1. KlasifikasiIlmuMenurut Imam al-Ghazali
KLASIFIKASI ILMU PENGETAHUAN MENURUT IMAM AL-GHAZALI
Topikinimuladiberiperhatianoleh Imam al-Ghazalisetelahbeliaumendapatisebahagiandaripadailmuan
Islam daripelbagaibidangdisiplinilmusepertiilmukalam [tawhid], fiqh, tasawuf, tafsirdan hadith
bercanggahpendapattentangbidang-bidangilmu yang wajibdikuasaiolehsetiapindividu Islam.
BerdasarkansabdaNabi Muhammad (s.a.w) yang bermaksud “Menuntutilmuadalahfardhu yang
diwajibkankeatassetiapindividu
Islam”.
Imam
al-Ghazalimenimbulkanpersoalantentangilmu;
adakahmenuntutilmuitufardhu „ainataupunfardhukifayahatasindividuIslam ?
Berpandukanpersoalantersebut
Imam
al-
Ghazalitelahmengkalsifikasikanilmukepadaduabahagianutamaiaitu :
a) IlmuMu‘amalah.
Ilmumu„amalahdimaksudkansebagaisuatuilmu yang diperolehimanusiasamadamelaluiutusan Allah,
akal
[pembelajaran],
pengalamandanpendengaran.Padaasasnyailmutersebut
[mu„amalah]
tiadasebarangperbezaanmelainkanmenerusinama-namakhas yang dberikankepadanyasepertiilmufardhu
„aindanilmufardhukifayaholehparailmuan Islam.
Ilmumu„amalahmenurutbeliauterbahagikepadaduabahagianiaitu :
1-
Ilmufardhu ‘ain.
Ilmufardhu
„ainsecararingkasdimaksudkansebagaiilmutentangasas-asas
sepertimengucapsyahadah,
menunaikansembahyang,
agama
mengeluarkan
Islam
zakat,
berpuasadanmenunaikanfardhu haji bagi yang berkemampuan.Iamerupakansuatuilmu yang
wajibdituntutolehsetiapindividu Islam keranamenerusiilmupengetahuantersebutindividu Islam
dapatmelaksanakansegalatuntutan
yang
ditaklifkansamadaberbentukiktikad
[kepercayaan],
melaksanakanperintahdanmenjauhilaranganNya. Ilmufardhu „ainhanyadiperolehimenerusiutusan
Allah iaitupararasulNya.
2-
Ilmufardhukifayah.
Ilmufardhukifayahmenurutajaran Islam merupakansuatuilmu yang
perludikuasaiolehsebahagianmanusia yang mendiamisesebuahkawasan,
daerahataunegeri.Hukummempelajariilmufardhukifayahberubahmenjadifardhu
„ainapabilatiadaseseorang pun di sesebuahkawasan,
daerahataunegerimengetahuitentangsesuatuilmusepertiilmuperubatan, pertanian, pembinaan,
pengiraandansebagainya.Ilmufardhukifayahjugadimaksudkansebagaiilmu yang
berhubungkaitdengankehidupansosial.Ilmutersebutterbahagikepadatigabahagianiaitu :

2. i)
Terpuji
Ilmuterpujiadalahilmu yang bermanfaatkepadakehidupanmanusia di duniadan di
akhirat.Menurut Imam al-Ghazaliilmuterpujimerangkumiduakategoriiaitu :
a)
Ilmusyariah.
Ilmusyariahhanyadapatdiperolehimenerusiutusan Allah ataudalam kata lainilmu yang
taktercapaiolehakal,
pengalamandanpendengaranuntukmengetahuinyasepertiilmutentangharikiamat.
b)
Ilmuumum.
Ilmuumum pula mampudiperolehimanusiamenerusiakal (pembelajaran),
pengalamandanpendengaransepertiilmubahasadanilmuperubatan.
ii)
Harus.
Ilmu yang harusdipelajariolehmanusiaadalahsepertiilmu-ilmukesusasteraan,
sejarahdansebagainya.
iii)
Tercela.
Ilmutercelamerupakanilmu yang
dilarangkepadamanusiauntukmempelajarinyasepertiilmusihirdansebagainya.
b) IlmuMukasyafah.
Ilmumukasyafahmerupakansuatuilmu
diberikanoleh
yang
hanyadiperolehiolehmanusiamenerusiilham
Allah
yang
kepadanyasetelahmelaluiperingkat-
peringkattertentudalamamalannya.Ilmuinilebihdikenali di kalanganahli-ahlitasawufsebagaiilmuladunni.
Pembahagianilmu-ilmutersebutadalahberdasarkankepadapemerhatian Imam al-Ghazalitentang :
a)
Sejauhmanakahilmuilmutersebutbermanfaatkepadamanusiadarisegipenggunaanyasepertiilmubahasa.
b)
Sejauhmanakahilmu-ilmutersebutbermanfaatkepadakehidupanberagamamanusia.
c)
Sejauhmanakahilmu-ilmutersebutbermanfaatkepadakehidupanmanusia
di
duniasepertiilmuperubatandanpengiraan.
d)
Sejauhmanakahkesanilmuilmutersebutdalammemberiilmupengetahuandankeseronokankepadamanusiasepertiilmuke
susasteraandanilmusejarah.
Menurut Imam al-Ghazalidasarnyasesuatuilmutidaktercelasehinggalahilmutersebut :
1-
Mendatangkankemudaratankeatasdiri orang yang mempelajarinyaserta orang lain.
2-
Mendatangkanlebihbanyakkemudaratankepadapenuntutnya.
3-
Tidakmemberikansebarangfaedahkepadapenuntutnyamahupun orang lain.
Berdasarkankepadaklasifikasiilmu
„ainmerupakanilmu
yang
yang
diberikanoleh
wajibdipelajariolehsetiapindividu
Imam
al-Ghazaliilmufardhu
Islam.Manakala
ilmuadalahberdasarkankepadasejauhmanakahilmuilmutersebutbermanfaatkepadakehidupanindividuataupunmasyarakat di duniadan di akhirat.
lain-lain