ¸±˝√√¸ ˝√√˚˛øÚº ¶§Ì«fl¡F øÂ√˘ ¤“À√¬ı˛º ¬Û¬ı˛¬ıÓ«¬œfl¡±À˘ ˙‰¬œÚfl¡Ó«¬±¬ı˛
ë›À¬ı˛ ¸≈Ê√Ú Ú±˝◊√√˚˛±í, ëø¬ÛÀ˘ ø¬ÛÀ˘ ˝√√ø¬ı˛Ú±À˜± Œfl¡ Œ¬Û˚˛±˘±í, ë¬ıg≈
¬ı“±ø˙ Œ√ Œ˜±¬ı˛ ˝√√±ÀÓ¬ÀÓ¬í-- qÀÚøÂ√ ’±¬ı˛ ’±fl≈¡˘ ˝√√À˚˛ Œfl“¡À√øÂ√º ˜±Ú≈¯∏
¤˜Ú ˝√√+√˚˛ øÚ—Àάˇ ·±˝◊√√ÀÓ¬ ¬Û±À¬ı˛Ú∑ ø˝√√µ≈¶ö±Ú Œ¬ı˛fl¡Î«¬¸ ŒÔÀfl¡
ëøÚ˙œÀÔ ˚±˝◊√√› Ù≈¬˘¬ıÀÚí ·±˝◊√√˘±˜, Œ¬ı±À•§ ø·À˚˛ ø˝√√µ≈¶ö±Ú Œ¬ı˛fl¡Î«¬¸-
¤¬ı˛ fl¡Ì«Ò±¬ı˛ ‰¬Gœ‰¬¬ı˛Ì ¸±˝√√±í¬ı˛ ¬ıάˇ ŒÂ√À˘ Œ√‡± fl¡À¬ı˛øÂ√˘ fl¡Ó«¬±¬ı˛
¸Àeº fl¡Ó«¬± ¬ıÀ˘øÂ√À˘Ú, fl¡˘fl¡±Ó¬± ¤À˘ Œ√‡± fl¡¬ı˛À¬ıÚ ’±˜±¬ı˛
¸Àe, Œ√‡± ˝√√˚˛øÚ, ¤˝◊√√ ’±¬ÛÀ˙±¸ ’±˜±¬ı˛ ’±¬ı˛ ˚±¬ı±¬ı˛ Ú˚˛ ¤ Ê√Àijº
¤fl¡Ê√Ú ·±˝◊√√ÀÓ¬Ú ¬ı±—˘±À√À˙¬ı˛ ¬ı˛—¬Û≈À¬ı˛¬ı˛ ˆ¬±›˚˛±˝◊√√˚˛±--
’Ú…Ê√Ú ˜˚˛˜Úø¸—À˝√√¬ı˛ ˆ¬±øȬ˚˛±ø˘º ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÀÚ¬ı˛ ·±›˚˛±
ˆ¬±›˚˛±˝◊√√˚˛± ¸≈À¬ı˛¬ı˛ ·±Ú ¤¬Û±¬ı˛ ¬ı±—˘±-›¬Û±¬ı˛ ¬ı±—˘± ø˜ø˘À˚˛ Â√øάˇÀ˚˛
¬ÛÀάˇÀÂ√ ¸¬ı«Sº ˜ÀÚ ’±ÀÂ√, õ∂Ô˜¬ı±À¬ı˛¬ı˛ ë·±Ú Œ˜˘±í¬ı˛ ¸˜˚˛
¤ø'øfl¡Î¬◊øȬˆ¬ fl¡ø˜øȬí¬ı˛ ’øÓ¬øÔ ’±¬Û…±˚˛À̬ı˛ √±ø˚˛Q øÂ√˘ ’±˜±¬ı˛
›¬ÛÀ¬ı˛, Œ¸˝◊√√ ¸˜˚˛ ’±¬ı3±¸Î¬◊VœÀÚ¬ı˛ Œ˜À˚˛Àfl¡ Œ˚±·±À˚±· fl¡À¬ı˛,
Ó“¬±¬ı˛ Ô±fl¡±¬ı˛ ¬ı…¬ı¶ö± fl¡¬ı˛±¬ı˛ √±ø˚˛Q ŒÚ›˚˛±¬ı˛ ø¬ı¬ı˛˘ ’øˆ¬:Ó¬± ˝√√˚˛
’±˜±¬ı˛º ¬ı±øάˇÀÓ¬ ¬ı±¬ı±¬ı˛ fl¡±ÀÂ√
qÀÚøÂ√ ›“¬ı˛ ’¸—‡… ·±Ú--
·œøÓ¬-’±À˘‡… ë¬ÛΩ±Ú√œ¬ı˛
˜±øÁ¡í ¤¬ı— 댸±Ú±˝◊√√ ˜±Ò¬ıí-¤¬ı˛
’¸—‡… ·±ÀÚ ¬ı˛À˚˛ÀÂ√
’±¬ı3±¸Î¬◊VœÀÚ¬ı˛ ·±˚˛fl¡œ, ¸≈À¬ı˛¬ı˛
‰¬˘ÀÚ¬ı˛ ¸¬ı˛±¸ø¬ı˛ õ∂ˆ¬±¬ıº øÚÀÊ√
˚‡Ú ·±˝◊√√ÀÓ¬ ¬ıÀ¸øÂ√, ›“¬ı˛
¸≈À¬ı˛¬ı˛ ’±À¬ı˙, ’±À¬ı·
¤Î¬ˇ±ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛øÚº ¤‡Ú ŒÓ¬±
ˆ¬±›˚˛±˝◊√√˚˛± ’±¬ı˛ ˆ¬±øȬ˚˛±ø˘
¬Û±= fl¡¬ı˛± ˝√√˚˛, øfl¡c √±ø¬ı øÚÀ˚˛
¬ı˘ÀÓ¬ ¬Û±ø¬ı˛, ø¬ıqXÓ¬±¬ı˛
¸Àe Œ·À˚˛ÀÂ√Ú ˜±S øÓ¬Ú Ê√Ú-- øÚ˜«À˘µ≈ Œ‰¬ÃÒ≈¬ı˛œ, ’˜¬ı˛ ¬Û±˘
¤¬ı— ’—q˜±Ú ¬ı˛±˚˛º ˙‰¬œÚ Œ√¬ı ¬ı˜«Ì Ó¬“±¬ı˛ ›¬Û±¬ı˛
¬ı±—˘±¬ı˛ ¬Û~œ·±ÀÚ¬ı˛ ¸≈¬ı˛Àfl¡ fl¡À¬ı˛ Ó≈¬À˘øÂ√À˘Ú ¸¬ı«ˆ¬±¬ı˛Ó¬œ˚˛º Ó“¬±¬ı˛
‚¬ı˛±Ú± ¸±˜±Ú… ˝√√À˘› ’±˘±√± ’±¬ı3±À¸¬ı˛ ŒÔÀfl¡-- ˜±ÚÀÓ¬˝◊√√ ˝√√À¬ı,
¤“¬ı˛± Œfl¡Î¬◊ fl¡±Î¬◊Àfl¡ fl¡‡Ú› Â√±ø¬ÛÀ˚˛ ˚±ÚøÚº ≈√íÊ√ÀÚ˝◊√√ ¶§ ¶§ Œé¬ÀS
¸•⁄±È¬º ˜±øÁ¡-˜±~±¬ı˛ Œ‡±˘± ·˘±¬ı˛ ·±Ú, ·e±-¬ÛΩ±¬ı˛ ŒÏ¬Î¬◊, Ê√À˘¬ı˛
Ȭ±ÀÚ ∆¬ıͬ± ¬ı±›˚˛±¬ı˛ ˙s-- ¬¸¬ıÀ‰¬À˚˛ ¬ıάˇ fl¡Ô± ’±=ø˘fl¡
Œ˘±fl¡·±ÀÚ¬ı˛ ¸•Û”Ì« fl¡±Í¬±À˜± ˙‰¬œÚ Œ√¬ı ¬ı˜«Ì Œ¬ÛÓÀÂ√ ø√À˚˛øÂ√À˘Ú
Ó¬±˜±˜ ¬ˆ¬±¬ı˛Ó¬¬ı±¸œ¬ı˛ fl¡±ÀÂ√º ’±¬ı3±À¸¬ı˛ ë’±~± Œ˜‚ Œ√ ¬Û±øÚ Œ√
Â√±˚˛± Œ√í ˚‡Ú ¤¸ øά ¬ı˜«À̬ı˛ Ê√±≈√ÀÓ¬ ¬ı…¬ı˝√√±¬ı˛ ˝√√À26√ ø˝√√øµ Â√ø¬ıÀÓ¬
Ó¬‡Ú Ó¬±¬ı˛ ’±À¬ı√Ú ’±¬ı˛› ’õ∂øÓ¬À¬ı˛±Ò…º
Œ˘±fl¡·±ÀÚ¬ı˛ øfl¡—¬ı√ôLœ
ø˙äœ ’˜¬ı˛ ¬Û±˘ ¤‡Ú›
¶ú‘øÓ¬¬ı˛ ·ˆ¬œÀ¬ı˛ Î≈¬¬ı ø√À˚˛
Ó≈¬À˘ ’±ÀÚÚ ˜øÌfl¡Ì±--
Ó“¬±¬ı˛ Œ‰¬Ó¬Ú±˚˛ Œ˚ˆ¬±À¬ı
Ê√±˚˛·± Œ¬ÛÀ˚˛ÀÂ√Ú
’±¬ı3±¸Î¬◊VœÚ ¤¬ı—
˙‰¬œÚfl¡Ó«¬±--Œ¸˝◊√√ ¸|X
Ò±¬ı˛±¶ß±ÀÚ¬ı˛ ˜¬ı˛˜œ ¬ıÌ«Ú±
ø˙äœ ’—q˜±Ú ¬ı˛±À˚˛¬ı˛
¸≈À˚±·… ά◊M√√¬ı˛±øÒfl¡±¬ı˛œ
¬ˆ¬±¶®¬ı˛ ¬ı˛±˚˛-- ŒÓ¬˝◊√√˙ ¬ıÂ√¬ı˛
ÒÀ¬ı˛ ·Àάˇ Ó≈¬À˘ÀÂ√Ú Ó“¬±¬ı˛
Œ˘±fl¡·±ÀÚ¬ı˛ ¸—¸±¬ı˛--
Œ¸˝◊√√ ˆ“¬±Î¬ˇ±¬ı˛ ŒÔÀfl¡
Ó≈¬À˘ ’±ÚÀ˘Ú
õ∂¬ı±√õ∂øÓ¬˜ ≈√˝◊√√ ø˙䜬ı˛
õ∂øÓ¬ Ó“¬±¬ı˛ |X±‚«…
¤¬ı±¬ı˛ ˜≈À‡±˜≈ø‡
3¶ú¬ı˛Ì