1. Januari 2016 | v 01

2. Inleiding
Maakt technologie ons leven minder
menselijk of bieden nieuwe vindingen juist
kansen voor verbindingen en verdieping. Hoe
veranderen facilitaire organisaties door
technologie? Is technologie een
banenvernietiger of ontstaan erjuist nieuwe
banen? En hoe zit het met privacy? Zijn
beacons een onderdeel van onze toekomst of
is het een hype?
Locatie gebonden interacties
Beacons, letterlijk vertaald bakens, zijn kleine
sensoren die eenbluetooth signaal uitzenden
met een unieke code. Smartphones en
tablets, waarop de bluetooth functie aan
staat, zoeken constant naar deze beacons. In
combinatie met een app en daaraan
verbonden back-end systeem kun je locatie
gebonden interacties creëren. Bijvoorbeeld
het meten vanaanwezigheid van mensen en
middelen, indoor routing of het pushen van
berichten, afspraken en signalen.
Bijzondere belevingen
FM2Share heeft zichin het onderwerp
verdiept en ziet kansen binnen facility
management. Hiermee kunnen wij bedrijven
en facilitaire afdelingen helpen keuzes te
maken voor de toekomst. Overhet gebruik
van beacons en sensoren binnen de eigen
onderneming en het effect van deze
technologie. Beacontechnologie is een mooi
voorbeeld waarmee je efficiency bereikt, maar
ook een bijzondere belevingen kan creëren.
Met dit document willen wij bereiken dat
facility managers gaan nadenken over de
impact van nieuwe technologieën, mogelijke
bedreigingen niet uit de weg gaan en kansen
kunnen identificeren. Inieder geval willen wij
dat je erover na gaat denken en je niet laat
verrassen maar voorbereid bent op een
toekomst die nu al begonnen is.
Dit document is zekerniet volledig.
Technologische ontwikkelingen gaan snel en
informatie raakt snel achterhaald. Ook
hebben wij dit document zo zorgvuldig
mogelijk opgesteld. Wij hebben het
voornemen dit document het komende jaar
regelmatig te updaten en aan te passen of uit
te breiden met nieuwe informatie. Help ons
daarbij. Tips en verbeteringen zijnvan harte
welkom. Wij delen het graag.
Veel leesplezier!
Be connected, stay connected
Tip!
Wij brachten dit onderwerp ookin beeld.
Via de websitekun je de film bekijken.
http://www.fm2share.nl/kennis/film
Alle informatie uit dit document mag vrij gebruikt worden
om te delen. We vinden het fijn als je ook de bron:
"FM2Share kennisdocument" noemt.
2

3. Inhoud
In het kort
Technologie van Internet of Things, beacons en
sensoren.
FMIS
Noodzakelijk voor succes inzetten beacons en
sensoren?
Beacons, een facilitair feestje?
Nog verre van. Terwijl in andere sectoren de beacon al
op hele gerichte manier wordt ingezet.
Technologie op de werkvloer
Het succes van beacons is afhankelijk van de
toegevoegde waarde die de app, met een gekoppeld
back-end systeem, biedt aan de gebruiker.
Connectivity
Micro-moments. Verleiding en customer centric
engagement.
Impact op facilitaireorganisaties
Wij zien beacontechnologie als één van de innovaties
met impact op de organisatie van werk.
Privacy
Een veel besproken aandachtspunt. Registratie en
Wpb.
Hype?
Omdat het kan en omdat het moet!
3

5. In het kort: Internet of Things,
beacons en sensoren
Internet of Things (IoT), slaat op een groep
apparaten die, volgens de definitie van het
McKinsey Global Institute, “de omgeving kan
monitoren, eenstatus kan doorgeven,
instructies kan ontvangen en zelfs actie
ondernemen op basis van informatie die de
apparaten ontvangen.”
Zintuigen van producten
IoT is de ontwikkeling dat steeds meer
‘dingen’ (machines, objecten, producten,
apparaten, systemen) digitaal met elkaar en
met de mens laat communiceren. Dit is
mogelijk door ze met – vaak al eenvoudige –
elektronica ‘slim’ te maken. Metsensoren
krijgen producten als het ware zintuigen die
waardevolle informatie verzamelen overhun
toestand en hun omgeving. Met draadloze
connectiviteit en via het internet wisselen zij
deze informatie met elkaar uit. Machines en
producten zijnzo op afstand, bijvoorbeeld via
een smartphone,
te bedienen. Op deze manier raken de fysieke
en de virtuele wereld steeds meer met elkaar
verbonden (Castermans et al., 2014).
Bakens
Een voorbeeld van een dergelijke sensor is
een beacon. Beacons zijnletterlijk vertaald
‘bakens’. Deze bakens zenden signalen uit en
zijn er met verschillend bereik in afstand.
Signalen kunnen worden omgezet in relevante
boodschappen als iemand binnen het bereik
is van een beacon en een bijbehorende app
heeft op zijn smartphone.
Een van de meestrecente ontwikkelingen op
het gebied van beacons is de iBeacon.
iBeacon is de verzamelnaam voor apparaten
die een Bluetooth Low-Energy (BLE) signaal
uitzenden. Een smartphone kan dit BLE
signaal gebruiken om nauwkeurig de afstand
te bepalen van de smartphone naar de
uitzendende beacon. Dit kanvoor
verschillende doeleinden worden gebruikt,
bijvoorbeeld om een klant die een winkel
binnenloopt te begroeten met een push
bericht, maar ook voor betalingen enzelfs om
een soort indoor-navigatie mogelijk te maken.
Anders dan de naam doet vermoeden is
beacon niet alleen beschikbaar voor Apple
producten. De standaard is gebaseerd op
Bluetooth Low-Energy wat ook steeds meer in
Android toestellen ingebouwd is. Momenteel
is deze softwarematige ondersteuning
standaard ingebouwd in ieder Android 4.3 en
iOS7 toestel of tablet.
iBeacon is een merknaam, zoals HEMA of
Heineken. Maar een naam die waarschijnlijk in
onze algemene woordenschat als generieke
naam terecht zal komen, zoals aspirine,
chocomel en googelen.
Eenvoudig en betaalbaar
Een beacon kan eenvoudig worden bevestigd
en, of worden opgehangen. De kosten liggen
tussen de 10 en 25 euro per stuk en ze
worden gevoed door een batterij. De
levensduur van de batterij ligt tussen de 3
maanden en 3 jaarvolgens eenonderzoek van
McKinsey.
5

6. FMIS noodzakelijkvoor het
succes van beacons?
Een enkele beacon die een datastroom
uitzendt, heeft weinig toegevoegde waarde
zonder de juiste informatiearchitectuur.
Hierin is eendrietal lagen te onderscheiden:
de gebruiker, de mobiele applicatie en de
back-end systemen. De laatste laag vormt de
schakel naar beschikbare databronnen die
relevant zijn voor de context die men aan een
beacon wil geven. Daarnaast wordt in deze
laag de logica ondergebracht die beschrijft
hoe te reageren op de mobiele applicatie. De
mobiele applicatie zorgt voor de zichtbare én
onzichtbare interactie met de gebruiker. De
service op de achtergrond detecteert dat de
gebruiker een beacon nadert en toont via
back-end systemen vervolgens de juiste
informatie op het display van de smartphone
of tablet op basis van de context, de locatie,
van de Beacon.
Een back-end systeem kan bijvoorbeeld een
Facility Management Informatie Systeem
(FMIS) zijn. Of juist een geheel nieuwe tool?
Hierin zit bijvoorbeeld relevante informatie als
(type) inventaris, benodigde onderhoud,
omgevingsfoto’s voor navigatie, te verzenden
tekstberichten en meer.
Ontwikkeling staat niet stil
De ontwikkeling van beacons staat niet stil.
Door beacons te voorzien vansensoren, zoals
temperatuur of bewegingsdetectie, biedt dit
nieuwe toepassingsgebieden. Een sensor of
'voeler' is een kunstmatige uitvoering van wat
in de biologie een zintuig wordt genoemd.
Met een sensor neemt een machine de
omgeving waar of kan informatie verzameld
worden waarmee in industrie en informatica
processen bestuurd kunnen worden. Een
sensor meet een natuurkundige grootheid,
bijvoorbeeld straling, druk, temperatuur,
magnetisme, chemie.
De beacon is slechts een schakel in het
grotere geheel, aangezien de ware kracht in
de mobiele applicatie en vooral de back-end
systemen zit, die de informatie moeten
leveren.
Maaikevan Ierssel:
“Beacons zorgen ervoor dat ieder gebouw uniek
is. Vanuit mijn expertise: het in kaart brengen
van gebouwen en daaraan gekoppeld
hoeveelheden en materialisering zie ik
geweldige mogelijkheden voor de facility
manager. Het is mogelijk om beacons cq
markers te koppelen aan BIMX 3D tekeningen.
Hierdoor kun je garanties, handleidingen en
onderhoudsinstructies direct koppelen aan de
plaats in het object. In de nieuwe wereld is
kennis delen kracht. FM2share zegt het al.
Delen en doorgeven”.
6

7. Beacons, ….
een facilitair feestje?
Facility managers willen al enige tijd vraag
gestuurd in plaats van aanbod gestuurd
werken. Beacons kunnen hier op een
praktische manier aan bijdragen. Dus
beacons … een facilitair feestje? Nog verre
van. Terwijl in andere sectoren de beacon al
op hele gerichte manier wordt ingezet.
Individuele wensen
In de retail wordt er bijvoorbeeld al op grote
schaal gebruik vangemaakt. Alles draait daar
immers om de gunst van de klant. Zonder
klanten, geen business. Recente berichten
over MacIntosh (o.a. Dolcis, Manfield) en V&D
maken dat duidelijk. Retaildeskundigen
hebben inmiddels uitgelegd dat deze
faillissementen vooral te maken hebben met
‘positionering in de markt’. Niet lang geleden
was ‘kiezen verliezen’. Nu geldt het
omgekeerde. Zonder duidelijke herkenbare
propositie is het einde oefening. “Macintosh
en V&D weten niet hoe ze het anders moeten
doen en hoe ze zich moeten onderscheiden.
Daar zit de huidige klant niet op te wachten”.
De klant van nu heeft individuele wensen en
wil op z’nwenken bediend worden.
Want stelje eens voor…. Het zonnetje schijnt
en je hebt zin om naar de stad te gaan. Even
winkelen, en daarna een terrasje pakken.
Een navigatiesysteem wijst de weg naar de
parkeergarage. Helaas ben je niet de enige met
dat lumineuze idee, want de parkeergarage is
bijna vol. Gelukkig is de parkeergarage
uitgerust met beacons. Met behulp van de app
op jouw eigen smartphone wordt je feilloos
naar één van de laatste plekjes geloodst.
Daarna is het tijd om te winkelen. Je loopt een
winkel binnen. Bij de entree wordt de app op
jouw eigen smartphone geactiveerd. Via de
beacon wordt doorgegeven wie je bent en wat
jouw ‘profiel’ is. Je wordt persoonlijk welkom
geheten. Vervolgens wordt je geïnformeerd
over aanbiedingen die passen bij jouw profiel.
Met behulp van navigatiesoftware wordt je naar
de producten geleid (eventueel langs een route
met producten die voor jou ook best
interessant kunnen zijn). Daar aangekomen
krijg je specifieke productinformatie en
reviews. Dat geeft stof tot nadenken.
Je besluit dat te doen, onder het genot van een
kop koffie en iets lekkers. Nadat de app je met
behulp van beacons naar het restaurant heeft
geleid, neem je snel - via de app - het menu
door. Jouw favorieten staan bovenaan. Je
besluit - via de app - je bestelling te doen. Even
later wordt je bestelling dit bezorgd op de plek
waar je zit. Nadat je aan tafel - via de app -
hebt afgerekend, besluit je nog toch nog even
bij andere winkels langs te gaan. Want wie
weet zijn er nog betere aanbiedingen. Bij het
verlaten van de winkel wordt de app
gedeactiveerd. Jij vervolgt je pad …
Op de achtergrond wordt deze ‘journey’ (route
en handelingen) van jou als klant door retailers,
exploitanten, ect. gebruikt om nog beter te
leren wie jij als klant bent, en wat jij wilt.
7

8. Toekomstmuziek?
Zeker niet! In retail begint de
beacontechnologie en de daaraan gekoppelde
klantbenadering snel markt te veroveren. Er
wordt gekeken hoe het bezoek aan een winkel
(offline) complementair kan zijn aan het
bezoek vaneen website (online).
Marketingafdelingen hebben al veel ervaring
opgedaan met online bezoekers, hun kennis
kan offline retailers helpen om met
toepassing van beacons meer omzet te
genereren. Zien wie er binnenkomt,
samenwerking zoekenmet online. Als je een
offline locatie bent enonline koopt, kan retail
afspraken maken hoe de off- enonline mix te
verrekenen. Een nieuwe manier van geld
verdienen?
Op luchthavens zou met gebruik van beacons
en de juiste app ook ingecheckt kunnen
worden zonder dat je daarbij paspoorten
tevoorschijn hoeft te halen. Schiphol is voor
de komende jarenaan het kijken hoe zij de
dienstverlening kan verbeteren met behulp
van deze technologie. Enerzijds door de
logistiek op de luchthaven te verbeteren
zodat er geen files ontstaan van passagiers of
bagageafhandeling, anderzijds door de
klantervaring van passagiers te optimaliseren
door ze bijvoorbeeld een routeplanner voor
Schiphol te gevenmet benodigde wandeltijd.
Grote evenementen zoals SAIL Amsterdan en
de Sneekweek maakten al uitgebreid gebruik
van beacons. Hiermee is het eenvoudig om
bezoekers te informeren over de schepen die
ze zien, het verloop van de wedstrijden en in
welk café je moet zijn.
De beacon is (nog) geen
facilitair feestje
Maar het wijst wel - letterlijk en figuurlijk - de
weg voor en naar de klant. Waarbij het niet
alleen gaat om reageren op klantvragen. Maar
ook om het detecteren van de (potentiële)
klantbehoefte.
Zoals eerder aangegeven kan een beacon
niets voor je doen voordat je de bijbehorende
app op je smartphone of tablet hebt
gedownload. En hierin zit de uitdaging. Je
gaat pas een app installeren als deze app
toegevoegde waarde voor je heeft
(verleiding).
Een andere manier om ervoor te zorgen dat de
app wordt geïnstalleerd is dat het zonder de
app niet meer mogelijk is bepaalde diensten
af te nemen of ergens gebruik vante maken
(verplichting). Beide invalshoeken zijn
mogelijk en gaan gebruikt worden.
De organisatie van de vakbeurs Facilitair
denkt erover in 2017 ook met een app te
komen die met informatie van beacons wordt
gevuld. De gratis toegang tot de beurs kan
eveneens via de app geregeld worden.
Verleiding waardoor een toegepaste
klantbenadering kan gaan ontstaan.
8

11. Technologie op de werkvloer
In een kantooromgeving kunnen beacons
door de medewerkers gebruikt worden om de
omgevingstemperatuur aan te passen of
verlichting op hun persoonlijke voorkeur te
laten instellen. Aan het begin en einde van
een werkdag kunnen de beacons op basis van
aanwezigheid detecteren hoeveel mensen
nog in het pand aanwezig zijnen bijvoorbeeld
verwarmingen aan- of uitzetten. Tevens is het
interessant voor registratie van BHV
doeleinden. Beacons zijnde perfecte manier
om de online en offline wereld samen te
brengen in eenbeleving.
Datzelfde kan met beveiliging. Een robot kan
een deel van de open- en sluitronde van de
beveiliging over nemen. Mocht er zich iemand
in het pand bevinden en die zich niet kan
identificeren met smartphone of
personeelspas, dan kaner een signaal naar de
alarmcentrale verstuurd worden.
Dit zijn zomaar wat voorbeelden. Hetsucces
van beacons is afhankelijk van de
toegevoegde waarde die de app, met een
gekoppeld back-end systeem, biedt aan de
gebruiker.
Het is nog weinig gebruikelijk dat organisaties
de medewerkers faciliteren met een algemene
bedrijfsvoeringsapp. Een dergelijke app heeft
het doel je werk makkelijker te maken. Dit
hoeft niet alleen facilitaire informatie te zijn,
zoals het regelen van de temperatuur op je
werkplek. Je kunt de app ook inrichten voor
urenverantwoording of aanbieding van de
daghap in het bedrijfsrestaurant. Andere
mogelijkheden zijninzicht in de
beschikbaarheid enhet vinden van collega’s,
kennisdeling engelijktijdig een up-to-date
overzicht vanbeschikbare werkplekken of
ruimten. Technologie en data zijn de
gamechangers vannu.
Uit het overzicht van cijfers, trends en
ontwikkeling (marktonderzoek facility
management 2014) blijkt dat technologische
ontwikkeling in 2017 hoger op de facilitaire
agenda zalstaan dan kostenmanagement en
facilitaire regieorganisatie.
Axel van Nielen:
“Ik zou het als asbest expert geweldig vinden
als op de locaties waar asbest is gesignaleerd,
de gevonden asbesttoepassingen met een
sensor geregistreerd kunnen worden. Zo weet
de facility manager waar het zit en kan erop
attenderen als er (door externe)
onderhoudswerkzaamheden worden
uitgevoerd. Zo voorkom je het ongewenst
doorboren van asbesthoudend brandwerend
schot, dakbeschot enzovoorts”.
11

12. MOGELIJKHEDEN IDEE BELEVING
Meer customer-centric services creëren.
Door locatiebepaling weet je wie, wanneer, waar
aanwezig is en kun je hier op inspelen.
Gasten verwelkomen zodra zij het gebouw betreden met een
boodschap (push-bericht) op hun smartphone:
“Goedemorgen mevrouw Jansen, uw meeting start om 10.00
uur in zaal B23”.
Meer data en tools in handen om de
regierol beter uit te kunnen voeren.
De facility manager heeft een real-time dashboard
waarmee hij de dienstverlening kan (be)sturen.
Beacons en sensoren leveren continue data, hiermee kunnen
verschillende scenario's worden gebouwd zodat de facility
manager tijdig kan ingrijpen, inspelen en voorsorteren. Geen
verrassingen meer, maar de juist de klant verrast.
Beacons en sensoren brengen
hostmanship naar een next level (online
en offline).
Beacons en sensoren brengen de online en offline
wereld bij elkaar.
Mogelijkheden tot herkennenvan de gasten, ook als je ze nog
nooit hebt ontmoet. Verrassen met aanbiedingen en de gast
voor zijn.
Customer en employee experience.
Gemak en efficiency.
Door de data die door beacons en sensoren is
gegenereerd weet je wat een klant echt wil en kun
je daar op inspelen.
Medewerkers merken dat het licht op door hun gewenste
sterkte wordt ingesteld, bureau en stoel worden op hoogte
gesteld etc.
Locatiebepaling van dingen (middelen).
Weten waar items zich bevinden en gemakkelijker
terugvinden.
Facilitair medewerkers zien op een digitale plattegrond waar
items zich bevinden en weten waar middelen zich bevinden.
Beacons en sensoren meten gegevens
zoals luchtvochtigheid, lichtintensiteit,
temperatuur.
Door sensoren in plantenbakken tekoppelen aan
een plantendatabase (univ. Wageningen) kun je op
maat plantenverzorging realiseren.
Planten geven zelf aan wat ze nodig hebben.
Smart buildings. Koppeling van sensoren een gebouwtechniek.
Intelligente gebouwen, balans tussen veiligheid, comfort en
duurzaamheid.

14. Connectivity
Het verschil tussen online enoffline verdwijnt
door de komst vannieuwe technologieën
We leven in een tijdperk vanselfservice,
automatisering, slim gebruik van data en
proactieve customer service. Beacons zijn
een nuttige technologie om de klant in de
offline wereld het gevoel van extreme
klantgerichtheid te geven uit de digitale
wereld.
In the age of context van Scoble en Israel
gaat het overeen wereld vol sensoren. Daarin
zal eenklant geen klachten meer hebben.
Problemen worden ontdekt voor ze er zijn.
Tesla chauffeurs ervaren dit nu al. Als de auto
onderhoud nodig heeft wordt de chauffeur
door de garage gebeld om een afspraak te
maken. De context waarin we leven wordt
slim en proactief.
Digitaal en menselijk
De klantrelatie van de toekomst is digitaal en
menselijk. Wie de omschakeling naar digitaal
niet maakt, zal ophouden te bestaan. Wie de
omschakeling succesvol realiseert moet niet
vergeten dat ook de menselijke benadering
getransformeerd wordt. De focus moet dan
liggen op emotie, beleving, empathie. Iets wat
technologie (nog) niet kan. Mensen kunnen
dat wel.
Creativiteit, empathie en passie
Connectivity in het verkeer wordt vertaald als
'de kwaliteit van de aansluiting'. Dat is toch
wat we met facility management ook willen?
Connected zijn met de strategie (het doel) van
de organisatie, met onze medewerkers,
klanten, de eindklanten en de ketenpartners.
Computers zijn sterk in het voorspellen van
klantengedrag. Mensen zijn sterk in het
verrassen van klanten. Mensen kunnen
uitblinken in het realiseren vaneen
emotionele band met de klant via creativiteit,
empathie en passie.
Menno Lanting (2010) noemt in zijnboek
Connect! de volgende kenmerken: authentiek,
transparant en open faciliteren in plaats van
bepalen, aandacht gevenin plaats van vragen,
vertrouwen en samenwerken als de
belangrijkste kenmerken van een connected
organisatie. Facility management kan de
belevingswaarde koppelen aan de techniek.
Techniek kan daarbij ondersteunen en de
klant echt centraal zetten. Omdat we door
middel van het verzamelen vandata weten
wie de klant is, wat hij wil en wanneer hij dat
wil. Facilitaire medewerkers hebben van
nature een dienstverlenende houding, zij
kunnen het gastheerschap toevoegen aan de
(informatie) technologie. Wat zekeris: de een
kan niet meer zonder de ander.
Maar is de facilitaire medewerker erop
voorbereid? In de komende jarenkomen we in
een technologische evolutie die de
klantrelaties enorm gaan veranderen.
14

15. Vijf technologische waves op hetzelfde moment:
1. Mobiele evolutie
Bijna iedereen is in het bezit van een vorm van mobiele technologie.
De opkomst van wearables is niet meer te stoppen. Het zorgt voor
meer realtime dienstverlening enservices en het delen van
ervaringen.
2. Internet of everything
Apparaten worden steeds meer connected via sensoren met het
internet. Het idee is dat ze bijdragen aan betere service voor de
gebruikers.
3. Robots
Onder andere in de gezondheidszorg, voor het afleveren van
pakketjes enbeveiliging ligt het in de verwachting dat robots snel
zichtbaar worden.
4. 3D-printen
Binnenkort is een kwalitatief goede 3D printer ook beschikbaar voor
thuis.
5. Artificial Intelligence
Mogelijk praten we binnenkort met eencomputer gestuurde
receptioniste of callcentre agent terwijl we ervan overtuigd zijneen
persoon aan de lijn te hebben.
Schaarsegrondstof
Technologie faciliteert een nieuwe klantrelatie. Naarmate de
digitalisering toeneemt, vermindert het menselijk contact. Mensen
worden meer dan ooit de meest schaarse grondstof in een klantrelatie. De
klantrelatie vande toekomst is eendigitale en een menselijke relatie.
Innovatie is nodig op beide vlakken.
De relatie met de klant wordt volgens MITen McKinsey op drie niveaus
beïnvloed:
• Een betere customer experience.
• Een verbetering van de operationele processen.
• Het uitwerken van nieuwe businessmodellen.
Uiteindelijk gaat het over waarde opbouwen voor de klant. Zonder waarde
voor de klant is er geen waarde voor het bedrijf.
Annemiek de Meulmeester
“Vanuit HR perspectief zie ik
bijvoorbeeld mogelijkheden voor een
gezonde werkomgeving en het meer
in beweging komen. Gekoppeld aan
een puntensysteem waarmee je
weer specifieke diensten die bij jou
passen kunt afnemen. Zoals sport-
mogelijkheden of een massage,
advies of een extra opleiding”.
15

16. Impact technologie op
facilitaire(regie)organisaties
Welke invloeden en ontwikkelingen zijnte
herkennen door de komst van nieuwe
technologieën met mogelijk effect op het
werk vande facilitaire organisatie?
Wij zien beacontechnologie als één van de
innovaties met impact op de organisatie van
werk. Een technologische innovatie
implementeren, gaat altijd hand in hand met
procesverandering. Een organisatie moet
aangepast worden of erop voorbereid zijn de
innovatie tot een succes te maken. Zonder de
benodigde procesaanpassingen heeft een
nieuwe technologie weinig tot geen effect.
Effect op organisatievan werk
Facilitaire organisaties ontwikkelen zich
volgens onderzoek van Twijnstra Gudde
massaal naar een regiemodel. Uit het facility
management marktonderzoek van2015 blijkt
dat ruim 80% vande facilitaire organisaties
volgens de principes van regie (het managen
van vraag en aanbod) is georganiseerd of
zelfs de regiefunctie heeft uitbesteed.
Kenmerkend voor eenfacilitair regiemodel is
de scheiding tussen regie en uitvoering. Hoe
evolueert het regie model onder invloed van
ontwikkelingen door technologie? Welke
ontwikkelingen zijn hierin te herkennen en
welk effect heeft nieuwe technologie op de
organisatie van werk?
Jolanda Venema:
“Je kunt een prachtig gebouw volmet sensoren
of beacons hangen. Als niemand de data van
deze beacons analyseert en interpreteert, wordt
de technologie nooit ten volle uitgenut. Met het
gevolg dat de technologie gezien kan worden
als kostenpost omdat de werkelijke
toegevoegde waarde niet wordt gezien.
Beacons en sensoren genereren data die
omgezet dient te worden naar bruikbare
informatie waar je vervolgens weer mee kunt
(be)sturen. Je zult deze rol dus ook in het
proces moeten integreren”.
16

18. STAF
Beleid, innovatie, informatie en advies
DEMAND
Managen van de vraag
CONTRACT- EN KETENMANAGEMENT
Managen van contracten in de keten
MANAGEN UITVOERING
Uitbesteed en of uitgevoerd door
eigen medewerkers
KLANT
Regiemodel
De klant is het bestaansrecht enstaat centraal (customer centricity).
Staf, demand en het managen van keten- en contractmanagement zijn de drie
verschillende rollen van de regieorganisatie.

19. Staat een regie organisatie
innovatiein de weg?
Het implementeren van technologische
veranderingen gaat altijd samenmet een
verandering in werkwijze. Innovatie is binnen
het regiemodel binnen de rollen staf en beleid
belegd. Dit zorgt voor focus op innovatie. Een
kritische succesfactor is de vraag vande
klant. Tevens ontstaan er ‘nieuwe banen’ (A.
Bakas – megatrends werk).
Binnen contractmanagement zaler ruimte
moeten zijn(ingebouwd) in contracten om te
werken aan technologische vernieuwing.
Samenwerken en partnership is hierbij de
kritische succesfactor. Geef hiervoor ruimte
in contracten. Maak kleinschalige pilots
mogelijk zodat vernieuwingen sneller starten
en risico’s beperkt worden door de kleine
schaal waarin het in eerste instantie wordt
toegepast. Creëer een gezamenlijke
playground tussen leverancier, klant en
regieorganisatie. Leer hiervan.
Juist door opkomst van technologie wordt
vakmanschap (de uitvoerende rol) steeds
belangrijker. Tijdrovende handelingen kunnen
door technologie efficiënter worden
uitgevoerd. De oorzaak vinden van een
probleem wordt het snelst opgelost door de
context te herkennen. Wat gebeurde er
vóórdat het rode lampje op het dashboard
ging branden? De kleine signalen die de
vakman herkent, leiden nog altijd het snelst
tot het vinden van de oorzaak en dit te
verbeteren. Ook het menselijke aspect, ‘the
human touch’ zoals eerder beschreven, wordt
hierin steeds belangrijker. Een computer voert
een proces perfect uit zoals het staat
beschreven. Daardoor is een transactie
steeds volgens de verwachting. Mensen zijn
in staat verwachtingen te overtreffen.
Afhankelijk van de context kiezen mensen
soms voor een andere aanpak, waardoor de
klant plots een boost in tevredenheid krijgt (S.
Van Belleghem).
Het regiemodel hoeft innovatie niet in de weg
te staan. Juist de verschillende rollen uit een
regiemodel kunnen heel goed onderdeel zijn
van eennetwerkorganisatie die rondom een
thema als technologische vernieuwingen kan
worden ingericht waarin interne en externe
specialisten samenwerken.
De veranderende strategierol
Een tot voor kort ondersteunende activiteit
kan, door nieuwe technologie, ineens
veranderen in een primair proces of
omgekeerd. Er verdwijnen activiteiten of
verschuiving van activiteiten vindt plaats. Het
beheer vaneen archief leek eerder een
logisch facilitair proces, terwijl
documentbeheer nu ineens een primair
proces kan zijn. Steeds vaker wordt
documentbeheer ondergebracht bij de
Informatie Technologie (IT) afdeling vanwege
digitale opslag en services.
19

20. Ook zorgt technologie voor meer integratie
van de verschillende bedrijfsvoering
onderdelen. Denk bijvoorbeeld aan één
gezamenlijke helpdesk (IT en FM). Of een nog
verdere integrale vorm: één afdeling
workplace services, waarin Facility
Management en IT geïntegreerd opgenomen
zijn. En we verwachten dat Human Research
(HR) snel zal volgen. Je kunt de, nu nog,
aparte bedrijfsvoering disciplines bijna niet
meer als aparte afdelingen zien. Gebouwen
vol met technologische snufjes, om het
gebruikers, waaronder de medewerkers, zo
gemakkelijk mogelijk te maken en het
ondernemen nog meer te faciliteren, vragen
om een gezamenlijke visie en (be)sturing.
Steeds meer organisaties betrekken facility
management bij het vasthouden, binden en
boeien van hun werknemers. Omdat een
flexibele, inspirerende en gezonde
werkomgeving het verschil kanmaken tussen
behoud of opnieuw moeten wervenvan
personeel. Facility management wordt dan
niet gezien als kostenpost, maar als partner
omdat zij samen met ITdeze werkomgeving
realiseren en beheren. Technologie wordt
ingezet om deze werkomgeving te realiseren.
De veranderende rol van
informatiemanagement
De regie organisatie is dagelijks bezig met
beleid, innovatie, informatie en advies. Over
het algemeen reageren zij op een vraag van
de klant in het hier ennu. Innoveren en op de
klantvraag vooruit te lopen, lijkt doorgaans
meer op de achtergrond te raken. Juist
technologische vernieuwingen kunnen
kansen zijn, eenaanjager, om vernieuwing
binnen de facilitaire organisatie door te
voeren.
Datascientist
Er ontstaat eennieuwe functie door het
genereren van data: de datascientist. Anjul
Bhambhri , vice-president van big data
producten bij IBM, zegt: "Een datascientist is
iemand die nieuwsgierig is, die data kan
analyseren en trends ontdekken”. Inde
traditionele rol van een data-analist wordt
gekeken naar de data vaneen enkele bron
zoals bijvoorbeeld eenCRM (Customer
Relation Management) systeem of een FMIS
(Facility Management Informatie Systeem).
De datascientist onderzoekt data vanuit
verschillende bronnen enandere
invalshoeken en koppelt deze aan elkaar om
daarmee weerandere trends te ontdekken.
Data uit verschillende systemenlevert
interessante informatie op voor de facilitaire
organisatie. Door technologische
toepassingen ontstaan meer informatie-
intensieve facilitaire processen. Optimale
aansluiting tussen informatiebehoefte en -
verstrekking is een uitdaging op zich.
20

21. Het is nog geen eenvoudige zaak om de
informatievraag goed te formuleren. Ook het
analyseren vandata om te komen tot
relevante informatie is een vak apart. De rol
van informatiemanager (datascientist) ten
behoeve van facilitaire of
bedrijfsondersteunende processen komt nog
niet veelvoor. Ook zijn ernog niet
beantwoorde vragen. Met behulp van welke
technieken kunnen we data optimaal
benutten? Hoe gaan we om met die data? Hoe
zit het met de privacy en het eigendom van
data? En wat is het economisch belang van
Big Data?
De rol van datascientist is een steeds
belangrijker wordende rol. Het lijkt logisch dat
deze rol ook binnen de regieorganisatie een
plek gaat krijgen. De stafafdeling van een
facilitaire organisatie is immers bezig met
beleid, innovatie, informatie en advies.
Brigitte de Haan:
“Contractmanagement wordt steeds
belangrijker om doelstellingen van de
organisatie te kunnen realiseren. Partnership is
hierin een belangrijk item. Wil je snelkunnen
reageren op de ontwikkelingen dan heb je een
partner leverancier nodig die hier ook in mee
kan en wil gaan. Contractmanagers zijn hierin
een belangrijke schakel”.
De veranderende keten- en
contractmanagementrol
Het vliegwiel om te innoveren kan ook komen
vanuit de leveranciers. Contractueel moet dit
wel geborgd zijn.
Verandert het contractmanagement onder
invloed van technologie? Door technologie
ontstaan nieuwe vraagstukken binnen het
contactmanagement op het gebied van
eigenaarschap van data en privacy.
Denk hierbij aan:
• Integratie tussen ketens: het is eenvoudig
iedere keten apart te behandelen, zonder
onderlinge verbindingen. Technologie
maakt het mogelijk om verbindingen te
maken tussen ketens. Hoe borg je dit
contractueel?
• Door technologie ontstaat partnerschap
met en tussen leveranciers. Welk effect
heeft dit op de contracten?
• De sharing economie in combinatie met
efficiency zoals een robot die het gebouw,
het bijbehorende terrein enbuurgebouwen
onderhoud. Wie is dan eigenaar van data,
en wie is eigenaar vangedeelde
technologische middelen? En daardoor
verantwoordelijk voor het beheer? En hoe
zit het met eigendom vandata bij een
gedeeld gebouw met een gedeeld
toegangscontrolesysteem?
21

22. Datadiscussie
Nieuwe technologie waarmee data wordt
verzameld vraagt om een stevige
datastrategie. Hierbij dient de klant centraal
te blijven staan; het verzamelen van data
moet relevant zijn voor de klant. Klanten
willen een meerwaarde in return voor hun
data.
Bij het verzamelen van data gaat het over 3
aspecten (van Belleghem, when digital
becomes human):
1. Data gebruiken om de kennis over
klanten(groepen) te verhogen
2. Data gebruiken om tot eenbetere service
te komen en
3. Data gebruiken om producten, diensten
en communicatie te personaliseren.
Privacy is eenveel besproken aandachtspunt
voor zowel consumenten als bedrijfsleven,
versterkt door de opkomst van
technologische ontwikkelingen zoals IoT,
beacon technologie als onderdeel daarvan,
clouddiensten etc.
Met de aanpassing vande Wet bescherming
persoonsgegevens (Wbp) per 1januari 2016
is dit onderwerp helemaal actueel.
We zien dat grote spelers consumenten min
of meer dwingen om hun privacy op te geven.
Zo heeft Facebook met het accepteren van de
nieuwe voorwaarden in 2014 toegang tot al je
berichten en het gebruik van microfoon en
camera van je toestellen. Dat gaat heel ver.
Wet bescherming
persoonsgegevens
De Wet bescherming persoonsgegevens
(Wbp) beschermt je privacy. In de Wbp staat
wat er allemaal wel en niet mag met je
persoonsgegevens. En wat je rechten zijnals
je gegevens gebruikt worden. Je hebt
bijvoorbeeld het recht op informatie en inzage
in eigen gegevens. En het recht op verzet
tegen gebruik van je gegevens. Als
organisaties persoonsgegevens willen
verwerken, moeten zij aan een aantal eisen
van de Wbp voldoen.
De organisatie:
• mag persoonsgegevens alleen verzamelen
en verwerken als daar een goede reden voor
is. Of als de betrokken burger toestemming
heeft gegeven voor het gebruik van de
gegevens;
• mag niet meer gegevens verwerken dan
strikt nodig is voor het uiteindelijke doel;
• mag de gegevens niet gebruiken voor
andere doelen dan waarvoor ze zijn
verzameld;
• moet de betrokken burger laten weten wat
de organisatie met de gegevens gaat doen;
• mag de gegevens niet langer bewaren dan
nodig is;
• moet passende technische en
organisatorische maatregelen treffen om de
gegevens te beschermen;
• moet in veelgevallen de registratie van
persoonsgegevens melden.
22

23. Interessant in relatie tot het inzetten van
beacons en sensoren enhet verzamelen van
data is de meldplicht bij datalekken. Maar
voor de praktijk misschien nog wel veel
belangrijker: de boetebevoegdheden van het
College Beschermen Persoonsgegevens
(CBP) zijn aanzienlijk uitgebreid. Boetes
kunnen die oplopen tot wel € 810.000,- of,
indien dat geen passende bestraffing is, zelfs
10% van de jaaromzet.
Datalek melden
"In de wet is bepaald dat melding moet
worden gemaakt vaniedere inbreuk op de
(technische of organisatorische) maatregelen
ter beveiliging tegen verlies of onrechtmatige
verwerking van persoonsgegevens. Bij een
inbreuk kan worden gedacht aan een hack of
een technisch falen, maar ook aan verlies of
diefstal van een laptop waarop
persoonsgegevens staan. Een ‘datalek’ kan
dus in vele vormen voorkomen.
Op dit moment is ook een Europese Privacy
verordening in de maak, deze kent
uitbreidingen ten opzichte van de huidige
Wbp uit Nederland. Bij inwerkingtreding van
de Europese verordening komt de Wbp te
vervallen.
Welke gegevens worden
geregistreerd bij gebruik van
beacons?
Zoals eerder aangegeven is voor het gebruik
van Beacon technologie het downloaden van
een app nodig, moet hij bluetooth aanzetten
en de keuze locatiedeling wel of niet
aanzetten. De eigenaar van de app kan zelf
bepalen welke gegevens een gebruiker dient
te registreren. De eigenaar is ook bij wet
verantwoordelijk voor het op een juiste
manier beveiligen vanen omgaan met c.q.
verwerken van deze gegevens.
Michelle van Netten:
“Beacons zelf zijn in principe “domme”
apparaten. Ze sturen een signaal uit. Het is aan
de ontvanger om deze te ontvangen of te
negeren. Totdat je een bericht accepteert en
daarmee de achterliggende app of website
toestemming geeft om met je te
communiceren, is het niet mogelijk dat een
beacon jou kan traceren”.
23

25. Ook zijnbeacons niet in staat om een
gebruiker te volgen zolang de gebruiker zijn
locatievoorziening niet heeft aangezet op zijn
smartphone of tablet. Daarnaast moet een
gebruiker bij installatie van de app altijd
goedkeuring gevenvoor toegang tot
informatie. In het geval van beacons hebben
gebruikers zelfimpact op hun privacy door
het wel of niet geven vandeze goedkeuring
aan een specifieke app.
Deactiveren en activeren
De tijd zalkomen dat een gebruiker opnieuw
vat wil krijgen op zijneigen data. We zullen in
de toekomst sommige bedrijven wel en
andere bedrijven geen toegang geven tot onze
data. Af en toe wil je als gebruiker
datatracking (online en offline) willen
deactiveren en daarna weer activeren. Je zult
je steeds bewuster zijn van je datagedrag. Als
je een bedrijf toegang geeft tot je data, dan
zal daar een return tegenover moeten staan.
Beveiliging software en hardware
In het kader van beveiliging (Wpb) moet zowel
naar de software als de hardware gekeken
worden. Beveiliging vangegevens moet
gericht zijn op de totale infrastructuur. De
beveiliging is immer zosterk als haar zwakste
schakel.
De software bestaat uit de app enhet opslaan
van gegevens in bijvoorbeeld de cloud. De
app moet encrypted zijn zodat deze niet
zomaar gehackt kan worden. Daarnaast is de
beveiliging van de gegevens in de cloud van
belang. ISO/IEC 27018 is de standaard voor
beveiliging in de cloud. Deze internationale
standaard ziet toe op eenjuiste verwerking
van persoonsgegevens in de cloud.
De hardware bestaat uit de beacons zelf. Elke
beacon heeft een aantal unieke kenmerken
zoals een MAC address, een Universally
Unique Identifier (UUID), een Majoren een
Minor. Deze kenmerken zijneenvoudig uit te
lezen met een Bluetooth low energy (BLE)
apparaat. Door deze gegevens regelmatig te
wijzigen kan voorkomen worden dat iemand
misbruik maakt vandeze gegevens en
bijvoorbeeld eigen berichten via de beacon
gaat versturen.
Om te voorkomen dat inloggegevens gehackt
worden heeft het de voorkeur om geen
gebruik te maken van inloggegevens. Beter is
het om de communicatie tussen de beacons
en managing device ook encrypted te maken.
Als laatste luidt het advies om ervoor te
zorgen dat in de beacon zelf een beveiligde
chip zit die het mogelijk maakt dat het fysieke
geheugen van de beacon gewist wordt zodra
deze gehackt wordt.
Encrypted betekent het coderen of versleutelen
van berichten vooraleer ze over een netwerk
door te sturen, zodat een eventuele
onderschepper er niet wijzer uit wordt. Alleen
de ontvanger kent decryptieproces om de
berichten leesbaar te krijgen.
25

26. Hype? Voor facility
management?
Niets lijkt meer zeker. De wereld verandert in
hoog tempo. Dat geldt ook voor de bedrijven
waar wij als facility managers werkzaam zijn.
De gemiddelde ‘levensduur’ van organisaties
wordt steeds korter. In 1955 was dat
gemiddeld 45 jaar. Nu is dat gemiddeld 15
jaar. Je vraagt je af waarom?
De wereld op z’n kop
Heeft dat te maken met de ontwrichtende
technologie (‘disruptieve technologie’) die als
een steeds sneller schuivende lawine op ons
af rolt? Neem bijvoorbeeld de impact van 3D
printen, die een hele nieuwe dimensie geeft
aan tijd en plaats onafhankelijk werken en
produceren. Of WhatsApp? Een klein
programmatje dat het verdienmodel van de
telecomwereld op z’n kop zet. Wat te denken
van YouTube, Spotify, Uber, drones,
augmented reality, etc. Past de beacon ook in
dat rijtje?
Onvermogen snel te reageren
Of heeft de korter wordende lifecycle van
bedrijven te maken met onvoldoende
wendbaarheid? Met het onvermogen om snel
te reageren op nieuwe
marktomstandigheden? Een bekend
voorbeeld is Kodak. Een gigant in de
fotografie- en filmbranche, die ondanks alle
knowhow, financiële slagkracht en 1.100
patenten op het gebied vandigitale fotografie
de omslag niet wist te maken.
Vermoedelijk gaat het om een combinatie van
wendbaarheid en invloed van disruptieve
technologie. Waarbij je hooguit kunt
debatteren over ‘mate waarin’ en over
‘oorzaak en gevolg’. Hoe dan ook, het is
duidelijk dat technologische innovatie
enorme impact kan hebben. Alleen lastig, dat
je pas achteraf kunt vaststellen of iets
ontwrichtend is geweest.
Voorspellen blijft lastig
Mooi voorbeeld is de iPhone. Prof. Clayton
Christensen (de man achter de theorie over
disruptieve innovatie) voorspelde dat de
iPhone geen succes zou worden. Steve
Balmer (destijds CEO van Microsoft) deed
daar een schepje bovenop door Apple voor
gek te verklaren, om zoveelgeld te vragen
voor een telefoon. Geen mens zou er in
trappen.
Of toch? ….inmiddels zijn er honderden
miljoenen iPhones verkocht. En dat is slechts
het topje van de smartphone-ijsberg. De
impact van al die Smartphones merken we
iedere dag opnieuw!
Maar hoe zit het met beacons? Op dit moment
is ‘tzeker geen hype. Daarvoor worden ze
simpelweg te weinig toegepast en staan de
mogelijkheden te veelin de kinderschoenen.
In Nederland worden beacons mondjesmaat
gebruikt. Schiphol en The Edge zijn
aansprekende voorbeelden waar met grote
ogen naar wordt gekeken. Maar ‘anno nu’,
januari 2016, is er nog onvoldoende beeld
over wat we er precies mee gaan doen.
26

27. Mariannevan der Ploeg:
“Op dit moment zijn beacons nog geen hype.
Maar … dat gaat veranderen! Voor de beacon is
wel degelijk een grote toekomst weggelegd.
Niet als een op zichzelf staande techniek. Maar
wel als onderdeel van een groter geheel. Eerst
ging het alleen over communicatie tussen
mensen. Inmiddels heeft de communicatie
tussen apparaten ons ingehaald. We komen nu
in de periode van ‘Internet of Everything’.
Daarin is alles aan alles verbonden”.
De beacon is een simpel ding. Het zendt op 3
niveaus (onmiddellijke nabijheid, in de buurt
en verder weg) z’naanwezigheid uit. En daar
houdt het zo’n beetje mee op. De rest gebeurt
door de app en het gekoppelde platform.
Maar in die simpelheid schuilt de grootste
kracht. Eenvoudig en relatief goedkoop te
installeren, te configureren en te
onderhouden. Dus wat betreft beheer- en
onderhoud is de beacon laagdrempelig. Dat
geldt ook voor de initiële aanschaf. In die zin
sluit de beacon aan bij de trend, dat
organisaties vooral Lean moeten zijn. Geen
overbodige toeters enbellen, geen dure
overhead, geen complexe enrisicovolle
implementatietrajecten. Maar maximale
toegevoegde waarde, maximaal adaptief
vermogen en wendbaarheid.
Waardevollecontent terug krijgen
Er zijn wel een aantal zaken waar je op dient
te letten bij invoering van deze toepassing.
• Mensen vinden het geen probleem hun
gegevens via een app achter te moeten
laten, als ze ermaar wel waardevolle
content voor terug krijgen. Maak de app
goed werkend en zorg voor goed content
beheer.
• De levensduur van een batterij van een
beacon is per leverancier erg verschillend.
Hoe belangrijk is dat? 3maanden is
misschien wat weinig, maar 3 jaar is
wellicht wat veel.
• Bedenk welke informatie je met de
beacons of sensors wilt verzamelen en uit
welke systemen dit moet komen, voordat
je aan de uitrol begint. De techniek aan de
achterkant kaneen wirwar worden van
bestaande systemen binnen je organisatie
die niet goed met elkaar gekoppeld
kunnen worden.
• Beleg de eigenaarschap en doorloop de
processen goed welke aangepast worden
door deze nieuwe technologie.
27

28. Wat betekent dat voor facility management?
Een uitgelezen kans om een andere positie in
te nemen. Aanbod gestuurd maakt plaats
voor vraag gestuurd. Nu is het tijd om een
stap verder te gaan. Niet alleen reageren op
een vraag. Maar ook (op basis van data)
behoeftes voorspellen én beïnvloeden.
Broodje aap
Er zijn trouwens veel ‘broodje aap’ verhalen die
de ronde doen. Bijvoorbeeld dat nieuwe
innovaties vooral het werk zijn van start-ups
(en dus niet van de klassieke marktleiders). De
statistieken bevestigen dat beeld niet.
Bovendien behoren Google, Apple en Microsoft
(respectievelijk 18, 40 en 41 jaar oud)
inmiddels ook tot de oude garde.
Of het idee dat nieuwe technologieën altijd
oude technologie vervangt en dus niet naast
elkaar kunnen bestaan. In de praktijk is er vaak
sprake van aanvulling, in plaats van
verdringing. Bijvoorbeeld een boek op papier én
als E-book. Of wat te denken van de comeback
van de platenspeler. In technologisch opzicht
een dinosaurus. Maar er is een markt voor.
Een andere misvatting is dat de ‘first mover’ er
steevast met de buit van door gaat. Uit
economische cijfers blijkt, dat het vooral de
‘smart followers’ zijn, die op basis van goede
timing kunnen scoren.
Hoe kan het dat we soms op het verkeerde
been worden gezet? Misschien omdat we
vooral oog willen hebben voor succesverhalen,
en minder behoefte hebben aan mislukkingen.
Bovendien zijn we in onze waarneming vooral
gefocust zijn op informatie die onze ideeën
bevestigen (tunnel denken). Daarnaast zijn we
niet geheel ongevoelig voor social proof en
geneigd zijn elkaar na te praten en na te doen
(kuddegedrag). Kortom, ogen open en kritisch
blijven!
Bas Sieffers:
“Innoverende organisaties betrekken facility
management bij het vinden van mogelijkheden,
als antwoord op de grootste bedreiging van
organisaties. Namelijk schaarste op de
arbeidsmarkt. Deze organisaties verleiden en
behouden hun personeeldoor een
werkomgeving die flexibel, inspirerend en
gezond is. Facility management wordt daar al
lang niet meer gezien als enkel een kostenpost.
Facility management kan op corporate niveau
van maximale toegevoegde waarde zijn.
Omdat het kan en omdat het moet”.
28

29. Bronnen en literatuur
• IFMA- FM trendrapport België 2015
• De Nederlandse facility management markt 2014, een overzicht van
cijfers, trends enontwikkelingen (Twynstra Gudde)
• Megatrends werk, Adjiedj Bakas
• When digital becomes human, klantrelaties in transformatie, Steven
van Belleghem
• Connect! Menno Lanting
• The age of context, Scoble en Israel
Internet
• www.kvk.nl/iot
• http://automatie-pma.com/pma/innovatie-en-technologie-
pma/beacons-als-bakens-in-de-branding/
• https://nl.wikipedia.org/wiki/Sensor
• http://www.emerce.nl/achtergrond/moet-weten-ibeacons
• http://ibeacon-retail.nl/wat-ibeacon
• https://www.youtube.com/watch?v=drebQuIoh_M Platform
commerce
• https://www.youtube.com/watch?v=2Xz2vMlhy8I ABN-AMRO
Innovatie Vrijdag
• https://www.youtube.com/watch?v=Q-bvEfTSGlM DoBots
• https://www.youtube.com/watch?v=ZWKdDbRGcyc myShopi
• https://www.linkedin.com/pulse/7-proximity-beacon-trends-you-
should-know-2016-kjartan-slette
• http://www.vandiepen.com/actueel/publicaties/single-
view/wijziging-wet-bescherming-persoonsgegevens-vanaf-2016-
meldplicht-datalekken-en-groter-boeterisico-b.html
• https://cloudrecht.nl/cloud-computing/iso-27018-de-nieuwe-
standaard-voor-privacy-in-de-cloud/
• http://www.warski.org/blog/2014/01/how-ibeacons-work/
• http://blog.beaconstac.com/2014/09/6-myths-around-beacon-
security-and-privacy/
• https://www.bel-me-niet.nl/vragen/wat-het-recht-van-verzet
• http://www.db.nl/news/facility-management-speelt-prominente-rol-
bij-aantrekken-top-talent/
• https://www.fmm.nl/topics/het-nieuwe-
werken/achtergrond/innovatieve-werkplek-van-de-toekomst
• https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/persoonsgegevens/vraag-
en-antwoord/wat-regelt-de-wet-bescherming-persoonsgegevens-
wbp
• http://blog.beaconstac.com/2014/09/6-myths-around-beacon-
security-and-privacy/
• https://www.bel-me-niet.nl/vragen/wat-het-recht-van-verzet
• http://home.scarlet.be/lexicon/e.htm
• https://cloudrecht.nl/cloud-computing/iso-27018-de-nieuwe-
standaard-voor-privacy-in-de-cloud/
• http://unacast.com/everything-you-need-to-know-about-beacon-
security/
29

30. End note
In dit kennisdocument hebben we voornamelijk
de technologie van beacons besproken. Daarbij
hebben wij ook aangegeven dat de
technologische ontwikkelingen zich steeds
sneller opvolgen. Vooruit blijven kijken is dan
ook noodzakelijk. Tijdens het verzamelen van
informatie zagen wij nog enkele andere trends
die in uitvoering en toepassing al erg dichtbij
ons komen. We lichten ze hier kort even toe.
Dan heb je er in ieder geval al eens over
gehoord.
Social robotica
Onder sociale robotica wordt toegepaste
robotica verstaan die gericht is op het aangaan
van communicatie en interactie met de
gebruiker. Sociale robots, ook welsnoezelrobot
genoemd, kunnen helpen bij kinderen met een
aandoening, demente bejaarden of als
gezelschapsrobot. Sociale robots zijn sterk in
opkomst enerzijds omdat verwacht wordt dat er
in de nabije toekomst te weinig handjes aan het
bed en voor sociale interactie zij. Anderzijds
omdat ze kunnen zorgen voor voorspelbare
reacties en aanwezigheid zonder onderhoud
zoals bijvoorbeeld bij een huisdier. Zo heb je
onlangs vast ook gehoord van de zorgrobot
Zora. Meer informatie:
http://www.robots.nu/sociale-robot/
Kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie wordt zelflerend en
krijgt steeds meer vorm. Bijvoorbeeld een
zelfrijdende auto, een Nest als thermostaat of
een robot. Guszti Eiben, hoogleraar
Kunstmatige Intelligentie aan de Vrije
Universiteit Amsterdam is bezig met
evolutionaire robotica: robots die zichzelf
dingen kunnen aanleren en zichzelf kunnen
verbeteren.
http://www.robots.nu/evolutionaire-robots/
Omgaan met kunstmatige intelligentie blijft
lastig. Enerzijds willen we slimme machines die
voor ons taken kunnen uitvoeren. Anderzijds
willen we de controle houden over wat er
gebeurt.
Li-fi, opvolger van Wi-fi 100x sneller
Li-fi werkt met ledlampen die door snelte
knipperen data kunnen versturen. In plaats van
met een antenne wordt de straling met een
fotodetector opgevangen en omgezet in een
digitaal signaal. Li-fi technologie is daarmee
zeker honderd keer sneller dan de huidige Wi-fi-
techniek. Door het verhogen van de knipper
frequentie van LEDs, kunnen gegevens op
speciaal aangepaste laptops en elektronische
apparaten worden doorgegeven via het
zichtbare spectrum, in plaats van via de
momenteel gebruikte radio- en een micro-
golven. Testen zijn inmiddels succesvol
uitgevoerd. Wat betekent dit in de discussie
over de schadelijkheid van straling? Een
nieuwe dimensie.
https://androtrends.com/what-is-li-fi-is-it-
better-than-wi-fi-radio-communication/
30

31. contact
We komen graag eens kennis met u maken
telefoon FM2Share
+31(0)85 760 5230
email
info@fm2share.nl
website
www.fm2share.nl
Uw voordeel!
FM2Share is een samenwerkende kennisgroep (een coöperatie) van zelfstandig ondernemers. Vanuit onze
verschillende expertises leveren wij (management)- ondersteuning ten behoeve van het primaire proces
van organisaties. De samenwerking is gericht op meer kennisdelen, creatieve ontwikkeling en innovatieve
oplossingen, waardoor partners van FM2Share meerwaarde bieden voor opdrachtgevers ten opzichte van
andere aanbieders van facilitaire diensten en het vakgebied. Hierdoor zijn de mogelijkheden van FM2Share
eigenlijk onbeperkt. Uw voordeel!
adres
Secretariaat:
Bladvlinder 10
3544 DD Utrecht
twitter en Linkedin
Twitter: @fm2share
Linkedin: FM2Share